VOMI richtlijn 1 Asbestprotocol

Transcriptie

1 VOMI richtlijn 1 Asbestprotocol 1

2 VOMI 2018 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, film, elektronisch, op geluidsband of op welke andere wijze ook en evenmin in een retrieval systeem worden opgeslagen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van VOMI. De inhoud van deze publicatie is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Toch kan het risico van onduidelijkheden of onjuistheden niet geheel worden vermeden. VOMI sluit iedere aansprakelijkheid uit voor zowel de schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze gegevens, als schade die zou kunnen ontstaan als gevolg van onvolledigheden, onjuistheden of onvolkomenheden in deze publicatie. 2

3 Versiegeschiedenis Versie Datum Omschrijving van wijzigingen Opgesteld Akkoord Rev Eerste uitgave YL MA 3

4 Inhoudsopgave 1 Voorwoord Inleiding Risicoklassen asbest Wettelijk kader Asbestinventarisatie Aanbestedingsfase Projectvoorbereidingsfase Uitvoeringsfase Maatregelen op locatie bij aantreffen van onvoorzien asbest Maatregelen betrokken medewerkers Maatregelen leidinggevende(n) Vervolgacties Materiaal asbesthoudend hechtgebonden (intact): Materiaal asbesthoudend hechtgebonden (niet intact): Materiaal asbesthoudend niet-hechtgebonden (intact): Materiaal asbesthoudend niet-hechtgebonden (niet intact): Verklarende woordenlijst

5 1 Voorwoord Veiligheid is onze hoogste prioriteit. We nemen dan ook maatregelen om risico s te verkleinen en ervoor te zorgen dat de medewerkers van VOMI lid-bedrijven veilig hun werk kunnen uitvoeren en vervolgens weer veilig huiswaarts kunnen keren. Maar dat kunnen zij niet alleen, ook de hulp van u als opdrachtgever hebben ze hierbij nodig. Samen zorgen jullie voor een veilige en gezonde werkomgeving. Voor uw en hun medewerkers. Dit is tevens van toepassing op het gebied van asbest. Graag geven we u duidelijkheid over het VOMIstandpunt hierin. Hoe gaan VOMI leden met asbest om en wat wordt er van u als opdrachtgever verwacht? Hoe gaan VOMI lidbedrijven om met asbest? De VOMI lidbedrijven willen diens medewerkers niet blootstellen aan gevaarlijke situaties. Ook wettelijk is dat niet toegestaan. Dat geldt ook voor asbest. Het bedrijf is verplicht om een asbestinventarisatie te laten uitvoeren wanneer een object, gebouw of installatie stamt uit 1994 of eerder. Het resultaat van de asbestinventarisatie dient vastgelegd te zijn in een rapport dat niet ouder is dan drie jaar (zie bijlage XIIIa behorend bij Art.4.27 van de ARBO-regeling en de ingesloten toelichting (nader te noemen bijlage XIIIa). N.B. Per 1 maart 2017 worden de certificaatschema s voor de SC-530 (schema voor de asbestverwijdering) en de SC-540 (schema voor de asbestinventarisatie) samengevoegd tot één document namelijk Bijlage XIIIa behorend bij Art van de ARBO-regeling. De termen SC-530/ SC-540 zal in onderhavige protocol worden vervangen door bijlage XIIIa behorend bij Art van de ARBO-regeling. Het type A en B en volledig/onvolledig onderzoek is per 1 maart 2017 komen te vervallen. De asbestinventarisatie dient geschikt te zijn voor het uiteindelijke doel. Inventarisaties en saneringen zijn daardoor méér gericht op de specifieke behoefte van de opdrachtgever dan voorheen het geval was. Wel dient duidelijk te worden omschreven waarvoor het asbestinventarisatierapport geschikt is (bv. het saneren van de asbesthoudende golfplaten). Dit zal leiden tot een meer gerichte asbestinventarisatie waardoor er minder of geen uitsluitingen zijn. Onderscheid in verschillende doelen wordt vanaf heden vastgelegd op het titelblad van de rapportage. Als VOMI willen wij er zeker van zijn dat de medewerkers van onze leden niet worden blootgesteld aan asbest. Daarom vragen we u als opdrachtgever naar een recente asbestinventarisatie conform bijlage XIIIa. Pas nadat de asbestinventarisatie is beoordeeld en we zeker weten dat de medewerkers niet aan asbest blootgesteld kunnen worden, wordt er gestart met de werkzaamheden. Standpunt VOMI inzake asbest Indien de medewerkers van onze leden werkzaamheden uitvoeren aan een object, gebouw of installatie dat stamt uit 1994 of eerder, dan is de kans zeer groot dat er asbest aanwezig is. Als VOMI hebben wij het standpunt dat onze leden u ALTIJD naar een voor het doel geschikte asbestinventarisatierapport (niet ouder dan drie jaar) vragen. Zij zullen de werkzaamheden niet starten alvorens zij het rapport in bezit en beoordeeld hebben. Het contact met asbesthoudende materialen dient te allen tijde te worden voorkomen. VOMI bedrijven zullen geen asbest verwijderen tenzij het bedrijf beschikt over een procescertificaat asbestverwijderaar, (Zie bijlage XIIIa behorend bij Art.4.27 van de Arboregeling en de ingesloten toelichting). Het voorkomen van blootstelling aan asbest zien wij als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van zowel opdrachtgevers als VOMI lid. 5

6 2 Inleiding Asbest is de verzamelnaam voor een zestal vezelachtige delfstoffen. Er zijn twee hoofdgroepen te weten serpentijn (draadvormig) en amfibool (naaldvormig). Asbest is decennialang verwerkt in duizenden producten. Ook als bestanddeel van bouwmaterialen in bouwwerken, installaties, voertuigen en woonhuizen. Het bewerken, verwerken en in voorraad houden van asbest is sinds 1 juli 1993 verboden. Asbesthoudend materiaal is echter nog in grote mate aanwezig in gebouwen en installaties en er zijn meer dan 3500 toepassingen bekend waarin asbest is verwerkt. Asbestvezels die in materialen zijn verwerkt, kunnen hechtgebonden of niet-hechtgebonden zijn. Indien er sprake is van hechtgebonden materiaal dan kunnen de asbestvezels alleen vrijkomen indien er sprake is van geforceerde slijtage, bewerking of verwering van het betreffende materiaal. Spreken we van niet-hechtgebonden materiaal dan kunnen asbestvezels gemakkelijk door beschadiging of luchtverplaatsing in de lucht terechtkomen. De risico s bij niet-hechtgebonden materialen zijn in beginsel dan ook vele malen groter dan bij hechtgebonden materialen. De asbestvezels komen relatief gemakkelijk in de lucht bij niet hechtgebonden materialen. Het inademen van asbestvezels kan op de lange termijn leiden tot ernstige gezondheidseffecten zoals bijvoorbeeld asbestose, longkanker en of mesothelioom. De grenswaarde voor verschillende typen asbest is daarom de laatste jaren steeds verder verlaagd en er zijn steeds meer regels opgesteld om het werken in de buurt van en aan asbesthoudend materiaal veiliger en gezonder te maken, voor zowel werknemers als derden. 6

7 3 Risicoklassen asbest Risicoklasse 1. Risicoklasse 1: omvat werkzaamheden waarbij een vezelconcentratie onder de grenswaarden wordt verwacht. Verwachte emissie bij verwijdering = < 2000 vezels/m 3, berekend over een referentieperiode van 8 uur per dag Risicoklasse 2. Risicoklasse 2: omvat werkzaamheden waarbij een vezelconcentratie boven de grenswaarden wordt verwacht verwachte emmissie bij verwijdering > 2000 vezels/m 3, berekend over een referentieperiode van 8 uur per dag Risicoklasse 2A. Risicoklasse 2A: omvat werkzaamheden met amfibool asbest waarbij een vezelconcentratie boven de grenswaarden wordt verwacht > 2000 vezels/m 3, berekend over een referentieperiode van 8 uur per dag. Type asbest Risicoklasse 1 Risicoklasse 2 Risicoklasse 2A Chrysotiel < vezels/m/ vezels/m 3 - Amfibool < vezels/m/ vezels/m 3 Chrysotiel + Ambifool < vezels/m/ (AMF < (AMF > Vrijgave conform NEN2990 vezels/m 3) Visuele inspectie Visuele inspectie + luchtmeting (2 uurs meting) vezels/m 3 Visuele inspectie + kleefmonsteropname (SEM) luchtmeting (4 uurs meeting SEM)* * Uitzonderingen in geval van een eindmeting: bij < 2,5 m 2 losliggend oppervlak; < 2% amfiboolhoudend of bij gebruik van mini-containment of glove-bag methode). Bij deze uitzonderingsgevallen kan de eindcontrolemeting worden uitgevoerd conform optische microscopie i.p.v. SEM (Scanning Electronen Microscopie) 7

8 4 Wettelijk kader De arbeidsomstandighedenwetgeving in Nederland is gebaseerd op doelvoorschriften. Dit betekent dat de overheid zo weinig mogelijk regels wil opleggen maar aan werkgevers en werknemers zelf de ruimte geeft om afspraken te maken over de manier waarop ze binnen hun branche/sector willen voldoen aan de doelvoorschriften. 5 Asbestinventarisatie Tijdens alle projecten aan/in bestaande gebouwen, installaties, zowel met industriële, zorg- als woonbestemming gebouwd vóór 1 juli 1993 kunnen asbestproblemen ontstaan. Het uitgangspunt dat gebouwen en installaties die na 1 juli 1993 zijn (in)gebouwd geen asbest bevatten is niet een correct uitgangspunt. Het is bekend dat er nog redelijk veel spare-parts zijn, met een productiedatum voor 1 juli 1993, die asbest bevatten maar pas jaren later worden ingebouwd. De gebouw/installatie eigenaar is dus verplicht om een asbestinventarisatie op te laten stellen waaruit blijkt in welke onderdelen zich asbest bevindt en welke risicocategorie het is. Dit is vaak omslachtig en moeilijk omdat de meeste gebouwen/installaties slecht zijn gedocumenteerd 5.1 Aanbestedingsfase Bij aanbestedingen voor bestaande gebouwen/installaties, dient te allen tijde opgenomen te worden, dat men door de opdrachtgever of eigenaar van het gebouw, conform het Asbestbesluit, worden geïnformeerd over de aanwezigheid van asbest. De opdrachtgever is verantwoordelijk voor de totale kosten van het asbestvrij maken van werkplekken t.b.v. de installatie en dient dit door een gecertificeerd bureau te laten verrichten, alvorens gestart wordt met de werkzaamheden. Het bouwjaar van het gebouw/installatie kan eveneens een indicatie zijn voor de aanwezigheid van asbest. Indicatief kan onderstaand overzicht gehanteerd worden. Bouwperiode Voor juli 1993 Na 1 juli Spuitasbest Ja Nee Nee Nee Leidingisolatie Ja Ja Nee Nee Asbestkoord Ja Ja Nee Nee Brandwerende Ja Ja Nee Nee platen Asbestcement Ja Ja Ja Nee 5.2 Projectvoorbereidingsfase Bij opdracht dient de projectleiding altijd, vóór het opstellen van een risico-inventarisatie en evaluatie, om een geldig asbestrapportage te vragen en op te nemen in het VGM-plan. Uit de asbestrapportage dient in ieder geval te blijken dat het onderzoek naar de aanwezigheid van asbest, en de eventuele verwijdering daarvan, zijn uitgevoerd door gecertificeerde bedrijven en conform de normen voor procescertificaat 1 Het uitgangspunt dat gebouwen en installatie die na 1 juli 1993 zijn (in)gebouwd geen asbest bevatten is niet een correct uitgangspunt. Het is bekend dat er nog redelijk veel spare-parts zijn, van productiedatum voor 1 juli 1993, die asbest bevatten maar pas jaren later worden ingebouwd. De gebouw/installatie eigenaar is dus verplicht om een asbestinventarisatie op te laten stellen waaruit blijkt in welke onderdelen zich asbest bevindt en welke risicocategorie het is. Dit is vaak omslachtig en moeilijk omdat de meeste gebouwen/installaties slecht zijn gedocumenteerd 8

9 asbestinventarisatie (voorheen SC-540) c.q. procescertificaat asbestverwijdering (voorheen SC-530). Tevens dient de projectleiding zich ervan te overtuigen dat de werkplekken vrij zijn van asbest (objectief bewijs). Asbest mag in gebonden vorm aanwezig zijn, maar niet mechanisch worden bewerkt, zoals boren, zagen, slijpen, enz. 5.3 Uitvoeringsfase De opdrachtgever dient te handelen en maatregelen te treffen conform het Asbestverwijderingsbesluit. Indien voorafgaand aan de uitvoering, asbest in een gebouw wordt geconstateerd, in de nabijheid waarvan het de bedoeling is om installatiewerkzaamheden uit te gaan voeren, dient op kosten van de opdrachtgever, door een gecertificeerd bureau een lucht/stofmeting te worden uitgevoerd waarbij de grenswaarde wordt bepaald in relatie tot de identiteit van de stof - (Laten) opstellen van een asbestinventarisatierapport om vast te stellen of er risico s zijn voor de omgeving. Bij beschadigde asbesthoudende materialen kleefmonsters en luchtmonsters nemen (dus bij kans op blootstelling van de werknemer/ omgeving). - Uitkomst van de lucht/stofmeting kan zijn dat de grenswaarde niet wordt overschreden en waarbij werknemers geen gevaar lopen; - Indien uit de lucht/stofmeting blijkt dat de grenswaarde wordt bereikt, mag er niet gewerkt worden en dient de opdrachtgever zorg te dragen voor het schoonmaken van de werkplek en omgeving door een gecertificeerde onderneming onder leiding van een gediplomeerd Deskundig Toezichthouder Asbest (DTA); - De opdrachtgever dient te handelen en maatregelen te treffen conform het Asbestverwijderingsbesluit. Vervolgens zal de opdrachtgever middels een tweede lucht/ stofmeting door een door haar in te schakelen gecertificeerd bureau moeten - aantonen dat de werkplek/omgeving schoon is; - Normen voor actieniveaus worden beschreven in het Arbo-Informatieblad nr. 3, Asbest, hoofdstuk Maatregelen op locatie bij aantreffen van onvoorzien asbest Maatregelen betrokken medewerkers - Stop de werkzaamheden onmiddellijk en voorkom aanraking met het asbestverdachte materiaal. Sluit de betreffende ruimte en markeer de ruimte van buitenaf duidelijk door middel van borden en/of linten (verboden voor onbevoegden). Indien afsluiting van de ruimte niet mogelijk is, zorg dan voor een duidelijke en ruime afbakening van het gebied waar het verdachte materiaal is aangetroffen. - Zorg ook dat je met jouw kleding en gereedschap niet voor verdere verspreiding zorgt, laat deze zo mogelijk op de werkplek achter. Maak direct melding van de situatie aan de projectleider en/of direct leidinggevende zodat deze passende vervolgstappen kan ondernemen. Melding van de situatie vindt in eerste instantie mondeling bij de projectleider en/of direct leidinggevende plaats. Schriftelijke registratie vindt plaats met het daarvoor bestemde registratieformulier (bijlage 4: asbest registratieformulier). N.B. Indien de situatie is dat er een mogelijke blootstelling voor de medewerker aanwezig is of is geweest, zullen er metingen conform NEN 2991 uitgevoerd moeten worden om een eventuele blootstelling/ vezelemissie vast te stellen. 9

10 Als er sprake is van een mogelijke blootstelling van asbest aan de medewerker wordt in overleg met de projectleider en/of direct leidinggevende onderstaande punten gevolgd. Een belangrijke bijdrage om aan de wettelijke verplichting te voldoen, is om het aantal medewerkers dat blootgesteld wordt aan asbest zoveel mogelijk te beperken. Dit wordt bereikt door de locatie direct af te sluiten. Werkzaamheden dienen stilgelegd te worden. Machines en lopende banden dienen uitgeschakeld te worden. Ventilatie-, verwarmings- en/of airconditioningsystemen uitgeschakeld te worden. Alle medewerkers dienen de betreffende locatie te verlaten. Plaats waarschuwingsborden bij elke ingang van de locatie. Deze borden moeten de lezer informeren dat inademen van asbeststof gevaarlijk is en moeten voorkomen dat onbeschermde onbevoegden de locatie betreden en blootgesteld kunnen worden aan asbeststof. Met behulp van asbestwaarschuwingslinten en -kettingen dient de locatie te worden afgezet Maatregelen leidinggevende(n) De projectleider en/of direct leidinggevende dient er zo spoedig mogelijk voor te zorgen dat het management op de hoogte is van de ontstane situatie. De opdrachtgever wordt zo spoedig mogelijk door de projectleider en/of direct leidinggevende geïnformeerd over de situatie, hiervoor kunt u het concept van de brief (VOMI richtlijn 4 Asbest blootsteling: Conceptbrief: Mogelijke blootstelling aan asbest, te nemen stappen en aansprakelijkheid) gebruiken Vervolgacties - De opdrachtgever zorgt voor het aanleveren van een asbestinventarisatierapport; dan weet je direct waar je mee te maken hebt (type asbest). - Afhankelijk van de analyseresultaten van het laboratorium worden vervolgacties bepaald met betrekking tot het aangetroffen materiaal. Deze zijn afhankelijk van het soort aangetroffen asbest en de staat van het materiaal waarin dit zich bevindt (intact, beschadigd, zwaar beschadigd, etc.). De hechtgebondenheid is eveneens bepalend voor de verdere te nemen maatregelen. - Als is vastgesteld dat het om asbesthoudend materiaal gaat, is één van de volgende scenario s van toepassing: Materiaal asbesthoudend hechtgebonden (intact): Er is geen directe noodzaak tot verwijdering. Op termijn door de opdrachtgever een asbestinventarisatierapport op laten stellen conform bijlage XIIIa behorend bij Art.4.27 van de ARBOregeling om het asbest (verder) in kaart te brengen. Naar aanleiding van het asbestinventarisatierapport kan de opdrachtgever een plan van aanpak op laten stellen met betrekking tot verwijdering van het asbest. Verwijdering van het asbest dient door een bedrijf plaats te vinden dat in het bezit is van een procescertificaat asbestverwijdering conform bijlage XIIIa behorend bij Art.4.27 van de Arboregeling. Melding van de asbestverwijdering dient vooraf te geschieden aan de regionale inspectiedienst SZW en de Gemeente (wanneer er sprake is van een bouwwerk dient een sloopmelding te worden gedaan aan de Gemeente conform Bouwbesluit 2012). 10

11 Indien er geen voornemen is tot verwijdering van het asbest, dient door de opdrachtgever een asbestbeheersplan te worden opgesteld met betrekking tot het aanwezige asbest. Dit beheersplan dient vooraf bekend te zijn bij alle (toekomstige) gebruikers van de betreffende ruimte en/of locatie. Ook dienen er maatregelen te worden genomen om het asbest duurzaam bouwkundig af te schermen Materiaal asbesthoudend hechtgebonden (niet intact): Als er sprake is van (zwaar) beschadigd hechtgebonden materiaal in een binnen situatie kunnen eventuele actuele blootstellingsrisico s door middel van een NEN 2991 risicobeoordeling in kaart te worden gebracht. Ongeacht de resultaten van een dergelijk onderzoek dient de opdrachtgever een asbestinventarisatierapport op laten stellen conform bijlage XIIIa behorend bij Art.4.27 van de ARBOregeling om het asbest en/of verspreidingsgebied (verder) in kaart te brengen. Naar aanleiding van het asbestinventarisatierapport en de resultaten van de NEN 2991 risicobeoordeling zal door de opdrachtgever op korte termijn een plan van aanpak moeten worden opgesteld met betrekking tot de verwijdering van het asbest door een conform bijlage XIIIa van Art.4.27 van de ARBOregeling gecertificeerd bedrijf. In alle overige situaties kan het scenario van asbesthoudend materiaal hechtgebonden (intact) worden gevolgd Materiaal asbesthoudend niet-hechtgebonden (intact): Er is geen directe noodzaak tot verwijdering. De opdrachtgever zal op termijn een asbestinventarisatierapport op laten stellen door een conform bijlage XIIIa behorend bij Art.4.27 van de ARBO-regeling gecertificeerd bedrijf om het asbest (verder) in kaart te brengen. Naar aanleiding van het asbestinventarisatierapport kan de opdrachtgever een plan van aanpak op laten stellen met betrekking tot verwijdering van het asbest. Verwijdering van het asbest dient door een conform bijlage XIIIa behorend bij Art.4.27 van de ARBOregeling gecertificeerd bedrijf plaats te vinden. Melding van de asbestverwijdering dient vooraf te geschieden aan de regionale inspectiedienst SZW en de Gemeente (wanneer er sprake is van een bouwwerk dient een sloopmelding te worden gedaan aan de Gemeente conform Bouwbesluit 2012). Indien er geen voornemen is tot verwijdering van het asbest, dient door de opdrachtgever een asbestbeheersplan te worden opgesteld met betrekking tot het aanwezige asbest. Dit beheersplan dient vooraf bekend te zijn bij alle (toekomstige) gebruikers van de betreffende ruimte en/of locatie. Ook dienen er maatregelen te worden genomen om het asbest duurzaam bouwkundig af te schermen. Periodiek (afhankelijk van de situatie, maar minimaal eens per jaar) zal door middel van luchtmetingen moeten worden bepaald of er nog steeds sprake is van een beheersbare situatie Materiaal asbesthoudend niet-hechtgebonden (niet intact): Als er sprake is van (zwaar) beschadigd niet-hechtgebonden materiaal in een binnen- situatie dienen risico s door middel van een NEN 2991 risicobeoordeling in kaart te worden gebracht. Ongeacht de resultaten van dit onderzoek zal de opdrachtgever op korte termijn een asbestinventarisatierapport op laten stellen door een conform bijlage XIIIa behorend bij Art.4.27 van de ARBO-regeling gecertificeerd bedrijf om het asbest en/of verspreidingsgebied (verder) in kaart te brengen. Naar aanleiding van het asbestinventarisatierapport en de resultaten van de NEN 2991 risicobeoordeling dient door de opdrachtgever op korte termijn een plan van aanpak te worden opgesteld met betrekking tot 11

12 de verwijdering van het asbest door een conform bijlage XIIIa behorend bij Art.4.27 van de ARBOregeling gecertificeerd bedrijf. Indien het niet mogelijk is om het asbesthoudende materiaal te verwijderen dienen door de opdrachtgever maatregelen te worden genomen om het asbest duurzaam bouwkundig af te schermen. Eveneens dient door de opdrachtgever een asbestbeheersplan te worden opgesteld met betrekking tot het achtergebleven asbest. Dit beheersplan dient vooraf bekend te zijn bij alle (toekomstige) gebruikers van de betreffende ruimte en/of locatie. Periodiek (afhankelijk van de situatie, maar minimaal eens per jaar) zal door middel van luchtmetingen moeten worden bepaald of er nog steeds sprake is van een beheersbare situatie. 12

13 6 Verklarende woordenlijst Arbeidsomstandighedenbesluit: Besluit van 15 januari 1997, houdende regels in het belang van de veiligheid, de gezondheid en het welzijn in verband met de arbeid. Arbowet De Arbowet is een zogeheten kaderwet. Dat betekent dat er geen concrete regels staan, maar algemene bepalingen over het arbobeleid in bedrijven. De Arbowet stelt dat werkgever en werknemers samen moeten zorgen voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. De werkgever is uiteindelijk verantwoordelijk, maar ook de werknemer heeft de verplichting de eigen veiligheid en gezondheid in acht te nemen. Door bijvoorbeeld arbeidsmiddelen en beschermingsmiddelen op de juiste wijze te gebruiken Asbestverwijderingsbesluit: Besluit van 16 december 2005, houdende vaststelling van regels voor het inventariseren van asbest en het verwijderen van asbest in het algemeen en uit een bouwwerk in het bijzonder en in verband hiermee een wijziging van het Arbeidsomstandighedenbesluit (Asbestverwijderingsbesluit 2005). Asbest: De vezelachtige silicaten Actinoliet, Amosiet, Anthofylliet, Chrysotiel, Crocidoliet en Tremoliet. Asbest analyse: Analyse door een voor de desbetreffende verrichting RVA geaccrediteerd laboratorium van een materiaal- of luchtmonster op de aanwezigheid, type en percentage/concentratie asbest. Asbesthoudend bouw- of constructiemateriaal: Bouw- of constructiematerialen waarin serpentijnasbest of amfibool asbest verwerkt of aanwezig is en waarvan het asbestgehalte groter of gelijk is aan 0,1 gewichtsprocent (de bepalingsondergrens van de methode zoals vastgelegd in NEN 5896:2003). Asbestose: Asbestose of asbestlongen ontstaat door het langdurig inademen van deeltjes asbest. Asbestose of asbestlongen wordt verkregen door jarenlang werken met asbest. Een beroepsziekte die vooral in de bouw voorkomt. Door littekens op de longen ontstaat kortademigheid en benauwdheid. Asbestose of asbestlongen hoeft niet te leiden tot longkanker maar kan dat soms wel. Een longfoto en een CT-scan moet de littekens zichtbaar maken om de diagnose te stellen. Deze ziekte is niet te genezen. Asbestinventarisatierapport: Rapport met als doel om alle aanwezige asbesthoudende materialen (primaire bronnen) en alle met asbest verontreinigde stof (secundaire bronnen) te lokaliseren. De asbestinventarisatie dient geschikt te zijn voor het uiteindelijke doel (sloop, renovatie of enkel asbestverwijdering). Asbestverdacht materiaal: Hieronder wordt verstaan een materiaal dat op basis van uitsluitend visuele (en dus subjectieve) beoordeling als asbesthoudend of mogelijk asbesthoudend wordt beoordeeld. Eerst na monsterneming en analyse conform NEN 5896:2003 door een daartoe geaccrediteerd laboratorium, kan het materiaal met objectieve zekerheid worden aangeduid als asbesthoudend (met vermelding van asbesttype en concentratieklasse). 13

14 Asbestvezel: Een asbestdeeltje dat langer is dan 5 micrometer, een diameter heeft van minder dan 3 micrometer en een lengte/breedte verhouding heeft van 3:1 en meer. In de milieukwaliteitsdoelstellingen voor asbest van het ministerie van Infrastructuur en Milieu vallen ook vezels met een lengte kleiner dan 5 micrometer onder de definitie asbestvezel. Bouwwerk: Datgene wat gebouwd wordt of voortkomt uit bouwwerkzaamheden. Een bouwwerk moet voldoen aan vier criteria, te weten: - Het moet van enige omvang zijn; - Het moet een constructie zijn; - Het moet driedimensionaal zijn; - Het moet plaatsgebonden zijn. C.K.I: Certificerende en keurende instelling. Asbestinventarisatie- en verwijderingsbedrijven zijn bij een dergelijke instelling (verplicht) aangesloten. Door middel van het uitvoeren van project- en kantooraudits wordt de kwaliteit van de werkzaamheden gewaarborgd. Deskundig Inventariseerder Asbest (DIA): Persoon die in het bezit is van een persoonscertificaat Deskundig Inventariseerder Asbest conform SC Daarmee is aangetoond dat deze voldoet aan het in artikel 4.54a, zevende lid van het abeidsomstandighedenbesluit. Deskundig Toezichthouder Asbest (DTA): Persoon die in het bezit is van een persoonscertificaat Deskundig Toezichthouder Asbestverwijdering conform bijlage XIIIc behorend bij Art.4.27 van de ARBO-regeling en het daarin vastgelegde vakbekwaamheidsprofiel. Geaccrediteerd asbestlaboratorium: Laboratorium dat beschikt over een accreditatie van de Raad voor Accreditatie voor de desbetreffende verrichting. Er wordt apart geaccrediteerd voor onder meer de volgende verrichtingen met betrekking tot asbest: - Materiaal analyse; - Monsterneming van binnenlucht in bestaande situaties; - Analyse van binnenluchtmonsters (bestaande situatie); - Eindcontrole na asbestverwijdering in een containment, glovebag of buitensituatie conform NEN 2990:2005. Gecertificeerd asbestinventarisatiebedrijf: Bedrijf dat voldoet aan de criteria ter zake van asbestinventarisatie conform certificatieschema asbestinventarisatie. Gecertificeerd asbestverwijderingsbedrijf: Bedrijf dat voldoet aan de criteria ter zake van asbestverwijdering conform certificatieschema asbestverwijdering. 14

15 Hechtgebonden asbest Hechtgebonden noemen we de asbestmaterialen waarin de vezels stevig in een dragermateriaal verankerd zitten. Als het materiaal in goede staat verkeert, en niet wordt bewerkt of gesloopt, komen er nauwelijks vezels vrij. Een goed voorbeeld van hechtgebonden asbest vormen asbestcement golfplaten en vlakke platen die in goede staat verkeren. Het nieuwe asbest: In landen als bv China is het toepassen van asbest niet verboden. Men beschouwt een product, zoals bijvoorbeeld een pakking, dat een percentage van <15% asbest bevat als vrij van asbest. Naast China zijn er meerdere landen die nog steeds in hun producten asbest toepassen. Het importeren van deze asbest bevattende producten is voor de Nederlandse wet een economisch delict en een overtreding van de arbeidsomstandigheden wetgeving. Het is aan te bevelen om voordat men producten in andere landen besteld om vast te stellen wat de plaatselijke wetgeving is ten aanzien van het verwerken en of bewerken van asbest. Bestellingen voor levering van producten dienen dan ook uitdrukkelijk te vermelden dat het verwerken van asbest in het product en of reserveonderdelen niet is toegestaan. Inspectie SZW: Houdt toezicht op de naleving van de Arbeidsomstandighedenwet, de Arbeidstijdenwet en de Warenwet (ter bevordering van veilige en gezonde werkomstandigheden en werk- en rusttijden voor werknemers). Keramische vezel: Amorfe synthetische vezel waarvan het sterke vermoeden bestaat dat deze kankerverwekkend is voor de mens. De bestanddelen en eigenschappen komen voor een groot deel overeen met een asbestvezel. Landelijk Asbest Volg Systeem (LAVS): Het LAVS heeft tot doel de transparantie en veiligheid binnen de asbestsector te vergroten, het doorlopen van wettelijke procedures te vergemakkelijken en de administratieve lasten te beperken. Het LAVS is voor alle betrokken partijen in de asbestverwijderingsketen en volgt asbest vanaf het moment van asbestinventarisatie tot aan de afmelding. De gebruikers van het systeem zijn zelf verantwoordelijk voor het actueel houden van de gegevens over hun lopende projecten. De toezichthoudende instanties zoals de gemeenten, certificerende en keurende instanties, de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (I- SZW) en de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) hebben toegang tot de gegevens in het systeem. Opdrachtgevers, inventariseerders, verwijderaars, eindinspecteurs en toezichthouders kunnen in het LAVS werken. Het LAVS is niet bedoeld voor particulieren. Een particulier kan niet in het LAVS werken, maar kan wel aan een bedrijf opdracht geven om namens hem in het LAVS te werken. Meer informatie over het LAVS is te vinden op: Mesothelioom: Bij longvlieskanker zit er een kwaadaardig gezwel in het longvlies. Dit gezwel wordt een mesothelioom genoemd. Een mesothelioom kan ook in het borstvlies, buikvlies of in het hartzakje voorkomen. Bij de meeste mensen is de oorzaak blootstelling aan asbest in het verleden. Object: Apparaat, transportmiddel, constructie of installatie, niet zijnde een bouwwerk in de zin van de Woningwet. 15

16 Onderhoud: Het verrichten van periodieke werkzaamheden binnen of aan de schil en constructie van een gebouw, object of constructie en/of de daarin aanwezige installaties. Opdrachtgever: De natuurlijke persoon of rechtspersoon die de asbestinventarisatie of het asbestverwijderingswerk opdraagt. Risicobeoordeling conform NEN 2991: Het door middel van lucht- en stofmonsters in kaart brengen van actuele blootstellingsrisico s met betrekking tot emissie van asbestvezels in lucht en/of stof. Werkplan: De schriftelijke weergave van de voorgenomen uitvoering van activiteiten met betrekking tot asbest met daarin o.a. vermeld het in te zetten personeel, de te gebruiken apparatuur, de materialen, materieel, te hanteren werkvoorschriften, werkmethoden en instructies. Bijlage XIIIc, behorend bij art van de ARBO-regeling (voorheen SC 510 en SC-520): Certificatieschema voor de Persoonscertificaten Deskundig Asbest Verwijderaar niveau 1 en niveau 2 (DAV-1 en DAV-2 en Deskundig Toezichthouder Asbestverwijdering (DTA). Persoonscertificaat welke personen conform het certificatiesysteem nodig hebben indien werkzaamheden als asbestverwijderaar of als asbestdeskundig toezichthouder asbest (gaan) worden uitgevoerd. Wettelijk is verplicht dat iedere asbestverwijdering door- of onder voortdurend toezicht staat van een deskundig toezichthouder asbest (DTA). Bijlage XIIIa, behorend bij art van de ARBO-regeling (voorheen SC 530 en SC-540): Werkveldspecifiek certificatieschema voor de Procescertificaten Asbestinventarisatie en Asbestverwijdering. Procescertificaat welke bedrijven conform het certificatiesysteem nodig hebben indien werkzaamheden met betrekking tot asbestinventarisatie of asbestverwijdering (gaan) worden uitgevoerd. Wettelijk is verplicht gesteld dat bedrijven welke asbestverwijdering of asbestinventarisatie als activiteit uitvoeren over dit certificaat dienen te beschikken. NEN 2990: Norm die de eindcontrole na asbestverwijdering beschrijft. Eindcontrole vindt altijd plaats door een daartoe door de Raad voor Accreditatie geaccrediteerd laboratorium. NEN 2991: Lucht - Risicobeoordeling in en rondom gebouwen of constructies waarin asbesthoudende materialen zijn verwerkt. NEN 5707: Monsterneming en analyse van asbest in grond. Norm voor zowel keurings- als onderzoeksprotocollen met betrekking tot bodem. NEN 5896: Norm voor analyse van asbest in (bulk)materialen door middel van polarisatiemicroscopie. 16

17 NEN 5897: Norm voor monsterneming en analyse van asbest in bouw- en sloopafval en recyclinggranulaat. Niet- hechtgebonden asbest of losgebonden asbest Losgebonden zijn de asbesthoudende materialen waarin de vezels niet of nauwelijks aan een dragermateriaal zijn gebonden, zoals spuitasbest, niet-hechtgebonden brandwerend board en zwaar verweerd asbestcement. De vezels kunnen dan gemakkelijk vrijkomen. Voorbeelden van niethechtgebonden asbest zijn: koord, spuitasbest, amosietbeplating, asbestdoek en isolatiemateriaal. VIHB lijst: Bedrijven die asbest vervoeren, vanaf de locatie waarvandaan het asbest is vrijgekomen naar een locatie buiten de originele locatie, dienen te beschikken over een aanmelding voor Vervoerder, Inzamelaar, Handelaar en Bemiddelaar (VIHB). Alle bedrijven en instellingen die zich in Nederland bezighouden met het Vervoerder, Inzamelen, handelen en bemiddelen van afvalstoffen of gevaarlijke afvalstoffen moeten vermeld staan op de VIHB-lijst (Wet Milieubeheer art en 10.55). Ook buitenlandse bedrijven, die deze activiteiten op Nederlands grondgebied verrichten moeten ook op de VIHB lijst staan. 17