WOESTIJNSTROOM DE OPLOSSING!

Transcriptie

1 WOESTIJNSTROOM DE OPLOSSING! Hoe afhankelijk zijn we nu en worden we in de toekomst? 1

2 WAT KOMT ER AAN DE ORDE Gebruik en afhankelijkheid EU Gebruik en afhankelijkheid NL Toekomst NL diverse scenario s Toekomst EU Desertec scenario s Woestijnstroom desertec concept CSP Concentrating Solar Power Trogspiegels, torens, dish, fresnel 2

3 ENERGIE PRODUCTIE EU NAAR BRON 2EN6OG 3

4 KOLENVERBRUIK EU NAAR BRON (2008 EUROSTAT) 4

5 OLIEVERBRUIK EU NAAR BRON 5

6 Vereniging voor ZonneKrachtCentrales Best Kivi Niria OLIE EN GASPIJPLEIDINGEN & RUSLAND 6

7 (OLIE EN) GAS PIJPLEIDINGEN UIT NOORD AFRIKA 8

8 GASVERBRUIK EU NAAR BRON 9

9 URANIUMVERBRUIK EU NAAR BRON (2008) Wereldproductie 11

10 Vereniging voor ZonneKrachtCentrales Best Kivi Niria KERNENERGIE INGEVOERDE ENERGIE? Er is slechts een kleine hoeveelheid uraniumerts nodig Bovendien kan men dit gemakkelijk opslaan Het wordt daarom niet als ingevoerde kernenergie beschouwd Debatten europarlement 26 april 2007 (nav verzoek om deze buitenlandse afhankelijkheid wel zichtbaar te maken in de statistieken) 13

11 AFHANKELIJKHEID VAN BUITEN EU> 60% zon/wind bio/ rest hydro uranium gas olie kolen Zwart is import van buiten EU 14

12 Human power shower (BBC) De hoeveelheid energie die per jaar in de woestijn valt is vergelijkbaar met een laag olie van 25 cm, meer dan anderhalf vat per vierkante meter Je hoeft het alleen maar op te scheppen Een gebied van 300*300km is voldoende om de wereld van elektriciteit te voorzien HET REGENT OLIE IN DE WOESTIJN

13 De Nederlandse energiehuishouding 2010 Data: CBS Bewerking: ECN 19

14 De Nederlandse energiehuishouding 2010 Data: CBS Bewerking: ECN 22

15 De Nederlandse energiehuishouding 2010 Data: CBS Bewerking: ECN 24

16 De Nederlandse energiehuishouding 2010 Data: CBS Bewerking: ECN 27

17 ENERGIEGEBRUIK NL NAAR BRON (PJ) 28

18 GEMASOL SEVILLA UUR OPSLAG 30

19 De Nederlandse energiehuishouding in 2040? 2040 Data en bewerking: ECN 31

20 DE KANS: 80% CO 2 EMISSIE-REDUCTIE EEN ECN SCENARIO Data en bewerking ECN 32

21 ECN PBL EFFECTEN KABINETSBELEID SEP 2011 Conclusie ECN PBL we halen de 14% nog niet eens bij huidig beleid. 33

22 MAAR ER ZIJN LICHTPUNTJES Afgelopen 10 jaar nauwelijks groei energiegebruik Hoge energie-intensiteit in NL: Bijna twee keer zoveel als in Japan Door besparing is veel winst te halen: 2% per jaar levert in 2020 een besparing van 19% Afgelopen 10 jaar een jaarlijkse groei van 14% van hernieuwbare energie Als we dit nog 10 jaar volhouden zitten we op 14% in plaats van op 3,7%

23 JOS WASSINK NAAR MACKAY (2050)

24 HENK VAN BAAL (TW) NAAR MACKAY (2050) DE kleuren in het cirkeldiagram komen niet overeen met het staafdiagrammetje! 6% 9% 3% 4% 11% besparing wind op land wind op zee getijden e.d. zon PV per dak 22% 30% zon PV elders zonnecollectoren bio hout biogas e.d. geothermisch 10% 3% 2%

25 DRASTISCHE MAATREGELEN OM DIT TE BEWERKSTELLIGEN (HENK VAN BAAL TW) Wind op land 10 % beschikbare landoppervlak Wind op zee 10 % beschikbare zeeoppervlak Getijden e.d. Turbineparken: turbines in rivieren, een derde van de Noordzee Zon PV 10 m 2 per persoon Zon PV 30 m 2 pp elders en 4% grondoppervlak Zonnewarmte (collectoren) 30 m 2 pp Bio: gewassen, reststromen + 75% landbouwgrond

26 WAT IS DE DENKFOUT? Waarom alles in Nederland willen produceren Elders kan het vaak veel efficiënter Bv stroming of golfslag bij Schotland of Ierland We zijn in alles verknoopt aan Europa Volgende misvattingen: Duurzaam is duur Wind draait op subsidie Hernieuwbaar moet backup hebben van bv gas

27 CE DELFT APRIL 2007 NIEUWE ELEKTRICITEITSCENTRALES IN NEDERLAND. DE VERGETEN KOSTEN IN BEELD. 39

28 LEERCURVES - ENERGY (R)EVOLUTION 2010

29 SUBSIDIES World Energy Outlook 2010, IEA, executive summary, p. 9, p. 13: Aan subsidies voor hernieuwbare energie is in 2009 wereldwijd 57 miljard dollar uitgegeven, terwijl de subsidies op fossiele energie 312 miljard dollar betrof.

30 BACKUP Wettelijk vastgelegd dat er minimaal een backupsysteem moet zijn dat groter is dan de grootste centrale De geplande kerncentrale heeft een vermogen van 2500 MW, m.a.w. daar moet ook een vermogen van 2500 MW als backup tegenover staan.

31 BETER Regel je backup samen met de buren! Maak één Europees netwerk wat verbonden is met Noord-Afrika en het Midden-Oosten Waterkracht uit Scandinavië Waterkracht uit de Alpen Geothermisch uit Ijsland en Turkije Woestijnstroom uit de Sahara

32 GELD MAAKT NIET GELUKKIG

33 DE URGENTIE Olie raakt op Klimaat wordt bedreigt Fossiel gezond

34 Vereniging voor Zonnekrachtcentrales OPLOSSINGEN Desertec foundation Duitsland

35 1 % oppervlak woestijnen voldoende

36 HET DESERTEC CONCEPT MIX IN EUROPA

37 HOE ZIET DAT ER VOOR AFRIKA UIT?

38 HET DESERTEC CONCEPT (VERMEDEN EMISSIE) Besparing 81%

39 HET DESERTEC CONCEPT WATER VOOR WOESTIJN

40 WERELD SCENARIO ECOFYS Vereniging voor ZonneKrachtCentrales Best Kivi Niria

41 WERELDSCENARIO ECOFYS NAAR BRON

42 ECOFYS POTENTIEEL ZONNEKRACHT

43 HET DESERTEC CONCEPT Wie vandaag geen visie heeft, heeft morgen geen toekomst (Werner von Siemens) Een Marshall plan om Europa en het Midden- Oosten en Noord-Afrika een duurzame toekomst te geven Schone energie voor Europa Werkgelegenheid en inkomsten voor MENA Schoon water voor de woestijnen

44 GEBIEDEN DIE GESCHIKT ZIJN

45 WORDT HET AL VERWEZENLIJKT? Desertec Industrial Initiative Plan Solaire (de la Mediterrané)

46 ZONNEKRACHTCENTRALES Concentrating (thermal) Solar Power (CSP) Vier typen - De Trogspiegel - De toren met heliostaatspiegels - De paraboolspiegel - De Fresnelspiegel

47 CSP HET PRINCIPE Concentreer het zonlicht Vang de warmte op Maak er stoom mee Drijft er een turbine mee aan Dit geldt voor alle vormen van CSP behalve voor de Dishspiegels die met een sterling motor werken en rechtstreeks elektriciteit maken Het systeem inclusief opslag van warmte

48 CSP TROG SPIEGELCENTRALES Kosten nog hoog 600 miljoen investering voor 150 MW centrale (4000 per kwe) Temperaturen tot 400 o C Meest rendabele grootte nog niet bekend Prijs per kwh ct Verwachting 5-7 ct/kwh in 2020 (leercoëfficiënt 0,86 verdubbeling opgesteld vermogen 14% Voordelen groot Opslag warmte Elektriciteit op afroep Zowel baseload als peakload Mogelijkheid van productie van schoon water Restwarmte gebruiken voor proceswarmte of koeling

49 CSP TROGSPIEGEL DE RECEIVER Licht wordt geconcentreerd op een buis. De buis is omgeven door een dubbelwandige vacuüm glas Het glas heeft een coating die warmte terugkaats.

50 CSP TROGSPIEGEL DE WARMTE De warmte wordt opgevangen in minerale olie De warmte wordt via een warmtewisselaar overgedragen aan water om stoom te maken Of als er wordt warmte overgedragen aan een vat gesmolten zout. Omdat de warmte via geisoleerde leidingen naar de warmtewisselaar of het zout moet zijn deze meestal in het midden van het spiegelveld geplaats.

51 NOODOPSTELLING BIJ SLECHT WEER

52 NOGMAALS TROGSPIEGEL Met de stoom wordt een turbine aangedreven De stoom moet weer condenseren om als (hete) vloeistof terug te kunnen in het systeem Koeling nodig, kan met lucht maar is efficiënter met water. (Dat is een probleem want dat is er niet veel in woestijngebieden)

53 CALIFORNIË KRAMER JUNCTION SINDS JAREN 80

54 Vermogen: 150 MW Opbrengst: 525 GWh/a Opslag: 7,5 uur fullload Spiegelveld: 1,5 miljoen m 2 (210 voetbalvelden) Voorziet een half miljoen huishoudens van elektriciteit. GEGEVENS ANDASOL 1,2 & 3

55 Zonnekrachtcentrales de PS 20 Sevilla Torens met vlakke spiegels erop gericht Foto Michiel van Wijnberghen

56 GEMASOL JUNI 2011 Elektrisch Vermogen: 19,9 MW Jaaropbrengst: 110 GWh Spiegelveld: 2650 Heliostaten Oppervlak: 185 hectare Warmteopslag: 15 uur elektriciteitsproductie door warmte opslag in gesmolten zout Investeringskosten: 171 miljoen Huishoudens: hernieuwbare energie Klimaat: ton CO2 besparing per jaar. Temperatuur: tot 900 o C Ontvanger: absorbeert 95% van het zonnespectrum. Torresol Energy een Joint Venture tussen Masdar (Abu Dhabi) en SENER (Spanje)

57 GEMASOL MET ZIJN SPIEGELVELD

58 HELIOSTATEN

59 AANDRIJVING HELIOSTATEN OM TWEE ASSEN Omdat er altijd een beetje speling in de tandwielen moet zitten kun je een probleem krijgen met de heliostaten die ver weg staan BoschRexRothgroup heeft daarom een hydraulische aandrijving gemaakt (0,02 o nauwkeurig)

60 Zonnekrachtcentrales Suncatchers met sterlingmotor

61 SUNCATCHER (PARABOLISHE SPIEGEL) Claimen rendement van boven de 30% Helaas onlangs groot project failliet gegaan Voordeel kan zowel kleinschalig als grootschalig toegepast Nadeel geen opslag

62 Zonnekrachtcentrales Fresnelspiegels

63 FRESNELSPIEGELS In principe goedkoper want vlakke spiegels Maar minder geconcentreerd, dus minder opbrengst Minder loze ruimte tussen de spiegels, dus efficiënter grondgebruik Minder gevoelig voor wind Werkt vaak met directe stoom

64 Transport HVDC Hoogspanning gelijkspanning Verliezen klein: 3% per 1000km Neemt minder ruimte in beslag

65 VOORGESTELD OFFSHORE GRID Rood bestaand Groen gepland Roze aanbesteed Blauw extra Uit: Prioriteiten voor energie-infrastructuurprojecten voor 2020 en verder Brussel 2010

66

67 Conclusie, voordelen van CSP 90 landen geschikt Opslag warmte Daardoor elektriciteit op afroep Zowel baseload, midload als peakload Schoon waterproductie Transport 3% verlies per 1000 km

68 TERUG NAAR HET SCENARIO VOOR NL Elektriciteitsgebruik (PJ) Scenario Kivi Niria Elektriciteitsgebruik in 2050 (in PJ) Totaal energiegebruik 1715 PJ dat is 47% besparing t.o.v. huidige gebruik Elektriciteitsgebruik is dan 41% van het totaal

69 ENERGIEGEBRUIK NL IN 2050 PJ PJ Totaal 1832 Waarvan 1330 elektriciteit = 73 % Besparing

70 55% VAN BESCHIKBAAR POTENTIEEL (BRON NL KRIJGT NIEUWE ENERGIE) Wind: UCAD op zee MW op land 6000 MW Bio: WUR/UU veel import maar dit getal zou haalbaar zijn in 2030 WUR/UU (2009) PV: PBL MWp geinstalleerd vermogen, huidige rendement Zon-warmte: PBL 2008 CSP: 15% van de mix in 2050 Blue Energy: WUR economisch haalbaar Geo: TNO de 25 PJ is allen al tussen 220 en 2030 maximum PJ

71 BESPARING IRREËEL? Energie intensiteit Nederland 175 kilo olie equivalent per 1000 euro die we verdienen tegenover 93 in Japan. Dat wil zeggen 47% zuiniger

72 MET DANK VOOR UW AANDACHT Sietse de Haan Voorzitter