Juli 1993 Intern verslag B 35

Transcriptie

1 Bibliotheek Proefstation Naaldwijk f) PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK GEBRUIKSWAARDE-ONDERZOEK FREESIA VOORJAARSBLOEI 1993 J. ETTEMA A. DE GELDER Juli 1993 Intern verslag B 35 BIBLIOTHEEK PROERSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK

2 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 1.1 Motivering 1.2 Doel 2. Materiaal en methoden 2.1 Proefopzet In de proef opgenomen rassen indeling naar bloemvorm en bloemkleur 2.2 Onderzoekruimte 2.3 Teeltmaatregelen Kasklimaatinstellingen Klimaatcondities uitbloeiruimte 2.4 Waarnemingen 3 Resultaten 3.1 Beoordeling 3.2 Oogstgegevens 3.3 Houdbaarheid 3.4 Globale vergelijking van rassen tweede beoordeling met voorjaarsbloei Bijlagen 6 BIBLIOTHEEK PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK

3 Inleiding 1.1 Motivering De veredeling van freesia draagt bij aan de constante vernieuwing van het sortiment. De opbouw van een partij plantmateriaal gaat langzaam. Voor de praktijk is het gewenst om spoedig te weten wat de teelt mogelijkheden zijn van een nieuw ras in vergelijking met het bestaande sortiment. Voor dit doel is het gebruikswaarde-onderzoek opgezet. Hierin worden rassen gedurende tenminste twee jaren onder gelijke teeltomstandigheden met het bestaande sortiment vergeleken op teelteigenschappen en houdbaarheid Doel van het onderzoek Toetsen van freesiarassen op teelteigenschappen en houdbaarheid voor de voorjaarsbloei in vergelijking met het huidige sortiment.

4 2 Materiaal en methode 2.1 Proefopzet De knollen van 36 rassen werden op 11 november 1992 geplant. Per ras 2 velden van 99 knollen, volgens plantschema (zie bijlage 1) Aan het eind van de proef werden 11 rassen teruggetrokken. Golden Queen was vermengd met Oberon en Double Dutch met Sweetheart. Deze worden in het verslag niet meer vermeld. De naam van het ras Amor werd veranderd in Astral. De proef werd regelmatig bezocht door- leden van de beoordelingscommissie voor teeltkundig advies In de proef opgenomen rassen Aantal rassen : le beoordeling 12 2e beoordeling 9 vergelijkingsrassen 4 Rasnaam kleur tvoe inzender Eerste beoordeline Ambitie wit enkel vd Bos Amulet wit gevuld vd Bos Astral wit enkel vd Bos Bell Air 'Vacozur' blauw dubbel v Staaveren Del Monte creme enkel vd Bos Floriade geel dubbel vd Bos Louis d'or geel enkel vd Bos Lumara (85-67) blauw enkel vd Bos Monica (84-64) blauw enkel vd Bos Paris (881 E)'Ricaris' geel enkel v Staaveren Sweetheart rood enkel vd Arend tweede beoordeline Alice(8813 E)'Ricalice' geel dubbel v Staaveren Blue Sea blauw enkel vd Arend Cortina'Ricortes' geel enkel v Staaveren Lisa (881 I)'Ricarlisa' lila enkel v Staaveren Polka 'Ricobtus' rood enkel v Staaveren Scarlet rood enkel vd Arend Impression (GV 811) Senator (932 E)'Ricin' geel enkel v Staaveren Sunshine geel dubbel L. Leerdam Yvonne geel dubbel Penning Vereelükinesrassen Aladin geel enkel Blue Moon blauw enkel Polaris wit enkel

5 Indeling naar bloemvorm en bloemkleur van rassen voor le en 2e beoordeling aantal rassen enkel gevuld dubbel geel wit blauw creme 1 1 rood 3 3 lila 1 1 Onderzoekruimte - Voor de teelt: Proefstation te Naaldwijk Kas 303, afdeling 5: 200 m (12.8 x 15m) - Voor het houdbaarheidsonderzoek: Uitbloeiruimte Proefstation Naaldwijk Teeltmaatregelen Plantmateriaal Preparatie Plantdichtheid Knolontsmetting Grondafdekking Bladplukken en uitgaansmateriaal : knollen, ziftmaat 7/op : Rassen van V. Staaveren, L. leerdam, Penning en vergelijkingsrassen (Wülfinghoff) zijn door de inzenders zelf geprepareeerd. De rassen van vd Bos en Wülfinghoff zijn bij vd Arend geprepareerd. Van de Arend heeft zijn rassen zelf geprepareerd maar niet bij de rest2van de partij. : 55 knollen per kas(-11 knollen/regel van 9 mazen) 80 knollen per m bed 0,2 % Benlate Direct na het planten met houtmot Bij een aantal rassen op 3 februari en 19 februari Kasklimaat instellingen - setpoint verwarming: tot 6 weken na het planten 12 C, daarna gedurende 5 weken per week 1 C lagere temperatuur tot 8 C - setpoint ventilatie: 1 C boven setpoint verwarming. Bij niet vriezend weer een minimum raamstand van 5% - streefwaarde grondtemperatuur: 15 à 16 C gedurende de eerste 5 à 6 weken (m.b.v. grondverwarming). Daarna grondverwarming uit en grondtemperatuur aanpassen aan kastemperatuur. - zonweringsscherm: LS 15. Bij zonnig weer tot 75% gesloten (handbediend) Klimaatcondities uitbloeiruimte Klimaatcondities uitbloeiruimte: temperatuur : 20 C (dag en nacht) luchtvochtigheid (RV) : 60 % - lichtintensiteit : 1.5 W.m-, 12 licht per dag

6 Waarnemingen Na Opkomst Op 9 december 1992 werden de splijters verwijderd en geteld Tijdens de bloei De proef werd een aantal keer beoordeeld door 8 vertegenwoordigers van alle betrokken partijen (veredelingsbedrijven, telers, NAK-S en onderzoek). Bij de beoordeling werd gelet op: - gelijkmatigheid - blad - hoofdstengel - knoppresentatie - bloem - bloeiwijze - duimen - haken - gebruikswaarde Tijdens de beoordeling werden de cijfers waar nodig gemotiveerd door opmerkingen Oogstgegevens Tijdens de bloei werden de rassen één keer per week geoogst. De takken werden onderverdeeld naar hoofdtak, eerste haak en overige haken. Per type tak werden de stelen geteld, gemeten en gewogen zodat bij de uitwerking van de waarnemingen devolgende gegevens bekend zijn: - aantal takken per 100 geplante knollen - aantal meegesneden haken aan de hoofdstengel - gemiddeld gewicht hoofdstengel en haken - gemiddelde lengte hoofdstengel en haken - percentage hoofdtakken met lengte scheuren - teeltduur Houdbaarheid Voor het bepalen van de houdbaarheid zijn er per veld 10 hoofdtakken gebruikt, 20 per ras. Deze takken werden willekeurig gekozen. Er werd echter wel op gelet dat niet de eerst bloeiende takken of laatst bloeiende takken werden genomen. De takken werden geoogst op een normaal oogststadium. Er werd geen afzetsimulatie toegepast. Na de oogst zijn de takken aangesneden en in water gezet in de uitbloeiruimte. De takken konden niet allemaal op dezelfde dag worden ingezet, daar de periode van planten tot bloei verschillend is per cultivar en teeltmethode. Aan de takken werden de volgende waarnemingen gedaan. - aantal knoppen op de kam - aantal open gekomen knoppen - aantal open knoppen als bloem 1 is uitgebloeid - aantal dagen tot bloem 1 is uitgebloeid - aantal dagen tot kam is uitgebloeid

7 Resultaten Bij Sunshine werden 9 planten per 100 knollen met necrose aangetroffen. Bloemvirus werd aangetroffen bij Blue Sea (3 planten per 100 knollen). Bij Sweatheart en Scarlet Impression werd 20% bloemvirus aangetroffen. 3.1 Beoordelingscijfers Bij de rassen die voor de eerste beoordeling stonden werden Ambitie, Amulet Floriade en Monica iets boven het gemiddelde van 6.7 gewaardeerd. Echte uitschieters positief of negatief waren niet aanwezig. Bij de rassen die voor de tweede beoordeling stonden opgeplant werden Alice, Cortina, Polka en Yvonne iets boven het gemiddelde gewaardeerd. Sunshine werd met een onvoldoende gewaardeerd. De vergelijkingsrassen werden op alle te beoordelen onderdelen gemiddeld boven die van de eerste en tweede beoordeling gewaardeerd. 3.2 Oogstgegevens Bij de produktie wordt uitgegaan van 100 geplante knollen. Echte uitschieters bij de totale produktie waren er niet. Een lage produktie hadden Sweetheart en Polka. Louis d'or had met 295 takken per 100 knollen de hoogste produktie. Het gewicht van de takken is bepaald met open bloemen. Veel zwaarder dan gemiddeld waren Bell Air, Monica en Yvonne. Bij deze rassen werden wel resp. bij 50, 40, en 30X van de takken een tweede haak meegesneden. De haken van Louis d'or waren licht. Bij veel rassen was de lengte van de tweede haak kort. Mogelijk dat door de hoge temperaturen de haak niet voldoende is uitgegroeid. 3.3 Houdbaarheid Het bloeipercentage van Bell Air en Amulet lag laag. Bij Sweetheart en Paris kwamen alle knoppen open. Het aantal dagen dat de takken op de vaas stonden was bij Astral en Bell Air het laagst, resp. 9.6 en 8.1 dagen. Het langst houdbaar was Aladin. 3.4 Globale vergelijking van rassen tweede beoordeling met voorjaarsbloei Plantdatum Gemiddeld aantal dagen tot begin oogst - Takken/100 knollen Aantal meegeoogste haken aan de hoofdstengel - Gemiddelde houdbaarheid

8 - 6 - Bijlagen 1 Plantschema Beoordelingscijfers commissie Samenvatting van de gemaakte opmerkingen 9 tijdens de beoordeling 3.1 Oogstgegevens: productie Oogstgegevens: lengte, gewicht Oogstgegevens: oogstduur aantal dagen tot 50% van de 12 hoofdtakken, le haken en overige haken zijn geoogst 4 Houdbaarheid 13 5 Gegevens voorjaarsbloei

9 - 7 - Bijlage 1 plantschema Polaris (buiten de proef) 9 Double Dutch 18 Alice 27 Alderney 36 Lindau 45 Astral 54 Polka 63 Louisd' or 72 Polaris 8 Sunshine 17 Louisd' or 26 Ambitie Blue Moon Del Monte 53 Double Dutch 62 Bell Air 71 Texel 7 Monica 16 Polka 25 Paris 34 Yvonne 43 Lisa 52 Elba 61 Blue Sea 70 Blue Moon 6 15 Scarlet Betty Impression 24 Niagara 33 Carlo 42 Amulet 51 Ambitie 60 Senator 69 Sweetheart 5 Ibiza 14 Amulet 23 Del Monte 32 Lisa Scarlet Nordeney Impression 59 Paris 68 Niagara 4 Nordeney 13 Senator 22 Blue Sea 31 Golden Queen 40 Lindau 49 Ibiza 58 Yvonne 67 Monica 3 Cortina 12 Texel 21 Lumara 30 Floriade 39 Bomholm 48 Jupiter 57 Alderney 66 Betty 2 Elba 11 Astral 20 Bell Air 29 Sweetheart 38 Aladin 47 Sunshine 56 Lumara 65 Floriade 1 Aladin Bornholm Jupiter 28 Polaris 37 Alice 46 Cortina 55 Carlo 64 Golden Queen afdeling 303-5

10 01 X I-I 0) 3 T3!-i H X> cd a) cd W) 5 r-<ooovomcmvöincolncsi r^nvovûvor^vûvûvovûvû maocicoromoooon 0\ m r^vor^vor^vovoi/ir^- Vû rv p^ V ^HH^PONvûONH^CN l^rnfnvo^osvûvûnvûvû m ON 00 vû VÛ Vû M CM o NMS e 0) a 4 fonh-j-pvf^^h^vûcsi ivrvivp^rvrvvûp^p'-'rvrv <tovbr(r-(nn<f» r-~r^r~[-^r~u-ir^mi-- <t ^ CO p^ rv iv P-H i-i a> O) N O!-),ß vonvôh'm^vôvoinnvû tnvoïûhhhcmnvo r-p-r~r^r-^^or^v )r-- 00 CM VÛ ON r- oo rv iv OcnvûvO^^HN^OONO r«. ^5 [v rv PN r-n rs «HOOO>OOr-l<J\<fH m oo oo oo rv rv M Ol c ' m <u pu 0) r4 O <u 4J C H co ^ eu 4J ON^stHHmo^voHm vo P-> vo pv N v IS (X ps ps (N i-^r-»r»r^cot^r^r^r~ oo IV oo 00 P- fv fv rv O V» U <4-1 9) O) T3 bo «Ö <D O 4J X W ^opsrsrsvopsvopsi^oonps,jrvvdo*<jaimr-io M^MÛ^VOr-Mv. oo m i-i iv rv pn Ü 01 t>0 e 4) O M O 4) «O <0 H,û *Ö H <U * ) bo f4 *r4 -I U <u cd bo a ro^oop^o^vooohhoo vovûvûvûvûvûvûvûp s»p s»vû 00 vo O H m vo R-T O CM vû VO iv rv vo VO vo r» O 00 ffi-ï 1/1 oo o <f o\ P^vOvOvOvOvOpsvovo mcsjrihhofo^^ pspspvrn N. N.rsvû\û ON CM CM oo VÛ rv VÛ vû rv 00 VÛ RV «00 «M 0) O u g> 0) c -o -o H 4J o co cd cd <U (V S "H w M u H r4 M r-t!-l *H cd >i-i 4J r-4 < I o 3 0) (U <D R-L O I 3 c o <i M a fe h4 J a 11 <0 0) C/î <11 d < CQ U 13 0) 4J M c 0) o cd i 4J xi V4 co W CO C C ri O Ü î) M w w w c o a ' 4) «*0 0) cd 3. fh < CQ 0) *0»-4 s <u o

11 - 9 - Bijlage 2.2 Samenvatting van de gemaakte opmerkingen bij de beoordeling. Eerste beoordeling Ambitie Amulet Astral Bell Air Del Monte Floriade Louis d'or Lumara Monica Paris Sweetheart korte kam korte kam bij de haken korte kam grauwe knop breekstelen knop laat vroeg los bloemvirus Tweede beoordeling Alice Blue Sea bloemvirus Cortina Lisa Polka Scarlet impr. bloemvirus Senator Sunshine Yvonne VereeliIkingsrassen Aladin Blue Moon Polaris

12 bijlage 3.1 oogstgegevens rasriaam gem. aantal aantal aantal % hoofdtakken met splijters takken per haken aan lengtescheuren per knol 100 planten de hoofdstengel Eerste beoordelins Ambitie Amulet Astral Bell Air Del Monte Floriade Louis d'or Lumara Monica Paris Sweetheart Gemiddeld Tweede beoordeline Alice Blue Sea Cortina Lisa Polka Scarlet impr Senator Sunshine Yvonne Gemiddeld VerseilIkinesrassen Aladin Blue Moon Polaris Gemiddeld

13 bijlage 3.2 oogstgegevens: lengte, gewicht rasnaam hoofdsteneel le haak overiee haken lengte gewicht lengte gewicht lengte gewict (cm) (g) (cm) (g). (cm) (g) Eerste beoordelinz Ambitie Amulet Astral Bell Air Del Monte Floriade Louis d'or Lumara Monica Paris Sweetheart Gemiddeld Tweede beoordelins Alice Blue Sea Cortina Lisa Polka Scarlet impr Senator Sunshine Yvonne Gemiddeld " Vereelükinesrassen Aladin Blue Moon Polaris Gemiddeld ,1

14 12 - Bijlage Aantal dagen tot 50% van de hoofdtakken, le haken en overige haken zijn geoogst 7äs 5ÏÏ% 50% 50% hoofdtakken le haken overige haken Eerste beoordeline Ambitie Amulet Astral Bell Air Del Monte Floriade Louis d'or Lumara Monica Paris Sweetheart Gemiddeld Tweede beoordeline Alice Blue Sea Cortina Lisa Polka Scarlet impr Senator Sunshine Yvonne Gemiddeld VereelUkinesrassen Aladin Blue Moon Polaris

15 Bijlage 4 resultaten houdbaarheid rasnaam aantal aantal bloei aantal le bloem kam uit- knoppen openge- percen- open uitge- gebloeid komen tage bloemen bloeid (dagen) bloemen als le (dagen) uitgebloeid Eerste beoordeline Ambitie Amulet Astral Bell Air Del Monte Floriade Louis d'or Lumara Monica Paris Sweetheart Gemiddeld Tweede beoordeline Alice Blue Sea Cortina Lisa Polka Scarlet impr Senator Sunshine Yvonne Gemiddeld Vereelükinesrassen Aladin Blue Moon Polaris Gemiddeld

16 w h a) m îh pû Cd 0) cd bû? COOOOvOs^vCstOOOO rsvovo^h-vormnrs ^mhcoooovûuivo vo CN vo oo so is vû N H 0) 4) N O. H,o > 4) t ih fi CO < 0) 4) M ö* w «.H»iH 0 0) 4J g fi M cd ^ Cuu 0 o rh CO i d) M bû 0) <«C MH O 4) n 0 U rh. CO O CO 00 H fi rh d 4) cd o rh M fû _ d 0 H 4) i 4) CQ»--> bû H *H rh 4J CM 4) cd ON bû a ON rh V-l * cd *0 cd cd < ) rh M.O 0 > c 4) 4J cd a u cd rh cd fi en co 4) cd cd cd ttj focoro^oo^hhcm Mnrsr^^vüM^r^ voofomonoonovm r^vomnvor^voinis NenaNNON^vüfnH ps.r^r>.r^p^p^r^r^oo OOvûfOONHHCOOm rnrnfn^ooor^nrnh. in OMN oo oo in co H oo VO H» IN PN ^ vtasfoom^onhh vûvoinfsvûinvûvûrs rh in ON IN 00 CO r-l IN VO VÛ VO v > vo VO VÛ fi O O o O m O O m o H rh VC fn fn fn m IN m 4) *Ü M u Gu 0 a 4) M,û cd d) 4) 4J u cd 4) fi w 4) O fi w m 4J rh 4J 4) cd J3 C CO 4) M cd U cd 4J w C U 3 cd fi H CO U rh G O 4) rh o 4) rh H > M CQ cn C/5 < hj U CL, oo î" «JS u CO cd XI o ï» O A c 0) u cd 4J r-l 3 M 4) M «00 cd a) * c *a a CO) a) a 0 C o a- o cd i-h o x >,a I *0 4J *»H /-s h a) fi 3O0) rh bû B,û cd i iii'd ^ bûw a 0 ' -O C -4 0) -f-t 0) n (jo 4) bû u o ca (1) -i-t rh T3 -( 3 J "O (1) O C 1-t H <D CD cd B H fl) w c a) W) C 4) O U) U cd CUiH rh *H «oj (d 3 C (U U <u M tao tu cd Q.4J C rh <D cd ex U Çu G O cd G cd M O <u 0 t>0 pnvtm-ïdcvicmcmcsi )-( 0) <u N 1 voowm^oooo r-icmcn<-tcnje*1<j-ini-t T3 U O M) II oot-ioooo-d-m f> invovovovovo^oinm rl^ooooooo-jn CICSCMMNMNHCM VO M J UI Vf <} vor^voirnevom^n o\ ocsir^oor^cmom C^O^HHCNICOrtrtH (U d G cd U > G i" (U a cd 0) o <u u M cd c n ai o G -H (U H U HJ r4 Cd JG C 0) a) >-i cd u cd u M m c ex 3 cd c *4 w 1-1 r-l C o o r-4 U 0) r-l ft O O 3 > oacoco<hjuo-iw >*

17 15 - Resultaten voorjaar 1992 oogs tgegevens rasnaam gem. aantal aantal aantal % hoofdtakken met splijters takken per haken aan lengtescheuren per knol 100 planten de hoofdstengel Eerste beoordeling Blue Sea Scarlet Impr Senator Alice Lisa Cortina Polka Sunshine Yvonne oogstgegevens: lengte, gewicht rasnaam hoofdstengel le haak overige haken lengte gewicht lengte gewicht lengte gewicht (cm) (g) (cm) (g) (cm) (g) Eerste beoordeling Blue Sea 52 18, ,.3 Scarlet Impr , ,.7 Senator 51 18, ,.8 Alice 55 20, ,5 Lisa 54 19, ,1 Cortina 49 19, , 2 Polka 50 20, ,1 Sunshine 54 20, ' ,1 Yvonne 50 19, ,3 Aantal dagen tot 50% van de hoofdtakken, le haken en overige haken zijn geoogst ras 50% 5ÏÏ% 5Ü% hoofdtakken le haken overige haken Eerste beoordeling Blue Sea Scarlet Impr Senator Alice Lisa Cortina Polka Sunshine Yvonne