Transcriptie

1 1. Nu t rouwrumoer rondom jou is verstomd, de stoet voorbij is, de schuifelende voeten, nu voel ik dat er een diepe stilte komt, en in die stilte zal ik je opnieuw ontmoeten, en telkens weer zal ik je tegenkomen. We zeggen veel te gauw : het is voorbij. Hij heeft alleen je lichaam weggenomen, niet wie je was en ook niet wat je zei. Ik zal nog altijd grapjes met je maken, we zullen samen door het stille landschap gaan. Nu je mijn handen niet meer aan kunt raken, raak je mijn hart nog duidelijker aan Sterven doe je niet ineens, maar af en toe n beetje. En alle beetjes die je stierf, t is vreemd, maar die vergeet je. Het is je dikwijls zelf ontgaan, je zegt ik ben wat moe. Maar op n keer dan ben je aan je laatste beetje toe De laatste uren voor het einde dan wordt die grote wereld klein. Is plotseling alles onbeduidend tot aan het laatste beetje pijn. Wat wij zo indrukwekkend vonden verliest zijn glans, verliest zijn zin, maar achter de gesloten ogen glanst een gigantisch groot begin Heer, Wij geloven dat U de Heer bent van leven en dood. Die gedachte geeft ons hoop. Maar als we iemand die ons dierbaar is, verliezen hebben we geen antwoord. Laat ons, Heer, ons leven in Uw handen leggen en leer ons telkens weer Uw wil geschiede zeggen. 5. Heer, toen ik in het diepe dal zat en geen spatje meer zag van het licht aan de top, heb ik U aangeroepen en het werd lichter. Het licht kwam in het dal, en langs het licht klauterde ik weer omhoog, moeizaam, maar eenmaal aan de top zag ik het licht in volle glorie. Het leed was geleden en dankbaar heb ik Uw licht omhelsd. Nu weet ik het zeker : U bent het stralende licht aan de top van de berg, maar ook de schittering van het vonkje in het dal Ik wil alleen zijn met de zee, ik wil alleen zijn met het strand, ik wil mijn ziel wat laten varen, niet mijn lijf en mijn verstand. Ik wil gewoon een beetje dromen rond de dingen die ik voel en de zee, ik weet het zeker, dat ze weet wat ik bedoel. Ik wil alleen zijn met de golven, k wil alleen zijn met de lucht, ik wil luist ren naar mijn adem, ik wil luisteren naar mijn zucht. Ik wil luist ren naar mijn zwijgen, daarna zal ik verder gaan en de zee, ik weet het zeker, zal mijn zwijgen wel verstaan. 1

2 7. Ik zal je troosten, als je komt met je verhaal, totdat je t leven weer een beetje aardig vindt. Ik speel mijn rol, als stond ik voor een volle zaal, maar als je weg bent, zal ik huilen als een kind Het is niet te zeggen in een vers of in een woord, t is niet te zeggen in een psalm of in een lied, je voelt gewoon op zekere dag dat Hij je hoort, je merkt gewoon opeens dat Hij je ziet EEUWIGHEID Dacht je dat al het grootse leven dat hier op aarde heeft geleefd ineens totaal is afgeschreven ineens geen enkel nut meer heeft? Dat alle liefde die zij gaven hun wijsheid en hun droefnis onder de aarde ligt begraven en dat daar niets van over is? Ze leven verder en ze slapen niet één moment, geen enk le stond Hij heeft de mensen niet geschapen om op te bergen in de grond TIJD Of wij jaren in getallen tellen, je kunt wat komen moet vertragen noch versnellen RUST Te zijn, bij wie er niet meer zijn. Heel diep in je gedachten en niet met woorden lang en luid kan af en toe een stille pijn verzachten. Er gaat een wonderlijke rust van uit. 12. Al het leven is zinnig hoe onbegrepen t ook mag zijn of het blij is, droef of innig of het onrust is of pijn. Zinnig is ons hopen, vrezen de kleinste bloem in t lage gras. Daarom zou het onzin wezen als de dood onzinnig was Heer, er valt geen blad van een boom buiten U om. U bent aanwezig in alle leven en in de loop der dingen. U weet van mijn vreugden, van mijn beproevingen en van mijn tranen. Laat die gedachte mijn troost zijn. U raapt op wat is gevallen en maakt het nieuw Als een vale grijze sprei viel de schaduw over mij ik heb gehuild, maar vatte toch weer moed de dagen waren leeg en grauw ik wist wel dat het komen zou het gaat niet zo, dat je ineens de geest zult geven bij elk verdriet verlies je kleine beetjes leven er komt van lieverlee een leegte in de lijven met net te weinig fut om langer hier te blijven en alle pijn en alle tranen die je schreit ze zijn een duit in t zakje van de eeuwigheid 2

3 15. Je hebt iemand nodig stil en oprecht die als het er op aan komt voor je bidt of voor je vecht pas als je iemand hebt die met je lacht en met je grient dan pas kun je zeggen : k heb een vriend Ik heb lang en gelukkig geleefd, niets gevraagd en veel gekregen en van alle goede dingen voldaan, stilletjes ter Here gegaan. Stijn Streuvels Want van die goede waart ge één die goud in t hart bewaren: de wereld ziet er overheen maar God zal ze openbaren G.Gezelle Ik mis U waar ik henenvaar of waar ik henenkeer den morgenstond, de dagen rond en de avonden nog meer. Wanneer alleen ik tranen ween t zij droevig het zij blij ik misse U, o ik misse U zo, ik misse U neffens mij. G. Gezelle Wij minden t zoo wij zagen t noo, te noo misschien, ontdragen; maar, JESU zoet, ons herte bloedt en t breekt van niet te klagen! Geeft weer! o Neen, ons kindtje kleen, we n durven t U niet te vragen! G.Gezelle 20. Moederke t En is van u hiernederwaard, geschilderd of geschreven mij, moederke, geen beeltenis, geen beeld van u gebleven. Geen tekening, geen lichtdrukmaal, geen beitelwerk van stene t en zij dat beeld in mij, dat gij gelaten hebt, allene, o Moge ik, u onweerdig, nooit die beeltenis bederven, maar eerzaam laat ze leven in mij, eerzaam in mij sterven. Guido Gezelle Hoe zijt gij ons ontvlucht, gij kleene troostverschaffer; de blijdschap van ons huis, het licht van onze baan? Hoe zijt gij ons geroofd; wie, onbermhertig, gaf er uw ijdel wiegsken ons te vinden ledig staan? O God, gij zijt te goed opdat men t U zou wijten; o Vader, duizendmaal gezegend zij uw naam; maar zendt ons sterkte toe en, om de plicht te kwijten der christ ne droefheid, maakt ons lijdend hert bekwaam! Guido Gezelle 3

4 22. God gaf het ons, God nam het ons, Gods name zij geprezen; t was wel bij ons t ging weg van ons, t was beter in den hemel; daar blijft het ons, daar wacht het ons, daar zien wij t eenmaal weder! Guido Gezelle De wijzer wijst elk uur en tijd, maar het uur niet dat gij schuldig zijt te sterven! Zijt dus voorbereid, de wijzer wijst naar d eeuwigheid Guido Gezelle Gij vloogt, o vriend, en leeft nu daar waar t geen nacht meer is en sterreklaar maar dag, bij God den Heer en nacht en wordt het nimmer weer. Guido Gezelle Tot wederzien, tot wederzien! Al waar het moge wezen, na lang of korten tijd misschien in t ongekend na dezen. Guido Gezelle Vaarwel in t ander leven zal God U loon naar werken geven, terwijl wij hier nog lange jaren t geheugen van uw deugd bewaren. Guido Gezelle 27. Rechtveerdig is de dood : ze n spaart noch vorst noch koning, zij klopt zowel aan s keizers hof als aan de boer zijn woning. Guido Gezelle Verkieslijk is het, duizendmaal, te rusten in Gods hemelzaal, als op der aarde, al wierd men rijk, te slaven om wat ijdel slijk. k Beminde uw huis, o Heer, en zag den luister geren van uw dag: uw dag, hij is mij opgestaan; uw huis, ik ben erin gegaan. Vaartwel, en die dit leest onthoudt dat ge ook in de tijds de dood beschouwt. Guido Gezelle Je leven lang heb je gestreden je hebt je hoofd zacht neergelegd en je ogen gesloten je hebt de rust gevonden waar je jarenlang naar zocht. Ugo Verbeke Met u zijn er geen verten meer en alles is nabij. Des levens aanvang glinstert weer, geen gisteren en geen morgen meer, geen tijd meer en geen uren, geen grenzen en geen muren, en alle angst voorbij, verlost van schaduw en van schijn wordt pijn en smart tot vreugd verheven. Hoe kan het zo eenvoudig zijn? Felix Timmermans 4

5 31. De kern van alle dingen is stil en eindeloos alleen de dingen zingen ons lied is kort en broos. En donker zingt mijn bloed van heimwee zwaar doorwogen ik zeil langs regenbogen Gods stilte tegemoet. Uit Adagio Felix Timmermmans Hoe kan het leven hemel zijn met U, O kern van alle leven. Felix Timmermans Hoe kan het leven hemel zijn met U, o kern van alle leven. Felix Timmermans t is goed in t eigen hert te kijken nog even voor het slapen gaan of ik van dageraad tot avond geen enkel hert heb zeer gedaan. Of ik geen ogen heb doen schreien, geen weemoed op een wezen lei. Of ik aan liefdeloze mensen een woordeke van liefde zei. En vind ik, in het huis mijns herten dat in één droefenis genas, dat ik in mijn armen heb gewonden rondom één hoofd, dat eenzaam was. Dan voel ik, op mijn jonge lippen, die goedheid lijk een avond-zoen. t Is goed in t eigen hert te kijken en zo zijn ogen toe te doen. Alice Nahon 35. GELOOF Daar droomt iets in uw ogen, wen gij ten hemel ziet. Daar zingt iets in uw zuchten, héél verre, van verdriet Daar sust iets in uw stemme, een troost, die k zelden vond. In woorden die gedijen uit menselijke mond. Daar juicht iets in uw vreugde en, zo ge wel eens schreit, dan lacht er door uw traan zoveel gelatenheid O Lieve, zeg me stille, Is dat soms verre schijn van de eindeloze weelde, héél dicht bij Hem te zijn? Alice Nahon Bidden is niet enkel knielen; t Is in t huis van onbeminden En in grauw mizerie-zielen Veel verborgen liefde vinden. Bidden is de bittere dingen Met een zacht gezeg vergoeden; t Is doorheen zijn tranen zingen En in alles t schoon vermoeden. Bidden is langs donkere paden Lampen van gevoel doen branden; Bidden is de schoonste daden Dragen op zijn eigen handen. Bidden is in stilte weten Weelde en weedom van elkander; Bidden is zichzelf vergeten Om te peinzen aan een ander. Alice Nahon 5

6 37. Samen hebben wij de weg van het leven bewandeld. Samen pret gemaakt, samen verdriet beleefd. Nu ga jij alleen verder Maar niemand is ooit alleen. In onze herinnering leef je verder. Voor altijd De stilte bij je heengaan is groot, maar in ons hart blijf je verder leven. 40. Als ik doodga, begraaf me dan niet, verstik me niet onder een zware steen. Laat me de kans om vrij te zijn, te gaan over de grenzen van de dood mee met de wind als de vogels die ik bewonderde tijdens mijn leven. Als ik doodga verstik me dan niet met je tranen maar schep een herinnering aan mijn lach in je eigen levenssfeer, daar waar ik gelukkig was Afscheid nemen is verwijlen bij een brok leven en stilstaan op de pieken van pijn en vreugde Als je leeft maak je stormen mee die pijn doen, want je bent je bewust van wat je overkomt. Er zijn ook momenten van rust, geluk en liefde, die je goed doen. Want ook daarvan ben je je bewust. Als je dood bent blijft alleen de rust over, zonder bewustzijn. Dus geen vreugde, maar ook geen pijn meer. Afscheid nemen is met dankbare handen weemoedig meedragen al wat waard is om niet te vergeten. Afscheid nemen is het moeilijkste in het leven. Men leert het nooit Als ik dood ga hoop ik dat je erbij bent dat je me aankijkt dat ik je hand voel dan zal ik rustig dood gaan dan hoeft niemand verdrietig te zijn dan ben ik gelukkig. Gelovig sterven is afscheid nemen van de tijd, niet van het leven We zijn je zo dankbaar voor de vele dingen die je ons geleerd hebt voor je steeds gulle hart voor je blijheid voor je liefde. We zullen je missen... 6

7 43. Als ik dood ga sluit dan het raam. Kijk naar de vogels die wegvliegen met de dromen van ongestoord geluk. Kijk naar de rivier vol geheimen die hij met zich meedraagt. Kijk naar een kind dat speelt en lacht onbezorgd voor het leven. Luister naar de wind die fluistert je naam. Sluit je ogen en denk even na. Denk niet aan morgen, de zorgen komen vanzelf. Denk aan mij en vergeet me niet Leven is vanaf zijn geboorte voortdurend afscheid nemen, loshaken om voort te gaan, zichzelf verliezen om zichzelf te vinden, het risico nemen van de graankorrel om vruchten voort te brengen. 48. Bij t slapen sluit de kelk haar knop en rust gesloten uit. In stilte spaart een bloem haar pracht. Met morgendauw en drop bestrooit de zon met licht het ingehouden schoon. Ik sluit mijn hoofd mijn ogen dicht ik baan in t licht en bid. Uit fresco s Paul Fierens Nu is de tijd gekomen ik stoot de boot van land. Ik heb de wrikspaan reeds ter hand genomen ik vaar naar d overkant en k neem maar wat herinneringen mee De avond daalt nu snel, de boot glijdt rustig over zee Mijn blik door t duister hier alom peilt vorsend naar het andere strand. Ik kijk nog even om en k wuif heel zachtjes met de hand en k zeg zeer stil vaarwel J.L.T. Afscheid nemen is het moeilijkste in het leven: men leert het nooit Zoveel soorten van verdriet, ik noem ze niet. Maar één, het afstand doen en scheiden. En niet het snijden doet zo n pijn, maar het afgesneden zijn. M. Vasalis Vriendschap geeft ogen aan de afstand en een steun aan de stilte. Johan Daisne Wanneer je droevig bent, kijk dan opnieuw in je hart en je zult zien dat je weent om wat je vreugde heeft gebracht. K.Gibran Mijn levenstaak is afgedaan, en ik ben, als een op het strand getrokken boot, luisterend naar de dansmuziek, van het getijde in de avond. Tagore Geheel onverwacht ging je heen zonder afscheid te nemen geen handdruk, geen laatste zoen zelfs de bloemen ontbrak de tijd hun kelken te sluiten en te verwelken. Wij kunnen slechts hete tranen plengen om ons verdriet te verzachten onze rood-doorlopen ogen achter onze handen verbergen en in gedachten je beeltenis vasthouden en bewaren in droeve eenzaamheid. Ugo Verbeke 7

8 52. PAX TECUM In fide constans In het geloof getrouw In spe radicatus In de hoop geworteld In caritate fundatus In de liefde gegrondvest Als je van iemand houdt en je bent van hem gescheiden kan niets de leegte van zijn afwezigheid vullen. Je moet dan niet proberen. Je moet eenvoudig aanvaarden en volharden. Dat klinkt erg hard, maar het is ook een grote troost, want zolang de leegte blijft, blijf je met elkaar verbonden. Het is fout te zeggen : God vult die leegte. Hij vult haar helemaal niet, integendeel. Hij houdt die leegte leeg en helpt ons zo de vroegere gemeenschap te bewaren, zij het dan ook in pijn. Hoe mooier en rijker de herinneringen, des te moeilijker de scheiding. Maar dankbaar verandert de pijn der herinnering in stille vreugde. De mooie dingen van vroeger zijn geen doorn in het vlees maar een kostbaar geschenk dat je meedraagt. Je moet zorgen dat je niet in je herinneringen blijft graven en je erin verliest. Een kostbaar geschenk bekijk je niet aldoor maar alleen op bijzondere ogenblikken. Buiten die ogenblikken is het een verborgen schat, een veilig bezit: dan wordt het verleden een blijvende bron van Vreugde en Kracht. Duits theoloog Dietrich Bonhoeffer 54. Vader, de tranen in onze ogen getuigen van diepe droefheid om uw heengaan, maar ook dankbaarheid om uw schoon en vruchtbaar leven. Een leven van eenvoud en toewijding, van werkzaamheid en genegenheid voor ons allemaal. Dank u wel. Vader, nu u gestorven bent beseffen we maar pas wat n goede man U was. De herinnering aan U blijft een innig diepe vreugde voor altijd Je bent een gelukkig man gaat op in je werk en je gezin veel van je dromen gaan in vervulling je leeft je eigen leven zo goed je kan een gezonde oude dag lijkt heel normaal maar je wordt ziek, je weet niet waarom je klaagt niet, denk: och, kom toch verandert het stilaan allemaal je levensboot dobbert naar de donkere overkant het gaat slechter, je hoopt: ik kom wel aan de beterhand maar één na één worden de touwen losgeknoopt je sterft je eigen eenzame dood Geen grote dingen heeft hij gedaan, hij was een stille ziel die echter in zijn leven hard heeft gewerkt. Eenvoudig en oprecht van harte was hij, en daarom door ons bemind. 8

9 57. Va, De laatste jaren nam je stilaan van ons afscheid, maar je beeld zal ons eeuwig bijblijven. Jouw geluk, wanneer je een lach op andermans lippen kon toveren, getuinde van een aanstekelijke levensvreugde. Niet zelden kwam dat net op tijd. Jouw doorzetting en enthousiasme om iets te verwezenlijken, heb je als aannemer zeker volbracht. Jouw gemeende fierheid over ons doen en laten, was een bijzondere stimulans voor ons. Jouw dankbaarheid, aan hen die je verzorgden, zal hen altijd bijblijven. Va, het huis waarvan jij de grondvesten bouwde, zullen we verder opbouwen. Tot kijk Vader, wij danken U voor alles wat gij voor ons gedaan hebt. Nu wij U moeten missen, zullen wij pas ten volle beseffen wat gij voor ons geweest zijt. Samen zullen wij uw laatste wil, de zorg voor moeder, op onze schouders nemen. Wij danken U voor uw opofferende liefde en blijven deze als herinnering in ons hart bewaren Een gewoon goede moeder, altijd beschikbaar, je helpende hand voor elk van ons. Goedlachs, zenuwkalm, zacht en lief, je waarmerk. Een vroege herfststorm, daar had je niet op gerekend. Er was nog zoveel te doen. Waarheen je ook gaat, weg ben je nooit. 60. Wanneer ik morgen doodga, vertel dan aan de bomen hoeveel ik van je hield. Vertel het aan de wind, die in de bomen klimt of uit de takken valt, hoeveel ik van je hield. Vertel het aan een kind, dat jong genoeg is om het te begrijpen. Vertel het aan een dier, misschien alleen door het aan te kijken. Vertel het aan de huizen van steen, vertel het aan de stad, hoe lief ik je had. Maar zeg het aan geen mens. Ze zouden je niet geloven. Ze zouden niet willen geloven dat alleen maar een man alleen maar een vrouw, dat een mens een mens zo liefhad als ik jou Moeder, dank je wel voor al die mooie jaren dat we samen gelukkig waren. Voor uw geduld, bezorgdheid en begrip. Voor de liefde die jij, in alle oprechtheid en eenvoud schonk aan uw echtgenoot, kinderen, kleinkinderen en achterkleinzoontje. In gedachten ben je steeds bij ons. Wij hielden toch zo van je Zo onverwacht is het stil geworden t kan niet waar zijn en toch in schone herinnering zal jij bij ons blijven voortleven, omdat wij jou kenden als onze blijmoedige en liefhebbende bomma. 9

10 63. Moeder, de dag dat je ons verlaat hoop ik dat de regen zich vermengt met onze tranen onze zielepijn zich stort over de granen zodat jouw naam voor ons voor altijd in het wassen van de veldgewassen zal geschreven zijn. Mireille Hugaert Goedheid, bezorgdheid, bescheidenheid : in deze drie woorden staat voor ons zijn/haar onvergetelijk beeld gebeiteld. Hij/zij was ons sterkte, steun en trots voor ons de ware gave Gods. Al het goede dat hij/zij deed O Heer Geef het vader/moeder, duizend maal, in de Hemel weer Moegestreden is hij van ons heengegaan, verlost van alle pijn en smart. Op zoek naar t eeuwige leven, laat hij ons allen met pijn in t hart. Opa we zullen je nooit vergeten In zijn eenvoud was deze man zo groot dat velen hem zullen missen. Gans zijn leven heeft hij gewerkt om zijn jeugd-ideaal, een wereld van liefde en rechtvaardigheid, waar te maken. Dienen en dienstbaarheid waren voor hem geen ijdele woorden. In zijn en ons geloof weten wij hem nu op de eindbestemming van zijn leven: de volmaakte liefde van de Heer, en ons allen zeer nabij. Vader, wij danken U voor zijn leven. 67. Rust nu maar uit. Je hebt je strijd gestreden, je hebt het meer dan moedig gedaan. Wie kan begrijpen wat je hebt geleden, wie kan voelen wat je hebt doorstaan De strijd is gestreden, de liefde is nog daar. Nu ben jij weg uit het heden, maar we houden nog van elkaar Sterven doe je nooit helemaal, het beeld blijft steeds leven. Het is geen eind aan het verhaal, er is nog zoveel te geven Het leven dat jij gulzig dronk omdat zoveel levenslust je werd gegeven, werd je stap voor stap ontnomen. Niemand weet hoeveel je hebt geleden. Toen je zo stil dit leven hebt verlaten, verscheen er op je gelaat een glimlach die ons wilde zeggen, ik ben verlost en hoef niets meer te vrezen Moeder, voor elke blik, voor elke lach die, stralend en gul, ge ons steeds schonk zeggen we je dank! Voor elk moment, van lief en leed dat, innig saam, wij dragen mochten zeggen we je dank! Heer, voor elke dag die, pijnlijk stil, zo zonder haar, nog komen zal zeggen we je dank! Afscheid is de geboorte van een herinnering. 10

11 73. Dank je wel voor de korte tijd dat wij samen gelukkig waren. Voor de eenvoud, waarmee je van mensen en dingen hield. Voor je liefde die jij ons gaf, moge eeuwig geluk en diepe vreugde bij de Heer nu je deel zijn. Moeder wij hielden toch zo van je Goede God, de naam van elke mens staat gegrift in de palm van uw hand. Nu zijn leven onder ons is afgebroken, vragen wij U, dat Gij hem zou doen opstaan tot eeuwig leven om hem voor altijd gelukkig te maken en dat wij hem weer mogen ontmoeten in de vreugde van Uw Rijk Heer, dank U voor deze goede mens, groot in al zijn eenvoud. Laat hem verder in ons leven, door al het goede, waarin hij ons is voorgegaan. Amen Je leed in stilte, wij begrepen het niet steeds. Je glimlach en je handdruk vertelden ons van je liefde, je goedheid en je tederheid. We hielden van je, zo deelden we je leed. Nu ben je thuis, thuis bij de Heer. God is die goed is, woorden van liefde doet, vrede voor mensen is, tijd geeft van leven. 77. Niemand leeft voor zichzelf alleen, niemand sterft voor zichzelf alleen, wij leven en sterven voor God onze Heer. Aan Hem behoren wij toe Hij die dit alles waarborgt spreekt : Ja, ik kom spoedig. Ja kom, Heer Jezus! Apokalyps 22: Wie zijn taak als mens vervulde in dit leven, hem zal God zijn vriendschap en zijn vreugde geven Want we weten dat het lijden van de tegenwoordige tijd niet opweegt tegen de heerlijkheid, die over ons geopenbaard zal worden. Rom. 8 : God geeft de tijd bij dag en jaar, ach neen, bij kleine tikskens maar, en t laatste tikske komt aleer men peinst of weet, helaas, te zeer! Nu ging Jezus met hen naar Nazaret terug. En hij was hun onderdanig. (Lucas, 2-51) Ik laat de schaduw achter mij en stijg tot in de zon honger en dorst laat ik achter mij en daal af in de bron vragen en krijgen laat ik achter mij ik wil alleen nog geven pijn en dood laat ik achter mij want ik vond het leven Bart Mesotten 11

12 84. We hebben afscheid genomen van jouw hart met ons hart we hebben onze handen gevouwen om de jouwe om ze te warmen een laatste maal we hebben afscheid genomen een laatste groet gebracht onze gedachten bij jou die wij lief hadden en niet vergeten kunnen God is die goed is, woorden van liefde doet, vrede voor mensen is, tijd geeft van leven Vriendschap geeft ogen aan de afstand en een steun aan de stilte. Johan Daisne Afscheid nemen van een geliefde die sterft, is met dankbare handen meedragen alles wat waarde heeft om van te leven Zoals de koelte s nachts langs lelies en langs rozen als wit koraal en parels diep in zee zoals wat schoon is rustig schuilt maar straalt wanneer ik schouwen wil zo meen ik dat ook jij bent. Als melk als leem en t bieke rood van vaal gesteend of porselein zoals wat ver is en gering en lang vergeten voor het oud is zoals een waskaars en een koekoek en een oud boek en een glimlach en wat onverwacht en zacht is en het eerste en wat schuchter en verlangend en vrijgevig gaaf maar broos is zo meen ik dat ook jij bent. Jan Hanlo 89. Lieve vader/moeder, Heel dankbaar bewaren we Uw beeld in ons hart, uw zin voor rechtvaardigheid, uw dienstbaarheid, uw openheid voor het goede en afkeur voor het slechte, uw belangstelling voor het mooie in deze wereld. Wij danken U voor alles wat u voor uw gezin hebt gedaan. Wij houden van U. In dit aardse leven zullen we U missen. Eerlang zien we elkaar terug Sta stil en verwonder je over de gewone dingen sta stil en herinner je een eenvoudig gebaar sta stil met een glimlach en weet dat ik besta De bomen komen uit de grond en uit de stam hun twijgen en iedereen vindt het heel gewoon dat zij weer bladeren krijgen we zien ze vallen naar de grond en dan opnieuw weer groeien zo heeft de aarde ons geleerd dat al wat sterft zal bloeien De dood is niet het uitdoen van het licht het is het uitblazen van de lamp omdat de dag is aangebroken Het leven sterft niet, voortdurend van vorm en inhoud op weg naar een kosmisch bewustzijn. Onze inzet nu, bepaald een hemel of hel, hier op aarde, nu en later. 12

13 94. Dankbaar Om wat zij/hij was Om haar/zijn eenvoud Om haar/zijn trouw Om haar/zijn levensmoed Om haar/zijn inzet Om haar/zijn geduld Om haar/zijn voortdurende bereidheid om haar menselijkheid Om haar/zijn diep geloof in Christus O, als ik dood zal zijn, dood zal zijn kom dan en fluister, fluister iets liefs, mijn bleke ogen zal ik opslaan en ik zal niet verwonderd zijn. En ik zal niet verwonderd zijn; in deze liefde zal de dood alleen een slapen, slapen gerust een wachten op u, een wachten zijn. J.H. Leopold Hoe smartelijk is de herinnering aan het geluk, als men in de schaduw zit van het verdriet We zagen U, gesterkt tot rust ten sluimer t oog geloken. Heel zacht had U de dood gekust heel stil uw hart gebroken. 98. Noch het uur, noch de dag weet je van te voren, dat Hij je terug roept. Doch als de tijd er is gaat ook de kaars des levens uit t is stil geworden in huis nu je er niet meer bent doch je hart bleef bij ons alles spreekt over jou Toen hebt Gij mijn droefheid veranderd in blijdschap; ik ging in rouw en Gij hebt mij gekleed in vreugde. En nu, van ganser harte zing ik dit lied voor U, en daarom, God mijn God, dank ik U eindeloos Wij zaten samen, zwijgend bij het haardvuur; mijn lieve moeder en ik. Bij elk klokgetik kwam haar stervensuur, nader en nader. Maar toen ik haar zacht naar het bed geleidde, wist ik hoe een Engel, zingend aanschreed achter ons beide. Want moedig had mijn moeder, in mijn handen afstand van daad en tijd gedaan. Trots en wenend ben ik van haar heengegaan. M. Gijsen 13

14 102. Het is een wonderbaar iets een moeder: Anderen mogen U lief hebben, uw moeder alleen begrijpt u, ze werkt voor u, bemint u, vergeeft u alles wat ge doet, ze bidt voor u, en het enige kwaad dat ze doet, is te sterven en u te verlaten Je sliep zo stil vannacht De zon kon het niet weten Dat jij zo vreedzaam en zo zacht De ochtend zou vergeten Er helpt geen meelij, geen geschrei Je handen die verbleken En niemand had nog meer dan jij Naar deze zomer uitgekeken Als je echt van iemand houdt iemand alles toevertrouwt, één die echt weet hoe je bent ook je zwakke plekken kent. Die bij je staat en vergeeft één die naast en in je leeft, dan voel je pas wat leven is maar ook wat afgeven is. Je lach, je steun, je dankbaar zijn, elk gebaar, soms maar klein, een oor, een woord, op elk moment t is daarom dat jij zoveel vrienden kent. Ons leven samen was iets moois vol lieve blije dagen ook al ging t soms minder goed nooit hoorden we je klagen. Ons leven samen wordt nog mooi vol lieve kleine dingen ook al ben je r niet meer bij je leeft bij ons, in vele mooie herinneringen Wat er ook gebeure Hij zal de schelp van jouw geluk dragen in Zijn hand. V. Deschacht Hij was rustig en goed lijk hij had geleefd zijn fijne hand heeft gebeefd op de mijne. Een nevel van ontwakend land M.Gijsen Ik heb gedroomd, o moeder dat gij op sterven laagt, en voor het af te sluiten mij lang in d ogen zaagt. Gij spraakt van eerlijk blijven, van recht door t leven gaan; hebt toen nog eens geglimlacht, en alles was gedaan. k Wou om vergeving smeken, waarvoor, ik wist het niet, en bij u nederknielen; mijn knieën bogen niet. Toen wist ik dat k u nimmer nog iets vergelden kon. Uw stem deed mij ontwaken in t klare licht der zon. Daar blonken grote tranen van heil en droefenis. En k voelde diep in t harte wat een moeder is. W. Elschot 14

15 108. Soms is de dood milder dan het leven soms is het hard zich eindeloos weg te geven. Soms is de dood zachter dan het weten, dat men zijn droom tot later moet vergeten. Soms is de dood een onbegrepen vriend, waardoor men ongevraagd de eeuwigheid verdient. Soms is de dood een herder en een hoeder, die voor haar kinderen zorgt als een eenvoudige moeder. N.N Gij zijt voorbij, maar duwt met zoveel sporen in ons gezin, ons hart, onze herinnering nu wij plots maar niet gehéél verloren. Want alles wat eenelk van u ontving aan zorg en warmte en vertedering blijft allen onverliesbaar toebehoren. Anton van Wilderode Gelovig sterven is afscheid nemen van de tijd niet van het leven; is zichzelf blijven geven zoals men geworden is; is het ene mysterie verlaten om het andere in te gaan; is op het woord van Jezus de hoop verwisselen voor de zekerheid dat God liefde is Ziet lieve mensen t is volbracht. Wat gaan wij doen? Wij konden bidden, dan blijf ik nog wat in uw midden, gij krijgt toch geen slaap vannacht. Willem Elsschot De tijd om God te zoeken is het leven. De tijd om Hem te vinden is de dood. De tijd om God te bezitten is de eeuwigheid Mijn laatste groet is voor hen die mij in mijn onvolmaaktheid kenden en mij lief hadden. Tagore TEN LAATSTE De bomen wuiven zacht, de bladeren zingen; en ik die u door duizend dalen heb gezocht troost nu mijn hart voor de vergeefse tocht hier is het eind, waartoe ik ééns moest dringen Mij blijft niet veel nu alles is geschied: een zachte avond waarin vogels riepen, de stille klanken van een eenzaam lied en al de wegen wie wij samen liepen Mijn liefde werd niet vruchteloos gekweld, dit wankel hart niet tevergeefs benomen door trots verdriet: de droefheid wordt geteld, de smart ver keert tot winst en en gaat niet meer verloren, en elke avond in een eenzaam veld zal ik de vleugelslagen van uw ziel toch horen Anton van Wilderode 15

16 115. Als ik dood zal zijn Zult Gij mij dan dragen, God, Zoals een moeder draagt? Mag uw schoot mijn nieuwe wereld zijn onverwoestbaar terder? En is Uw adem dan de polsslag van mijn leven Uw liefde, mijn geluk voor eeuwen en voor eeuwen? Manu Verhulst In het stille van mijn handen Ligt besloten al mijn weten Zie ik leg ze als gebroken Op uw altaar van erbarmen Neem ze mede, omvat ze teder Leer ze vouwen in gebeden Dat op t einde van dit leven Ik slechts U kenne in al mijn leden. R.E De kern van alle dingen is stil en eindeloos allen de dingen zingen ons lied is kort en broos en donker zingt mijn bloed van heimwee zwaar doorwogen ik zeil langs regenbogen Gods stilte tegemoet. F. Timmermans Ik weet het niet, ik vind geen naam, ik krijg het met geen woorden saam wat er nu omgaat in mijn ziele. Is het soms blijdschap? is t verdriet? of allebei? En ook niet weer niet ik kan slechts zwijgend knielen. F. Timmermans 119. De zon scheen innig rondom t gras omdat zij een goede moeder was. Haast blij, want alles blonk en geurde, haast dood als ik dacht wat er gebeure Toen, na wat zacht en haperend praten, hebben we haar alleen gelaten. Maria Vasalis Voor elk moment waarop je mij hebt blij gemaakt Voor elk verdriet waarvan je mij hebt deel gemaakt Voor elke keer dat je bij mij vertrouwen zocht Voor elke schakel die ons nauwer binden mocht Voor al je goedheid die ik ondervinden mocht zeg ik je dank, zeg ik je duizendmaal dank Ja, mijn liefste ik ging dood en uw verdriet, uw pijn is groot, maar geloof mijn welbeminde dat wij ons in de dood hervinden. Alles wat verloren schijnt en plotseling in het niets verdwijnt is niet vergaan, is niet voorbij, het wordt weer goed voor u en mij. Want alle pijn en al t verdriet klinkt als een lied, en als de dood ons niet meer scheidt omhels ik u in d eeuwigheid Uw blijde lach, uw levensmoed zullen ons niet meer troosten. Uw ziel verliet nu deze aarde waar je zoveel van gehouden hebt. Wij zeggen dank, voor al die liefde die gij ons hebt gegeven, waardoor uw hart, tot t laatste toe nog bij ons is gebleven 16

17 123. Afscheid nemen doet zo pijn Afscheid nemen doet zo zeer Om je blikken zonder woorden Om je warmte van weleer Om je ogen Om je handen Om je glimlach keer op keer Om de dagen Om de uren Om eergister nog zeer teer Om dit alles en nog meer is vandaag nog slechts teer zeer. Mireille Hugaert Wij zijn te oud om te leven en steeds te jong om te gaan. Achter de bocht van de laan, komt God als tegenligger aan. Verblindend is Zijn Licht, gerijpt in het paradijs. Wie op Hem vertrouwt, is nooit eenzaam op zijn laatste reis. Mark Meekers Het is een genade van God, een hoge leeftijd te mogen bereiken. Laten wij dankbaar zijn dat wij hem zolang bij ons mochten houden. Zijn gezin betekende alles voor hem. Heer, geef hem in de hemel het geluk waar hij zo voor heeft gewerkt Afscheid nemen is met dankbare handen weemoedig meedragen al wat waard is om niet te vergeten De moeders gaan, maar sterven niet, ze leven naar ze geven; zolang men moeders kinderen ziet, zolang zal moeder leven Een mens om van te houden, een mens om nooit te vergeten, zo is moeder voor ons geworden. Zij ging haar weg kranig en weemoedig; ten dienste van velen En altijd is het zo geweest dat de liefde haar diepte niet kent dan op het uur der scheiding Heer, Wil uw troost en kracht schenken aan allen die bedroefd zijn om dit heengaan. Wij vragen U, Heer, schenk aan onze dierbare overledene voor immer de zalige rust bij U Haar beklemmende ziekte heeft ze zonder klagen gedragen. Vertrouwend op Gods barmhartigheid is ze rustig de eeuwigheid ingegaan Heer, herinner U zijn naam, die hij van mensen heeft ontvangen en waarin hij gekend wordt, ook al is hij gestorven, die naam hebt Gij geschreven in de palm van Uw hand Vader, te vroeg hebt gij ons verlaten. Moeder en wij hadden u nog zo graag bij ons gehad. Wij zullen voortaan uw wijze raad missen, uw liefde voor ons ontberen. Onze sterke steun is nu verloren. 17

18 134. Vader, u was, in uw zorgzame leven, een voorbeeld van stille werkzaamheid. God weet wat gij hebt gedaan voor uw gezin en voor de mensen rondom U Wij danken om dit leven, verduldig, niet van leed gespaard; om deze vader, die na dit plots verscheiden een leemte laat. Om deze mens steeds gevend van zichzelf. Het lijden heeft hem niet verbitterd maar van hem een mens gemaakt om van te houden. Mocht ons leven het zijne waardig zijn Als ik dood ga, huil maar niet ik ben niet echt dood moet je weten, t is maar een lichaam dat ik achterliet, dood ben ik pas als jij me bent vergeten. En als ik dood ga, treur maar niet, ik ben niet echt weg moet je weten, t is de heimwee die ik achterliet, dood ben ik pas als jij dat bent vergeten. En als ik dood ga, huil maar niet, ik ben niet echt dood moet je weten, t is het verlangen dat ik achterliet, dood ben ik pas als jij dat bent vergeten. Bram Vermeulen Op een leeftijd der zeer wijzen is het leven U stilletjes ontglipt. Met U sterft een generatie; met U verdwijnt de goede oude tijd. Maar U blijft in ons hart, in onze herinnering. U bent een stukje van onze geschiedenis 18

19 138. Lorsque vous quittez votre ami, vous n étes pas attristés; Car ce que vous chérissez le plus en lui peut s éclaircir en son absence, comme les sommets apparaissent plus clairement aux yeux du montagnard qui les contemple de la plaine. Khalil Gibran Voici mon secret. Il est très simple : on ne voit bien qu avec le coeur. L essentiel est invisible pour les yeux. A. de Saint-Exupéry Il y a quelque chose de plus fort que la mort. C est la présence des absents dans la mémoire des vivants. J. d Ormesson Le Seigneur est mon berger : je ne manque de rien. Sur des prés d herbe fraîche, Il me fait reposer. Grâce et bonheur m accompagnent tous les jours de ma vie; j habiterai la maison du Seigneur pour l éternité Beata Mater, intercede pro nobis. Vierge Sainte, ayez pitié de ceux qui s aiment et qui ont été séparés. Dieu a donné un frère à l espérance : Il s appelle le souvenir. Vous voyez l ombre et moi je contemple les étoiles, chacun a sa façon de regarder la nuit O maitre, que je ne cherche pas tant A être consolé qu a consoler ; A être compris qu a cornprendre ; A ëtre aimé qu a aimer : Car : C est en donnant qu on reçoit ; C est en s oubliant qu on trouve ; C est en pardonnant qu on est pardonné ; C est en mourant qu on ressuscite a L éternelle vie. Saint François Tu étais notre mémoire. Toujours tendrement présente, Tout ce que la vie t a donné Tu nous l a transmis : L affection, la confiance, la simplicité Avec laquelle tu acceptais Les peines et les joies de chaque jour Aujourd hui, tu abordes l autres rive La t attendent tes chers Dans le Bonheur Eternel L amour ne disparaît jamais La mort n est rien. Le fil n est pas coupé. Pourquoi serais-je hors de votre pensée Parce que je suis hors de votre vue? Je ne suis pas loin, Juste de l autre côté du chemin La mort peu bien t oublier un jour, Mais elle ne t oubliera pas le lendemain. Quand je serai mort, très chere, Ne chante point tristement pour moi ; Ne plante pas de roses à ma tête Ni de cyprès ombreux. Sois l herbe verte au-dessus de moi. Humide de pluie et de rosée Et si tu veux, souviens-toi Et si tu veux, oublie. 19

20 147. J ai beau me dire Qu il faut du temps J ai beau l écrire Si noir sur blanc Quoi que je fasse Ou que je sois Rien ne t efface, Je pense à toi. Passent les jours Vides sillons Dans la raison Mais sans amour. Passe ma chance Tournent les vents Reste l absence Obstinément J. J. Goldman FORT BELLE ELLE DORT SORT FrêLE QUELLE MORT ROSE CLOSE LA BRISE L A PRISE «Ne crains pas, car Je t ai racheté. Tu comptes beaucoup à mes yeux, Et Moi, je t aime!» Livre d Isaïe 151. Alors sans avoir rien Que la force d aimer. Nous aurons dans nos mains Amis le monde entier. Quand on que l amour J. Brel Présente sans jamais peser Discrète à nos côtés Droite et décidée La bonté de son caractère, Son grand cœur et Surtout son courage inébranlable Lui avaient conciié l estime de tous. Il reste à ceux qui la pleurent Ce qu il y a de plus précieux, L espérance de la rejoindre Un jour dans l éternité Et en attendant, Sur la terre, le souvenir Et l exemple de sa vie. Bossuet Rayons de la même lumière Se lèvent des millions de mains ; Le faisceau de l espoir humain Eclaire et chauffe la terre. V. Zàvada «On ne voit bien qu avec le cœur l essentiel est invisible pour nos yeuxé A. de Saint-Exupéry Après la dernière prière, Sur ma fosse, plantez la croix ; Et si l on me donne une pierre Gravez dessus : «J ai cru, je vois». Louis Veuillot Et s il demande où vous étes qeu faut-il répondre? Donnez-lui mon anneau d or sans rien lui répondre Et s il m interroge alors sur la dernière heure? Dites-lui que j ai souri de peur qu il ne pleure Maurice Maeterlinck 20

21 157. La famille ne se détruit pas, Elle se transporte. Une part d elle va dans l invisible Et ceux qui restent Se sentent Entourés, Gardés, Inspirés Par ceux qui sont partis. P. Sertillanges Ne dédaigne aucun homme Et ne mépris aucune chose, Car il n y a pas d homme Que n ait son heure Et il n y a pas de chose Qui ne trouve sa place La où la foi à un engagement Effectif pour la justice, Et inspire une véritable volonté de paix, La mort recule et la vie du Christ s affirme ; La où meurt celui qui a vécu dans la foi, L amour et l offrande de sa souffrance, La résurrection du Christ apporte L espérance d une vie nouvelle. Extrait du Livre de la Foi Il faut un concours de circonstances exceptionnel pour permettre a un homme la vie jusqu a 70 ans et le bonheur de poursuivre passionnément ce qu il a aimé. Auguste Rodin Que j ai raison Ou que j ai tort Je ne peux être que moi. La route ou j avance Et le réve qui me guide Me font ce que je suis 162. Aimer, c est vivre «Que la pire journée de votre vie si vous l analysez de très près, était malgré tout remplie de petits événement merveilleux.» J. Nicholson Pour tout ce que tu nous as donné, Pour toutes les joies Que nous avons partagées avec toi, Pour ta gentillesse et ta bonne humeur, Cher Papa, encore merci Seigneur, Nous te remercions pour sa longue et belle vie, Pour sa générosité et son hospitalité. Elle aimait être entourée et de partager avec sa famille, ses amis te connaissances. Son départ laissera un grand vide en nos cœurs. Puisse le Père de toutes bontés lui accorder la joie éternelle Une grande droiture de cœur, Un jugement éclairé, Une aimable simplicité Le rendaient agréable à Dieu et aux hommes Ton sourire a illuminé notre vie. Ton amour sera toujours avec nous L amour C est penser à l autre C est l aider quand il se trouve en difficulté C est l applaudir quand is a du mérite C est penser à ce qui lui fait plaisir C est oublier ses chagrins pour le faire rire C est merveilleux et c est sensationnel C est chose simple, agréable et belle. 21

22 168. Tant de choses N ont pas besoin de se dire, On les sait pourtant Et elles sont l essentiel de l amour. La mort, ce n est pas la nuit. C est la lampe qui s éteint Parce que le jour se lève «Lost on a painted sky where the clouds are hung for the poet s eye you may find him if you may find him 171. She was my North, my South, my East and West, My working week and my Sunday rest, My noon, my midnight, my talk, my song; I thought that love would last for ever; I was wrong. The stars are not wanted now ; Put out every one, Pack up the moon and dismantle the sun, Pour away the ocean and sweep up the wood; For nothing now can ever come to any good. W.H. Auden ( ) There On a distant shore By the wings of dreams Through an open door You may know him If you may Be As a page that aches for a word Which speaks on a theme That is timeless While the sun god will make For your day Sing as a song in search Of a voice that is silent Neil Diamond And now these three remain : Faith, hope and love. But the greatest Of these is love. 1 Corinthians 13:13 22