Nieuw cultureel hart voor Ieper

Transcriptie

1 Nieuw cultureel hart voor Ieper De Vlaamse stad Ieper heeft een nieuw cultureel en jongerencentrum dat verschillende instellingen voor het eerst een eigen onderdak biedt. Het ontwerp is van BURO II & ARCHI+I, dat een robuust gebouw met een sober interieur creëerde waarin alle gebruikers hun verhaal kwijt kunnen. 54

2 TEKST Rutger van Oldenbeek FOTOGRAFIE Klaas Verdru Opdrachtgevers publiek private samenwerking (PPS) Stadsbestuur Ieper + THV Vanhaerents, Torhout; Alheembouw, Oostnieuwkerke Ontwerp BURO II +ARCHI+I, Roeselare, Gent en Brussel; Lore Debaere, Bart Decloedt, Steven Martin Meubilair Driade (stoel Toy); Panache, Diest (bank Out-sider); Verlichting iguzzini Vloeren Bolidt Technieken Boydens, Zedelgem Stabiliteit Establis, Roeselare Theatertechnieken TTAS, Gent; Eva-international, Brugge Akoestiek Sonar Control Oppervlakte m 2 (publiek), m 2 (privaat) Kosten euro (publiek), euro (privaat) Het cultuurcentrum had voorheen geen eigen stek de voorstellingen werden op verschillende plaatsen in de stad gegeven. Ook voor het Jeugdontmoetingscentrum (JOC) werd een eigen honk geëist; daarom zouden de twee diensten in één, nieuw te bouwen pand worden gevestigd. In het ontwerp spelen openheid en transparantie een grote rol, om zo het contact tussen verschillende culturen en leeftijdsgroepen te stimuleren. Als locatie werd gekozen voor de voormalige locatie van de vleeshallen direct naast het NMBSstation van Ieper. Het cultuurcentrum dient tevens als katalysator voor opwaardering van deze te vernieuwen buurt dienen. Daartoe draagt ook het private deel van dit PPS-project bij: naast het cultuurcentrum zijn commerciële ruimtes, waarin onder meer een bankkantoor is gevestigd. beton. Buiten is daarover een vlies van geperforeerd koper aangebracht die ook als zonnescherm dient. Op een aantal plaatsen zijn grote uitsparingen in deze koperen huid, waarin spandoeken met aankondigingen van evenementen kunnen worden opgehangen. De dubbele gevel draagt tevens op een duurzame manier bij aan het klimaat van het gebouw. De architecten en interieurarchitecten van BURO II & ARCHI+I werkten al vanaf het begin nauw samen aan het ontwerp, zodat alle onderdelen goed op elkaar zijn afgestemd. Interieurarchitect Bart Decloedt: We hebben over het algemeen een voorkeur voor een totaalaanpak, inclusief stabiliteit en techniek. Zo wordt niets in een project aan het toeval overgelaten en is het interieur geen invulling achteraf. De invloed van het interieur op de architectuur was hier Totaalaanpak Het gebouw is zowel binnen als buiten - geheel opgetrokken uit prefab- FOTO LINKS De entreehal FOTO RECHTS BOVEN Exterieur FOTO RECHTS ONDER De grote zaal OKTOBER - NOVEMBER 2011 #5 JAARGANG 22 55

3 FOTO S BOVEN De entreehal FOTO S MIDDEN Het Cultuur Café FOTO ONDER Tweede verdieping, met de ingangen naar de grote zaal groot: het organiseert de vele functies van het gebouw dat daardoor optimaal is te gebruiken. Leesbaar Het cultuurcentrum en het JOC hebben elk een eigen ingang; die van het centrum ligt aan het stationsplein. Het gebouw staat op een sokkel, waardoor aan de kant van het plein een podium is ontstaan dat geschikt is voor openluchtvoorstellingen. Via een helling of trap betreedt je de centrale hal, een imposante ruimte - grotendeels over de volledige hoogte van het gebouw - waarin de verschillende onderdelen van het cultuurcentrum goed te zien zijn. Decloedt: Het moest een goed leesbaar gebouw worden, daarom is al bij binnenkomst duidelijk wat waar is. Ook de structuren, materialen en techniek zijn overal zichtbaar, zodat het gebouw openheid en eerlijkheid uitstraalt. Links in de hal bevinden zich - als een soort reusachtige stelling langs de transparante gevel - de gaanderijen van de verdiepingen met erlangs de trappen. Rechts zie je de onderzijde van de grote zaal een helling die boven overgaat in een ronde wand waarin zich de ingangen van de zaal bevinden. De ruimte onder de zaal dient tevens als expositieruimte, een eis van de opdrachtgever. De ruimte is een neutrale basis zonder tentoonstellingselementen; de inrichting is steeds tijdelijk. Met uitzondering van de onderzijde van de grote zaal is vrijwel alles in de entreehal uitgevoerd in beton. De rode ronde balie in gelakt mdf en een aantal bankjes in dezelfde vormtaal zijn de enige kleuraccenten in de ruimte, naast die van de werken die er worden geëxposeerd. De circulatie - liften en toegang tot de trappen - is bewust aan het einde van de hal geplaatst, zodat bezoekers altijd langs de tentoonstellingsruimte lopen. De monumentale trap loopt in een rechte lijn langs de glazen gevel van het gebouw, en wordt naar boven toe smaller 56

4 om op elke verdieping ruimte te bieden voor de nodige voorzieningen het Cultuur Café en de polyvalente zaal op de eerste, en de toegang tot de zaal op de tweede verdieping. Het zwarte metaal van de trapleuningen en de metalen constructie voor de gevel steekt mooi en scherp af tegen het beton. Aan de onderzijde van de trap zijn subtiele, ingewerkte lichtlijnen aangebracht, die s avonds ook van buiten goed te zien zijn. Decloedt: Als je een gebouw van binnenuit verlicht geeft dat leven. Daarnaast is het een uitnodigend gebaar: mensen moeten zich welkom voelen en ook daarom is er zoveel openheid. Ruig Op de eerste verdieping is een polyvalente zaal met ervoor het Cultuur Café. De zaal is dubbelhoog en heeft een roosterplafond met daarop een akoestische deken. Het plafond refereert naar het koperen vlies dat door de verspringende vensters te zien zijn. Dit geeft de zaal - in feite een grote black box FOTO LINKS De trap in de entreehal FOTO RECHTS Bar in de zaal van het JOC - toch een levendig karakter. De vloer is hier niet van beton maar een gietvloer. De zaal kan ook worden verhuurd en daarom is er een goed uitgeruste keuken. De bar is uitgevoerd in zwart mdf met een blad van zwart Corian, net als de bar van het Cultuur Café direct voor de polyvalente zaal. Een zaal van een andere orde is die van het JOC, op de begane grond van het gebouw. Het JOC heeft een eigen ingang (op straatniveau) en bevindt zich in een apart deel van het gebouw. Via de toneeltoren is er echter een verbinding met de rest van het cultuurcentrum, zodat het gebouw als één instrument kan worden gebruikt. Een uitgangspunt van de gemeente Ieper was dat het JOC niet gescheiden moest zijn van de cultuur, maar de twee juist goed samen zouden kunnen gaan,.geen polarisatie maar goede samenwerking stelt Decloedt. Bij de programmering dienen beide instanties rekening met elkaar te houden: als er bijvoorbeeld in het JOC een fuif is, is dit in het cultuurcentrum niet te horen dankzij de correcte akoestische oplossing. De zaal OKTOBER - NOVEMBER 2011 #5 JAARGANG 22 57

5 van het JOC heeft echt de ruige sfeer die bij een jeugdhonk past: het interieur is geheel uitgevoerd in beton zelfs het podium en de bar, die al in de bouw zijn opgetrokken. Net als in de grote en polyvalente zaal is ook die van het JOC vooral donker. Decloedt: We hebben de zalen niet zomaar zwart gemaakt, daar is over nagedacht. We hebben een neutrale basis gecreëerd waarin de gebruiker zijn verhaal kwijt kan. Rood Het kloppend hart van het gebouw (én het cultureel hart van Ieper) is de grote zaal met 554 stoelen, die daarom is uitgevoerd in fel rood. BURO II & ARCHI+I ontwierp ook de theaterstoelen net zoals al het andere vaste en losse meubilair. De stoelen staan op een helling waarop de trappen zijn uitgetekend. De helling heeft inmiddels een tweede functie : het publiek heeft ontdekt dat stampen op de vloer een mooi alternatief is voor applaus zonder dat dat overigens in de entreehal te horen is. De vloer is een rode gietvloer die zonder strip over de hoeken van de trappen is aangebracht. Langs de wanden is een rood doek gespannen, waarachter lucht de zaal wordt ingeblazen en dat tevens bijdraagt aan een goede akoestiek een speerpunt in het ontwerp, net als een state of the art theatertechniek. Voor beide werd samengewerkt met een gespecialiseerd bureau (TTAS) en was er een ruim budget. Door middel van akoestische panelen aan trekken kan de akoestiek aan verschillende soorten voorstellingen worden aangepast. Decloedt: De Koninklijke Harmonie Ypriana is bijvoorbeeld zeer belangrijk in Ieper, en dat vraagt weer een heel andere akoestiek dan bijvoorbeeld toneel. Ook moet de akoestiek hetzelfde PLATTEGROND BOVEN Begane grond PLATTEGROND MIDDEN Eerste verdieping FOTO ONDER Lockerwand in het JOC zijn wanneer de zaal vol of leeg is. Voor de artiesten zijn er comfortabele kleedkamers en repetitiezalen; de laatste kunnen ook door externe partijen worden gehuurd. Decloedt: Op zaterdag hebben hier bijvoorbeeld kinderen balletklas en het is mooi om te zien hoe goed het gebouw werkt. Dat geldt ook voor de akoestiek, waarvoor we al verschillende complimenten kregen. Het is dit menselijke aspect van de architectuur waarvoor je het doet, voor de mensen die in het gebouw moeten werken. 58