STUDIE (F) CDC-1004

Transcriptie

1 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat Brussel Tel.: Fax: COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS STUDIE (F)1121-CDC-4 over de componenten van de elektriciteits- en aardgasprijzen gedaan met toepassing van artikel 23, 2, 2, van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en van artikel 15/14, 2, 2 van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen 21 oktober 1

2 INHOUD INLEIDING... 3 I. Berekeningshypotheses... 4 I.1. Elektriciteit... 4 I.2 Aardgas... 6 II. Berekeningen typeklanten elektriciteit... 8 II.1 Prijs aan de eindgebruiker, inclusief belastingen... 8 II.2 Overzicht van de belangrijkste componenten...18 II.3 Leveranciersprijs (energieprijs)...27 II.4 Tarief van de transmissienetbeheerder...34 II.5 Tarief van de distributienetbeheerder...43 II.6 Openbare heffingen...54 II.7 Bijdragen hernieuwbare energie en warmtekrachtkoppeling...57 II.8 Energiebelasting en BTW... III. Berekeningen typeklanten aardgas...62 III.1 Prijs aan de eindgebruiker, inclusief belastingen...62 III.2 Overzicht van de belangrijkste componenten...68 III.3 Leveranciersprijs...73 III.4 Transportnettarief...79 III.5 Distributienettarief... III.6 Openbare heffingen...87 III.7 Energiebelasting en BTW...9 IV. Evolutie IV.1 Elektriciteit...92 IV.1.1 Residentiële klanten...92 IV.1.2 Professionele klanten...94 IV.2 Aardgas...95 IV.2.1 Residentiële klanten...95 IV.2.2 Industriële klanten...98 V. Besluit...99 V.1 Elektriciteit...99 V.2 Aardgas... Bijlage A Bijlage B /114

3 INLEIDING De studie over de componenten van de elektriciteits- en aardgasprijzen werd, voor het eerst, in het voorjaar van 8 ((F)513-CDC-763) uitgevoerd op vraag van de Minister van Klimaat en Energie. De studie had tot doel de evolutie te onderzoeken van de elektriciteitsen aardgasprijs aan de eindafnemer aangesloten aan de distributienetten over een periode van vijf jaar (van 3 tot 8). Zo werd de bijdrage van de verschillende componenten aan de prijsevoluties vastgesteld. De CREG heeft ervoor geopteerd om jaarlijks een update van deze studie uit te brengen. Dergelijke allesomvattende studie van de retailprijzen (residentiële + kleine industriële klanten) geeft immers belangrijke inzichten in de evolutie van de specifiek samenstellende delen van deze elektriciteit- en gasprijzen. Voor de eerste maal wordt niet enkel de evolutie besproken voor Electrabel en Luminus, maar ook voor Nuon, Essent en Lampiris De studie is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk I bespreekt kort de berekeningshypotheses van de studie. Hoofdstukken II en III zetten de berekeningen van de typeklanten voor elektriciteit (hoofdstuk II) en voor aardgas (hoofdstuk III) uiteen en lichten de evolutie van de verschillende componenten toe. Hoofdstuk IV bespreekt de evolutie van de elektriciteits- en aardgasprijzen voor de periode december 9 - augustus 1. Hoofdstuk V geeft het besluit weer. Deze studie werd door het Directiecomité van de CREG goedgekeurd tijdens zijn vergadering van 21 oktober 1. 3/114

4 I. BEREKENINGSHYPOTHESES I.1. Elektriciteit 1. De studie baseert zich op de definities van de typeklanten door Eurostat. 2. In de eerste studie tariefcomponenten (F)513-CDC-763 werd de evolutie beschreven voor 6 typeklanten (Db, Dc, Dc1, Ib, Ic en Ic1). Omdat voorliggende studie 5 (Electrabel, Luminus, Nuon, Essent en Lampiris) leveranciers opneemt in plaats van 2, is het aantal typeklanten beperkt tot 3, zoals beschreven in volgende paragraaf. Omdat de evoluties voor typeklanten Db, Dc1 en Ib gelijklopend zijn en om het aantal grafieken te beperken, werden deze typeklanten niet meer opgenomen, maar deze gegevens kunnen altijd ter beschikking worden gesteld. 3. De typeklanten elektriciteit worden gedefinieerd als volgt. Dc is een huishoudelijke afnemer met een verbruik van 3.5 kwh per jaar. Hij heeft een aansluitingsvermogen van 4 tot 9 kw en wordt bevoorraad in LS. Het verbruik van deze afnemer is verdeeld over dag- en nachturen en wel als volgt: o o tot december 6 houdt de studie rekening met de definitie van Eurostat die uitgaat van een verbruik van 2. kwh overdag en 1.3 kwh s nachts ; vanaf januari 7 houdt de studie rekening met de uitbreiding van de daluren tot het weekend, waardoor het verbruik verandert in 1. kwh overdag en 1.9 kwh s nachts. De berekeningen gaan uit van een gezin van 4 personen (5 kwh gratis in Vlaanderen). Ic is een professionele afnemer met een maximum jaarvermogen van 111 kva, bevoorraad in LS (,23 tot,4 kv). Het verbruik van deze afnemer is verdeeld over dag- en nachturen als volgt: 4/114

5 o o tot december 6 houdt de studie rekening met de definitie van Eurostat die uitgaat van een verbruik van 144. kwh overdag en 16. kwh s nachts ; vanaf januari 7, als gevolg van de uitbreiding van de daluren tot het weekend, is het verbruik verdeeld in 135. kwh overdag en 25. kwh s nachts. Ic1 De professionele afnemers en in het bijzonder afnemer Ic kunnen aangesloten zijn op een hoger spanningsniveau dan LS. Deze studie geeft tevens de voornaamste evoluties weer van de prijscomponenten van een afnemer wiens verbruiksprofiel identiek is aan dat van Ic maar waarvan de aansluiting in middenspanning gebeurt (net 26-1kV). Deze typeklant wordt gerefereerd als Ic1 in het vervolg van de tekst. 4. De evoluties van de prijs aan de eindgebruiker zijn beschreven voor 6 distributienetbeheerders: Inter-Energa Tecteo IEH 5. In de studie is de prijs aan de eindverbruiker berekend per maand op basis van de som van de zes volgende componenten : leveranciersprijs (energieprijs) bijdragen hernieuwbare energie en warmtekrachtkoppeling transmissie (exclusief openbare heffingen) distributie (exclusief openbare heffingen) openbare heffingen BTW en energiebelasting Een methodologische toelichting bij de definitie en de berekening van de verschillende componenten voor elektriciteit is ondergebracht in bijlage A. 5/114

6 I.2 Aardgas Net zoals voor elektriciteit, volgt hierna een toelichting bij de definitie en de berekening van de verschillende componenten bij aardgas. 6. Voor aardgas zijn de volgende typeklanten opgenomen in de studie. T2 is een huishoudelijke afnemer met toepassing verwarming (5 tot 15 MWh/jaar). De overeenkomstige typeklant Eurostat is D3 met een verbruik van 23.2 kwh/jaar en een geraamd vermogen van 2,5 m³/h. T4 is een kleine industriële afnemer (van 1. tot 1. MWh/jaar) met een jaarlijks gebruik van dagen/jaar. Omdat er geen overeenkomstige typeklant Eurostat is, heeft de CREG een typeklant genomen met een gemiddeld verbruik van 2.3. kwh/ jaar en een geraamd vermogen van m³/h. Om het aantal grafieken te beperken, werden de resultaten voor de typeklanten T1 en T3 niet meer opgenomen. Deze gegevens kunnen wel ter beschikking worden gesteld. 7. De evoluties van de prijs aan de eindgebruiker zijn beschreven voor 6 distributienetbeheerders: Inter-Energa ALG IGH 8. Om de evolutie van de energieprijs te beschrijven, zijn de tariefbladen van Electrabel, Luminus, Nuon, Essent en Lampiris in rekening genomen. 9. In de studie is de prijs aan de eindverbruiker berekend per maand op basis van de som van de 5 volgende componenten : leveranciersprijs (energieprijs) transport (exclusief openbare heffingen) 6/114

7 distributie (exclusief openbare heffingen) openbare heffingen BTW en energiebelasting Een methodologische toelichting bij de definitie en de berekening van de verschillende componenten voor aardgas is ondergebracht in bijlage B. 7/114

8 II. BEREKENINGEN TYPEKLANTEN ELEKTRICITEIT II.1 Prijs aan de eindgebruiker, inclusief belastingen 1. Figuren 1.1. tot 1.3. geven de evoluties weer van de prijs aan de eindgebruiker. Om de vergelijking tussen de leveranciers mogelijk te maken werd januari 7, het beginpunt van de liberalisering in heel België, als referentiepunt gekozen. 8/114

9 jul-3 okt-3 Basis jul-3 okt-3 Basis Figuur 1 Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker Figuur 1.1. Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Dc - Electrabel Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Dc - Electrabel Inter-Energa IEH Tecteo Figuur 1.3. Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Dc - Luminus 15 Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Dc - Luminus 1 13 Inter-Energa IEH 11 Inter-Energa IEH Tecteo 9 Tecteo 9/114

10 Basis Basis Figuur 1 Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker Figuur 1.5. Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Dc - Lampiris Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Dc - Lampiris Inter-Energa IEH Tecteo Figuur 1.7. Figuur 1.8. Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Dc - Essent 2 1 Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Dc - Essent Inter-Energa IEH Tecteo 1/114

11 jul-3 okt-3 Basis Basis Figuur 1 Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker Figuur 1.9. Figuur 1.1. Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Dc - NUON 2 1 Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Dc - NUON Inter-Energa IEH Tecteo Figuur Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Ic - Electrabel Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Ic - Electrabel Inter-Energa IEH Tecteo 11/114

12 Basis jul-3 okt-3 Basis Figuur 1 Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker Figuur Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Ic - Luminus Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Ic - Luminus Inter-Energa IEH Tecteo Figuur Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Ic - Lampiris Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Ic - Lampiris Inter-Energa IEH Tecteo 12/114

13 Basis Basis Figuur 1 Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker Figuur Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Ic - Essent Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Ic - Essent Inter-Energa IEH Tecteo Figuur Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Ic - Nuon Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker - Ic - Nuon Inter-Energa IEH Tecteo 13/114

14 jul-3 okt-3 Basis jul-3 okt-3 Basis Figuur 1 Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker Figuur Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker- Ic1 - Electrabel Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker- Ic1 - Electrabel Inter-Energa IEH Tecteo Figuur Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker- Ic1 - Luminus Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker- Ic1 - Luminus Inter-Energa IEH Tecteo 14/114

15 Basis Basis Figuur 1 Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker Figuur Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker- Ic1 - Lampiris Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker- Ic1 - Lampiris Inter-Energa IEH Tecteo Figuur Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker- Ic1 - Essent Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker- Ic1 - Essent Inter-Energa IEH Tecteo 15/114

16 Basis Figuur 1 Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker Figuur Figuur Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker- Ic1 - Nuon Inter-Energa IEH Tecteo Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker- Ic1 - Nuon Inter-Energa IEH Tecteo 16/114

17 11. In november 8 bereikt de prijs aan de eindverbruiker zijn hoogste peil en dit zowel voor de residentiële als voor de professionele afnemers. 12. Tussen januari 7 en augustus 1 stelt men de volgende evoluties van de prijs aan de eindverbruiker inclusief belastingen vast: RESIDENTIËLE AFNEMERS De prijs aan de eindgebruiker is gemiddeld gestegen met 16,% ten opzichte van januari 7. De stijging is verschillend per leverancier en varieert van 13,15% bij Luminus tot 22,% bij Nuon en Essent. Uit figuren 1.2., 1.4. en 1.8. blijkt dat Luminus, Electrabel en Essent dezelfde evolutie doormaken. Dit kan verklaard worden door de leveranciersprijs die op dezelfde parameters gebaseerd is. Meer informatie hierover volgt later. Lampiris en Nuon hebben echter een vaste leveranciersprijs en hierdoor is hun patroon van de evolutie verschillend ten opzichte van de andere leveranciers. PROFESSIONELE AFNEMERS De prijs aan eindgebruiker is gemiddeld gestegen met 12,% ten opzichte van januari 7 voor een Ic typeklant en gedaald met 4,52% voor een Ic1 typeklant. De evolutie van de prijs aan de eindgebruiker is hoofdzakelijk toe te schrijven aan het relatief belangrijk aandeel van de leveranciersprijs (energieprijs) in de prijs aan de eindverbruiker. De ongelijke evolutie van de verschillende distributiezones houdt verband met de evolutie van de distributienettarieven (zie figuur 6.1. tot 6.12.). 17/114

18 Een Ic typeklant betaalt een lagere all-in prijs dan een Dc typeklant. Dit wordt veroorzaakt door: een Ic typeklant heeft een lager leverancierstarief dan een Dc klant bij alle leveranciers, uitgezonderd Lampiris 1. een Ic typeklant betaalt geen BTW. Daarnaast betaalt een Ic1 typeklant een nog lagere prijs door: een specifiek leverancierstarief voor middenspanningsklanten bij Luminus, Electrabel en Nuon lagere distributienettarieven (op middenspanning) vrijstelling van energiebijdrage Meer informatie over de degressiviteit van tarieven, vindt men terug in randnummer 16. II.2 Overzicht van de belangrijkste componenten 13. Figuren 2.1. tot 2.. geven de zes belangrijkste componenten van de prijs aan de eindverbruiker weer in absolute waarden voor de typeklanten Dc en Ic1: 1. leveranciersprijs (energieprijs) 2. bijdrage hernieuwbare energie en warmtekrachtkoppeling 3. transmissienettarief (exclusief openbare heffingen) 4. distributienettarief (exclusief openbare heffingen) 5. openbare heffingen 6. energiebelasting en BTW 1 Eenzelfde tarief werd toegepast op alle typeklanten voor Lampiris. 18/114

19 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 Figuur 2 Overzicht van de belangrijkste componenten van de prijs aan de eindverbruiker Figuur 2.1. Figuur Electrabel - Dc - Leveranciersprijs Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alle s inbegrepen 2 1 Electrabel - Dc - IEH Leveranciersprijs Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alle s inbegrepen Figuur 2.2. Figuur Luminus- Dc - Leveranciersprijs Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alle s inbegrepen 2 1 Luminus- Dc - IEH Leveranciersprijs Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alle s inbegrepen 19/114

20 Figuur 2 Overzicht van de belangrijkste componenten van de prijs aan de eindverbruiker Figuur 2.5. Figuur 2.6. Lampiris - Dc - Lampiris - Dc - IEH 2 Leveranciersprijs 2 Leveranciersprijs 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alle s inbegrepen 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alle s inbegrepen Figuur 2.7. Figuur 2.8. Essent - Dc - Essent - Dc - IEH 2 Leveranciersprijs 2 Leveranciersprijs 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alle s inbegrepen Prijs eindverbruiker, alle s inbegrepen /114

21 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 Figuur 2 Overzicht van de belangrijkste componenten van de prijs aan de eindverbruiker Figuur 2.9. Figuur 2.1. Nuon - Dc - Nuon - Dc - IEH 2 Leveranciersprijs 2 Leveranciersprijs 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alle s inbegrepen 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alle s inbegrepen Figuur Figuur Electrabel - Ic1 - Leveranciersprijs 2 Electrabel - Ic1 - IEH Leveranciersprijs 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alles inbegrepen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alles inbegrepen 21/114

22 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 Figuur 2 Overzicht van de belangrijkste componenten van de prijs aan de eindverbruiker Figuur Ic1 Luminus Figuur Luminus - Ic1 - Luminus - Ic1 - IEH 2 1 Leveranciersprijs Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW 1 Prijs eindverbruiker, alles inbegrepen Leveranciersprijs Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie - excl. openb. heffingen, onderst. diensten, ODV en overg. overschot/tekort Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alles inbegrepen Figuur Figuur Lampiris - Ic1 - Lampiris - Ic1 - IEH 2 Leveranciersprijs 2 Leveranciersprijs 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alles inbegrepen Prijs eindverbruiker, alles inbegrepen 22/114

23 Figuur 2 Overzicht van de belangrijkste componenten van de prijs aan de eindverbruiker Figuur 2.17 Figuur Essent - Ic1 - Leveranciersprijs 2 Essent - Ic1 - IEH Leveranciersprijs 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alles inbegrepen 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie - excl. openb. heffingen, onderst. diensten, ODV en overg. overschot/tekort Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alles inbegrepen Figuur Figuur Nuon - Ic1 - Leveranciersprijs 2 Nuon - Ic1 - IEH Leveranciersprijs 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen 1 Bijdragen hernieuwbare energie + WKK Transmissie (excl. openbare heffingen) Distributie (excl. openbare heffingen) Openbare heffingen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alles inbegrepen Energiebelasting en BTW Prijs eindverbruiker, alles inbegrepen 23/114

24 14. De drie tariefcomponenten die de grote prijstendensen bepalen zijn, in dalende volgorde: 1. leveranciersprijs (energieprijs); 2. distributienettarieven; 3. energiebelasting en BTW (voor de residentiële afnemers 2 ). Transmissienettarieven, openbare heffingen en bijdragen hernieuwbare energie en warmtekrachtkoppeling zijn relatief minder belangrijk in de prijs aan de eindverbruiker. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest komen de openbare heffingen naar voor als de vierde belangrijkste component. 15. Zoals de volgende voorbeelden aantonen (gebaseerd op cijfers 1), kan het relatief belang van de verschillende componenten sterk variëren volgens typeklant (verbruiksprofiel en spanningsniveau van de aansluiting), distributiezone, gewest en leverancier. Energietaks & BTW 19% Dc - - Electrabel- 1 Openbare heffingen 3% Energie 33% Distributie (excl. openb. Heff.) 37% Bijdrage Transport hernieuwbare 4% energie & WKK 4% Energietaks & BTW 18% Dc - IEH - Luminus - 1 Openbare heffingen 4% Energie 41% Distributie (excl. openb. Heff.) 27% Transport 4% Bijdrage hernieuwbare energie & WKK 6% 2 De BTW is aftrekbaar voor de professionele afnemers. 24/114

25 Energietaks & BTW 18% Dc - - Lampiris - 1 Openbare heffingen 8% Energie 37% Distributie (excl. openb. Heff.) 31% Transport 5% Bijdrage hernieuwbare energie & WKK 1% Openbare heffingen 11% Ic1- - Electrabel Energietaks & BTW % Distributie (excl. openb. Heff.) 26% Energie 54% Bijdrage Transport hernieuwbare 7% energie & WKK 2% De component BTW en energiebelasting, die ongeveer 18% van de uiteindelijke prijs aan de residentiële afnemers van LS vertegenwoordigt, bestaat niet voor de professionele afnemer Ic1 aangesloten in MS. Door de kostencascade tussen de verschillende spanningsniveaus is de degressiviteit van de distributienettarieven belangrijk. Het MS-tarief bedraagt in de meeste gevallen slechts de helft van het LS tarief. Dat verklaart waarom het aandeel van het distributienettarief in de prijs aan de eindverbruiker verschillend is voor een Dc of Ic1 klant. 16. De volgende grafiek geeft de degressiviteit van de prijs aan de eindgebruiker weer in augustus 1 in de verschillende distributiezones respectievelijk voor Nuon. 25/114

26 Degressiviteit van de prijs aan de eindgebruiker - Nuon - augustus Dc Ic Ic1 Inter-Energa IEH Tecteo De degressiviteit van de tarieven wordt veroorzaakt door: de tarifering van de leveranciers, die gedifferentieerd per verbruiksniveau kan zijn; nachtverbruik of niet; de cascade van de distributienetkosten tussen de spanningsniveaus; de aftrekbare BTW bij de professionele afnemers en het nultarief voor energiebelasting voor de typeklant Ic Het belang van de component leveranciersprijs in de uiteindelijke prijs aan de residentiële afnemers is afhankelijk van Gewest tot Gewest. Dit wordt veroorzaakt door de gratis kwh toegekend in Vlaanderen, maar niet in het Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De gratis kwh maken het mogelijk om in Vlaanderen de energieprijs op een peil te houden dat dicht bij de component distributienettarief ligt of zelfs gelijk hieraan is. Voor typeklant Dc maken de gratis toegekende 5 kwh het mogelijk de leveranciersprijs (energieprijs) in Vlaanderen ongeveer,/mwh ( 18,/MWh in 3 21, /MWh in 1) lager te houden dan deze die wordt toegepast in het Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De recuperatie van de kosten van gratis kwh gebeurt echter via een aan de DNB opgelegde openbare dienstverplichting (ODV), wat de distributienettarieven in Vlaanderen opdrijft (zie afdeling II.5. Tarief van de distributienetbeheerders). 26/114

27 II.3 Leveranciersprijs (energieprijs) 18. De hierna afgedrukte resultaten stemmen overeen met de leveranciersprijs (energieprijs) in Wallonië (zonder gratis kwh). De figuren links geven de resultaten in absolute waarde weer, terwijl de figuren rechts de relatieve evolutie ten opzichte van januari 7 weergeven. 27/114

28 Basis Basis Figuur 3 Overzicht van de evolutie van de leveranciersprijs (energieprijs) Figuur 3.1. Figuur Evolutie leveranciersprijs - Dc Electrabel Luminus Lampiris Nuon Essent Evolutie leveranciersprijs - Dc Electrabel Luminus Lampiris Nuon Essent Figuur 3.2. Figuur Evolutie leverancierstarief - Ic Electrabel Luminus Lampiris Nuon Essent Evolutie leverancierstarief - Ic Electrabel Luminus Lampiris Nuon Essent 28/114

29 Basis Figuur 3 Overzicht van de evolutie van de leveranciersprijs (energieprijs) Figuur 3.5. Figuur 3.6. Ic1 Wallonië 1/7= Evolutie leverancierstarief - Ic1 Electrabel Luminus Lampiris Nuon Essent Evolutie leverancierstarief - Ic1 Electrabel Luminus Lampiris Nuon Essent 29/114

30 Residentiële klanten 19. Algemeen kan men vaststellen dat de energieprijs sinds januari 7 in stijgende lijn is tot november 8. Deze stijging is het gevolg van de evolutie van de indexen en de verschillende tariefwijzigingen. Na november 8 kan men een belangrijke daling van de energieprijs vaststellen tot in de zomer van 9 voor de meeste leveranciers. Deze wordt veroorzaakt door de daling van de indexen. Vanaf het najaar van 9 zijn de indexen en dus de energieprijs terug aan het stijgen. Deze stijging gaat verder in 1, maar het hoge peil van 8 werd nog niet gehaald. Ten opzichte van januari 7 is de prijs in augustus 1 gemiddeld gestegen met 6,%. De evolutie varieert echter per leverancier van -3,98% (Lampiris) tot 14,% (Nuon en Essent).. De leveranciersprijs kent weinig veranderingen voor een Dc typeklant. Zo is Electrabel Energyplus sinds januari 7 ongewijzigd gebleven. De evolutie van het tarief kan dan ook verklaard worden door de evolutie van de indexen Ne en Nc. Luminus Actief kende een tariefwijziging in oktober 8 door de invoering van de nieuwe parameter Iem. Deze nieuwe Iem-index is representatief voor de portefeuille SPE-Luminus. Volgens Luminus kadert het gebruik van deze index in een logische en natuurlijke hedgingstrategie en houdt deze rekening met de competitiviteit van de leverancier. In juli 1 daalde Luminus Actief 3 met 5,% op de proportionele term. Buiten de wijzigingen van de tariefformules volgt de leveranciersprijs van Luminus een evolutie in de tijd die nauw correleert met deze van Electrabel. Deze correlatie is te verklaren door de structuur van de tariefformules. Essent variabel kende een tariefstijging in oktober 7 4, september 8 5 en november 8 6. In april 1 is er een naamsverandering naar Essent groen variabel, maar de tariefformules blijven ongewijzigd. 3 In de formule voor kwh-dag (3,24*Ne+1,694*Iem) wordt de component bij Ne vervangen door 2,96. In de formule voor kwh-nacht (1,5455*Ne+1,396*iem) wordt de component bij Ne vervangen door 1, De vaste vergoeding stijgt van 43,5*Ne naar 48,5*Ne. 5 De proportionele term dag wijzigt van (2,45*Ne+1,75*Nc) naar (2,95*Ne+1,59*Nc). De proportionele term nacht wijzigt van (,75*Ne+1,45*Nc) naar (,85*Ne+1,45*Nc). 6 De proportionele term dag wijzigt van (2,95*Ne+1,59*Nc) naar (3,4*Ne+1,67*Nc). De proportionele term nacht wijzigt van (,85*Ne+1,45*Nc) naar (,85*Ne+1,47*Nc). 3/114

31 Basis Nuon Comfort is een vast product en dus niet geïndexeerd op basis van Nc, Ne of Iem zoals de tarieven van de andere leveranciers. Van januari 7 tot en met april 8 wordt één zelfde prijs gefactureerd aan de klant 7. Daarna zijn er tariefstijgingen in mei 8, augustus 8 en november 8. Vervolgens zijn er maandelijkse tariefdalingen tot en met mei 9. Hierna stabiliseert het tarief. Vanaf januari 1 is Nuon comfort 3 jaar het referentietarief. Dit tarief is sinds januari 1 ongewijzigd. Naast Nuon heeft Lampiris ook een vast tarief. Dit tarief is veel volatieler dan de andere producten zoals blijkt uit figuur 3.3. Zo springt de plotse tariefstijging in juli 8 in het oog, die gevolgd wordt door een snelle daling. De verklaring voor deze plotse tariefevoluties is de nauwe correlatie van dit product met de evoluties op de energiemarkt (aardolie en aardgas). Electrabel, Luminus en Essent hebben dus een geïndexeerd tarief op basis van Ne, Nc en Iem. De evolutie van het leverancierstarief wordt dan ook grotendeels verklaard door de evolutie van deze indexen. Hieronder kan men de evolutie van deze indexen terugvinden sinds januari Evolutie van de indexen Ne, Nc en Iem Ne Nc Iem 7 In deze studie werd de assumptie opgenomen dat de tarieven mei 7 al van start gingen in januari 7. Meer informatie hieromtrent in bijlage A. 31/114

32 Professionele klanten 21. Alle leveranciers, buiten Lampiris, hebben specifieke tarieven doorgegeven voor professionele klanten. Voor Lampiris is hetzelfde tarief dan ook opgenomen voor residentiële en professionele klanten. Electrabel heeft het tarief Electrabel Expert laagspanning (Ic) en Electrabel Expert Middenspanning 1 jaar (Ic1) doorgeven. Luminus heeft ook specifieke tarieven doorgeven voor Ic en Ic1 (Luminus Optimum pro laagspanning en Luminus Optimum pro middenspanning) alsook Nuon. Essent vast 1 jaar en Essent groen vast 1 jaar werden aangerekend aan zowel Ic als Ic Ten opzichte van januari 7 is de leveranciersprijs gemiddeld gestegen met 1,55% voor een Ic klant en gedaald met 13,61% voor een Ic1. De tariefevolutie van een Ic volgt deze van een Dc klant omdat de tariefstructuur voor de meeste leveranciers hetzelfde is. Nuon en Essent zijn hier een uitzondering op omdat zij een vaste prijs aanbieden aan Ic klanten: een jaarlijkse prijs voor Nuon en een maandelijkse prijs voor Essent. Hierdoor zal hun evolutie verschillend zijn ten opzichte van een Dc klant. 23. Voor Lampiris kan dezelfde evolutie vastgesteld worden bij Dc, Ic en Ic1 aangezien het zelfde tarief werd opgenomen voor alle typeklanten. 24. Een verschillende tariefevolutie is merkbaar voor een Ic1 typeklant ten opzichte van een Dc klant. Dit komt door een verschillende tariefstructuur die vooral bij Electrabel en Luminus voorkomt. Nuon biedt een jaarlijkse vaste prijs aan een Ic1 klant aan, die verschillend is van Ic, terwijl voor Essent hetzelfde tarief voor Ic werd opgenomen als assumptie. Hierdoor is hun evolutie sterk verschillend ten opzichte van Electrabel en Luminus. 25. De energieprijs voor Electrabel Expert Middenspanning is gebaseerd op de indexen Ne en EBIq. De index EBIq geeft de evolutie weer van de forward elektriciteitsprijzen voor de Belgische groothandelsmarkt. De waarde van de EBIq-index 8 in trimester Q, is het gemiddelde van de forward prijzen op de Endex energiemarkt van de periode startend op de vijftiende kalenderdag van de tweede en eindigend op de vijftiende kalenderdag van de derde maand van trimester Q-1. Middenspanningsklanten hebben dus een prijs die de evoluties op de korte tot middellange termijn van de energiemarkt volgen. Een fluctuerende 8 De EBIq-index voor januari-maart 1 is het gemiddelde van de dagelijkse settlement prijzen van 15 november 9 tot en met 14 december 9 op de Belgische energiemarkt. 32/114

33 Basis prijs is hierbij kenmerkend en afvlakking komt minder voor. Deze afvlakking komt wel voor bij laagspanningsklanten die een energieprijs hebben gebaseerd op Ne en Nc. 26. Een middenspanningsklant betaalt dus elk kwartaal een prijs die sterk kan verschillen van het voorgaande kwartaal. Wanneer een klant intekent voor Electrabel Expert middenspanning kiest hij voor een per kwartaal fluctuerende prijs. De klant kan ook opteren voor een vaste prijs gebaseerd op het gemiddelde van de forwards voor de contractduur. 27. De energieprijs voor Luminus Optimum Pro MS is gebaseerd op Ne en Nc tot en met oktober 8. Door de prijsherstructurering in oktober 8 wordt een middenspanningsklant bij Luminus gefactureerd met de index Endex 126 in plaats van Nc. Net zoals bij de EBIq, is de Endex een volatiele index die afhankelijk is van de forward prijs op de groothandelsmarkt. Deze is een gemiddelde van de forward prijzen op de energiemarkt van de derde maand voorafgaand aan de periode van de Endex notering. 28. Het volatiel karakter van de tarieven Luminus Optimum Pro MS en Electrabel Expert MS wordt weergegeven door de evolutie van de indexen in onderstaande grafiek. 1 Evolutie van EBIq en Endex 126 EBIq Endex De Endex-waarde voor januari-juni 1 is het gemiddelde van de settlement prijzen van oktober 9 op de Belgische energiemarkt. 33/114

34 II.4 Tarief van de transmissienetbeheerder 29. Figuren 4.1. tot 4.6. geven de evolutie van de transmissienettarieven (exclusief openbare heffingen) weer in absolute waarde (figuren links) en bij basisindex juli 3= (figuren rechts) voor de verschillende DNB s. 34/114

35 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 Basis Figuur 4 Overzicht van de evolutie van het transmissietarief Figuur 4.1. Figuur 4.2. Evolutie transmissienettarief - Dc Inter-energa 6 IEH 4 Tecteo 2 Evolutie transmissienettarief - Dc Inter-energa IEH Tecteo Figuur 4.3. Ic Figuur Evolutie transmissienettarief - Ic Inter-energa IEH Tecteo Evolutie transmissienettarief - Ic Inter-energa IEH Tecteo 35/114

36 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 Figuur 4 Overzicht van de evolutie van het transmissietarief Figuur 4.5. Figuur 4.6. Evolutie transmissienettarief - Ic Inter-energa 6 IEH 4 Tecteo 2 Evolutie transmissienettarief - Ic1 Inter-energa IEH Tecteo 36/114

37 3. De transmissienetkosten (uitgedrukt in ) zijn identiek voor de afnemers van LS (typeklanten Dc en Ic) 1. Typeklant Ic1 geniet van een tarifering MS naargelang het afgenomen vermogen, behalve in de zone van. past immers een gemiddelde tarifering toe, die niet tussen de verschillende klantengroepen gedifferentieerd is. 31. Voor klant Ic1 (figuur 4.5. en 4.6.), volgen de transmissienettarieven sinds 4 (sinds 5 voor Tecteo 11 ) de door de DNB s vastgestelde maximumprijs. Deze maximumprijs (exclusief federale bijdrage) bedroeg: - 11,/MWh voor de jaren 4 tot 6 en 13, /MWh nadien (uitgezonderd Inter-Energa); - voor Inter-Energa bedroeg de maximumprijs, inclusief federale bijdrage, 13,/MWh in 4, 11,/MWh in 5 en 13,/MWh (exclusief toeslagen) vanaf 6. Het feit dat voor typeklant Ic1 de maximumprijs geldt, houdt verband met zijn geringe gebruiksduur (1. uur per jaar). past echter deze maximumprijs niet toe. Ze past een gemiddelde tarifering toe die niet tussen de verschillende klantengroepen gedifferentieerd is. 32. De evolutie van de transmissienettarieven in het Vlaams Gewest vertoont een zekere gelijkvormigheid, met tariefdalingen volgend uit de goedgekeurde tarieven Elia System Operator ten opzichte van het peil van juli 3. Die kunnen gaan tot 36,35% in augustus 1 () (zie bijvoorbeeld figuur 4.2.). Omdat de transmissienettarieven een stijging kenden tussen 3 en 4 12, zijn de dalingen nog duidelijker als men ze vergelijkt met 4. Deze sterke dalingen zijn het gevolg van de evoluties van de transmissienettarieven van Elia System Operator, maar met een verschuiving van een jaar. 1 Behalve in de distributiezone van Inter-Energa, waar bij de berekening van de transmissienettarieven in 3 wordt rekening gehouden met een differentiëring piekuren/daluren 11 Ter herinnering : tot 5 herfactureerde Tecteo ex-post de bedragen die haar door Elia System Operator werden gefactureerd. 12 De stijging van de tarieven tussen juli 3 en januari 4 kan hoofdzakelijk toegeschreven worden aan een betere kennis van de gegevens, wijzigingen van de factureringsperimeters en aan wijzigingen van de methode van facturering van de transmissienettarieven. 37/114

38 33. volgt de evolutie van de Vlaamse DNB s vanaf juli 5. De reden hiervoor is dat haar afnemers tot dat tijdstip slechts in geringe mate in aanmerking kwamen. herfactureerde de transmissienetkosten, na ontvangst van de factuur van Elia System Operator, en dit om het bedrag ervan exacter te kunnen recupereren. Tecteo ging op dezelfde manier tewerk in 3 en De meer uiteenlopende evolutie vastgesteld in de Waalse distributiezones houdt verband met de moeilijkheden waarmee de DNB s hadden af te rekenen om een extrapolatie naar een % vrijgemaakte markt te maken, terwijl het slechts een deel van de afnemers betrof (aangezien de DNB van Elia System Operator slechts een factuur kreeg voor het in aanmerking komende deel van zijn afnemers). Eén van die moeilijkheden was het ramen van de omvang van het groei-effect van het door alle afnemers afgenomen vermogen. Omwille daarvan heeft IEH de transmissienettarieven voor 7 en 8 te hoog ingeschat. Daarom is er een daling van het tarief in 9. De sterke daling vastgesteld op het vlak van de tarieven 8 van Tecteo houdt verband met de vaststelling van een belangrijk overschot verwezenlijkt over het boekjaar 7, het eerste jaar tijdens hetwelk alle afnemers in aanmerking kwamen 13, waardoor Tecteo gedwongen werd de parameters van zijn tarifering te herzien. 35. Kostenbeheersing en een sterke groei van de diverse opbrengsten die in mindering komen van de door de tarieven gedekte kosten liggen aan de basis van de dalingen van de transmissienettarieven van Elia System Operator. In het bijzonder wordt hierbij toegevoegd: de toepassing van de richtsnoeren van de CREG inzake de berekening van de afschrijving en de berekening van het geïnvesteerde kapitaal en de billijke winstmarge; de evolutie van de bestanddelen van de vergoeding van het geïnvesteerde kapitaal en meer bepaald de evolutie van de OLO-percentages op 1 jaar en van de parameter Bèta die de marktrisicopremie in balans houdt; een toegenomen efficiëntie in termen van kosten ingevolge de overname van transmissienetinfrastructuren van sommige DNB s; een gevoelige toename van de inkomsten gegenereerd door de internationale transacties, in het bijzonder deze die verbonden zijn aan de veilingen van interconnectie; 13 Overschot dat tijdens het volgende boekjaar moet terugbetaald worden. 38/114

39 het in aanmerking nemen van inkomsten uit boetes opgelegd aan de leveranciers van bepaalde diensten als gevolg van het niet strikt naleven van hun contractuele verplichtingen tegenover Elia System Operator, o.a. straffen wegens niet naleving van het beschikbaar stellen van de gecontracteerde reservecapaciteit; een strikte evaluatie ex post van de jaarlijkse exploitatiesaldi die over het algemeen bestonden uit een belangrijk overschot en die op hun beurt in mindering van de transmissienettarieven gebracht werden. Vanaf 8 worden de transmissienettarieven vastgesteld voor een regulatoire periode van vier jaar. De stijging van de transmissienettarieven in 8 is hoofdzakelijk te verklaren door: - de indexaanpassing over vier jaar van de te verwezenlijken investeringen; - de overdracht van het overschot/tekort van 6 werd geboekt over vier jaar veeleer dan over één jaar. Deze stijging in 8 blijkt duidelijk bij,, en IEH maar niet bij Tecteo en Inter-Energa. Zoals al eerder gezegd, houdt de forse daling vastgesteld bij Tecteo verband met een herziening van de tariferingsparameters als gevolg van een belangrijk overschot verwezenlijkt in 6. De daling van de tarieven van Inter-Energa is onder andere te verklaren door de opname van de exploitatieoverschotten/tekorten van zijn 7 kv-net in de gecascadeerde transmissienettarieven. In 9 stijgt het tarief voor Inter-Energa vervolgens weer. 36. De volgende grafieken (weergegeven in ) geven het relatieve belang van elke component weer voor een Dc typeklant. De opbouw is als volgt. De staven geven de subcomponenten van de transmissienetnettarieven weer. Het transmissienettarief (exclusief heffingen) wordt grafisch voorgesteld door een lijn. Voor de typeklant MS (Ic1) levert de uitsplitsing geen representatieve resultaten op, omdat het transmissienettarief voor de meeste jaren naar boven toe begrensd is. 39/114

40 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 Figuur 5 Overzicht van de belangrijkste componenten van het transmissietarief Figuur 5.1. Dc Figuur 5.3. Dc IEH Transmissie - overgedragen overschot/tekort Transmissie - ondersteunende diensten Transmissie - excl. heffingen, onderst. diensten en overgedragen overschot/tekort Transmissie (excl. openbare heffingen) Transmissie - overgedragen overschot/tekort Transmissie - ondersteunende diensten Transmissie - excl. heffingen, onderst. diensten en overgedragen overschot/tekort Transmissie (excl. openbare heffingen) Figuur 5.2. Dc Figuur 5.4. Dc Tecteo Transmissie - overgedragen overschot/tekort Transmissie - ondersteunende diensten Transmissie - excl. heffingen, onderst. diensten en overgedragen overschot/tekort Transmissie (excl. openbare heffingen) Transmissie - overgedragen overschot/tekort Transmissie - ondersteunende diensten Transmissie - excl. heffingen, onderst. diensten en overgedragen overschot/tekort Transmissie (excl. openbare heffingen) /114

41 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 Figuur 5 Overzicht van de belangrijkste componenten van het transmissietarief Figuur 5.5. Dc Inter-Energa Figuur 5.6. Dc Transmissie - overgedragen overschot/tekort Transmissie - ondersteunende diensten Transmissie - excl. heffingen, onderst. diensten en overgedragen overschot/tekort Transmissie (excl. openbare heffingen) Transmissie - overgedragen overschot/tekort Transmissie - ondersteunende diensten Transmissie - excl. heffingen, onderst. diensten en overgedragen overschot/tekort Transmissie (excl. openbare heffingen) 41/114

42 37. De in de voorgaande figuren opgenomen bedragen van overgedragen overschotten/tekorten zijn hoofdzakelijk deze die vastgesteld werden op het vlak van Elia System Operator. In deze studie wordt verondersteld dat ze op dezelfde wijze onder de uiteenlopende klantengroepen verdeeld zijn. Voor de meeste DNB s en de meeste jaren, zijn de exploitatieoverschotten/tekorten eigen aan de facturering van de transmissienettarieven door de DNB s opgenomen in de exploitatieoverschotten van de distributie. 38. De tarieven van de ondersteunende diensten, die een belangrijk deel van de transmissienettarieven uitmaken (ongeveer %-25%), dekken: de kosten van de verschillende reserves aan capaciteit en die van de noodzakelijke regelingsmiddelen om het zone-evenwicht in stand te houden; de kosten voor het compenseren van de netverliezen. De kosten voor het compenseren van de netverliezen zijn gestegen als gevolg van de stijging van de energieprijzen. Bijgevolg zijn de vastgestelde dalingen voor de periode 4-7 en het constante niveau sinds 8 voor alle ondersteunende diensten toe te schrijven aan een daling van de kosten van reserves en regelingsmiddelen. Dit wordt verklaard door: de grondige controles door de CREG die voor verschillende boekjaren geleid hebben tot het opleggen, door de Minister, van maximumprijzen voor de levering van de reserves 14 ; de invoering van een nieuw compensatiemechanisme voor de kwartuuronevenwichten op basis van een marktmechanisme dat globaal genomen goedkoper voor Elia System Operator gebleken is dan het oude systeem waarbij de activeringsmiddelen jaarlijks contractueel vastgelegd werden met de reserves aan capaciteit. 14 Dit op basis van de procedure bepaald door het Koninklijk Besluit van 11 oktober 2 betreffende de openbare dienstverleningen op de elektriciteitsmarkt. 42/114

43 II.5 Tarief van de distributienetbeheerder 39. Figuren 6.1. tot 6.6. geven de evolutie van de tarieven van de distributienetbeheerders (exclusief openbare heffingen) weer in absolute waarde (figuren links) en bij basisindex juli 3= (figuren rechts). De subcomponenten van de distributienettarieven worden in detail weergegeven voor typeklanten Dc en Ic1 in figuren 7.1. tot Bij het schrijven van deze studie factureerden ALG en Inter-Energa nog steeds de opgelegde tarieven 8 in 1. In haar arrest van 22 september 1 heeft het hof van Beroep de opgelegde tarieven 8 vernietigd en geoordeeld dat het ingediende tariefvoorstel van rechtswege geldig is. Aangezien de studie betrekking heeft op de periode tot en met augustus 1 en de dataverzameling afgelopen was, heeft de CREG geen rekening gehouden met de uitvoering van dit vonnis in deze studie. 43/114

44 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 Basis jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 Basis Figuur 6 Overzicht van de evolutie van het distributienettarief Figuur 6.1. Figuur Evolutie distributienettarief - Dc Evolutie distributienettarief - Dc 7 5 Inter-energa IEH Inter-energa IEH Tecteo Tecteo 3 Figuur 6.3. Figuur Evolutie distributienettarief - Ic Evolutie distributienettarief - Ic 7 5 Inter-energa IEH Tecteo Inter-energa IEH Tecteo 3 44/114

45 jul-3 okt-3 jul-3 okt-3 Figuur 6 Overzicht van de evolutie van het distributienettarief Figuur 6.5. Figuur Evolutie distributienettarief - Ic1 Evolutie distributienettarief - Ic Inter-energa IEH Tecteo Inter-energa IEH Tecteo 15 45/114

46 41. Voor de klanten LS (Dc en Ic) hebben alle distributiezones tariefdalingen gekend tot het exploitatiejaar 7 (6 voor de zone ), maar voor de meeste DNB s werden deze gunstige evoluties geneutraliseerd in het exploitatiejaar 8 (zie bijvoorbeeld figuur 6.2.). De stijging van de distributienettarieven tussen 7 en 8 is gedeeltelijk te verklaren door: - de gevolgen die de CREG heeft gegeven aan de arresten die in 7 door het Hof van Beroep werden geveld; - de ondertekening van een dading met de DNB s van de gemengde sector. De stijgende energiekosten voor het compenseren van de netverliezen, de stijgende kosten van de ODV en embedded costs versterken deze stijging verder. Het Koninklijk Besluit van 2 september 8 15 legt de bepalingen en de structuur van de meerjarentarieven vast. 9 is het eerste jaar van de meerjarenperiode In de beslissingen van 18 november 8 zijn alle tariefvoorstellen 9-12 verworpen. Deze voorstellen waren immers niet uniform het Koninklijk Besluit. Hierdoor werden de tarieven 8 verlengd totdat er goedgekeurde distributienettarieven zijn. Vanaf juli 9 zijn er goedgekeurde distributienettarieven voor 9 voor en. Deze brengen een stijging met zich mee. Voor en IEH was dit in oktober 9. Het Koninklijk Besluit van 2 september 8 ligt aan de basis van de stijging van de tarieven, door ondermeer: - hogere billijke vergoeding door de aanpassing van de S-factor (EV/RAB i.p.v. EV/TV) - automatische indexering van de goedgekeurde tarieven 8 - afschrijvingen op meerwaarde - x-factor is veel kleiner dan de inflatie op 4 jaar + korf van de beheersbare kosten is beperkt 15 Het Koninklijk Besluit van 2 september 8 betreffende de regels met betrekking tot de vaststelling van en de controle op het totaal inkomen en de billijke winstmarge, de algemene tariefstructuur, het saldo tussen de kosten en de ontvangsten en de basisprincipes en procedures inzake het voorstel en de goedkeuring van de tarieven, van de rapportering en kostenbeheersing door de beheerders van de distributienetten voor elektriciteit (hierna: het Koninklijk Besluit van 2 september). 46/114

47 In vergelijking met 3 schommelden de distributienettarieven LS (exclusief openbare heffingen) in augustus 1 in ruime mate naargelang de distributiezones en de typeklanten. Voor een Dc typeklant kan dit variëren gaande van dalingen van 35% (zone Tecteo) tot stijgingen met nagenoeg % (). 42. Voor typeklant Ic1 die aangesloten is op MS blijft de balans over heel de onderzochte periode positief. Zo zijn er 5 distributienetbeheerders die in augustus 1 lagere tarieven hebben dan in 3 (figuur 6.6). Enkel Inter-Energa heeft hogere tarieven dan in 3. Deze tarieven zijn de verlenging van de tarieven 8. Omwille van het principe van de cascade van de kosten tussen klantengroepen, dragen de klanten in MS niet de kosten van de infrastructuur die zich downstream van hun net bevindt. Dit is één van de redenen waarom de middenspanningstarieven merkelijk lager liggen dan de laagspanningstarieven (figuur 6.1. vergeleken met figuur 6.5.). 43. De evolutie van de distributienettarieven loopt sterk uiteen van de ene distributiezone tot de andere. Het samenvallen van verschillende factoren verklaart deze uiteenlopende evolutie: het aanvankelijk kostenpeil, de door de DNB s gedane inspanningen op het gebied van de kosten en de controles van de CREG, via de benchmark oefening en de individuele kostenanalyse; meer transparantie in de kosten en opbrengsten van de gereguleerde distributienetactiviteit; een verfijning van de methodes voor de spreiding van de gemeenschappelijke kosten van de verschillende activiteiten van de DNB s; de evolutie van de samenstellende delen van de vergoeding van het geïnvesteerde kapitaal en met name: het geïnvesteerde kapitaal (RAB); de evolutie van de OLO-percentages op 1 jaar; de evolutie van parameter Bèta; de financieringsstructuur. een verfijning van de methodes voor toewijzing van de kosten en voor cascade van de kosten tussen klantengroepen onderling; 47/114

48 het opduiken van nieuwe kosten verbonden aan de liberalisering, zoals clearing house kosten of kosten voor het opstellen van nieuwe informaticasystemen; de in 7 gevelde arresten van het Hof van Beroep en de als gevolg daarvan gesloten dading tussen de CREG en een aantal DNB s; de uitbreiding van de ODV; het in aanmerking nemen van de exploitatieoverdrachten; de evolutie van de kosten van de ondersteunende diensten. 44. De invloed van deze laatste 3 factoren op de distributienettarieven blijkt uit de volgende grafieken en is verschillend van DNB tot DNB. 48/114

49 jul-3 jul-3 jul-3 jul-3 Figuur 7 Overzicht van de belangrijkste componenten van het distributienettarief Figuur 7.1. Dc Figuur 7.3. Dc IEH Distributie - ondersteunende diensten Distributie - overgedragen overschot/tekort Distributie - ODV Distributie - excl. openb. heffingen, onderst. diensten, ODV en overg. overschot/tekor t Distributie (excl. openbare heffingen) Distributie - ondersteunende diensten Distributie - overgedragen overschot/tekort Distributie - ODV Distributie - excl. openb. heffingen, onderst. diensten, ODV en overg. overschot/tekor t Distributie (excl. openbare heffingen) Figuur 7.2. Dc Figuur 7.4. Dc Tecteo Distributie - ondersteunende diensten Distributie - overgedragen overschot/tekort Distributie - ODV Distributie - excl. openb. heffingen, onderst. diensten, ODV en overg. overschot/tekor t Distributie (excl. openbare heffingen) Distributie - ondersteunende diensten Distributie - overgedragen overschot/tekort Distributie - ODV Distributie - excl. openb. heffingen, onderst. diensten, ODV en overg. overschot/tekor t Distributie (excl. openbare heffingen) 49/114