2,3 meter grof grind en grindig, grof bruin zand. Aan de basis hoekige keien en blokken (sommige gespleten. De unit ligt erosief op unit 4

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "2,3 meter grof grind en grindig, grof bruin zand. Aan de basis hoekige keien en blokken (sommige gespleten. De unit ligt erosief op unit 4"

Timo Jacobs
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Rhenen In een aantal groeves in de buurt van Rhenen komen pleistocene lagen aan de dag. Op de foto is een overzicht te zien van de Groeve Kwintelooyen (circa 1955).

1 Rhenen In een aantal groeves in de buurt van Rhenen komen pleistocene lagen aan de dag. Op de foto is een overzicht te zien van de Groeve Kwintelooyen (circa 1955). ndere groeven in het gebied geven een vergelijkbaar beeld. De lagen zijn over het algemeen gestuwd. Een redelijk complete stratigrafie is als volgt: Unit 10 5 meter bruin grindig grof zand en grind Unit 9 2 meter bruin grof tot fijn zand, grindig aan de basis, Fine-up Unit 8 2,7 meter bruin matig fijn tot matig grof zand met wat grind Unit 7 2 meter bruin grof zand met wat grind Unit 6 3,7 meter bruin grof grindig zand Unit 5 2,3 meter grof grind en grindig, grof bruin zand. an de basis hoekige keien en blokken (sommige gespleten. De unit ligt erosief op unit 4 Unit 4 1,5 meter donkerbruin tot groenbruin matig fijn zand met onregelmatig gevormde kalkconcreties Unit 3 0,3 meter siltige bruine leem Unit 2 1,1 meter blauwgrijze klei, naar boven toe steeds humeuzer tot veen Unit 1 1,3 meter bleekgroen tot grijs zeer fijn zand, lokaal met grijze leemlaagjes 1/6 Rhenen v.1.1

2 Volcanic minerals Temp. rch. Possible fauna correlation Homo. spec. Ma Era - + MIS Magn. Possible unit correlation Weichselian M Eemian 5e O U Saalian-V 6 S H. sapiens Boulder clays T 0,15 E R I N 0,20? Bantega-interstadial 7c L H. erectus Saalian-IV 7b E Weimar-Ehringsdorf V Longpres-les-corps-Saints Hoogeveen-interstadial 7a Bielsbeck veley Chislet Reinsdorf-III L West Thurrock 0,25 Saalian-III 8 L Karlich Jb O I S 0,30 Landes-interglacial 9 Soucy Belvedere 4 Reinsdorf-II Cudmore cave (With a cooler interval, Saalian-II) Purfleet Barling Belvedere-3 Saalian-I 10 C Karlich Ja Belvedere-2 L Belvedere-1 0,35 Holsteinian 11 C Bilzingsleben St cheul Hoxnian T Cagny Karlich-interglacial O Steinheim 0,396 Ma N Wageningen-Fransche Kamp II 0,40 40 r/ 39 r I Schoningen Clacton N Selbergittuff Scoria layer 0,42 Ma Peking-man Elsterian 12 riendorf 1 Boulder clays Wageningen-Fransche Kamp I 0,45 Karlich H Terra mata Noordbergum-interglacial 13 C Neede Boxgrove H Rhenen H. erectus FD? 0,50 riendorf-interglacial E Miesenheim I Verteszolles in Northwest and Eastern Europe U Noordbergum in Olduvai Cromerian-9 glacial 14 L H. erectus FD? E Karlich Gb in China, Indonesia 0,55 N Volcanic tuffs Groene Bank-interglacial 15 Leutensdorf interglacial 0,60 Karlich Ga Rosmalen-complex Cromerian-6 glacial 16 H. erectus 0,65 Don-glacial Karlich F in China (Lantian) 0,70 Nn-interglacial 17 Cromerian-5 glacial 18 B Karlich E R 0,73 U 0,75 N Karlich D H. erectus FD H L`Escala cave? Southeast France Westerhoven-interglacial 19 E Karlich C S Karlich Bb Cromerian-4 glacial M 0,80 20 Trinchera Dolina H. erectus FD T in Southwest Europe U and Ukraine 21 Y O Ubeidiya (Israel 0,84 Ma) Oldest Bifacial tools 0,85 L M outside frica D Waardenburg-complex O Cromerian-1 glacial 22 W Karlich Ba 0,90 N Leerdam-interglacial 23 H. habilis EUROPE 2/6 Rhenen v.1.1

3 Het veen in unit 2 is op basis van pollen op Waalien gedateerd (De Jong, 1981). Dit is in ieder geval Vroeg-Pleistoceen kunnen zijn. Unit 1-3 zouden tot de Kedichemfromatie behoren (op deze website is dit een onderdeel van de Tegelen afzettingen). Unit 4 heeft weinig vulkanische mineralen en zou tot het oudere deel van de Urkafzettingen (U1) kunnen behoren. Units 5, 6 en 7 hebben veel augiet (en zijn daarmee waarschijnlijk jonger dan 0,57 Ma, mogelijk U2) In unit 8 is de augiet vervangen door hoornblende en granaat. In de units 5-8 komt scandinavisch kristallijn grind voor. Units 9 en 10 behoren tot de Drenthe afzettingen. Veel fauna zou uit de grindige basale laag van unit 5 komen, maar zeker is dit absoluut niet. Het lijkt er op dat Unit 5 hier overeenkomt met Unit 3 in Wageningen-Fransche Kamp (ook jonger dan 0,57 Ma) op lithologische gronden. Naast fauna zijn uit laag 5 tevens artefacten bekend. Zoogdierfauna (Van Kolfschoten, 1990) Mammalia Insectivora Neomys sp. Talpa europaea Desmana moschata Rodentia Trogontherium cuvieri Clethrionomys glareolus rvicola terrestris spp. B Microtus agrestis en/of M. arvalis podemus sylvaticus Perissodactyla Equus sp. Equus cf. hydruntinus Dicerorhinus mercki Dicerorhinus hemitoechus Coelodonta antiquitatis rtiodactyla Cervus elaphus Sus scrofa Hippopotamus sp. Megalocerus giganteus Ovibos aff. moschatus Bison priscus Trogontherium cuvieri zou uitgestorven zijn in het Holsteinien, net zoals Talpa europaea. Hippopotamus zou alleen voorkomen in het Bavelien-Cromerien en het Laat-Pleistoceen. 3/6 Rhenen v.1.1

4 Datering Op basis van het voorkomen van Trogontherium cuvieri (pre-holsteinien) en het feit dat de fauna als warm is te klasseren is een datering voor het Elsterien op zijn plaats De oudste leeftijd is jonger dan de augietgrens (0,57 Ma) Hiermee blijft alleen MIS 13 over. De blokken van unit 5 liggen dan onderin de U2 en zijn mogelijk te dateren op MIS 14. Consequentie is dan dat rvicola terrestris spp. B ouder kan zijn dan rvicola terrestris spp. De artefacten komen mogelijk uit deze periode. 4/6 Rhenen v.1.1

5 MIS 10 MIS 12 MIS 14 MIS 16 MIS 18 MIS 20 MIS 22 MIS 24 MIS 26 MIS 9 MIS 11 MIS 13 MIS 15 MIS 17 MIS 19 MIS 21 MIS 25 Sequenties Mineraalzones ugiet Vg2 U3 Urk-II zone S4 S3 Vg1 Budel E4 E3 U2 U1 Mengzone lterietzone ugietzone Beilen Mineraalzone Mengzone S2 E2 S1 E1 Mineraalzone's van Woensel/Weert Mineraalzone's van Budel/Woensel Mineraalzone van Sterksel MvSt*** MvSt** MvSt* 5/6 Rhenen v.1.1

6 Referenties Van Kolfschoten, T 1990 The evolution of the Mammal fauna in the Netherlands and the Middle Rhine rea (Western Germany) during the Late Middle Pleistocene Mededelingen RGD, Volume 43-3 De Jong, J Pollen-analytical investigation of ice-pushed deposits of the Utrechtse Heuvelrug at Rhenen, The Netherlands Mededelingen RGD, 35-4, PP /6 Rhenen v.1.1

Vergelijkbare documenten

1 Karlich. 1.1 Algemeen. 1.2 Locatie

1 Karlich. 1.1 Algemeen. 1.2 Locatie 1 Karlich 1.1 Algemeen In de groeve Kärlich (Neuwieder Bekken, Duitsland, waar de Moezel in de Rijn uitkomt) zijn op de bodem van de groeve Tertiaire kleien ontsloten. Hierop volgen afzettingen uit het