Provincie Noord-Holland

Transcriptie

1 Provincie Noord-Holland 18 MEI 2017 POSTBUS DA HAARLEM Gemeente Heemstede De heer M. Jansen Postbus AJ Heemstede Gedeputeerde Staten Uw contactpersoon mw. D. Kamberovic BEL/MOB Telefoonnummer HU Betreft: Beslissing op Administratief beroep Laan van Alverna' Geachte heer Jansen, Op 1 8 oktober 2016 heeft de gemeenteraad van de gemeente Heemstede op grond van de Wegenwet een besluit genomen met nummer , waarbij de gemeenteraad heeft besloten de spoorwegovergang Boekenroodeweg,ook bekend als de spoorwegovergang bij de Laan van Alverna, niet aan de openbaarheid te onttrekken. Verzenddatum 1 7 MEI 2017 Kenmerk / Uw kenmerk Tegen dit besluit hebben ProRail B.V. (hierna: ProRail), de heer G. Nijssen e.a. en mevrouw G. Schouten-Van Zadel e.a. administratief beroep ingesteld als bedoeld in artikel 11 van de Wegenwet. HOORZITTING Op 27 maart heeft aan de Dreef nr. 3 te Haarlem een openbare hoorzitting plaatsgevonden van een hoorcommissie, bestaande uit de Commissaris van de Koning, de heer J.W. Remkes, mevrouw Kamberovic en mevrouw Westerwal (verder te noemen: de Commissie), waarin de administratief beroepschriften aan de orde zijn gesteld. Ter toelichting van het bestreden besluit zijn namens de gemeenteraad van de Gemeente Heemstede verschenen de heren Jansen, Kadiks en Borg. Namens ProRail zijn verschenen de heer De Vries en mevrouw Lont. Namens Schouten-Van Zadel e.a. is verschenen de heer Schouten. Namens Nijssen e.a. is verschenen de heer Nijssen. BEOORDELING GESCHIL Inleiding Naar aanleiding van de stukken en het verhandelde op de hoorzitting besluiten wij het bestreden besluit te vernietigen en in plaats daarvan een nieuw besluit te nemen, inhoudende het aan de openbaarheid onttrekken van de spoorwegovergang Boekenroodeweg, ook bekend Postbus DA Haarlem Telefoon (023) Fax (023) Dreef HR Haarlem NHOOOl

2 / als de spoorwegovergang bij de Laan van Alverna. In het navolgende onderbouwen wij dit nieuwe besluit. Wij gaan daarbij eerst in op ons algehele oordeel van het geschil, vervolgens bespreken wij puntsgewijs de beroepsgronden. Wij sluiten af met de formulering van het besluit op de administratieve beroepen. Algemeen De gemeenteraad heeft in het verweer en tijdens de hoorzitting gesteld dat zij in het besluit en voorts tijdens de behandeling van dit administratief beroep geen standpunt inneemt over de veiligheid ter plaatse. Volgens de raad is de beoordeling en garantie van de veiligheid exclusief aan ProRail. Vanwege deze verantwoordelijkheid van ProRail is het niet aan de raad om hier een standpunt over in te nemen. Voorts meent de raad dat met de openbaarheid van de overgang een recreatief belang is gemoeid. De raad besluit daarom de overweg niet aan de openbaarheid te onttrekken. Wij menen dat deze beslissing geen stand kan houden. Er gebeuren per jaar gemiddeld 40 ongelukken rond overwegen. Een derde met dodelijke afloop (internetpagina Rijksoverheid en ProRail). De Rijksoverheid zet zich met lokale overheden in om de risico s rond overwegen te verlagen. Dit gebeurt onder meer door overwegen te sluiten, of door maatregelen te co-financieren. In het Landelijk Verbeterprogramma Overwegen wordt uitgegaan van een gedeelde verantwoordelijkheid van Rijk, ProRail en lokale overheden. In de brief van 24 juni 2013 (Landelijk Verbeterprogramma Overwegen) stelt de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu dat geen onveilige spoorwegovergangen meer bestaan; een onveilige overgang wordt direct aangepakt. Spoorwegovergangen vormen in zijn algemeenheid wel een veiligheidsrisico. De grootte van dit risico is onder meer afhankelijk van de intensiteit van het verkeer, de overzichtelijkheid van de verkeerssituatie en het gedrag van de weggebruikers. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is gebleken dat op de spoorwegovergang Boekenroodeweg een verhoogd risico op een ongeval bestaat. Zo blijkt uit de door ProRail overgelegde gegevens dat de kans op een ongeval op de betreffende overweg meer dan twee maal zo groot is op deze overweg dan op de gemiddelde overweg (gemiddelde kans 1 maal in de zestig jaar, kans ter plaatse 1 maal per 25 jaar). Op de hoorzitting heeft ProRail onweersproken naar voren gebracht dat het cijfer voor bijna-ongelukken op deze overgang hoog ligt; in anderhalf jaar tijd zijn er 51 bijna-ongelukken gemeld op de betreffende overgang.

3 Provincie Noord-Holland Bill / Overweggebruikers hebben vaak geen volledig overzicht over de verkeerssituatie door de omstandigheden ter plaatse. Daarbij geven de wisselingen tussen snellere en langzamere treinen een verhoogd risico op een inschattingsfout van een overweggebruiker. In het door de bewoners (Nijssen e.a.) overgelegde rapport van Arcadis van 1 6 september (pagina 1 3) wordt geconcludeerd dat uit de situering van de overweg in zijn omgeving en de incidentregistratie blijkt dat de betreffende overweg een hoog risico op aanrijdingen kent. Alle overweggebruikers hebben bij het gebruik van de overweg hetzelfde doel. Zij willen allen veilig aan de overkant komen. Een gesloten overweg wordt dan ook als barrière ervaren. De Fietsersbond en Wandelnet hebben ingesproken tijdens de hoorzitting. Zij menen dat het van belang is dat de overweg open blijft vanwege de recreatieve functie die de overweg heeft. Wij overwegen dat de belangen van recreatie moeten worden meegewogen bij de vraag of een overweg aan de openbaarheid zou moeten worden onttrokken. Wij menen in dit geval dat de belangen bij het gebruik van de overweg, met inbegrip van recreatieve belangen niet in de weg staan aan het onttrekken aan de openbaarheid van de overweg. Wij nemen daarbij het volgende in aanmerking. Ten eerste is niet gebleken dat de overgang deel uitmaakt van een aangegeven wandel- of fietsroute of is opgenomen in een wandel- of fietsrouteplan. Ten tweede zou het opnemen van de overweg in officiële wandel- en fietsroutes wellicht leiden tot grotere bezoekersaantallen. Grotere bezoekersaantallen betekent een groter risico op een ongeval dan op dit moment al aan de orde is. Dit risico wordt nog verder vergroot doordat de betreffende bezoekers onbekend zijn met de situatie ter plekke. Ten derde is de overgang zinledig geworden door het hek dat de bewoners hebben geplaatst om de weg na de overweg af te sluiten, zodat de overweg nu nergens meer naar toe leidt. De bewoners van de Laan van Alverna hebben aannemelijk gemaakt (zie hiervoor ook het advies Van der Feltz advocaten 26 februari 201 6), dat de afsluiting rechtmatig kan worden voortgezet.' Tot slot is er een aanvaardbaar alternatief; gebruikers kunnen met een omwandeling of met omfietsen van meter gebruik maken van een alternatieve route. 1 In dit verband wijzen wij ook op de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 1 februari 2006, waarin is overwogen dat met openbare toegankelijkheid het algemeen belang gediend. Echter, dit is anders indien een openbare weg feitelijk geen functie meer heeft voor het openbaar verkeer (AbRvS 1 februari 2006, nr /1). NHOOOl

4 / De gemeenteraad heeft de belangen die gediend zijn met recreatie afgezet tegen het oordeel dat de overweg veilig is omdat ProRail hier verantwoordelijk voor is. Gezien het voorgaande menen wij dat dit een te beperkte opvatting is van de belangenafweging die gemaakt moet worden bij een verzoek op basis van artikel 11 van de Wegenwet. Wij menen dat er een afweging had moeten plaatsvinden tussen het algemeen belang om de risico s bij overwegen te minimaliseren en overige belangen, waaronder de belangen van recreatie. Het verhoogde risico op een ongeval op de locatie in combinatie met de functie van de overweg (geen officiële fiets- of wandelroute en de overweg leidt tot een afgesloten locatie) een veiliger alternatief voor gebruikers op een aanvaardbare afstand maakt dat wij besluiten de spoorwegovergang Boekenroodeweg aan de openbaarheid te onttrekken. ProRail Afwegingskader maatregelen Beroepsgrond: ProRail stelt dat het besluit van de raad niet voldoet aan het zorgvuldigheidsbeginsel van artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb). Het standpunt van de raad dat de overweg veilig is en dat op enig moment aanvullende veiligheidsmaatregelen worden genomen is innerlijk tegenstrijdig. Verweer: De raad stelt dat deze interpretatie van het bestreden besluit onjuist is. De raad stelt zich op het standpunt dat de overweg veilig is, want als dat niet zo zou zijn dan zou ProRail als verantwoordelijke voor de veiligheid gehouden zijn aanvullende maatregelen te treffen. Beoordeling: Wij menen dat het standpunt dat de overweg veilig is, omdat als dat niet zo is, ProRail maatregelen zou nemen, een cirkelredenering is. Zoals wij in de paragraaf Algemeen' reeds uiteen hebben gezet, menen wij dat er een afweging had moeten plaatsvinden tussen het algemeen belang om de risico s bij overwegen te minimaliseren en overige belangen, waaronder de belangen van recreatie. Wij merken dit aan als een motiveringsgebrek (artikel 3:4, eerste lid Awb). Veiligheid Beroepsgrond: ProRail betoogt dat het bestreden besluit niet motiveert waarom de spoorwegovergang veilig is. Voorts wijst ProRail op de geschiedenis om te komen tot de alternatieve ontsluitingsroute die tot doel heeft om hierdoor de overweg te kunnen sluiten en de veiligheid te verbeteren. Verweer: Verweerder voert aan dat ProRail verantwoordelijk is voor de veiligheid en dat ProRail zelf maatregelen dient te nemen indien zij het onveilig achten. Verweerder wijst erop dat bij het meewerken aan de

5 Provincie Noord-Holland / alternatieve ontsluitingsroute juridisch los staat van een beoordeling over de afsluiting van de betreffende spoorwegovergang. Ten eerste was uitgegaan van een privaatrechtelijke aangelegenheid en ten tweede is er nooit een beoordeling door de raad of het college van burgemeester en wethouders gedaan over de afsluiting van de spoorwegovergang. Beoordeling: Wij menen dat het enkele feit dat medewerking is verleend aan de alternatieve ontsluiting nog niet betekent dat ook een uitspraak is gedaan over de wenselijkheid van de sluiting van de spoorwegovergang. De uitlatingen in de overgelegde Projectovereenkomst tussen de Gemeente Heemstede en ProRail inzake het project ontsluitingsplan Leidsevaartweg, wijzen echter wel op een eerder ingenomen standpunt over de (maatschappelijke) veiligheid.2 Hoe het ook zij, dat (in dit geval de rechtspersoon) de gemeente eerder een dergelijke uitspraak heeft gedaan, betekent niet dat de raad bij de besluitvorming over een dergelijke kwestie niet op basis van feiten en omstandigheden tot een ander oordeel zou mogen komen. Wij verwijzen voor het overige naar onze beoordeling onder Afwegingskader maatregelen en Algemeen. Aansprakelijkheden Beroepsgrond: ProRail voert aan dat de Gemeente Heemstede bij een eventueel ongeval in de toekomst als gevaarzetter kan worden gezien. Verweer: De raad meent dat zij niet aansprakelijk is. Er is geen sprake van kwalitatieve, noch van schuldaansprakelijkheid. Beoordeling: Deze beroepsgrond gaat het verzoek om onttrekking te buiten. Daarbij komt dat wij niet bevoegd zijn om een oordeel te vellen over de vermeende aansprakelijkheid in het geschetste geval. Openbare weg Beroepsgrond: Volgens ProRail kan de spoorwegovergang niet zelfstandig openbaar zijn. Het college van burgemeester en wethouders heeft in een beslissing op een handhavingsverzoek overwogen dat de Laan van Alverna niet openbaar is. Volgens ProRail heeft dit oordeel formele rechtskracht en moet dus uitgegaan worden van het private karakter van de Laan. ProRail betoogt dat de Afdeling bestuursrechtspraak heeft miskent dat de spoorwegovergang niet openbaar kan zijn, omdat de achterliggende weg ( Laan van Alverna ) niet openbaar is. Voorts is deze weg niet opgenomen in enig 2 In de overeenkomst van 29 november 2012 staat onder meer: Overwegende dat (...) De Gemeente en ProRail het bestaan van de onbewaakte spoorwegovergang, met het oog op de maatschappelijke veiligheid zeer ongewenst vinden; De Gemeente en ProRail streven naar sluiting van de onbewaakte spoorwegovergang;" NHoooi

6 / gemeentelijk verkeer- en vervoersplan en kan daarom noch feitelijk, noch meer beleidsmatig enige verkeersfunctie vervullen. Verweer: De raad ziet in de Wegenwet en in de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 9 december geen steun voor het oordeel dat de spoorwegovergang niet zelfstandig openbaar zou kunnen zijn. Verweerder stelt dat, hoewel bewoners aannemelijk hebben gemaakt dat de betreffende laan niet openbaar is, het zeker niet ondenkbaar is dat de bestuursrechter in de toekomst oordeelt dat de Laan van Alverna wel openbaar is. Beoordeling: Het besluit van het college van burgemeester en wethouders over het handhavingsverzoek heeft formele rechtskracht. De op dat besluit gebaseerde aannames en geconstateerde feiten kunnen echter geen formele rechtskracht krijgen.4 De aanname van burgemeester en wethouders over de status van de Laan heeft dan ook geen formele rechtskracht. Bewoners hebben aannemelijk gemaakt dat de Laan van Alverna niet openbaar is. De gemeenteraad deelt dit oordeel, echter, geeft geen gewicht aan dit oordeel, nu dit niet in rechte vaststaat. Het is aan de gemeenteraad om de verschillende belangen te wegen. Nu wij echter op andere onderdelen menen dat de belangenafweging van de raad onvoldoende is moet een geheel nieuwe afweging van belangen worden gemaakt bij de beslissing op het verzoek. Wij hebben enig gewicht aan dit gegeven toegekend. Zie verder onder Algemeen. Overeenkomst Alle standpunten binnen dit onderdeel zijn reeds besproken onder Veiligheid. Afwegingen Beroepsgrond: ProRail stelt dat er dringende redenen zijn om de spoorwegovergang aan de openbaarheid te onttrekken. Er is een vervangende ontsluitingsweg. De overweg speelt geen rol in gemeentelijke documenten en besluiten en vormt geen belangrijke verkeersverbinding. Verweer: De raad ziet geen dringende redenen voor onttrekking. De route heeft de afgelopen decennia een recreatieve functie gekregen waar veel mensen belang aan hechten. 3 AbRvS 9 december 201 5, nr /1/A3. * Zie bijvoorbeeld HR 24 april 201 5, ECLI:NL:HR:201 5:1 1 28, m.nt. G.A. van der Veen en A.H.J. Hofman.

7 Mil/ Provincie Noord-Holland / Beoordeling: In jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is bepaald dat het criterium voor de beoordeling van een besluit over onttrekking niet het al dan niet bestaan van een dringende reden voor de onttrekking is, maar of er sprake is geweest van strijd met wettelijke voorschriften of van een zodanig onevenwichtige afweging van belangen dat niet in redelijkheid tot onttrekking over kon worden gegaan (in casu tot niet-onttrekking).5 In de voorliggende kwestie menen wij dat van een dergelijke onevenwichtigheid sprake is. Zie verder onder Algemeen. Kosten Verzoek: Tevens verzoekt ProRail om op basis van artikel 7:1 5, bedoeld zal zijn 7:28 Awb een vergoeding vast te stellen van de kosten die ProRail redelijkerwijs heeft moeten maken in verband met de behandeling van het administratief beroep. Verweer: De raad meent dat er geen sprake is van een aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid en ziet derhalve geen aanleiding voor het toekennen van een dergelijke vergoeding. Beoordeling: Nu het besluit wordt vernietigd wegens een motiveringsgebrek, dat aan de raad te wijten is, is er aanleiding om een vergoeding vast te stellen. Volgens het Besluit proceskosten bestuursrecht krijgt een belanghebbende in een aantal gevallen een vergoeding van gemaakte kosten indien daarom is verzocht. ProRail heeft kosten gemaakt van door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand, te weten het opmaken en indienen van een beroepschrift. Op grond van de bijlage bij dit besluit wordt daar een punt aan toegekend. De hoogte van een punt is sinds 1 januari vastgesteld op 495,00. Bij dezen stellen wij de vergoeding die de Gemeente Heemstede dient te betalen voor de gemaakte proceskosten van ProRail vast op 495,00. Nijssen e.a. Veiligheid Beroepsgrond: De huidige situatie is onveilig voor de bewoners. Uit een overgelegd rapport van Arcadis blijkt dat de overweg onveilig is. Nijssen wijst op een gedeelde verantwoordelijkheid van ProRail op het spoor en de gemeente voor de kruisende weg. De raad geeft aan op veilige oplossingen te wachten, waaruit blijkt dat zij de huidige situatie onveilig acht. Verweer: De raad meent dat de overgang veilig is omdat dit de verantwoordelijkheid is van ProRail. Uit de lijst met incidentenregistratie blijkt dat verreweg de meeste incidenten die zich hebben voorgedaan met automobilisten zijn geweest. ' AbRvS 28 november 2007, AB 201 2/312. NHOOOI

8 / Beoordeling: Wij menen dat mede uit het genoemde rapport blijkt dat de betreffende overgang een verhoogd risico heeft. Wij menen dat de betrokken bronnen geen voorbehoud maken dat de situatie uitsluitend voor gemotoriseerd verkeer een verhoogd risico oplevert. De stelling van de raad dat de lijst met incidentenregistratie voor het grootste deel bestaat uit incidenten met gemotoriseerd verkeer maakt dit niet anders. Zie voorts onder Algemeen. Algemeen belang en belanghebbenden Beroepsgrond: Nijssen voert aan dat het algemeen belang verkeerd geïnterpreteerd is. Slechts enkele mondige voorstanders zijn gehoord. Uit de verzamelde en overgelegde handtekeningen blijkt dat er ook veel tegenstanders van openbaarheid zijn. Ook zij vertegenwoordigen het algemeen belang. Nijssen vraagt zich af wie de belanghebbenden zijn die op 1 4 april hebben aangegeven tegen onttrekking te zijn. Nijssen merkt op dat de Actiegroep Overgang Alverna Open geen belanghebbende is. Verweer: De raad stelt zich op het standpunt dat de belangen van zowel de voor- als tegenstanders zijn meegewogen door de raad. Er heeft een brede belangenafweging plaatsgevonden, waarin de belangen van alle betrokkenen, niet alleen belanghebbenden in de zin van de Awb, zijn meegewogen. Beoordeling: Niet is gebleken dat de raad geen rekenschap heeft gegeven van het feit dat er verschillende opvattingen zijn over de overgang (open of dicht). Er dient een dergelijke brede belangenafweging van alle betrokken belangen plaats te vinden, niet beperkt tot de belangen van belanghebbenden in de zin van de Awb. Recreatief belang, geen doorgaande verkeersfunctie en veiligheid Beroepsgrond: Nijssen maakt een vergelijking met de situatie die behandeld is in een uitspraak van 1 3 april 2005 door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.6 Nijssen meent dat die situatie vergelijkbaar is met de onderhavige. In de uitspraak oordeelt de Afdeling dat het college van gedeputeerde staten mocht vinden dat het gebruik van ruiter- en wandelroutes niet van doorslaggevend belang was. Daarbij hecht de Afdeling waarde aan het feit dat de overgang geen deel uitmaakt van officiële, gemarkeerde wandel- en ruiterroutes. Verweer: Volgens de raad gaat het niet om een vergelijkbare situatie, omdat in tegenstelling tot de situatie in de uitspraak de raad niet inziet dat de situatie onveilig is. De raad heeft in alle redelijkheid het recreatieve belang laten prevaleren boven het belang van onttrekken aan de openbaarheid. 6 AbRvS 13 april 2005, nr /1

9 Mil/ Provincie Noord-Holland / Beoordeling: De raad neemt geen standpunt in over de veiligheid. Tegelijkertijd voert zij ook aan dat zij vindt dat niet is gebleken dat het onveilig is. Het standpunt van de raad is op dit punt diffuus. Gezien het herhaalde standpunt van de raad in de stukken en tijdens de hoorzitting begrijpen wij het standpunt zo dat de raad geen oordeel heeft over de veiligheid, gezien de verantwoordelijkheid van ProRail op dit punt. De raad heeft derhalve geen oordeel over de veiligheid afgezet tegen de recreatieve belangen. In zoverre verschilt de uitspraak van de onderhavige situatie. Wij menen dat uit de aangehaalde uitspraak blijkt dat de status, of het gebrek daaraan, van een ruiter-, fiets- of wandelpad onderdeel is van de belangenafweging. Verder verwijzen wij naar hetgeen wij hebben overwogen onder Algemeen". Eigendomsrecht geschonden Beroepsgrond: Nijssen stelt dat de rechten van de bewoners als eigenaren van de aanliggende gronden worden geschonden. Bewoners is verzocht het recht van overpad op te geven. Bij weigering zou een procedure tot onteigening worden gestart. Verweer: Verweerder voert aan dat de overeenkomst om het recht van overpad op te geven voor een ontsluitingsweg een privaatrechtelijke overeenkomst is tussen ProRail en de bewoners. Van onteigening is nooit sprake geweest. Beoordeling: Dat de spoorwegovergang historisch is ontstaan om de woningen te ontsluiten, betekent niet dat de ontsluiting in de loop der tijd niet mede een andere functie kan krijgen. Voorts schept de overeenkomst tussen ProRail en de bewoners geen verplichtingen voor de raad. Wij menen dat er geen sprake is van een schending van het eigendomsrecht. Schouten-Van Zadel e.a. Vertrouwensbeginsel Beroepsgrond: Schouten-Van Zadel stelt dat het vertrouwensbeginsel is geschonden door verweerder, omdat er toezeggingen zijn gedaan over het verwijderen van de overgang. Ook is in de projectovereenkomst de indruk gewekt dat er positief zou worden beslist op het onttrekkingsverzoek. Verweer: Verweerder voert aan dat het vertrouwensbeginsel niet kan zijn geschonden omdat er voor de uitspraak van de Afdeling op 9 december vanuit werd gegaan dat de spoorwegovergang nietopenbaar was. Zodoende was noch de raad noch het college van burgemeester en wethouders uitgegaan van een bevoegdheid om over de afsluiting te beslissen. 7 AbRvS 1 3 april 2005, nr /1. NHOOOI

10 / Beoordeling: Niet is gebleken dat namens de raad concrete toezeggingen zijn gedaan door een daartoe bevoegd persoon, waaraan de bewoners het in rechte te honoreren vertrouwen konden ontlenen dat de overweg aan de openbaarheid zou worden onttrokken.8 De projectovereenkomst is hiervoor onvoldoende concreet. Tijdens de hoorzitting hebben indieners niet aannemelijk gemaakt dat de geschetste gesprekken met de wethouder als voldoende concreet en als toezeggingen van de raad aangemerkt zouden moeten worden. Belangenafweging Beroepsgrond: Schouten-Van Zadel stelt dat het openbaar houden slechts een zeer beperkt belang dient, het gaat om het recreatief belang van een beperkt aantal mensen. Er is een nieuwe toegangsweg aangelegd waarvoor slechts een paar honderd meter omgelopen of omgefietst dient te worden en deze is veel veiliger. Verweer: De raad herhaalt het standpunt over de belangenafweging: de veiligheid is niet in het geding. Zodoende is er geen belangenafweging gemaakt tussen het veiligheidsbelang en de belangen van recreanten. Beoordeling: Zie onder Algemeen. BESLUIT Gezien het vorenstaande hebben wij, gelet op de stukken en het besprokene tijdens de op 27 maart gehouden hoorzitting, in aanmerking nemend het bepaalde in de Wegenwet, alsmede het bepaalde in de Algemene wet bestuursrecht, besloten: 1. indieners in hun administratieve beroepen te ontvangen; 2. de beroepen gegrond te verklaren; 3. de bestreden beslissing van 1 8 oktober 201 6, nr van de gemeenteraad van de gemeente Heemstede te vernietigen en te bepalen dat de spoorwegovergang Boekenroodeweg, ook bekend als de spoorwegovergang bij de Laan van Alverna aan het openbaar verkeer wordt onttrokken ex. artikel 11, eerste lid van de Wegenwet; 4. de gemeenteraad van de gemeente Heemstede tot vergoeding te veroordelen van bij ProRail in verband met de behandeling van het beroep opgekomen proceskosten tot een bedrag van 495,00 geheel toe te rekenen aan door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand. Wellicht ten overvloede wijzen wij het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Heemstede op de mededelings- en ter inzageleggingsverplichting van artikel 1 2 van de Wegenwet. 8 Zie voor dit criterium bijvoorbeeld AbRvS 22 maart 201 7, ECLI:NL:RVS:201 7:775.

11 Mil/ % Provincie Noord-Holland uni / Een afschrift van het verslag van de hoorzitting is als bijlage bij deze brief gevoegd. Een afschrift van dit besluit hebben wij gezonden aan de gemeenteraad van de Gemeente Heemstede, Fietsersbond en Wandelnet en (de vertegenwoordigers van) de indieners van het administratief beroep. Als u belanghebbende bent kunt u binnen zes weken na de verzending, uitreiking of publicatie van dit besluit schriftelijk beroep instellen. Het beroepschrift kunt u sturen aan de Rechtbank Noord-Holland, Sector Bestuursrecht, Postbus 1621, 2003 BR Haarlem. U kunt telefonisch een folder aanvragen over de beroepsprocedure via het telefoonnummer van Informatie Rijksoverheid (tel: 1400) of via de internetsite U kunt ook digitaal beroep instellen bij de genoemde rechtbank via Daarvoor moet u wel beschikken over een elektronische handtekening (DigiD). Kijk op de genoemde site voor de precieze voorwaarden. NHOOOl

12 Hoorzitting administratief beroep Openbare zitting van Kamer uit Gedeputeerde Staten ingevolge de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het Provinciehuis aan de Dreef te Haarlem op: 27 maart om uur VERSLAG Van de behandeling van het administratief beroep ingevolge artikel 11 lid 3 van de Wegenwet en artikel 7:19 Awb, ingediend door ProRail, Nijssen e.a. en Schouten-Van Zadel e.a.(appellanten), tegen het besluit van de raad van de Gemeente Heemstede (verweerders), d.d. 29 september 2016, tot afwijzing van het verzoek tot onttrekking aan de openbaarheid van de spoorwegovergang ter hoogte van de Laan van Alverna. Aanwezigen: De commissieleden: De heer Remkes (voorzitter); Mevrouw Westerwal; Mevrouw Kamberovic. Namens indieners: ProRail, de heer De Vries, gemachtigde van indiener; ProRail, mevrouw Lont, gemachtigde van indiener; G. Schouten-van Zadel e.a., de heer Schouten, gemachtigde van indiener; G. Nijssen e.a., de heer G. Nijssen. Namens verweerders: Gemeente Heemstede, de heer Jansen; Gemeente Heemstede, de heer Kadiks; Gemeente Heemstede, de heer Borg. Alsmede: De Fietsersbond, de heer Moerman; Wandelnet, de heer Mars.

13 Hoorzitting administratief beroep De voorzitter opent de vergadering. Hij heet de aanwezigen welkom, stelt de leden van de commissie voor en licht de functie van de hoorzitting toe. Hij vraagt de indieners en verweerders hun bezwaren kort en bondig toe te lichten. Mevrouw Lont (ProRail) geeft aan dat het administratief beroep van ProRail is gebaseerd op het feit dat het besluit van de gemeente onvoldoende is onderbouwd. In het besluit stelt de gemeente dat de overweg veilig genoeg is zonder zelf een mening hierover te vormen. Dit terwijl in 2011 een dodelijk ongeval op de overweg heeft plaats gevonden en machinisten 51 bijna ongelukken hebben gemeld in 1,5 jaar tijd. Deze gegevens zijn door de gemeente niet betrokken bij de besluitvorming Ook ontbreekt in het besluit een integrale overweging van belangen (o.m. spoorveiligheid, wegverkeersveiligheid, eventuele overlast wegens openstellen van de overweg en recreatie). Uit jurisprudentie blijkt dat belangen kunnen en dienen te worden meegewogen door de gemeente. Deze jurisprudentie zal door ProRail worden overhandigd aan de commissie. De heer Jansen (verweerder) geeft aan dat de Laan van Alverna en de overweg nu worden gebruikt door voetgangers en fietsers als alternatieve route naar de Strandwal. Het laantje komt uit op de openbare Leidsevaartweg. Via de ontsluitingsweg is de route vanuit het zuiden meter langer. De heer Mars (Wandelnet) verwijst naar een onderzoek van ProRail waaruit blijkt dat op een zonnige weekenddag er wandelaars en fietsers gebruik maken van de overweg. Een bewoner zegt aan dat deze aantallen sterk overdreven zijn. Ook wordt opgemerkt door bewoners dat het aantal gebruikers van de overweg sterk is gestegen vanwege de aandacht voor het geschil in de media. Bewoners geven aan dat er genoeg andere overgangen zijn om de overweg aan de Laan van Alverna te vermijden. De heer Jansen (verweerder) geeft aan dat de gemeente Heemstede zich bij het weigeren van het verzoek tot onttrekking aan de openbaarheid van de overweg beroept op de scheiding van verantwoordelijkheden, zoals vastgelegd in de Wegenwet en het Burgerlijk Wetboek. Wegbeheer en bebording vallen onder de verantwoording van de gemeente. ProRail beroept zich op de onveiligheid, maar is zelf verantwoordelijk voor de infrastructuur en veiligheid; de raad vertrouwt daar op en gaat er dus van uit dat de overweg veilig is. Nu de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling) heeft geconstateerd dat de overweg voor ongemotoriseerd verkeer openbaar is geworden door verjaring en dat de veiligheid niet in het geding is omdat ProRail daarvoor zorgt, is het college van Heemstede gedwongen te handhaven. De voorzitter geeft aan dat de gemeente zelfstandige verantwoordelijkheid heeft en zich niet in eerste instantie kan beroepen op de Afdeling. De heer Jansen geeft daarop aan dat de gemeenteraad zou kunnen zeggen dat deze situatie onwenselijk is in de gemeente, maar dat de raad dit niet doet en niet wil treden in de vraag welke maatregelen nodig zijn: dat is aan ProRail. De gemeente heeft dan ook geen oordeel over de mate van veiligheid van de overweg op dit moment. Dit is ook het antwoord van verweerder op de vraag van mevrouw Kamberovic naar de overwegingen van de gemeente om het besluit te handhaven ondanks negatieve geluiden over veiligheid en het feit dat de overweg door veel mensen wordt gebruikt. De gemeenteraad heeft erkend dat velen de overweg gebruiken, maar dit was geen afweging in het besluit.

14 Hoorzitting administratief beroep ProRail geeft aan dat de veiligheid onder de gezamenlijke verantwoordelijkheid valt van de spoorbeheerder ProRail en wegbeheerder de gemeente (brief van de Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat). Volgens ProRail is de Laan van Alverna een doorgaande weg en houdt deze niet op bij de overweg; de gemeente is verantwoordelijk wegbeheerder en moet maatregelen treffen als het plaatsen van borden. Nu de overweg openbaar is verklaard door de Afdeling, is deze volgens ProRail niet veilig en moet worden onttrokken aan de openbaarheid. De voorzitter geeft aan dat ProRail een programma heeft ter opheffing van niet beveiligde overwegen. In de 3' Kadernota wordt expliciet gesteld dat ProRail op dit gebied moet samenwerken met betrokkenen, met name met gemeenten. ProRail is van mening dat de beste overweg een gesloten overweg is. De veiligheid kan verbeterd worden, maar dit is erg duur. Ontwikkelingen in het treinverkeer, zoals de gestegen frequentie (momenteel rijdt elke drie minuten een trein over dit spoor) en hogere snelheden (o m. doordat de route soms wordt gebruikt door de Thalys) waren reden voor het opheffen. De voorzitter geeft aan verbaasd te zijn over het feit dat het verzoek tot onttrekking aan de openbaarheid door ProRail is gedaan terwijl nog niet alle mogelijke oplossingsrichtingen volledig zijn onderzocht. TNO en ProRail werken aan een systeem waarbij de koppeling tussen de beveiliging en de aankomende trein efficiënter en goedkoper kan worden gerealiseerd. ProRail legt uit dat na het ongeluk van 2011 is besloten de veiligheid van de spooroverweg te vergroten. Er is een projectovereenkomst gesloten tussen ProRail en de gemeente waarin werd geregeld dat de overweg zou worden gesloten en dat een parallelweg zou worden aangelegd. ProRail was verrast door het besluit van de Afdeling dat de overweg openbaar bleek te zijn door verjaring. Daarna is gekeken naar een veilige oplossing. De heer Schouten (indiener) geeft aan dat voormalig wethouder Kuiper van de gemeente mondeling heeft toegezegd dat de overweg zou worden gesloten. Dit is vastgelegd in de projectovereenkomst tussen ProRail en de gemeente en deze overeenkomst moet volgens Schouten worden nagekomen. Dit ondanks het feit dat de Afdeling daarna heeft vastgesteld dat de overweg openbaar is geworden door verjaring. De gemeente ontkent dat er een mondelinge overeenkomst is gesloten. Destijds was de spoorweg niet openbaar. Sluiting van de overweg was een privaatrechtelijke kwestie tussen ProRail en degenen die het recht op overpad hadden. De gemeente was geen partij in deze overeenkomst. De gemeente geeft aan dat zij wel partij is in de projectovereenkomst met ProRail over de ontsluitingsweg die is aangelegd. Het aanleggen van de ontsluitingsweg was in overeenstemming met het bestemmingsplan. Mevrouw Kamberovic vraagt naar de zinsnede in deze projectovereenkomst waarin partijen aangeven dat openbaarmaking van de overweg zeer onwenselijk is vanwege de veiligheid. Hierop geeft de heer Jansen aan dat de overeenkomst over de ontsluitingsweg los staat van de veiligheid van de overweg. Omdat de overweg toen niet openbaar was, had de gemeente geen privaatrechtelijke of bestuursrechtelijke bevoegdheid om een uitspraak te doen over de veiligheid. Er heeft toen ook geen afweging plaats gevonden op basis van een bevoegdheid. De heer Nijssen geeft aan dat zijn verzoek tot onttrekking is gestoeld op het feit dat de bewoners door ProRail zijn overgehaald hun recht van overpad op te geven op basis van de door

15 Hoorzitting administratief beroep ProRail geconstateerde onveiligheid van de overweg. Eerst was de weg onveilig, maar nu stelt de gemeente zonder verder onderzoek dat de overweg wel veilig is. De heer Nijssen heeft in de buurt flyers uitgedeeld en 520 handtekeningen opgehaald voor sluiting van de overweg. De voorzitter vraagt naar de passage in het beroepsschrift waarin wordt gesteld dat het eigendomsrecht is geschonden. De heer Nijssen verklaart dat als de overweg openbaar blijft, er directe toegang is tot het gedeelte van het laantje dat in zijn eigendom is. Mevrouw Westerwal vraagt naar de handhavingskwestie in verband met de hekken die door bewoners op grond van de veiligheid op de stukken niet-openbare weg zijn geplaatst ter afsluiting van de overweg. De gemeente staat op het standpunt dat de Laan van Alverna niet openbaar is; bewoners mogen een hek op hun laan plaatsen. De gemeenteraad heeft dit punt niet meegenomen in de besluitvorming omdat de rechter zich nog niet heeft uitgesproken over de openbaarheid van de Laan van Alverna. Wandelnet, vertegenwoordigd door de heer Mars, is voorstander van openstelling van de overweg; in de procedure bij de Afdeling hebben getuigen van Wandelnet hier ook voor gepleit. Na heropening van de overweg is een zigzaghek geplaatst: dit was erg onveilig. Op verzoek zijn een nieuwe klaphek en veel waarschuwingsborden geplaatst. Met deze maatregelen en het weren van gemotoriseerd verkeer is de veiligheid sterk verbeterd, mede doordat uit de statistieken blijkt dat auto s de grootste veroorzakers van ongelukken zijn. De organisatie geeft de voorkeur aan het nieuwe efficiënte beveiligingssysteem dat momenteel wordt onderzocht door TNO en ProRail, als dit beschikbaar komt. Ook de Fietsersbond, vertegenwoordigd door de heer Moerman, is tegen afsluiten van de overweg. Over het algemeen is de Fietsersbond tegen onbeveiligde overwegen, maar de organisatie wil niet dat alle onbewaakte overwegen worden gesloten. De Fietsersbond betreurt het dat er door betrokken partijen in dit geschil niet helder is gecommuniceerd, waardoor geen maatschappelijk aanvaardbare oplossing tot stand is gekomen. Haarlem, 27 maart 201 7