Er is uit s werelds duistere wolken

Transcriptie

1 25 december : Er is uit s werelds duistere wolken een groot licht stralend opgegaan wie wonen in het diepste donker, zij zullen in het zonlicht staan. Glorie aan God, de overwinning is ongekend, de vreugde groot; de aarde jubelt hoor ons zingen: wij delen in een rijke oogst! De loden last die op ons drukte, de stang, het juk, ons ongeluk, de zweep, de stok die diep deed bukken, verbrijzeld zijn ze, stuk voor stuk, verbrand de laarzen der soldaten en elke mantel rood van bloed, geen wapentuig meer door de straten de velden vol van overvloed. Godlof, een kind is ons geboren, een held zal onze koning zijn, die raadsman, God-met-ons zal heten die zoon zal ons tot vader zijn! Vorst die met vrede ons wil kronen van nu af tot in eeuwigheid, de Eeuwige zal hem doen tronen op recht en op gerechtigheid. Liedboek, zingen en bidden in huis en kerk Nr. 482

2 Pagina 2 DE TIMMERMAN André Walhout (33), aannemer / timmerman en student theologie over Jozef de timmerman. Of ik het kerstverhaal echt goed ken? Na al die preken en verhalen die ik er inmiddels over heb gehoord, zou je denken dat er geen invalshoek of associatie onbenoemd is gebleven. Maar steeds zijn het weer andere dingen die me opvallen en raken. Het duizelt me, als ik de macht en de majesteit van de heilige en hoogverheven God in dat kindje verenigd zie met onze broze menselijkheid. Dat is voor mij waar Kerst zo ongeveer om draait. Jozef springt er voor mij uit, omdat hij niet aarzelt, maar de leiding neemt. Hij doet wat God hem in zijn dromen zegt. Hij neemt het kind en zijn moeder in bescherming. Stelt zich, zonder voorbehoud, ten dienste aan wat hem van Godswege is toevertrouwd. Hij is de patroonheilige voor timmermannen en arbeiders geworden, maar veel meer vind ik hem een man van het gezin. Hij is voor mij een held, ook omdat hij trots en eigen ambities aan de kant zet. Er staat niet voor niets over hem geschreven dat hij een rechtvaardig man is. Ik weet niet of ik op Jozef lijk. Ik ben theologie gaan studeren, en niet om daarmee de aannemer te worden die ik nu ben. Misschien krijg ik wel een droom waarin me wordt verteld wat ik moet doen. IEDEREEN KENT HET KERSTVERHAAL, TOCH? Simpel, het is hartje winter van het jaar 0, ze moeten van de keizer naar Betlehem, Jozef helpt de hoogzwangere Maria op een ezel en ze vertrekken. Terwijl de vliezen al gebroken zijn, weigeren daar alle herbergiers hen, maar ze vinden gelukkig ergens een stal, waar Maria die nacht nog bevalt: Jezus is geboren! Daar ligt hij, tussen de dieren, en engelen komen langs, een groep herders (nog meer dieren) en dan ook nog drie koningen op kamelen (en het is echt hutjemutje vol). Op zeker 13 punten verschilt dit populaire verhaal van wat er in de Bijbel staat. 1. Was het winter? Nee, de herders waren buiten, dus het was waarschijnlijk lente. 2. Was dit het jaar 0? Het jaar 0 bestaat niet eens en koning Herodes stierf al in 4 vóór Christus, terwijl hij later in dit verhaal nog een rol speelt. De meeste deskundigen nemen daarom aan dat Jezus in 5 vóór Christus is geboren; de monnik die onze jaartelling bedacht heeft zich echter ergens een paar jaar vergist. 3. Moesten ze naar Betlehem voor de volkstelling van keizer Augustus? Ze moesten naar Betlehem én er was een volkstelling. Meer staat er niet in de Bijbel. Het kan dus ook dat ze naar een religieus feest in Jeruzalem gingen en bij familie in het naburige dorpje logeerden. 4. Reed Maria op een ezel naar Betlehem? Zou kunnen, maar het staat nergens. 5. Weigerden alle herbergiers hen?

3 Pagina 3 Jozef moest naar Betlehem omdat hij daar vandaan kwam, dus er woonde vast nog familie van hem, waar ze konden logeren. Maar er was geen plaats in de kataluma, de huiskamer die gewoonlijk op de eerste verdieping zat. Dus verhuisden ze voor de bevalling tijdelijk een verdieping lager. 6. Werd Jezus geboren in een stal? Nee, waarschijnlijk dus op de begane grond van dat huis van Jozefs familieleden. In die tijd konden daar de dieren in en uit lopen en stonden er ook voerbakken. In een schoon exemplaar werd Jezus gewiegd. 7. Waren er dieren bij? Nou, het was lente, dus de dieren waren vast buiten, en anders zullen Jozef en Maria ze wel hebben weggejaagd. 8. Lag Jezus in een trog? Het kan, maar hetzelfde woord kun je ook gebruiken voor broodschaal. 9. Beviel Maria diezelfde nacht nog? Zoveel tijdsdruk was er nu ook weer niet, dus ze logeerden er vast al een tijdje. 10. Zongen de engelen voor de herders? Het originele woordgebruik suggereert eerder scanderen als een peloton soldaten; engelen zijn stoerder dan op de vrome plaatjes. 11. Waren er drie koningen? De Bijbel gebruikt een woord dat in onze tijd astroloog betekent. Er staat nergens hoeveel er kwamen, laat staan dat ze Caspar, Melchior en Baltasar zouden heten. Dat het er drie waren, is onterecht afgeleid van dat ze drie cadeaus gaven: goud, wierook en mirre. 12. Kwamen ze op kamelen? Kamelen waren in die tijd al wel een populair vervoermiddel, maar de evangelisten noemen ze niet. Wel profeteerde Jesaja eeuwen eerder: Koningen laten zich leiden door jouw licht en stromen naar je toe Op kamelen komen ze, beladen met wierook en goud 13. Was het meteen hutjemutje vol met kraambezoek? De herders kunnen ook prima overdag zijn gekomen en die astrologen zijn pas maanden later gearriveerd. Veertig dagen na de geboorte reisden Jozef en Maria namelijk nog met hun kindje naar Jeruzalem op en neer (om hem in de tempel op te dragen) en dat zouden ze vast niet hebben gedaan als die astrologen al hadden gehoord van Herodes moorddadige plannen en dat hadden doorgeseind. DE HERDER José Struik, die dagelijks met haar kudde de Treeker Wissel op landgoed Den Treek-Henschoten en de Utrechtse Heuvelrug loopt, over de herders in het kerstverhaal. Als kind was ik gebiologeerd door het kerstverhaal. Mijn vader, die diepgelovig was, heeft het me vaak verteld. Mijn geloof is niet zo diepgaand als dat bij mijn vader was, maar Psalm 23 spreekt me wel aan vanwege mijn beroep. In die psalm zorgt de Heer voor je als een herder. Dat herken ik. Het is een zorgend beroep dat

4 Pagina 4 nooit stopt. Je draagt 24 uur, zeven dagen per week zorg voor de kudde. Dat is geen 9 tot 5 baan. Jij bent inderdaad diegene die, net als God in de psalm, zorgt dat het ze aan niets ontbreekt. Zoals de herders s nachts in het open veld lagen, doe ik dat natuurlijk niet. Wel ben ik tijdens het lammeren vaak s nachts in de stal. En in het kerstverhaal staat dat de herders de kudde verlieten om het kindje Jezus te bezoeken, maar ik denk niet dat ze de schapen zonder zorg achterlieten. Mijn vader was ook enorm begaan met mijn dieren. Ik moet hem sinds november missen. In oktober vierden we nog zijn honderdste verjaardag. Zolang het kon, bracht hij bezoekjes aan de kudde. Toen dat niet meer ging, vroeg hij me altijd als eerste als ik bij hem kwam: Hoe gaat het met de schapen? 5 TIPS OM TOT DE KERN VAN KERST AF TE DALEN 1 Probeer in de hectiek van deze dagen tijd te vinden om te vertragen. Nu de dagen op z n donkerst zijn, nodigt God ons uit te verstillen. Jezus wordt geboren. Kies momenten uit waarop je alles uit handen kunt laten vallen om het geschenk van zijn geboorte te ontvangen, zoals je een geliefde ontvangt die na lange tijd weer thuis komt. 2 Bedenk tijdens de bereiding van jullie feestmaal dat Kerst ten diepste niet gaat om familie, vriendschap, gezelligheid en lekker eten. Dat zijn slechts mooie bijkomstigheden. Jezus is degene die arm en nederig van hart is. Laat hem even schuren tegen onze (decadente) kersttraditie. Praat met deze arme Jezus terwijl u door de risottorijst roert en leg hem voor hoe u tegen het kerstfeest aankijkt. 3 Het kopje koffie na het diner is een prachtig moment om de avond inhoudelijk op te schudden. Waarom vieren we Kerst? En waarom vieren we het op deze manier? Brainstorm eens een minuut of tien en zie of jullie nieuwe manieren kunnen vinden om dit vreugdevolle feest te vieren. Luister daarbij vooral aandachtig naar de jongste mensen van het gezelschap. 4 Wees niet bang. Als er een advies is dat bij Kerst hoort, dan is het wel dat we voor God niet angstig hoeven zijn. Als je deze dagen een moment hebt gevonden om stil te worden, kun je de volgende oefening doen: Stel je voor dat God aan jou denkt. Wat denk je dat God voelt als hij aan jou denkt? 5 Beleef samen het onbekende verhaal van de vluchteling Jezus. Lees Matteüs 2 vers 13 tot 23. Hoe zouden Maria en Jozef zich gevoeld hebben? Misschien toch wat angstig? En wat hebben ze al die tijd in Egypte gedaan? Fantaseer daar samen over. DE HERBERGIER Remco Groenhuijzen, general manager van Sofitel Legend The Grand Amsterdam, over de herbergier in

5 Pagina 5 het kerstverhaal. Al ben ik niet gelovig opgevoed en ken ik het verhaal van Kerst niet zo diepgaand als ik wel zou willen: de mystiek van Kerst heeft me altijd aangesproken. Als kind was ik gefascineerd door de vraag hoe Jezus geboren kon worden in een voerbak vol stro. Dit moet toch mogelijk gemaakt zijn door de hulp en loyaliteit van anderen. Voor elkaar klaarstaan, is voor mij de echte kerstgedachte. Ik zie de herbergier als een creatieve persoon, niet als iemand die uitsluit. Ondanks dat zijn herberg helemaal vol zat, bleef hij gastvrij en bedacht voor Jozef en Maria een oplossing: een bed van stro in de nabijgelegen stal. Als hotelier herken ik mijzelf natuurlijk in dat creatieve. Dat is helemaal mijn rol bij The Grand, waar we, wat wij noemen: een home away from home willen bieden. Je bent altijd betrokken op anderen: hun gebruiken en rituelen, het je verplaatsen in de culturele gewoontes van bezoekers om hun wensen tegemoet te komen. Het is een eer om de wereld onze Amsterdamse gastvrijheid te tonen. Wat ik zelf anders zou hebben gedaan dan de herbergier? Bij The Grand wil ik dat gasten ondergedompeld worden in een gevoel van luxe, elegantie en comfort. Dat was hier niet helemaal gelukt, denk ik. Hoewel ik het initiatief van de herbergier erg mooi vind, had ik voor Jozef en de zwangere Maria toch een verrassender oplossing bedacht. DRIE BOMEN Lang geleden stonden er op een heuvel drie kleine bomen; ze stonden daar en droomden van wat ze later wilden worden wanneer ze groot waren. De eerste kleine boom keek naar de sterren en zei: Ik wil een schat bewaren. Ik wil bekleed worden met goud en gevuld met kostbare stenen. Ik word de mooiste schatkist in de hele wereld! De tweede kleine boom keek naar de kleine stroom die beneden voorbij kronkelde op weg naar de oceaan. Ik wil over verre wateren reizen en machtige koningen vervoeren. Ik wil het machtigste schip ter wereld worden! De derde kleine boom keek naar de vallei daar beneden waar ijverige mannen en vrouwen aan het werk waren in een ijverig stadje. Ik wil helemaal niet weg van deze heuveltop. Ik wil zo groot worden dat de mensen later, wanneer ze hier voorbijkomen en naar me kijken, hun ogen naar de hemel richten en aan God denken. Ik wil de grootste boom van de wereld worden! Er gingen veel jaren voorbij. De regen kwam, de zon scheen, de kleine bomen groeiden en groeiden. En op een dag kwamen de houthakkers de heuvel opgewandeld. De eerste houthakker keek naar de eerste boom en zei: Dit is een prachtige

6 Pagina 6 boom. Het is echt de volmaakte boom voor mij. En met een paar zwaaien van zijn blinkende bijl viel de eerste boom tegen de grond. Nu gaan ze een mooie kist van mij maken; ik zal een kostbare schat bevatten, dacht de eerste boom. De tweede houthakker keek naar de tweede boom en zei: Dit is echt een sterke boom. Een perfecte boom voor mij. En met een paar zwaaien van zijn blinkende bijl ging ook die tweede boom tegen de grond. Nu ga ik verre oceanen kunnen bevaren, dacht de tweede boom. Ik zal een groot schip worden dat machtige koningen vervoert. Maar de derde houthakker keek niet eens op. Elke boom is goed voor mij, gromde hij. En met een paar zwaaien van zijn blinkende bijl viel ook de derde boom om. De eerste boom was blij toen hij in de werkplaats van de timmerman werd binnengebracht. Maar de timmerman maakte uit zijn hout een voederbak voor dieren. De eens zo fiere boom werd niet met goud bekleed en hij werd ook niet gevuld met een kostbare schat. Hij hing vol zaagsel en werd gevuld met hooi voor de hongerige dieren. De tweede boom glimlachte toen de houthakker hem binnenbracht op een scheepswerf. Maar er werd die dag helemaal geen machtig zeilschip gebouwd. De eens zo sterke boom werd in stukken gezaagd en er werd een eenvoudige vissersboot mee gebouwd. Hij was te klein en te zwak om op oceanen, of zelfs op een stroom te varen. In de plaats daarvan werd hij naar een meer gebracht. De derde boom was totaal in de war toen de houthakker hem in een paar grote stukken hakte en hij zo werd achtergelaten op een grote houtstapel. Wat gebeurt er toch met me?, dacht de eens zo machtige boom. Al wat ik wilde was om op die heuvel te blijven staan en mensen naar God te wijzen. Er gingen weer heel wat dagen en nachten voorbij. De drie bomen waren hun vroegere dromen helemaal vergeten. Maar op een nacht werd de eerste boom verlicht door een helder sterrenlicht toen een jonge vrouw haar pasgeboren kind in die voederbak legde. Ik had zo gehoopt dat ik een wiegje voor hem had kunnen maken, fluisterde haar man. De moeder nam zijn hand in de hare en glimlachte omdat het licht zo mooi op dat vuile en ruwe hout scheen. Dit wiegje is prachtig, zei ze. En plots besefte de eerste boom dat hij op dit moment de kostbaarste schat van de hele wereld bevatte. Op een andere avond nam een vermoeide man met zijn vrienden plaats in de oude vissersboot. De man viel in slaap terwijl de tweede boom langzaam over het grote meer voer. Plots begon het te bliksemen en stak er een vreselijke storm op. De kleine boot kraakte. Hij wist dat hij niet sterk genoeg was om zoveel reizigers veilig door dit stormweer te vervoeren. De vermoeide man werd wakker. Hij stond recht, strekte zijn hand uit en zei: Weest stil. Toen ging de storm even plots liggen als hij was begonnen. En toen begreep de tweede boom dat hij de Koning van hemel en aarde mocht vervoeren. Op een vrijdagochtend werd de rust

7 Pagina 7 van de derde boom ruw verstoord toen de twee stukken van zijn stam werden weggehaald van die grote houtstapel. Hij wist niet wat er gebeurde toen hij verder gedragen werd langs die woedende menigte. Hij sidderde toen de soldaten de handen en voeten van een man aan zijn stam vastnagelden. Hij voelde zich angstig, schuldig en ellendig. Maar de volgende zondagochtend, toen de zon opkwam en de aarde beefde van vreugde toen besefte die derde boom dat Gods liefde alles had veranderd. Het gebeuren had de derde boom sterk gemaakt. En iedere keer wanneer de mensen opkeken naar die boom zouden ze aan God denken. Dit was veel beter dan de grootste boom in de wereld te zijn. Hij was de boom die voor altijd naar de hemel mocht wijzen! Een oud verhaal in een nieuw jasje, verschenen in een boekje van Tear. DE WIJZEN Astronoom Heino Falcke (48), hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen over de wijzen uit het Oosten. In Duitsland, waar ik woon, krijgt ieder christelijk kind het kerstverhaal mee. Bij ons in de Evangelische Kirche wordt jaarlijks het kerstspel gespeeld, een belangrijk onderdeel van de kersttijd, ook voor onze kinderen. Die verhalen maken het tegelijk lastig om naar de kern door te dringen. Er is zoveel omheen verzonnen. De Magi uit Perzie, een soort priesters van die tijd, hebben het goed gezien. Uit opgravingen blijkt dat er ontzettend veel kennis over de sterren was in die tijd. De wijzen wisten er genoeg van om te zien dat er iets bijzonders aan de hand was met de loop van de sterren. Een astrologische conjunctie lijkt mij logisch: Een samenloop van sterren, waaraan toen grote waarde werd gehecht, bijvoorbeeld als teken van de komst van een nieuwe koning. Wat ik fantastisch vind van de wijzen: ze gingen op onderzoek uit. En kwamen uiteindelijk bij Jezus. Een prachtige aanvulling op alle anderen in het verhaal. De vader en moeder, de herders, en ook de wetenschappers komen allemaal tot het geloof in Jezus. Dat spiegelt wat er ook vandaag gebeurt. Je kunt door wijsheid en onderzoek bij het geloof uitkomen, maar je moet het ook nog zien en beleven. Jezus blijft altijd het punt waar het gebeurt. DE MOEDER Dianne de Fijter-Kansen (28) met haar eerste kind Evi, van twaalf dagen oud, over Maria, de moeder van Jezus. Kerst is een gezellige tijd, maar voor mij is vooral de betekenis belangrijk: Heden is u geboren de Zaligmaker. Dat heb ik ook

8 Pagina 8 van thuis meegekregen. Het beeld uit de Kijkbijbel van de engelen die luidkeels het Gloria in excelsis Deo zingen, staat me nog helder voor ogen. Ik heb me vaak afgevraagd waarom nu juist Maria is verkoren om de moeder van Jezus te worden. Was ze een erg Godvrezende vrouw? Uit hoe ze beschreven staat in de Bijbel lijkt het alsof ze een open, wijze en luisterende houding had. Er staat dat ze de dingen die haar gezegd werden in haar hart bewaarde. De eenvoud daarvan spreekt me aan. Als jonge moeder voel ik mij rijk gezegend. Maria wordt daar nog boven verheven: ze wordt de gezegende onder de vrouwen genoemd. En door de engel Gabriel de begenadigde ; ze heeft iets uit Gods hand ontvangen dat ze niet zelf verdient. Zo ervaren wij dat ook met onze baby. Evi is echt een geschenk. Als ik Maria was, zou ik nogal opgezien hebben tegen wat ging komen. Ik kan me er nu iets van voorstellen hoe ellendig het moet zijn geweest om hoogzwanger zo n grote reis te maken. Naast de blijdschap voel ik ook de verantwoordelijkheid die de komst van dit kindje meebrengt. Ik hoop dat Evi gezegend mag opgroeien.