Beleggingsstrategie 2011 en verder
|
|
- Mirthe Kuipersё
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Beleggingsstrategie 2011 en verder Grondslag voor de selectie van de Capvest Masters Funds Twee macro-economische thema s zijn de komende drie tot vijf jaar van grote invloed op de financiële markten. Daarmee zijn deze thema s bepalend voor de beleggingsstrategie van beide Capvest Masters Funds in de komende jaren. 1. Omvang en herkomst van de wereldwijde economische groei de komende jaren 2. Risico s die verband houden met de sterk toegenomen schulden van de westerse wereld 1. Wereldwijde economische groei De studie Perspectieven op globale ontwikkeling, 2010: verschuiving van rijkdom van de OESO* biedt houvast bij het vormen van een beleggingsvisie voor de lange termijn. Deze studie behandelt het thema van de opkomende landen in het licht van de recente crisis. Het OESO-onderzoek gaat in op de structurele aanpassing van de wereldeconomie, ook wel verschuiving van rijkdom genoemd. Het productiepercentage van de belangrijkste westerse landen (G7) ten opzichte van het wereldwijde Bruto Binnenlands Product (BBP*) is decennia achtereen stabiel gebleven of licht gestegen. Vanaf het jaar 2000 vindt er een structurele achteruitgang plaats die zich steeds sneller voortzet. De crisis van 2008/2009 heeft deze structurele achteruitgang versneld. De crisis was wereldwijd hevig, maar in de meeste opkomende landen slechts van korte duur. Over het algemeen zijn de opkomende landen weer terug op de groeicijfers van vóór de crisis. Europa, de Verenigde Staten en Japan komen steeds meer in problemen door stijgende schuldenlasten. Als gevolg van hun zware schuldenlast zullen zij niet in staat zijn terug te keren naar hun eerdere groeiniveaus uit de periode van 2001 tot Beleggingsstrategie 2011 en verder Pagina 1
2 Opmerkelijk is dat alle opkomende gebieden, zelfs arme Afrikaanse landen, na de crisis relatief sneller groeien dan de westerse wereld. Op deze manier bereiken steeds meer landen een kritische massa die van belang is voor de wereldwijde groei. Volgens het OESO-onderzoek is het aantal opkomende landen dat meer dan twee keer zo hard groeit als westerse landen sinds 2000 toegenomen van 12 tot 65. Het aantal arme landen (hoofdelijk inkomen van 1,- per dag) is meer dan gehalveerd, van 55 tot 25 landen. De vooruitgang van China op dit gebied is opvallend; het percentage van de bevolking dat onder de armoedegrens leeft is afgenomen van 84% in 1981 tot 16% in Deze cijfers geven een enigszins vertekend beeld van de werkelijkheid, omdat met de stijging van de gemiddelde levensstandaard het verschil tussen arm en rijk toeneemt. Door de eerder genoemde groeiverschillen is de bijdrage van opkomende economieën de afgelopen 20 jaar gestegen tot ongeveer 75% van de wereldwijde groei. We moeten er voor het eerst rekening mee houden dat opkomende landen grotendeels bepalend zijn voor de wereldwijde groei. China en India zijn de belangrijkste drijvende krachten, terwijl de westerse wereld achterblijft in groei. De structurele voordelen van de opkomende landen zijn nog sterker geworden door de crisis: - De staatsschulden van opkomende landen zijn sinds 2000 afgenomen tot gemiddeld minder dan 40% van het BBP, terwijl de staatsschulden van de westerse wereld explosief zijn gegroeid tot ongeveer 100% van het BBP. Beleggingsstrategie 2011 en verder Pagina 2
3 - Dankzij hun handelsoverschotten hebben opkomende markten, in het bijzonder Azië, grote handelsreserves. Ze zijn daarmee uitgegroeid tot de bankiers van de westerse economieën. Daarnaast zijn opkomende landen een belangrijke rol gaan spelen in de rechtstreekse investering in landen die grondstoffen exporteren, in het bijzonder Afrika. - Ondanks de loonsverhogingen (die helpen bij het verhogen van de gemiddelde levensstandaard) is het concurrentievermogen van opkomende landen nog steeds zeer hoog in vergelijking met de westerse wereld. Dit heeft een gunstig effect op de werkgelegenheid. - Opkomende landen beschikken in het algemeen over hoge spaartegoeden, die een gunstig investeringsklimaat stimuleren. Daarbij zal de stroom van directe buitenlandse investeringen (DBI) richting opkomende landen structureel moeten gaan groeien. Dit geeft de economieën van de opkomende landen meer stabiliteit. - De demografische opbouw van de opkomende landen (met uitzondering van China) zorgt voor een dynamiek die ontbreekt in de westerse wereld. De westerse wereld wordt geconfronteerd met de problemen van de vergrijzing en de daarmee samenhangende financiering van het sociale zorgstelsel. - De investeringen in research en development (R&D) door opkomende landen zijn enorm toegenomen. Azië komt met 31% van de wereldwijde R&D-investeringen dicht bij de Verenigde Staten en heeft Europa reeds ingehaald. 40% van alle onderzoekers ter wereld is Aziaat. Beleggingsstrategie 2011 en verder Pagina 3
4 - Tenslotte wijst het OESO-onderzoek op een nieuwe factor die van invloed is op de wereldwijde groei: de opkomst van handelsverkeer tussen opkomende landen. Voor het eerst lijkt de Zuid-Zuidhandel een kritische omvang te hebben bereikt, waardoor de groei van deze landen minder afhankelijk is van de economische cycli van de westerse wereld. Zo werd China in 2009 de eerste handelspartner van Brazilië, India en Zuid-Afrika. De afgelopen 20 jaar is de Noord-Noordhandel teruggevallen van 58% tot 41% van de totale wereldhandel. De Zuid-Zuidhandel is in dezelfde periode gegroeid van 9% tot 20% van de totale wereldhandel. Azië neemt driekwart van de handel tussen opkomende landen voor zijn rekening. De bevindingen van het OESO-onderzoek worden bevestigd door de langetermijnontwikkeling van de aandelenmarkten. Sinds 2001 is de omvang van de opkomende landen ten opzichte van de wereld in hoog tempo gegroeid. Dit betekent niet dat hogere volatiliteit in onzekere tijden is uitgesloten, maar wij zijn ervan overtuigd dat deze structureel bovengemiddelde groei de komende jaren zal voortduren. 2. Schulden van de westerse wereld De langdurige economische boom na de Tweede Wereldoorlog viel samen met een stelselmatige verhoging van de schulden door de ongekende groei van het consumptieve verbruik. Eerder zorgden recessies en financiële crises voor een regelmatige opschoning van overmatige schulden in het economische stelsel. Het overheidsbeleid na de Tweede Wereldoorlog heeft deze economische cycli altijd gladgestreken. Dit beleid bestond enerzijds uit de meervoudige beschermende mechanismen van de verzorgingsstaat en anderzijds uit een (te) soepel monetair beleid. Het gevolg is een enorme schuldencyclus die de toonaangevende onderzoeksinstelling Bank Credit Analyst (BCA Research) the Debt Supercycle' heeft genoemd. Het hoogtepunt van het proces van de groeiende schuldenlast wordt gemarkeerd door de hypotheekcrisis in de Verenigde Staten. Nu de westerse consumenten de absolute grenzen van het krediet hebben bereikt, hebben hun overheden ingegrepen en een enorm deel van de schulden overgenomen om zo het banksysteem te redden en de economische depressie te beteugelen. De schuldlast van de meeste westerse landen heeft snel een onhoudbaar niveau bereikt, hetgeen voor de nodige problemen zorgt. Twee grote economen, C.M. Reinhart en K.S. Rogoff, hebben op basis van een grote hoeveelheid historische data wetenschappelijk vastgesteld dat een staatsschuld van meer dan 90% van het BBP een negatief effect heef op de economische groei ( This time is different: Eight centuries of Financial Folly, 2009). Beleggingsstrategie 2011 en verder Pagina 4
5 De aandacht van de financiële markten richt zich sterk op de Europese schulden, maar de situatie is al even dramatisch in Japan (214% schuld ten opzichte van het BNP, gelukkig gefinancierd door binnenlandse besparingen) en vooral de Verenigde Staten. Volgens een artikel van The Economist ( Repent at Leisure ', ) is de gecombineerde schuld van huishoudens, financiële en niet-financiële ondernemingen en de overheid in de Verenigde Staten groter dan 350% van het BNP. De situatie van de Verenigde Staten wordt verergerd doordat de schuld grotendeels is gefinancierd door het buitenland. De Amerikaanse netto buitenlandse schuld bedroeg in 2008 ongeveer 3,5 biljoen dollar, wat neerkomt op 24% van het BNP. Het probleem van de schulden doet zich ook op een heel slecht moment voor; namelijk bij een trage structurele groei van de westerse wereld en explosief oplopende kosten van sociale zekerheid als gevolg van de omgekeerde leeftijdspiramide. Westerse regeringen worden geconfronteerd met een bijna onoplosbaar dilemma: noodzakelijke soberheid in het overheidsbeleid heeft een nadelige invloed op de groei, terwijl economische groei uiteindelijk juist een verlaging van schulden moet realiseren. Het feit dat monetaire inflatie een negatief effect heeft op het vertrouwen is als risico ondergeschikt aan het grotere risico van het falen van een of ander Europees land. Dat zou namelijk een golf van speculatie ontketenen die meer ontwrichting tot gevolg zou hebben dan het faillissement van Lehman Brothers in De enige oplossing van het enorme schuldenprobleem ligt in een geleidelijke vermindering van de grote wereldwijde onevenwichtigheden. Dat wil zeggen: - Het Westen moet zijn schulden aflossen (minder consumeren, fiscale soberheid etc.) hetgeen ten koste gaat van de economische groei. - Opkomende landen, in het bijzonder in Azië, moeten de binnenlandse consumptie stimuleren zodat het groeiniveau zich kan voortzetten. Hiermee wordt de trage groei in de westerse wereld gecompenseerd. Dat betekent dat het spaargedrag in opkomende landen zal moeten afnemen en in het westen zal moeten toenemen. Dit zal tot gevolg hebben dat de onevenwichtigheden in de betalingsbalans verminderen door de verhoogde consumptie in opkomende landen. Beleggingsstrategie 2011 en verder Pagina 5
6 De komende jaren moet er verder worden gekeken dan de kortetermijnmaatregelen die genomen worden om de financiële markten te kalmeren. De consumptieve groei in China lijkt op de lange termijn sterk toe te nemen. Hierdoor kunnen zij de rol van fabriek van de wereld loslaten en de rol van katalysator van de wereldeconomie overnemen. Capvest beleggingsstrategie en selectie van fondsmanagers De hierboven besproken macro-economische ontwikkelingen vormen de grondslag van onze beleggingsstrategie en de selectie van fondsmanagers voor de twee Capvest Masters Funds. Als gevolg hiervan selecteren we op de eerste plaats fondsmanagers die de groei van de consumptie in de opkomende Aziatische landen onderschrijven, en daar in hun beleggingsbeleid naar handelen. Ook in de onderwaardering van de meeste Aziatische valuta s zien wij mogelijkheden voor koersstijgingen. Het besluit van de Chinese autoriteiten om in 2010 de Chinese munteenheid, de renminbi, los te koppelen van de dollar bevestigt dat een brede herwaardering van de Aziatische valuta s mogelijk is. In aanvulling daarop selecteren we fondsmanagers die investeren in zones met een zwakker groeiprofiel (Europa, Verenigde Staten) en zich voornamelijk richten op waarde investeringen en geen groeistrategie nastreven. Het doel hiervan is om de stabiliteit en de consistentie van de portefeuilles te vergroten. Begrippen * De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) is een samenwerkingsverband van 32 landen om sociaal en economisch beleid te bespreken, bestuderen en coördineren. De aangesloten landen proberen gezamenlijke problemen op te lossen en trachten internationaal beleid af te stemmen. De lidstaten van de OESO zijn overwegend welvarende landen; 30 landen worden beschreven als lidstaten met een hoog inkomen door de Wereldbank in * Het bruto binnenlands product is de totale (geld)waarde van alle in een land geproduceerde goederen (en diensten) gedurende een bepaalde periode (meestal een jaar). Meestal wordt met dit begrip het bruto binnenlands product tegen marktprijzen bedoeld, bron: Wikipedia. * Het bruto nationaal product (BNP) is de waarde van alle goederen en diensten die in een bepaalde periode (meestal een jaar) in een bepaald land worden geproduceerd (het bruto binnenlands product) plus de uit het buitenland afkomstige primaire inkomens. Beleggingsstrategie 2011 en verder Pagina 6
Statistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012
Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Inleiding Lorette Ford De economische ontwikkeling van een land kan door middel van drie belangrijke economische indicatoren
Nadere informatieCEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis
Persconferentie CEP CEP Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Coen Teulings Opzet Persconferentie CEP I II III Oorzaken en gevolgen kredietcrisis Gevolgen voor NL Wat betekent dit voor beleid? Persconferentie
Nadere informatieKoopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn.
Koopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn. 1. De Wereldbank berichtte onlangs dat de Chinese economie binnen afzienbare tijd de grootste economie van
Nadere informatie2018D19763 LIJST VAN VRAGEN
2018D19763 LIJST VAN VRAGEN De vaste commissie voor Financiën, heeft over de brief van de Minister van Financiën van 16 februari 2018 met zijn toelichting op de opbouw van het Nederlandse handelsoverschot
Nadere informatieVoorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's
IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor
Nadere informatieVisiedocument Neutralis. Visiedocument Neutralis 2013-06- 07
Visiedocument Neutralis 1 Inhoudsopgave: 1. Doel Visiedocument.... 3 2. Ontwikkelingen in de wereldeconomie... 4 3. Ontwikkelingen in de Nederlandse economie. 6 4. Ontwikkelingen binnen de financiële branche
Nadere informatieInternationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s
Internationale Economie Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Wim Boonstra, 27 november 2014 Basisscenario: Magere groei wereldeconomie, neerwaartse risico s De wereldeconomie
Nadere informatieInternationale varkensvleesmarkt 2012-2013
Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt
Nadere informatieOlie en opkomende markten: Een tweesnijdend zwaard
Olie en opkomende markten: Een tweesnijdend zwaard Date : december 29, 2014 De olieprijs stortte dit jaar in elkaar als gevolg van de volatiliteit op de meeste markten en een tijdelijke onbalans tussen
Nadere informatie"De financiële sector is het probleem,
1 van 5 22-2-2019 07:44 sg.uu.nl "De financiële sector is het probleem, niet de oplossing" 6-8 minuten Investeren in een duurzamere wereld? Als het aan de aandeelhouders ligt, liever niet. Onderzoeker
Nadere informatieVergelijking tussen sectoren (In (Aandeel procenten) arbeidsplaatsen in procenten)
Staat van 2014 Sectorstructuur In welke sectoren is sterker vertegenwoordigd dan het s gemiddelde? Zakelijke diensten (16,5%), Informatie en Communicatie (6,5%), Financiële instellingen (4,5%) Vergelijking
Nadere informatieSlechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!
Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.
Nadere informatieOutlook 2016. Figuur 1: Invloed van Chinese groei op wereldwijde groei. (bron: Capital Economics) december 2015 Pagina 2 van 7
Outlook 2016 Inleiding 2016 is in China het jaar van de aap. Apen zijn de genieën van de Chinese dierenriem. Ze leven in groepen, zijn intelligent en geestig. Niets is voor hen te moeilijk. Als het wel
Nadere informatieConjunctuur enquête. Technologische Industrie Nederland
Conjunctuur enquête Technologische Industrie Nederland Gunstig beeld met internationale onzekerheden Het CBS kopt donderdag 16 februari dat het ondernemersvertrouwen in Nederland nog nooit op zo n hoog
Nadere informatieDemografische ontwikkeling Gemeente Opmeer
Demografische ontwikkeling Gemeente Opmeer 211-225 Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O Research
Nadere informatieHet waren weekjes weer wel: 38 en 39
aug. okt. dec. feb. april juni aug. aug. okt. dec. feb. april juni aug. aug. okt. dec. feb. april juni aug. Het waren weekjes weer wel: 38 en 39. De nieuwe macrocijfers.5..5. -.5 -. -.5 -. -.5 % -.6 -.6.
Nadere informatieBeleggingsstrategie update juli 2012
Beleggingsstrategie update juli 2012 Het tweede kwartaal van 2012 werd gedomineerd door hernieuwde angst onder beleggers. De rendementen op veilige Duitse, Zwitserse, Engelse en Amerikaanse staatsobligaties
Nadere informatieDe macro-economische vooruitzichten voor de wereldeconomie: evenwichtige groei in Europa, terugval in de Verenigde Staten en Japan
Economie en onderneming De macro-economische vooruitzichten 2006-2012 voor de wereldeconomie: evenwichtige groei in Europa, terugval in de Verenigde Staten en Japan Meyermans, E. & Van Brusselen, P. (2006).
Nadere informatieAEGON Equity Fund. vierde kwartaal 2006
Profiel Het AEGON Equity Fund is een besloten fonds voor gemene rekening, waarin verzekeringsrelaties van AEGON kunnen participeren. Het AEGON Equity Fund belegt wereldwijd in aandelen met de nadruk op
Nadere informatieMichiel Verbeek, januari 2013
Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor
Nadere informatieEindexamen economie havo II
Opgave 1 Buitenland en overheid in de kringloop In de economische wetenschap wordt gebruikgemaakt van modellen. Een kringloopschema is een model waarmee een vereenvoudigd beeld van de economie van een
Nadere informatiesolidariteit van jong met oud, of ook omgekeerd?
Bijdrage prof. dr. Kees Goudswaard / 49 Financiering van de AOW: solidariteit van jong met oud, of ook omgekeerd? Deze vraag staat centraal in de bij drage van bijzonder hoogleraar Sociale zekerheid prof.
Nadere informatieHoofdstuk 27 Landenrisico
Hoofdstuk 7 Landenrisico Open vragen 7. Het IMF verdeelt de wereldeconomie in industrielanden, opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden. Binnen de opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden
Nadere informatieEindexamen economie vwo II
Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Voorbeelden van een
Nadere informatieECONOMISCHE EN SOCIALE CONVERGENTIE IN DE EU: BELANGRIJKE FEITEN
VOLTOOIING VAN DE EUROPESE ECONOMISCHE EN MONETAIRE UNIE Bijdrage van de Commissie aan de Leidersagenda #FutureofEurope #EURoadSibiu ECONOMISCHE EN SOCIALE CONVERGENTIE IN DE EU: BELANGRIJKE FEITEN Figuur
Nadere informatieExamen HAVO. economie. tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen HAVO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur economie tevens oud programma economie 1,2 Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatieVoorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 26 mei 13.30 16.30 uur
Economische wetenschappen 1 en recht Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 26 mei 13.30 16.30 uur 19 99 Dit examen bestaat uit 34 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal I Vergaderjaar 2017-2018 CXXV Europees Semester 2018 B BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIEN Aan de Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 16 februari
Nadere informatieEindexamen vwo economie I
Opgave 1 1 maximumscore 1 Uit het antwoord moet blijken dat de hoogte van de arbeidsinkomensquote 0,7 / 70% is. 2 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat als b 1 daalt, het inkomen na belastingheffing
Nadere informatieKans op Amerikaanse dubbele dip is klein
Kans op Amerikaanse dubbele dip is klein De Verenigde Staten gaan meestal voorop bij het herstel van de wereldeconomie. Maar terwijl een gerenommeerd onderzoeksburo recent verklaarde dat de Amerikaanse
Nadere informatieDe Europese schuldencrisis heeft aangetoond dat een zeer hoog niveau
Chapter 6 Samenvatting (Dutch summary) De Europese schuldencrisis heeft aangetoond dat een zeer hoog niveau van de staatsschuld kan leiden tot oplopende rentelasten die economisch herstel tegengaan. In
Nadere informatieFactsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU?
Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Als gevolg van de wereldwijde economische en financiële crisis heeft de EU met een laag investeringsniveau te kampen. Alleen met gezamenlijke gecoördineerde
Nadere informatieDemografische ontwikkeling Gemeente Opmeer
Demografische ontwikkeling Gemeente Opmeer Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1
Nadere informatieOverzicht bijstellingen Sectorrekeningen 2012 Definitief, 2013 Nader voorlopig en 2014 Voorlopig
Overzicht bijstellingen Sectorrekeningen 2012 Definitief, 2013 Nader voorlopig en 2014 Voorlopig Actualisering van de uitkomsten van eerder gepubliceerde ramingen is noodzakelijk omdat na verloop van tijd
Nadere informatiePerspectief Mid Year Update Economie & Beleggingsstrategie Ineke Valke
Perspectief Mid Year Update Economie & Beleggingsstrategie Ineke Valke Serious Money. Taken Seriously. Actuele stand van zaken Repressie houdt aan Verbeteringen en verslechteringen in Zuid-Europa Regelingen
Nadere informatieSlechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!
Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.
Nadere informatieEindexamen economie 1-2 havo 2000-II
4 Antwoordmodel Opgave voorbeeld van een juiste berekening: 84.760.000 4 = 2.080 uur 63.000 2 voorbeeld van een juist antwoord: Een antwoord waaruit blijkt dat uitzendkrachten in deeltijd werken. 3 voorbeelden
Nadere informatieMondiale onevenwichtigheden en de financiële crisis
Sinds eind jaren negentig kampt de wereldeconomie met sterk toenemende onevenwichtigheden op betalingsbalansen. Er zijn steeds sterkere aanwijzingen dat de ontwikkelingen achter deze mondiale onevenwichtigheden
Nadere informatieCentraal Economisch Plan 2019
Economische groei terug naar normaal Internationale risico s raken de Nederlandse economie Centraal Economisch Plan bbp-groei, in % 2,9 1,5 2,5 2,2 2016 2017 2018 1,5 1,5 Krappe arbeidsmarkt met hogere
Nadere informatieBijstandsuitkeringen in veel OESO-landen gedaald
Bron: O. van Vliet (2017) Bijstandsuitkeringen in veel OESO-landen gedaald, Sociaal Bestek, nr. 6, pp. 58-59. Bijstandsuitkeringen in veel OESO-landen gedaald Olaf van Vliet Universiteit Leiden Voor veel
Nadere informatieUitleg theorie AS-AD model. MEV Wat betekent AS-AD. Aggregated demand: de macro-economische vraag.
Uitleg theorie AS-AD model. Het AS-AD model is een theoretisch model over de werking van de economie. Het model is daarmee een macro-economisch model. Het model maakt sterk gebruik van het marktmodel uit
Nadere informatieEindexamen economie 1-2 havo 2004-I
4 Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juist antwoord
Nadere informatieWinstgroei en buffers ondersteunen investerings herstel
Na de snelle daling van de bedrijfswinsten door de kredietcrisis, is er recentelijk weer sprake van winstherstel. De crisis heeft echter geen gat geslagen in de grote financiële buffers van bedrijven.
Nadere informatieStudiedienst PVDA Studie over de transfers van lonen naar winsten onder de regering-michel.
Studiedienst PVDA Studie over de transfers van lonen naar winsten onder de regering-michel. EEN TRANSFER VAN BIJNA 9 MILJARD UIT DE PORTEMONNEE VAN DE WERKENDE MENSEN NAAR DE BEDRIJFSWINSTEN. EEN VERLIES
Nadere informatieSterke toename van beleggingen in Duits en Frans schuldpapier. Grafiek 1 - Nederlandse aankopen buitenlandse effecten
Sterke toename van beleggingen in Duits en Frans schuldpapier Nederlandse beleggers hebben in 21 per saldo voor bijna EUR 12 miljard buitenlandse effecten verkocht. Voor EUR 1 miljard betrof dit buitenlands
Nadere informatieInternationale handel visproducten
Internationale handel visproducten Marktmonitor ontwikkelingen 27-211 en prognose voor 212 Januari 213 Belangrijkste trends 27-211 Ontwikkelingen export De Nederlandse visverwerkende industrie speelt een
Nadere informatie27 april 2010 Emerging Markets Monthly Report
27 april 2010 Emerging Markets Monthly Report Door Wim-Hein Pals, Head Robeco Emerging Markets Equities Vanwege hogere economische groei en sterkere financiële balansen, zijn de opkomende markten aantrekkelijker
Nadere informatieVier Crises. Richard Paping SIB/Ubbo Emmius: 14 februari 2011
Vier Crises Richard Paping SIB/Ubbo Emmius: 14 februari 2011 Definitie woord crisis: 1. Periode waarin iets heel erg slecht is 2. Acute noodsituatie 3. Periode van ernstige ontwrichting van het staatkundig,
Nadere informatieargumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt
10 argumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt Woningmarkt heeft behoefte aan hervorming De fiscale hypotheekrenteaftrek is de afgelopen
Nadere informatieInclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland
Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland Nederland scoort relatief hoog op economische groei en het aanpakken van ongelijkheid, maar de ongelijkheid
Nadere informatieVoorjaarsprognose : naar een licht herstel
EUROPESE COMMISSIE - PERSBERICHT Voorjaarsprognose 2012-13: naar een licht herstel Brussel, 11 mei 2012 Na de productiekrimp eind 2011 wordt de EU-economie nu geacht in een milde recessie te verkeren.
Nadere informatieEmerging markets: toch weer terug naar af?
Emerging markets: toch weer terug naar af? Wat is er toch gaande met de opkomende markten? In de afgelopen jaren werd er liefkozend naar deze markten gekeken en gesteld dat zij structureel aan het verbeteren
Nadere informatieDe lange weg naar herstel
De lange weg naar herstel Jaap Koelewijn 23 november 2012 1 Agenda Crisis, welke crisis bedoelt u? De macro-omgeving: de diagnose De macro-economische omgeving Aanpak De zorg Er is geen snelle genezing,
Nadere informatieUITWERKING TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 2002-I VAK: ECONOMIE 1,2
TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 2002-I VAK: ECONOMIE 1,2 NIVEAU: EXAMEN: HAVO 2001-II De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen
Nadere informatieExamen VWO. economie. tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur
Examen VWO 2012 2 tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur economie Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 61 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met
Nadere informatieVoorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieEindexamen economie 1-2 vwo 2006-II
4 Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juiste berekening
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 Bijlage II Onderdeel Economische groei Inflatie Producentenvertrouwen Consumptie Omzet detailhandel Consumentenvertrouwen Hypotheken Hypotheek- en kapitaalmarktrente
Nadere informatieEindexamen economie 1 havo 2008-I
Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 bij (1) primair bij (2) directe
Nadere informatieEindexamen economie havo II
Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 import: 250 + 29 + 139 + 415 460
Nadere informatieEindexamen economie pilot havo II
Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat
Nadere informatieaardrijkskunde voor vmbo bovenbouw vmbo-kgt zakboek samenvattingen begrippen
aardrijkskunde voor vmbo bovenbouw 3 + 4 vmbo-kgt zakboek samenvattingen begrippen Inhoud 3 vmbo-kgt MODULE 1 Arm en rijk Hoofdstuk 1 Arme en rijke Nederlanders 5 Hoofdstuk 2 Arm en rijk in Nederland en
Nadere informatieDe impact van supersterbedrijven op de inkomensverdeling
VIVES BRIEFING 2018/05 De impact van supersterbedrijven op de inkomensverdeling Relatief verlies, absolute winst voor werknemers Yannick Bormans KU Leuven, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen,
Nadere informatie2009: een bijzonder somber jaar
2009: een bijzonder somber jaar België: 8 ste exporteur en 10 e importeur van goederen (Bron: Wereldhandelsorganisatie - WTO) 1. Evolutie van de wereldhandel in 2009 en perspectieven voor 2010 In 2009
Nadere informatieEindexamen economie 1-2 vwo 2003-II
4 Antwoordmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juist antwoord
Nadere informatieOECD Economic Outlook: June No. 77 - Volume 2005 Issue 1. OESO Economische vooruitzichten: juni, nr. 77 - Jaargang 2005, nummer 1 HOOFDARTIKEL
OECD Economic Outlook: June No. 77 - Volume 2005 Issue 1 Summary in Dutch OESO Economische vooruitzichten: juni, nr. 77 - Jaargang 2005, nummer 1 Samenvatting in de Nederlandse taal HOOFDARTIKEL VERLIES
Nadere informatieDemografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof
Demografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners
Nadere informatiePersbericht ABP, eerste halfjaar 2008
Persbericht ABP, eerste halfjaar 2008 Hoofdpunten Rendement over eerste helft 2008 is 5,1%. De dekkingsgraad is medio 2008 uitgekomen op 132%. De kredietcrisis eist zijn tol. Vooral aandelen en onroerend
Nadere informatieOktober 2015. Macro & Markten. 1. Rente en conjunctuur :
Oktober 2015 Macro & Markten 1. Rente en conjunctuur : VS Zoals al aangegeven in ons vorig bulletin heeft de Amerikaanse centrale bank FED de beleidsrente niet verhoogd. Maar goed ook, want naderhand werden
Nadere informatieEindexamen economie 1 havo I
Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Voorbeelden van een juist antwoord
Nadere informatieExamen HAVO. Economie 1
Economie 1 Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 21 juni 13.30 16.00 uur 20 00 Dit examen bestaat uit 31 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed
Nadere informatieHet Westen en de verschuivende economische verhoudingen
Het Westen en de verschuivende economische verhoudingen Het gewicht van opkomende landen als Brazilië, Rusland, India en China in de wereldeconomie neemt sterk toe. Westerse landen als Nederland worden
Nadere informatieCRB CCR SR/LVN Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context
CRB 2016-0510 SR/LVN 03.02.2016 Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context 2 CRB 2016-0510 Overzicht groei sinds 1996 Onder invloed van de conjuncturele
Nadere informatie2009 uitzonderlijk slecht economisch jaar voor Nederland
2009 uitzonderlijk slecht economisch jaar voor Nederland 02 Krimp mondiale economie in 2009 Aziatische landen als eerste uit het dal Economie eurozone krimpt nog sterker dan wereldeconomie Krimp in 2009
Nadere informatieOverzicht bijstellingen Sectorrekeningen 2011 Definitief, 2012 Nader voorlopig en 2013 Voorlopig
Overzicht bijstellingen Sectorrekeningen 2011 Definitief, 2012 Nader voorlopig en 2013 Voorlopig Actualisering van de uitkomsten van eerder gepubliceerde ramingen is noodzakelijk omdat na verloop van tijd
Nadere informatieOverheid en economie
Overheid en economie Overheid en economie Het aandeel van de overheid in de economie, de overheid als actor en de overheid op regionaal niveau, een verkenning Inleiding Het begrip economische groei komt
Nadere informatieargumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt
10 argumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt Woningmarkt heeft behoefte aan hervorming De fiscale hypotheekrenteaftrek is de afgelopen
Nadere informatie5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief
5.6 Het s hoger onderwijs in internationaal perspectief In de meeste landen van de is de vraag naar hoger onderwijs tussen 1995 en 2002 fors gegroeid. Ook in gaat een steeds groter deel van de bevolking
Nadere informatieEindexamen vwo economie II
Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat de particuliere
Nadere informatieIs de Nederlandse economie klaar voor de volgende generatie? Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2018
Is de Nederlandse economie klaar voor de volgende generatie? Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2018 1 Is de Nederlandse economie klaar voor de volgende generatie? Uitgangspositie Trends Uitdagingen
Nadere informatieSPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE MAANDAG 27 JUNI UUR
SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE MAANDAG 27 JUNI 2016 15.30 17.00 UUR SPD Bedrijfsadministratie ALGEMENE ECONOMIE Maandag 27 juni 2016 B / 9 2016 NGO-ENS B / 9 Opgave 1 (20 punten)
Nadere informatieWaarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015
Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 4 Onderwerpen: 1. De financiële crisis van 2008 2. Geldschepping 3. Hoe staan de landen er economisch voor? 4. De
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 Rek in het arbeidsaanbod 1 maximumscore 2 Doordat het aanbod van
Nadere informatieBeleggingsthema s 2016. What a difference a day makes (1975), Dinah Washington
Beleggingsthema s 2016 What a difference a day makes (1975), Dinah Washington Inleiding De dagen die in 2015 het verschil maakten, zijn de dagen waarop centrale bankiers uitspraken deden, what a difference
Nadere informatieSamenvatting Economie Toetsweek 2
Samenvatting Economie Toetsweek 2 Samenvatting door E. 1301 woorden 3 december 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Economie VERKOOPWAARDE 2000 INKOOPWAARDE: (INTERMEDIAIR VERBRUIK) GRONDSTOFFEN 1100 DIENSTEN
Nadere informatieGroei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2
Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Als je moet kiezen welk plaatje je op je cijferlijst zou willen hebben,
Nadere informatieEindexamen economie 1 havo 2000-I
Opgave 1 Meer mensen aan de slag Het terugdringen van de werkloosheid is in veel landen een belangrijke doelstelling van de overheid. Om dat doel te bereiken, streeft de overheid meestal naar groei van
Nadere informatieDemografische ontwikkeling Gemeente Drechterland
Demografische ontwikkeling Gemeente Drechterland 211-225 Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O
Nadere informatieDe evolutie van de sociale situatie en de sociale bescherming in België Samenvatting en kernboodschappen
De evolutie van de sociale situatie en de sociale bescherming in België 2018 Samenvatting en kernboodschappen September 2018 ANNEX 6 : NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING EN KERNBOODSCHAPPEN VAN DE ANALYSE
Nadere informatieDemografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen
Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen 211-225 Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O
Nadere informatieDemografische ontwikkeling Gemeente Medemblik
Demografische ontwikkeling Gemeente Medemblik Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 BIJLAGE II Overall conclusie De Nederlandse economie groeit in 1 naar verwachting met 1¼%. Voor komend jaar wordt een groei van 1¾% voorzien. De toename van
Nadere informatieProfit. Europa is een van s werelds meest welvarende regio s. en heeft een van de grootste interne markten. Deze
Profit Europa is een van s werelds meest welvarende regio s en heeft een van de grootste interne markten. Deze positie wordt echter bedreigd door de snelle opkomst van Azië, maar ook door het steeds groter
Nadere informatieEindexamen economie vwo I
Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Uit het antwoord moet
Nadere informatieDemografische ontwikkeling Gemeente Hoorn 2011-2025
Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn 211-225 Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O Research
Nadere informatieBeleggingen institutionele beleggers in 2004 met 8,1 procent omhoog
Publicatiedatum CBS-website Centraal Bureau voor de Statistiek 9 december 25 Beleggingen institutionele beleggers in 24 met 8,1 procent omhoog drs. J.L. Gebraad Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen,
Nadere informatieDe economische omgeving. Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa
De economische omgeving Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa Inhoud Wereldeconomie Traag herstel Verengde Staten Europa Nederland Ook 2017 een conjunctureel goed jaar Ons land staat er heel goed
Nadere informatieEconomische prognose IMF voor het GOS
Economische prognose IMF voor het GOS Jan Limbeek Twee keer per jaar, in april en september of oktober, publiceert het IMF zijn World Economic Outlook, waarin het zijn economische verwachtingen voor de
Nadere informatie