1. Voorwoord Bestuur Deelnemersraadpleging Beleidsmedewerker en Secretariaat Club van Zeist...

Transcriptie

1

2 Inhoudsopgave 1. Voorwoord Bestuur Deelnemersraadpleging Beleidsmedewerker en Secretariaat Club van Zeist Ontwikkeling deelnemersbestand Studiebijeenkomsten Studiebijeenkomsten overzicht Voorjaarscongres Najaarscongres Werkgroepen Werkgroep API / PPI Werkgroep Beleggingen Werkgroep Internationaal Werkgroep Korten van Pensioenen Werkgroep Pension Fund Governance (PFG) Werkgroep Toekomst Nederlands Pensioenstelsel (TNP) Werkgroep Wft Pensioenverzekeringen Werkgroep Bestuurlijke Vernieuwing Inleiding bij de jaarrekening van Resultaat en overige reserves Liquide middelen Overige kosten Financiële positie Controleverklaring Samenvattend Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans per 31 december Controleverklaring

3 Bestuursverslag Voorwoord In dit jaarverslag van de Kring van Pensioenspecialisten (KPS) presenteren wij u de ontwikkelingen en activiteiten in De KPS kan terugkijken op een enerverend jaar. Afscheid van Eric Bergamin In de studiebijeenkomst van 21 juni jl. hebben we afscheid genomen van onze voorzitter Eric Bergamin. De afgelopen 4 jaar kenmerkten zich als een zeer dynamisch pensioentijdperk waarbij Eric op deskundige en inspirerende wijze sturing gaf aan de KPS. Gelet op de vele veranderingen in de sector is besloten om de vacante voorzittersfunctie niet per direct in te vullen maar eerst stil te staan bij de vraag op welke taken de nieuwe voorzitter zich dient te richten en welk tijdbeslag daarmee van de voorzitter wordt gevergd. Deelnemersraadpleging Het bestuur heeft besloten om bij de deelnemers de voelhorens uit te steken om te toetsen of de huidige vorm van de KPS, de organisatie en het aanbod van activiteiten nog voldoende aansluiten op de behoeften van de deelnemers. Daartoe is een deelnemersraadpleging gehouden, waarover u verderop in dit verslag meer kunt lezen. Veel roering in de pensioensector Begin januari kwamen de eerste (grote) pensioenfondsen naar buiten met het bericht over mogelijke noodzakelijke kortingen van de pensioenaanspraken. Het thema dat in de loop van het jaar steeds weer terugkwam op de agenda van de politiek en sociale partners en dus ook op de agenda van de KPS. Daarnaast hielden de ontwikkelingen rond het Pensioenakkoord de gemoederen bezig. Aanvankelijk leek er een radiostilte te heersen. Die werd doorbroken door het Lenteakkoord en al snel gevolgd door de val van het kabinet. Met als resultaat opnieuw de onzekerheid over de houdbaarheid van het Pensioenakkoord. De KPS organiseerde diverse bijeenkomsten waarin de gevolgen van de akkoorden werden toegelicht en bediscussieerd. In september werd een nieuw akkoord toegevoegd aan deze symfonie. Maar uiteindelijk moet nadere berichtgeving over het nieuwe pensioencontract vanuit SZW de vraag beantwoorden of er voldoende muziek in zit om een toekomstbestendig stelsel te kunnen inrichten. En wat zo al verder: het ministerie van SZW publiceerde het wetsvoorstel Versterking van het bestuur van pensioenfondsen. EIOPA startte een Quantitative Impact Study naar de verdere uitwerking van de Holistic Balance Sheet ter voorbereiding op de herschrijving van de IORP-richtlijn. Vlak voor Kerst bracht SZW een brief naar buiten over de Algemene Pensioeninstelling en de AFM kwam met een voorstel voor een gestandaardiseerd Dienstverleningsdocument ten behoeve van de pensioenadviseur die adviseert in verzekerde regelingen. 3

4 Bestuursverslag 2012 Deze vele ontwikkelingen leverden voldoende thema s op voor de studiebijeenkomsten. Het aantal geplande bijeenkomsten bleek niet voldoende om in te spelen op deze actualiteit. In maart vond een extra bijeenkomst plaats over het Pensioenakkoord en in juli werd een extra bijeenkomst gehouden over de Hoofdlijnennota van het FTK. Veel werkgroepen waren dit jaar actief om een bepaald pensioenitem verder uit te diepen en in een notitie en/of studiebijeenkomst te presenteren. De belangrijke doelstellingen van de KPS zijn en blijven kennis uitwisselen en verbreden, inbreng in het maatschappelijk debat én plezierig netwerken. Activiteiten waaraan, blijkens de goede opkomst bij onze bijeenkomsten en werkgroepen, veel behoefte is. Het bestuur van de Kring van Pensioenspecialisten is trots op de positie die de KPS ook in 2012 innam in het pensioenveld en op de actieve bijdrage die de KPS-deelnemers daarin hebben. Namens het bestuur van de Kring van Pensioenspecialisten, Mr. Helen Heijbroek, vicevoorzitter 4

5 Bestuursverslag Bestuur 2012 Dagelijks bestuur Overige bestuursleden Het lidmaatschap van het bestuur is gemaximeerd tot vier jaar met de mogelijkheid tot herbenoeming voor één periode van maximaal vier jaar. Aandachtsgebieden bestuur Naam Discipline Bloedgroep Eric Bergamin Juridisch/Internationaal Pensioenfondsen Jac Baas Communicatie Pensioenfondsen / Pensioenuitvoerders Fokko Covers Vermogensbeheer Ondernemingspensioenfonds Helen Heijbroek Juridisch Verzekeraars Hedwig Peters Beleggingen Pensioenfondsen Regina Schoutsen Actuarieel Bedrijfstakpensioenfonds Annemiek Vollenbroek Fiscaal/juridisch Verzekeraars / Pensioenadviseurs John Westerbrink Advies en consultancy Pensioenfondsen / Pensioenuitvoerders 5

6 Bestuursverslag Werving voorzitter en uitbreiding bestuur Uit de deelnemersraadpleging kwam op het punt van de werving van bestuursleden de behoefte naar voren deelnemers meer inspraak te geven in bestuursbenoemingen om de diversiteit binnen het bestuur te waarborgen. Dit heeft geleid tot de vorming van een benoemingscommissie. Deze commissie gaat begin 2013 aan de slag met de vaststelling van het profiel van een nieuwe voorzitter voor KPS en van een extra bestuurslid die de groep van jonge deelnemers (< 40 jaar) zal vertegenwoordigen. Op basis van deze profielen worden de vacatures uitgezet onder de deelnemers. De benoemingscommissie voert de gesprekken met sollicitanten en draagt vervolgens een kandidaat voor de vacante functie voor aan het bestuur. Het bestuur benoemt het nieuwe bestuurslid. Het bestuur verwacht eind april haar nieuwe voorzitter aan de deelnemers bekend te maken. 6

7 Bestuursverslag Deelnemersraadpleging 3.1. Aanleiding en aanpak De al eerder genoemde dynamiek in de sector stelt het bestuur met enige regelmaat voor de vraag of de KPS nog op de juiste wijze inspeelt op de behoeften van de deelnemers, zowel bestuurlijk als inhoudelijk. Past ons besturingsmodel nog in deze tijd? Is coöptatie de juiste vorm voor bestuursbenoemingen? Voldoet de vorm van onze studiebijeenkomsten en congressen nog aan de verwachtingen? Komen alle inspanningen van deelnemers aan werk- en studiegroepen voldoende tot hun recht? En strookt het publiceren en presenteren van een opvatting, mening vanuit de KPS nog met de toenemende behoefte aan diversiteit? Ook verschillende deelnemers hebben het bestuur hierop aangesproken. Dat heeft het bestuur doen besluiten om een deelnemersraadpleging te houden om op basis daarvan te bezien waar voor de KPS eventuele wijzigingen wenselijk zijn. In de voorbereiding naar de bredere deelnemersraadpleging heeft het bestuur tien deelnemers uitgenodigd om daarmee als klankbordgroep in gesprek te gaan Bij de samenstelling van de klankbordgroep is gezocht naar zoveel mogelijk diversiteit onder de leden om een duidelijk beeld te krijgen van wat er leeft onder de deelnemers. In de zomer is deze klankbordgroep bijeen geweest. Daarbij is uitvoerig ingegaan op punten als: kracht en zwakte van de KPS, rol van de KPS en randvoorwaarden, werkwijze, cultuur, bestuur en organisatievorm, verwachtingen en doelstellingen, wenselijke veranderingen. Met de input van deze klankbordsessie is de deelnemersraadpleging opgezet. Het betrof een digitale vragenlijst die onder alle deelnemers is uitgezet. 22% van de deelnemers heeft de moeite genomen om de uitgebreide vragenlijst in te vullen. Daarmee werd een representatieve respons op de enquête gerealiseerd. 7

8 Bestuursverslag Uit deze deelnemersraadpleging kwamen diverse zaken naar voren, waarvan de hoofdlijnen en de daarop geformuleerde voorstellen vanuit het bestuur hierna worden samengevat: 3.2. Analyse deelnemersraadpleging en voorstellen voor verbetering ANALYSE BEVINDINGEN DEELNEMERS Belangrijkste doelstellingen inzake activiteiten KPS Kennisverrijking, uitwisselen van ervaringen, netwerken Vraagstukken benaderen vanuit diverse vakgebieden Functioneren van werkgroepen verbeteren door: o Commitment van deelnemers o Duidelijke opdrachtomschrijving o Duidelijkheid over output o Multidisciplinair samengesteld Thema s studiebijeenkomsten meer spreiden over aandachtsgebieden Studiebijeenkomsten alleen toegankelijk voor deelnemers Interactie met politici belangrijk Het stimuleren van het maatschappelijk debat Voor verbetering vatbaar (echter grote verdeeldheid over wijze waarop het debat gevoed moet worden: wel of geen standpunten innemen?) VOORSTEL VAN BESTUUR Structurering die leidt tot: KPS, de slijpsteen voor pensioenvraagstukken Verrijking maatschappelijk debat Verbinden van de verschillende disciplines die KPSdeelnemers vertegenwoordigen Behoud van kwaliteit en diepgang Kennisverrijking en uitwisseling van ervaringen onder deelnemers Doelstelling debat: Verrijken van debat, door het aandragen van verschillende punten vanuit meerdere invalshoeken en zichtbaar maken voor- en nadelen Stimuleren rol KPS in debat door verbetering functioneren werkgroepen / studiebijeenkomsten / congressen Wens toetreding jongeren binnen de KPS Toename jongere deelnemer draagt bij aan diversiteit, bredere discussie en biedt ruimte voor nieuwe ideeën Jongeren integreren in de KPS Bestuurlijke organisatie KPS Deelnemers kunnen zich vinden in benoemingsprocedure bestuur maar: Waken voor ons-kent-ons risico Functieprofielen bestuursleden moeten transparanter Benoemingsprocedure kan transparanter Voorgestelde structuur: werkgroepen -> studiebijeenkomsten -> rondetafels -> congressen Uitbreiden deelnemers < 40 jaar In overleg met jongeren nagaan hoe de KPS jongere deelnemers kan bereiken Uitbreiding van bestuur met bestuurslid < 40 jaar Voorkomen dat er twee platforms naast elkaar ontstaan Waken voor diversiteit in bestuur en benoeming transparant Opstellen van benoemingscommissie Zij stelt na overleg met het bestuur het profiel vast Oproep onder deelnemers om zich aan te melden voor vacatures Benoemingscommissie maakt selectie en draagt duidelijk gemotiveerd een kandidaat voor aan het bestuur. Bestuur benoemt 8

9 Bestuursverslag KPS: de slijpsteen voor pensioenvraagstukken Dit adagium wordt vormgegeven via de volgende structuur: Werkgroepen: Duidelijke opdrachtformulering Minimale oplevering: studiebijeenkomst / notitie Voorzitters werkgroepen komen periodiek bij elkaar voor overleg en afstemming, het signaleren van overlap in werkgroepen, het opstellen van de jaaragenda voor studiebijeenkomsten, rondetafels en congressen. Studiebijeenkomsten: Werkgroepen presenteren bevindingen met de nadruk op het debat. Zij presenteren verschillende visies over pensioenvraagstukken met voor- en nadelen vanuit verschillende disciplines Bevindingen werkgroepen worden door debat verder aangescherpt met argumenten, standpunten en inzichten Rondetafels Na toetsing van de bevindingen van een werkgroep in een studiebijeenkomst wordt een rondetafelbijeenkomst gehouden waaraan een kleine groep deelneemt. Genodigden kunnen zijn: politici, organisaties van werkgevers- en/of werknemers, gepensioneerden en een kleine delegatie van de werkgroep. Daarvoor komen in aanmerking met name die deelnemers die een actieve bijdrage hebben geleverd aan de werkgroep zoals voorzitter(s) en/of trekkers van subgroepen. De nieuw te ontwikkelen websitepagina Ruimte voor debat op en de rondetafels vormen de start voor het maatschappelijk debat. Doel rondetafel: effectiever toewerken naar maatschappelijk debat en commitment van stakeholders van buiten de KPS voor latere deelname aan het congres. Congressen Huidige vorm congressen wordt vastgehouden met accenten op: input werkgroepen, die het traject van studiebijeenkomst en rondetafel hebben doorlopen en hun bevindingen daarop hebben aangescherpt, uitnodigen externe sprekers voor extra input, uitwisselen kennis en ervaring KPS-deelnemers met externe pensioenspecialisten en de hiervoor genoemde stakeholders. nadrukkelijk profileren van het congres onder niet-deelnemers van de KPS om maatschappelijk debat ook buiten de KPS op gang te brengen. 9

10 Bestuursverslag Beleidsmedewerker en Secretariaat Jannet Kroes ondersteunt het bestuur in haar functie van beleidsmedewerker bij de KPS. Zij heeft als eerste taak het initiëren, bewaken en uitvoeren van het door het bestuur vastgestelde beleid. In dit enerverende jaar moest zij haar aandacht verdelen over de kerntaken en de voorbereidingen voor de deelnemersraadpleging. Vanaf juli, na het vertrek van de voorzitter, heeft haar ondersteunende rol van het bestuur een extra dimensie gekregen. Dat laatste geldt ook voor de bestuursleden, die de diverse taken van de voorzitter verdeelden om de activiteiten van de KPS in goede banen te continueren. De beleidsmedewerker verzorgt in principe ook de aansturing van de werkgroepen en de verslaglegging van de bijeenkomsten daarvan. Dit bevordert de doorloop van de activiteiten van de werkgroep waardoor sneller concrete aanbevelingen op de diverse pensioenterreinen kunnen worden bereikt. Daarnaast verzamelt en plaatst zij relevante stukken voor de werkgroepen op de website van de KPS, zodat de deelnemers van werkgroepen tijdig en uniform worden geïnformeerd. Via twitter worden geïnteresseerde deelnemers op de hoogte gehouden van de activiteiten van de KPS en van opmerkelijke actualiteiten in de Kringpensioen Tenslotte zorgt de beleidsmedewerker voor de toetsing van de referenties in de procedure van de aanmelding van nieuwe deelnemers. Het secretariaat voert de deelnemersadministratie,de financiële administratie en beantwoordt als eerste aanspreekpunt de vragen van (aspirant-)deelnemers. De secretariaatmedewerkers zorgen voor een efficiënte organisatie van studiebijeenkomsten, congressen en werkgroepen en voor een plezierige ontvangst van deelnemers en sprekers. 5. Club van Zeist In 2009 ontstond een nieuwe cirkel binnen de Kring van Pensioenspecialisten. Op initiatief van enkele oud-bestuursleden werd de Club van Zeist opgericht: oud-bestuursleden die in georganiseerd verband ondersteuning willen bieden aan het huidige bestuur. In Slot Zeist kwam deze Club voor het eerst bijeen en ontleende daaraan haar naam. In overleg met de Club is eind 2012 besloten de Club niet langer als afzonderlijk orgaan van de KPS te laten voortbestaan omdat dat binnen de huidige structuur niet tot de beoogde meerwaarde leidt. De huidige leden van de Club van Zeist hebben benadrukt dat de oud bestuursleden individueel en op persoonlijke titel graag betrokken blijven bij het reilen en zeilen van de KPS. Het bestuur is blij met dit aanbod en zal daar gepast gebruik van maken. 10

11 Bestuursverslag Ontwikkeling deelnemersbestand Het aantal deelnemers binnen de kring ligt ultimo 2012 rond de 410. De diversiteit in de achtergrond van de deelnemers in 2012 blijkt uit onderstaand schema: Bloedgroepen KPS-deelnemers in procenten Ultimo 2012 Ultimo 2011 Ultimo 2012 Actuaris 1,7 1,9 ICT 1,0 1,4 Advocaat 1,5 1,4 Koepelorganisatie 0,5 0,5 Asset Management 1,7 2,2 Overheid, toezicht, belastingdienst Assurantietussenpersoon 3,9 4,2 Pensioenfonds (bpf, opf, beroeps) Ultimo ,7 0,8 7,9 7,5 Banken 1,0 0,5 Pensioenjurist 3,0 4,4 Communicatiedeskundige 1,0 1,7 Pensioenuitvoerder 12,8 13,1 Consultant 34,0 29,7 Verzekeraar 21,4 26,1 Detachering/Interim Man. 2,7 3,3 Overige 5,2 1,1 Bij dit schema dient een kanttekening geplaatst te worden. De onderverdeling in bloedgroepen is niet altijd geheel duidelijk. Zo ontstaat er bij de deelnemer dikwijls verwarring rond de vraag aangaande zijn achtergrond. Dient hij zijn vakdiscipline, functie, interessegebied of de achtergrond van het bedrijf waar hij werkzaam is in te vullen? Teneinde een duidelijke verdeling te kunnen maken gaat het bestuur in 2013 aan de slag met een herindeling van het deelnemersbestand. Dit zal leiden tot nadere vragen aan de deelnemers. Een meer zuivere indeling kan een belangrijk hulpmiddel zijn bij de bepaling van de thema s van studiebijeenkomsten. Het streven is om een goede match te krijgen tussen de bloedgroepen van deelnemers en de gekozen thema s. Daarnaast dient de nieuwe indeling als instrument om te bepalen of werkgroepen voldoende multidisciplinair worden bemenst ten behoeve van een brede discussie. 11

12 Bestuursverslag Studiebijeenkomsten Het organiseren van studiebijeenkomsten is één van de kernactiviteiten van de KPS. De bestuursleden van de KPS treden bij toerbeurt op als trekker van deze bijeenkomsten en veelal ook als dagvoorzitter. Onderwerpen voor de studiebijeenkomsten komen zowel voort uit de diverse werkgroepen als uit actuele thema s uit het pensioenveld. De invloed van de financiële crisis, de lage dekkingsgraden, de verschuivingen van DB- naar DC-regeling en de aanloop naar het nieuwe pensioencontract vormden in 2012 de rode draad van onze bijeenkomsten. Bij de invulling van de studiebijeenkomsten merkten we dat de toekomst van ons stelsel meer en meer de jongerenpartijen beroert. De KPS geeft deze groepering graag het podium om hun visie naar voren te brengen en met hen het maatschappelijk debat te voeren. In totaal zijn er in het verslagjaar 12 bijeenkomsten gehouden. Deze varieerden van (interne) studiebijeenkomst, workshop tot landelijk congres. In de volgende paragrafen treft u een overzicht aan van alle bijeenkomsten, gevolgd door een kort verslag van het voorjaars- en najaarscongres. Zo mogelijk wordt van elke bijeenkomst een verslag gemaakt. Heeft u interesse in het uitgebreide verslag? Vraag deze aan bij het secretariaat van de KPS. 12

13 Bestuursverslag Studiebijeenkomsten overzicht Datum Thema Dagvoorzitter Inleiders / panel Aantal 19 januari Nieuwjaarsbijeenkomst E. Bergamin L. van der Heiden K. Aarssen P. Akkermans E. Lewin, E. Schols, M. Minnaard 8 februari De verzekerde pensioenregeling: Hoe zeker wilt u het hebben? 7 maart Uitwerking KPS oplossingsrichting Pensioenakkoord (extra bijeenkomst) 112 A. Vollenbroek F. Bart A. Vollenbroek T. Bottinga C. Lucassen 107 E. Bergamin F. Covers maart Workshop: Het pensioenstelsel 2025 R. Schoutsen A. van der Hoek april Voorjaarscongres: Het Pensioenakkoord. Een gegeven? Een tussenstation? Een aanzet tot een nieuw stelsel? Of alle drie? 22 mei Wijzigingen in IFRS voor de Nederlandse pensioenpraktijk 21 juni Europa en de invloed op het Nederlandse pensioenstelsel: kans of bedreiging? 4 juli Het nieuwe FTK: richtinggevende ster of rookgordijn? (extra bijeenkomst) 19 september Beleggen onder het nieuwe FTK F. Covers / H. Peters 31 oktober Het Septemberpakket Pensioenen: Houvast in woelige wateren of Man over boord? 23 november Najaarscongres: Het imago van de pensioensector Alleen een kwestie van oppoetsen en uitdeuken? 11 december Beleggingsaspecten bij de verzekerde regeling P. van Zadelhoff J. Visser A. van der Hoek F. Covers A. Fraterman, C. Driessen P. Omtzigt, T. Bakker. A. Vis G. van t Hoff, M. Colly J. Rietmulder E. van Doorn M. Borst E. Bergamin H.J. Strang A. Putters G. Heeres J. Gielink M. Vis F. Covers J. Adam C. Hoekstra E. Mathijssen J. Noorman J. Noorman J. Potters S. Vollenbroek I. Boelaars F. Covers J. Adam H.J. van Well P. Dijkstra C. Hoekstra J. Schoenmaker G. Möller F. de Vries P. Stamsnijder R. Vermeij, I. Boelaars, P. le Doux IJ. Muilwijk, D. Wiersma A. Vollenbroek B. van Sonsbeek J. Borremans

14 Bestuursverslag Voorjaarscongres 2012 Op 20 april 2012 organiseerde de Kring van Pensioenspecialisten haar jaarlijkse voorjaarscongres. Dit voorjaarscongres kende het thema: Het Pensioenakkoord.. Een gegeven? Een tussenstation? Een aanzet tot een nieuw stelsel? Of alle drie? Zo n 180 KPS-deelnemers en genodigden troffen elkaar in het Conference Centre Sparrenhorst te Nunspeet waar die ochtend de toekomst van ons pensioenstelsel centraal op de agenda stond. In het Catshuis werd die dag nog druk overlegd over o.a. de hervorming van het pensioenstelsel en met name de verhoging van de AOW-/ pensioenleeftijd. Julie Visser, consultant bij TNS/Nipo, reikte een denkmodel aan dat kan helpen bij het vinden van een fundament voor de uitwerkingsrichtingen voor het toekomstige pensioenstelsel. Julie schetste een viertal segmenten waarin maatschappelijke ontwikkelingen kunnen worden geplaatst. Zij plaatste vervolgens de ontwikkelingen van ons pensioenstelsel binnen dit denkbeeld en gaf aan waar het huidige pensioenstelsel zich op dit moment bevindt: in de zorgzame regio. Uit een onderzoek van TNS/Nipo blijkt echter dat de meerderheid van de bevolking (inclusief de jongeren) en ook het MKB zich uitspreken voor mondiale solidariteit. Julie riep de aanwezigen op om deze denkbeelden mee te nemen in de verdere discussie over pensioen. Arjan van der Hoek, KPS werkgroep Pensioenstelsel 2025, presenteerde de ideeën voor een houdbaar en solidair pensioenstelsel. Deze stip op de horizon komt alleen dichterbij als we er zelf naar toe gaan. De werkgroep kwam tot een stelsel dat zich kenmerkt door: Een verplichte spaarregeling bovenop de AOW voor iedereen met inkomen uit arbeid; Deze spaarregeling is kapitaalgedekt; Opbouw op basis van een vast premiepercentage voor iedereen tot maximaal SV-loon; Premie wordt betaald door individu (belastingdienst controleert); Keuze uitvoerder is vrij; Pensioendatum gelijk aan ingangsdatum AOW. De stip op de horizon oogt nog ver weg en het Pensioenakkoord leek ten tijde van het congres een gegeven. Maar die twee kunnen naar elkaar toegroeien. Als het Pensioenakkoord in beweging komt, maar ook als er anderszins aan het stelsel gesleuteld gaat worden. Fokko Covers, deelnemer van de KPS-werkgroep Pensioenakkoord schetste een zestal punten waarmee de uitwerking van het Pensioenakkoord wordt vereenvoudigd, zodanig dat uitlegbaarheid aan de deelnemer centraal komt te staan. En wanneer het stelsel uitlegbaar is, komt dat de uitvoerbaarheid ten goede. 14

15 Bestuursverslag 2012 Tijdens het haalbaarheidsdebat werden de panelleden door dagvoorzitter Peter van Zadelhoff gevraagd om vanuit verschillende invalshoeken te reageren op de aangedragen ideeën. Pieter Omtzigt (CDA) verwelkomde het initiatief vanuit KPS om de uitwerking van het Pensioenakkoord te vereenvoudigen. Arrie Vis (CDJA) pleitte voor duidelijkheid richting de deelnemer in plaats van zekerheid die gebouwd wordt op moeilijke en nauwelijks begrijpbare constructies. Hij kon zich vinden in de voorstellen van het Pensioenstelsel 2025, maar mist de rol van sociale partners en hij twijfelt daarom aan de haalbaarheid. Hij benadrukte dat pensioen ingevuld dient te worden door de sociale partners en niet door de overheid. Daarin verschilt hij duidelijk van mening met Thomas Bakker (Jonge Democraten). Thomas vond de invulling de taak van de overheid; hij zag daarin geen rol voor de vakbonden omdat hij van mening is dat deze te weinig draagvlak hebben. Hij was blij verrast met de voorstellen van de stip op de horizon : hij herkende daarin de plannen van de Jonge Democraten die al eerder zijn gepresenteerd. Ap Fraterman (VNO-NCW) pleitte voor behoud van de kernwaarden van ons pensioenstelsel: solidariteit, collectiviteit en verplichtstelling. Daarin zag hij zeker nog een rol voor de sociale partners. Chris Driessen (FNV) herkende de roep om pensioenplicht ter aanvulling op de AOW. Destijds heeft een dergelijk voorstel van de vakbonden het niet gehaald. Hij merkt op dat zowel FNV als CNV een slag maken in bestuurlijke vernieuwing: de jongeren worden door middel van een masterclass opgeleid om zitting te nemen in het bestuur. Voor de toekomst ziet hij zeker het belang van het pensioenfonds als uitvoerder van de belangrijke arbeidsvoorwaarde pensioen. 15

16 Bestuursverslag Najaarscongres 2012 Op vrijdagmorgen 23 november 2012 hield de Kring van Pensioenspecialisten haar jaarlijkse najaarscongres in het Louwmuseum (nationaal automobielmuseum) te Den Haag. Daar warmde o.a. blikvanger Silver Arrow de deelnemers op voor het thema: Het imago van de pensioensector: Alleen een kwestie van oppoetsen en uitdeuken? Dit thema werd vanuit verschillende invalshoeken benaderd door de diverse sprekers. George Möller, voorzitter Raad van Toezicht AFM en medeoprichter postdoctorale opleiding financiële ethiek UvG, gaf aan dat de oorzaak van de financiële crisis ontstaan is door ondeskundigheid en onbekwaamheid, maar met name door gebrek aan moraliteit. Dit laatste het ontbreken van moraliteit - is volgens hem 80% van het probleem. Möller ziet de oplossing in het versterken van het eigen (morele) kompas en de bereidheid om zelfstandig oordeel te vellen. Hij beëindigde zijn betoog met het pleidooi om meer te varen op eigen kompas en alleen dan te hechten aan de waarden van regels wanneer deze onderbouwd zijn met principes. Mr.dr. Femke de Vries, divisiedirecteur Toezicht expertisecentra DNB, merkte op dat in tijden van financiële crisis het toezicht zich nog duidelijker richt op het functioneren van besturen en met name op de evenwichtige besluitvorming en de communicatie met alle stakeholders. Sinds 2010 is een nieuwe loot binnen DNB operationeel die zich richt op toezicht op gedrag en cultuur. Deze loot heeft als doel risico s op het gebied van gedrag en cultuur tijdig te signaleren en waar nodig gedragsverandering te bewerkstelligen. Op alle niveaus kijkt DNB naar leiderschap, besluitvorming en communicatie. Aan de hand van duidelijke praktijkvoorbeelden schetste De Vries de do s and don ts. De taak van DNB is daarbij om indringend en vasthoudend toezicht uit te oefenen en de vinger op de zere plek te leggen: van vrij voorzichtig toezicht naar toezicht met lef! Pensioenfondsbesturen moeten de drive hebben om daadwerkelijk zelf aan het roer te staan en duidelijk en transparant met alle stakeholders te communiceren. Drs. Paul Stamsnijder,oprichter van de Reputatiegroep, begon zijn inleiding met de opmerking dat Oppoetsen niet genoeg is om het imagoprobleem van de sector het hoofd te bieden. Een nieuw stelsel is nodig! Waak vooral voor halfslachtige maatregelen. Stamsnijder erkende dat een goede reputatie meer uitzondering dan regel is, maar gaf daarbij handvatten voor het creëren van een sterke reputatie. Stamsnijder eindigde zijn inleiding met een aantal aanbevelingen voor de pensioensector om ook die positieve kant van de Januskop duidelijk voor het voetlicht te krijgen, want goed voorbeeld doet goed volgen. 16

17 Bestuursverslag 2012 Na deze inleidingen gaf discussieleider Jacob Schoenmaker het woord aan Roos Vermeij (lid tweede kamer PvdA) en de vier vertegenwoordigers van de jongerenorganisaties Ilja Boelaars (Jonge Democraten), Paul le Doux (JOVD), Dennis Wiersma (FNV Jong) en IJmert Muilwijk (CNV Jongeren). Zij kregen met de zaal de gelegenheid om te reageren op prikkelende stellingen. Deze stellingen leidden tot felle onderlinge discussies over de verplichtstelling, deskundigheid in het bestuur, doorsneepremie en de consequenties van de in het onlangs gepresenteerde Regeerakkoord opgenomen paragraaf inzake de pensioenopbouw. Het congres werd afgesloten met de uitreiking van de KPS Award. Deze Award wordt om de twee jaar toegekend aan een persoon die een bijzondere bijdrage heeft geleverd aan het pensioendebat. De jury heeft unaniem voorgedragen voor de KPS Award 2012 IJmert Muilwijk Met de toekenning van de KPS Award onderstreept de jury de activiteiten van IJmert als een belangrijk startschot van de brede publieke discussie van ons pensioenstelsel met name onder de jongere generatie. IJmert doet dit op een verbindende manier en diept het generatieconflict niet uit. Hij steekt zijn hoofd boven het maaiveld uit en mijdt niet de discussie met zijn achterban. IJmert, die de Award ontving uit handen van Helen Heijbroek, reageerde bijzonder verrast en verheugd en gaf aan dat deze prijs in feite ook toekwam aan Dennis Wiersma (FNV Jong) die zich samen met hem op veel fronten inzet voor de mobilisatie van jongeren voor het pensioendossier. 17

18 Bestuursverslag Werkgroepen Naast de studiebijeenkomsten en workshops bieden de werkgroepen de KPS-deelnemers een belangrijke tool om open en vrij te discussiëren over actuele ontwikkelingen binnen de pensioenwereld. Vooral het proces van uitwisseling en gedachtevorming is zeer verrijkend: dit proces leidt op zowel individueel niveau als groepsniveau tot nieuwe inzichten. Daarnaast wordt de KPS regelmatig gevraagd om een reactie te geven op bepaalde actuele onderwerpen, ondermeer door de vaste commissie van het ministerie van Sociale Zaken, van Financiën of door de toezichthouders van DNB of AFM. En wordt gereageerd op consultaties vanuit Europa zoals bijvoorbeeld vanuit EIOPA. Voor zover mogelijk wordt dan via één van de relevante werkgroepen getracht hierop in de meest brede zin een reactie te geven. Deze werkwijze wordt door de betrokken vragenstellers zeer gewaardeerd en bevestigt de positie van de KPS als onafhankelijk deskundigheidscentrum en vraagbaak. Naast reageren op vragen vanuit de politiek handelt KPS proactief door ongevraagd de aanbevelingen van werkgroepen aan te bieden Werkgroep API / PPI Tot juni 2012 is het behoorlijk stil geweest rond de berichten over de Algemene Pensioeninstelling. Op 28 juni verscheen een kamerbrief waarin toenmalige minister van SZW, mede namens de minister van Financiën liet weten dat voor de API geen aparte pensioenuitvoerder zou worden opgezet. In deze brief werd door de minister o.a. aangegeven: Als ik deze ontwikkelingen, de PPI, het multi-opf en de beoogde versterking van de governance bij pensioenfondsen, in ogenschouw neem, kom ik tot de conclusie dat in andere trajecten reeds wezenlijke elementen voor de vormgeving van een API die in binnen- en buitenland alle vormen van pensioenregelingen kan uitvoeren (de derde fase) zijn gerealiseerd. Daarnaast vermeldt de brief: Met een pensioenfonds dat langs bovengeschetste lijnen vorm kan worden gegeven, acht ik de afzonderlijke introductie van een API in de vorm van een nieuwe pensioenuitvoerder naast de reeds bestaande pensioenuitvoerders (pensioenfonds, verzekeraar en PPI) niet langer noodzakelijk. De minister zegde daarna toe om na de zomer (van 2012!) met een wetsvoorstel te komen. De werkgroep stond in de startblokken om met het wetsvoorstel aan de slag te gaan als deze zou worden gepubliceerd. Omdat dit voorstel uiteindelijk over december heen werd getild, is de werkgroep in 2012 verder niet bijeen gekomen. 18

19 Bestuursverslag Werkgroep Beleggingen In september is de werkgroep Beleggingen van start gegaan onder leiding van Fokko Covers en Hedwig Peters. Deze werkgroep richt zich op pensioenfondsen alsmede de verzekerde regelingen. Een werkgroep waarin niet alleen de techniek van het beleggen aan de orde dient te komen, maar waar ook wordt stilgestaan bij de vraag hoe het beleggingsbeleid ingezet kan worden voor het doel van de uitvoerder: het veilig stellen van een goed pensioen voor de deelnemer. En niet in het minst de vraag hoe dit op duidelijke wijze kan worden uitgelegd aan de pensioendeelnemer. Na diverse brainstormsessies waarin een veelvoud aan onderwerpen door de enthousiaste deelnemers naar voren werden gebracht, hebben de werkgroepleden uiteindelijk een aantal speerpunten vastgesteld waarop zij zich de komende tijd gaan richten: Nieuw Pensioenstelsel met name op het beleggingsbeleid rond nominaal en reëel contract Uitbestedingsbeleid vermogensbeheer Rekenrente / UFR Derivaten / EMIR 8.3. Werkgroep Internationaal Onder leiding van de moderators Gerard van t Hoff en Henk-Jan Strang is de werkgroep Internationaal met een aantal enthousiaste deelnemers voortvarend aan de slag gegaan. Uitgangspunt van de werkgroep is verdieping in de vele punten die in het Europese pensioenveld spelen. Zo ontstaat bewustwording van de impact op ons Nederlands pensioenstelsel. De werkgroep is in 2012 totaal zevenmaal in plenaire vorm bijeen geweest. Daarnaast vonden nog in klein comité bijeenkomsten plaats waarbij de input voor het voorjaarscongres en de studiebijeenkomst op 21 juni werd voorbereid. De studiebijeenkomst had als thema Europa en de invloed op het Nederlandse pensioenstelsel: kans of bedreiging?. Deze bijeenkomst werd door 60 deelnemers bezocht en waardevol (44%) tot zeer waardevol (32%) beoordeeld. De werkgroep heeft zich in 2012 verder verdiept in: Het Witboek Pensioenen van de Europese Commissie. De herziening van de IORP-richtlijn (IORP II). De Holistic Balance Sheet (HBS)-benadering. Het Europese Pensioenlandschap om de impact van IORP II voor een aantal landen helder in beeld te krijgen. Het nieuwe pensioencontract in relatie tot de voorstellen rond IORP II. Gezien de verwachte consultatie rond IORP II zal de werkgroep ook in 2013 haar tijd nuttig en zinvol kunnen inzetten om ons pensioen in een breder internationaal perspectief te plaatsen. 19

20 Bestuursverslag Werkgroep Korten van Pensioenen In 2011 heeft de werkgroep een notitie opgesteld en voorgelegd aan de KPS-deelnemers in een studiebijeenkomst. Deze notitie was onderverdeeld in de thema s: 1. Wet- en regelgeving / Europa 2. Techniek 3. Verdeling / Evenwichtige belangenbehartiging Ook is de notitie getoetst tijdens een rondetafelsessie met vertegenwoordigers van DNB, AFM en de Pensioenfederatie. Daarop is de notitie verder aangescherpt. Op 19 januari 2012 kwam een aantal grote pensioenfondsen met het bericht naar buiten omtrent hun verwachte korting in Op diezelfde dag hield KPS haar Nieuwjaarsbijeenkomst met het thema: Korten als ultieme noodmaatregel of korten als sturingsinstrument?. Drie deelnemers uit de werkgroep hielden tijdens deze bijeenkomst een betoog dat: korten onafwendbaar is en er geen halve maatregelen genomen moeten worden het in de Pensioenwet ontbreekt aan een duidelijk artikel over opstempelen er evenwicht in risicodeling dient te zijn (bij de uitwerking van LAM en RAM onder het nieuwe pensioenakkoord) anderzijds serieus moet worden nagedacht over het fenomeen pleisters plakken : onderken het probleem en begin (opnieuw) bij de basis! Werkgroep Pension Fund Governance (PFG) In maart 2012 heeft de werkgroep PFG een bijdrage voorbereid aan de rondetafelsessie die op 22 maart jl. in de Tweede Kamer plaatsvond inzake het Wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen (Wvbp). In vervolg op deze rondetafelsessie heeft de minister een nota gepubliceerd met daarin een voorgestelde wijziging. Deze aanpassing betreft de volgende vier onderwerpen: a. de toevoeging van het zogenaamde one tier bestuursmodel, b. de mogelijkheid tot afwijking van de verplichting tot beperking van het zetelaantal van werkgevers bij premiemaximalisatie, c. de vermindering van het aantal goedkeuringsrechten van de raad van toezicht, d. een eigen regeling voor het aantal bestuurs- en toezichtfuncties voor de pensioensector. Omdat de onderwerpen a. tot en met c. de positie van de sociale partners raken, heeft de minister ervoor gekozen om de voorgestelde wijzigingen aan de SER voor te leggen. De reactie van de SER is in september 2012 verschenen, waarna de werkgroep bijeen is gekomen. De werkgroep is vervolgens aan de slag gegaan met het opstellen van een checklist die behulpzaam kan zijn bij de keuze van het bestuursmodel. Zij werkt ernaar toe deze lijst te kunnen aanbieden voordat de parlementaire discussie plaats gaat vinden in de Tweede en Eerste Kamer. 20

21 Bestuursverslag Werkgroep Toekomst Nederlands Pensioenstelsel (TNP) Binnen de werkgroep TNP is de afgelopen jaren veel denkwerk verricht en zijn voor tal van aspecten oplossingsrichtingen uitgewerkt. Vanuit één van de subgroepen is tijdens een workshop in maart een denkrichting gepresenteerd voor een houdbaar toekomstig pensioenstelsel. Ook op het Voorjaarscongres van 2012 is hierop ingegaan. De werkgroep onderzoekt de mogelijkheden van een doorstart, met als uitgangspunt een toekomstbestendig pensioensysteem zonder de ballast van een systeem uit het verleden dat in het toekomstbeeld moet worden ingepast Werkgroep Wft Pensioenverzekeringen De werkgroep Wft heeft zich in de afgelopen tijd bezig gehouden met diverse consultaties van het College Deskundigheid Financiële Dienstverlening (CDFD) inzake de nieuwe Wft-pensioenmodule. In de zomer van 2012 heeft het CDFD een consultatie gestart over een nieuw vakbekwaamheidsgebouw. Ook voor deze consultatie heeft de werkgroep Wft uitgebreid input geleverd. Het adviestraject voor een vernieuwde structuur van de Wft-vakbekwaamheid is in december afgerond. Reacties op de deze zomer gehouden consultatieronde zijn door het College gewogen en waar nodig verwerkt. Het nieuwe bouwwerk zal vanaf 1 januari 2014 van kracht zijn. Het vakbekwaamheidsbouwwerk onderscheidt acht soorten adviseurs, waaronder de Pensioenadviseur. Voor elke adviseur zijn beroepskwalificaties opgesteld. Per beroepskwalificatie dient de vakbekwaamheid te worden aangetoond met een Wft-diploma. De Pensioenadviseur die adviseert en bemiddelt in pensioenverzekeringen dient te beschikken over de modules Basis, Vermogensadvies en Pensioen. 21

22 Bestuursverslag Werkgroep Bestuurlijke Vernieuwing KPS en Vrouwen in Institutioneel Pensioen (ViIP) trokken sinds het najaar van 2011 gezamenlijk op in de werkgroep Bestuurlijke Vernieuwing. In twee subgroepen is flink gewerkt aan een gezamenlijke notitie. Deze notitie geeft een toekomstbestendige visie op de borging van diversiteit binnen het pensioenfondsbestuur, waarbij diversiteit wordt benaderd in de brede zin van het woord. De gezamenlijke notitie Diversiteit vanuit Mentaliteit werd meegenomen in het najaarscongres van 2012 dat in het teken stond van het imago van de pensioensector. 22

23 Financieel verslag Inleiding bij de jaarrekening van was voor de KPS een hectisch jaar. Enerzijds vanwege de activiteiten die inspeelden op de grote hoeveelheid aan ontwikkelingen binnen de pensioenbranche, anderzijds vanwege de voorbereidingen in de aanloop naar de deelnemersraadpleging. Deze extra activiteiten zijn merkbaar aan de exploitatiekant van de jaarrekening van Hierna wordt kort ingegaan op de meest belangrijke financiële aspecten. Voor aanvullende informatie verwijzen wij u graag naar de jaarrekening 2012 op de volgende pagina s Resultaat en overige reserves Het boekjaar 2012 is afgesloten met een negatief resultaat van en een totaal vermogen van De lasten kwamen hoger uit dan begroot. Dit heeft te maken met de kosten van de extra (studie)bijeenkomsten, de activiteiten rond de deelnemersraadpleging en de lagere opbrengsten door minder betalende externe bezoekers aan beide congressen Liquide middelen De post liquide middelen vertoont in de jaarrekening van 2012 een saldo van Zoals aangegeven in de toelichting op de jaarrekening worden de gelden aangehouden bij de Rabobank Overige kosten In de post Algemene Kosten zijn de kosten rond de deelnemersraadpleging opgenomen. Met deze raadpleging was bij het opstellen van de begroting geen rekening gehouden Financiële positie De door het bestuur geformuleerde doelstelling om het eigen vermogen te richten op één keer de jaarexploitatie kon tot 2011 worden vastgehouden. Met het stijgen van de exploitatiekosten en vanwege de onder punt 9.1. genoemde redenen is het bestuur in 2012 er niet in geslaagd een neutraal resultaat neer te leggen. Het eigen vermogen is nu onder de grens van één maal de jaarexploitatie gedaald. Gezien de economische crisis heeft het bestuur besloten de contributie in 2013 niet direct te verhogen, maar als gevolg van de verhoging van het btw-tarief (19 naar 21%) ontkomen we niet aan een lichte stijging (2%). Voor 2013 is een resultaatneutrale taakstellende begroting opgesteld en een daarmee in overeenstemming zijnde exploitatierekening. Vóór 2014 zal opnieuw kritisch moeten worden gekeken of de contributie nog langer op het gestelde niveau houdbaar is. Het bestuur zal de deelnemers daarover tijdig informeren Controleverklaring Sinds 2010 geeft VDGC Accountants en Belastingadviseurs een controleverklaring af. Een dergelijke controle ligt in de lijn van de verdergaande transparantie in de financiële sector. Met genoegen kan het bestuur melden dat ook over het boekjaar 2012 de KPS een goedkeurende controleverklaring heeft ontvangen. 23

24 Financieel verslag Samenvattend Samenvattend kan worden gesteld dat 2012 ook financieel voor de KPS een uitdagend jaar was. Een sluitende begroting blijft de leidraad van het financiële beleid. De huidige financiële positie biedt de KPS de mogelijkheid om met een kritische blik de komende jaren invulling te geven aan verdergaande ontwikkelingen en inhoud te geven aan het maatschappelijk debat. Regina Schoutsen AAG, penningmeester 24

25 Financieel verslag Jaarrekening Balans per 31 december Materiële vaste activa Website Inventaris Eigen vermogen Reserves Vorderingen Debiteuren Omzetbelasting Overlopende activa Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overlopende passiva Liquide middelen

26 Financieel verslag Staat van baten en lasten over Begroting Baten Contributies Congressen/symposia en workshops Rente Lasten Kosten bijeenkomsten, werkgroepen, vergadering Studiebijeenkomsten, congressen, workshops Bestuursvergaderingen Werkgroepen Personeel- en kantoorkosten Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Autokosten Overige personeelskosten Afschrijvingen materiële vaste activa Website Inventaris Overige kosten Jubileum Vanuit bestemmingsreserve Secretariaat Drukwerk Onderhoud website Assuranties Accountantskosten Loonadministratie en advies Afschrijving dubieuze debiteuren Algemene kosten Som der lasten Exploitatieresultaat

27 Financieel verslag Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Algemeen Activiteiten De activiteiten van de stichting zijn het bevorderen van de praktische toepassing van onderzoek op het gebied van pensioenen en het behartigen van de gemeenschappelijke (beroeps-) belangen van haar deelnemers, ten dienste van de pensioendeskundigheid en/of -wetenschap. Overige Met de Belastingdienst zijn in 2008 afspraken gemaakt over de belastingplicht voor de omzetbelasting en vennootschapsbelasting. Indien de activiteiten niet wezenlijk veranderen en er geen winstdoelstelling is, blijkende uit een gelijkblijvend eigen vermogen en een resultaat van nihil, is er geen belastingplicht voor de vennootschapsbelasting. Door de wijzigingen in de wet- en regelgeving is de stichting met ingang van 2011 belastingplichtig voor de omzetbelasting. Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De jaarrekening is opgemaakt op basis van historische kostprijs. De waardering van activa en passiva geschiedt, voor zover niet anders is vermeld, tegen nominale waarde. Winsten zijn verantwoord in het jaar waarin de goederen zijn geleverd c.q. de diensten zijn verricht. Verliezen welke hun oorsprong vinden in het boekjaar zijn in aanmerking genomen zodra deze voorzienbaar zijn. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd op verkrijgingprijs, indien van toepassing verminderd met de fiscaal toegestane herinvesteringreserve en bijzondere waardeverminderingen. Hierop komen in aftrek de afschrijvingen die zijn gebaseerd op de verwachte economische levensduur, rekening houdend met een eventuele restwaarde. De afschrijvingen zijn berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingprijs, indien van toepassing rekening houdend met de fiscaal toegestane herinvesteringreserve. Op investeringen die in de loop van het jaar plaatsvinden wordt tijdsevenredig afgeschreven. Vorderingen en overlopende activa Vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde, zo nodig onder aftrek van voorzieningen wegens oninbaarheid. Grondslagen voor resultaatbepaling Baten en lasten De baten en lasten zijn toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Winsten zijn verantwoord indien en voor zover zij in het jaar zijn verwezenlijkt, waarbij rekening is gehouden met verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het jaar. 27

28 Financieel verslag Toelichting op de balans per 31 december 2012 Materiële vaste activa Website Inventaris Totaal Boekwaarde op 1 januari Afschrijvingen Boekwaarde op 31 december Verkrijgingprijs Cumulatieve afschrijvingen en Waardeverminderingen Boekwaarde op 31 december Afschrijvingspercentages Website 20% Inventaris 20% Overlopende activa Bankrente Vooruitbetaalde bedragen Liquide middelen Rabobank, rekening-courant Rabobank, spaarrekening

29 Financieel verslag Reserves Balans per 1 januari Exploitatieresultaat Balans per 31 december Belastingen en premies sociale verzekeringen Omzetbelasting Loonheffingen Overlopende passiva Vooruit ontvangen contributies Reservering vakantiegeld Giften KPS Award Accountants- en advieskosten Overige

30 30

31 31