Inhoudsopgave 1. Inleiding

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 3978 woorden 10 mei ,3 111 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Indianen van het Noorden 4. Indianen van het Oosten 5. Indianen van de Vlakte 6. Oorlog 7. Taal 8. Reservaten 9. Traditie en rituelen 10. Wounded Knee 11. Beroemde Indianen 12. Conclusie 13. Bronnen 1. Inleiding Ik houd mijn werkstuk over de Indianen. Ik bespreek een aantal Indianen van Amerika. Over hoe ze leefden, geschiedenis, hun geloof enz. Ook over beroemde Indianen. Ik ben erachter gekomen dat de Indianen vroeger goed ontwikkelde mensen waren. Hun geloof vind ik interessant. Hoeveel goden ze aanbidden en wat die goden volgens hen konden doen. Ze hebben een eigen cultuur en die willen ze behouden. Vele mensen wouden hun dit afpakken, maar ze hebben voor hun cultuur gevochten! En dat waardeer ik! Ik ben via internet aan deze informatie gekomen en natuurlijk wat van me zelf. Veel plezier met lezen! Fleur. Vroeger tussen de en jaar geleden trokken over de Beringstraat (tussen Alaska en Siberië) mensen uit Azië binnen. Deze mensen zijn de voorouders van de Indianen en Eskimo s van nu. De Beringstraat is het stuk zee tussen Alaska en Siberië. In de IJstijd was deze straat drooggevallen en konden de mensen van Amerika naar Alaska reizen en andersom ook. Zo hebben de mensen zich snel verspreidt in het land Amerika. In het jaar 1000 kwamen de Noormannen via Groenland Amerika in. Zij noemde de Indianen Skraelings.De contacten tussen de Indianen en de Noormannen liep niet zo goed. De Noormannen vertrokken weer. 500 jaar later in 1492 ontdekte Columbus Amerika. Als hij in Amerika aankomt denkt hij dat hij in India is Pagina 1 van 7

2 en noemt de bewoners Indianen. Dat is zo gebleven tot hij erachter kwam dat hij niet in India was. Het was een Nieuw land. Hij noemde het land Amerika. In het verre Noorden leefden de Canadese Indianen. Het is een land van naaldbomen, sneeuwstormen, rivieren en meren. De Indianen in dit gebied leven van jacht en visvangst. De voorwerpen die ze gebruikten in hun leven bestaan bijna allemaal uit hout. Huizen, wigwams en tipi s bestaan uit een geraamte van hout. Met hierover heen een berenvel of berkenbast. Tipi s zijn kegelvormige wigwams. In de zomer trekken de Indianen rond in kano s en in de winter met sleeën of op winterschoenen. Toen de Fransen kwamen veranderden de Indianen in pelsjagers die ze verkochten aan de Fransen. In ruil voor de bont kregen zij Europese goederen zoals geweren, vallen en kleding. Nu nog steeds leven de Indianen van pelshandel. In de wouden van het Oosten van Amerika is het leven van de Indianen tot de komst van de Europeanen leven van overvloed. Zelden was er honger. De combinatie van jacht, visvangst en landbouw zorgt voor veel vrije tijd. Deze tijd biedt veel ruimte voor rituelen en oorlog. Oorlog, daar doodden ze hun tijd mee. Als de Amerikaanse overheid de Cherokees vrede wouden laten sluiten dan antwoordde zij dat het met oorlog moest. In het Noord-Oosten stichtte Hiawatta (de leider van de Mohwhawks), de liga van de Irokezen. Liga betekent het verbond. Sindsdien namen de Irokezen de leiding over een deel van Amerika. Dit ging goed tot Andrew Jackson in 1830 alle Indianen naar het Westen bij de Mississsippi jaagde. Hier kregen ze de naam Seminole. De Seminolen leven daar nog steeds. Waarschijnlijk waren er op de prairie niet veel Indianen die op de bizons jaagden tot dat de paarden dit mogelijk maakten. De eerste paarden zijn ontsnapt uit de nederzettingen van de Spanjaarden. Nu konden de Indianen ook makkelijker reizen. Eerst met kleine tipi s die niet veel weegden. Maar nu met grote wigwams die de paarden meesleepten. Op de vlakte woonden ook de Indianen van de Missouri. De belangrijkste stammen van de Missouri zijn Mandan, Hidatsa en Arikra. Zij speelden een belangrijke rol voor de handel tussen de Nomaden en de Europeanen. Nomaden zijn Indianen zonder vaste woonplaats of verblijfplaats. Zo zijn de Indianen aan geweren of aan andere Europeaanse goederen gekomen. Maar het bracht ook nadelen mee. De ziektes zoals de Pokken, Griep of andere ziektes brachten de Indianen neer naar slechts een handvol dorpen. Door de komst van de paarden konden de Indianen zich makkelijk verplaatsen. Met de paarden konden ze snel een oorlog tegen moet gaan of juist ontwijken. Als de ene partij de oorlog heeft gewonnen krijgen de Indianen een scalp. Een scalp is een stuk hoofdhuid met de haar er nog aan op een stukje hout. Dit scalperen gebeurt in meerdere delen van Amerika. Lang is afgevraagd of dit scalperen is ingevoerd door de Indianen. Uit een archeologisch onderzoek is gevonden dat de Europeanen dit hebben ingevoerd. De Indiaanse stammen hebben allemaal verschillende talen. Zoals het woordje melk In vele Indiaanse talen betekent dit woord keel,slikken of zuigen. Het woord melk is in de loop der tijd anders gaan klinken zoals; milq, amu ul of milq-tan. Sommige woorden zoals de laatste voorbeelden kun je bijna niet uitspreken. Voor nog vele andere woorden zijn geen uitsprekende klanken te vinden. Omdat iedere stam een eigen taal ontwikkelde en ze elkaar dus niet konden verstaan, maakten de Indianen van de Prairie een gebarentaal die enigszins lijkt op de gebarentaal van de doven van nu. Zo ontstaan er in Amerika Pagina 2 van 7

3 honderden talen die net zo van elkaar verschillen als Frans en Chinees. Hieronder een paar woordjes in het Indiaans. Gezicht -> Ite Limonade -> Nemnar Citroengras -> Sitalgãs Bos -> Bohjã Kiwi -> Kukuhi Vis -> Hoga Ook onder invloed van de Engelsen zijn er woorden die een beetje herkenbaar zijn. Schop -> Sahal (komt van shovel) Houwer -> Katlis (komt van cutlass) Broodvrucht -> Belphut (komt van breadfruit) Timmerman -> Chapinda (komt van carpenter) Azijn -> Bhinga (komt van vinegar) Meel -> Phulva (komt van flour) Hieronder een zinnetje in het Indiaans. Ekdam Lakhnau chal gail rahe. Betekenis: Hij is heel ver gaan wonen. Toen de blanken het land van de Indianen verder binnendrongen, moesten de Indianen steeds verder weg van hun gebied. De Indianen vochten voor hun land vol traditie. Door de regering werden reservaten opgesteld. Reservaten zijn stukken land waar alleen Indianen in leven. Sommige Indianen vonden het leven van daarbuiten interessanter en trokken weg. Steeds meer Indianen volgden hun voorbeeld en gingen ook naar daarbuiten. Maar niet alle. Er zijn ook Indianen gebleven. Deze reservaten zijn nu nog. Een reservaat is geen onderdeel van de staat waar het ligt. Een reservaat heeft zijn eigen bestuurders. Het grootste reservaat in de Verenigde Staten is de Navajo Nation in Arizona, 3x zo groot als Nederland. De kleinste in de VS is de Sheep Ranch Rancheria in Californië. Er zijn meer dan 300 Indianen-reservaten, - dorpen, -kolonies in de Verenigde Staten. De zwarte vlekken op deze kaart zijn reservaten. In de winter komen kleine stammen bij elkaar om als een grote groep verder te trekken, omdat een grote groep meer kans heeft om de winter te overleven. Zo vormen zich een aantal grote groepen. Deze grote groep komen in de zomer bijeen voor een Gemeenschappelijke bizonjacht en voor de zonnedans. De zonnedans is het bekendst ritueel van de Indianen. Alleen de Comanche kennen het ritueel niet. De zonnedans komt z n naam door de Sioux( een stam) die de zonnedans Zij staren naar de zon. te noemen. Tijdens de Zonnedans kan iemand een visioen krijgen. Maar de reden om mee te doen aan de zonnedans is meestal een belofte. Dus als iemand zegt; Als het mij lukt om de paarden van de vijand te stelen doe ik dit jaar mee aan de zonnedans. Het belangrijkste uit deze traditie is de macht opbouwen van de beschermgeest. De beschermgeest kan zijn visioenen in een veertienjarige jongen kwijt. De jongen gaat met de medicijnman naar de top van de berg en vast daar ongeveer 4 dagen. Vaak krijgt hij hierna een visioen. In dit visioen krijgt hij adviezen en ook kennis om ziektes te genezen, of bescherming te krijgen tegen vijandelijke kogels. Een traditioneel recept is pemmikan en blijft erg lang goed. Dit is voor een strenge winter zonder eten. Dit Pagina 3 van 7

4 heb je nodig en wordt zo gemaakt. Je hebt nodig: Bizonvlees Vet Gedroogde bessen Zo maak je het: Het vlees wordt in reepjes gesneden en gedroogd in de zon. Daarna wordt er het vet bijgemengd en fijngestampt met bessen. Door het vet wordt het een soort harde koek. Nu nog steeds proberen veel Indianen meer vrijheid voor hun eigen cultuur te krijgen. Soms ontdekken ze Indiaanse stammen waarvan ze niks afwisten. Bijv. bij de aanleg van nieuwe wegen door de Amazone stuiten de wegenbouwmaatschappijen een enkele keer op een onbekende groep Indianen. Baard vertelt als oude man wat hij meemaakt als jongeman. "Alle bizons zijn verdwenen en de Indianen hebben honger. Ik zit niet met mijn vader in zijn tipi en een boodschapper komt binnen en vertelt ons dat er een redder voor de Indianen is verschenen aan een Indiaan in het verre land waar de zon onder gaat. Hij belooft de bizon en de antilope terug te brengen en de blanken weg te sturen van al het land waar de Indianen vroeger gejaagd hebben. De boodschapper is heilig en vertelt dat als wij dansen en bidden voor deze redder, hij aan ons zal verschijnen en ons dingen zal laten zien die heilig zijn. Mijn vader en al zijn zonen gaan naar het kamp van Grootvoet op het reservaat aan de Cheyennerivier. Daar dansen de Indianen de dans van de geesten iedere dag. Maar er overkomt mij en mijn familieleden niets mysterieus.op een dag slaan ongeveer 500 soldaten hun kamp dicht bij ons op. Grootvoet gaat naar de officier en zegt: 'Mijn vriend, waarom sla jij je tenten zo dicht bij ons op?' De officier antwoordt: 'Jullie zouden die dans van de geesten niet moeten dansen.' Grootvoet zegt: 'Ik ga en ik neem mijn mensen met mij mee en ik wil niet dat je achter mij aankomt. Wij zullen dansen voor de heilige geest en wij doen niemand kwaad.' De officier antwoordt: 'Als je van het reservaat afgaat moet je een pas hebben voor tien dagen.' Dan zegt mijn vader: 'Mijn vriend, als jij bidt tot de god van de blanke, vraag jij dan om een papiertje uit Washington?'In de nacht vluchten wij en slaan onze tenten dicht bij elkaar op. De volgende dag komen de soldaten ons achterna. De officier komt naar ons kamp en zegt tegen Grootvoet: 'Je zou er verstandig aan doen je mensen terug te brengen.' Grootvoet zegt: 'Wij zijn geen vee. Wij willen niet terug.' De soldaten gaan weg.dan verschijnen de oude mensen en de vrouwen en kinderen uit het kamp van Zittende Stier. Wij weten nu dat er een opstand is. Grootvoet zegt: 'Wij gaan terug, dan weet de grote vader van Amerika (dit betekent de president) dat wij niet bij de slechte Indianen horen.'er komen nog meer soldaten bij ons kamp. In de ochtend richten de soldaten een kanon op ons kamp. De soldaten staan op rij met hun geweren in hun hand. De officier komt en zegt dat wij ons moeten overgeven. Zij overleggen de hele dag. Grootvoet zegt dat wij geen opstandelingen zijn en dat hij de volgende ochtend zal vertellen wat hij zal doen. De volgende dag staan de soldaten weer op rij. Het kanon is gericht op ons kamp. Wij moeten ons overgeven, anders gaan de soldaten schieten. Wij gaan met de soldaten mee. Sommige soldaten marcheren achter ons, anderen voor ons en weer anderen aan onze zijkanten. Als het middag is, zegt Grootvoet tegen een van de krijgers: 'Wees bereid.' De krijger gaat bij alle Indianen langs en zegt tegen de vrouwen om alle zware dingen weg te gooien. De officier vraagt waarom zij dat doen. Grootvoet zegt: 'De pony's zijn zwak.' Pagina 4 van 7

5 Als de zon twee vingers hoog is, zegt Grootvoet: 'De pony's kunnen niet verder, we zullen hier ons kamp opslaan, er is goed water.'grootvoet vertelt alle Indianen op paarden dekens om zich heen te slaan zodat zij lijken op vrouwen. Hij zegt ze om kleine vuurtjes te stoken. Grootvoet zegt tegen de mensen in de wagen die het verst van de soldaten is dat zij weg moeten rijden. Als die weg is, vertelt hij aan de inzittenden van de volgende wagen dat bij weg moet gaan. Dit doet hij tot de laatste wagen. Een onderofficier vraagt waar de wagens zijn gebleven. Grootvoet zegt dat ze aan de andere kant van het kamp zijn. Hij zegt hem dat hij hem de wagens zal laten zien. Alle Indianen die zich vermomd hebben als vrouwen gaan met Grootvoet en de onderofficier mee. Als de onderofficier ziet dat wij ons verzamelen, rent bij weg en zegt dat de Indianen aanvallen. Grootvoet zegt ons dat wij hard weg moeten rijden. Wij gaan naar de Badlands. Daar zien wij soldaten die ons zoeken. De volgende dag is Grootvoet ziek. Wij rijden door. De jongemannen houden de soldaten in de gaten die ons zoeken. Grootvoet zegt: 'Wij zullen proberen het kamp van Rode Wolk te bereiken voor ik sterf.' Als wij onderweg ergens stoppen, zien wij vier Indiaanse verkenners. Wij roepen ze, maar zij rennen hard weg. Als wij verder gaan, stuiten wij opeens op soldaten. Zij richten hun geweren en kanonnen op ons. Grootvoet is ziek en onderhandelt met de soldaten. Ik ben erbij. De officier zegt: 'Kan hij praten?' Dan slaat hij de deken die over Grootvoet ligt op en zegt: 'Kun je praten?' Grootvoet zegt dat wij naar het reservaat gaan om onze vrienden en verwanten te bezoeken. De officier zegt: 'Grootvoet, jullie moeten je wapens neerleggen.' Grootvoet zegt: 'Ja wij zijn vredelievend, ik geef mijn wapens op, maar ik ben bang voor wat er gebeurt als ik dat doe. Ik geef de wapens terug als wij bij het agentschap van het reservaat zijn. Als ik ze nu geef, vrees ik voor het leven van mijn mensen.' De officier zegt: 'Wat goed om dit te horen, wij hebben een mooie wagen voor jou met vier muilezels. Daar kun je in liggen.' Als de officieren Grootvoet in de ziekenwagen leggen, lachen zij en ik vrees voor zijn leven. Dan gaan de soldaten terug naar de Wounded Knee stroom met een wacht bij Grootvoet. Iemand wil de wacht doodschieten, maar hij wordt tegengehouden. Het zou alles erger maken voor Grootvoet en alle Indianen zouden worden doodgeschoten.als wij ons kamp bij Wounded Knee opslaan, plaatsen de soldaten bewakers bij de tenten. Een paar Indianen wil naar het agentschap van het reservaat gaan, maar de soldaten houden ze tegen. Op de top van een heuvel is een snelvurend kanon geplaatst. Weer probeert een paar Indianen te ontsnappen als het nacht is, maar er zijn zoveel wachten dat het niet mogelijk is om weg te komen. Wij weten nu dat wij gevangenen zijn. De Indianen die Engels begrijpen, horen dat zij ons naar het zuiden willen sturen met de trein. Daar zou de zee overal om ons heen zijn.alleen de kinderen slapen die nacht. Mijn vader vraagt de medicijnman om hulp, maar die zegt dat de messias hulp zal geven als het nodig is.de volgende dag zegt een tolk dat wij van de soldaten onze geweren moeten inleveren. Ik ga naar mijn tent en begraaf mijn geweer. Als ik terugkom zie ik een stapel geweren. Om mij heen staan allemaal soldaten. Tegenover mij op de top van de heuvel staat het kanon. Ik ben niet bang.de officier zegt: 'Jullie hebben nog vijfentwintig geweren. Ik weet dat jullie meer geweren hebben. Wij hebben ze gisteren geteld. Jullie moeten ook je kogels en messen geven.' Maar wij hebben bijna al onze geweren gegeven.zwarte Vos en Gele Schildpad willen hun geweren niet geven, zij houden ze vast in hun handen. Ook de medicijnmannen willen hun geweren niet opgeven. Mijn vader zegt dat zij beschermd zullen worden door hun hemd met de mysterieuze tekens. De medicijnman zegt: 'Ik ben bang.' Iemand zegt dat wanneer de soldaten al onze geweren hebben de Indianen dan langs hen kunnen lopen en dat de soldaten hun geweren voor zich zullen houden. Maar de Indianen denken dat hij zegt dat zij de geweren op Pagina 5 van 7

6 hen zullen richten. Mijn broer zegt: 'Als zij hun geweren op ons richten, zullen zij schieten.' Mijn vader zegt tegen de medicijnman: 'Nu moet jouw Messias ons beschermen tegen de kogels. Je staat erbij als een oude vrouw.'de officier praat opgewonden tegen zijn soldaten. De medicijnman begint te bidden tot de grote geest. De soldaten komen op Zwarte Vos en Gele Schildpad af. Zwarte Vos zegt: 'Ga weg, ik zal sterven als jullie dichterbij komen, voordat jullie mijn geweer hebben, en als ik sterf neem ik sommige van jullie met mij mee.'een paar Indianen zegt: 'Laten wij onze geweren terugpakken, ze gaan schieten.'een oude Indiaan zegt dat de tolk voor alle problemen zorgt. Mijn vader zegt dat de medicijnman moet helpen. Dan houdt de medicijnman op met zingen en werpt een handvol stof in de lucht en begint te huilen voor de grote geest.hij werpt zijn deken onder het stof, zoals dat hoort in de dans van de geesten.iemand roept in het Lakota: 'Niet schieten.'ik zie dat Zwarte Vos en Gele Schildpad de soldaten uitlachen als zij doodsbang voor hen wegrennen. Zij hebben hun geweren vast alsof zij klaar staan om te schieten. Als ik in een greppel kijk bij de rivier hoor ik opeens een schot. Meteen daarna draaien Zwarte Vos en Gele Schildpad zich om en schieten in de richting waarvandaan geschoten wordt.alle Indianen springen op. 'Pak je geweren en maak dat je wegkomt,' roepen enkele Indianen. Zwarte Vos en Gele Schildpad vallen op de grond. Gele Schildpad zingt zijn doodslied, leunt op zijn elleboog en schiet op de soldaten.alle soldaten beginnen te schieten. Overal om mij heen vallen Indianen op de grond. Een Indiaan schreeuwt in mijn oor: 'Pak je geweer.'ik ren weg door de rook. Ik zie de knopen van een soldatenjas en een geweer gaat af. Ik pak mijn mes en probeer het geweer van de soldaat af te pakken. Ik steek drie keer toe. Hij laat het geweer los. Ik ren terug naar de greppel. De soldaten richten hun geweer op mij en schieten. Een kogel raakt mij in mijn schouder. Ik kan niet rennen en dus loop ik. De soldaten komen op mij af en omdat ik toch al denk dat ik dood ben, val ik aan. Zij rennen weg. Mijn mond en keel zitten vol bloed. Van een dode soldaat pak ik de kogels af. Het blijkt dat ik ook in mijn been geschoten ben. Ik schiet op de soldaten. Overal om mij heen liggen dode vrouwen en kinderen. Eindelijk in de greppel krijg ik een geweer van een Indiaan. Dan begint het snelschietend kanon zijn kogels af te vuren. Mijn vrouw, Wit Gezicht, komt in de greppel. Zij is gewond. Zij zegt: 'Ik ga het lichaam van mijn moeder halen dat op de top van die heuvel ligt.'zij tilt het lichaam op en valt neer, zij is nog een keer geraakt. Zij is dood. Ik klim uit de greppel, want ik denk dat ik nu net zo goed ook kan sterven. Een Indiaan trekt mij terug. Als hij mij terugtrekt, valt hij dood neer met een kogel door zijn hoofd. Ik ga weer schieten. Ik zie een vrouw onder het bloed met een soldatenrevolver in haar hand. Ik ga naar haar toe om haar te helpen. Als ik schiet, rennen de soldaten weg. Ik zie mijn broers Witte Lans en Vervolgde.Zij zijn allebei gewond. Vervolgde is bijna dood. Hij zegt: 'Pak mijn kogels en schiet er zoveel mogelijk dood voor jullie zelf sterven.'wij schieten op de soldaten. Zij richten het kanon op ons. Het zand stuift alle kanten op van de inslag van de kanonskogel. Ik voel mij misselijk en heb dorst. De soldaten komen kijken of wij dood zijn, ik schiet maar kan niet richten. De soldaten rennen weg. Ze schieten nog een keer met het kanon. Haviksveer wordt in twee stukken geschoten. Zij schieten ook op mij. Ik houd mij stil en het schieten stopt. Witte Lans is uit de greppel geklommen en ik zoek hem. Een Indiaanse verkenner schiet op mij als ik uit de greppel wil klimmen. Ik wil sterven. Ik schiet op de soldaten maar kan niet staan. Zij schieten weer met het kanon op mij De kanonskogels gaan rakelings langs mijn hoofd. De wind van de kogels tilt mij van de grond. Ik lig stil op de grond en het schieten houdt op. Ik kruip op de top van een heuvel en mijn broer Schreeuw Naar Hen komt naar mij toe met een paard. Hij zegt: 'Wij gaan naar het agentschap en wij gaan daar samen naar toe of wij sterven samen.' Enkele Oglala-Sioux komen naar ons toe en vertellen dat alle opstandelingen Pagina 6 van 7

7 naar het kamp van Korte Stier gaan.wij gaan mee. Er is niemand. Ik ben te gewond om verder te gaan. Iemand vertelt mij dat mijn vader Hoorn Wolk, mijn moeder Geel Blad, mijn vrouw Wit Gezicht, mijn kind Wit Voet, mijn broer Vervolgde en mijn zuster Haar Paarden allemaal gedood zijn. Mijn broers Witte Lans en Vijand zijn gewond.achteraf denk ik dat wij beter meteen met de opstandelingen mee hadden kunnen doen. Uiteindelijk word ik naar het agentschap gebracht." Dit is een waargebeurd verhaal van Baard.. de slag van Wounded Knee was een grote slachting. Kort hierna richten een aantal mensen een vereniging op voor de Indianen. Het Amerikaans Indiaanse Beweging, met de afkorting AIM. SITTING BULL Het Amerikaanse indianenopperhoofd Sitting Bull werd rond 1831 geboren in het deel van de Verenigde Staten, dat tegenwoordig wordt aangeduid als South Dakota als Tatanka-Lyotanka. Op veertienjarige leeftijd ging Sitting Bull voor het eerst met zijn stam mee op oorlogspad. In juni 1863 kwam hij voor het eerst oog in oog te staan met een Amerikaanse soldaat. Een jaar later maakte hij de slachting in de bergen van Killdeer mee. In 1865 was Sitting Bull betrokken bij een aanval op fort Rice in North Dakota. Tijdens deze gevechtsacties toonde hij zich een dappere indiaan en in 1868 werd hij door zijn stamleden gekozen tot opperhoofd van de Lakota indianen. GERONIMO Geen Indiaan had een wilder en woester reputatie dan Geronimo, de laatste Apache die zich tegen de blanke overheersing bleef verzetten. Hij had goede redenen om kwaad te zijn, maar uiteindelijk werd ook Geronimo opgesloten in een reservaat. Toen de Sioux en Cheyenne in de slag bij Little Bighorn in 1876 het Amerikaanse leger nog hadden verslagen, werden beide stammen na 1880 vrijwel onder voet gelopen. Hun leiders waren uitgeschakeld: Crazy Horse was dood, Sitting Bull zat gevangen in Fort Randall. Chief Joseph van de Nez Percé had de strijd opgegeven; zijn volk stierf nu in Oklahoma aan malaria. Alleen de vier stammen van de Chiricahua Apachen zwierven nog vrij door het zuiden van Arizona en New Mexico. De Chiricahua hadden veel grote leiders gekend, mensen als Cochise, Mangas Coloradas, Delgadito en Victorio. Zij waren nu allemaal overleden. Er was echter één leider die nog vijf jaar verzet wist te bieden: Geronimo. Hij was een legende, een opstandeling voor blanken en een inspiratiebron voor vele Indianen, omdat hij met zijn kleine groepje meer dan vijfduizend U.S. marshalls en drieduizend Mexicaanse soldaten bezighield. Deze laatste grote Apache werd rond 1823 geboren aan de bron van de Gila rivier, toen nog deel van Mexico, nu in de Amerikaanse staat New Mexico. Zoals elke Apache was Geronimo's geboorteplaats hem heilig. Als hij er kwam, wentelde hij zich over de grond. Opgegroeid als Goyahkla, 'hij die gaapt', kreeg Geronimo zijn latere naam van de Mexicanen die hem vernoemden naar de heilige Jeronimus. Het misschien apocratieve verhaal is dat Geronimo de naam verdiende doordat de soldaten die hij dwars door een regen van kogels met zijn mes bedreigde in wanhoop 'Cuidado! Geronimo!' riepen. Pagina 7 van 7