25 e simultaantelling overwinterende Klapeksters op de Strabrechtse Heide Een verslag van hoe zo n dag er voor mij uitziet, door R.

Transcriptie

1 25 e simultaantelling overwinterende Klapeksters op de Strabrechtse Heide Een verslag van hoe zo n dag er voor mij uitziet, door R.Kastelijn Inleiding Onlangs werd Vogelwerkgroep De Kempen via de mail benaderd met een verzoek van twee derdejaars hbo communicatiemanagement studenten die onderzoek doen naar communities. Met een community bedoelen ze mensen met dezelfde interesse, bijvoorbeeld een hobby. Zij hebben gekozen om hun onderzoek te houden onder Vogelaars/vogelspotters. Hun concrete vraag was of het mogelijk zou zijn om met een of meerdere van de leden mee te kijken tijdens bijvoorbeeld een telling. Tijdens hun onderzoek observeren ze en kijken ze naar alles wat er komt kijken bij het vogelspotten. Ze praten met een of twee van de leden en natuurlijk gaan deze vragen alleen over het vogelspotten. Als VWG leek ons de jaarlijkse Klapekstertelling een goede gelegenheid om eens mee te lopen, maar helaas waren beide studenten op deze dag verhinderd. Vandaar het verzoek of het mogelijk was dat één of twee leden (het liefst uit verschillende groepen) tijdens de telling zouden willen bijhouden wat ze precies doen. We moesten denken aan een soort dagboek met onder andere tijdsverloop en ''benodigdheden'' die mensen bij zich dragen. Zo krijgen zij toch inzicht over wat er precies op een ''spot-dag'' gedaan wordt. Verder ook het verzoek of het mogelijk was om enkele foto's te maken tijdens de telling. Ik was één van de vogelaars die werd gevraagd om dit eens bij te houden. Een leuk initiatief en tevens een leuke gelegenheid om voor wat kopij voor verenigingsblad de Blauwe Klauwier te zorgen. Ik weet tijdens het schrijven van dit verslag niet hoe de andere gevraagden hun verslagje maken, maar ik heb gepoogd er op eigen wijze invulling aan te geven. Bij vogeltrektellingen is ons wel eens gevraagd (op EuroBird Watch bijvoorbeeld) om per kwartier gegevens aan te leveren. Dat leek me een leuk plan voor deze telling. Mijn verslag bestaat dus uit een beschrijving van mijn activiteiten per kwartier, waar mogelijk en/of nodig geillustreerd met foto s. Alleen of met meerdere tellers tellen De afgelopen 12 jaar deed ik deze telling altijd met m n vader Jan Kastelijn. Na vorig jaar heeft hij aangegeven niet meer mee te gaan met de telling omdat de route die ik doe niet alleen de langste is, maar ook door een deel van het terrein leidt waar soms lastig door te komen is (slechte paden). Sinds de grote brand van 2010 is er een groot deel geschikt terrein bijgekomen en dat stuk is erg lastig om goed geteld te krijgen als je alleen bent. Gelukkig was Roel van den Heuvel van vogelwerkgroep De Peel bereid om dat lastige deel dit jaar mee te checken. Roel is een goede bekende van me waar ik veel mee tel op vogeltrektelpost Strabrecht en zijn scherpe ogen komen ongetwijfeld goed van pas bij deze telling.

2 De start van de dag Zaterdag 4 januari Rond 8:00u s morgens sta ik op en start de dag zoals ik dat altijd doe. Even wassen, vervolgens een ontbijtje en dan maar eens kijken wat de voorspellingen zijn voor het weer deze dag. Het ziet er in ieder geval niet slecht uit: s morgens en vroeg op de middag lijkt het in onze regio droog te blijven. Niet heel zonning, maar zeker niet koud en weinig wind. Kortom: een prima dag voor de Klapekstertelling. Inmiddels is het bijna 9:00u. Ik zoek alvast eens wat zaakjes bijeen die ik nodig ga hebben. Dat is gelukkig niet te gek veel: de kaart met de route waarop eventueel waargenomen vogels ingetekend moeten worden, een fototoestel om eventueel nog wat leuke kiekjes te kunnen schieten en natuurlijk het belangrijkste stukje gereedschap: de verrekijker. Vervolgens heb ik nog zo n drie kwartier te vullen alvorens ik aan kan fietsen naar het startpunt van mijn route. Maar even de TV aan. Daar val ik met m n neus in de boter, want op Nederland 2 is een fraaie documentaire over de Oostvaardersplassen (Samenleven: dialoog met de natuur). Onder het genot van een kopje koffie zijn de drie kwartier vervolgens zo voorbij.

3 Verslag van de route Vervolgens zie ik dat het 10:00u is. Ik haal de fiets eens tevoorschijn en ga op pad naar mijn startpunt voor de telling aan de rand van de Braakhuizense Heide. Onderweg komt nog een fraaie groep van zo n 60 Kolganzen overgevlogen en zie ik langs de Kleine Dommel onder wat wilgenstruiken verscholen nog wat Wintertalingen zitten. De dag is nu al goed. Hieronder per kwartier de handelingen en bevindingen van deze telling. 10:15u Een kwartier voor aanvang van de telling arriveer ik op mijn startpunt. Ik kijk alvast eens rustig over het terrein om eventueel al wat soorten te kunnen ontdekken. Roel smst en geeft aan dat hij aan de andere zijde van de hei ook gearriveerd is. Ik bel hem even en hij geeft me nog wat waarnemingen door die hij al gedaan heeft die ochtend en geeft aan dat hij vanaf het Beuven alvast richting het centrale deel van de heide wat rond gaat fietsen. In de verte hoor wat Kruisbekken aankomen. Ze lijken in te vallen in wat struikjes direct naast de route die ik zometeen ga fietsen. Eens kijken of ik ze gevonden kan krijgen...

4 De Kruisbekken verbleven in wat gemengde opslag direct langs het pad en waren al volop aan het zingen. Snel gevonden dus; even een foto maken en weer door. 10:30u Inmiddels is ook de telling officieel gestart en daarmee start ook het turen over de heidevlakte om een Klapekster te kunnen vinden. Maar helaas: de eerste mogelijkheid om al snel na de start van de telling een Klapekster te kunnen noteren gaat voorbij. Anders dan in sommige voorgaande jaren dus geen Klapekster op de Braakhuizense Heide. Ik vervolg mijn route en kom aan op de Strabrechtse Heide. Mijn route leidt me langs het Kiezelven. Ik besluit even een stukje van de route af te wijken om het Kiezelven en omgeving te kunnen bekijken (want ook daar kan tenslotte een Klapekster verblijven). Een Klapekster vind ik er niet, maar wel vliegt wel een Grote Zaagbek van het ven op en er verblijft een Grote Zilverreiger in de top van een berk aan de overzijde. Ik vervolg mijn route en tuur nog eens over een ander deel van het heideterrein. Even wordt mijn aandacht getrokken door een laag over het veld vliegende vogel met zwart-witte vlakken in de vleugels, maar het blijkt vals alarm. Het was een Gaai.

5 10:45 Ik vervolg mijn route en ga van de noordwestrand van het gebied weer een stukje de hei op. Daar zie ik ver weg in de top van een boom een vogel zitten. Hij zit op dezelfde wijze als je dat van een Klapekster zou verwachten, maar het is net wat te ver weg om met de kijker goed te kunnen zien wat het nu eigenlijk is. Ik heb geen telescoop bij me, maar wel een camera waarmee ik ook nog redelijk kan inzoomen. Wederom tijd voor een foto dus. Helaas: het blijkt een Kramsvogel te zijn. 11:00u Ik kom aan bij de jaren geleden gekapte baan door het bos aan de snelwegzijde van de heide. Deze baan is gekapt om o.a. de Kleine IJsvogelvlinder gelegenheid te geven om van de bekende locaties bij Mierlo over de heide richting Heeze te kunnen vliegen. Met name als het slecht weer is (veel wind bijvoorbeeld) is dit een erg interessant stuk om tijdens de Klapekstertelling te checken omdat het omsloten is door bossen. Ze kunnen hier redelijk beschut zitten. Maar helaas: ook hier geen Klapekster te bekennen. Wel weer zingende Kruisbekken hier.

6 Ik vervolg de route en kom nu bij het s Heerenven. In de omgeving van dit vochtige weiland heeft in 2010 de grote brand ook gewoed en dat is nog goed te zien. Hieronder 2 sfeerfoto s van hoe grillig dit terrein er nu nog steeds uitziet, ruim drie jaar na de brand. Op en om het s Heerenven zelf zitten diverse Grote Lijsters waarvan er ook al enkele volop aan het zingen zijn. Maar ja, grillig of niet, het zorgt wel voor een mooi plaatje. De verschillende fraai gekleurde mossen die al weer volop opkomen steken met hun kleuren hard af tegen de nog steeds zwart geblakerde boomstammen die het tijdens de brand zwaar te verduren hebben gekregen. Maar afgezien van een fraaie plek voor een foto is het natuurlijk tegelijkertijd ook een ideale biotoop voor Klapekster. Al die kale boomstompjes zorgen voor ideale uitkijkpostjes voor deze rover. Op blijven letten dus!

7 11:15u Gelukkig arriveert de versterking nu en dat is geen overbodige luxe. Roel is een goede bekende en een ervaren teller. Tevens kent hij het terrein goed en weet hoe de Klapeksters zich gedragen. De vele boomstompjes en boomtopjes in dit deel van het terrein zijn erg lastig af te kijken dus alle hulp is welkom. We stoppen bij de vlakte van de onderste foto van de vorige pagina. We kijken wat en na een minuutje of tien zien we ineens ver weg, in het midden van bovenstaande foto iets op een kale boomtop gaan zitten. Even goed kijken... ja, het is inderdaad een Klapekster! Dan nu maar even afwijken van de handelingen per kwartier nu, want per slot van rekening is de doelsoort zojuist opgedoken. Op de volgende pagina s wat foto s van de vogel.

8 11:25u 11:45u Regelmatig duikt de vogel naar beneden om vervolgens op wat andere topjes weer op te duiken. Eenmaal blijft ie wat langer weg en vervolgens zien we hem een heel stuk dichterbij weer opduiken. We blijven de vogel zo n 20 minuten volgen en zien hem langzaam in zuidelijke richting door het gebied heen opschuiven. Wij staan net wat zuidelijker van de plek waar we hem ontdekten, dus hij komt steeds wat dichterbij...

9 We vinden dat we nu wel lang genoeg naar de vogel hebben gekeken. Nog eenmaal laten we de vogel dichterbij komen. Hij vliegt over het pad waar wij op staan in zuidelijke richting en gaat in de top van een klein dennetje zitten. Omdat de wind is gaan opsteken heeft de vogel zichtbaar moeite om z n evenwicht te bewaren op dat dunne takje. Hij probeert zich in evenwicht te houden door zijn staart te spreiden. Helaas hebben we hier wat tegenlicht, maar vooruit dan: nog 1 foto 11:45u Voor ons is de telling natuurlijk nu al geslaagd. We vervolgen de route en komen nu op een gedeelte waar door Staatsbosbeheer en aannemers veel werkzaamheden zijn uitgevoerd. Het is overduidelijk dat hier (te) veel is gereden met groot vervoer want de paden zijn niet om te fietsen. We proberen een spoortje te volgen dat over naastgelegen zandduinen loopt, maar echt soepel gaat het niet.

10 12:00u Tijdens een rustmomentje aan het einde van de route (en daarmee ook het einde van mijn deel van de Klapekstertelling) horen we wat kruisbekken roepen in de bossen ten noorden van het Beuven en daar lijken ook de wat hardere kuup roepen van Grote kruisbekken tussen te zitten. We zien een groep van zo n 15 exemplaren rondvliegen en invallen in een grote solitaire den. We besluiten om de telling in stijl af te sluiten door nog even wat Grote kruisbekken mee te pikken. En dat lukt In de groep bleken grotendeels Grote kruisbekken aanwezig maar er werden ook zeker enkele gewone Kruisbekken gehoord. Na wat plaatjes te hebben geschoten wordt het tijd om de resultaten eens te gaan mededelen. Ik bedank Roel, die daarop zijn weg vervolgt richting Lierop en ik fiets richting De Plaetse om eens wat erwtensoep te gaan nuttigen.

11 12:15u Onderweg naar De Plaetse rijd ik nog op een telgroep die ook hun weg richting de soep aan het maken zijn. Ook zij hebben een Klapekster weten te vinden, mogelijk hetzelfde exemplaar dat wij eerder vonden. Na wat kletsen vervolg ik m n weg en kom rond 12:30u bij De Plaetse aan. Daar wordt door telcoördinator Piet al flink aan de soep gewerkt.

12 Tevens is er al een flinke groep tellers binnen die al lekker aan de soep zitten. En daar sluit ik me graag bij aan. Eerst even wat nieuwjaarswensen over en weer en de resultaten inleveren zodat de heren die de gegevens clusteren aan de gang kunnen. Na even te zijn bijgekomen en een babbeltje met Piet komt de voorzitter Jan Kolsters naar telcoördinator Piet van Happen en feliciteert hem met de geweldige reeks van 25 jaar Klapeksters tellen op de Strabrechtse Heide. Er wordt hem een ingelijste foto overhandigd van een Klapekster als blijk van dank. Een mooi gebaar. Op zijn beurt dankt Piet ook de tellers en geeft nog maar eens aan dat zonder deze tellers dit fraaie resultaat nooit behaald had kunnen worden. Tot slot nuttig ik nog een tweede mok met soep en ga vervolgens richting huis om eens lekker bij te komen van een succesvolle telling (die na clustering toch 6 Klapeksters opleverde). Robert Kastelijn