November Romeo. Fit for Action. Communicatietraining. Forse bijdrage aan Floodex Informatiebulleti n van en voor de LO/Sportor ganisati e

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "November Romeo. Fit for Action. Communicatietraining. Forse bijdrage aan Floodex Informatiebulleti n van en voor de LO/Sportor ganisati e"

Transcriptie

1 November Romeo Korpsblad voor de Nationale Reserve Koninklijke Landmacht ISSN oktober e jaargang Communicatietraining Forse bijdrage aan Floodex Informatiebulleti n van en voor de LO/Sportor ganisati e Afscheid van vierde korpsadjudant Natresmilitair beste Nederlander in Bisley Fit for Action

2 Inhoud Voorpagina: Vertegenwoordigers van de vijf Natresbataljons kregen een pittige training in het informeren van burgers en in het omgaan met media. Iedereen die oefeningen schrijft zou het belang van communicatiemomenten moeten zien. Redactioneel Oefening Floodex Marc Daverveldt op uitzending Backfill bij OOCL Afscheid korpsadjudant Natresmilitair is topschutter Communicatietraining Commandant 10 Natresbataljon vertrekt Werven voor het korps Natresmilitairen helpen school in Bosnië Waargenomen Adreswijzigingen 1. Actieve leden van het Korps Natres ontvangen November Romeo gratis op het postadres dat bekend is bij de directie personeel en organisatie (DPO) van de KL. Adreswijzigingen uitsluitend via de administratie van uw compagnie of bataljon. 2. Leden van het OVV KNATRES ontvangen November Romeo gratis op het postadres dat bekend is bij de ledenadministratie. 3. Overige lezers kunnen uitsluitend schriftelijk hun adreswijziging doorgeven aan de redactie van November Romeo. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden artikelen in te korten of niet te plaatsen. De inhoud van November Romeo weerspiegelt niet noodzakelijk de mening van de KL-leiding. Overname van artikelen of illustraties is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie in dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. Ingezonden brieven en artikelen worden zeer gewaardeerd. Lees er meer over vanaf pagina 14. Colofon Hoofdredactie Korpscommandant lkol Gerard van der Thiel Eindredactie kap Klaas Daane Bolier Communicatiegroep Natres: elnt Fred Warmer (Hoofd) aoo Joost Danvers (Korpsblad) sld2 Ezra Buys (Website) kpl1 Eric Nettekoven (Verslaggeving) kpl1 Michel Nauta (Fotobeheer) Bataljonsvertegenwoordigers: 10 bat. sm Lubbe de Braak 20 bat. sgt Robert Witsen 30 bat. sgt Myra Theunissen 40 bat. sld1 Heidie Mulder-Stoffer 50 bat. sgt Jasper de Jongh NATOPS maj Leo Harskamp FKNR sm Bertrand Verbeek OVV elnt bd Peter de Leeuw Redactieadviseur: sm bd Erik Dirksen Redactie-adres Kabinet CLAS Korpsbureau Natres Postbus AA Utrecht novrom@natres.nl Lay-out en druk Naomi Jacobs OBT bv Den Haag Zilver M isschien een rare vraag: staat u er op dinsdag 3 november ook even bij stil dat wij samen een korps vormen? Op ons digitale forum, alleen toegankelijk voor leden van het Korps Nationale Reserve, is een interessante discussie gaande. Bataljonsadjudant Rob Ancona plaatste een prikkelende stelling: wij hebben geen korpsgeest. Of wel soms? Hoe kan een korps dat geografisch zo verdeeld is en soms in vijf bataljons vijf verschillende talen lijkt te spreken nu een trotse eenheid vormen? Wat is korpsgeest? De eerste reacties op het forum waren zoekend. Het gaat om verbondenheid, iets met saamhorigheid. Het is een gevoel. Het zit in je hoofd. Het zit óp je hoofd, als een zilverkleurig embleem. Het heeft met onze traditie te maken. En terwijl we dit schrijven loopt de discussie nog steeds, want Ancona heeft duidelijk een gevoelige snaar geraakt. Er kwam zelfs een definitie uit het Militair woordenboek van eerste-luitenant H.M.F. Landholt, uitgegeven in Korpsgeest, esprit de corps, verbindt de korpsleden doordat ze zichzelf als iets bijzonders beschouwen, beschrijft Landholt. Het onderscheidt ze van de andere troepen en is een onfeilbaar middel om buitengewone zaken te volbrengen, om uit te blinken. Landholt schrijft onder een ander lemma dat de legers van de 16de eeuw, in navolging van de herontdekte Romeinen, hun vaandels een bijna heilige status toekenden. Het was het symbool van hun samenhang. Zolang het dundoek fier wapperde was er niets verloren. En raakten de strijders verspreid, dan was het vaandel de plaats waar iedereen zich kon verzamelen om weer steun bij elkaar te vinden. Hare Majesteit schonk ons op 3 november 1984 een eigen korpsvaandel. We zetten volgens Koninklijk Besluit daarmee de traditie voort van de regionale landstormkorpsen die tussen de wereldoorlogen actief waren. Ons vaandel verenigt een geografisch verspreid korps en wappert al 25 jaar fier bij onze bijzondere gelegenheden. Op 3 november vieren we een zilveren jubileum. En daarom die rare vraag: staat u er ook even bij stil? De redactie ROMEO 2 3 ROMEO

3 20 Natresbataljon steunt internationale overstromingsoefening Floodex: realistisch en indrukwekkend Onder de naam Floodex hield de veiligheidsregio Noord-Holland Noord één van de grootste rampenbestrijdingsoefeningen ooit. In september werden vele honderden civiele hulpverleners uit binnen- en buitenland vier dagen lang ingezet in de fictief ondergelopen Kop van Noord-Holland. Defensie was nauw betrokken en ook 20 Natresbataljon leverde met 250 mandagen een forse bijdrage. Het scenario voorzag in een ramp als in Zeeland in Een groot gebied is ondergelopen en de overheid moet assistentie van buitenlandse hulpverleners inroepen. Voor Floodex kwamen manschappen en hulpmaterialen zoals pompen over uit Duitsland, Groot- Brittannië, Polen en Estland. Defensie leverde onder meer helikopters, luchtverkeersleiding, een geneeskundige hulppost met ziekenauto s, militaire verbindingen en communicatienetwerken, mobiele bad- en wasfaciliteiten, een brandstofwagen, bruggen, boten en tijdelijke wegverhardingen. Voor 20 Natresbataljon was een rol weggelegd in logistieke ondersteuning, bewaking en beveiliging. Tekst: sgt Robert Witsen Foto s: sgt1 Mathieu Kogels, sgt Robert Witsen, elnt Fred Warmer Base of Operations De veiligheidsregio zag zich geplaatst voor een probleem, want waar laat je zoveel ingeroepen menskracht en hulpmateriaal? Voor de centrale Base of Operations (BoO) viel de keus op de locatie van de B-compagnie, het voormalige mobilisatiecomplex Bergen bij Alkmaar. Aan de vooravond van Floodex stroomden de deelnemende eenheden toe. Naast een groot kamp van boogtenten stonden de enorme parkeerterreinen vol met hulpverleningsvoertuigen in alle kleuren van de reddingsregenboog en met kentekenplaten uit diverse Europese landen. De veiligheidsofficier van RMC West voor de veiligheidsregio Noord-Holland Noord, kapitein Zeger Brinkman, was van de voorbereiding tot en met de uitvoering betrokken bij deze grootschalige oefening. Wat mij is opgevallen is dat Defensie enorm veel te bieden heeft, zegt hij over het nut van Floodex. Maar de vragende partij, de civiele instanties, weten niet altijd hoe je daar goed mee omgaat. Het laten aansluiten van krijgsmachtcapaciteit bij de andere hulpverleners vraagt om een strakke sturing. De coördinerende partij had daarin soms onvoldoende zicht. Maar dat zijn juist de leermomenten, die komen pas boven water als je fysiek met elkaar zo n operatie ingaat. Bewaking vitaal object In eerste instantie kreeg 20 Natresbataljon vooral taken op het mobilisatiecomplex, maar naarmate de oefening naderde werd een steeds groter beroep op de militaire steunverleners gedaan. Naast de bewaking van de BoO werden ook Natresmilitairen ingezet om de buitenlandse eenheden te ondersteunen op actielocaties in het gebied. Daarnaast werden logistieke taken uitgevoerd, waaronder het leveren van voeding door het hele gebied. Alles bij elkaar waren er dagelijks 40 tot 50 Natres militairen in de weer bij Floodex. De Koninklijke Landmacht maakte van de BoO een vitaal object en patrouilles van 20 Natresbataljon kregen scherpe munitie. Ze handelden volgens de gangbare drills, waaronder het bij elke wisseling van de wacht ontladen, tellen van de scherpe patronen en daarvoor tekenen. Over de controle op de basis zegt korporaal Jeroen Hijdra: In de meeste oefeningen heb je met enkele partijen te maken, maar hier doet een scala aan hulpverleners mee. En dan ook nog velen uit het buitenland. Het soepel laten verlopen van de toegangscontrole leverde een paar praktische hobbels op, maar we kregen het voor elkaar. In zijn algemeenheid was deze oefening heel realistisch en indrukwekkend om mee te maken. Wuiven naar de piloot Een bijzonder moment was het redden van watersnoodgetroffenen door helikopters. Op het laatste moment bleek dat het onder oefenomstandigheden verboden is om burgers door militaire helikopters te laten optakelen. De oplossing werd gevonden door zo n tien militairen van 20 Natresbataljon in deze rol te laten kruipen, waaronder sergeant-1 Peter Staats: We zaten op een stellage op een ponton in een meer en moesten wuiven naar de piloot om onze benarde positie op ons huisdak duidelijk te maken. Er komt een duiker uit de Lynx zakken om je vast te sjorren en voor je het weet hang je 25 meter hoog in de lucht. Luttele minuten later word je op de droge wal afgezet. Een ongelooflijke ervaring. ROMEO 4 5 ROMEO

4 Natresmilitair op uitzending Tekst: lkol Ann Peru Knabe, bew. aoo Joost Danvers Foto s: maj Marc Daverveldt, kap Jørgen Geers, maj J.D. van Zuidam, sgt Gerben van Es (AVDD), sm Arnoud Schoor (AVDD) Reservisten kunnen meer Het zijn geen uitzonderingen meer, Natresmilitairen en andere reservisten die ervoor kiezen om vrijwillig een bijdrage te leveren aan de missies van de Koninklijke Landmacht. Na 27 jaar als reservist kreeg majoor Marc Daverveldt, officier dienstploeg van RMC West, de kans om al zijn militaire vaardigheden te tonen in Uruzgan. in Uruzgan Daverveldt herinnert zich verder een spannend incident in de buitenwijken van Tarin Kowt, waar hij in een Australische Bushmaster een van de mitrailleurs bemande. Deze battlefieldtaxi s zijn gepantserde vrachtwagens met een boordwapen voor en achter. Vanwege zijn militaire vaardigheden, werd Daverveldt gevraagd om het achterste wapen te bemannen. Onderweg merkte hij plotseling een motor op die met grote snelheid dichterbij kwam. De majoor haalde zijn MAG van safe en stond klaar om de motorrijder uit te schakelen. Die stopte abrupt en reed toen een andere kant op. Zelfmoordaanslagen en IED s zijn een grote bedreiging, zegt Daverveldt. Je moet echt overal op voorbereid zijn. Majoor Marc Daverveldt diende zeven maanden in Afghanistan als ADC (Aide de Camp) van brigadegeneraal Tom Middendorp, tijdens een deel van diens periode als commandant van Task Force Uruzgan. Daarna ondersteunde hij de civiele vertegenwoordiger van Buitenlandse Zaken Joep Wijnands uitzending in eenzelfde functie. Daverveldt werkt in Nederland als officier dienstploeg bij Regionaal Militair Commando West, dat crisisbeheersing als centrale opdracht heeft. Ook is hij bestuurslid van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reserve- Officieren. In Afghanistan ontwikkelde hij tussen de mannen en vrouwen van Task Force Uruzgan heel andere vaardigheden. Drukke agenda Ik combineerde veel verantwoordelijkheden, zegt Daverveldt, die in de eerste periode van zijn uitzending dagen maakte van 16 tot 18 uur. Ik hield de overvolle agenda van generaal Middendorp bij en organiseerde in drie maanden 42 VIPbezoeken en andere activiteiten. Onder de VIPS waren hooggeplaatste personen als de Minister- President, de Minister van Buitenlandse Zaken, de Staatssecretaris van Defensie, Afghaanse ministers en vier- en driesterren-generaals van diverse nationaliteiten. Zo n bezoek vraagt om een uitgebreide voorbereiding. Daverveldt hielp op alle niveaus, van het regelen van overnachtingsmogelijkheden tot het vervoer van de belangrijke gasten. Helikopter Ook organiseerde de majoor de bezoeken vanuit Kamp Holland naar andere locaties in Uruzgan. De bewegingsvrijheid over land is beperkt door geïmproviseerde explosieven, de beruchte IED s. Generaal Middendorp bezocht zijn manschappen vrijwel altijd per helikopter en Daverveldt vergezelde hem vaak. De aanblik van door IED s verwoeste voertuigen maakte de majoor uiterst voorzichtig buiten de poort. Militaire loopbaan Daverveldt voelde zich op zijn plaats in Uruzgan en bleef er zelfs langer. Hij had zich vrijwillig aangemeld, nadat hij drie keer was gepolst voor een uitzending. Ik had altijd het gevoel dat er nog iets miste in mijn militaire loopbaan. Ik wilde deze ervaring absoluut eens opdoen. Als reservist merk je een verschil tussen militairen die zijn uitgezonden en militairen die zoiets nog niet hebben meegemaakt. Investeren in reservisten Daverveldt vindt dat reservisten zoals hij veel kunnen bijdragen aan de missie in Afghanistan. Hij benadrukt dat Defensie meer moet investeren in opleiding en training van reservisten als ze het beste resultaat wil. Daarnaast heeft hij tijdens zijn uitzending genoeg terreinen gezien waarop reservisten de troepen kunnen versterken, zoals bij de beveiliging van een basis. Op dit moment zet Nederland reserveofficieren vooral in als specialisten op het gebieden als medische zorg, civiele techniek en onderwijs. Maar ik denk dat reservisten meer kunnen, aldus Daverveldt. Natresmilitairen kun je alles laten doen, behalve misschien het meedraaien in een gevechtseenheid van jonge jongens die als compleet team zijn opgeleid en geoefend. Weer thuis Majoor Marc Daverveldt ervoer in Uruzgan alles wat hij ervan had verwacht. Zijn missie van zeven maanden sterkte hem in zijn overtuiging dat reservisten een belangrijke bijdrage kunnen leveren in asymetrische conflicten. De non-kinetische fases van een counter insurgency operatie, onder meer het bieden van veiligheid en opbouw, vragen om een onconventionele aanpak, zegt Daverveldt. Dat zag je in heel Afghanistan. En juist waar reservisten waren ingedeeld bij beroepseenheden kwam die onconventionele aanpak het beste uit de verf. Daverveldts uitzending bood hem genoeg uitdagingen om achteraf te spreken van een verrijkende ervaring. Als ze me zouden vragen om weer te gaan, deed ik het onmiddellijk. Hier heb ik 27 jaar voor getraind. ROMEO 6 7 ROMEO

5 Backfill bij het OOCL Reservisten als onmisbare schakel ROMEO 8 Tekst en foto s: elnt Fred Warmer Defensie weet het potentieel dat reservisten kunnen bieden steeds beter te benutten. Om de hoge druk bij hun voltijdscollega s te verminderen, wordt de inzet van reservisten in de missiegebieden fors uitgebreid, de zogeheten frontfill. Daarnaast nemen ze in Nederland functies waar van uitgezonden militairen. De projectgroep die bij OOCL deze backfill coördineert wordt geleid door... een reservist. schakel Backfill Reservis Backfill, je hoort de term steeds vaker. Het staat voor het vullen van plaatsen die vrijkomen wanneer beroepsmilitairen worden uitgezonden of op een andere manier een vacature achterlaten. Majoor Frank Evers leidt bij het Operationeel Ondersteuningscommando Land (OOCL) een projectgroep die dat in goede banen leidt. Evers, zelf reservist bij RMC Noord, brengt vraag en aanbod van reservisten voor het OOCL bij elkaar. Het OOCL is met medewerkers de grootste eenheid van de landmacht. In andere Navo-landen wordt al met veel succes gebruikgemaakt van deze wijze van inzet. Kapiteinsstoel In overleg met de secties van het OOCL zijn we als sectie G1 dit project gestart, vertelt Evers in zijn kantoor op de Frank van Bijnenkazerne in Apeldoorn. Het project voorziet in een grote behoefte om reservisten tijdelijk in te zetten op de functies van uitgezonden collega s. Daarbij wegen kwaliteit, kennis en kunde van de reservist volgens Evers zwaarder dan zijn of haar rang. Een collega in de rang van soldaat of korporaal kan best op een kapiteinsstoel plaatsnemen, mits hij voldoet aan de op voorhand kenbaar gemaakte functie-eisen. Het enige vervelende is dat wij de collega niet tijdelijk kunnen bevorderen. Er wordt nu wel bekeken of deze collega s voor een waarnemingstoelage in aanmerking zouden kunnen komen. Majoor Evers moet met veel zaken rekening houden: hoe de juiste man op de juiste plaats te krijgen en hoe te communiceren met alle spelers in het veld. Hij heeft onder meer te maken met operationele eenheden die functieplaatsen vacant hebben en hun commandanten die reservisten willen inzetten. Daarnaast is de Afdeling Reservisten Aangelegenheden (ARA) een belangrijke speler. Die zorgt voor de betaling en de aanstelling. Vaste dienst Sergeant-majoor Peter Hendriks van 40 Natresbataljon is ook zo n backfiller. Hij werkt bij de sectie G1 van het OOCL. Toen ik terugkwam na mijn uitzending in Afghanistan, waar ik liaison was bij het Slowaakse leger in Tarin Kowt, ben ik benaderd voor een tijdelijke functie bij het OOCL. Het bevalt me goed in Apeldoorn, zo goed zelfs dat ik per 1 september in vaste dienst ben getreden. Bij de afdeling Werving en Ondersteuning is Hendriks verantwoordelijk voor presentaties en werving. Het is best een hectische baan en ik probeer het beste uit mezelf te halen tijdens mijn werk. Hendriks is blij met de oprichting van de backfill-projectgroep. Er zijn best nog wat onduidelijkheden over arbeidsvoorwaarden, betalingen enzovoort. Maar ik ben ervan overtuigd dat dit allemaal geregeld gaat worden. Het moet een win-winsituatie worden, zowel voor de medewerker als voor de organisatie. OOCL Dankbare taak Ook sergeant Luc Goessens, eveneens afkomstig van 40 Natresbataljon, is bij het OOCL geplaatst. Ik werk bij het bureau Uitzendingen en ben verantwoordelijk voor alles wat met de thuisfrontdagen, contactdagen en medal parades te maken heeft. Een leuke en dankbare taak, vindt Goessens. Ik ben al sinds december 2008 aan de slag bij het OOCL, alleen toen onder de noemer van operationele ondersteuning. De samenwerking met de beroepscollega s is uitstekend. Ik hoor alleen maar positieve geluiden. In het dagelijkse werk ervaart Goessens geen verschillen tussen beroepsmilitairen en reservisten. Volgens de sergeant is het gewoon een kwestie van aanpassen, doen wat je moet doen en niet zeuren. En vooral je dingen regelen, en daarin zijn we bij de Natres heel goed! onmisbare 9 ROMEO

6 Strikwerda gaf stafadjudanten status Afscheid vierde korpsadjudant Tekst: elnt Fred Warmer Foto s: archief Korps Nationale Reserve Korpsadjudant Wytse Strikwerda verlaat de actieve Natresdienst. Hij heeft de ontslagleeftijd van zestig jaar bereikt. Op de werkvloer lijkt de korpsadjudant misschien een minder bekende collega. Toch bestaat de functie al jaren. ROMEO 10 Volgens de functiebeschrijving zijn de hoofdtaken van een korpsadjudant het opvangen en verwerken van signalen van alle personeel behorende tot het korps. Dat houdt ook in dat de korpsadjudant de korpscommandant ondersteunt en adviseert met zijn visie en ervaring als hogere onderofficier. Bovendien geeft hij inhoud en gestalte aan traditie, ceremonieel en overige protocolaire aangelegenheden. Zo treedt hij op als vaandeldrager bij ceremoniële plechtigheden als commandooverdrachten en beëdigingen. Parttime baan Optreden als intermediair tussen werkvloer en commandant, het bevorderen van de korpsgeest en het oplossen van knelpunten, zo laat de taak van een korpsadjudant zich het best omschrijven. Geen kleinigheid overigens, want op jaarbasis werkt hij veel meer uren dan de gemiddelde Natresmilitair gewend is. Dat komt heel dicht bij een parttime baan. En dat terwijl hij, omdat hij voor het hele korps werkt, voor diezelfde gemiddelde militair niet bij elke opkomst zichtbaar is. De korpsadjudant heeft vooral contact met onderofficieren door gestructureerd overleg. Bataljonsstaven en regimentsen korpsadjudanten horen ook tot zijn directe aanspreekpunten. Gestage klim Strikwerda heeft naar eigen zeggen een prachtige militaire loopbaan gekend. Hij is in Amersfoort als dienstplichtig militair, lichting 1969, opgekomen om chauffeur/ gewondenverzorger te worden bij de geneeskundige troepen in Duitsland. Zo n tien jaar later meldde hij zich opnieuw bij de krijgsmacht. Hij werd soldaat bij peloton 303 van de Nationale Reserve in Havelte. Hij maakte vervolgens een gestage klim door de rangen. Via functies als groepscommandant en opvolgend pelotonscommandant werd hij in 1998 compagniesadjudant bij de A-compagnie van 10 Natresbataljon. Na een periode als waarnemend bataljonsadjudant nam hij in 2001 officieel de adjudantenstok van zijn bataljon over. In november 2004 trad hij in de voetsporen van zijn voorgangers Van der Sluis, Lindsen en Frerichs. Stafadjudanten Korpsadjudant Strikwerda heeft in zijn periode veel tijd gestoken in de status van de stafadjudanten van de Natres. Zijn grootste succes was tijdens het korpsappel na de landelijke schiet- en vaardigheidswedstrijden in 2008, waarbij Natresstafadjudanten hun officiële erkenning kregen. Ook is hij nauw betrokken geweest bij het ontwikkelen en uitvoeren van het domein van de onderofficier bij de Natres. Volgens Strikwerda is de Natres een erg belangrijke factor in zijn leven geweest. Hij neemt dan ook met pijn in zijn hart afscheid, en kijkt terug op een mooie loopbaan waar hij veel bijzondere vriendschappen aan heeft overgehouden. En persoonlijke hoogtepunten waren er ook. Met mijn dochter naar Prinsjesdag, dát zal ik gaan missen! zegt de scheidende korpsadjudant. Frans van de Grift Frans van de Grift Adjudant Frans van de Grift is aangewezen als de opvolger van korpsadjudant Wytse Strikwerda. Van de Grift kwam twintig jaar geleden als korporaal bij het Korps Nationale Reserve. Sinds vijf jaar is hij bataljonsadjudant van 50 Natresbataljon. Van de Grift nam eerder dit jaar al een aantal taken van Strikwerda waar. De twee adjudanten bezochten samen ook vergaderingen van Natreseenheden en bijvoorbeeld de stafadjudanten van de infanterie. Van de Grift kreeg zo ruim de gelegenheid om zich de functie eigen te maken en mensen te leren kennen. 11 ROMEO

7 angeafstandschieten Tekst: sld1 Valery Sessink, aoo Joost Danvers Langeafstandschieten Foto s: sld1 Valery Sessink Natresmilitair scoort als beste Nederlandse schutter in Bisley este Nederlandse schutter De Tour de France voor wielrenners of Wimbledon voor tennissers, zo kun je de Imperial Meeting, het grote toernooi voor langeafstandschutters in het Britse Bisley, wel omschrijven. Bij de jaarlijkse Topschutters wedstrijd verzamelen zich de topschutters van onder meer Groot-Brittannië, Zuid-Afrika, Ierland, Australië en Nederland om zich met elkaar te meten. Onder hen ook soldaat-1 Valery Sessink van 40 Natresbataljon, die dit jaar van alle Nederlanders de beste resultaten boekte. Schutters bij de Imperial in Bisley strijden in twee klassen, met open richtmiddelen of met kijker. Die laatsten schieten de zogenaamde F Class wedstrijden, opgericht door George Faquharson uit Canada. Faquharson kan door zijn slechter wordende ogen niet meer met open richtmiddelen schieten en bedacht de gekijkerde klasse. Mijn Sako trg-21 heeft een richtkijker, dus ik kwam als enige Nederlander uit in de F Class, zegt soldaat-1 Valery Sessink van 40 Natresbataljon. Kijkerstanden Een dag na aankomst gaf het programma schieten op 900 yards (810 meter) aan. Sessinks proefschoten waren te hoog, dus hij schreef snel de waarden van de kijker op en moest alle kijkerstanden opnieuw narekenen. De snelheid van de patroon bleek anders dan op het doosje stond aangegeven. Gelukkig waren dit nog proefwedstrijden en het schieten op yards ging wel goed. Na elk schot volgt altijd een spannend moment, vertelt de soldaat-1. Het duurt namelijk bijna twee seconden voordat de kogel het doel treft. Twee lange seconden waarin de wind roet in het eten kan gooien. Windlezen bleek lastig. Tijdens de yards waaide het zo hard, dat ik globaal 3,5 meter naast het doel moest mikken om het schot op de kaart te krijgen. En dan moet je bedenken dat de V-bull maar 12,5 centimeter is, op 900 meter afstand. Sessink had het geluk dat een collega hem hielp om tijdens de wedstrijden het eerste schot meteen op de kaart te krijgen en ook over de andere schoten was hij redelijk tevreden. Twee proefschoten en twee wedstrijdschoten zonder treffer betekende uitsluiting van verdere deelname en dat was toch wel erg zonde geweest. Na de Imperial volgden direct de wereldkampioenschappen in de F Class. De Imperial diende dus als training voor de WK, waar de lat nog een heel stuk hoger ligt. Netjes in de middenmoot De competitie bleek zwaar. Ik had al snel in de gaten dat ik tegen al die met de hand gebouwde geweren met nauwere toleranties weinig kans had, aldus Sessink. Zijn beste score schoot hij op de 600 yards, waarmee hij een zesde plaats veroverde tijdens de Prince of Wales-match. Geen eremetaal, maar toch dik tevreden. Sessinks eindscore werd een mooie veertigste plaats, netjes in de middenmoot. Sessinks Nederlandse collega s schoten allen in de open klasse, vanwege de 6,5 mm patroon. Tijdens de laatste Queens-match in die klasse stonden ruim toeschouwers te kijken. Sessink: Het leek wel high-tea en de winnaar werd op een stoel rond gedragen. We zijn Brits en we houden van traditie, hoor! Wedstrijdspanning En toen was het tijd voor de wereldkampioenschappen F Class. De beste schutters van de deelnemende landen begonnen in Bisley aan te komen. Natresmilitair Sessink kreeg nu ook Nederlandse competitie in zijn klasse. Daar stond ik dan tussen: Jan Kaas, stijf van de wedstrijdspanning en best wel opkijkend naar mijn medestrijders. De wereldkampioenschappen worden diverse malen geschoten op de 800, 900 en yards. Dat is serieus schieten en windlezen, aldus Sessink. De eerste Nederlanders schoten goed raak en de soldaat-1 moest zijn best doen om niet achterop te raken. Op de yards haalde hij hun scores echter in en boekte een mooie vijfde plaats op de eerste dag. Dat was weer net buiten de prijzen, maar absoluut een resultaat om over naar huis te schrijven. Sessink is dan ook trots. Met een score van 69 punten had ik een gemiddelde geschoten van boven de 4. Uiteindelijk werd ik de beste Nederlander in de F-T/R klasse met een mooie 47ste plaats, ruim boven de andere Nederlandse F-T/R schutters. De rest schoot met zelf geladen patronen en kijkers met fijnere klikwaarden. Vreemde afzwaaiers De team-matches verliepen minder succesvol. De Nederlandse équipe werd zesde. Sessink: Een van de geweren waarmee de teams zouden schieten bleek defect, en ik schoot nu met het geweer van een ander. Omdat het wapen altijd is afgesteld op de eigenaar had ik vreemde afzwaaiers. Achteraf bleek dat ik met twee verschillende soorten kogelpunten schoot en waarschijnlijk een schuttersfout maakte. De volgende WK is in 2013 in de Verenigde Staten. Hoewel Sessink zich nu al een schutter toont die meedraait op het niveau van de wereldtop, ziet ook hij na Bisley nog altijd leermomenten. Windlezen en een gedegen voorbereiding zijn cruciaal, dat bleek ook nu weer. ROMEO ROMEO

8 Communicatietraining Tekst: aoo Joost Danvers, kpl1 Eric Nettekoven Foto s: kpl1 Michel Nauta Communicatietraining Natres lacht naar de camera Militairen van het Korps Nationale Reserve hebben op de KMS in Weert onder vuur gelegen van een genadeloze camera. Vertegenwoordigers van de vijf Natresbataljons kregen een pittige training in het informeren van burgers en in het omgaan met de media. Iedereen die oefeningen schrijft zou het belang van communicatiemomenten moeten zien. Ze gaven presentaties en probeerden in hun rol van journalist uit hoe sterk de deelnemers in hun schoenen staan, bijvoorbeeld wanneer ze onverwachte gebeurtenissen of slecht nieuws moeten uitleggen. Sergeant Witsen is civiel al 25 jaar actief in communicatie en PR. Vorig jaar is hij bij 20 Natresbataljon aangesteld als communicatiemedewerker. We hebben een grote stap voorwaarts gemaakt in de profilering van ons bataljon, vertelt Witsen. Steeds meer mensen in onze compagnieën begrijpen wat publiciteit voor hun eenheid kan doen. Iedereen die oefeningen schrijft zou het belang van communicatiemomenten moeten zien. ROMEO 14 Individuele leden van het Korps Nationale Reserve zijn in hun optreden vaak het gezicht van Defensie voor de samenleving en daarmee ook voor de media. Vijftien speciaal aangewezen militairen zijn daarom intensief getraind in het omgaan met de pers en in het informeren van de lokale bevolking. De deelnemers ervoeren hoeveel PR-momenten er zijn, als hun eigen bataljon bijvoorbeeld een overstroming in de regio oefent. Ze stelden communicatieboodschappen op, schreven persberichten en stonden soms met knikkende knieën voor een draaiende camera kritische en eigenzinnige journalisten te woord. Voor de leeuwen De tweedaagse cursus werd verzorgd door Han van Dongen van de mediagroep van de KMS. Door praktijkvoorbeelden en oefeningen maakte hij duidelijk dat het contact met de media niet altijd volgens verwachting verloopt, maar wel veel kansen biedt. Voorbereiding is daarbij noodzaak. Wanneer jullie als communicatiemedewerkers het imago van de Natres willen veranderen, dan begint dat bij je eigen groep, aldus Van Dongen, die de deelnemers onder meer uitdaagde om in een nagebootst tv-interview een vooraf vastgestelde boodschap over te brengen. En zo werden ze voor de leeuwen werden gegooid. Staand op de gang werden ze stevig ondervraagd over een fictieve oefening. In het klaslokaal volgden de overige cursisten het vraaggesprek op een scherm. Bea van den Brandhof, communicatiemedewerker van 40 Natresbataljon: Vooraf was ik wel zenuwachtig. Maar toen het eenmaal zover was, was ik meer bezig met die lastige verslaggever. Goed luisteren en ervoor zorgen dat hij me niet klem praatte. Die camera had ik niet eens meer in de gaten. Training Slecht nieuws Van Dongen kreeg hulp van eerste-luitenant Fred Warmer en adjudant Joost Danvers van het Korpsbureau, en sergeant Robert Witsen van 20 Natresbataljon. Verder uitwerken Majoor Toon de Bresser van het Korpsbureau organiseerde het themaweekend. Korpscommandant Gerard van der Thiel, kapitein Tjip Prins van Communicatie staf CLAS en Hoofd Landmachtvoorlichting luitenant-kolonel Detlev Simons spraken de cursisten toe. Onder de deelnemers waren ook twee kapiteins Algemene Zaken en majoor Herman Drenth, plaatsvervangend bataljonscommandant van 40 Natresbataljon. Drenth gaf als leidinggevende zijn ogen goed de kost. Wat we hier hebben geleerd gaan we in ons bataljon verder uitwerken en aan de compagnieën voorleggen. En ik denk ook aan de pelotonscommandanten, die regelmatig het eerste aanspreekpunt voor de pers zijn. Praktische lessen Soldaat-1 Elke van Doorn van 30 Natresbataljon is doctoranda in de Marketingcommunicatie, maar heeft toch veel opgestoken van de training. Mijn studie was een wetenschappelijke benadering van communicatie. Sommige onderwerpen kwamen me dus wel bekend voor. Deze praktische lessen, het schrijven van een persbericht, omgaan met journalisten en vooral hoe intern bij ons de lijnen lopen maken het zeer de moeite waard. Het is ook erg nuttig om de gezichten te zien van degenen met wie ik vaker te maken zal krijgen. Han van Dongen is zeer te spreken over de vaardigheden van de cursisten. Jullie lopen voor. Meestal krijgen communicatiemedewerkers een powerpointpresentatie en worden er wat regels uit het theorieboek doorgenomen. De Natres heeft zelf de expertise in huis. En actief deelnemen aan een rollenspel is de beste manier om mediabewustzijn te laten doordringen. Het Korps moet de lesstof wel blijven trainen, adviseert Van Dongen. De deelnemers zullen de opgedane ervaringen in hun eigen eenheden uitdragen. Over een vervolg van de cursus wordt al nagedacht. 15 ROMEO

9 Bataljonscommandant Rob Cohen met flo Je moet de olie in de motor zijn Tekst en foto s: sergeant-majoor Lubbe de Braak Na een verregende beëdiging heeft luitenant-kolonel Rob Cohen in Assen het commando over 10 Natresbataljon ceremonieel overgedragen aan luitenantkolonel Rick van der Sluis. Cohen is op zestigjarige leeftijd met functioneel leeftijdsontslag gegaan. November Romeo sprak hem over zijn lange staat van dienst bij Defensie. Rick van der Sluis nieuwe commandant Overste Cohen kan terugkijken op een lange geschiedenis bij de krijgsmacht. Op een open dag in t Harde bezocht hij ooit de stand van de Nationale Reserve en meldde zich aan. Na enige tijd koos hij voor een baan als beroepsmilitair en ging naar de Koninklijke Militaire School in Weert. De opleiding tot onderofficier maakte hij echter niet af. Cohen ging naar de hbs, om daar een ander beroep te leren. Daarom kon hij ook weer naar de Nationale Reserve terugkeren. Hij bekleedde daar diverse functies en rangen. In 1990 kreeg hij na een periode als pelotonscommandant en plaatsvervangend compagniescommandant het commando over de A-compagnie van het huidige 50 Natresbataljon in Amersfoort. In 2005 werd hij officier bedrijfsvoering bij het stafdetachement van 50 Natresbataljon. Fiscale zaken Cohen is een van die Natresmilitairen die in het dagelijks leven zelfstandig werkt. Hij heeft een belastingadviesbureau, waar hij vier dagen per week actief is. Hij houdt zich vooral bezig met alle voorkomende fiscale zaken in het midden- en kleinbedrijf. In 2002 werd hij als reservist vijf weken vrijwillig uitgezonden naar Bosnië. Daar hielp hij startende ondernemers, vaak oud-militairen. Olie in de motor De grote sprong naar het noorden begon in 2007, toen hij commandant werd van 10 Natresbataljon. Uit ervaring was hij bekend met compagniescommandanten en stafmedewerkers, bij wie door verschil van inzicht soms wel eens wat wrijving kan ontstaan. Daar moet je als bataljonscommandant goed mee weten om te gaan, vindt Cohen. Je moet als bataljonscommandant de olie in de motor zijn en beslissingen durven nemen. Als commandant van 10 Natresbataljon kijkt hij terug op een geweldige tijd. Hij werkte bijzonder graag met de beroepsmilitairen van de staf, die hij als kundige profs betitelt. Ook de militairen bij het bataljon kenmerkt hij als fantastische medewerkers. De dienst bij het Korps Nationale Reserve houdt op, maar Cohen is niet bang voor het beruchte zwarte gat. Wel wil hij de Natres blijven volgen en onder meer via Onze Vrijwilligers Vereniging Korps Nationale Reserve contact blijven houden. Luitenant-kolonel Rick van der Sluis is de nieuwe bataljonscommandant van 10 Natresbataljon. Van der Sluis was jarenlang commandant van de D-compagnie in Den Haag. Op zaterdag 29 augustus nam hij het bevel over de noordelijke troepen over van luitenantkolonel Rob Cohen. Die droeg hem de richtvlag van het bataljon over in het bijzijn van beide compagniën van 10 Natresbataljon, medewerkers van de staf en een OVV-detachement. ROMEO ROMEO

10 Werven erven voor het Korps Nationale Reserve voor het Korps Natio Mensen in twee keer interesseren Tekst: sm Lubbe de Braak Foto s: sm Lubbe de Braak, sld1 Bert Streunding Het enthousiast maken van mensen voor het Korps Nationale Reserve gebeurt voor een belangrijk deel door Natresmilitairen die zich naast hun normale taak beschikbaar stellen als werver. November Romeo liep een dag mee toen de wervingsgroep van 10 Natresbataljon het vizier op het Groningse Musselkanaal richtte. Bij de markt in Musselkanaal trekken een shelter en een Mercedes-Benz (MB) behoorlijk wat bekijks. Natresmilitairen bewegen zich rond een stand waar ze de spullen in zetten die ze voor werving nodig hebben, zoals posters, kleine presentjes en ander reclamemateriaal. Op een laptop draait een film van een onlangs gehouden meerdaagse Natresoefening. Aan een paar hoge tafels staan militairen rustig met geïnteresseerde mensen te praten. Twee militairen lopen over de markt en delen flyers uit. Ze verwijzen naar de plaats van de stand. Het wervingsteam van 10 Natresbataljon bestaat al zeven jaar uit een redelijk vaste bezetting en kent het klappen van de zweep. Het team bestaat uit zeven wervers, die zich van tijd tot tijd, naast hun eigen werk bij de Natres, inspannen om mensen voor het Korps Nationale Reserve te werven. Adjudant Henk Drenth: Komen de mensen hier, dan geven wij informatie en maken we ze attent op onze internetsite. Als geïnteresseerden op de site komen, kunnen zij zich aanmelden voor een voorlichtingsavond bij hen in de buurt, waarvoor zij dan een uitnodiging krijgen. Op die voorlichtingsavond geven wij meer informatie en daarna bestaat de mogelijkheid om te solliciteren bij de Natres. Nieuwe wervers gezocht De adjudant werft niet alleen kandidaten die militair willen worden, maar is intussen in het bataljon ook op zoek naar nieuwe wervers, Natresmilitairen die anderen enthousiast willen maken voor hun korps. Een belangrijke voorwaarde is dat gegadigden zonder meer aan de minimale verplichtingen bij hun peloton voldoen en zich goed weten uit te drukken. Ook is een verzorgd voorkomen van groot belang. Zonder toestemming van de pelotonscommandant gaat het ook niet. Vooraf overleg met hem of haar is dan ook een must. Doelbewuste wervingsactiviteiten vinden in de regel een keer of zes per jaar plaats, waarbij gebruik gemaakt wordt van plaatselijke activiteiten, zoals een braderie, een bijzondere markt of een evenement. Hierbij zal altijd rekening gehouden moeten worden met de doelgroep. Komt die ook op dat evenement? Al doende leert men. Eerder bleek de TT in Assen bijvoorbeeld als wervingsactiviteit geen succes. Ook moet niet steeds dezelfde locatie bezocht worden. Op de foto In Musselkanaal ontstaat in de loop van de dag genoeg belangstelling. De eerste geïnteresseerden zijn de kinderen, dat is vaste prik. Die laten zich al zien tijdens de opbouw en inrichting van de stand. Even later komen er jongeren en ouders met kinderen in verschillende leeftijden. Om de ouders te spreken te krijgen, proberen de Natresmilitairen mensen in twee keer te interesseren, eenmaal fysiek in een gesprek en de tweede maal via de website Een prima middel daarvoor is de foto van hun geschminkte kind. De ouders kunnen hun kind laten fotograferen in een uniform in een militair voertuig. De foto wordt geplaatst op de Natreswebsite en bij het downloaden van de foto kan vader of moeder de overige informatie rustig in zich opnemen. Hopelijk leidt dat tot een aanmelding van een nieuwe Natresmilitair in spe. Vragen over militaire werk Musselkanaal reageert positief op de aanwezigheid van de Natres. De belangstelling komt tot uiting in een aantal gesprekken en oprecht geïnteresseerde vragen over het militaire werk, eventuele uitzendingen, het verloop, reacties van werkgevers en natuurlijk de verdiensten. Om resultaatgericht te werven is het belangrijk actueel te blijven en van alle ontwikkelingen op de hoogte te zijn. Van goede werving en voorlichting mag dan ook resultaat verwacht worden, zodat de Natres zich kan blijven waarmaken in de samenleving. ROMEO ROMEO

11 Natresmilitairen helpen schooltje opknappen Tekst en foto s: kpl1 Eric Nettekoven Veteranen terug naar Bosnië mouwen. Voor enkele van de vrijwilligers is dit een weerzien met Bosnië, waarnaar zij onder de vlag van UNPROFOR, IFOR, SFOR of EUFOR waren uitgezonden. Soldaat-1 Eric Hartwich van 30 Natresbataljon heeft twee keer in Bosnië gediend, bij 13 Herstel onder IFOR I en SFOR V. Soldaat-1 Dennis van den Berg van 40 Natresbataljon was in Bosnië als genist bij Luchtmobiel onder Dutchbat 3. Korporaal-1 Eric Nettekoven van het Korpsbureau was met 44 Pantserinfanteriebataljon in Libanon onder de vlag van Unifil. Eigen middelen Na inspectie van het gebouwtje wordt het team in groepen gesplitst. Het is maandag en de klus gaat beginnen. Ik pak de toiletgroep wel aan, roept Eric Hartwich. Dennis, Georg en Peter sluiten zich bij hem aan. Eric Nettekoven neemt met Hans en Marja de ramen onder handen. Drie andere teams pakken elk een leslokaal en de lerarenkamer aan. Er moet worden gemetseld, geschuurd, gestuukt, geplamuurd en geschilderd. Voormalig basisadjudant van vliegbasis Eindhoven Ad Wijntjes, de initiatiefnemer van de reis, en zijn kompaan Noël gaan op materieeljacht. Cement, gipsplaten, hout, kit en isolatiemateriaal staan op het lijstje. De Bosnische buurman komt poolshoogte nemen en is verbijsterd. Vrijwilligers uit Nederland? Schooltje opknappen met eigen geld en eigen middelen? Zelf reis en verblijfkosten betaald? enclave meegemaakt. Die periode zal ik nooit meer vergeten. Het monument is indrukwekkend. De groep is stil, en wordt sterker, hechter. Een hand op de schouder, een luisterend oor. Burek De volgende ochtend is iedereen bijzonder gemotiveerd om het project af te werken. De leraressen Asmira en Ema helpen mee. Drie militairen van het LOT-huis (Liaison and Observation Team) in Novi Travnik komen hun belangstelling tonen. Zij houden nauwlettend in de gaten wat zich in hun gebied afspeelt. Zlata maakt Burek, Bosnische vleespita, en overheerlijke yoghurt voor de werkers. Charlie, de jongste vrijwilliger, tekent Winnie de Pooh, Kanga en Tijgetje op de muren en op de gevel van het schoolgebouw. Ema mag inkleuren. Ze werken door tot in de avond. Overdracht Op vrijdag, de laatste dag, wordt er nog koortsachtig gewerkt. De toiletpotten worden afgekit en het laminaatparket geveegd. Mannen! roept Ad, We hebben nog geld over van ons budget! Wat doen we er mee? Kachels kopen en als we bij moeten leggen dan roep je maar! klinkt het antwoord. Rond het middaguur is alles klaar. De vrouwen hebben een lokaal versierd en versnaperingen klaargelegd. De schoolkinderen lopen hand in hand het lokaal binnen. De mondjes gaan open van verbazing en ze lopen wat weifelend naar de vele knuffels en andere presentjes. Onder toeziend oog van de minister en het schoolhoofd draagt Ad de sleutel over aan lerares Asmira. Niet veel later laat de lokale televisiezender zien hoe de school is opgeknapt. Veelzeggend is de close-up van de natte ogen van een stel mannen en vrouwen die elkaar omhelzen en op de schouders slaan. Negentien Nederlandse vrijwilligers, voor het merendeel veteranen, hebben dit najaar in Bosnië een schooltje opgeknapt. Drie van de vrijwilligers zijn Natresmilitair en veteraan. Een week lang renoveerden ze het schoolgebouw, maar het werd ook een reis vol herinneringen. Het basisschooltje in het bergdorpje Vlahovici, onder de rook van de stad Travnik, is als de vrijwilligers arriveren hard aan een opknapbeurt toe. Het gaat vooral om de twee klaslokalen, een toiletgroep en een lerarenkamer. De muffe, schimmelige lucht en de geur van met olie geïmpregneerde houten vloeren komt je tegemoet. De houtkachels zijn gammel, er zijn veel vochtplekken en de ramen tochten. De verroeste metalen hurktoiletten zijn verstopt en de waterleiding doet niet veel meer. De scheidingsmuur tussen de toiletgroep en het houthok staat op instorten. Geen fijne locatie om tijdens de strenge wintermaanden les te krijgen, dus de handen moeten uit de Mijnenvelden Eric Hartwich noemt Bosnië zijn tweede thuis. Vanaf het moment dat het gezelschap de grens passeert schetst hij de situatie tijdens zijn uitzending. Dit was point Bravo. Aan de ene kant de Kroaten, aan de andere kant de Moslims. Het vredige meertje bij Jajce waar de Chinook laag over kwam vliegen en waar mijnenkettingen op de weg lagen. Overal sporen van verwoesting en de vele, vele graven. De rode borden met doodskoppen geven mijnenvelden aan. Nu nog. Bij het bezoek aan Srebrenica op woensdag geeft Dennis van den Berg tekst en uitleg. Ik was als genist gespecialiseerd in mijnen en andere explosieven. Ik heb in Potocari de val van de ROMEO ROMEO

12 WAARGENOMEN W Eenzame reservist bij NMK Wielrennen Soldaat-1 Hans Mallegrom, militair van 50 Natresbataljon is op het parcours van het Nationaal Militair Kampioenschap Wielrennen als 47ste gefinisht. Een mooi resultaat, zeker omdat hij vorig jaar moest opgeven bij de moeilijke wedstrijd. Zijn eerste oogmerk was dan ook om de rit dit jaar helemaal uit te rijden. Het is een mooie wedstrijd met leuke uitdagingen, aldus Mallegrom. Het was behoorlijk zwaar door de wind en het parcours is altijd lastig, maar ik heb mijn doelstelling ruim kunnen halen. De doelstellingen voor de komende twee jaar liggen al vast voor de Natrescoureur. Volgend jaar wil Mallegrom finishen in het peloton en in 2011 wil hij de finale bereiken. Wel hoopt Mallegrom dat er dan meer reservisten aan de start verschijnen. Dit jaar was ik voor de tweede keer de enige deelnemer van het Korps Nationale Reserve. Ik wil dan ook alle Natresmilitairen die van wielrennen houden oproepen om een keer mee te rijden. Wie weet start er volgend jaar dan zelfs een complete Natresploeg. Natresmilitairen beste kaartlezers van Defensie Het Korps Nationale Reserve domineerde dit jaar weer in de top van het Defensiekampioenschap Kaartlezen. De jaarlijkse competitie van de Militaire Commissie voor Automobiel- en Motorwedstrijden (MCAM) werd gewonnen door twee oude bekenden. Kapitein Frits Vermeij en eerste-luitenant Peter van Reeuwijk van 20 Natresbataljon werden op het terrein van de KMS in Weert voor de derde keer Defensiekampioen in de klasse voor gevorderden. Ze wonnen begin oktober de achttien-uursrit en waren in april ook al de besten bij de oefenrit. Het succes begint af te stralen op hun bataljonsgenoten, bleek uit de uitslagenlijst. Het brons ging naar sergeant-majoor Peter Staats en soldaat-1 Ard Groot. In de achttien-uursrit voor beginners boekten korporaal-1 Jaap Kuipers en soldaat-1 Robin Stoop, eveneens van 20 Natresbataljon, een mooie derde plaats. Peter Mensink neemt stok bataljonsadjudant over Peter Mensink is benoemd tot de nieuwe bataljonsadjudant van 50 Natresbataljon. Hij nam de adjudantstok over van Frans van de Grift, die Amersfoort verliet voor zijn nieuwe functie van korpsadjudant. Er werden meer ceremoniële handelingen verricht op het ingelaste appel tijdens een doordeweekse onderhoudsavond. Aangetreden stonden detachementen van de twee compagnieën en vertegenwoordigers van LO-Sport, personeelszaken, militaire genodigden en familieleden. Van de Grift ontving voordat hij zijn functie overdroeg het jaarteken XX bij de Vrijwilligersmedaille Openbare Orde en Veiligheid. Sergeant-1 Els Bosveld kreeg de bronzen onderscheiding voor trouwe dienst. Bosveld werkte in het bataljon bij werving en voorlichting en is tegenwoordig als reservist geplaatst bij LO-Sport. Burgermedewerker Cor van Noorden werd bedankt voor zijn inzet op het bureau PZ voor alle leden van 50 Natresbataljon. Jarenlang droeg hij zorg voor de betalingsboekingen van de wedde en de reiskosten. Reservisten stellen oefening in Duitsland veilig Een samengestelde eenheid van 50 Natresbataljon heeft in Duitsland een oefening van collega-militairen in meer dan één opzicht veilig gesteld. De beroepsmilitairen waren in Ostenholz om zich voor te bereiden op hun uitzending. De mannen en vrouwen van de Natres betrokken een week lang continu de wacht bij de poort. Ook bewaakten ze de ingangen van de diverse schietbanen waar werd geoefend. s Nachts liepen ze patrouille over het kamp en bij het voertuigpark. Diegenen die hun dienst er op hadden zitten vonden onderdak op de kazerne te Oerbke. Tot slot traden de Natresmilitairen ook op als rollenspeler. Bij het eindappel bedankte de commandant van de oefenende eenheden de ondersteuners, waarbij hij het optreden van het detachement van het Korps Nationale Reserve apart vermeldde. Hij sprak zijn waardering uit voor de strakke en correcte wijze waarop de wacht draaide en voor het uitstekende visitekaartje dat de Natresmilitairen af hadden gegeven uit naam van de vanuit Ostenholz opererende troepen. Bijna dertig nieuwe collega s Op de Johan Willem Friso kazerne in Assen hebben 25 mannen en 4 vrouwen hun amo-certificaat in ontvangst genomen. Eén deelnemer moest tijdens de algemene militaire opleiding afhaken door griep. Verder waren er ondanks de twee pittige en natte oktoberweken dit keer geen afvallers. De kersverse soldaat Marcel Coppens werd verkozen tot beste leerling. Hij ontving daarvoor een presentje van Schoolbataljon Noord. Daarna werden de certificaten uitgereikt en werd er buiten een groepsfoto gemaakt van de cursisten en hun instructeurs. Afgevaardigden van de Natresbataljons konden vervolgens kennismaken met hun nieuwe collega s en de rode strepen en defensiepassen uitreiken. Viertonner in bloemencorso Rijnsburg Toeschouwers van het bloemencorso van Rijnsburg hebben een primeur aan zich voorbij zien trekken. Het wervingsteam van de A- en D-compagnie van 20 Natresbataljon in Den Haag had voorgesteld om een viertonner met aanhanger mee te laten rijden in de stoet. Daardoor maakte voor het eerst een modern militair voertuig deel uit van het grote defilé dat jaarlijks door diverse gemeenten trekt. Natresmilitairen liepen met het voertuig mee om de toeschouwers langs de route van informatie over het Korps Nationale Reserve te voorzien. Een dag later stond de viertonner te pronken op de boulevard van Noordwijk. Het Bloemencorso Rijnsburg is een van de grootste bloemendefilés van Nederland. Traditiegetrouw worden veel auto s en trucks opgemaakt met bloemenontwerpen van designstudio s. Het visuele evenement wordt altijd druk bezocht in de Zuid-Hollandse kuststreek. Eerste-luitenant Jan Hoek: Vaak tooien wij onze voertuigen met camouflagenetten en bladeren om ze aan het zicht van onze tegenstanders te onttrekken. Nu werd de truck juist fleurig opgemaakt om op te vallen. Het was een ware metamorfose en het leverde de nodige positieve publiciteit voor het Korps Nationale Reserve. In memoriam Stanley Olieberg Onder grote belangstelling is soldaat-1 Stanley Olieberg in Zaandam begraven. De militair overleed op 28 augustus aan een slopende ziekte, die hem twee jaar geleden dwong om zijn werk bij 20 Natresbataljon neer te leggen. Olieberg diende bij het Korps Nationale Reserve van 1984 tot Zijn grote liefde was de lichte mitrailleur, en dan vooral de oude bren. Hoewel hij geen deel meer uitmaakte van zijn geliefde peloton in de C-compagnie in Amsterdam, waren bij zijn uitvaart toch 25 oud-collega s aanwezig. Ook een tiental oudgedienden, waaronder een voormalige compagniescommandant en een oud-compagniesadjudant bewezen hem de laatste eer. ROMEO ROMEO

13 En wat heb jij dit weekend gedaan? Korps Nationale Reserve Bel

C-LAS GENERAAL MART DE KRUIF OVER DRIESPORENBELEID RESERVISTEN OOCL TEST NATRESCHAUFFEURS OP SCANIA IN DUITSLAND MANAGERS BEDRIJFSLEVEN DAG OP KMA

C-LAS GENERAAL MART DE KRUIF OVER DRIESPORENBELEID RESERVISTEN OOCL TEST NATRESCHAUFFEURS OP SCANIA IN DUITSLAND MANAGERS BEDRIJFSLEVEN DAG OP KMA November Romeo C-LAS GENERAAL MART DE KRUIF OVER DRIESPORENBELEID RESERVISTEN OOCL TEST NATRESCHAUFFEURS OP SCANIA IN DUITSLAND MANAGERS BEDRIJFSLEVEN DAG OP KMA KORPORAAL JASPER VERLEENT MEDISCHE HULP

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

VOORWOORD DOOR DE KORPSCOMMANDANT

VOORWOORD DOOR DE KORPSCOMMANDANT NIEUWSBRIEF Stichting Historische Collectie Korps Nationale Reserve Nummer 31, December 2016 VAN DE REDACTIETAFEL Voorwoord door de nieuwe voorzitter. Overzicht 2016. Bestuurszaken De overige nieuwe bestuursleden

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie Reservist bij de Koninklijke Marechaussee De leukste baan! naast je werk of studie Operationeel Centrum Mobiel toezicht veiligheid Grensbewaking Schiphol Beveiliging Koninklijk Huis Als het erop aankomt

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB september 2013

Nieuwsbrief SHIB september 2013 Nieuwsbrief SHIB september 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB SHIB 10 jaar en meer Al eerder lieten we weten: SHIB bestaat dit jaar 10 jaar!

Nadere informatie

Voor de ouders en verzorgers,

Voor de ouders en verzorgers, Voor de ouders en verzorgers, Deze nieuwsflits start ik met een terugblik op de ouderavond die we afgelopen dinsdagavond gehouden hebben. We mochten deze avond 13 ouders en 14 collega's begroeten. Onze

Nadere informatie

Een veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk.

Een veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk. Toespraak staatssecretaris Van der Knaap ter gelegenheid van de Opening van de veteranententoonstelling Veteranen. Ingezet in dienst van de vrede. Maandag 7 mei 2007, Stadskantoor Eindhoven. U weet ongetwijfeld

Nadere informatie

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda.

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Ridders Militaire Willems-Orde

Nadere informatie

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben.

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben. Het leger Thema: Bestaat vrede? Samenleving Nederland De overheid Moeilijkheid; *** Tijd: *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud:

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud: Kooijman Racing ONK Supersport 600 Nieuwsbrief 7 Inhoud: - Verslag GAMMA Racing Days - Kooijman Racing start niet in Spa-Francorchamps - ALS-dag in Assen 22 september - Caravan Verhuur Karsten helpt mee

Nadere informatie

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom

Nadere informatie

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen,

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen, Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter gelegenheid van de eerste deeltijdopleiding Middelbare Defensie Vorming te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank u wel kolonel Lambrichts,

Nadere informatie

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee,

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, In de ruim zeven maanden dat ik nu Inspecteur der Veteranen ben, heb ik in ieder geval één ding geleerd: Veteranen komen vooral naar een reünie

Nadere informatie

Mannen, zorg ervoor!

Mannen, zorg ervoor! Mannen, zorg ervoor! Samenvatting De doelgroep waar ik voor heb gekozen zijn jongens die op dit moment nog op een VMBO, HAVO of VWO opleiding zitten. Voor deze jongeren is het vaak heel moeilijk zich voor

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Nieuwsbrief Amigos maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Voorwoord Beste Amigos, Terwijl wij hier in Nederland al weer helemaal het gevoel krijgen in het voorjaar te zijn beland, hebben de bursalen in Guatemala

Nadere informatie

www.schakellelystad.nl

www.schakellelystad.nl www.schakellelystad.nl 28 november 2014 Schakelaartje Nr. 306 28 e jaargang week 48 01 december SR/MR 05 december sinterklaasviering en continu dag. Groep 5 t/m 8 14.15 uur vrij. 17 december kerstviering

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Informatieblad van openbare basisschool De Wissel - vrijdag 6 februari 2014

Informatieblad van openbare basisschool De Wissel - vrijdag 6 februari 2014 Informatieblad van openbare basisschool De Wissel - vrijdag 6 februari 2014 De Hoop 3 1911 KX Uitgeest 0251-880707 info@dewisseluitgeest.nl www.dewisseluitgeest.nl Agenda 10 februari Wisselmiddag techniek

Nadere informatie

02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar)

02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) BELLA (II) 02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) In 2007 kwam je voor het eerst lessen op onze hondenschool. Je had als pup eerder getraind op een andere school maar moest daar stoppen vanwege ED operaties aan

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Afscheid Landmachtadjudant

Afscheid Landmachtadjudant Landmacht 8 oktober 2014 Afscheid Landmachtadjudant Landmachtadjudant André Odenkirchen doet de laatste 4 jaar van zijn carrière af als roerig. Zo bloedde zijn hart bij het zien van de gestage afbreuk

Nadere informatie

www.verzetsmuseum.org Plantage Kerklaan 61 (tegenover Artis), Amsterdam

www.verzetsmuseum.org Plantage Kerklaan 61 (tegenover Artis), Amsterdam www.verzetsmuseum.org Plantage Kerklaan 61 (tegenover Artis), Amsterdam mede mogelijk gemaakt door Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project is mede gefinancieerd met steun van het europees fonds

Nadere informatie

Toespraak Gouverneur tijdens Phaffdag van het Regiment Limburgse Jagers op vrijdag 25 november 2011 in de Van Hornekazerne te Weert

Toespraak Gouverneur tijdens Phaffdag van het Regiment Limburgse Jagers op vrijdag 25 november 2011 in de Van Hornekazerne te Weert Toespraak Gouverneur tijdens Phaffdag van het Regiment Limburgse Jagers op vrijdag 25 november 2011 in de Van Hornekazerne te Weert Commandant, leden en veteranen van het Regiment Limburgse Jagers, Dames

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren!

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren! Gelukkig zijn kun je leren! Gelukskoffercoaching Missie GELUKKIG ZIJN KUN JE LEREN Gelukskoffercoaching wil kinderen op jonge leeftijd positief ondersteunen in hun individuele emotionele ontwikkeling.

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid, dames en heren,

Koninklijke Hoogheid, dames en heren, Toespraak minister Eimert van Middelkoop voor de opening van het symposium Strategische samenwerking met het bedrijfsleven Sourcing, een kwestie van keuzes maken, Koninklijke Militaire Academie, Breda,

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de Toespraak uitgesproken door de Minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij gelegenheid van zijn Kerstbezoek aan Afghanistan, 24 december 2008 te Kaboel. Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan

Nadere informatie

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht.

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. DAGORDER Collega s, Minister Hennis en generaal Middendorp zijn dinsdagavond afgetreden. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. En nu zijn ze op deze

Nadere informatie

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak Willem Braak Maandag 15 oktober start Opleidingscentrum Granbeeuw met een fundraiser voor een nieuw initiatief: Vrienden van Opleidingscentrum Granbeeuw. Het bedrijfsleven zal benaderd en aangemoedigd

Nadere informatie

Jan de Laat OVERSTAG

Jan de Laat OVERSTAG Jan de Laat VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van teksten

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

Ik denk eigenlijk dat deze blessure niet slecht is geweest voor mijn carrière

Ik denk eigenlijk dat deze blessure niet slecht is geweest voor mijn carrière In de rubriek vertelt een (oud) prof-voetballer/voetbalster over zijn/haar voorste kruisband blessure. Vanaf het moment dat deze blessure werd opgelopen, de operatie, de revalidatie, de rentree en daarna.

Nadere informatie

Veel mooie herinneringen verzachten onze smart. Voorgoed uit ons midden, voor altijd in ons hart. Iedere moeder is uniek: Zij was dat heel speciaal

Veel mooie herinneringen verzachten onze smart. Voorgoed uit ons midden, voor altijd in ons hart. Iedere moeder is uniek: Zij was dat heel speciaal Veel mooie herinneringen verzachten onze smart. Voorgoed uit ons midden, voor altijd in ons hart. Iedere moeder is uniek: Zij was dat heel speciaal De mensen van voorbij Zij worden niet vergeten De mensen

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Beroepsproduct 4D. Schoolsportclinic. René Rosalina. Groep 3. Groep 5. Groep 5-6

Beroepsproduct 4D. Schoolsportclinic. René Rosalina. Groep 3. Groep 5. Groep 5-6 Beroepsproduct 4D Schoolsportclinic Groep 3 Groep 5 Groep 5-6 Naam: Klas: LBB: Koen de Jong LOBOS 3a René Rosalina 0 Inleiding Samen met Carlos Chala hebben wij een schoolsportclinic georganiseerd voor

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Rotterdams Ambassadrices Netwerk

Rotterdams Ambassadrices Netwerk De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.

Nadere informatie

Bijlage Stoere Schildpadden

Bijlage Stoere Schildpadden Bijlage Stoere Schildpadden Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Stoere Schildpadden, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat

Nadere informatie

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs!

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! De D1 van SV Baarn is met Pinksteren vier dagen naar Parijs geweest. Dit was een onvergetelijke ervaring voor de spelers uit het team. De ploeg van Jacco Engelsman,

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt Den Haag, 20. März 2013 Tel.: 0031 70-342.06.18 Fax: 0031 70-365.32.48 Toespraak ter gelegenheid van

Nadere informatie

PROF OF NIET, WE DELEN DEZELFDE PASSIE! Vrijwilligersbeleid Stappenplan

PROF OF NIET, WE DELEN DEZELFDE PASSIE! Vrijwilligersbeleid Stappenplan PROF OF NIET, WE DELEN DEZELFDE PASSIE! Vrijwilligersbeleid Stappenplan Inhoud Inleiding... 3 Waarom een vrijwilligersbeleid?... 3 De visie... 4 Voorwaarden... 4 Verbintenis... 5 Werving... 5 Vrijwilligersbeleid

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Scholingsaanbod najaar 2013. voor actieve vrijwilligers van ANBO

Scholingsaanbod najaar 2013. voor actieve vrijwilligers van ANBO Scholingsaanbod najaar 2013 voor actieve vrijwilligers van ANBO Inhoudsopgave 1. Voorwoord... 3 2.... 4 3. Aanbod... 5 3.1 Workshop Webmaster... 5 3.2 Workshop Beleidsbeïnvloeding Wmo... 6 3.3 Workshop

Nadere informatie

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van

Nadere informatie

ROFFELTJE. Hij ziet het niet

ROFFELTJE. Hij ziet het niet Spechtstraat 49, 3853 VA, Ermelo, 0341-552284 ROFFELTJE > Hij ziet het niet Vol vertrouwen legt hij zijn kleine bruine handjes in die van mij. Ik heb zwarte Piet gezien vertelt hij me met glanzende bruine

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan.

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan. Geelzucht Toen ik 15 was, kreeg ik geelzucht. De ziekte begon in de herfst en duurde tot het voorjaar. Ik voelde me eerst steeds ellendiger worden. Maar in januari ging het beter. Mijn moeder zette een

Nadere informatie

In 2009 is het bestuur 8 keer bijeengekomen voor bestuursvergadering. Op deze vergaderingen zijn met name de volgende zaken behandeld:

In 2009 is het bestuur 8 keer bijeengekomen voor bestuursvergadering. Op deze vergaderingen zijn met name de volgende zaken behandeld: Algemeen 2009 Het jaar 2009 stond in het teken van 30 jaar UNIFIL. Het bestuur is eind 2008 al begonnen met een aantal zaken voor te bereiden. Er waren contacten met een aantal organisaties zoals het VI,(Veteranen

Nadere informatie

De nieuwsbrief zal ook op onze website www.casparuscollege.nl worden geplaatst.

De nieuwsbrief zal ook op onze website www.casparuscollege.nl worden geplaatst. Nieuwsbrief Schooljaar 2015-2016, nr. 1 september 2015 Geachte ouder(s) en/of verzorger(s), Voor u ligt de Nieuwsbrief van september 2015. In deze nieuwsbrief: Van de directeur Nieuws van de Ouderraad

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

Police Advisory Group (PAG) op pad

Police Advisory Group (PAG) op pad Maandag 07 januari 2013 Door onrust in een deel van ons werkgebied waren we het afgelopen weekend beperkt in de mogelijkheden om naar buiten te gaan (of het kamp te verlaten). Vandaag staat een bezoek

Nadere informatie

28% 72% 30% 70% Aantal geregistreerde deelnemers : 141 Periode evaluatie : 19 maart 2014 t/m 6 april 2014 Aantal evaluaties : 101

28% 72% 30% 70% Aantal geregistreerde deelnemers : 141 Periode evaluatie : 19 maart 2014 t/m 6 april 2014 Aantal evaluaties : 101 Aantal geregistreerde deelnemers : 11 Periode evaluatie : 19 maart 01 t/m 6 april 01 Aantal evaluaties : 101 8% ingevuld niet ingevuld % 0% anoniem niet anoniem 0% RESULTATEN EVALUATIE ICT-PRAKTIJKDAG

Nadere informatie

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom

Nadere informatie

radio&tv station voor veteranen en door veteranen.

radio&tv station voor veteranen en door veteranen. Als DJ in Libanon (UNIFIL Detachement DUTCHBATT 83/03-83/10 Nederlandse Unifil Vereniging (NUV) T.a.v. Bestuur NUV Betreft: oprichting www.veteransradio.nl internet online veteranen radio&tv station voor

Nadere informatie

D Artagnan gaat naar Parijs

D Artagnan gaat naar Parijs D Artagnan gaat naar Parijs Artagnan reed op zijn oude paard, een uitgeputte knol met een trieste blik. Ook al was zijn paard op zijn minst vreemd te noemen en ook al waren de kleren die hij droeg verbleekt,

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr. 6. Voorwoord KALENDER INHOUD. Maart 2015. Hallo allemaal. 19 maart

Nieuwsbrief nr. 6. Voorwoord KALENDER INHOUD. Maart 2015. Hallo allemaal. 19 maart 1 KALENDER 9 maart Vergadering oudervereniging 12 maart Studiemiddag groep 1 t/m 4 13 maart Schoolfeest 14 maart Oud papier 19 maart Boomplantdag groep 8 Zie ook de kalender op www.bsodaschool.nl INHOUD

Nadere informatie

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Afschrift aan de Voorzitter van de Eerste

Nadere informatie

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken? Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Tijdens deze avond kunt u ook onze nieuwe leeshoek (beneden) en het leeslokaal (boven) bekijken.

Tijdens deze avond kunt u ook onze nieuwe leeshoek (beneden) en het leeslokaal (boven) bekijken. Weekbrief 7 september 2015 Algemene mededelingen Informatieavond Maandag 7 september van 18.30-19.30 uur is er een informatieavond voor alle ouders/verzorgers en alle leerlingen. U heeft hiervoor inmiddels

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Hulp aan het thuisfront. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Hulp aan het thuisfront. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Hulp aan het thuisfront Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Alle belangrijke informatie over het nieuwe schooljaar en de introductie kunt u vinden op onze website! NEEM OOK EEN KIJKJE OP

Alle belangrijke informatie over het nieuwe schooljaar en de introductie kunt u vinden op onze website! NEEM OOK EEN KIJKJE OP s 06-07-2018 uitgave 18 Meteen naar de website? Klik hier: Kunt u niet wachten om alle agenda-activiteiten te bekijken, klik dan op de link om het jaarrooster van locatie Leuvensbroek of het jaarrooster

Nadere informatie

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers gezocht: vrijwilligers Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie Gezocht: vrijwilligers Bureau Buitenland is onderdeel van Reclassering Nederland. Wij begeleiden

Nadere informatie

Suzanne Peters. Blijf bij me! liefdesroman

Suzanne Peters. Blijf bij me! liefdesroman Suzanne Peters Blijf bij me! liefdesroman Hoofdstuk 1 Katja belde aan bij het huis. Ze vond het toch wel erg spannend. Het was de tweede keer dat ze op visite ging bij de hondenfokker en deze keer zou

Nadere informatie

De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat.

De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat. Hoofdredactie: Paul Meekhof mei / juni 2015 Pagina s : 10 NR 4 De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat. De herdenking van afgelopen 4 mei en de viering van 5 mei. Voor het

Nadere informatie

Uitgeest, 18 augustus 2014. Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP. Beste allemaal,

Uitgeest, 18 augustus 2014. Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP. Beste allemaal, Uitgeest, 18 augustus 2014 Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP Beste allemaal, Het nieuwe basketbalseizoen staat weer voor de deur en daar hebben we natuurlijk allemaal erg veel zin in. Zoals

Nadere informatie

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd.

Nadere informatie

Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Let op: Alleen gesproken woord geldt! Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter opening van het congres Maak jezelf Zichtbaar op 11 maart 2010 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, We leven in het

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Voorafgaand aan de film

Voorafgaand aan de film Die Welle Opdrachtenblad Regie: Dennis Gansel Jaar: 2008 Duur: 110 minuten Filmkeuring: 12 (geweld, angst en discriminatie) Website: www.welle.film.de Voorafgaand aan de film De legendarische film The

Nadere informatie

Vanuit de ouderraad.

Vanuit de ouderraad. Juni 2013 Vakantie Wat gaat een jaar toch snel voorbij! Een jaar waarbij weer veel is gebeurd. We hebben met z'n allen hard gewerkt en we mogen trots zijn op onze leerlingen, het personeel en de school.

Nadere informatie

Krabbie Krab wordt Kapper

Krabbie Krab wordt Kapper E-boek Geschreven en Vormgeving Esther van Duin Copyright Esthers Atelier www.esthersatelier.nl email info@esthersatelier.nl Krabbie Krab wordt Kapper Krabbie krab was een kunstenaar. Hij maakte beelden

Nadere informatie

Dubbelspel. Alan Durant

Dubbelspel. Alan Durant Dubbelspel Dubbelspel maakt deel uit van de Schaduw-reeks van Lezen voor Iedereen/Uitgeverij Eenvoudig Communiceren. De Schaduw-reeks is een serie spannende verhalen voor jongeren. Lezen voor Iedereen/Uitgeverij

Nadere informatie

7 december school versieren voor kerst 16 december Kerstviering in de kerk in Uitwijk 21 december - 1 januari kerstvakantie

7 december school versieren voor kerst 16 december Kerstviering in de kerk in Uitwijk 21 december - 1 januari kerstvakantie 7 december school versieren voor kerst 16 december Kerstviering in de kerk in Uitwijk 21 december - 1 januari kerstvakantie Bijbelles Er klinkt een stem. Matteüs 3: 1-12, Lucas 1: 26-38 en 46-55 Die stem

Nadere informatie

Interview met de Nederlandse studenten in de werkgroepen.

Interview met de Nederlandse studenten in de werkgroepen. Wie zijn wij: Daag! Mijn naam is Jorrit en ik ben 23 jaar jong. Ik ben geboren en getogen in Leeuwarden. Ik zit nu in het 2e jaar van de lerarenopleiding Economie. Bij deze wil ik jullie veel plezier en

Nadere informatie

Teleurstellende races voor Winteb Racing.

Teleurstellende races voor Winteb Racing. Teleurstellende races voor Winteb Racing. Het Winteb Elcee de Boer Pirelli racingteam heeft in Assen tijdens de Speedchallenge een minder succesvol weekend gekend. Er was voor het weekend aan nog een trainingsdag

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

zomer Vakantie zomer

zomer Vakantie zomer NieuwsBrief nr.3, 2011 Naar Binnen Beste lezer, Het is weer tijd voor de zomer. In het midden van Nederland is afgelopen week de zomervakantie begonnen. De kinderen hebben zes weken geen school. Zes weken

Nadere informatie

ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN

ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN E-BLOG ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN In carriere Zo worden vergaderingen interessant voor je. 4 simpele tactieken De vergadering is bij uitstek een plaats waar je kunt

Nadere informatie

Jeroen Dusseldorp 17-12-2013

Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Groeidocument trainingen blok 2 Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Inleiding Voor u ligt mijn groeidocument van de trainingen die zijn gegeven in blok 2 van de minor Consultancy. Om een succesvolle consultant

Nadere informatie