10 e jaargang nummer 6 ALLEEN IN DIGITALE VORM. Editie juni POSTBODE: Indien onbestelbaar: graag retour Wellerzand 19, 8321 PH URK

Transcriptie

1 10 e jaargang nummer 6 ALLEEN IN DIGITALE VORM Editie juni 2004 POSTBODE: Indien onbestelbaar: graag retour Wellerzand 19, 8321 PH URK

2 COLOFON VERON afdeling A 41 IJsselmeerpolders: ma t/m za: Voorzitter Jacob de Borst PA3GNE Vice voorzitter Joep Frensen PE1RDB Secretaris Marcel Moerenhout PA3HEB Penningmeester/PR André Romkes PD5URK Lid Randall Tamminga PE1SDE QSL-manager Henk van der Ley PA0LEY Secretariaat Kamp 39-02, 8225 HJ Lelystad of pa3heb@amsat.org Redactie Jacob de Borst pa3gne@amsat.org ( ) pa3gne@pi8wfl (packet) Redactie-adres Wellerzand PH Urk Artikelen Verenigingsavond De VERON Homepage SPONSOR Overname van artikelen en schema s uitsluitend na toestemming van de redactie en met bronvermelding. De redactie behoudt zich het recht voor om wijzigingen in de aangeboden artikelen aan te brengen. Eerste dinsdag van de maand in het gebouw van de Flevo-scouts Trappershonk aan de Gildepenningdreef 1 te Dronten. In JUNI echter de tweede dinsdag, dus op dinsdag 8 juni 2004! is de Vereniging voor Experimenteel Radio Onderzoek in Nederland, opgericht op 21 oktober 1945 en ingeschreven in het verenigingsregister van de KvK te Amsterdam onder nummer V en dan naar afdeling IJsselmeerpolders Voor 2004 wordt gezocht naar een sponsor voor het drukwerk voor de Flevo Rondstraler. Suggesties graag naar PA3GNE@AMSAT.ORG 1

3 Van het bestuur Flevo Rondstraler juni 2004 Verheugde uitroepen en schaamrode kaken! Dat waren de resultaten van de gevoeligheidstesten bij de eigenaren van de desbetreffende sets afgelopen verenigingsavond. Joep, PE1RDB had professionele meetapparatuur van zijn QRL meegebracht en diverse setjes gingen op de pijnbank. Door een flinke storing was Joep later dan afgesproken aanwezig. Dit was ook de reden dat hij niet alle meetapparatuur bij zich had. We vergeven het Joep en we moeten de schade over 2 jaar maar eens inhalen HI. Maar goed, gevoeligheden testen ging prima. Een setje met zo n blauw scherm, om maar geen reclame te maken, presteerde zelfs een waarde van 0,1 µv in SSB. Een prima resultaat. Een omgebouwde set van een onder ons bekende amateur daar en tegen, om maar geen namen te noemen, had aan 1 µv nog niet genoeg. Het kan verkeren. Is zo n koopdoos toch beter dan zelf(om)bouw?? Of is het een kwestie van de filters afregelen? We hopen het nog een keer te horen. We zijn bezig geweest om in juni een excursie naar NORA te organiseren. Het is het luisterstation van de marine in Noordwijk aan Zee. Nu valt NORA onder de districtscommandant van Valkenburg. Als we de politiek deze maand gevolgd hebben, dan weten we dat Den Haag heeft besloten om Valkenburg te gaan sluiten uit oogpunt van de bezuinigingen. NORA zit op dit moment dan ook niet te wachten op een groep nieuwsgierigen. We proberen als bestuur dit contact warm te houden en in de toekomst nogmaals een poging te doen. Maar wat dan organiseren in juni? Op de verenigingsavond kwam het voorstel om naar het middengolfstation in Zeewolde te gaan. In december 1999 zijn we op excursie geweest naar het kortegolfstation en de rondleider van destijds had ons beloofd: Als jullie naar het middengolfstation willen, dan bel je maar.. Wel, zo n belofte moet je aan ons bestuur nooit doen, want dit soort dingen worden in ons lange termijngeheugen opgeslagen. We hebben ondertussen contact met de Nozema opgenomen en we zijn hartelijk welkom!! Alleen niet in juni. We hebben een afspraak voor maand november kunnen maken en wel vrijdag 12 november om uur. Neem alvast maar verlof op van het QRL en houdt deze dag vrij in uw agenda!! We hebben daarom besloten om het programma van juni en november om te wisselen. Dit betekent dat wij dinsdag 8 juni de lezing Zo werkt de 2

4 tuner hebben. Verder op in de Rondstraler leest u meer details. Met deze lezing sluiten we het eerste verenigingshalfjaar af. Behalve de huishoudelijke vergaderingen, hebben we leuke avonden gehad: de expeditie naar de Comoren, de meetavond van Joep en de komende lezing over tuners. De agenda voor het najaar ziet er nu als volgt uit: Dinsdag 7 september een lezing over de contestantennes van Zutphen. Dinsdag 5 oktober een lezing Hoe bouw ik een eenvoudige HF-antenne Vrijdag 12 november: excursie middengolfstation Zeewolde. December: nog onbekend. Eind augustus zal de digitale Flevo Rondstraler voor september verschijnen. Vanaf deze plaats wensen wij iedereen een goede vakantie maar ook heel veel hobbyplezier toe. Het bestuur Verenigingsavond dinsdag 8 juni Op dinsdag 8 juni 2004 wordt de laatste verenigingsavond voor de zomervakantie gehouden. Deze wordt gehouden in het gebouw van de Flevoscouts, geheten Trappershonk aan de Gildepenningdreef 1 te Dronten. Onze verenigingsset staat afgestemd op 145,7375 MHz om u in te praten. 1. Opening door de voorzitter en mededelingen. 2. Lezing Hoe werkt een tuner door Jacob, PA3GNE. 3. Pauze. 4. Vervolg lezing. 5. Sluiting om uiterlijk uur. NB In het clubgebouw mag niet gerookt worden. In deze lezing komen de volgende onderwerpen aan bod. Niet alleen kwalitatief, maar ook kwantitatief: Waarom passen we een tuner toe? Hoe werkt een antenne en welke impedanties geeft dat? Staande golven en SWR-cirkels. Eén element aanpassingen. De L-tuner (A-, B-, C- en D-uitvoering). De π-tuner. 3

5 Welke beperkingen heeft mijn tuner? Welke impedanties kan hij wel aan en welke niet? Hoe bereken ik een tuner? Jacob heeft een dictaat over dit onderwerp gemaakt dat aan een ieder wordt verstrekt. In dit dictaat staan de wiskundige achtergronden vermeld. De lezing is vooral ingestoken om visueel te maken wat er nu eigenlijk met de impedantie in een tuner gebeurt, zonder moeilijk rekenwerk. We kunnen er heerlijk aan rekenen, maar op een grafische manier kan het ook. En waarom dan moeilijk doen als het makkelijk gaat? Het is geen flitsend verhaal, maar meer een opfrissing van theorie die we allemaal ooit wel eens bestudeerd of gelezen hebben, maar weer weggezakt is. In het dictaat is alles nog eens netjes op een rijtje gezet. Neem een pen mee om aantekeningen te maken! Brief van ex-pa3ghb Wij ontvangen de volgende brief van Adri, ex-pa3ghb (Goed Heineken Bier) die jarenlang in Lelystad gewoond heeft en naar Spanje verhuisd is. Hij heeft ondertussen een Spaanse call: EA5GHW en was soms in CW te beluisteren op 14,050 MHz. Beste Jacob, Almoradi Ik heb de laatste clubavond (22 april) jouw qsl-kaart ontvangen, hartelijk dank daar voor. Een verbinding maken via de radio zit er niet meer in. Ik ben gestopt met de hobby omdat de meeste amateurs alleen nog maar te bereiken zijn tijdens de contesten. Verbinding maken en een praatje maken lukt dan ook maar zelden of nooit, iets wat ik juist zo leuk vindt. Sinds een paar dagen heb ik een andere pc (spaans) met de mogelijkheid van internet en alles wat er bij hoort. Gelukkig gaat het goed met internet en ook met want dat heb je bevestigt. Met ons (Inge en Adri) gaat het goed hier in ons nieuwe land en we hebben geen plannen om terug te komen naar nl. Het is al weer een hele tijd geleden dat we elkaar gesproken hebben, maar misschien is dit een mogelijke 4

6 manier om te horen hoe het er voor staat in Urk en Almoradi. Waarom dan deze brief? Ik wil eerst weten wat beter is de brief per post of per . Hier eerst het begin van alles wat we al zo gedaan hebben, waarbij het duidelijk is dat we uit NL vertrokken zijn, met de bedoeling om ons een nieuw leven te beginnen. Op 1 augustus 2000 zijn we uit Lelystad vertrokken met een kleine caravan trekkende richting Spanje. We hebben een zeer voorspoedige reis gehad zonder enige problemen en terwijl dit de eerste keer was dat we met een caravan achter ons aan, op pad ging. Na drie dagen kwamen we in onze nieuwe woonplaats aan en hebben toch nog een nacht in de caravan moeten slapen, omdat de huissleutel bij de makelaar lag en die was inmiddels gesloten. De plaatselijke politie kwam nog wel even kijken, maar nadat ik verteld had dat de sleutel van ons huis bij de makelaar lag was er geen probleem. Ze zeiden: We letten wel op. We hebben bijna 2 jaar in een wijk even buiten Torrevieja gewoond in een rijtjeshuis, wat in dit geval een bungalow heette. Dit huisje hebben we naar boven toe verbouwd en daardoor hadden we een woonkamer annex keuken, een klein voorkamertje en naar buiten toe een klein terrasje. Natuurlijk was er ook nog een badkamer met toilet en badje en een slaapkamer. Na de verbouwing, wat overigens door een Spaanse aannemer uitgevoerd werd, hadden we boven een grotere slaapkamer en een extra toilet. Tevens hadden we een groot terras wat onder andere uitkeek op een in de buurt liggend zoutmeer en een beetje privacy. Maar in de wintertijd waren we ongeveer de enige bewoners in de straat en in de zomertijd was het net een hotel in de straat. Om de paar weken andere mensen, die feestvierden en last veroorzaakten en na twee weken kwamen de volgende. Er kwamen ook wel mensen, die eigenaar waren en die dachten: Oh, die wonen hier en zij kunnen dus op ons huis passen, want die (wij dus) zijn altijd thuis. Zodoende zijn we vertrokken naar een flat met voldoende ruimte met een riant uitzicht en s morgens hebben we de zon op ons balkon tot zo ongeveer 3 uur s middags. Onze flat heeft 3 slaapkamers, 2 badkamers, een grote keuken en bijkeuken en een grote woonkamer met een aansluitend balkon. Boven op het dak hebben we nog een berghok. We wonen tussen de Spanjaarden en het is hier echt prettig wonen. Geen herrie van de buren. s Avonds spelen de kinderen op het plein aan de andere kant van ons blok. Hier wonen wij vanaf eind mei Almoradi is en dorp met ca inwoners en heeft eigenlijk alles wat je nodig hebt, zoals een hele mooie markt op zaterdag waar ongeveer bezoekers/toeristen op af komen. Verder zijn er hier binnen een straal van 20 km 9 of meer grote supermarkten, waar je alles kan kopen wat je maar wilt. Echt heel groot, zoiets is er in NL niet. Hier in ons dorp hebben we ook noq 3 gewone supermarkten en onderin de appartementen zijn ook nog winkels, 5

7 zoals kleine buurtwinkels: kruidenier, slager, bakker, kledingzaken, juweliers en noem maar op. En veel schoenenwinkels en kappers. Na verloop van tijd ben ik gestopt met de radiohobby en heb mijn hobby verlegd naar fotografie digitaal, muziek en probeer wat met internet enz. Ik heb een kennis uit Lelytown gevraagd om mij wat Nederlandse boeken te sturen over de zaken waar ik mee bezig ben, omdat mijn Spaans nog verre van prefect is. Goed tot zover dit. Dit wordt een lange brief denk ik. We voelen ons hier echt helemaal op ons gemak en naar Nederland komen zit er dan ook niet meer in. We gaan ons meer bezighouden met het leren van de Spaanse taal. De afgelopen zomer was het gedurende de zomermaanden bloedheet. Bijna 90 dagen lang en nu hebben we eigenlijk al een hele periode slecht weer met regen en voor Spaanse begrippen is het koud. Maar altijd toch nog warmer dan in NL. Ook hier maken we dagtripjes zoals we ook in NL deden, maar hier is natuurlijk alles een beetje anders, zoals bergen en weinig vlak land. Almoradi ligt toevallig in een vlak gebied en naar de zee (Middellandse) is het ongeveer km en de bergen beginnen na ca. 10 km, de andere kant op natuurlijk. Vanaf ons balkon op de 4 e verdieping, hebben we een vrij uitzicht op plantages en dorpen verderop, als je op een kaart kijkt van Spanje (die een beetje getailleerd is bedoel ik) Algorfa, Guardamar, Dolores. Almoradi ligt midden op de lijn tussen de steden Alicante en Murcia in Zuid Spanje, maar dat wist je geloof ik al. Meer heb ik even niet te vertellen en misschien schrijf je nog een brief terug, maar jij weet natuurlijk wel wat beter is. Ik weet ook niet wat sneller is met de telefoonlijn, al dan niet met adsl. Ik doe het zonder adsl en krijg de indruk dat dit traag werkt. Met ons gaat het goed en zijn hier blij dat we in Spanje wonen en niet meer in NL. Tot zover deze brief. Hartelijke groeten vanuit een zonnig EA, of 73 Adri 14/05/2004 6

8 Mijn zoektocht naar een constante stroombron (2) door: Jacob de Borst PA3GNE, Urk De artikelen over opamps in de Electrons van oktober 2002 t/m januari 2003 waren snel gevonden. Het lezen ervan ging ook nog wel, maar begrijpen was een stuk lastiger. Om de materie te doorgronden, is kennis van opamps noodzakelijk. Want als je voor het eerst de theorie erover leest, dan moet je het wel drie keer lezen voor dat je het begrijpt. Nu, dat was bij mij ook zo. Toen ik in 1979 examen deed, stonden opamps niet in mijn theorieboek. Maar goed, ik ben eens met opamps aan het experimenteren gegaan. Ik had nog een µa741 in de junkbox liggen en al snel begon ik allerlei schemaatjes te verzinnen, zoals in figuur Figuur Een van de vele verzonnen varianten van een stroombron De gedachte er achter is simpel: stuur de stroom door een weerstand en probeer het spanningsverlies over de weerstand constant te houden door meer of minder stroom te sturen. Dit schema werkt natuurlijk niet, evenmin als de andere varianten die ik verzonnen heb. Daarna ga je nog eens wat specificaties van opamps bekijken en dan kom je tot de conclusie dat de opamps meestal een plus (+) en min (-) voeding nodig hebben. Als je hierachter komt, begint het experimenteerfeest weer voor vandaan. Na diverse avonden solderen en veel frustraties, ben ik maar eens aan mijn elektronica-leverancier in Apeldoorn wezen vragen: Zijn er ook IC s die in plaats van een regelbare spanning, een regelbare stroom afleveren? Die zijn niet te koop, maar daar moet je een schemaatje van hebben, was zijn antwoord. Nu daar was ik ook al achter, maar het was wel een bevestiging 7

9 van mijn frustraties. Maar een schema van zo n ding, had hij ook niet. (schema s leveren blijkbaar geen geld op). Op een dag kwam ik op het idee, om eens naar een instelbare spanningregelaar te kijken. Nu heeft een spanningregelaar een ingang, een uitgang en een regelpoort. Ik had uitgeknobbeld dat die regelspanning 0,72 V lager lag dan de uitgangsspanning. En zo kwam ik op schema Ik redeneerde als volgt: Als de accu te veel stroom opneemt, daalt door het spanningsverlies over R 3, de spanning op punt A. Hierdoor neemt de spanning op het regelpunt af, waardoor de regulator juist omhoog Figuur Variant 1 met regulator. gaat regelen, met als gevolg nog meer stroom. Dit werkt dus niet. Dan het volgende schema maar: Volgens mij werkte dit als volgt: Als de stroom naar de accu toeneemt, zakt de spanning op punt B. De regelspanning gaat ook omlaag en daardoor de uitgangspanning omhoog. Hierdoor neemt de stroom alleen nog maar toe. Dit kan dus ook niet werken. Figuur variant 2,die toch de goede was. HAD IK MAAR BETER NAGEDACHT, want weken later bleek dat dit WEL de oplossing was. Ik wist op dat moment niet exact, hoe een regulator werkt. De schema s heb ik niet gebouwd. Ze zouden toch niet goed werken. Ook 8

10 deze varianten heb ik op de technoronde gemeld. Ondertussen was het vrijdag 6 februari 2004 geworden. Ik was al sinds eind november 2003 aan het zoeken. Gezien mijn beschikbare tijd, bleef dat bij ongeveer een uurtje per week. Maar goed, ik was toch 2½ maand verder. Tijdens de technoronde van die bewuste vrijdag, wees PE1HIS mij op de volgende site: en daar zag ik dit: De constante stroom I = Vin/Rsense. Het mag duidelijk zijn dat ik s maandags daarna weer naar dat winkeltje in Apeldoorn snelde, om snel een en ander te kopen. Helaas, op maandag zijn dit soort zaken altijd gesloten. Dan dinsdag maar weer. Gelijktijdig heb een experimenteerbordje gekocht, om dit schema eerst maar eens te gaan proberen. Want ik had zo n vermoeden, dat ik wel eens wat raars tegen zou komen. Nu dat bleek ook wel. (wordt vervolgd) 9

11 Reünie Radio Holland Op zaterdag 8 mei 2004 is in de Cruise Terminal op de Wilhelminapier te Rotterdam de tweede reünie gehouden, georganiseerd door de Stichting Historisch Materiaal Radio Holland. Tot deze reünie hadden leden van de stichting en (oud) werknemers van Radio Holland toegang. Er waren meer dan 650 personen aanwezig! Burgemeester Opstelten van Rotterdam opende de reünie door een te verzenden telegram aan Kees Kaagman (ex telegrafisch PCH) te geven. Op het podium stonden twee werktafels voor telegrafie opgesteld en het publiek kon meegenieten van de over en weer gaande morsesignalen. Met het verstrekken van het uitgetypte telegram, was opening een feit. Gelijktijdig werd het door de stichting geïnstalleerde radiostation op de museumsleepboot Elbe, overgedragen. Voor de wal lagen beide museumsleepboten: de Hudson en de Elbe. Beide slepers van L. Smit & Co. De Hudson is de enige overgebleven sleper van Smit van voor de Tweede Wereldoorlog. De Elbe is een zusterschip van de legendarische Zwarte Zee (III). In beide schepen heeft de stichting de radiohut ingericht met dezelfde apparatuur als destijds aanwezig was. De slepers waren voor deelnemers aan de dag vrij te bezoeken en dat heeft wat verhalen opgeleverd!! De radiohut van de Hudson is niet groter dan 1,2 x 1,6 meter! En als dan een R/O al strompelend op een stok aan boord komt en vertelt dat hij hier telegrafist geweest is, spits dan de oren maar. Als het dagen achter elkaar stormde en alles pot- en potdicht geschroefd was en als hij dan 16 uur achter elkaar in die radiohut zijn werk moest doen, kan je alleen maar raden hoe de omstandigheden geweest zijn Dit moet je meegemaakt hebben. Maar het was niet alleen kommer en kwel. Ik heb ook verhalen van R/O s gehoord, die van hun bergingspremie een groot gedeelte van hun hypotheek afgelost hebben. Ook dat kan. Behalve op beide schepen, stond ook binnen de nodige apparatuur opgesteld ter bezichtiging en als aanleiding voor herinneringen. Cor Bulte hield in de kleine zaal een lezing over radio-amateurisme. Het blijkt dat veel ex-r/o ers ook radiozendamateur is. Ik zag PA0JY, PA3AIX, PA3DLG, PA3EHP, PG7C enz. lopen. R/O Jan Fernhout had een uitstekende power point presentatie gemaakt over de weerschepen Cirrus en Cumulus. Deze lagen 24 dagen achter elkaar op de Atlantic op station. Niet alleen om metingen voor het KNMI te doen, maar ook als baken in zee voor de KLM die naar Indië vloog. Na stationsdienst ging men voor een aantal dagen terug naar Rotterdam. Daar lag men aan de Parkkade. Ik ben daar als schooljongen wel eens langs gefietst, maar nooit gesnapt waar die schepen voor dienden. En daar kom je 30 jaar later achter, als ze al lang verdwenen zijn. PA3GNE 10

12 RADIOHUT PEUJ (zeesleepboot Hudson)