Ik heb als Hoofdvraag: Waarom werd D-day juist bij Normandië uitgevoerd, en waarom werd deze missie op deze manier uitgevoerd?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ik heb als Hoofdvraag: Waarom werd D-day juist bij Normandië uitgevoerd, en waarom werd deze missie op deze manier uitgevoerd?"

Transcriptie

1 Profielwerkstuk door D woorden 8 juli ,3 319 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Profielwerkstuk Dit jaar moeten we een profielwerkstuk maken over een bepaald onderwerp, dat te maken heeft met een bepaald vak. Ik heb gekozen voor het vak geschiedenis met als onderwerp D-day. Ik heb dit gekozen omdat ik me erg interesseer in de Tweede Wereld oorlog, en vooral in D-day. Ik ga deze opdracht alleen maken, want dat lijkt me makkelijker omdat je niet rekening hoeft te houden met een ander. Ik heb als Hoofdvraag: Waarom werd D-day juist bij Normandië uitgevoerd, en waarom werd deze missie op deze manier uitgevoerd? Mijn deelvragen hierbij zijn: -Wat waren de oorzaken voor D-day? - Welke aanvalsplannen waren opgesteld door de Geallieerden, en hoe probeerden de Duitsers een invasie te voorkomen? - Wat deden de Duitsers bij aanvang van de invasie? -Verliep D-day ook wel echt volgens plan? -Hoe was de situatie de eerste dagen na D-day? -Zijn de gevolgen van D-day nu nog waarneembaar? Hypothese op hoofdvraag: Ik denk dat deze missie op deze manier werd uitgevoerd, omdat de Duitsers volledig moesten worden overrompeld, daarom hebben de geallieerden zo veel soldaten, schepen enz. in gezet. Ook begon de aanval met opzet s morgens, omdat dit volledig onverwachts was voor de Duitsers. De belangrijkste reden voor D-day was om West-Europa te bevrijden van de Duitse bezetting. Verder weet ik nog niet precies hoe D-day in details in werking ging, en hoop dan ook dat ik door middel van dit werkstuk hierachter kan komen. Tijd en planning: Ik liep al een beetje achter op het schema, en ik hoop dat ik dit weer kan inhalen. Ik moet voor 19 november beoordelingsmoment 1 afhebben, dit haal ik wel. Op 17 januari is beoordelingsmoment 2, en ik hoop dat het me lukt om het dan af te hebben. Volgens mijn planning moet dat lukken, want ik ga elke Pagina 1 van 17

2 week een beetje doen, zo heb ik het op tijd af. Ik ga nog bekijken hoeveel tijd ik ongeveer nodig heb voor de verschillende fases. Bronnen: Ik wil voor dit werkstuk verschillende boeken gebruiken die over D-day gaan. Daarvoor ben ik naar de bieb gegaan in Geesteren en heb hier veel boeken over dit onderwerp kunnen vinden, daarnaast heb ik een boek gebruikt wat we thuis hadden, en dat ook over D-day gaat. De boeken van de bieb heten: D-day, van Peter Young en We will go, van Hans-Adolf Jacobsen. Ik heb er later nog weer 2 boeken bijgehaald. Deze boeken heten: D-day, van Duncan Anderson en 1944 de Geallieerde overwinning van John Westwood. Het boek dat ik van thuis gebruik heet de Tweede Wereldoorlog, en is een uitgave van 7000 jaar wereldgeschiedenis. Ook gebruik ik en dday.pagina.nl om informatie voor mijn werkstuk te verzamelen. Logboek datum wat gedaan hoelang 20-sep formulier ingeleverd met onderwerp 5 min 16-nov eerste beoordelingsgesprek 15 min 4-dec boeken gehaald bij bieb 20 min 7-dec informatie gezocht op internet 60 min 12-dec eerste deelvraag alvast beetje uitgewerkt 60 min 14-dec tweede deelvraag alvast beetje uitgewerkt 60 min 14-dec derde deelvraag alvast beetje uitgewerkt 60 min 17-dec tweede beoordelingsgesprek 18-dec boeken bijgehaald bij bieb 15 min 20-dec boeken doorgekeken 30 min 20-dec eerste deelvraag verder gaan uitwerken 60 min 23-dec tweede deelvraag verder gaan uitwerken 120 min 27-dec derde deelvraag verder gaan uitwerken 80 min 2-jan vierde deelvraag uitwerken 120 min 4-jan vijfde deelvraag uitwerken 70 min 5-jan verder met vijfde deelvraag uitwerken 30 min 5-jan beginnen met uitwerken van zesde deelvraag 30 min 7-jan verder met zesde deelvraag uitwerken 50 min 10-jan voorkant + inleiding maken 60 min 11-jan inhoudsopgave maken 15 min 12-jan vierde deelvraag verder uitwerken 70 min 12-jan vijfde deelvraag verder uitwerken 70 min 13-jan nog spellingsfouten controleren 40 min 12-feb deelvragen nog beetje langer maken 80 min 17-feb hoofdvraag verder beantwoord 30 min Pagina 2 van 17

3 19-feb hoofdvraag verder beantwoord 30 min 3-mrt plaatjes zoeken voor deelvragen 30 min 4-mrt plaatjes zoeken voor deelvragen 40 min 10-mrt eigen visie + nawoord maken 20 min 13-mrt alles nog 1 keer controleren 60 min Inleiding Ik heb gekozen om als inleiding een verhaal te vertellen over een soldaat die Ohama Beach opkwam. Hiermee wil ik laten zien hoe het was voor de soldaten om op de stranden te komen. We stapten in Engeland in onze boten. Onze boten kwamen steeds dichterbij het strand, onze mannen werden ziek van de zenuwen en van de zee, een man naast mij moest overgeven. Ik zelf was ook erg gespannen, want ik wist niet precies wat ons te wachten stond. Het water was erg ruw, en we kregen veel water over ons heen. Ik zat in de boot van de A compagnie van de eerste golf, en wij moesten als eerste de Duitsers gaan verrassen. We waren nu erg dicht bij het strand en we zagen de Duitse obstakels al liggen, dit kwam omdat we met laag water aan kwamen. Ik was een scherpschutter en hoorde bij luitenant Anderson. We hadden al veel getraind in Engeland, maar nu moesten we nog meer ons best gaan doen. Ons doel was Ohama Beach, dit was een zeer uitgestrekt strand. Op het strand zelf zagen we geen Duitser, maar we kwamen er al snel achter dat ze ons bestookten vanuit de duinen met machinegeweren en tanks. We zaten tot onze nek in het water, en we waren dus lopende schietschijven voor de Duitsers. We bewogen ons kruipend en schietend voort, wat we vaak hadden getraind. We hadden een groot probleem, want we konden de Duitsers niet zien, omdat ze zo goed bedekt waren, maar we moesten gewoon schieten op waar de schoten vandaan kwamen. Ik zat ergens voor in de groep, en zag granaten op me afkomen vanuit een betonnen bunker, ik had nog nooit zulke grote bunkers gezien. Ik vuurde meteen weer terug, terwijl ik nog niet wist wat er allemaal achter mij gebeurde in de groep. Ik zag voor mij bijna niets, alleen maar een paar Franse huizen. Veel mannen uit mijn groep waren al gesneuveld of uitgeschakeld, al gauw zag ik al wat lijken achter mij drijven. Ik raakte zelf al snel door mijn munitie heen. Opeens werd ik geraakt in mijn knokkels. Ik moest toen mijn hand omhoog houden, want het zout van het water zou niet goed zijn voor mijn wond. Het rare was dat ik nauwelijks mijn wond voelde, terwijl het hevig bloedde. Naast me in het water zat Private Henry G. die ook geraakt was door een schot. Hij zei toen tegen mij: Ze zullen ons hier achterlaten als dode ratten. Maar daar dacht ik toen nog niet eens aan. Ik probeerde om zover mogelijk naar het strand te komen. Onderweg pakte ik een ander geweer bij een gesneuvelde soldaat, want mijn geweer deed het niet meer. We schoten eigenlijk gewoon een beetje want we wisten niet eens of we wel wat raakten. Ik ging achter een Tsjechische egel liggen, dat is een stuk staal wat 5 palen heeft. Zo had ik nog een beetje bescherming tegen het spervuur. Ik werd voor de tweede keer geraakt, dit kostte mij de linkerkant van mijn heup. Ik verloor al gauw het vertrouwen dat ik dit zou overleven. Het was echt chaotisch op het strand, overal was geschreeuw en overal, voor en naast mij vielen soldaten dood neer op de grond. Het wachten was nu op de tweede golf met nieuwe troepen. Ik heb het deze invasie gered, maar veel van mijn vrienden zijn bij deze aanval omgekomen, dat waren de echte helden. Pagina 3 van 17

4 Wat waren de oorzaken van D-day? De eerste wereldoorlog was van 1914 tot Toen had Duitsland de oorlog verloren tegen de geallieerden. Er werd toen een Verdrag van Versailles opgesteld, waarin Duitsland zwaar benadeeld werd. Duitsland verloor namelijk door dit verdrag veel gebieden, bijv. Elzas-Lotharingen en de Poolse Corridor. Duitsland werd eigenlijk als de schuld gezien van de Eerste Wereldoorlog. De economie was in de jaren 20 in Duitsland zeer slecht door de oorlog. Duitsland wilde daarom een heerser hebben, die Duitsland er weer bovenop kon helpen. Deze man werd Adolf Hitler. Hij was geboren op 20 april 1889 in Brannau. Hij had ook al in de Eerste Wereldoorlog in het Duitse leger gezeten. In 1919 werd hij lid van de Duitse Arbeiderspartij, de DAP. Hij werd in korte tijd leider van deze partij. Hij wilde Duitsland weer tot een machtig land maken, en hij had een haat tegen communisten, joden en volken van andere rassen dan het Germaanse ras. Hij had verschillende bewakingsafdelingen die de vijanden van Hitler uit de weg ruimden. De partij van Hitler werd ook wel de Nazi partij genoemd, en deze groeide snel. Hierdoor werd ook de macht van Hitler steeds groter. In 1923 probeerde hij de macht in handen te krijgen en kwam in opspraak tegen de regering, maar dit mislukte en hij moest 4 jaar in de gevangenis. In de gevangenis schreef hij z n beroemde boek: Mein Kampf. Hierin beschreef hij hoe het perfecte ras eruitzag. In 1933 werd hij rijkskanselier van Duitsland. En een jaar later president. Hij sloot in 1936 een verbond met Japan, om een wereldmacht te krijgen. Hitler versterkte z n leger sterk. Hij viel in 1937 het Saarland en het Rijnland binnen, dit was tegen het Verdrag van Versailles, maar de Geallieerden deden niets. In 1938 werd ook Tsjechië bij Duitsland gevoegd, en weer deden de Geallieerden niets. Hitler bleef maar doorgaan, en hij wilde nu Polen in z n bezit hebben. Op 1 september 1939 viel hij Polen binnen, en nu was de maat vol voor Engeland en Frankrijk, en ze verklaarden de oorlog aan Duitsland. Maar dat hield Hitler niet tegen, want in 1940 viel hij Denemarken en Noorwegen binnen. Dit wilde Engeland en Frankrijk voorkomen, maar ze verloren de strijd. Door deze nederlaag viel de Britse regering, en werd deze vervangen door Winston Churchill. In mei 1940 viel Hitler Nederland, België en Luxemburg binnen. Nederland had gezegd tegen Hitler dat het neutraal was, net zoals in de Eerste Wereldoorlog maar Hitler hield zich hier dus niet aan. In juni 1940 werd Frankrijk veroverd, en zo volgde nog veel andere landen. Een groot deel van het Britse leger kon nog net op tijd ontsnappen uit Frankrijk via Duinkerken naar Engeland. In augustus 1940 probeerde Hitler Engeland in te nemen, wat ook wel bekend staat onder de naam: The Battle of Britain. Dit is ook verfilmd. Dit lukte hem niet, en dit was ook zijn eerste tegenslag. Churchill wilde dat Groot-Brittannië niet in handen viel van Hitler, en zocht daarom steun bij de Verenigde Staten. De president van de Verenigende Staten Franklin Roosevelt gaf die steun, en leverde veel wapens en schepen aan Groot-Brittannië. In 1941 viel Duitsland Rusland binnen. Dit had Rusland niet gedacht, omdat Rusland een verbond had gesloten met Duitsland, en bij Moskou werd het Duitse leger pas tegengehouden. Ook in Japan heerste er fascisme, en Hitler had een verbond gesloten met Japan. Op 7 december 1941 werden de Amerikaanse vloot Pearl Harbor aangevallen door Japan. Hierdoor verklaarde Amerika Japan de oorlog, en hierdoor Hitler de Verenigde Staten de oorlog. Zoals iedereen wel weet heeft Nazi-Duitsland vele gruweldaden gepleegd, zoals bijvoorbeeld met het Jodenprobleem. De Geallieerden schrokken dan ook toen als ze de concentratiekampen aantroffen, wat je ook kunt zien in het een na laatste deel van Band of Brothers. Ook Nederland werd dus aangevallen. De Nederlanders dachten in het begin dat het nog wel mee zou vallen met de nieuwe bezetters, want in de beginperiode bleef alles hetzelfde, maar dit veranderde al snel. Er waren ook verraders in Nederland die de Duitsers hielpen, de NSB. Nederland heeft ook nog verzet gepleegd tegen de afvoering van de vele joden, door een paar stakingen te houden. Door deze stakingen Pagina 4 van 17

5 hebben veel mensen de dood gevonden. Bijvoorbeeld de Aprilstaking, en de spoorwegstaking in september In 1942 werden Duitse opmars in Noord-Afrika tot stilstand gebracht door de geallieerden onder leiding van Bernard Montgomery. In de winter van kregen de Duitsers zware nederlagen van Rusland. De VS had aan Rusland wapens geleverd, en hierdoor kon het Russische leger de Duitsers tegenhouden. De Duitsers wisten dat het westelijk deel van Europa kwetsbaar waren, dus gingen ze dit sterker verdedigen. Ze bouwden hier een Atlantikwall. Dit was een sterke verdedigingswerk dat liep van het Noorden van Noorwegen, via de stranden van Denemarken, Nederland en België tot aan Spanje. Dit hele gebied was 4800 kilometer. Generaal Von Rundstedt moest hier alles regelen, en Rommel was de baas over heel Normandië. Duitsland verloor steeds meer gevechten, en produceerden steeds nieuwere wapens, in de hoop dat ze weer land zouden terugwinnen. De Geallieerden vonden dat Europa moest worden verlost van Nazi-Duitsland, en gingen een plan opstellen om Europa te kunnen aanvallen. Hier werd wel 3 jaar aangewerkt. Het resultaat was de aanval van D-day. Hier ga ik in de volgende deelvragen dieper op in, wat er nu precies op die dag gebeurde. De rode lijn laat zien waar de Atlantikwall langs liep. Welke aanvalsplannen waren opgesteld door de Geallieerden, en hoe probeerden de Duitsers een invasie te voorkomen? De Geallieerden vonden dat er een 3e front moest komen, en dit werd besproken in 1943 op de Conferentie van Casablanca. Hier werd besproken dat er een grote aanval moest komen tegen het vasteland, en er moesten misleidingcampagnes worden verzonnen. De bedenker van het plan was Frederick E. Morgan. In zijn kantoor kwamen de beste strategen bijeen. Ze moesten in de zomer van 1943 een plan hebben ingeleverd. Dit plan werd tijdens de bijeenkomst in Quibec voorgedragen aan Roosevelt en Churchill. Roosevelt had al zelf een plan in Hij noemde dit operation Round up, wat troepenverzameling betekend. Hij wilde dat op 1 april 1943 zes Britse en Amerikaanse divisies op de Franse kust zouden landen. De gelande divisies zouden met ongeveer mannen per week worden aangevoerd, totdat er een legermacht hier was ontstaan. Voor deze invasie zouden nog 7000 landingsvaartuigen nodig zijn en zo n 6000 luchttoestellen. Dit plan werd verder uitgewerkt door Morgan. Op de Trident-conferentie in Washington hadden Churchill en Roosevelt besloten dat de codenaam Round up, werd vervangen voor de codenaam Overlord, wat opperheer betekend. Dit werd gedaan omdat het een historische operatie moest worden, en waarvan de naam moest worden vergeleken met heldendom en historische veldslagen. In de herfst van 1943 tijdens de Conferentie van Cairo werd er bekendgemaakt wie de opperbevelhebbers van de Geallieerden zouden worden. Dat waren Generaal Dwight David Eisenhower, en als plaatsvervanger Sir Athur Tedder. Dat Eisenhower de opperbevelhebber werd, was door niemand verwacht, want hij had nog nooit leiding gegeven aan grote groepen in actie. Ook werden de bevelhebbers over de zeemacht en de luchtmacht benoemd. De Luftwaffe zei eens over Sir Arthur Tedder en Eisenhower het volgende: Tedder staat op goede voet met Eisenhower, aan wie hij superieur is, waar het gaat om intellect en energie. De komende operaties zullen voor een groot deel door hem worden geleid. Het is duidelijk dat we hier met een van de meest uitzonderlijke persoonlijkheden onder de invasieleiders te maken hebben. Om een goed strijdplan te maken, moesten de plannenmakers natuurlijk wel weten hoe de verdediging Pagina 5 van 17

6 was bij de Duitsers. Hier kwamen ze achter dankzij het verzet in Frankrijk, en dankzij kikvorsmannen die monsters namen en aantekeningen maakten. Daarnaast werden er nog foto s gemaakt van de Duitse verdediging en van de strandobstakels d.m.v. vliegtuigen. Alle informatie werd verzameld in de ISTU. Dit was de topgrafische dienst. In totaal werden er zo n 10 miljoen foto s verzameld, en hierdoor kon er een complete goede foto van de kust worden samengesteld. Dit werd zo nauwkeurig gedaan, dat er nog coördinaten konden worden opgetekend. De plaats van de invasie moest wel aan een aantal dingen voldoen. Dit zijn de LCA s Het moest namelijk binnen het bereik van de gevechtsvliegtuigen uit Zuid-Engeland liggen en de stranden moesten groot genoeg zijn om een landing mogelijk te maken. De eerste keuze van de invasie was bij het Nauw van Calais, want hier kon alles makkelijk worden aangevoerd via Zuid-Engeland. Maar de Duitsers hadden dit ook door en begonnen dus hun kuststrook te versterken bij het Nauw van Calais. Dus moest er op een andere plaats een invasie komen. Er werd toen gekozen voor Normandië. Eisenhower en Montgomery vonden dit goed, alleen wilden ze dat het landingsleger groter en sterker werd, dan dat werd voorgesteld door Morgan. Een massale landing brengt veel gevaren met zich mee, en de snelheid en de wendbaarheid van de boten bepaalde de veiligheid van de mannen. Daarom werden er nieuwe stalen vaartuigen ontworpen. Deze heetten de LCA s, wat Landing Craft Assault betekend. Deze vaartuigen konden door grote schepen worden meegenomen, en met een kraan het water in gelaten worden. Ook werden er LCT s ontworpen. Dit waren schepen die ongeveer 6 tanks aan land konden zetten, uitgerust met raketten die afgevuurd konden worden om dekking te kunnen geven. Op 15 mei 1944 liet Eisenhower zijn plan zien aan de Koningin, en verschillende maarschalken. D-day zal worden gehouden op 5 juni. Op deze dag zouden er 8 divisies moeten landen op Normandië, 3 vanuit de lucht, en 5 vanuit de zee. Twee Amerikaanse divisies zouden s nachts het westelijk deel van het bruggenhoofd veilig moeten stellen bij Cotentin en 1 divisie moest met parachutes en zweefvliegtuigen het oostelijk deel van het bruggenhoofd veilig stellen. De overige 5 divisies zouden moeten landen op 5 verschillende stranden. Deze stranden kregen de codenamen: Utah, Omaha, Gold, Juno en Sword beach. Wat hier precies op D-day is gebeurd vertel ik in een andere deelvraag. Het plan was om bij zonsondergang van D-day de Geallieerden een gebied van 75 kilometer lang, en 15 kilometer breed te hebben veroverd. De Britten zouden Caen en Bayeux dan hebben ingenomen en de Amerikanen Cherbourg. Natuurlijk moest er ook een afleidingsmanoeuvre worden bedacht, omdat Operation Overlord anders helemaal verkeerd zal kunnen gaan aflopen. Er werd door Churchill een speciale afdeling opgesteld, die het afleidingsplan moest maken, deze afdeling heette de LCS. De afkorting van London Controlling Section. Het afleidingsplan werd Operation Fortitude genoemd. Deze operatie hield in dat de Duitsers moesten geloven dat de Geallieerden bij het Nauw van Calais zouden gaan landen, en niet bij Normandië. De landing bij Normandië moest dus eigenlijk een afleidingsmanoeuvre lijken. De LCS creëerden een heel nepleger bij Kent. Ook werden er bij de velden van Essex en Suffolk enorme kampen opgezet, die bestonden uit rubberen opblaastanks. Ook waren er luchtvelden gemaakt, die vol stonden met transportvliegtuigen van triplex. Duitse agenten die nu voor de Britse inlichtingendienst werkten, zonden berichten uit, die werden ontvangen door de Duitsers. Duitse verkenningsvliegtuigen vlogen geregeld over het oosten van Engeland en maakten foto s van dit namaakleger, en de vage foto s deden de Duitsers geloven dat dit het invasieleger was. De Duitse verkenningsvliegtuigen probeerden niet om door te dringen tot centraal-zuid en zuidwest Engeland, omdat ze dan zeker werden neergehaald door de Engelse Pagina 6 van 17

7 luchtafweergeschutten. Daarnaast was er nog een plan om op D-day poppen te droppen met parachutes, die vanuit de lucht net op echte soldaten leken. Ook had den ze een geweer die losse flodders schoten. Zo moesten de Duitsers denken dat er allemaal Geallieerden landden, terwijl het in werkelijkheid poppen waren. dit pakte achteraf goed uit, want het plan werkte. Deze afleidingsmanoeuvre is ook te zien in de film: The Longest Day, en deze poppen worden hier Ruperts genoemd. Natuurlijk verzetten de Duitsers zich ook tegen eventuele aanvallen. Hier zie je Erwin Rommel Hitler had een plan opgesteld om een sterke verdedigingslinie op te stellen in het westen van Europa. Deze verdedigingslinie werd de Atlantikwall genoemd, en moest de Duitsers beschermen tegen de aanvallen van de Geallieerden. Deze muur liep van het noorden van Noorwegen, via Denemarken, Nederland en België tot de grens tussen Spanje en Frankrijk. In 1944 werd de officier Erwin Rommel commandant over deze muur, hij was de vervanger van Veldmaarschalk Von Rundsted. Rommel was een van de beste officieren van het 3e rijk. Hij moest in 1937 Hitler al beschermen met zijn soldaten en in 1940 leidde hij een pantserdivisie in Afrika. Ik ga nu even vertellen wat de Atlantikwall precies inhoud. De Duitsers bewapende de Atlantikwall met geschut en materiaal uit vroegere veldslagen. Bij mogelijke landingsplaatsen van de Geallieerden stonden de meeste geschutten, zo stond er op een strook van 40 kilometer bij het Nauw van Calais 132 zware kanonnen. Ook moesten er natuurlijk veel obstakels komen, die het aan land komen van de Geallieerden zeer moeilijk moest gaan maken. Alle Tsjechische anti-tankversperringen uit de Sudetenlanden werden vervoerd naar de Franse kust. Franse smederijen kregen de opdracht om er nog eens tienduizenden bij te maken. Iedereen kent waarschijnlijk wel deze anti-tankversperringen, dit is namelijk staal wat bestaat uit 5 balken. Verder van het strand af, ongeveer 6 meter werden rijen met stalen obstakels met scherpe punten aangebracht, die elk landingsvaartuig kon openscheuren. Daarachter lagen mijnenvelden., dit mijnenveld bestond uit meer dan 4 miljoen mijnen. Verder landinwaarts hadden de Duitsers in droge gebieden palen in de grond geslagen die volzaten met prikkeldraad. Deze muur zal moeten worden verdedigd door meer dan troepen. Hier zie je nog een restant van de Atlantikwall Wat deden de Duitsers bij aanvang van de invasie? Vanaf 3 juni werd het slecht weer in Europa. Op 5 juni viel de regen als bakken uit de hemel, en er waren zo n harde winden, dat de golven op het strand kletterden. Rommel wist wel zeker dat er met dit weer geen invasie zal worden gehouden, en besloot om zijn hoofdkwartier te verlaten. Hij had namelijk een bespreking met Hitler in Obersalzburg, en wilde onderweg bij z n familie gaan overnachten. De chef-staf van Rommel, Hans Spiedel, had op de avond van 5 juni een diner georganiseerd voor een aantal academici en journalisten. De bevelhebber van het 7e Leger, generaal Dollmann dacht ook dat de invasie niet met dat slechte weer zal plaatsvinden, en zijn hele 7e leger ging toen naar Rennes heen waar een oorlogsscenario werd gehouden. Hier gingen veel divisiecommandanten met hun staf heen. Alleen generaal Erich Marcks, een van de bevelhebbers van Dollmann, bleef in zijn hoofdkwartier omdat hij hier een verjaardagsfeestje had. Net voor middernacht waren er bij de radiostations bij het Nauw van Calais berichten onderschept, die bevestigden dat de invasie zal gaan beginnen. De bevelhebber van het 15e leger, generaal Salmuth liet zijn troepen paraat klaar staan, om een mogelijke invasie tegen te houden. Pagina 7 van 17

8 Generaal Dollmann Von Rundstedt, die in Parijs zat, besloot dat er niet meer troepen hoefden te worden gealarmeerd, omdat hij ook dacht dat met dit slechte weer er geen invasie zal komen. De Duitse officieren lagen te slapen, toen er de eerste berichten waren dat er paratroepers waren geland, maar omdat deze berichten onbetrouwbaar waren, konden ze niet worden bevestigd. De generaal-majoor Josef Reichart zat met zijn stafleden te kaarten in zijn hoofdkwartier, toen er opeens twee parachutisten op z n gazon landden. Toen pas beseften de Duitsers dat er wel wat aan de hand was, maar dachten nog niet aan een invasie. Ongeveer om 2.15 uur in de ochtend van 6 juni, werd Hans Speidel wakker gemaakt en kreeg te horen dat er paratroepers waren geland. Hij belde toen meteen Von Rundstedt, maar ze dachten beiden dat het slechts droppingen waren voor het Franse Verzet. Maar ongeveer om 4.30 uur dachten ze er anders over. Radioberichten zeiden namelijk dat er duizenden schepen waren gesignaleerd tussen het eiland Cotentin en de monding van de Seine. Von Rundstedt dacht nog steeds dat dit een afleidingsmanoeuvre was en hij geloofde nog steeds dat de echte invasie bij het Nauw Van Calais zal worden gehouden. Rond 5.30 uur vielen de eerste bommen op de kust van Normandië. Dit nieuws werd meteen doorgebracht naar de hoofdkwartieren die een aantal kilometers het binnenland inlagen. Dit liep erg veel vertraging op, en pas om 6.30 uur was hier dit nieuws bereikt, dus een uur later. Om uur nam Hans Speidel contact op met Rommel, en zei dat er Geallieerden op weg waren naar de Normandische kust. Rommel ging toen meteen op weg naar zijn hoofdkwartier, hij deed hier langer dan een dag over, omdat hij al bijna in Oostenrijk was. Om 8.45 uur kreeg Generaal Dollmann te horen dat er Britse troepen tegenover Caen het strand opstormden. Pas om uur hoorde Dollmann dat er in het westen Amerikaanse troepen landden, terwijl dus toen al de invasie al bijna 6 uur bezig was. Dollmann geloofde dat deze Amerikaanse landingen afleidingsmanoeuvres waren, en dat de echte invasie de Britse landingen waren. Von Rundstedt geloofde dat al deze landingen afleidingsmanoeuvres waren, en bleef geloven dat de echte invasie zal plaatsvinden bij het Nauw van Calais. Ook Hitler kreeg te horen dat er een mogelijke invasie bezig was, maar hij deed hier niet veel op uit en ging gewoon naar bed heen. Hij vond dat de situatie maar even moest laten rusten en kijken hoe het liep. Ondertussen lag hij dus te slapen, maar hij mocht niet gestoord worden. Hierdoor konden er geen tankdivisies worden ingezet aan de kusten, want Hitler moest hiervoor toestemming geven. Toen als hij wakker werd, liet hij meteen de gepantserde divisies uitrukken, maar toen was het al te laat. Ondertussen waren Duitse eenheden aan het vechten op de stranden, terwijl deze eenheden geen contact hadden met de hoofdkwartieren in het binnenland. De Geallieerden hadden een operatie gemaakt, deze heette Operatie Fortitude. Door deze operatie werden de Duitsers misleid. Ook door namaakpoppen, die werden gedropt en zo leek het net of er echte soldaten werden gedropt, dit is ook te zien in de film The Longest Day. Wat dit precies inhield, leg ik in een andere deelvraag uit. Door deze fouten is D-day een succes geworden.het was dus een slechte dag voor de Duitsers, dit kwam doordat er geen versterkingen kwamen en de munitievoorraden opraakten, en ze zich moesten overgeven. De Duitsers hadden dus de aard van de landingen verkeerd ingeschat, dit kwam zoals ik net al zei door het gevolg van Operation Fortitude, en de communicatiestoornissen tussen de verschillende bevelniveaus. Pagina 8 van 17

9 Verliep D-day ook wel echt volgens plan? D-day was gepland op 5 juni, maar door het slechte weer werd het een dag uitgesteld. Op deze dag trokken kilometerslange konvooien legervrachtwagens en jeeps met ongeveer soldaten van de Amerikaanse Airborns naar de luchtvelden in Zuid- en Midden-Engeland. Ook waren er veel zweefvliegtuigen. Tegen half 11 s avonds vertrokken de vliegtuigen naar Frankrijk. Plotseling kwamen ze in een kogelregen van de Duitsers terecht. Hierdoor waren de formaties uiteengedreven. Hierdoor zijn er veel soldaten gesneuveld al in het vliegtuig. De 82nd Division moest Ste. Mere Eglise veroveren. Dit liep helemaal verkeerd af. Ongeveer 30 paratroepers kwamen hier in het centrum terecht, en werden meteen afgeknald door de Duitsers, dit is ook te zien in de film The Longest Day. De hele dropping was dus helemaal chaotisch verlopen, maar kleine groepjes paratroepers maakten het de Duitsers nog wel erg moeilijk. Een ander bataljon van kolonel Otway, kwam in een hevig luchtafweergeschut terecht, hun doel was om de kustbatterijen bij Merville aan te vallen. Door de luchtafweergeschutten vielen de vluchtformaties uiteen. Toen de bataljons landden, waren ze in een verkeerd gebied terecht gekomen, hier verdronken al veel soldaten in moerasgebieden. Ondanks dit, kwam deze batterij nog wel in Britse handen, ook al kostte dit veel soldaten het leven. Generaal Eisenhower schreef het volgende aan alle Geallieerden op 6 juni: Soldaten, matrozen en piloten van de geallieerde landingsstrijdkrachten, U vertrekt nu op de grote kruistocht waarop wij ons sinds vele maanden hebben voorbereid. De ogen van de wereld kijken naar u; de hoop en de gebeden van de vrijheidlievende mensen van de ganse wereld begeleiden u. Samen met onze dappere geallieerden en wapenbroeders op alle fronten, zult u de Duitse krijgsmachine verslaan, de nazitirannie over de onderdrukte Europese volkeren breken en ons allen in een vrije wereld veiligheid geven. Uw opgave zal niet makkelijk zijn. Uw vijand is goed opgeleid, goed uitgerust en heeft oorlogservaring. Maar wij staan in het jaar 1944! Veel is gebeurd sinds de overwinningen van de nazi s in De geallieerde landen hebben Duitsland grote nederlagen toegediend., ook in een open slag van man tot man. Ons luchtoffensief heeft zijn kracht in de lucht en te land aanzienlijk aangeslagen. Ons thuisfront heeft ons een overweldigend overwicht aan wapens en oorlogsmateriaal gegeven, daarenboven is een grote reserve aan opgeleide strijdkrachten beschikbaar. Het rad is gedraaid! De soldaten van de vrije wereld marcheren te samen op naar de overwinning. Ik vertrouw op uw moed, op uw plichtsbewustzijn en op uw strijdvaardigheid. Veel geluk aan allen en laten we de zegen van de Almachtige God over deze grote en edele onderneming afsmeken. Men, we will go! Op 6 juni, 3 uur s morgens, lag de invasievloot vlak voor de kust van Normandië. De mijnenvegers reden voorop, die werden begeleid door minionderzeeërs. Ook lag hier de grootste verzameling schepen in de geschiedenis, ongeveer 7000 schepen lagen alleen al in Het Kanaal. Ongeveer om 5 uur s morgens lagen alle boten in positie, en even later opende de Geallieerden het vuur. De verschillende stranden werden toen aangevallen, ik ga nu vertellen hoe het er op deze stranden aan toe ging. Het eerste strand dat ik wil bespreken is Utah Beach. Utah was het meest westelijkst invasiestrand, samen met Ohama. Utah Beach bleek de makkelijkste landing. De Amerikanen hadden besloten om hier om 6.30 uur binnen te vallen. Alle stranden ten oosten van Utah, werd om 7.30 uur aangevallen, omdat het hier dan pas eb werd. De mannen van het 4th Division moesten in hun landingsvaartuigen gaan zitten, om een tocht te maken van ongeveer 10 kilometer naar het strand Zes kilometer voor het strand, kwamen de landingsvaartuigen in een spervuur terecht van de Duitsers. Pagina 9 van 17

10 Ongeveer om 6 uur werd de boot die de landingsvaartuigen naar het strand wees, geraakt door een granaat en zonk. De landingsvaartuigen kwamen hierna terecht in een sterke stroom, ook was er door de spervuren het herkennen van oriëntatiepunten zeer moeilijk. Hierdoor kwam deze divisie ongeveer 2 kilometer ten zuiden van de geplande landingsplaats terecht, dus op het zuiden van het strand. Dit deel van het strand werd nauwelijks verdedigd, de troepen ondervonden nauwelijks weerstand. Achteraf bleek dat het maar goed was dat ze op een verkeerde plaats landden, want op de plaats waar ze eigenlijk wilden landen, waren nog steeds twee batterijen die het strand goed verdedigde. De geniesoldaten en de vernietigingsdetachementen van de marine hadden binnen een uur hier de obstakels van het strand verwijderd, waardoor er steeds meer landingstroepen hier konden landen. Het doel was om Pouppille, Ste. Marie du Mont en Audouville la Hubert. Om ongeveer 9.30 uur bevonden ze zich op 3 kilometer afstand van Ste. Mere Eglise. De 4th division liet ondertussen de ene golf troepen na de andere landen. De Amerikaanse troepen in het oosten kwamen in een heel andere situatie terecht. Hier moesten ze namelijk Pointe du Hoc aanvallen. Dit was een hoge berg met daarop een kanon. Dit kanon kon ervoor zorgen dat de aanvallen op Utah en Ohama Beach verloren werden. Dit kanon werd al vaak bestookt door de marine van de Geallieerden, maar hij kon niet vernietigd worden. Hij kon maar op een manier worden uitgeschakeld. Er moesten namelijk drie compagnieën onder deze berg landden, en vervolgens naar boven klimmen en het Duitse kanon hier uitschakelen. De Duitsers hadden dit verwacht en hadden bommen geplaatst op de klif. Deze werden uitgeschakeld door de marine van de Geallieerden. In de ochtend van 6 juni om 7.10 uur waren de drie compagnieën op de grond van deze klif aangekomen. Ze hadden door het slechte weer 40 minuten vertraging gehad. De drie compagnieën gooiden haken en touwladders naar boven heen, zodat ze naar boven konden klimmen. Deze soldaten waren zeer goed getraind. De Duitsers bekogelde hun van bovenaf met granaten, maar de soldaten vochten door en met succes, want ze kwamen boven aan. Nu moesten ze snel de kanonnen uitschakelen. Deze missie was een succes, want het kostte maar 40 Geallieerde soldaten het leven. Een ander strand was Ohama Beach. Ook dit was een strand dat moest worden aangevallen door Amerikanen. Ook hier waren veel onverwachte problemen. De transportschepen die de landingsvaartuigen vervoerden, lagen namelijk 19 kilometer van het strand af, eens zo ver als bij Utah. Ook was bij Ohama Beach het weer veel slechter door de harde winden. De landingsvaartuigen waren niet echt goed bestand tegen dit slechte weer, en binnen 10 minuten waren er al 10 vaartuigen gezonken. Hierdoor verdronken er ongeveer 300 man. Ook zonken er 27 tanks van de 32 door het weer. Hierdoor kwamen de Amerikaanse mannen zonder tanks aan. Op het strand aangekomen zagen de troepen veel rook en er was lage bewolking, hierdoor konden de kanonniers van de marine hun doel niet vinden. De mannen moesten ongeveer nog 2 kilometer lopend afleggen naar het strand, het water reikte in het begin tot hun nek. Veel mannen zochten bescherming achter de vele obstakels die er waren geplaatst door de Duitsers. Veel gewonden die niet het strand konden opkomen, verdronken toen het vloed werd. Het leek een verloren zaak voor de Amerikanen. Bovenop het strand stond een lage stenen zeewal, hierachter lagen Duitse stellingen. Hier was een veel beter Duits leger dan bij Utah Beach, het was namelijk niet alleen groter, maar ze hadden ook meer ervaring. Ook was dit strand veel beter verdedigd met 8 grote kanonnen, 35 kleine anti-tankkanonnen, en 85 machinegeweren. Beneden op het strand kwamen groepjes gewonde, en angstige Amerikaanse soldaten aan. Maar er kwamen steeds meer groepjes soldaten aan, en toen nam de chaos toe. Pagina 10 van 17

11 Ondertussen dreven er al honderden Amerikaanse lijken op het strand. Ongeveer om 9.00 uur was de situatie op Ohama heel slecht voor de Amerikanen, en een wanhopige generaal stuurde een spoedbericht naar Eisenhower, waarin hij vroeg of hij het bruggenhoofd mocht verlaten. Maar door een storing een in het communicatienetwerk werd dit bericht pas de volgende dag ontvangen, en toen was de situatie al veel beter voor de Geallieerden. De marine van de Amerikanen zorgde er voor dat deze invasie geen grote ramp werd. Om uur gingen 2 landingsvaartuigen regelrecht af op de obstakels van het strand tegenover Colleville in het oosten, en vuurden al hun munitie af op de Duitsers. Tegelijkertijd gingen twee torpedobootjagers ongeveer 1 kilometer van het strand af liggen. Deze twee torpedojagers bestookten de Duitsers ook met bommen. Het Duitse geschut werd hierdoor veel minder. Een officier die nog leefde op het strand, verzamelde kleine groepjes overlevenden, en zei het volgende: Er zijn hier twee soorten mensen op het strand: de doden en zij die zullen doden. Laten we hier snel weggaan! De mannen die de slachtpartij hadden overleefd en zich nog op het strand bevonden waren nu niet meer bang, maar eerder kwaad op de Duitsers. Ze trokken strijdlustig de duinen in. Een dappere soldaat startte een verlaten bulldozer die op het strand stond. Hij reed hiermee door een mijnenveld en walste een zandduin plat. Veel meer van deze acties werden georganiseerd. Kleine groepjes Amerikanen vochten zich het strand op en rukten landinwaarts. Hun doel was om het innemen van Vierville-sur-Mer, St. Laurent en Colleville. Gold Beach was een van de Britse stranden. De aanval op Ohama Beach was al bijna een uur aan de gang, toen er 16 landingsvaartuigen voerden naar Gold Beach, waarin de eerste Britse troepen zaten. Ook hier was het Duitse geschut hevig, en de meeste schepen werden geraakt door de granaten. De schepen landden ongeveer 100 meter van de zeedijk. De kogels van de Duitsers kletterden tegen de landingsvaartuigen aan. Toen de laadkleppen neervielen, renden de mannen het strand over naar de zeedijk. Ondertussen werden er door de Britten Granaten en mortierbommen afgevuurd, en hierdoor konden de Duisters geen kant op. De Britten waren binnen korte tijd het land binnengedrongen, en om 8.00 uur hadden ze St. Comende-Fresne veroverd. De Britten pakten het anders aan dan de Amerikanen. Ze lieten namelijk de tanks niet te water door het slechte weer, maar ze lieten de LCT schepen het strand op gaan. Hierdoor waren de verliezen groot, maar de meeste LCT s konden het strand bereiken. De mijnenvegers maakten de mijnenvelden op het strand onschadelijk. De andere tanks maakten de verschillende bunkers onschadelijk. Op Gold Beach vielen dan ook weinig slachtoffers. Tegen uur rukten de Britten al op naar Bayeux en naar het westen, waar de Amerikanen nog druk bezig waren op Ohama Beach. Juno Beach was een Canadees strand. De 3e divisie van de Canadezen landden in het oosten van Juno Beach. Hier waren de verliezen heel groot, 90 van de 306 landingsvaartuigen waren namelijk gezonken of zwaar beschadigd. Een van de stormeenheden moest met de tanks ten oosten van het plaatsje Courseulles landen, maar een compagnie van deze eenheid landde te ver in het westen, midden in het centrum van Courseulles. De mijnen vegers waren nog niet aangekomen op het strand, en dus moesten de Canadezen zonder hulp door het mijnenveld. Hierdoor sneuvelden vele Canadezen, maar ze wisten Courselles te bereiken en te veroveren. Op een andere plaats op Juno Beach, namelijk bij St. Aubin verliep de landing heel goed. De tanks en de troepen kwamen hier tegelijkertijd op het strand aan en rukten samen landinwaarts op. Ongeveer om uur stond de hele 3e Canadese Divisie aan land en rukten op naar het zuiden. Ze namen meer dan honderd krijgsgevangenen. Aan het eind van de avond waren sommige Canadezen al meer dan 8 kilometer het land binnen gedrongen, dit was een van de grootste Pagina 11 van 17

12 vooruitgangen die werd behaald op D-day. Het laatste aanvalsstrand was Sword Beach, het meest oostelijk gelegen strand van de 5. Ook dit strand werd aangevallen door de Britten. Helemaal in het oosten van Sword Beach landde het 1e Commando Brigade onder leiding van Lord Lovat, tegelijk met de eerste tanks en mijnenvegers. De eerste troepen die op het strand landden waren de Vrije Fransen onder leiding van Jean Kieffer. Een mortiergranaat raakten hun peloton en hierdoor kwamen veel soldaten om. Kieffer leidde zijn mannen door de straten van Ouistreham en ze namen het stadje in. De andere commando s van het 1e Commando Brigade waren met Lord Lovat meegegaan om zich aan te sluiten bij de paratroepers. Ongeveer om uur had Lord Lovat de paratroepers bereikt en ze vormden samen een nieuwe groep. Het 48 Commando landde rond 9.00 uur bij de kust van St. Aubin, hier leden ze veel verliezen er er bleven 200 soldaten over. Ze trokken meteen landinwaarts en namen het dorpje Langrune in. Het 41e Commando dat iets verder naar het oosten landde, had helemaal geen moeite om het strand op te komen. De commandoaanvallen op Sword Beach waren dus geslaagd, alleen de 3e Britse Divisie had het zwaar te vol duren gehad. Op Sword Beach heerste een chaos. De verschillende tanks maakten zich een weg door het strand heen. Duitse vuurkanonnen raakten de een na de andere tank op het strand. Pas om ongeveer uur kon een brigade van deze de 3e Britse Divisie doordringen tot Hermanville en Periers, wat twee kilometer van de kust lag. Hoe was de situatie de eerste dagen na D-day? Op het eind van de dag van D-day, stonden er alleen al op de Britse stranden 8900 en ongeveer 1900 ton aan voorraden. Dit werd allemaal aangevoerd door de logistiek ad hoc teams. Dit was erg moeilijk, want de Duitse kanonnen bij Le Havre bleven Sword Beach bestoken. Dit was niet het ergste, want er gebeurde nog iets veel erger. Op 7 juni vergiste zich namelijk een piloot van een Lancaster in zijn doel, want hij liet bommen vallen op het grootste voorradendepot van de Britten. Het gevolg was verschrikkelijk, er vloog namelijk liter brandstof, en 400 ton munitie de lucht in. Er was veel tijd gestoken in het uitdenken hoe de troepen en voorraden aan wal moesten komen, dat er bijna geen tijd werd gestoken aan de problemen die de troepen zouden kunnen krijgen wanneer ze eenmaal van het strand af waren. De troepen hadden in een heel andere omgeving getraind dan dat ze nu waren. Het verloop ging niet helemaal goed, want er lagen Britse troepen tegenover de industriële voorsteden van Caen, die door de Duitsers zwaar werden bewaakt. Alle legers hielden zich aan de overeenkomst om niet met gepantserde divisies verdedigende steden aan te vallen. Een paar kilometer ten westen van Caen lag de bocage. Dit was een lappendeken van landweggetjes en kleine velden die door oude hagen verbonden waren. Deze hagen waren zeer hoog en breed. Dit gebied was zeer groot. In dit bocage gebied stonden veel grote boerderijen en kleine dorpjes. Hoe verder je landinwaarts ging, hoe heuvelachtiger het landschap werd. Dit landschap was ideaal voor de Duitsers, omdat er zoveel obstakels waren, en zeer vervelend voor de Geallieerden. Montgomery wilde zijn bruggenhoofd uitbreiden en ging dus weer in de aanval, het gebied wat veroverd moest worden lag ten oosten en westen van Caen. Het plan was dat de Britten het zuidoosten van Caen moesten innemen, zodat de Amerikanen ongestoord ten noordwesten van Cherbourg en bij de grote havensteden van Bretagne konden toeslaan. Als dit was gelukt, moesten volgens Montgomery de Amerikanen naar het oosten gaan en zich aan sluiten bij de Britten. De Duitsers hadden als doel om het bruggenhoofd weg te vagen van de aardbol. Zoals ik al net heb verteld in een andere deelvraag, dachten Von Rundstedt en Rommel dat de Amerikaanse landingen niet meer waren dan Pagina 12 van 17

13 een afleidingsmanoeuvre. Daarom gingen ze de Britten ten oosten en westen van Caen alleen aanvallen, zo konden de Amerikanen rustig hun werk doen. De gevechten bij Caen bijna allemaal gewonnen door de Britten. De Duitsers kwamen namelijk niet door de verdedigingslinie heen, en bleven eigenlijk op het zelfde punt, als ze waren begonnen. Een verhaal van een kolonel: We bereikten de bruggen, die we aantroffen onder wilde beschietingen vanuit een huis zo n 800 meter ten zuiden ervan. Een stel soldaten die deel uitmaakten van mijn fietsende groep zocht dekking in de lage berm links van de weg. Ik beval hen op hun fiets te klimmen en met alle kracht door te gaan. van hen werd recht door het hoofd geschoten. De rest haalde het. Nu waren wij aan de beurt, en we lieten een fraai staaltje wielrennen zien. Lord Lovat kwam naderbij en vertelde me dat de geplande tocht naar Cabourg van de baan was. We moesten Le Bas de Ranville bezetten om het hoofdkwartier van de 6th Airborne Division te beschermen en de Duitse pantservoertuigen uit het zuiden tegen te houden. We zagen dat de 21ste Pansterdivisie niet kwam opdagen, wat maar goed was ook, want we hadden niet veel antitankwapens. En zo brachten we een rustige middag door in de warme junizon. In de Amerikaanse sector ging het wat beter. Hier kwam het VII Legercorps van majoor-generaal J. Lawton Collins langzaam vooruit. Ze veroverde veld na veld en haag na haag. Het doel was om Carentan in te nemen. De Amerikaanse opperbevelhebber Bradley, wilde in westelijke richting oprukken, om het noorden van het schiereiland Cotentin te gebruiken als uitvalbasis voor de inname van Cherbourg, en het zuiden als uitvalbasis naar Coutances en St. Lo. Hier was het gevecht anders dan bij de Britten rond Caen. Hier kwamen namelijk bijna geen tanks aan te pas. Maar hier waren infanteriepelotons die elkaar te lijf gingen met machinegeweren en mortieren vanuit de lage landweggetjes en vanachter de heggen. De Duitsers waren in de minderheid, maar ze verzette zich goed. De 101st Airborne had op 12 juni Carentan ingenomen, maar had hiervoor al veel verliezen moeten lijden. Twee dagen later rukten de Amerikanen op naar het westen, toen ze hier aankwamen, was er geen Duitser te bekennen. Ze hadden zich allemaal teruggetrokken, omdat de luchtaanvallen en de aanvallen van het Franse Leger de Duitse munitievoorraden hadden laten krimpen. Op 20 juni vochten de Amerikanen zich een weg door de belangrijkste Duitse verdedigingslinie. Dit was een 10 kilometer lange cirkel vol stalen en betonnen versterkingen ten zuiden van Cherbourg. Het grootste gedeelte van het Duitse garnizoen bij Cherbourg bestond uit oude mannen, en krijgsgevangenen, en het was dus ook makkelijk om dit in te nemen. Op 22 juni voerden de Geallieerden massale luchtaanvallen, en hiervan waren de Duitsers zat. Binnen 24 uur waren al drie Amerikaanse divisies op vele plaatsen door de verdedigingslinie gebroken, en op 25 juni gaf de Duitse opperbevelhebber zich over. De Duitsers hadden veel verwoestingen aangebracht, en dit was zo groot dat tijdens de hele Normandische campagne de Amerikanen afhankelijk bleven van die voorraden die werden aangevoerd via het strand. Op 17 juni sprak Hitler met von Rundstedt en Rommel, deze waren zo overstuur, dat Hitler besloot om twee pantserdivisies van het Oostfront, naar Normandië over te plaatsen. Zo dacht hij de Geallieerden tegen te kunnen houden. Op 20 juni besloot Hitler dat Bayeux moest worden aangevallen met zes divisies, het doel was om het bruggenhoofd van de Geallieerden in tweeën te delen. Ondertussen bereidde Montgomery ook weer een nieuwe aanval voor. Dit keer was het doel dichter bij Caen. Hij wilde doordringen met 3 divisies op 25 juni, en noemde het bliksemaanval. Om 4.15 uur vielen ze aan terwijl er dichte mist was. Hierdoor vielen de Britse troepen niet op en konden ze zonder problemen aanvallen. Op 26 juni werd de aanval verder ingezet met meer dan Pagina 13 van 17

14 artilleriestukken. Ze hadden succes want ze namen een intacte brug in beslag bij het dorpje Baron. Steeds rukten de Britten meer op, maar ze werden tegengehouden door de opvolger van generaal Dollmann namelijk Paul Hausser. Het lukte hem om de aanval van de Britten tegen te houden. De operatie van de Britten was dus niet gelukt. Maar er was wel iets anders belangrijks bereikt, namelijk dat de enige echte kans van de Duitsers om Normandië weer in te nemen de grond was ingeboord. Montgomery vond dat er een 3e offensief moest komen en had een plan bedacht, hij noemde deze operatie Windsor en Charnwood. Het doel van deze twee operaties was het bruggenhoofd uit te breiden en het noordwesten van Caen in te nemen. Operatie Windsor begon op 4 juli, maar er was hevig verzet van de Hitlerjugend waardoor de Canadezen al na 24 uur vast zaten. 2 dagen later begon operatie Charnwood. Dit was een aanval op Caen zelf. Op 7 juli werd Caen plat gebombardeerd door 500 bommenwerpers van de Geallieerden, het gevolg was dat bijna heel Caen was verwoest, daarnaast gingen er meer dan 6000 Franse burgers door deze actie dood. De Duitsers hielden nog stand in de ene helft van Caen tot 9 juli, toen hebben ze zich overgegeven. De andere helft van Caen was nog steeds in handen van de Duitsers. De verliezen waren groot voor deze stad, 6000 Duitsers vonden hier de dood, en ongeveer 3500 Britten en Canadezen. Halverwege juli zaten de Britten en Canadezen vast in hun gebieden, ook bij de Amerikanen ging het niet goed. Op 3 juli sloeg de Amerikaanse generaal Middleton de westkust van het schiereiland Cotentin aan, en het XIXe Korps viel een gebied ten zuidwesten van Carentan aan. 15 juli waren vier Amerikaanse divisies 10 kilometer meer landinwaarts gekomen, maar dat kostte de Geallieerden wel slachtoffers. Voor het plaatsje St. Lo waren ook veel slachtoffers gevallen, waaronder majoor Howie. In deze nacht van 17 juli was het moreel van de Amerikanen in St. Lo diep gezonken. Ook bij veel andere Geallieerde legers die waren geland in Normandië was de meeste krijgslust op. Het was nu 6 weken na D-day. In deze 6 weken hadden de Geallieerden al meer dan soldaten verloren, daarnaast hadden het mooie Normandië verwoest, en hadden tienduizenden Franse burgers gedood. Maar dankzij deze dingen, zijn wij nu wel verlost van nazi-duitsland en leven we nu niet in een Nazi-Duitsland, zonder vrijheid. Zijn de gevolgen van D-day nu nog waarneembaar? Natuurlijk zijn de gevolgen van D-day nu nog steeds waarneembaar, en wel op verschillende punten. Hieronder vertel ik wat je nu nog van D-day kunt merken. Door D-day is Europa weer bevrijd van het Derde Rijk, nu denk je daar helemaal niet meer aan, maar als we niet toen waren bevrijd, leefden we nu onder een nazi-regime zonder vrijheid. Ook zouden er dan nu geen Joden meer op de wereld zijn, omdat dan de jodenvervolging doorging. Ook kun je de gevolgen van D-day nu nog merken aan het landschap aan de stranden van Frankrijk, vooral waar ooit de Atlantikwall heeft gestaan. Hier staan nu namelijk nog oude bunkers en geschutsvoertuigen. Ook zijn er in Europa nog steeds de baileybruggen op verschillende plekken te zien. Dit zijn bruggen die de Geallieerden in een korte tijd konden bouwen. Ook word er nu nog steeds op de stranden en door heel Europa munitie gevonden en wrakken van vliegtuigen of boten van de Geallieerden en de Duitsers. In sommige dorpjes in Frankrijk kun je nu ook nog vele bunkers en versperringen vinden. Ook zijn er dankzij deze dag vele musea en monumenten opgericht. In vele dorpjes in Frankrijk vind je deze. Zo staat er in Caen een museum over de bevrijding en over het verloop van D-day. Daarnaast zijn er veel monumenten. Deze dienen om een bepaalde gebeurtenis of doden te herdenken. Zo is er in mijn dorp Pagina 14 van 17

Werkstuk Geschiedenis D-day

Werkstuk Geschiedenis D-day Werkstuk Geschiedenis D-day Werkstuk door een scholier 2844 woorden 2 november 2005 5,9 102 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De 2de wereldoorlog tot D-day De oorlog begon tussen september 1939 en mei 1940

Nadere informatie

6.4. Hoe verliepen de landingen bij Normandië? Boekverslag door C woorden 19 mei keer beoordeeld. Geschiedenis

6.4. Hoe verliepen de landingen bij Normandië? Boekverslag door C woorden 19 mei keer beoordeeld. Geschiedenis Boekverslag door C. 2414 woorden 19 mei 2011 6.4 137 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding: Operatie Overlord was de codenaam van de invasie door de geallieerden op Frankrijk, dat toen door Duitsland

Nadere informatie

Ik ga mijn informatie denk ik vooral van internet halen en ook wat uit boekjes van school. Ik heb zelf ook

Ik ga mijn informatie denk ik vooral van internet halen en ook wat uit boekjes van school. Ik heb zelf ook Werkstuk door een scholier 4167 woorden 28 april 2005 6,4 716 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud 1. Inleiding 2. Hoe het begon Belangrijke namen Geen 3 maar zelfs 5 divisies De voorbereiding 3. Hulp

Nadere informatie

Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich => Na El Alamein, Stalingrad en Midway werden de Asmogendheden (Duitsland,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem A Bridge too Far is een film over de meest tragische blunder van de Tweede Wereldoorlog en vertelt heel precies over een groot plan. Dat plan kostte meer Geallieerden

Nadere informatie

6,9. Werkstuk door een scholier 3182 woorden 14 november keer beoordeeld. Geschiedenis

6,9. Werkstuk door een scholier 3182 woorden 14 november keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 3182 woorden 14 november 2004 6,9 45 keer beoordeeld Vak Geschiedenis D-day Achtergrond: De tweedewereldoorlog is ontstaan doordat de Duitsers de eerstewereldoorlog hadden verloren.

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis D-Day

Werkstuk Geschiedenis D-Day Werkstuk Geschiedenis D-Day Werkstuk door een scholier 1875 woorden 3 augustus 2001 5,8 95 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Mijn verslag gaat over D-Day. Ik heb voor dit onderwerp gekozen, omdat

Nadere informatie

Thema: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land.

Thema: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. Thema: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. Op 6 juni 1944 is het D Day, dat wordt nog steeds gevierd want het is het begin van de bevrijding van West Europa. Eigenlijk betekent D Day de

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Pieter er Zeeman en de konvooien naar Moermansk Pieter Zeeman (geboren op Marken op 20 december 1914) voer in

Nadere informatie

TIJDLIJN WOII

TIJDLIJN WOII 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 TIJDLIJN WOII 1939 1 SEPTEMBER (begin van de Tweede Wereldoorlog) Nazi-Duitsland valt Polen binnen Er wordt een straatverbod voor Duitse Joden ingevoerd Hitler voert

Nadere informatie

Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog

Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog Spreekbeurt door een scholier 1325 woorden 15 mei 2009 5,3 43 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Begin van de tweede wereldoorlog De tweede wereldoorlog duurde

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Bevrijding van Frankrijk

Werkstuk Geschiedenis Bevrijding van Frankrijk Werkstuk Geschiedenis Bevrijding van Frankrijk Werkstuk door een scholier 2515 woorden 12 april 2002 4,8 74 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Dit werkstuk gaat over de bevrijding van Frankrijk.

Nadere informatie

DIE VIJF DAGEN IN MEI

DIE VIJF DAGEN IN MEI DIE VIJF DAGEN IN MEI 1940 Op initiatief van Martin Lagestee maakte Lagestee Film BV in samenwerking met acht regionale omroepen en in coproductie met NTR en VPRO vijf documentaires met als onderwerp de

Nadere informatie

Geschiedkundige gebeurtenis

Geschiedkundige gebeurtenis Operatie Lüttich WO2 STREEK MORTAIN Geschiedkundige gebeurtenis Voor de geïnteresseerden geven we graag wat geschiedkundige informatie over de operatie Luttich in de streek van Mortain. Hilde : +32 (0)497

Nadere informatie

oorlog in foto s D-DAY ZELDZAME FOTO S UIT OORLOGSARCHIEVEN Francis Crosby

oorlog in foto s D-DAY ZELDZAME FOTO S UIT OORLOGSARCHIEVEN Francis Crosby oorlog in foto s D-DAY ZELDZAME FOTO S UIT OORLOGSARCHIEVEN Francis Crosby Amersfoort, 2014 Inleiding A ls het op 5 juni niet had gestormd in het gebied rond het Kanaal, was die dag de geschiedenis ingegaan

Nadere informatie

Spreekbeurt Geschiedenis D-Day + filmverslag The Longest Day

Spreekbeurt Geschiedenis D-Day + filmverslag The Longest Day Spreekbeurt Geschiedenis D-Day + filmverslag The Longest Day Spreekbeurt door een scholier 4384 woorden 9 januari 2009 6,8 49 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Het begin De Tweede Wereldoorlog begon vooral

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 2289 woorden 6 maart keer beoordeeld. Geschiedenis

Werkstuk door een scholier 2289 woorden 6 maart keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 2289 woorden 6 maart 2004 6 46 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Wat is D-day? D-day staat voor Decision-day, letterlijk vertaald is dat beslissingsdag. Er zijn ook mensen die

Nadere informatie

Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden

Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een museum uit die tijd. Openluchtmuseum

Nadere informatie

Een wereld oorlog is een oorlog waar verschillende continenten aan mee doen

Een wereld oorlog is een oorlog waar verschillende continenten aan mee doen Werkstuk door een scholier 2114 woorden 14 mei 2007 5,5 105 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1939-1945, Het begin en de bevrijding van Europa De oorlog begint In 1934 bereide het leger van Duitsland zich

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1663 woorden 7 juni 2004 6,3 124 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1: Spanning voor de oorlog Hoofdstuk 2:

Nadere informatie

Battlefieldtour Normandië 5 t/m 8 juni 2017

Battlefieldtour Normandië 5 t/m 8 juni 2017 Battlefieldtour Normandië 5 t/m 8 juni 2017 Battlefieldtour Normandië 5 t/m 8 Juni 2017. Evenals voorafgaande jaren in Juni weer een battlefield tour naar de stranden en historische plaatsen in Normandië.

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1 35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten

Nadere informatie

Werkblad: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. 1

Werkblad: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. 1 Achtergrond informatie voor docenten. D- Day betekend de eerste dag van een grote militaire operatie. In de Tweede Wereldoorlog viel dat op 6 juni 1944. Maar de inval van de Amerikanen in Afghanistan was

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

6.1. Hitler aan de macht. De Tweede Wereldoorlog begint. Landing in Normandië. Boekverslag door T woorden 8 juni keer beoordeeld

6.1. Hitler aan de macht. De Tweede Wereldoorlog begint. Landing in Normandië. Boekverslag door T woorden 8 juni keer beoordeeld Boekverslag door T. 3212 woorden 8 juni 2008 6.1 225 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: de tweede wereldoorlog Hitler aan de macht In het jaar 1933 kwam de Duitse politicus Adolf Hitler aan

Nadere informatie

7,2. Werkstuk door een scholier 2509 woorden 14 november keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 1 hoe was de voorbereiding?

7,2. Werkstuk door een scholier 2509 woorden 14 november keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 1 hoe was de voorbereiding? Werkstuk door een scholier 2509 woorden 14 november 2002 7,2 158 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1 hoe was de voorbereiding? Aan het begin van de zomer 1944 maakten de geallieerden zich gereed

Nadere informatie

Scriptie Geschiedenis D-day

Scriptie Geschiedenis D-day Scriptie Geschiedenis D-day Scriptie door een scholier 2084 woorden 16 november 2001 6 228 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Mijn scriptie gaat dus over D-day. Mijn hoofdvraag is: Is D-day noodzakelijk

Nadere informatie

Battlefieldtour Normandië 4 t/m 7 juni 2018

Battlefieldtour Normandië 4 t/m 7 juni 2018 Battlefieldtour Normandië 4 t/m 7 juni 2018 Battlefieldtour Normandië 4 t/m 7 juni 2018 Deze tour is een echte klassieker in ons reisaanbod. Heeft u altijd al eens het slagveld in Normandië met eigen ogen

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede 2.3.1. Wereldoorlog I INHOUD OEFENBOEK De Eerste Wereldoorlog 02-03 2.3.2. Wereldoorlog II De Tweede Wereldoorlog 04-05 La Vita è Bella 06-07 3.1. Geweldige personen Jezus

Nadere informatie

Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2)

Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2) Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2) Toen God begon met zijn schepping, was het donker en leeg. Maar God zei: Laat er licht zijn! En opeens was er licht. Nu was het niet donker meer, maar nog

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Screaming Eagles boven Kasteel Heeswijk

Screaming Eagles boven Kasteel Heeswijk Screaming Eagles boven Kasteel Heeswijk Powerpointpresentatie over een bijzondere gebeurtenis in september 1944. Doelgroep: Basisschoolleerlingen van groep 7 en 8 Met behulp van tekst, originele foto s

Nadere informatie

De tijd van: Wereldoorlogen

De tijd van: Wereldoorlogen De tijd van: Wereldoorlogen WoI Interbellum WoII Wereldoorlog I Casus Belli (Latijn, de oorzaak van de oorlog) Wereldoorlog I Tweefronten oorlog: Oostfront/Westfront Tannenberg 1914: Bewegingsoorlog: Verdun

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis 2e wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis 2e wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis 2e wereldoorlog Samenvatting door een scholier 1530 woorden 16 april 2006 5,4 59 keer beoordeeld Vak Geschiedenis DE 2E WERELDOORLOG Hitler aan het woord in de Duitse Rijksdag

Nadere informatie

Waar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad

Waar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad Docentenblad Waar gebeurde het? Korte omschrijving In de strip worden vaak plaatsen genoemd. Er zijn drie kaartjes (Nederland, Europa en de wereld) en een aantal stripplaatjes waarin plaatsen genoemd worden.

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal

De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal Een volk in opstand, een boze koning, een dappere koningin, een onoverwinnelijke vloot en... een storm. Dit is het spannende verhaal van de Spaanse

Nadere informatie

LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER

LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER Luchtverkeer (vliegtuigcrashes & bombardementen) Inleiding Vliegtuigen werden zowel door de Duitse bezetters

Nadere informatie

Scriptie Geschiedenis D-Day

Scriptie Geschiedenis D-Day Scriptie Geschiedenis D-Day Scriptie door een scholier 6752 woorden 6 juni 2004 6,3 160 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord: Voor het vak geschiedenis moesten we een scriptie maken. Ik was informatie

Nadere informatie

8 6 Samenwerking in de wereld. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog.

8 6 Samenwerking in de wereld. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog. Dirk komt thuis. Dirk heeft gewonnen met voetballen. Hij is heel blij. Maar dan ziet hij zijn moeder. Zijn moeder kijkt niet blij. De moeder van Dirk denkt

Nadere informatie

Frankrijk De Landingen

Frankrijk De Landingen Voorbereidingen: In de winter van 1943-1944 werd gewerkt aan de bouw van geprefabriceerde drijvende havens - een les die was getrokken uit de commandooverval op Dieppe in 1942, die vele mensenlevens had

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis De Eerste Wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis De Eerste Wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis De Eerste Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1764 woorden 15 november 2002 6,2 311 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: De aanleiding voor de 1e W.O. Het gekke is dat

Nadere informatie

Lesbrief Van Papa, voor Sammie

Lesbrief Van Papa, voor Sammie Lesbrief Van Papa, voor Sammie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Introductie 4 Tweede Wereldoorlog 5 Concentratiekamp 6 Stripverhaal (opdracht) 8 Collage maken (opdracht) 9 Colofon 10 2 Inleiding Voor u ligt

Nadere informatie

De Sovjet-Unie en Nazi-Duitsland tekenen in een niet-aanvalspact. Nazi-Duitsland valt Polen binnen, het officiële begin van de Tweede Wereldoorlog.

De Sovjet-Unie en Nazi-Duitsland tekenen in een niet-aanvalspact. Nazi-Duitsland valt Polen binnen, het officiële begin van de Tweede Wereldoorlog. 1939 23augustus 1september 3september 5september 17september 29september 8november 30november 14december De Sovjet-Unie en Nazi-Duitsland tekenen in een niet-aanvalspact (Molotov-Von Ribbentrop pact).

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b Bijlage VMBO-KB 2016 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB KB-0125-a-16-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een Nederlandse munt (voor- en achterzijde): Op de munt links staat: Willem

Nadere informatie

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS Dit onderzoek bestaat uit 40 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad. Meerkeuze antwoorden worden

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b Bijlage VMBO-KB 2011 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een mening over het bijzonder onderwijs (rond 1900): Kinderen leren al op jonge

Nadere informatie

Normandië D-Day Beaches 6 dagen

Normandië D-Day Beaches 6 dagen Normandië D-Day Beaches 6 dagen singlereis hotelwandelreis vanaf 595 Over de invasiestranden van 6 juni 1944 "D-Day" 6 juni 1944 leidde met "Operation Overlord" de weg in naar het einde van de Tweede Wereldoorlog

Nadere informatie

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon behoort tot de meest bekende personen uit de geschiedenis. Hij wist zich van eenvoudige komaf op te werken tot keizer van Frankrijk en heerser over

Nadere informatie

6,3. Werkstuk door een scholier 1640 woorden 9 mei keer beoordeeld. Geschiedenis. Voor de oorlog

6,3. Werkstuk door een scholier 1640 woorden 9 mei keer beoordeeld. Geschiedenis. Voor de oorlog Werkstuk door een scholier 1640 woorden 9 mei 2006 6,3 66 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voor de oorlog In 1914 kwam er een oorlog tussen Servië en Oostenrijk, Duitsland koos de kant van Oostenrijk.

Nadere informatie

inhoud blz. Inleiding 1. De Klaagmuur 2. De Grote Muur 3. De Berlijnse Muur 4. De Muur van Hadrianus 5. De Atlantische Muur 6. Filmpjes Pluskaarten

inhoud blz. Inleiding 1. De Klaagmuur 2. De Grote Muur 3. De Berlijnse Muur 4. De Muur van Hadrianus 5. De Atlantische Muur 6. Filmpjes Pluskaarten Beroemde muren inhoud blz. Inleiding 3 1. De Klaagmuur 4 2. De Grote Muur 6 3. De Berlijnse Muur 9 4. De Muur van Hadrianus 12 5. De Atlantische Muur 14 6. Filmpjes 17 Pluskaarten 18 Bronnen en foto s

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Het beleid van Hitler

Werkstuk Geschiedenis Het beleid van Hitler Werkstuk Geschiedenis Het beleid van Hitler Werkstuk door een scholier 1862 woorden 1 december 2005 5,4 311 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud. Inleiding Hoe kwam het dat Hitler dit wou doen? Het

Nadere informatie

DINGEN DIE JE MOET WETEN

DINGEN DIE JE MOET WETEN 50 Maar wat gebeurde er precies? Welke landen en mensen waren belangrijk? Dit boek staat vol met weetjes, landkaarten en foto s over een tragische periode in de wereldgeschiedenis. JIM ELDRIDGE ISBN 978

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

Lancaster ED470. Wie, wat, waar en hoe?

Lancaster ED470. Wie, wat, waar en hoe? Lancaster ED470 Wie, wat, waar en hoe? Hier is het toestel neer gekomen en ontploft. Een groot gat kwam in de grond. Wat gaan we doen? Het verhaal Vliegtuigcrash. 23 september 1944 De vliegbasis Skellingthorpe

Nadere informatie

een zee van tijd een zee van tijd Ze laten zien dat ze geen leger meer willen. Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam:

een zee van tijd een zee van tijd Ze laten zien dat ze geen leger meer willen. Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam: Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van

Nadere informatie

5,5. Werkstuk door een scholier 1839 woorden 26 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Van 1918 tot 1945

5,5. Werkstuk door een scholier 1839 woorden 26 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Van 1918 tot 1945 Werkstuk door een scholier 1839 woorden 26 februari 2004 5,5 158 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Van 1918 tot 1945 1918: Wapenstilstand in November. 9 november Duitse keizer treed af. 1919: verdrag van

Nadere informatie

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Naam GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Groot Brittannië Groot-Brittannië is Schotland, Engeland en Wales samen. Engeland is het grootst van Groot-Brittannië en Wales het kleinst. Engeland heeft meer dan 46

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2019 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Bronnenboekje GT-0125-a-19-1-b 1 / 14 lees verder bron 1 Een zin uit het programma van een politieke partij (1894): Het

Nadere informatie

De Tweede Wereldoorlog: aanloop en verloop

De Tweede Wereldoorlog: aanloop en verloop De Tweede Wereldoorlog: aanloop en verloop Instap/actualiteit: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/videozone/programmas/journaal/2.38887?video=1.2338096 http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/2.38741?eid=1.2414225

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 2028 woorden 13 december 2005 4,7 122 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Vraag 1 a) In welk jaar werd Nederland

Nadere informatie

Landing Westkapelle 1 november 1944 Locatie: op de zeedijk bij het museum Het Polderhuis

Landing Westkapelle 1 november 1944 Locatie: op de zeedijk bij het museum Het Polderhuis Landing Westkapelle 1 november 1944 Landing van een zgn. LCT (Landing Craft Tank) van de Royal Marines (GB) op het strand van Westkapelle. Op de dijk is de kapotte dijkmolen Prins Hendrik te zien. Datum

Nadere informatie

Werkbladen voortgezet onderwijs. Naam leerling:

Werkbladen voortgezet onderwijs. Naam leerling: Werkbladen voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film D-Day, Normandy 1944. Een film die je meeneemt naar een beslissend moment in de geschiedenis:

Nadere informatie

Het leidde direct tot de vorming van de zak van Falaise en het verlies van Noordwest Frankrijk door Duitsland.

Het leidde direct tot de vorming van de zak van Falaise en het verlies van Noordwest Frankrijk door Duitsland. Operatie Cobra Operatie Cobra was tijdens de Tweede Wereldoorlog de codenaam voor de operatie waarbij de geallieerden na de landing in Normandië een uitbraak uit hun bruggenhoofd forceerden. De operatie

Nadere informatie

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Profielwerkstuk Geschiedenis D-day

Profielwerkstuk Geschiedenis D-day Profielwerkstuk Geschiedenis D-day Profielwerkstuk door een scholier 10162 woorden 13 maart 2002 7,1 635 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord D-day, een naam, een dag die iedereen wel bekend in de

Nadere informatie

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg 2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 4529 woorden 19 mei keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 1: Europa in Oorlog

Werkstuk door een scholier 4529 woorden 19 mei keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 1: Europa in Oorlog Werkstuk door een scholier 4529 woorden 19 mei 2004 6 43 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: Europa in Oorlog 1 september 1939, 4:45: De oorlog is een feit, nadat Duitse troepen Polen zijn binnengevallen,

Nadere informatie

Tijdvak II. november 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak II. november 2013 8: 30-10:00. SCHOOLONDERZOEK Tijdvak II GESCHIEDENIS november 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam: Hitler

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam: Hitler Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van

Nadere informatie

Rassenleer. Nog lager stonden volgens hem de zigeuners en vooral de joden. Dat waren geen mensen maar ongedierte, dat uitgeroeid moest worden.

Rassenleer. Nog lager stonden volgens hem de zigeuners en vooral de joden. Dat waren geen mensen maar ongedierte, dat uitgeroeid moest worden. De Holocaust Rassenleer Lang voordat Hitler de leider van Duitsland werd, schreef en vertelde hij over de rassenleer. Dat was een theorie die beweerde dat mensen waren verdeeld in rassen: zwakke, minderwaardige

Nadere informatie

Tweedaagse naar Duinkerke, La Coupole, Calais en Adegem - 22 en 23 april 2017

Tweedaagse naar Duinkerke, La Coupole, Calais en Adegem - 22 en 23 april 2017 Tweedaagse naar Duinkerke, La Coupole, Calais en Adegem - 22 en 23 april 2017 Een gevarieerde reis van Operatie Dynamo in Duinkerke tot de herfst van 1944 met de Canadese Opmars over het Belgische Leopoldkanaal.

Nadere informatie

Projectthema: De verhalenkoffer Les 1 Groeten van Leo Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Filmpjes Lesdoelen op het digibord

Projectthema: De verhalenkoffer Les 1 Groeten van Leo Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Filmpjes Lesdoelen op het digibord Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Knip de Mix en matchkaartjes uit (zie de laatste pagina van deze lesvoorbereiding). Zorg ervoor dat complete setjes worden uitgedeeld, anders is er

Nadere informatie

DE ARDENNEN LANGS DE SPOREN VAN HET ARDENNENOFFENSIEF. Aad Spanjaard HISTORISCHE ROUTE

DE ARDENNEN LANGS DE SPOREN VAN HET ARDENNENOFFENSIEF. Aad Spanjaard HISTORISCHE ROUTE HISTORISCHE ROUTE DE ARDENNEN LANGS DE SPOREN VAN HET ARDENNENOFFENSIEF Aad Spanjaard De opmars door Noord-Frankrijk De opmars door Noord-Frankrijk In augustus 1944 leken de dagen voor Hitlers Derde Rijk

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b Bijlage VMBO-KB 2014 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-14-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een politieke prent over een biddende fabrikant (1907): Onderschrift

Nadere informatie

Afb.l (Nijmegen II, 18/21) *

Afb.l (Nijmegen II, 18/21) * Deze maand is het zeventig jaar geleden dat de oorlog in Europa (VE Day) ten einde kwam. Met operatie Market Garden' was de bevrijding van Nederland begonnen, maar na de mislukking van de slag om Arnhem

Nadere informatie

Werkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1

Werkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1 Werkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1 Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog: invuloefening Werkblad bij het simulatiespel www.activehistory.co.uk Instructie: Vul het witte veld in terwijl je het

Nadere informatie

Wie trok Juda binnen en welke stad werd bedreigd door de inval van vijandelijke troepen?

Wie trok Juda binnen en welke stad werd bedreigd door de inval van vijandelijke troepen? Sanherib belegert Jeruzalem. Wie trok Juda binnen en welke stad werd bedreigd door de inval van vijandelijke troepen? 2 Kronieken 32:1-2, eerste deel 1 Na deze gebeurtenissen en deze blijk van trouw kwam

Nadere informatie

Originele stereofoto: 'Douamont. Cheveaux morts'

Originele stereofoto: 'Douamont. Cheveaux morts' Originele stereofoto: 'Douamont. Cheveaux morts' In de conflicten voor de Eerste Wereldoorlog speelden paarden een belangrijke rol. De cavalerie was tot dan het speerpunt van de legers. Maar vanaf 1914

Nadere informatie

Profielwerkstuk Geschiedenis D-Day - Operatie Overlord

Profielwerkstuk Geschiedenis D-Day - Operatie Overlord Profielwerkstuk Geschiedenis D-Day - Operatie Ov Profielwerkstuk door een scholier 8288 woorden 28 februari 2012 7,2 102 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Ik heb Operatie Ov als onderwerp voor

Nadere informatie

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters.

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Over dit boek De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over een man die vlucht naar Europa.

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Tweede wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Tweede wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Tweede wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1742 woorden 16 januari 2005 4,9 53 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1.Voorwoord Ik heb heel lang zitten wachten tot we weer een opdracht

Nadere informatie

Door welke oorzaak voelde Saul zich alleen en onbeschermd? En wat had hij vernomen?

Door welke oorzaak voelde Saul zich alleen en onbeschermd? En wat had hij vernomen? Dood van Saul en zijn zonen. Door welke oorzaak voelde Saul zich alleen en onbeschermd? En wat had hij vernomen? Zie 1 Samuel 30 en 31 Saul echter voelde zich alleen en onbeschermd, omdat God hem verlaten

Nadere informatie

Wereldoorlog 2: de opmars van Duitsland (les 03 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

Wereldoorlog 2: de opmars van Duitsland (les 03 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich Wereldoorlog 2: de opmars van Duitsland (les 03 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Inleiding Wereldoorlog 2 => Ongeveer 20 jaar na de Grote Oorlog (WO

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Saving Private Ryan / D- day

Werkstuk Geschiedenis Saving Private Ryan / D- day Werkstuk Geschiedenis Saving Private Ryan / D- d Werkstuk door een scholier 2225 woorden 15 februari 2004 7,3 80 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Algemene gegevens: Film: Saving Private Ryan Regisseur:

Nadere informatie

Het Ardennenoffensief 14 en 15 april 2018

Het Ardennenoffensief 14 en 15 april 2018 Het Ardennenoffensief 14 en 15 april 2018 Tweedaagse reis "Het Ardennenoffensief" op 14 en 15 april 2018 In deze tweedaagse reis nemen wij u mee in de Slag om de Ardennen, Hitlers laatste poging om de

Nadere informatie

HET ARDENNENOFFENSIEF

HET ARDENNENOFFENSIEF oorlog in foto s HET ARDENNENOFFENSIEF ZELDZAME FOTO S UIT OORLOGSARCHIEVEN Andrew Rawson Amersfoort, 2014 DE ARDENNEN 1944 mijl NEDERLAND Düren BELGIË Linie Namen Büllingen Sankt Vith Sneeuweifel Lützkampen

Nadere informatie

VANAF CAEN (D515) RICHTING OUISTREHAM. VOLG DE BORDEN RICHTING BENOUVILLE/RANVILLE (D514), 'PEGASUS BRIDGE'

VANAF CAEN (D515) RICHTING OUISTREHAM. VOLG DE BORDEN RICHTING BENOUVILLE/RANVILLE (D514), 'PEGASUS BRIDGE' GA VANUIT BAYEUX DE N13 NAAR HET OOSTEN OP, RICHTING CAEN. VANAF CAEN (D515) RICHTING OUISTREHAM. VOLG DE BORDEN RICHTING BENOUVILLE/RANVILLE (D514), 'PEGASUS BRIDGE' 1 6 JUNI 1944, 00.16 UUR OBJECT: (PEGASUS)

Nadere informatie

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 Opdrachten bij de film Naam Groep.. BEZETTING duur: ca. 15 minuten In de film zie je beelden van Hitler. Wie was hij? In welk jaar kwam Hitler aan de macht en welke plannen had

Nadere informatie

SS-Hauptsturmführer Michael Wittmann

SS-Hauptsturmführer Michael Wittmann SS-Hauptsturmführer Michael Wittmann tekst en foto s : Rudi Rasker Internet Persoonsgegevens : Geboren: 22 april 1914, Dietfurt an der altmühl Overleden: 8 augustus 1944, Cintheaux Begraven : Duitse militaire

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Wereldoorlogen in de 20ste eeuw

Samenvatting Geschiedenis Wereldoorlogen in de 20ste eeuw Samenvatting Geschiedenis Wereldoorlogen in de 20ste eeuw Samenvatting door een scholier 1323 woorden 27 november 2005 6,4 16 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 2 Wereldoorlogen

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie