6,7. Scriptie door een scholier 6256 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "6,7. Scriptie door een scholier 6256 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave"

Transcriptie

1 Scriptie door een scholier 6256 woorden 29 januari ,7 176 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding De geboorte van een land Wat is de voorgeschiedenis van de burgeroorlog? De verschillen worden duidelijk Wat waren de oorzaken van de burgeroorlog? V.I.P personen Wie waren de belangrijkste personen tijdens de burgeroorlog? Het gevecht barst los Hoe verliep de burgeroorlog? Victorie Hoe is de overwinning van de federale Staten van het Noorden te verklaren? Een tragische dood Waarom werd Lincoln vermoord en welke gevolgen had dit? De toekomst Wat gebeurde er met de Verenigde Staten na de burgeroorlog Conclusie Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Amerikaanse burgeroorlog? Literatuurlijst Boeken Mulimedia Inleiding Iedereen in Nederland en Europa schijnt vertrouwd te zijn met Amerika. De Mac Donalds schieten als paddenstoelen uit de grond en alle bekende films komen uit Hollywood. Daarnaast komen alle trens uit Amerika en alle supersterren zijn van Amerikaanse afkomst. De Verenigde Staten van Amerika is tegenwoordig het machtigste land ter wereld. Het staat voor vrijheid en gelijkheid. Dit land is het voorbeeld van de moderne democratie. De Amerikanen voelen zich superieur over de hele wereld. Het is almachtig op het gebied van technologie, leger en economie en denkt dat ze alles kunnen doen wat hun goeddunkt. Amerika s wil is wet voor de wereld, maar dit is niet altijd geweest. Pagina 1 van 13

2 Nog geen 300 jaar geleden bestond Amerika nog helemaal niet. In die tijd zijn er veel ontwikkelingen geweest. De Onafhankelijksoorlog en natuurlijk de Amerikaanse burgeroorlog. In minder dan 100 jaar na de samenvoeging van de Staten waren de meningsverschillen al zo groot, dat het op een vier jaar durende burgeroorlog uit liep. Een verwoestende oorlog die een ravage aanrichtte, aan een land dat volop bezig was met ontwikkelen. Een oorlog die het jonge Verenigde Staten doormidden scheurde, en een traumatische ervaring was voor haar inwoners. Maar hoe kon het dan dat de Verenigde Staten er snel bovenop kwamen? De burgeroorlog is een keerpunt in de geschiedenis van de Verenigde Staten geweest. Als de burgeroorlog er niet geweest was, was het anders gelopen met het welvarende land. Het Zuiden was dan wel verwoest en economisch geruïneerd maar de oorlog bracht ook de kolossale economische expansie en welvaartsexplosie in het Noorden op gang. In allerlei opzichten mag men de Amerikaanse Burgeroorlog een der eerste moderne oorlogen noemen. Het gebruik van betere geweren, het aanvoeren van troepen per trein, de eerste luchtverkenningen, pantserde schepen tot resultaat had waren kenmerken van de burgeroorlog. De hoofdvraag van mijn werkstuk is dan ook: Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Amerikaanse burgeroorlog? Deze vraag probeer ik te beantwoorden door middel van de volgende deelvragen: 1. Wat is de voorgeschiedenis van de burgeroorlog? 2. Wat waren de oorzaken van de burgeroorlog, de verschillen tussen de partijen en Noord en Zuid? 3. Wie waren de belangrijkste personen tijdens de burgeroorlog? 4. Hoe verliep de oorlog? 5. Hoe valt te verklaren dat het Noorden won? 6. Waarom werd Abraham Lincoln vermoord en welke gevolgen had dit? 7. Welke invloed had en heeft de burgeroorlog op Amerika? De geboorte van een land Wat is de voorgeschiedenis van de burgeroorlog? In minder dan 300 jaar is Amerika welvarender dan de meest West-Europeanse landen, hun vroegere oprichters. Het begon allemaal met Christoffel Columbus, een Italiaanse ontdekkingsreiziger, die via het westen naar Azië wou varen. Hij kreeg steun van de Spaanse koning en ging in naam van Spanje met drie schepen op ontdekkingreis. Te Palos werden, de Niña en de Pinta en de Santa María uitgerust. Op 3 augustus 1492 verliet de kleine ontdekkingvloot de haven en op 6 september verlieten de schepen de Canarische Eilanden. Op 12 oktober werd land waargenomen: San Salvador (een van de Bahama eilanden). Columbus meende dat het een eiland van Japan was. Op aanraden van de inboorlingen voer hij daarna meer in zuidwestelijke richting en ontdekte op 27 oktober Cuba. In november voer hij in oostelijke richting en ontdekte een eiland dat hij Española noemde. Op kerstdag werd daar de eerste Spaanse nederzetting gesticht, La Navidad. Columbus liet er 40 matrozen achter en keerde naar Europa terug. Na deze ontdekking gingen alle West-Europeaanse landen er koloniën vestigen. De Spanjaarden in het Pagina 2 van 13

3 zuiden en de Fransen in het noorden. Daartussen kwamen grote koloniën van Engeland en nog wat kleine van Nederland en Duitsland. Engeland neemt alle koloniën over en er vestigen steeds meer kolonisten. Engeland regeerde uiteindelijk heel Amerika, van Florida tot Canada, na een uitputtende oorlog met Frankrijk. Hierdoor was Engeland zo uitgeput dat ze de koloniën zwaarder belasten en dit pikten de koloniën niet. Ze verzetten zich tegen het moederland en verklaarden op 2 juli 1776 zich onafhankelijk. Op 4juli (nationale feestdag) werd The Declaretion of Independance, geschreven door Thomas Jefferson, erkent en waren de koloniën vrij. De eerste dertien koloniën vormden de basis van de Verenigde Staten van Amerika. Deze dertien koloniën kregen de gezamenlijke grondwet Artikels of Conferdaration, aan gevuld met de tien amdementen, een document met gemeenschappelijke afspraken over bijvoorbeeld de verdediging van de VS. Omdat er verschillende staten waren, waren er ook verschillende meningen. Dit bleek uit de grondwet van 1781, in Philadelphia konden de verschillende staten hun rechten moeilijk overgeven aan een centrale regering. Vanaf het moment dat de VS onafhankelijk werden en zelfs daarvoor al, waren de staten al opgedeeld in Noord en Zuid. Het Noorden had de slavernij nooit goedgekeurd en het Zuiden zag de slaven als een economisch hulpmiddel. Toen in 1787 de grondwet werd opgesteld kwamen dit soort meningsverschillen voor het eerst echt naar voren. Wat niemand toen wist was dat dit verschil later nog heel belangrijk zou worden. Daarmee begon het geordende bestaan van de Verenigde Staten als een Unie. In 1789 kon de eerste president, George Washington, zijn ambt aanvaarden. De grondwet was de uiteindelijke voltooiing van de revolutie. De verschillen worden duidelijk Wat waren de oorzaken van de burgeroorlog? Het lag allemaal aan de grote verschillen in de Verenigde Staten. Het gaat hier vooral om de verschillen tussen het noorden en het zuiden van de States. Het conflict deed zich voort omdat beide delen zowel het Noorden als het Zuiden een eigen mentaliteit hadden, een eigen manier van leven. Dit komt vooral door de geografische ligging van de staten. Het Zuiden met veel vruchtbaar land, open naar de zee, maakte een echte agrarische samenleving mogelijk. Met haar landbouwproducten, waar onder katoen en de handelsroute naar Europa. In tegenstelling tot het Noorden. Het Noorden was namelijk een nogal onvruchtbaar gebied, waar handel, visvangst en industrie de voornaamste bestaansmiddelen waren. Het Noorden had 90 procent van de industrie in handen en bijna alle bodemschatten zoals ijzererts en steenkool. Toen er slaven in de VS werden geïmporteerd, veranderde het karakter van de Zuiderlingen nog meer en werd de mentaliteitskloof groter. Het Zuiden zag de slaven als een economisch hulpmiddel. De internationale slavenhandel van die tijd, die tegenwoordig bekend staat als de Middle Passage, groeide snel uit tot een grote, winstgevende handel. Vooral de Zuidelijke koloniën groeiden snel en uit Europa kwamen nog niet genoeg mensen om die groei vol te kunnen houden. Men had goedkope arbeid nodig, en vond die in de Afrikaanse slaven. Het Zuiden zag zichzelf als een echte staat, met een echte cultuur, zoals het oude Athene, met haar slaven. Het Noorden maakte nauwelijks gebruik van slaven en waren dan ook Pagina 3 van 13

4 tegen de slavernij, dit leidde tot onenigheid tussen Noord en Zuid. Het Noorden wilde de slavernij afschaffen, maar het Zuiden was hier fel tegen. Om het conflict tussen de staten op te lossen kwam er in 1789 een nieuwe grondwet. Hieronder vielen geen slaven en dus mochten de Zuidelijke staten gewoon doorgaan met de slavernij. Om slavernij in stand te houden, moest het Zuiden zorgen dat deze praktijk steeds verder uitgebreid werd over het groeiende territorium van VS. Deden ze dit niet, dan zouden de vrije staten wel eens de overhand kunnen krijgen in de regering en vervolgens slavernij aan banden kunnen leggen of zelfs verbieden. Tot 1820 hadden de Zuidelijke staten het stemmenevenwicht in de Senaat in stand kunnen houden doordat er evenveel slavenstaten als vrije staten waren: 11. Toen meldde zich echter een probleem in de vorm van Missouri, dat nu genoeg inwoners had om als staat toegelaten te worden tot de VS. Van de mensen in het gebied waren er zo'n slaaf, dus leek het logisch dat Missouri als slavenstaat toegelaten zou worden. Uit New York kwam echter het idee om slavernij in dit nieuwe gebied geleidelijk af te schaffen, waardoor Missouri op den duur een vrije staat zou worden. De Zuidelijke staten blokkeerden dit voorstel prompt in de Senaat nadat het door Noorderlingen gedomineerde Huis van Afgevaardigden de maatregel goedgekeurd had. Uiteindelijk werd dit probleem opgelost door Henry Clay, die later bekend zou staan als The Great Compromiser: Hij stelde voor het noordelijk gelegen Maine tegelijk met Missouri toe te laten, de eerste als vrije staat, de tweede als slavenstaat. Om in de toekomst een zelfde probleem te voorkomen, stelde hij daarnaast voor om boven een bepaalde lengtegraad slavernij te verbieden. Beide partijen konden hiermee leven en de "Missouri Compromise" was een feit. Maar was hiermee het probleem van de slavernij werkelijk de wereld uitgeholpen? Dat bleek later van niet, want de verschillen bleven bestaan en confrontatie werd alleen maar uit gesteld Toen het Noorden opnieuw steeds meer bezwaar kreeg tegen de slavernij en wetten wilde gaan invoeren, zoals het verhogen van de invoerrechten, reageerden de zuiderlingen hier nauwelijks op. Het Zuiden wilde toch onafhankelijk worden, ze dachten dit te kunnen doen in verband met hun handelsroute met Europa. Dit hoefde niet, aangezien iedere president was bevriend met het Zuiden. Naast het conflict tussen het Noorden en Zuiden waren de twee partijen, de Democraten en Republikeinen, het ook niet eens. De ene partij waren de Republikeinen Deze waren juist voor meer federale besturing. Zij waren over het algemeen tegen de slavernij en vonden hierdoor veel steun bij de noordelijk staten. De Democratische partij was voor weinig invloed van de federale regering en dus voor meer zelfbestemmingrecht van de staten zelf. Hiernaast waren ze voor totale economische vrijheid. Hiermee vonden de Democraten vooral aanhang in de Zuidelijke staten. De meeste presidenten waren democraten en waren niet tegen de slavernij en waren dus bevriend met de Zuidelijke staten. Het Zuiden besloot hierdoor zich niet af te scheiden van de rest de federatie. Er veranderde veel toen Abraham Lincoln in 1860 aan de macht kwam. Hij was een Republikein en hij was tegen de slavernij en dus vijand van het Zuiden. Toen het Zuiden dus echte tegenstand kreeg, voornamelijk van de nieuwe president, Lincoln, wilde het Zuiden uit de confederatie stappen. Het Zuiden had volgens hen geen keus, omdat geen enkele staat uit de Federatie mocht stappen. Aangezien de staat bijeengehouden werd door de Articles of Confederation. Toen de burgeroorlog in 1861 begon was het voor het Zuiden een soort onafhankelijkheidsstrijd en voor het Noorden was het een oorlog tegen rebellen. De grote verschillen tussen het Zuiden en het Noorden en de onenigheid over de slavernij zorgden uiteindelijk voor het begin van de vier jarige burgeroorlog. Pagina 4 van 13

5 V.I.P personen Wie waren de belangrijkste personen tijdens de burgeroorlog? Voor het Noorden was Abraham Lincoln de belangrijkst man. Hij is op 12 februari 1809 in Hodgenville, Kentucky geboren. Zijn ouders waren arm, en na vele baantjes ging hij rechten studeren. Hij klom op als advocaat, die zijn uitgesproken haat tegen de slavernij probeerde te rijmen met zijn respect voor de grondwet. Hierin stond dat de staten zelfbeschikkingsrecht ten aanzien van de slavernij werd gegarandeerd. Hij werd welbekend als advocaat en heeft later ook nog in het Huis van Afgevaardigen gezeten. Hierna stapte hij even uit de politiek. Hij viel later weer op, zijn debatten met zijn tegenstanders maakten hem berucht. Voor de in 1854 opgerichte Republikeinse partij was Lincoln een belangrijk man. Toen hij in 1860 werd hij verkozen tot de zestiende president van Amerika. In de tijd dat hij president was maakte hij van de Republikeinse partij een sterke nationale organisatie. Voor deze partij vond hij een middenweg waarmee hij hoopte een oorlog te voorkomen. Het compromis hield in dat de slavernij kon blijven bestaan in de zuidelijke staten, omdat het daar, uiteindelijk, toch zou uitsterven. In het Noorden moest echter uitsluitend vrije arbeid worden ingevoerd. Het Zuiden was het hiermee oneens. Toen hij in maart 1861 zijn ambt kon aanvaarden, hadden de zuidelijke staten zich al afgescheiden, dit konden ze doen zonder tegenstand omdat de vorige president (James Buchanan) geen macht meer had en de macht nog niet officieel was overgedragen aan Lincoln. Hierdoor konden de zuidelijke staten gewoon hun gang gaan. Toen de zuiderlingen de haven van Charleston in South Carolina veroverde was de Amerikaanse burgeroorlog een feit. Lincoln accepteerde de oorlog alleen maar omdat het in zijn ogen de enige manier was om de Confederatie bijeen te houden. Tijdens de oorlog was Lincoln zijn grootste nadeel dat hij goede militaire leiders mistte, daar hij helemaal niet uit was op een oorlog. In Ulysses S. Grant vond Lincoln de generaal waar hij zo wanhopig naar op zoek was. Hij was dan ook verantwoordelijk voor de successen in het Westen en Lincoln benoemde hem tot opperbevelhebber. In Lincolns voornemen vrede te stichten was hij flexibel en royaal, hij moedigde de zuiderlingen aan hun wapens neer te leggen en zich snel weer samen te voegen als een land. Voor het Noorden was Lincoln dus een belangrijk man, hij was hun president tijdens de oorlog. Hij heeft door zijn houding de twee delen weer samen weten te voegen en heeft dus belangrijk werk geleverd voor Amerika. De kracht die hem stimuleerde om door te zetten was heel duidelijk zijn Second Inaugural Address : With malice toward non; with charity for all; with firmness in the right, as God gives us to see the right, let us strive on to finish the work we are in; to bind up the nations wounds& Met haat tegen niemand; met liefde naar iedereen.. Op 14 april 1865, goede vrijdag, werd Lincoln vermoord door iemand die dacht hiermee de zuiderlingen te helpen. Hij bereikte het tegenovergestelde. Lincoln was een heel belangrijk man, voor het Noorden zeker, voor het Zuiden ook wel. Lincolns persoonlijkheid was niet gemakkelijk te doorgronden. Hij had een zeer gesloten karakter, was melancholiek van aard en vond ontspanning in een zeer originele en milde humor. In tegenstelling tot het Noorden waar vooral een man erg belangrijk was, was er in het Zuiden niet een man die er uitsprong maar verschillende mannen die elk op hun manier hun steentje bijdroegen. De Confederatie beschikte over de meest bekwame en briljante bevelhebbers. Robert E. Lee was daar een Pagina 5 van 13

6 van; hij was een geniale strateeg. Hij weigerde in 1861 Lincolns aanbod om het commando van het leger op zich te nemen en sloot zich aan bij de zich afscheidende zuidelijke staten, in dienst van zijn geboortestaat Virginia. Tijdens de oorlog was hij een van de belangrijkere generaals en tegen het einde van de oorlog en tot zijn dood in 1870 was hij een held in Virginia. Hij en niet de president van de Confederatie Jefferson Davis, ging met de eer strijken. Hoewel Lee en zijn mede generaal Thomas J. Jackson maar beschikking hadden over een klein leger, ten opzichte van het Noordelijke leger, waren zij in het begin van de oorlog oppermachtig. Maar in mei 1863 tijdens een grote tegenslag bij Chancellorsville verloren de zuiderlingen hun generaal Stonewall Jackson hoe Thomas J. Jackson genoemd werd. Een klein jaar na dit verlies, in juli 1864 moest het Zuiden capituleren en kwam het einde in zicht. Het gevecht barst los Hoe verliep de burgeroorlog? Fort Sumter was een fort gelegen in Zuidelijk gebied (South Carolina) maar bezet door Noordelijke troepen. Jefferson Davis, de president van de nieuwe CSA, eiste dat het fort ontruimd werd en overgegeven aan het Zuiden, maar Lincoln weigerde. Hij zei dat het Noorden niet zou schieten, maar zich wel zou verdedigen mocht dit nodig zijn. De daarop volgende patstelling werd vervolgens verbroken door de Zuidelijke troepen onder commando van Generaal P.G.T. Beauregard; op 12 april openden zij het vuur op het fort en begonnen daarmee de Amerikaanse Burgeroorlog, de gruwelijkste oorlog die het Noord- Amerikaanse continent ooit zou kennen. Op 15 april riep Lincoln een staat van paraatheid uit en riep vrijwilligers op voor de oorlog. Omdat de meeste mensen dachten dat de oorlog snel beëindigd zou zijn, was dit geen probleem, vooral in het Zuiden waar honderdduizenden zich aanmelden voor het nietbestaande leger van de Confederatie. Nadat Lincoln de staat van paraatheid had uitgeroepen, trokken Virginia, North Carolina, Tennessee en Arkansas zich ook woedend uit de Unie terug. Eind mei 1861 bestond de Confederatie uit elf staten met 9 miljoen inwoners, waarvan 3,5 miljoen slaven; de Unie bestond uit 23 staten met 23 miljoen inwoners. Lincoln was echter opgelucht te merken dat de grensstaten Kentucky, Missouri en Maryland zich niet uit de Unie terugtrokken, ondanks hun banden met de slavernij. De nieuwe Confederatie zat echter niet zonder problemen. Ondanks het enthousiasme van vele duizenden jonge mannen had de CSA geen leger, geen wapens, en nauwelijks productiecapaciteit; Het Zuiden was altijd op de landbouw gericht geweest en dat speelde hun nu zwaar parten. Terwijl in het Noorden fabrieken met in totaal 1,3 miljoen werknemers de oorlogsproductie in een stroomversnelling brachten, moest het Zuiden het doen met fabrieken met slechts werknemers. Het Noorden bezat ruim mijl treinrails terwijl het Zuiden het met mijl moest doen; in 1860 produceerde het Noorden 470 stoomlocomotieven, tegen slechts 17 in het Zuiden. Het Noorden produceerde daarnaast 32 keer meer wapens dan het Zuiden, en had daarmee zo'n 97% van de wapenindustrie in handen. Het enige wat het Zuiden hier voorlopig tegenover kon zetten was een onbeheerst enthousiasme voor het nieuwe land en een hoog moraal onder de troepen. De meeste officieren kozen de kant van hun thuisstaat, zodat strategisch hoogbegaafde mannen als Robert E. Lee en Joseph E. Johnston, beiden uit Virginia, naar het Zuiden vertrokken. Een groot verlies voor het Noorden, dat het met jongere, minder ervaren officieren zoals Henry Pagina 6 van 13

7 Halleck, Joseph Hooker en George Meade moest doen. Begin 1862, het tweede jaar van de Amerikaanse Burgeroorlog, zag het er niet goed uit voor de Unie. Het Noorden likte zijn wonden na de nederlaag bij Bull Run en bereidde zich voor op een langdurige oorlog. Lincoln riep nog eens vrijwilligers op voor de oorlog. Hij realiseerde zich dat het Noorden groter en sterker was dan het Zuiden en hoopte door deze voordelen te gebruiken de Amerikaanse Burgeroorlog alsnog snel te kunnen beëindigen. Lee begon het Noordelijke leger agressief aan te vallen, waardoor McClellan volledig het overzicht verloor en in paniek raakte. Hoewel hij tegenover slechts man stond met een leger dat bijna twee keer zo groot was, wist McClellan niet wat te doen. De Battle of Seven Days die volgde van 25 juni tot 1 juli, was in cijfers een overwinning voor het Noorden, maar McClellan pakte niettemin zijn biezen en vertrok met zijn leger naar Washington. Tijdens de Battle of Seven Days had het Zuiden slachtoffers en het Noorden Ondanks de andere Noordelijke verliezen waren ze nog steeds in elk opzicht superieur aan het Zuiden, en alleen zolang ze zich dat niet realiseerden had de Confederatie een kans van slagen. Al in 1861 had Lincoln een zeeblokkade van Zuidelijke havens uitgeroepen om te voorkomen dat de Confederatie katoen zou kunnen uitvoeren naar Europa, maar aangezien de Amerikaanse vloot toen nog niets voorstelde had die blokkade weinig kracht en werd dan ook een "papieren blokkade" genoemd. Gelukkig voor Lincoln hielp het Zuiden hem een handje aan Groot-Brittannië en Frankrijk vol te kunnen houden dat de blokkade wel degelijk bestond: ze riepen een katoenboycot uit. Het Zuiden stelde dat ze geen katoen naar Europa kon exporteren zolang men daar de Confederatie niet als onafhankelijk land erkende. Een grote fout, want door de boycot verdiende het Zuiden geen geld aan haar primaire exportproduct, en kon dus geen wapens kopen waarmee ze de Amerikaanse Burgeroorlog eventueel nog kon winnen. Toen ze hun fout realiseerden was het echter te laat: de Noordelijke scheepswerven hadden overuren gemaakt en de vloot van 90 schepen begin 1861 tot 264 schepen eind 1861 uitgebreid, en nog honderden meer in Toen was de papieren blokkade veranderd in een echte en had Lincoln schepen langs de hele 3550 mijl lange Zuidelijke kust, en konden de weinige schepen die het Zuiden had nauwelijks meer uitvaren. De Amerikaanse Burgeroorlog nam grotere vormen aan. Nu de Amerikaanse vloot gegroeid was, kon Lincoln zijn plannen om het Zuiden in tweeën te splijten, die hij al sinds 1861 had gehad, eindelijk doorzetten. Robert E. Lee was niet van plan zich zo snel gewonnen te geven. Hij moest voorkomen dat het Noorden de Confederatie in tweeën kon splijten, maar had niet genoeg middelen om de grote Noordelijke legers op twee fronten te bevechten. Dus nam hij een moedig besluit: hij zou de oorlog naar het Noorden verplaatsen. Misschien kon hij zo de Noordelijke wil om te vechten breken en de Amerikaanse Burgeroorlog in zijn voordeel beslissen. Lee trok in september met zijn hele leger de staat Maryland in met als doel Pennsylvania. Generaal McClellan kwam traag achter Lee aan. Lee groef zijn mannen in bij een klein riviertje, het Antietam, en wachtte op wat komen ging. De 17e september, de Slag bij Antietam, werd de bloedigste dag uit de Amerikaanse Burgeroorlog. Beide zijden verloren man op die ene dag; voor Lee betekende dit dat een kwart van zijn leger was weggevaagd in minder dan 16 uur. De Slag bij Antietam was de eerste grote overwinning voor het Noorden, al was het geen overtuigende. Het was echter alles wat Lincoln nodig had voor de volgende fase van zijn plan het Zuiden te verslaan. Op 22 september, vijf dagen na Antietam, maakte hij in de Emancipatie Proclamatie bekend dat de slavernij in de rebellerende staten per 1 januari 1863 zou worden afgeschaft. De Emancipatie Proclamatie had Pagina 7 van 13

8 uiteraard geen direct effect op de slavernij (of de Amerikaanse Burgeroorlog zelf). In de grensstaten waar slavernij nog wel heerste maar die trouw waar gebleven aan de Unie werd de slavernij niet afgeschaft omdat Lincoln bang was dat ze anders zou afscheiden; en in de Zuidelijke staten kon Lincoln natuurlijk weinig afdwingen. De Emancipatie Proclamatie was dan ook meer een gebaar naar Europa; hij wilde de Amerikaanse Burgeroorlog tot een politieke zaak maken waarbij Europa niet meer in goed fatsoen het Zuiden kon steunen Daarom was dit ook weer een goede zet van Lincoln. Na de gebeurtenissen in 1862 zag het er nog steeds niet naar uit dat de Amerikaanse Burgeroorlog gewonnen kon worden door de Unie. Men was de oorlog meer dan zat en wilde niet meer vrijwillig naar het front. Lincoln was dus gedwongen mensen voor verplichte dienst op te roepen, iets dat compleet nieuw was in de VS. De verplichte dienst leverde de Unie tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog ongeveer man op, maar niet zonder problemen. In enkele Noordelijke steden braken daarom rellen uit. In april 1863, na het einde van de tweede winter van de Amerikaanse Burgeroorlog, begon het vechten weer op grote schaal los te breken. Het noordelijker leger trok naar het Zuiden en kwam bij Chancellorsville in Virginia in gevecht met Lee. Van 1 tot 4 mei 1863 woedde daar een bloedige slag die slachtoffers eiste. Lee begreep goed dat alleen verdedigen niet tot de overwinning in de Amerikaanse Burgeroorlog zou leiden. Virginia leed verschrikkelijk onder alle veldslagen en een verdedigende houding zou het Zuiden geen erkenning vanuit Europa opleveren. Lee vroeg Jefferson Davis daarom om de Amerikaanse Burgeroorlog naar het Noorden te mogen verplaatsen. Davis stemde toe. Het zuidelijke leger trok in juni 1863 weer op naar Pennsylvania. Op 1 juli kwam het leger tot stilstand in Pennsylvania bij een klein plaatsje genaamd Gettysburg, waar binnen drie dagen de ommekeer in de Amerikaanse Burgeroorlog plaatsvond. Op 1 juli kwamen beide legers elkaar min of meer per toeval tegen, waarna een vuurgevecht uitbrak en beide partijen dringende boodschappen verstuurden, vragend om versterkingen. Gedurende de avond en de nacht verzamelden zich meer troepen aan beide zijden, zodat er in de vroege ochtend van 2 juli Zuidelijken tegenover Noorderlingen stonden. Tegen de avond was de slag nog steeds onbeslist, ondanks het gruwelijke aantal doden en gewonden. De 3e juli zou de uiteindelijke uitkomst moeten bieden. Er hing veel af van deze 3de dag voor beide partijen. Er werd hevig gevochten en de aanvallen gingen heen en weer. Aan beide vielen veel doden en gewonden, vooral het zuidelijke leger leed grote verliezen. De drie dagen van Gettysburg werden de bloedigste van de Amerikaanse Burgeroorlog. Er vielen slachtoffers, aan Noordelijke kant en aan Zuidelijke kant. Eén op de drie soldaten die aan de slag mee had gedaan was verloren gegaan. Dit slachtofferaantal was meer dan het Zuidelijke leger kon verwerken. Alle hoop op een invasie van het Noorden was verloren, en Lee trok zijn leger terug naar Virginia. Lincoln ging ondertussen door met de laatste fase van zijn plan het Zuiden in tweeën te splitsen. Generaal Grant was in het westen Vicksburg sinds mei 1863 aan het belegeren, en accepteerde op 4 juli, de dag na de Noordelijke overwinning in de Slag bij Gettysburg, de onvoorwaardelijke overgave van die stad. Nu was het Zuiden definitief in tweeën gedeeld. Na deze slag voor de CSA en die van Gettysburg, begonnen de kansen in de Amerikaanse Burgeroorlog te keren. De Unielegers konden zonder problemen een opmars maken naar het hart van de Confederatie - de staat Georgia. Het jaar 1863 eindigde met meer hoop in het Noorden, en een in het defensief gedrongen, te neergeslagen Zuiden. Een ommekeer in de Amerikaanse Burgeroorlog. Pagina 8 van 13

9 Duizenden Geconfedereerden van Lee's leger deserteerden. Ze hadden altijd in hun zaak geloofd, maar de realiteit was hard. Er waren nauwelijks wapens meer, bijna geen enkele soldaat had sinds maanden schoenen aan gehad, en hun uniformen waren niet langer grijs maar bruin. Op 31 januari 1865 nam de Senaat van de VS het dertiende Amendement op de Constitutie aan, waarin de slavernij in de gehele VS officieel werd afgeschaft. In maart bestond de eens zo zuidelijk leger van Lee, die nu opperbevelhebber van de restanten van het Geconfedereerde leger was, uit nog slechts man, vechtend tegen een Noordelijke overmacht van man. De situatie was uitzichtloos, en Lee gaf opdracht vanuit Petersburg naar het westen terug te trekken. Op 26 maart viel Richmond, de hoofdstad van de Confederatie; de avond ervoor was Jefferson Davis en het restant van zijn kabinet per trein 200 kilometer naar het zuiden vertrokken. Twee weken later, op 6 april, viel het steeds groter wordende leger van Grant het steeds kleiner wordende, terugtrekkende leger van Lee aan bij Sayler's Creek. Grant had inmiddels man; na de slag bij Sayler's Creek had Lee er minder dan Op 8 april pleegde Lee overleg met zijn resterende bevelhebbers. In de ochtend zou een laatste aanval plaatsvinden om te proberen weg te komen uit cirkel die de Unietroepen rondom Lee's uiteenvallende leger hadden gelegd. Nadat hij een klein gat had geslagen zag hij vanaf een heuvel tienduizenden verse Unietroepen op hem afkomen en wist toen dat het afgelopen was. Vlak voor het middaguur stuurde Lee een boodschapper met een witte vlag naar Grant's hoofdkwartier; Lee gaf zich over. Ook de Zuidelijke troepen in de rest van het land gaven zich over nadat de machtige Lee, die zo lang heeft standgehouden, zich over gaf. De Amerikaanse Burgeroorlog was voorbij. Enkele uren later schoot een Zuidelijke sympathisant, John Wilkes Booth, Abraham Lincoln neer terwijl deze naar een theaterstuk in Washington zat te kijken. Lincoln stierf de volgende dag op 56-jarige leeftijd, op de dag af 4 jaar nadat hij de staat van paraatheid had uitgeroepen. Victorie Hoe is de overwinning van de federale Staten van het Noorden te verklaren? De burgeroorlog heeft 4 jaar geduurd (april 1861 tot april 1865) en het voortbestaan van de Unie bedreigt. De uiteindelijke overwinning was voor de Noordelijke Staten. Dit kwam omdat het noorden de voordelen had de industrie en een vloot, waarmee het direct na de uitbraak van de burgeroorlog de Zuidelijke kusten af had gesloten van de rest van de wereld. Ook had het Noorden het voordeel dat zij eenentachtig procent van de mannelijke bevolking tussen achttien en vijfenveertig jaar oud bezetten. Het Noorden bezet ook negentig procent van de Amerikaanse fabrieken. En alle bodemrijkdommen zoals steenkool ijzererts en koper. Het industriële Noorden kon een echte oorlogsindustrie op gang brengen. Zelfs transportmogelijkheden waren beter dan in het Zuidelijke deel met name het spoorwegnet. Het zuiden was dus flink benadeeld, het enige wat zij hadden waren twee belangrijke spoorwegen, geen fabriek waar een locomotief gebouwd kon worden, een gebrek aan geschoolde arbeiders en een gebrek aan financiële middelen. Ondanks deze slechte startpositie behaalde het Zuiden eerst een aantal overwinningen. Zij beschikte namelijk over de meest bekwame en briljante bevelhebbers. De burgeroorlog werd bijna uitsluitend op het grondgebied van Pagina 9 van 13

10 het Zuiden uitgevochten. Het zuidelijke leger had een erg hoog moreel. Daarom waren de allereerste overwinningen op naam van het Zuidelijke komen staan. De oorlog was voor beide delen, zowel voor het Noordelijke als het Zuidelijke deel een samenhangend geheel van overwinningen en nederlagen. Ik schrijf dit omdat legers na een overwinning, een nederlaag boekten en andersom. Het was een zeer veranderlijke oorlog uiteindelijk was de Noordelijke overmacht met zijn vele technische en financiële voordelen te sterk. Zij waren echter wel degene die de meeste mannen verloren. De overwinning was toe te schrijven aan het feit dat her Noorden, het Zuiden aanviel vanuit drie richtingen. Via het westen, langs de rivier de Mississippi en vanuit schepen die overal rond de zuidelijke kust lagen en deze doelmatig belegerde. Een tragische dood Waarom werd Lincoln vermoord en welke gevolgen had dit? De presidentsverkiezingen van 1860 waren de spannendste en waarschijnlijk ook de belangrijkste sinds het begin van de Unie. Lincoln, voorman van de Republikeinen, won de verkiezingen door de verdeeldheid van zijn tegenstanders. In het Zuiden beschouwde men Lincoln als een abolitionist (voorstander van de afschaffing van de slavernij) en vriend van het Noorden. Lincoln werd vermoord op de avond van Goede Vrijdag, 14 april 1865, door een fanatiek toneelspeler uit het Zuiden, binnen een week na het einde van de oorlog. John Wilkes Booth schoot Lincoln van achteren neer, toen hij in de loge zat van de schouwburg in Washington. John Wilkes Booth had echter niet in de gaten dat hij een fout beging, verblindt door zijn haat. Lincoln was namelijk in november 1864 herkozen waarna hij sprak: Laten wij, met haat jegens niemand, met liefde voor allen, met vastheid in datgene wat God ons als recht doet zien, streven naar de voltooiing van het werk waar wij mee bezig zijn, de wonden der natie helen en hen die het slachtoffer van de strijd werden en hun weduwen en weren niet vergeten. Laten wij alles doen wat een rechtvaardige en duurzame vrede kan bewerken en bewaren tussen onszelf en met alle volkeren. Ook gaf hij toe dat er veel fouten door beide partijen gemaakt waren. Hieruit blijkt dat Lincoln juist het beste voor had met het Zuiden en het Noorden, kortom met de hele Unie. Daarvoor zou hij alles op het spel zetten. Misschien had Lincoln het einde goed af kunnen laten lopen. Daarentegen stuitte zijn zwakke opvolger Andrew Johnson op meer problemen. Hij wilde Lincolns politiek doorzetten, maar werd door het Congres in staat van beschuldiging gesteld. De meerderheid van het Congres wilde het Zuiden straffen en het Congres was Andrew Johnson ook jammer genoeg de baas. Daarom was er geen sprake van een goede afloop voor het Zuiden, als Lincoln niet gedood was, was het beter afgelopen met de Verenigde Staten; John Wilkes Booth beging een grote fout. De toekomst Wat gebeurde er met de Verenigde Staten na de burgeroorlog? Op 18 december 1865 aanvaarde het Congres het 13de amendement op de grondwet: Geen enkele vorm van slavernij of van welke onwillige dienstarbeid ook, behalve als straf voor bewezen misdaden mag nog voorkomen in de Verenigde Staten of in welke plaats ook die aan de rechtspraak ervan is onderworpen. Pagina 10 van 13

11 Het 14de amendement van 1866 garandeerde de politieke rechten van de zwarte bevolking. Het 15de amendement, goedgekeurd in 1869, bepaalde dat het stemrecht niet door het Congres of lidstaten beperkt kon worden op grond van het ras of huidskleur. Door middel van deze drie amendementen zou de slavenkwestie voorgoed verdwenen zijn. Het rassenprobleem, in de vorm van segregatie (afzondering van bevolkingsgroepen in een land met een gemengde bevolking, apartheid) bleef bestaan. Verder zat de Unie met twee andere grote problemen: - Hoe zouden de rebellerende lidstaten van het Zuiden weer in de Unie opgenomen worden. - En op welke wijze zou het Zuiden weer opgebouwd worden? Het Zuiden was economisch geruïneerd en door de afschaffing van de slavernij had het Zuiden ook geen gratis arbeiders meer. Een ander probleem werd hoe het Zuiden de vier miljoen bevrijde slaven zou opnemen in de maatschappij. Maar vele bevrijde slaven waren naar het Noorden gemigreerd en de oorlog had veel blanke mensenlevens gekost zodat het bijna een eeuw zou duren totdat het Zuiden weer politieke macht in Washington zou uitoefenen. Wat betreft politieke macht in Washington; Abraham Lincoln vaardigde al in 1863 een Amnesty Proclamation uit: de Unie moest worden wat ze voor de secessie ( besluit tot afscheiding der Zuidelijke Staten)geweest was. De wederopbouw moest vlug gebeuren en Lincoln had al helemaal uitgedacht hoe. De zuidelijke staten mochten van hem zelf een regeling uitweken voor hun reïntegratie in de Unie; erg weinig blanken uit het Zuiden zouden het kiesrecht verliezen, terwijl geleidelijk meer bevrijde slaven moesten kunnen stemmen. Andere burgerrechten moesten hen onmiddellijk toegekend worden. Dit programma zou door Lincoln geleid worden. Maar hij heeft hiertoe niets meer zelf kunnen bijdragen: op de avond van 14 april 1865 werd hij vermoord. Conclusie Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Amerikaanse burgeroorlog? Na de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten bleek dat de verschillende meningen van de Staten geen een geheel vormden. Door de verscheidenheid van de geologische ligging van de Staten en dus van de verscheidenheid van de manier van leven in de Staten waren er duidelijk verschillen aanwezig. Toen er tijdens het vormen van wetten, nog geen 100 jaar later, deze ongelijkheden naar voren kwamen stond het land op het punt in een burgeroorlog verwikkeld te raken. Elke president was tot nu toe voorstander geweest van de slavernij en compagnon van het Zuiden. Het conflict barstte dus uit toen Lincoln in 1860 tot president verkozen werd. Hij wilde als eerste een wet invoeren die de slavernij afschaftte. Het Zuiden, met hun eigen handelsroute naar Europa, reageerde hierop door uit de Unie te stappen. Ze hadden zelfs al een eigen president gekozen, Jefferson Davis. President Lincoln accepteerde dit niet en was van mening dat geen enkele staat zomaar uit de Unie kon stappen. Hij werd ondersteund door alle noordelijke staten. Met deze beslissing was de burgeroorlog bepaald. Het industriële Noorden kon een echte oorlogsindustrie opbouwen, omdat zij genoeg geld, tachtig procent van de mannelijke bevolking tussen de achttien en vijfenveertig en alle belangrijke bodemrijkdommen bezaten. Het Zuiden moest het doen met beperkte middelen maar hadden als voordeel, slimme oorlog strategen zoals generaal Lee. Het verschil was echter te groot en na vier jaar bloederige strijd was de burgeroorlog beslist. Het Noorden had gewonnen en de Unie moest weer opgebouwd worden. De oorzaken van de burgeroorlog zijn dus duidelijk aanwezig en makkelijk te beschrijven. Ook de gevolgen op korte termijn, namelijk: de slavernij werd afgeschaft en de Pagina 11 van 13

12 Unie moest herenigd worden. Maar ik denk dat er ook gevolgen zijn op lange termijn. President Lincoln die volgens mij de enige was met goede plannen voor de wederopbouw van de Unie werd namelijk in 1965 in Washington vermoord. Als gevolg op de moord bleef het echte oplossen van de burgeroorlog uit omdat dit verzorgd zou worden door de in mijn ogen geniale Lincoln. Dankzij dit gegeven bleven de staten in de sfeer van verbittering, haat, corruptie en machtsmisbruik. Terwijl Lincoln de gedachte had om het Zuiden te accepteren en de twee delen te herenigen. Zijn opvolgers hadden dat niet waarna de bedorven sfeer tussen beide delen bleef hangen. In 1866 werd in Pulaski (Tennessee) de geheime organisatie Ku Kux Klan opgericht, om de blanken weer baas in eigen huis te maken. Ook racisme bleef bestaan in de vorm van segregatie. Die gevolgen zijn nu nog steeds merkbaar in de Verenigde Staten. Hoewel nu alle staten een land vormen, zijn de verschillen tussen de verschillende volkeren enorm. Veel ruzies doen zich nog voort tussen de volkeren en de Verenigde Staten staat boven aan de lijst van landen waar het meeste geweld voorkomt. Ik denk dat dit een gevolg op lange termijn is. Aan de andere kant bracht de oorlog in het Noorden de economie op gang en kwamen er nieuwe uitvindingen, zoals het Pantserschip. Hierna was het niet afgelopen met de uitvindingen en begonnen de Verenigde Staten zich peilsnel te ontwikkelen. Dankzij deze ontwikkeling in de Verenigde Staten nu het machtigste en rijkste land ter wereld. De oorlog heeft dit niet veroorzaakt maar na de oorlog is de ontwikkeling heel snel gegaan. Het zou kunnen zijn dat dankzij de burgeroorlog de Verenigde Staten op economisch gebied een belangrijk zetje hebben gekregen om zich te ontwikkelen tot een wereldmacht. Literatuurlijst Boeken Boek: De geschiedenis van de Verenigde Staten van Amerika Auteur: André Kaspi Uitgever: Het Spectrum Eerste druk: 1988 Boek: De Amerikaanse geschiedenis in een notendop Auteur: Jan van Oudheusden Uitgever: Prometheus Eerste druk: 2000 Boek: De Amerikaanse Burgeroorlog Auteur: Drs. W. Punt Uitgever: Van Goor Zonen, Den Haag Eerste druk: 1967 Boek: Supermachten Auteur: In opdracht van Stichting Teleac Uitgever: Teleac uitgevers Pagina 12 van 13

13 Eerst druk: 1984 Boek: Verenigde Staten Auteur: Red. van Time-Life Boeken Uitgever: Uitgeverij Timelife Eerste druk: 1984 Multimedia Ook heb ik gebruik gemaakt van Encarta en van het zoekprogramma AltaVista op het internet en toen heb ik gebruik gemaakt van de volgende adressen: Pagina 13 van 13

Werkstuk Geschiedenis De Amerikaanse Burgeroorlog

Werkstuk Geschiedenis De Amerikaanse Burgeroorlog Werkstuk Geschiedenis De Amerikaanse Burgeroorlog Werkstuk door een scholier 3744 woorden 21 april 2001 6,2 199 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. De Verenigde Staten, het machtigste en welvarendste

Nadere informatie

De indianen als 1e bewoners. 2 De komst van de Europeanen. 3 De komst van de Afrikanen. Boekverslag door M woorden 14 juni 2007

De indianen als 1e bewoners. 2 De komst van de Europeanen. 3 De komst van de Afrikanen. Boekverslag door M woorden 14 juni 2007 Boekverslag door M. 1970 woorden 14 juni 2007 6.8 14 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 8 De opkomst van de Verenigde Staten 1 De indianen als 1e bewoners De indianen kwamen van oorsprong uit Azië.

Nadere informatie

De dag dat Lincoln besloot om de slavernij af te schaffen

De dag dat Lincoln besloot om de slavernij af te schaffen De dag dat Lincoln besloot om de slavernij af te schaffen Honderdvijftig jaar geleden, op 22 juli 1862, vond de beslissende wending plaats in de Amerikaanse Burgeroorlog. Die dag presenteerde president

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten 1.2-2.3-3.3 Inleiding Deze opdracht gaat over de ontwikkeling van de burgerrechten. Hierbij staat de status van de zwarte bevolking in de Verenigde Staten

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

De Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok

Nadere informatie

6,3. Werkstuk door een scholier woorden 6 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. -Inhoudsopgave.

6,3. Werkstuk door een scholier woorden 6 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. -Inhoudsopgave. Werkstuk door een scholier 11379 woorden 6 februari 2013 6,3 10 keer beoordeeld Vak Geschiedenis -Inhoudsopgave. -Welke rol heeft de Amerikaanse Burgeroorlog vandaag de dag nog. -Voorgeschiedenis: wat

Nadere informatie

Pizza Verdi. Opdrachtenblad. Regie: Gary Nadeau Jaar: 2011 Duur: 8 minuten

Pizza Verdi. Opdrachtenblad. Regie: Gary Nadeau Jaar: 2011 Duur: 8 minuten Pizza Verdi Regie: Gary Nadeau Jaar: 2011 Duur: 8 minuten Opdrachtenblad Lesuurpakket Pizza Verdi (thema s: sociale verschillen, stereotyperingen/vooroordelen; verdiepingsopdracht Amerikaanse burgerrechten)

Nadere informatie

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

Voorgeschiedenis: wat kwam er allemaal aan te pas vóór de Burgeroorlog was begonnen?

Voorgeschiedenis: wat kwam er allemaal aan te pas vóór de Burgeroorlog was begonnen? Praktische-opdracht door een scholier 11214 woorden 9 mei 2005 7,1 82 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord In eerste instantie hadden we gekozen voor het onderwerp: de onafhankelijkheidsoorlog. Maar

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen Tijdvak 7 Toetsvragen 1 In de Tijd van Pruiken en Revoluties hielden kooplieden uit de Republiek zich bezig met de zogenaamde driehoekshandel. Tussen welke gebieden vond deze driehoekshandel plaats? A

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet?

Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Slavernij in de geschiedenis van Nederland 1 Een niet zo fraai verleden In de loop van de geschiedenis werden mensen vaak misbruikt. Enkele trieste

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

DIE VIJF DAGEN IN MEI

DIE VIJF DAGEN IN MEI DIE VIJF DAGEN IN MEI 1940 Op initiatief van Martin Lagestee maakte Lagestee Film BV in samenwerking met acht regionale omroepen en in coproductie met NTR en VPRO vijf documentaires met als onderwerp de

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

Geschiedenis PWS Hoofd en deelvragen.

Geschiedenis PWS Hoofd en deelvragen. Geschiedenis PWS Hoofd en deelvragen. Mijn hoofdvraag is: Welke factoren waren de aanleiding van de Amerikaanse burgeroorlog en wat was het verloop en de uitwerking ervan op de geschiedenis van de V.S.?

Nadere informatie

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen columbus brengt het beste uit twee werelden samen lesbrief HAVO/V leerjaa WO r3 Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika columbus Inleiding Deze zomer vindt het WK voetbal plaats in Zuid-Afrika. Allerlei

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

5,7. Samenvatting door een scholier 1953 woorden 10 april keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden. 1 De indianen als 1e bewoners.

5,7. Samenvatting door een scholier 1953 woorden 10 april keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden. 1 De indianen als 1e bewoners. Samenvatting door een scholier 1953 woorden 10 april 2002 5,7 161 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 De indianen als 1e bewoners. -Indianen komen oorspronkelijk uit Azië. -± 25000

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

Tijdvak II. november 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak II. november 2013 8: 30-10:00. SCHOOLONDERZOEK Tijdvak II GESCHIEDENIS november 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden

Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari 2005 7 334 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Wat is een revolutie? Een grote verandering in de samenleving in een korte

Nadere informatie

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april 2017 7,5 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Russische Revolutie Meeste mensen zijn boeren/boerinnen in Rusland Ze waren straatarm, ze wisten niks en ze gingen

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Vlaams Waals conflict

Werkstuk Geschiedenis Vlaams Waals conflict Werkstuk Geschiedenis Vlaams Waals conflict Werkstuk door een scholier 1470 woorden 25 oktober 2003 6,8 41 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Memo-dossier Vlaams nationalisme. Hoofdvraag: Hoe ontwikkelde

Nadere informatie

5,7. Werkstuk door een scholier 2162 woorden 23 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Voorwoord

5,7. Werkstuk door een scholier 2162 woorden 23 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Voorwoord Werkstuk Geschiedenis Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen het communistisch systeem in de Sovjet-Unie en het westers parlementairdemocratisch systeem in de VS? Werkstuk door een scholier 2162

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Amerikaanse burgeroorlog

Werkstuk Geschiedenis Amerikaanse burgeroorlog Werkstuk Geschiedenis Amerikaanse burgeroorlog Werkstuk door een scholier 5559 woorden 11 april 2007 6,9 62 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Secessieoorlog (1861-1865) Inleiding Een zeer terechte vraag

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem A Bridge too Far is een film over de meest tragische blunder van de Tweede Wereldoorlog en vertelt heel precies over een groot plan. Dat plan kostte meer Geallieerden

Nadere informatie

TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën

TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Tijd van Pruiken en Revoluties 1700-1800 Vroegmoderne Tijd Kenmerkende aspecten Uitbouw van de Europese overheersing,

Nadere informatie

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt door een scholier 1713 woorden 9 december 2001 5,9 272 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdvraag: Wat is na 1980 het patroon

Nadere informatie

Turken in Kreuzberg. Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de)

Turken in Kreuzberg. Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de) Turken in Kreuzberg Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de) 1 OPDRACHT 1 Waarom werd de Berlijnse muur opgericht? Na de 2 e Wereldoorlog werd Duitsland in 2 gedeeltes opgesplitst, te weten West-Duitsland

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting door Larissa 665 woorden 18 januari 2016 5,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 8: Tijd van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, De opkomst van de Verenigde Staten

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, De opkomst van de Verenigde Staten Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8, De opkomst van de Verenigde Staten Samenvatting door een scholier 3382 woorden 13 juni 2005 7,1 95 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden H8 De

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

Het mysterie: Moord op Lumumba

Het mysterie: Moord op Lumumba Het mysterie: Moord op Lumumba Lumumba was de eerste premier van onafhankelijk Congo in 1960. Twee weken na zijn aantreden werden Lumumba en zijn regering afgezet tijdens een staatsgreep en werd Lumumba

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo II

Eindexamen geschiedenis vwo II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen Vanaf de zomer van 1789 trokken veel Franse vluchtelingen naar Oostenrijk. 1p 1 Waarom vormde dit voor het Franse revolutionaire

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk door een scholier 2435 woorden 22 januari 2005 6 108 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud: Hoofdvragen: 1: Wat veranderde er in de 19e Eeuw met

Nadere informatie

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode? DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog

Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog Spreekbeurt door een scholier 1325 woorden 15 mei 2009 5,3 43 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Begin van de tweede wereldoorlog De tweede wereldoorlog duurde

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk

Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk De samenleving moest op dezelfde manier worden onderzocht

Nadere informatie

Ik heb mijn werkstuk over Columbus gedaan omdat ik daar de meeste informatie over kon vinden. Ik heb daarvoor als informatiebronnen gebruikt:

Ik heb mijn werkstuk over Columbus gedaan omdat ik daar de meeste informatie over kon vinden. Ik heb daarvoor als informatiebronnen gebruikt: Werkstuk door een scholier 1581 woorden 31 maart 2000 5,6 577 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De inhoudsopgave p. 1 Hoofdstuk 1: De inleiding p. 2 Hoofdstuk 2: Het leven van Christoffel Columbus p. 3

Nadere informatie

Geschiedenis Tijdvak CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/101047

Geschiedenis Tijdvak CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/101047 Geschiedenis Tijdvak 02 01 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 10 mei 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/101047 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Koude Oorlog-2 vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62180

Koude Oorlog-2 vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62180 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62180 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin

Praktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin Praktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin Praktische-opdracht door een scholier 2111 woorden 7 februari 2003 7,7 39 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding: Dit hoofdstuk gaat over

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede 2.3.1. Wereldoorlog I INHOUD OEFENBOEK De Eerste Wereldoorlog 02-03 2.3.2. Wereldoorlog II De Tweede Wereldoorlog 04-05 La Vita è Bella 06-07 3.1. Geweldige personen Jezus

Nadere informatie

DINGEN DIE JE MOET WETEN

DINGEN DIE JE MOET WETEN 50 Maar wat gebeurde er precies? Welke landen en mensen waren belangrijk? Dit boek staat vol met weetjes, landkaarten en foto s over een tragische periode in de wereldgeschiedenis. JIM ELDRIDGE ISBN 978

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: paragraaf

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: paragraaf Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4: paragraaf 1 + 2 + 3 Samenvatting door een scholier 1324 woorden 7 april 2003 5 44 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis hoofdstuk 4: Kapitalisme en communisme.

Nadere informatie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel door een scholier 1690 woorden 17 januari 2016 7,6 20 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Conflicten in Syrie mijn onderzoek Syrische bootvluchtelingen,

Nadere informatie

Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich => Na El Alamein, Stalingrad en Midway werden de Asmogendheden (Duitsland,

Nadere informatie

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen.

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013 Staat en Natie Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. In de 17 e en de 18 e eeuw ontstond er in Europa een politieke en filosofische stroming,

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inhoud Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inleiding Je hoort of leest vaak over mensenrechten. Maar kun je ook een paar mensenrechten opnoemen?

Nadere informatie

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

HONDERD JAAR GELEDEN. Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913

HONDERD JAAR GELEDEN. Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913 HONDERD JAAR GELEDEN aflevering 12 Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913 Een vast onderwerp waaraan in de kranten aandacht werd besteed, was de oorlog op de Balkan. Turkije was er bij betrokken

Nadere informatie

Even herhalen. democratie. militaire dril. slimme list. Gwijde van Dampierre. Leliaerts Guldensporenslag

Even herhalen. democratie. militaire dril. slimme list. Gwijde van Dampierre. Leliaerts Guldensporenslag Even herhalen Prehistorie Oudheid De ontdekking van het vuur bood enkele voordelen. Zo konden de eerste mensen roosteren, hadden ze en en bood het hun ook vlees warmte licht bescherming Athene stond bekend

Nadere informatie

Het verhaal van de 80 jarige oorlog!

Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Filips II erft het grote "Europese Rijk" van zijn vader Karel V. Om te beginnen gaat hij strenge belastingen heffen. 1 Na een aantal jaar vertrekt hij naar Spanje,

Nadere informatie

Hoe betrouwbaar zijn de peilingen en de bookmakers? Is Obama echt de grootste kanshebber? Hoe spannend wordt de race?

Hoe betrouwbaar zijn de peilingen en de bookmakers? Is Obama echt de grootste kanshebber? Hoe spannend wordt de race? Leerlingenmateriaal Op 4 november zijn er presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten. Zelfs op de Nederlandse televisie zien we bijna elke avond toespraken, discussies, achtergronden en meer. Het lijkt

Nadere informatie

Toespraken van koning Boudewijn en premier Lumumba op de onafhankelijkheidsdag van Congo op 30 juni 1960.

Toespraken van koning Boudewijn en premier Lumumba op de onafhankelijkheidsdag van Congo op 30 juni 1960. Toespraken van koning Boudewijn en premier Lumumba op de onafhankelijkheidsdag van Congo op 30 juni 1960. Vergelijk deze punten en geef er uitleg bij: a. Hoe is de dekolonisatie er gekomen? b. Was er sprake

Nadere informatie

Werkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1

Werkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1 Werkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1 Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog: invuloefening Werkblad bij het simulatiespel www.activehistory.co.uk Instructie: Vul het witte veld in terwijl je het

Nadere informatie

Indonesian Times blz. 4 toch niet vrij? en spotprent

Indonesian Times blz. 4 toch niet vrij? en spotprent Indonesian Times 28-12-1949 blz.2 eindelijk onafhankelijk!! blz. 5 het dagelijks leven en advertentie Blz. 3 onafhankelijkstrijd? blz.6 eerlijke strijd? blz. 4 toch niet vrij? en spotprent blz.7 column

Nadere informatie

Opdracht: De Eerste Wereldoorlog

Opdracht: De Eerste Wereldoorlog Opdracht: De Eerste Wereldoorlog Rollenspel: Het Verdrag van Versailles ROL Vittorio Orlando Doel van de opdracht: De klas wordt verdeeld in groepjes van vier leerlingen. Elk groepslid speelt de rol van

Nadere informatie

NEDERLAND IN DE 16e EEUW

NEDERLAND IN DE 16e EEUW NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

5,9. Werkstuk door een scholier 1657 woorden 30 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde

5,9. Werkstuk door een scholier 1657 woorden 30 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 1657 woorden 30 april 2007 5,9 141 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde De inhoud Pagina De inleiding 1 De geschiedenis...2 De regering.4 De bevolking..5 Wonen, gebouwen en Het

Nadere informatie

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze

Nadere informatie

GESCHIEDENIS SO3 TV

GESCHIEDENIS SO3 TV GESCHIEDENIS SO3 TV 2 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 42 vragen. Bij meerkeuze vragen antwoorden met hoofdletter schrijven. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld

Nadere informatie

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt. Examen VWO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 9.00-12.00 uur geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 76 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1 35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten

Nadere informatie

Nam Simpson wraak op de moord op zijn echtgenote?

Nam Simpson wraak op de moord op zijn echtgenote? De wraak van Simson. Nam Simpson wraak op de moord op zijn echtgenote? Richteren 15:7-8 7 Daarop zei Simson tegen hen: Als u zo doet, zeker, dan zal ik me op u wreken, en pas daarna ophouden. 8 En hij

Nadere informatie

Wat is de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog? De moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk.

Wat is de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog? De moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk. Werkblad 7 Ω Oorlog en crisis Ω Les : De Eerste Wereldoorlog Het begin van de Eerste Wereldoorlog Rond 900 zijn er twee kampen in Europa. Rusland, Frankrijk en Groot- Brittannië aan de ene kant. Oostenrijk-

Nadere informatie

Burgers en Stoommachines. Tot 1:20

Burgers en Stoommachines. Tot 1:20 Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.

Nadere informatie

7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting

7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting Samenvatting door een scholier 1776 woorden 11 december 2007 7,2 240 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 2; Wetenschappelijke revolutie, verlichting

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5)

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting door een scholier 1178 woorden 19 november 2017 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis Samenvatting H1 Het Spaanse wereldrijk

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2004

Examenopgaven VMBO-KB 2004 Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 1 dinsdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1663 woorden 7 juni 2004 6,3 124 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1: Spanning voor de oorlog Hoofdstuk 2:

Nadere informatie

Samenvatting Moderne Geschiedenis ABC

Samenvatting Moderne Geschiedenis ABC Samenvatting Moderne Geschiedenis ABC Week 1ABC: De Franse Revolutie Info: De Franse Tijd (1795 1814) Na de Franse Revolutie werd Napoleon de baas in Frankrijk. Napoleon veroverde veel Europese landen,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 1659 woorden 4 maart 2002 5,4 22 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De drie fasen van een revolutie: 1.De bestaande regering wordt verdreven

Nadere informatie

6,1. Christophorus Columbus. Werkstuk door een scholier 2678 woorden 11 maart keer beoordeeld. Geschiedenis

6,1. Christophorus Columbus. Werkstuk door een scholier 2678 woorden 11 maart keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 2678 woorden 11 maart 2005 6,1 37 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Wat ging er voor af aan de slavernij? Het begint allemaal in West-Afrika. Lang voor de komst van de Europeanen

Nadere informatie

De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal

De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal Een volk in opstand, een boze koning, een dappere koningin, een onoverwinnelijke vloot en... een storm. Dit is het spannende verhaal van de Spaanse

Nadere informatie

Wat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven

Wat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven Lees het verhaal Een onmogelijke vriendschap. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Olivier. Olivier komt uit Nederland. Olivier woont op Sumatra. Zijn vader is de baas van een plantage. Olivier en zijn familie

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Oorlog in Vietnam

Praktische opdracht Geschiedenis Oorlog in Vietnam Praktische opdracht Geschiedenis Oorlog in Vie Praktische-opdracht door een scholier 1541 woorden 30 mei 2005 5,4 26 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Deelvraag 1 Hoe was de internationale

Nadere informatie

Arigato. opdrachtenblad. Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten

Arigato. opdrachtenblad. Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten Arigato opdrachtenblad Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten Lesuurpakket Arigato Thema s: oorlogsverleden; mensenrechten; vergeven; herdenken. Verdiepingsopdrachten:

Nadere informatie

2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan.

2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan. 2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan. 1. Boeren gebruiken een tang om de nagels van hanen bij te knippen.

Nadere informatie

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG!

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! I.I De geboorte van de Europese Unie Zoals jullie waarschijnlijk wel weten zijn er de vorige eeuwen veel oorlogen in Europa geweest. Vooral de Eerste en de Tweede Wereldoorlog

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II Historisch overzicht vanaf 1900 14 maximumscore 2 Kaart A: 1 (= 1900-1914) 1 Kaart B: 2 (= 1919-1937) 1 15 maximumscore 2 Afbeelding 1 verwijst naar het bondgenootschap tussen Duitsland en Oostenrijk-Hongarije

Nadere informatie

Sessie 64. Meningen over Johan van Oldenbarnevelt. Mening in 1618. Mening Nu. Niet waar of Valt niet te zeggen

Sessie 64. Meningen over Johan van Oldenbarnevelt. Mening in 1618. Mening Nu. Niet waar of Valt niet te zeggen Sessie 64. Meningen over Johan van Oldenbarnevelt Mening in 1618 Mening Nu Niet waar of Valt niet te zeggen Sessie 64. Uitspraken over Johan van Oldenbarnevelt Johan van Oldenbarnevelt verdiende het om

Nadere informatie