OVERWINTEREN IN SPANJE MET EEN UITSTAP NAAR PORTUGAL

Transcriptie

1 OVERWINTEREN IN SPANJE MET EEN UITSTAP NAAR PORTUGAL AIGUAMOLLS, EBRO DELTA, PN L'ALBUFERA, PN EL HONDO, PN CABO DE GATA, NP COTO DOÑANA, MARISMAS DEL ODIEL, NP MONFRAGÜE (SPANJE) CAMPO BRANCO BIJ CASTRO VERDE (PORTUGAL) Molen bij Castro Verde (Portugal) ORNITHOLOGISCH VERSLAG 13 DECEMBER 2014 T/M 26 FEBRUARI 2015 Woestijnvink bij Cabo de Gata NORBERT WILLAERT & MARLEEN VERAMME KIEVITLAAN 13 B-2290 VORSELAAR / BELGIË

2 I. ALGEMEEN 1 DOEL EN RESULTAAT Omdat Marleen zes maanden niet moest werken (december 2014 t/m mei 2015) konden we dit keer voor een langere periode Spanje bezoeken in de winter. De laatste jaren (december 2012 & 2013) hadden we de smaak te pakken maar konden we nooit langer dan enkele weken rondtoeren zodat we niet verder geraakten dan de Ebro Delta. Dit keer was het de bedoeling om via verschillende haltes tot in Coto Doñana te rijden om er te genieten van de talrijke overwinterende vogels en wie weet onze lijst met zoogdieren verder aan te vullen. Als het ware Johan en Loes achterna! Resultaat: We beleefden schitterende momenten qua natuurbeleving met op sommige plaatsen erg veel soorten overwinterende vogels, van zoogdieren dit keer geen Iberische Lynx maar een onverwachte ontmoeting met een Genetkat bij klaarlichte dag maakte natuurlijk veel goed. We vertrokken vol goede moed op 13 december en hielden onze eerste serieuze halte in de omgeving van Roses (Natuurpark Aiguamolls de L' Emporda) daarna reden we door naar de Ebro Delta waar we toch een vijftal dagen bleven. De delta valt qua vogels nooit tegen ook nu tal van reigerachtigen (6 soorten), veel Zwarte Ibis, eenden, Purperkoeten, steltlopers en 6 soorten meeuwen. Middelste Zaagbek was een aangename verrassing. Via een korte halte bij het PN L' Albufera ten zuiden van Valencia reden we naar het PN El Hondo bij Elche in de hoop op het waarnemen van overwinterende Bastaardarend. Dit lukte ons niet, een reden om eens terug te komen? Vanaf de camping deden we ook een daguitstap naar de Laguna de la Mata, een aanrader. Hoogtepunten hier waren ongetwijfeld de vele Witkopeenden en de duizenden Rotszwaluwen boven de lagunes. Rond deze tijd begon ik allerhande problemen te krijgen met de gezondheid en was ook het wandelen niet meer evident. Het duurde toch tot 12 januari voor ik min of meer terug de oude was. Van 31/12 tot 05/01 verbleven we in de omgeving van PN Cabo de Gata-Nijar, een erg vogelrijke plaats (veel steltlopers) met als uitschieter Woestijnvink en de enige Zwarte Tapuiten van de reis. Op 06/01 reden we dan naar El Rocio (NP Coto Doñana ) waar we bleven tot 21 januari, hier bezochten we de verschillende bezoekerscentra maar ook enkele gebieden ten oosten van de Guadalquivir. We waren bij momenten onder de indruk van de vele soorten die hier overwinteren (reigers, Zwarte Ooievaar, Zwarte Ibis, Lepelaar, Flamingo..), we zagen onze eerste Huiszwaluw op 07/01 en de eerste Kuifkoekoek op 21/01. Ook van de roofvogels mochten we niet klagen met schitterende waarnemingen van Spaanse Keizerarend en tot 5 Grijze Wouwen op één plaats. Op 22/01 vervolgden we onze weg via de PN Marismas del Odiel naar de pseudo steppegebieden bij Castro Verde in Portugal waar we bleven tot 29 januari. We vonden zonder veel problemen de te verwachten steppesoorten met uitzondering van de Kleine Trap, we waren hier wel iets te vroeg in het jaar, de beste maand is ongetwijfeld maart. Verrassend genoeg vonden we een koppel Havikarend. Op 30 januari reden we terug naar Spanje waar we Caceres bezochten en vogels keken in de omgeving van Monfragüe. Door de koude hielden we het hier niet lang vol en reden op 05/02 terug naar de zon in El Rocio. Dit bleek een goede beslissing te zijn want we beleefden hier nog schitterende dagen. Op 13 februari keerden we terug naar Extremadura waar we op een luie manier vogels keken en verbroederden met de mensen die hier overwinteren (Guy en Lilianne) of wonen (Michel en Jenny). Uitschieters hier waren ongetwijfeld de prachtige waarnemingen van Spaanse Keizerarend en Kleine Geelpootruiter in de rijstvelden bij El Batan. Deelnemers: Norbert Willaert & Marleen Veramme norbert.willaert@skynet.be 2. INHOUD I. Algemeen Blz. 01 II. Bezochte gebieden Blz. 04 III. Dagverslagen Blz. 36 IV. Soortenlijst Blz. 79 RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 1

3 3. GEBRUIKTE KAARTEN Michelin 722 (National) FRANKRIJK Schaal 1/ Michelin 794 (National) SPANJE & PORTUGAL Schaal 1/ Michelin Wegenatlas Spanje & Portugal Schaal 1/ Michelin 123 (Zoom Espagne) Costa Blanca Schaal 1/ GERAADPLEEGDE VERSLAGEN EN BOEKEN Boeken: Where To Watch Birds in North & East Spain Michael Rebane ISBN Where To Watch Birds in Southern & Western Spain (Third Edition) E. Garcia & A. Paterson ISBN Where to Watch Birds in Spain (The 100 best sites) J. A. Montero ISBN Finding Birds in Andalucia (2009) Dave Gosney ISBN Dave Gosney is na een lange onderbreking terug bezig met een reeks boekjes, net als vroeger zijn deze boekjes een echte aanrader met erg veel concrete informatie. Nu ook met GPS coördinaten om de plaatsen beter te vinden. Zie op Verslagen: Norbert Willaert Omgevig van Almeria december 2009 Norbert Willaert Rondrit in zuid en centraal Spanje april/mei 2013 Norbert Willaert PN Ebro Delta, PN Aiguamolls de L' Emporda en Camargue december 2013 Deze verslagen zijn te vinden op mijn website: Naar goede gewoonte gebruikten we natuurlijk ook de uitstekende verslagen van Johan en Loes Schaerlaeckens. Hun recent verslag "Overwinteren in Frankrijk, Spanje en Portugal 01 januari - 23 maart 2014" werd veelvuldig gebruikt. Al hun recente verslagen kan je vinden op de site Cloudbirders ( 5. OVERZICHT VAN DE BEZOCHTE PLAATSEN PARC NATURAL DELS AIGUAMOLLS DE L'EMPORDA 15 tot 17 december 2014 OMGEVING VAN DE EBRO DELTA 19 december tot en met 24 december PARQUE NATURAL L' ALBUFERA (ten zuiden van Valencia) 25 en 26 december PARQUE NATURAL EL HONDO (ten zuiden van Elche) 28 tot en met 30 december CABO DE GATA (ten oosten van Almeria) 31 december tot en met 05 januari 2015 OMGEVING VAN COTO DOÑANA 06 januari tot en met 21 januari & 05 februari tot en met 12 februari TEN OOSTEN VAN DE GUADALQUIVIR 15 tot en met 17 januari MARISMAS DEL ODIEL 22 januari 2015 PSEUDO-STEPPEGEBIED CAMPO BRANCO BIJ CASTRO VERDE (Portugal) 23 januari tot en met 29 januari RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 2

4 EXTREMADURA 01 februari tot en met 04 februari & 13 februari tot en met 26 februari 6. BEDANKT Johan en Loes Schaerlaeckens voor de verschillende tips die we kregen onder andere in verband met enkele plaatsen voor het waarnemen van zoogdieren. Verder hadden we tijdens de reis veel aangename ontmoetingen met vogelkijkers en/of fotografen uit België, Nederland, Duitsland, Spanje, Portugal... Vooral de verschillende ontmoetingen en de vele tips die we kregen van FB vrienden Michel Viskens, Jenny Torfs, Guy & Lilian Kesselaers waren erg aangenaam. Op 21/01 hadden we hier 9 verschillende roofvogels in één uur tijd met oa Rode Wouw, Vale Gier, Slangenarend, Bruine Kiekendief, Blauwe Kiekendief, Buizerd, Spaanse Keizerarend, Dwergarend en Torenvalk. En op 09/02 zagen we hier onderandere drie ruziënde onvolwassen Spaanse Keizerarenden! RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 3

5 II. BEZOCHTE GEBIEDEN A. NATUURPARK AIGUAMOLLS DE L'EMPORDA We verbleven slechts anderhalve dag (15 tot 17 december 2014) in het Natuurpark en hadden er alles behalve goed weer. We sliepen met de Van terug op de parking, in tegenstelling tot vroeger is de parking ieder dag van het jaar betalend (5 per dag). Een ticket waarmee je de slagboom kan openen om naar buiten te rijden kan je kopen in het informatiecentrum. Het natuurpark van Aiguamolls de L Emporda bestaat uit drie gedeelten die strikt beschermd zijn als natuurreservaat en zijn omgeven door vrij uitgestrekt buffergebied. RESERVA NATURAL INTEGRAL DELS ESTANYS (niet bezocht in december 2013 & 2014) Is een natuurreservaat van 334 ha omgeven door een buffergebied van ongeveer 2000 ha. Het is een nat weidegebied met in het noordwesten twee plassen namelijk de Estany de Mornau en de Estany de Vilaüt. Men kan dit gebied het best bezoeken door in Castelló d'empúries de baan richting Palau-Saverdera te nemen (GIV-6103). Na enkele km loopt de baan over drie bruggen dwars door het gebied, de middelste brug is naar verluidt de beste om vogels te kijken. Iets verder richting Palau begint links van de baan het pad naar de KIJKHUT VILAÜT, dit pad is goed aangeduid en niet te missen. Het is echter aangeraden enkele honderden meter verder te rijden en de auto te parkeren aan het restaurant "Aiguamolls", omdat vandalisme er vrij frequent zou voorkomen. Coördinaten van de parking: 42 17'22.4"N 3 7'26"E RESERVA NATURAL INTEGRAL DELS LES LLAUNES Dit gedeelte is 532 ha groot en omgeven door een buffergebied van ongeveer 1900 ha. De hoofdingang met parking en het Informatiecentrum El Cortalet liggen ten oosten van de GIV-6216 tussen Castelló en Sant Pere Pescador en is erg goed aangeduid. De coördinaten van de parking N E Hier kan men uitgebreide wandelingen maken in en rond de verschillende biotopen, bij de lagunes en kunstmatige meren staan verschillende schuilhutten (in het totaal 13 schuilhutten, en drie uitkijktorens). Buiten het broedseizoen (1 april tot 30 juni) is het mogelijk rond het gebied te wandelen via het strand. Tijdens onze bezoeken in mei, september en december was het buiten de weekends niet druk in het park, in juli en augustus echter kan het echt heel druk zijn en is het aangeraden om s morgens vroeg reeds op stap te gaan. Een tweede parking (Matà parking) is gelegen ten zuiden van El Cortalet in de omgeving van de silo s die voorzien zijn van een uitkijktoren, ideaal om het zuidelijke gedeelte met de Estany del Matà te bezoeken. Rij komende van Castelló d' Empúries de baan naar het Informatiecentrum El Cortalet voorbij. Iets verder neem je de baan links naar de Camping Nautic Almata (staat goed aangeduid). Langs deze baan is een parking van waaruit men te voet kan wandelen tot aan de silo s. Ook langs de baan naar de camping zijn enkele goede vogelkijkplaatsen. Coördinaten van de parking: N E Het DERDE GEDEELTE VAN HET RESERVAAT met strikte bescherming is een eiland van ongeveer 1 ha gelegen tussen Sant Pere Pescador en de monding van de rivier El Fluvia. Praktische informatie ivm de Reserva Natural Integral dels les Llaunes: Een nuttig kaartje van het park is te koop (0.3 ) in het informatiecentrum El Cortalet, hier kan men ook informatie krijgen over de recent waargenomen vogels in het park. Aan de lagune La Rogera staat nu (december 2014) ook een prachtige schuilwand, een aanrader. RIJSTVELDEN TEN ZUIDEN VAN CASTELLÓ D' EMPÚRIES (niet bezocht in december 2013 & 2014) Via een tip van een Spaanse vogelkijker in 2011 kwamen we hier terecht, het leverde ons niet echt veel vogels op (Koereiger, Kleine Zilverreiger, Bruine Kiekendief, Buizerd, Bijeneter, Scharrelaar en Hop) maar in het voorjaar is het zeker een aanrader. Wegbeschrijving: RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 4

6 Neem op de C-68 (Figueres-Roses) op een rondpunt bij Castelló d Empúries de afslag naar Sant Pere de Pescador (GIV-6216) en na ongeveer 800 m de eerste baan naar rechts (Camí de Can Llobet). Na een tweetal km beginnen de rijstvelden, een mogelijke parkeerplaats: 42 13'55.2"N 3 4'9.2"E Enkele opmerkingen: Toen we in december 2012 Castelló d Empúries bezochten parkeerden we aan de Calle de Rentador dicht bij een school. Coördinaten: 42 15'29.3"N 3 4'44.3"E Op je een overzicht van alle zeldzame waarnemingen van vogels in Spanje. Deze site is een beetje te vergelijken met Netfugj.dk maar dan voor Spanje. Voor de waarnemingen van Catalonië kan je op deze site terecht: Op de site van de camping Laguna ( staan verschillende brochures en kaarten die men kan downloaden. Klik op de home pagina op "Nederlands" en op "Downloads" onderaan de pagina. Naar verluid zou de omgeving van het dorp Delfia (ligt langs de GI-603 tussen Garriguella en Rabo's) goed zijn voor oa Kleine Torenvalk en Kortteenleeuwerik. In december 2013 aten we, na een tip van Johan en Loes, in het restaurant Ca l'anton, Calle Santa Clara 23 in Castelló d' Empuries. De menu del dia van 10 EUR was voortreffelijk, een echte aanrader (42 15'19.9"N 3 4'30"E). Dicht tegen Figueres ligt een grote Carrefour langs de C68 (C-260 volgens Google Maps), de coördinaten van de parking: 42 16'4.4"N 03 0'5.1"E. Belangrijkste waarnemingen Aiguamolls de L' Emporda van 15 t/m17 december: PARELDUIKER, ROERDOMP, KOEREIGER, GROTE ZILVERREIGER, OOIEVAAR, EENDEN, BRUINE KIEKENDIEF, WATERRAL, KRAANVOGEL, 10 SOORTEN STELTLOPERS, GEELPOOTMEEUW, GROTE STERN, IJSVOGEL, HOP, IBERISCHE GROENE SPECHT, KLEINE BONTE SPECHT, KUIFLEEUWERIK, VELDLEEUWERIK, BOERENZWALUW, GRASPIEPER, CETTI'S ZANGER, GRASZANGER, KLEINE ZWARTKOP, TJIFTJAF, BUIDELMEES, IBERISCHE KLAPEKSTER, RAAF, RINGMUS, RIETGORS EN GRAUWE GORS. Mirador de la Rogera (Aiguamolls de L'Emporda) RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 5

7 B. EBRO DELTA (PARQUE NATURAL) 19 december tot en met 24 december ALGEMENE INFORMATIE De Ebro Delta (ongeveer ha groot) is en blijft in eerste instantie het belangrijkste landbouwgebied van Catalonië, ongeveer 75% van de delta is in gebruik van de landbouw. Rijst is het belangrijkste gewas met meer dan ha en heeft al de andere gewassen (fruit en groenten) zo goed als verdrongen. Landschappelijk niet de mooiste omgeving (zacht uitgedrukt), gelukkig zijn er ook erg grote natuurgebieden. Zeker als al de velden onder water staan en nog niets is te zien van de rijst is het een min of meer deprimerende omgeving. Jacht en visvangst spelen ook nog een grote rol, in december 2012 hadden we tijdens de weekdagen geen problemen maar 16 december werd er op veel plaatsen gejaagd. In die mate dat we besloten om enkele stadjes in de omgeving te bezoeken, veel te gevaarlijk! In december 2013 en 2014 hadden we veel minder last van de jagers ook tijdens de weekends, vorig jaar op 16/12 hadden we blijkbaar brute pech. Tijdens ons verblijf in april 2013 hadden we natuurlijk niet dezelfde problemen, maar al de jachthutten in de Bassa les Olles deden ons wel iets, toch ongelooflijk dat op zulke plaatsen nog mag gejaagd worden! Goed nieuws is er gelukkig ook, het Natuur Park is ongeveer ha groot en in tegenstelling tot vroeger is er veel aandacht besteed aan het plaatsen van informatieborden, uitkijktorens, schuilhutten en fietspaden Eind 2012 zagen we verschillende gebieden waarvan we dachten dat het natuurgebieden in ontwikkeling waren, met name grote rietvelden met uitkijktorens en fietspaden ten oosten van de Bassa de les Olles en in de onmiddellijke omgeving van de Mirador de l'embut, deze gebieden waren in december 2014 nog steeds niet open voor bezoekers. Bij navraag blijken het waterzuiveringsgebieden te zijn met de bedoeling het water van de rijstvelden te zuiveren voor het geloosd wordt in de zee. Door gebrek aan geld zijn ze echter nog niet in dienst, als ik het goed begreep zijn er nog pompen te kort. Er lopen ook twee Life-projecten ( ), meer info op de site De voormalige Salines Sant Antoni (gelegen ten zuiden van la Tancada lagune) werden prachtige kustlagunes verbonden met de zee, met een oppervlakte van ongeveer 259 ha. Goed te overzien vanaf deze plaats: 40 38'25.7"N 0 44'24.6"E. In deze omgeving ligt ook het bezoekerscentrum MonNatura (zie hieronder). Een tweede project loopt in de omgeving van de Bassa de l'alfacada waar 50 ha rijstvelden terug worden omgevormd naar natuur, ook hier zagen we uitkijktorens staan die mogelijk nog niet toegankelijk zijn. Het is aan te raden uw bezoek aan de Ebro Delta te beginnen in één van de hier onder vermelde Informatie Centra, ze hebben er degelijke kaartjes en prachtige folders met informatie over al de gebieden die het bezoeken waard zijn. De ganse delta is een wirwar van banen en baantjes, zonder kaart is het onbegonnen werk. Er zijn ook een 10-tal folders van de verschillende fietsroutes. Sedert 2010 is er een gloednieuwe brug over de Ebro in Deltebre. Meer informatie over de Ebro Delta kan je vinden op de volgende sites: klik door op Natuur Gebieden Spanje Ebro Delta. Een uitgebreide tekst in het Nederlands ivm de Delta met een kaartje en een korte bespreking van de belangrijkste natuurgebieden. Via kom je op een website van de Catalaanse overheid, op deze site kan je verschillende kaartjes en folders over het gebied downloaden, let wel het is even zoeken. Ook op de toeristische site van Deltebre staat heel wat informatie onder ander in het Engels ( ook hier kan je verschillende kaartjes, fietsroutes en dergelijke meer downloaden. Meer toeristische info kan je vinden op de site van Amposta ( We kwamen in het zuidelijk gedeelte van de delta twee reservaten tegen van SEO/Birdlife namelijk Riet Vell (11 ha) en El Clot (6 ha), meer informatie kan u vinden op deze website ( helaas enkel in het Catalaans. Een vertaalrobot kan wel enige opheldering brengen. RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 6

8 Bezoekerscentra: In Deltebre is een Eco Museum & Informatie Centrum van het park (Calle del Doctor Marti Buera 22 te Deltebre) de coördinaten van de parking zijn: N E. Openingsuren: de openingsuren zijn erg ruim maar erg verschillend per seizoen. Aan de Casa de Fusta (Lagune de l Encanyissada) is er ook een Informatie Centrum en ornithologisch museum, de openingsuren zijn dezelfde als het Eco Museum van Deltebre. De coördinaten van de parking zijn: N E. Educatief bezoekerscentrum MonNatura ( geopend in 2012, ligt ten zuiden van de lagune la Tancada (toegangsweg naar het domein: 40 38'32.29"N 0 44'13.13"E). Het is een vrij groot complex bestaande uit een viertal gerestaureerde gebouwen met een ontvangstruimte, streekproducten, museum, een schuilhut en een vrij hoog gebouw met een prachtig uitzicht over het gebied (doe in ieder geval uw telescoop mee). Verder is er veel informatie ivm de fauna en flora van het gebied, zoutwinning en de traditionele visvangst. De toegang bedraagt 8, voor openingsuren zie de website. Informatie in verband met het winkelen, kamperplaatsen en dergelijke meer. In Deltebre zijn er verschillende grootwarenhuizen, wij gingen verschillende keren winkelen in de grote DIA MAX dicht tegen de baan TV-3454 (parking: 40 43'24.2"N 0 43'26.6"E). Dicht tegen de Salines de la Tancada ligt een kleine camping en restaurant, La Tancada ( coördinaten: 40 38'45.08"N 0 43'04"E. Er zijn naar mijn weten drie camperplaatsen in de Ebro Delta, wij sliepen op de camperplaats achter het restaurant Casa de Fusta ( de coördinaten van deze plaats: 40 39'32.72"N 0 40'31.44"E. Het overnachten is er gratis, voor water en het reinigen van het toilet vragen ze 3, men kan er ook fietsen huren. Ook in het dorpje Els Muntells is een camperplaats (40 40'6.74"N 0 45'33.1"E), we hebben er niet gestaan maar het overnachten in niet gratis (3 ), het is er ook mogelijk om water te tanken en de WC te reinigen (3 ). Nieuw is dat er nu ook een camperplaats is in Deltebre. In Els Muntells is een warme bakker (alleen in de voormiddag open) 40 40'12.5"N 0 45'9.6"E en een winkeltje (40 40'14.9"N 0 45'02"E) beiden in de hoofdstraat (Carrer Major). Verslagen & boeken: Camargue en PN Dels Aiguamolls de L' Emporda 13/09 t/m 29/09/2013 Rondrit Spanje 22/04 t/m 23/05/2013 Deze verslagen zijn te vinden op mijn website: en op Cloudbirders. Naar goede gewoonte gebruikten we natuurlijk ook de uitstekende verslagen van Johan en Loes Schaerlaeckens. Hun recente verslagen kan je vinden op de site Cloudbirders ( Michelin Groene gids Oost-Spanje (Lannoo, 2008) ISBN RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 7

9 HET NOORDELIJK GEDEELTE VAN HET PARK 1. BASSA (LAGUNE) LES OLLES Een vrij kleine lagune van 54 ha in het noordwesten van de Delta, normaal gezien rijden we tot aan de parking el Golero ( N E). Van hieruit vertrekt er een wandelweg naar het westen met enkele schuilhutten die uitkijken op de baai van Fangar (veel steltlopers tijdens de doortrek). Iets verder ligt de lagune, men kan er rond wandelen ook hier zijn er enkele uitkijkpunten en een goed geplaatste schuilhut. Tijdens de wandeling rond de lagune komt men aan de Platja de l Arenal waar men iets kan drinken in Bar Restaurant Lo Golero ( parking: 40 47'31.18"N 0 42'14.8"E), tijdens het toeristisch seizoen kan men hier een fiets huren. Dit keer parkeerden we de Van aan de Platja de l Arenal en deden de wandeling omgekeerd, daar we denken dat de parking aan de Platja de l Arenal veiliger is voor de wagen. Ten zuidoosten van de parking el Golero ligt één van de twee gigantische waterzuiveringsgebieden, namelijk een enorm complex van rietvelden omgeven door een dijk met fietspaden. Hier staat ook een nieuwe uitkijktoren, al dat moois was in december 2014 nog niet toegankelijk. Belangrijkste waarnemingen: zie het dagverslag van 23 december. 2. PUNTA DEL FANGAR (niet bezocht in 2013 & 2014) De Punta Del Fangar (410 ha) bestaat uit een enorme zandbank met immense duinformaties (stuifduinen en gefixeerde duinen) die zich uitstrekt in het noorden van de delta, en erg doet denken aan de zandwoestijnen van Marokko. Vooral de enorme stuifduinen zijn erg waardevol. In mei 2009 reden we met de Van tot aan de Platja de la Marquesa (coördinaten N E) waarna we te voet verder naar de Punta wandelden. In 2009 was het nog mogelijk met de wagen via de Platja de la Marquesa naar de Punta del Fangar te rijden, dit kan nu niet meer. RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 8

10 3. MIRADOR CANAL VELL (Bassa del Canal Vell) Dit is de grootste lagune in het noordelijk gedeelte van de delta (235 ha) en was, naar mijn weten, alleen goed te bekijken vanaf de Mirador die ligt in het zuiden van de lagune (punt 4 op de kaart). In december 2012 was het wandelpad overstroomd maar ook in april 2013 bleek dat de uitkijktoren niet toegankelijk was, het viel ons ook op dat de wegwijzers naar de toren verwijderd waren. Bij navraag eind 2013 bleek dat de toren inderdaad niet meer toegankelijk is en op de nieuwe kaart (2014) van het gebied staat deze uitkijktoren niet meer vermeld. 4. EL GARXAL LAGUNE Deze lagune ligt ten zuidoosten van het dorp Riumar. Net voorbij de camping L' Aube is een parking van waaruit men kan wandelen tot aan de uitkijktoren en de twee schuilhutten. Vanaf de toren heeft men een prachtig zicht op El Garxal en de Illa de Buda, de twee schuilhutten kijken uit op de lagune. De parking ligt aan het einde van de verharde baan (40 43'10.1"N 0 51'13.6"E). Belangrijkste waarnemingen: zie het dagverslag van 22 december. RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 9

11 HET ZUIDELIJK GEDEELTE VAN HET PARK 5. OMGEVING VAN DE LAGUNE L ALFACADA & ILLA DE BUDA (AREA DE MIGJORN) In tegenstelling tot december 2012 en april 2013 sliepen we dit keer niet op parking aan picknickplaats "Area de Migjorn" (Platja de Migjorn). In de toeristische dienst van Deltebre stond een waarschuwing dat er flinke boetes worden uitgeschreven voor het overnachten op de plaatsen waar het niet toegestaan is. Naar mijn weten is het verboden om hier te overnachten. Langs de oude arm van de Ebro staat een uitkijktoren met zicht op de lagune de l'alfacada en de Illa de Buda (Ralreiger en Buidelmees in december 2014). Vergeet ook niet, als het mogelijk is, enkele uren te seawatchen dit kan enkele mooie soorten opleveren, in december 2012 zagen we hier oa Zwarte Zee-eend en Grote Jager. Op 09/05/2011 zag ik hier samen met Wilfried Van den Schoor oa zes voorbijvliegende Stormvogeltjes. Aan de Bassa de l'alfacada loopt een Life-project, we zagen er twee uitkijktorens staan maar mogelijk zijn die nog niet toegankelijk. Wegbeschrijving: Rij via de TV-3403 en Sant Jaume d'enveja naar het oosten richting picknickplaats Area de Migjorn tot aan de zee. Hier staat de prachtige uitkijktoren (parkeerplaats coördinaten: 40 41'13.9 N 0 50'59.8E). 6. LAGUNE LA TANCADA (zie het kaartje bij Lagune l'encanyissada) Deze lagune (312 ha) ligt ten zuidwesten van het dorp Els Eucaliptus, aan de oostkant van de lagune staat een schuilhut met een mooi zicht op de lagune (punt 9 van het kaartje hieronder). Een goede plaats voor het waarnemen van Flamingo's. De coördinaten van de parking tegenover de schuilhut: 40 38'46.9 N 0 45'25.3 E. Langs het fietspad ten noorden van La Tancada staat een schuilhut met zicht op enkele broedeilanden, in april 2013 zaten tussen de broedende Kokmeeuwen enkele Zwartkopmeeuwen maar ook broedende Grote Stern, Visdiefjes en al dan niet broedende Lachsterns. RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 10

12 Als je vanaf bovenvermelde schuilhut (punt 9 op de kaart) richting Els Eucaliptus rijdt kom je na een 500- tal meter aan een kanaaltje, links over het kanaaltje begint het fietspad en is er plaats om te parkeren (40 38'59.76"N 0 45'38.49"E). Van hieruit is het ongeveer 1.8 km wandelen tot aan de schuilhut. Onderweg (vrij dicht tegen de schuilhut) zijn een twee kleine bruggen van waarop men een prachtig zicht heeft op de broedkolonies in de lagune. De zoutvlakte tussen de twee bovenvermelde parkeerplaatsen (kant van de zee) was in de lente van 2011 één van de betere plaatsen voor het waarnemen van Vorkstaartplevieren, Kortteenleeuwerik en Kleine Kortteenleeuwerik. Ten zuiden van de lagune la Tancada liggen de voormalige Salines Sant Antoni. Deze werden via een Life-project omgevormd tot prachtige kustlagunes verbonden met de zee (oppervlakte ongeveer 259 ha). Goed te overzien vanaf deze plaats: 40 38'25.7"N 0 44'24.6"E. In deze omgeving ligt ook het bezoekerscentrum MonNatura. Toen we dit gebied in december 2012 voor het eerst zagen dacht ik dat het in de lente vol zou zitten met broedende Audouins Meeuwen, helaas niets was minder waar. We zagen in april 2013 wel vrij veel soorten steltlopers op doortrek. Ook in december een erg goede plaats met veel soorten vogels (meeuwen en steltlopers) in kleine aantallen met als uitschieter verschillende Reuzensterns. Belangrijkste waarnemingen: zie de dagverslagen van 21 en 24 december. 7. PUNTA DE LA BANYA & AREA PLATJA DEL TRABUCADOR Via de landengte El Trabucador (ongeveer 6 km lang) kan je normaal gezien zonder veel problemen rijden tot aan de ingang van de Salines La Trinitat (40 35'20 N 0 42'30.1 E) van hieruit kan je langs de zee wandelen tot aan de uitkijktoren ongeveer anderhalve km verder. In de lente onderweg veel broedende Audouins Meeuwen en Geelpootmeeuwen maar in de winter is het hier qua vogels erg kalm. Dit jaar hielden we verschillende keren een halte aan de Area Platja del Trabucador gelegen aan de voet van de landengte El Trabucador. Hier zagen we verschillende keren Zwartkopmeeuwen, Grote Sterns en redelijke aantallen steltlopers. Een verrassing waren de drie Middelste Zaagbekken op 24 december. Parking aan de Area Platja del Trabucador: 40 37'43.6"N 0 44'29.7"E 8. OMGEVING VAN DE LAGUNE L ENCANYISSADA RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 11

13 Ook rond de lagune l'encanyissada (1.192 ha) liggen verschillende schuilhutten en uitkijkpunten. Informatieborden zorgen dat je de hieronder vermelde plaatsen zonder problemen kan vinden. Eén van de betere plaatsen voor de rietvogels in de lente is de Mirador Pont del Través (punt 6 op bovenstaande kaart, 40 39'13.8 N 0 41'9. E) en het iets zuidelijk gelegen reservaat van SEO/Birdlife El Clot (6 ha). In de winter goed voor veel eenden (oa Krooneend) en verschillende soorten reigers. De Mirador de l'embut (punt 8 op het kaartje, 40 39'32.5"N 0 41'41.3"E) ligt ten noordoosten van de Mirador Pont del Través hier staat ook een vleermuizentoren. In de onmiddellijke omgeving ligt het tweede waterzuiveringsgebied ook deze is uitgerust met een uitkijktoren, een schuilwand en fietspaden (in december 2014 nog niet toegankelijk). In de lente een erg vogelrijke plaats, ook het nieuw reservaat kan men vrij goed overzien vanaf de toren, in de winter is het veel minder toch waren we blij met onder meer onze eerste Visarend van deze reis. Voor het restaurant, informatiecentrum en het ornithologisch museum La Casa de Fusta staat een grote uitkijktoren (punt 2 op het kaartje, coördinaten van de parking: 40 39'28.9 N 0 40'30 E), van hieruit vertrekt ook een wandeling via een fietspad naar de Mirador del Carreté (0.9 km) en de Mirador Patrau (punt 3). We sliepen zes nachten op de camperplaats achter het restaurant Casa de Fusta, een zalige plaats om te staan en erg vogelrijk met opvallend veel overwinterende Bruine Kiekendief en Zwarte Ibis. De belangrijkste waarnemingen in de omgeving van La Casa de Fusta: GEOORDE FUUT, KWAK, RALREIGER, KOEREIGER, KLEINE ZILVERREIGER, GROTE ZILVERREIGER, ZWARTE OOIEVAAR, ZWARTE IBIS, FLAMINGO, BRUINE KIEKENDIEF, TORENVALK, WATERRAL, WESTELIJKE PURPERKOET, KEMPHAAN, VV WATERSNIP, TURELUUR, WITGATJE, KLEINE MANTELMEEUW, IJSVOGEL, ROTSZWALUW, GRASPIEPER, BLAUWBORST, ROODBORSTTAPUIT, CETTI'S ZANGER, GRASZANGER, BUIDELMEES, TJIFTJAF EN RIETGORS. 9.ULLAS DE BALTASAR (niet bezocht in 2013 & 2014) Dit klein natuurgebiedje (10 ha) ligt in het zuidwesten van de delta en is blijkbaar een kwelgebied, er liggen hier een 50-tal (ronde) poelen waar het kwelwater naar boven komt. Erg gekend voor het voorkomen van de Witte waterlelie. Vanaf de parking is een korte wandeling rond het gebied. Wegbeschrijving: De parking van het gebied ligt dicht tegen de baan TV-3408 (staat goed aangeduid) tussen Amposta en Sant Carles de la Ràpita, coördinaten van de parking: 40 40'22.4"N 0 35'34.3"E NATUURRESERVAAT RIET VELL Het natuurreservaat van SEO/Birdlife ligt ten westen van het dorp Els Eucaliptus, het reservaat van 11 ha is goed te overzien vanuit een knappe schuilhut een erg goede plaats voor het waarnemen van Purperkoet en tal van steltlopers tijdens de trek. Zeker voor de fotografen onder ons een plaats die je moet bezoeken, de vogels zitten soms erg dichtbij! Meer informatie op Wegbeschrijving: de parking van het gebied ligt dicht tegen de baan TV-3405 enkele honderden meter voor het gehucht Els Eucaliptus. Coördinaten van de parking: 40 39'33.4"N 0 46'28.5"E Belangrijkste waarnemingen in de Delta van 19 t/m 24 december: GEOORDE FUUT, MIDDELSTE ZAAGBEK, JAN VAN GENT, KWAK, RALREIGER, KOEREIGER, KLEINE ZILVERREIGER, GROTE ZILVERREIGER, ZWARTE OOIEVAAR, VV ZWARTE IBIS, LEPELAAR, KROONEEND, VV BRUINE KIEKENDIEF, VISAREND, WATERRAL, VV PURPERKOET, KRAANVOGEL, 18 SOORTEN STELTLOPERS, ZWARTKOPMEEUW, DUNBEKMEEUW, AUDOUINS MEEUW, REUZENSTERN, GROTE STERN, IJSVOGEL, ROTSZWALUW, WATERPIEPER, BLAUWBORST, CETTI'S ZANGER, GRASZANGER, KLEINE ZWARTKOP, BUIDELMEES, ZWARTE SPREEUW, EUROPESE KANARIE EN RIETGORS. RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 12

14 C. PARQUE NATURAL L' ALBUFERA 25 en 26 december Het Parque Natural L' Albufera ligt een 10-tal km ten zuiden van Valencia en ongeveer halverwege tussen de Ebro Delta en het Parque Natural El Hondo die we zeker wilden bezoeken, dus een mooie halte onderweg naar El Hondo. Het Natuurpark bestaat uit een enorme lagune (2800 ha) omgeven door moerassen, rijstvelden en duinen en heeft een oppervlakte van ongeveer ha. Probleem is dat de lagune erg slecht te overzien is, er is de Mirador de Pujol (Parking 39 20'58.1"N 0 19'25.1"W) en het bezoekerscentrum heeft normaal gezien een uitkijktoren. Toen wij er waren (26/12) was de uitkijktoren, al dan niet definitief, afgesloten. Om de duizenden ha rijstvelden te bezoeken hadden we niet veel zin daar we net van de Ebro Delta kwamen waar we een week niets anders hadden gedaan. Wat wel mee viel waren de duinen tussen de lagune en de zee tussen de Gola del Pujol (verbindingskanaal tussen de lagune en de zee) en de Gola del Perellonet met veel Kuifleeuweriken en Kleine Zwartkoppen maar ook Provençaalse Grasmus en Iberische Klapekster. Bezoekerscentrum: Bij het Raco de l' Olla bezoekerscentrum (39 20'22.3"N 0 19'11.8"W) is een vrij grote kunstmatige lagune met, toen wij er waren, erg veel eenden. Vanuit de schuilhut hadden we erg veel tegenlicht en daar de uitkijktoren ook al gesloten was hebben we hier niet veel tijd voor uitgetrokken. Meer informatie: Website van de Parques Naturales in Generalitat Valenciana (El Hondo, Salines de santa Pola, l'abufera en Lagunes de la Mata) Costa Blanca birdclub De websites van L' Albufera en Camperplaats: Area campingcar La Marina in El Saler, richtprijs 11 (39 23'12"N 0 19'55.2"W). Belangrijkste waarnemingen van 25 en 26 december: KLEINE ZILVERREIGER, BERGEEND, BRUINE KIEKENDIEF, DWERGAREND, GROTE STERN, IJSVOGEL, HOP, KUIFLEEUWERIK, ROTSZWALUW, GRASZANGER, PROVENÇAALSE GRASMUS EN IBERISCHE KLAPEKSTER. RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 13

15 D. PARQUE NATURAL EL HONDO EN OMGEVING 28 tot en met 30 december El Hondo is een ha groot Parque Natural dat ligt ten zuiden van Elche (El Fondo bij Elx in het Valenciaans, dit is een dialect van het Catalaans) het is bij de Europese vogelkijkers vooral gekend voor de vele overwinterende Witkopeenden (hier ook broedvogel) en vooral voor de overwinterende Bastaardarend(en) maar het is ook in het broedseizoen erg belangrijk voor onder andere reigers en sterns. Van de populatie Marmereenden blijven in de ganse regio slechts een drietal koppels over (info verslag van Johan Schaerlaeckens 2014). We sliepen op de reusachtig camping El Marjal (ligt ten westen van de autosnelweg AP-7) op een drietal km van het bezoekerscentrum en bezochten verschillende keren de omgeving van het bezoekerscentrum en de twee schuilhutten ten zuiden van het gebied. Voor een bezoek aan de rode route (wandeling vertrekt aan parking van de North Gate 38 12'16.8"N 0 45'50.1"W) met een zestal schuilhutten moet men toelating krijgen in het bezoekerscentrum en is alleen te bezoeken op woensdag- en zaterdagochtend. Toen wij er waren was het ook op woensdag (31 december) niet open en wachten tot zaterdag zagen we niet zitten. Op dit ogenblik was ik aan het sukkelen met mijn gezondheid en lange wandelingen waren niet aan de orde. Praktische informatie: Achter het bezoekerscentrum is een kleine kunstmatige lagune met heel wat eenden, Purperkoet en enkele Knobbelmeerkoeten met halsband. Vanaf het centrum vertrekken verschillende wandelingen en een fietspad naar de twee schuilhutten in het zuiden van het gebied. De groene wandeling (4.5 km) met een viertal verschillende schuilhutten of uitkijkpunten is een aanrader. De twee schuilhutten in het zuiden van het gebied (Observatorio La Anguila en La Reserva) zijn ook met de wagen te bereiken. Rij vanaf de camping naar Catral en via de CV-9218 richting Dolores. Neem juist voor Dolores de CV-861 naar het oosten, een 500-tal meter voorbij een opvallend gebouw (Vista Vella) kan je parkeren (38 09'52.6"N 0 43'47.1"W). Ga via een kleine brug (stuw) over het kanaal, hier rechts RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 14

16 aanhouden tot aan het pad van de eerste schuilhut. Voor de tweede schuilhut moet je het pad aan het kanaal een 500-tal meter verder volgen. Bezoekerscentrum: "Finca El Rincon" Parking: 38 11'16.3"N 0 47'29.3"W Toegang dec 2014: maandag en woensdag uur Dinsdag, donderdag en vrijdag 9-14 uur Belangrijkste waarnemingen in El Hondo van 28 t/m 30 december: GEOORDE FUUT, KOEREIGER, KLEINE ZILVERREIGER, GROTE ZILVERREIGER, ZWARTE IBIS, FLAMINGO, KROONEEND, WITKOPEEND, BRUINE KIEKENDIEF, BLAUWE KIEKENDIEF, DWERGAREND, VISAREND, WATERRAL, PURPERKOET, KNOBBELMEERKOET, HOP, KLEINE KORTTEENLEEUWERIK, VV ROTSZWALUW, WATERPIEPER, BLAUWBORST EN IBERISCHE KLAPEKSTER. Op maandag 29 december bezochten we de Parque Natural Salines de Santa Pola en Parque Natural de la Mata-Terrrevieja, een daguitstap vanaf de camping El Marjal. PARQUE NATURAL SALINES DE SANTA POLA De Salinas de Santa Pola ligt ten zuiden van het stadje Santa Pola op een 30-tal km van El Hondo. Daar we het bezoekerscentrum niet onmiddellijk vonden (en we trouwens wisten dat het gesloten was op maandag) reden we naar het uitkijkpunt aan de Tamarit toren (38 11'3.7"N 0 36'53.2"W) en iets zuidelijker naar een geïmproviseerde parking langs de N332 waar we een uurtje vogels keken. Door het drukke verkeer op de N332 was het alles behalve aangenaam, niet echt voor herhaling vatbaar. Er zaten wel veel vogels met op vrij veel plaatsen Flamingo's, onze eerste Steltkluten voor de reis en voor het eerst veel Kluten. Verder vier soorten meeuwen en regelmatig overvliegende Grote Sterns. Een verre Visarend konden we wel naar waarde schatten. Aan de tweede halte hadden we zo wat de zelfde soorten maar nu ook een 10-tal Lepelaars. Het bezoekerscentrum is/was gevestigd in het zelfde gebouw als het Zoutmuseum (Museo de la Sal) (ongeveer 38 11'51.7"N 0 34'15"W) Av. Zaragoza, 45 CP Santa Pola (Alicante). PARQUE NATURAL DE LA MATA Y TORREVIEJA Hier bezochten we enkel de Laguna de la Mata vanaf het bezoekerscentrum (parking 38 01'29.3"N 0 39'28.8"W) gelegen dicht tegen de N332 ter hoogte van het dorp La Mata. Het centrum ligt 26 km ten zuiden van Santa Pola. Ook dit bezoekerscentrum was gesloten maar geen nood we konden ons plan trekken met de informatie borden op de parking. De wijngaarden op de wandeling naar de schuilhutten beneden bij de lagune zaten vol met "kleine" vogels, opvallend veel Europese Kanaries (echt honderden) maar ook Kneu's, Roodborsttapuiten, Zwarte Roodstaarten, Tjiftjafs en Graspiepers. In de wijngaarden ook verschillende keren Theklaleeweriken. Aan de lagune bezochten we een schuilhut en een toren. Op het water ongelooflijk veel Geoorde Futen (echt honderden) maar ook veel Dunbekmeeuwen en aan de rand van de lagune veel "kleine" steltlopers. Meer informatie van de drie bezochte gebieden: De webiste van de verschillende Parques Naturales in de Generalitat Valencia Op de site van de Costa Blanca Bird club: Gebruikte kaart in de omgeving Michelin kaart 123 (Costa Blanca 1/ ) Camping El Marjal 38 10'43.1"N 0 48'34.5"W ( RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 15

17 E. PARQUE NATURAL CABO DE GATA-NIJAR 31 december tot en met 05 januari 2015 Van 31/12 tot en met 5 januari 2015 verbleven we in de omgeving van Cabo de Gata gelegen op een 25- tal km ten zuidoosten van Almeria. Omdat ik op dit moment niet echt goed in mijn vel zat hebben we er een kalme week van gemaakt en slechts een beperkt aantal plaatsen bezocht. In december 2008 en 2009 hadden we de omgeving al bezocht, voor een meer uitgebreid verslag met plaats beschrijvingen in de omgeving van Almeria (PN Punta Entinas-Sabinar, Canada de las Norias, Cabo de Gata...) zie ons verslag van december 2009 op onze site ( We sliepen 6 nachten op de camping "Cabo de Gata" niet de mooiste omgevig maar goed gelegen om de verschillende gebieden te bezoeken. Net als in de omgeving van Roquetas de Mar staan er rond het park duizenden afschuwelijke plastieken serres echt niet om aan te zien. Maar als je de knop kan omdraaien (ik kan me best voorstellen dat niet iedereen dat kan) best wel een vogelrijk gebied. CABO DE GATA-NIJAR NATUURPARK Het Cabo de Gata-Nijar Natuurpark ( ha) ligt ten oosten van Almeria en is een half woestijn met een gemiddelde temperatuur van 18 C en de minste regenval van Spanje ( 200 mm per jaar). Het park is gekend om zijn erg grote variatie aan biotopen met stranden, duinen, zeekliffen, zoutpannen en een groot zoutwinningsgebied, lagunes en steppegebieden doorsneden door verschillende ramblas. WANDELING TOT AAN DE MONDING VAN DE RAMBLA DE MORALES De Rambla de Morales (Rambla: al dan niet droge rivier bedding of wadi) ligt in de onmiddellijke omgeving van de camping zodat we dit gebied verschillende keren hebben bezocht. De beste manier om de Rambla te bereiken van uit de camping en de afschuwelijke serres te vermijden is als volgt: als je de camping uit wandelt volg je het grindpad naar links en na ongeveer 200 meter terug naar links. Verder rechtdoor en aan de rambla links tot aan de monding, hier staat blijkbaar altijd vrij veel water. Aan de monding van de rambla zitten steevast een aantal steltlopers (oa Drieteenstrandlopers) en vrij veel soorten eenden. Sommige jaren zitten er in december groepjes Witkopeenden maar dit jaar hebben we er slechts eentje gezien. Verder in de omgeving vrij veel "kleine" vogels als Provençaalse Grasmus, Kleine Zwartkop, Europese kanarie... maar ook verschillende Iberische Klapeksters, Blauwe Rotslijster en Kleine Kortteenleeuwerik. Hier zagen we ook Vos en twee foeragerende Wilde Zwijnen aan de rand van de Rambla OMGEVING BEZOEKERSCENTRUM LOS AMOLADRES Het bezoekerscentrum ligt langs de baan AL-3215 (volgens Google Maps ALP-202) tussen Retamar en San Miguel de Cabo de Gata (op de Michelin kaart aangeduid als Cabo de Gata), het centrum ligt ten zuiden van deze baan aan km-paal 7. Het staat goed aangeduid en dus niet te missen. Het centrum is een bezoekje waard, er zijn enkele zalen met tentoonstelling over oa de fauna en flora. De Coördinaten van de parking zijn: N W Openingsuren: Juli tot september 10 tot 14 uur en 17 tot 21 uur Oktober tot juni 10 tot 14 uur. Vanaf het bezoekerscentrum vertrekt een aangeduide wandeling van 5.5 km door een goed bewaard gedeelte van het steppegebied (zie hiernaast). We deden een stuk van de wandeling in omgekeerde zin, tussen het centrum en de grote baan richting Casa Rural Las Amoladeras. Een groot deel van de wandeling loopt door een cactusveld (een soort Agave) met heel veel oude bloei-stengels, hier zaten opvallend veel kleine vogels. Na RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 16

18 enige tijd wandelen kom je op een meer open stuk, hier zagen we Griel en Rode Patrijs. Op de terugweg hadden we dan toch Zwartbuikzandhoenders. OMGEVING VAN DE SALINAS DE GATA (SALINAS DE ACOSTA) De hoofdattractie van het gebied voor de ornithologen is ongetwijfeld de omgeving van de Salinas de Gata (wordt blijkbaar ook de Salinas de Acosta genoemd). De Salinas liggen langs de baan tussen San Miguel de Cabo de Gata en La Almadraba de Montelevo. Deze zoutpannen zijn een geslaagde combinatie van extensieve zoutwinning en een goed beheerd natuurreservaat. Er staan niet minder dan vijf schuilhutten maar de duinen en stranden in de onmiddellijke omgeving zijn ook de moeite waard om eens rond te kijken. Schuilhut 1(S1) ligt langs de baan AL-3215 juist voor je San Miguel de Cabo de Gata binnen rijdt komende van Retamar. De parking ( N W) ligt tegen de hut die uitkijkt op een prachtige lagune maar toen wij er waren niet echt vogelrijk en we hadden vrij veel last van tegenlicht. Om de tweede schuilhut (S2) te bereiken moet men zijn wagen laten staan langs de AL-3215 ( N W) via een pad kan men de schuilhut die langs de Salinas staat bereiken. Dicht tegen de vierde schuilhut (S4) is een vrij grote parking ( N W) die men kan bereiken via een grindweg vanaf de baan AL-3215 (is aangeduid). Vanaf deze parking kan men wandelen naar de schuilhutten S4 (dichtbij) en een eind verder naar schuilhut drie (S3). De Salinas hier is vogelrijk, een echte aanrader. Dit jaar en in 2008 zagen we overwinterende Woestijnvinken langs de AL-3215 ter hoogte van Schuilhut 3 in de begroeiing tussen de baan en het strand. Achter het dorp La Almadraba de Montelevo zitten op de dijken van de Salinas regelmatig grote groepen Audouins Meeuwen. Deze zijn te zien vanaf de promenade die loopt achter het dorp, parkeer de wagen in het dorp en loop in de richting van de Salinas dan kom je vanzelf terecht op de promenade. In januari RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 17

19 2015 was er op deze plaats geen water maar zaten dezelfde soorten achter het alleenstaand kerkje ten noordwesten van La Almadraba de Montelevo. FARO DE GATA Ook de Faro de Gata is een bezoekje waard, vlak na La Almadraba de Montelevo begint de Sierra del Cabo de Gata, de verharde baan eindigt bij de vuurtoren (parking: 36 43'19.6"N 2 11'30.9"W). Op 5 januari reden we naar de kaap om enkele uren te "seawatchen". Het begon erg goed met een Zwarte Tapuit op de schouw van één van de zeldzame woningen. Boven zee enkele keren Jan van Gent, vrij veel Grote Sterns en na een tijd regelmatig Vale Pijlstormvogels waarvan een groepje van een 13-tal vogels vrij dicht kwamen foerageren. Op één van de rotsen onder de vuurtoren foerageerden enkele kleine vogels die warempel Woestijnvinken bleken te zijn. Juist voor we vertrokken zagen we nog een Blauwe Rotslijster. Belangrijkste waarnemingen in de omgeving van Cabo de Gata van 31/12 t/m 05 januari 2015: GEOORDE FUUT, VALE PIJLSTORMVOGEL, JAN VAN GENT, LEPELAAR, FLAMINGO, SMIENT, WITKOPEEND, SLECHTVALK, RODE PATRIJS, KRAANVOGEL, 15 SOORTEN STELTLOPERS WAARONDER GRIEL, DUNBEKMEEUW, AUDOUINS MEEUW, ZWARTBUIKZANDHOEN, HOP, KLEINE KORTTEENLEEUWERIK, THEKLA LEEUWERIK, ROTSZWALUW, ZWARTE TAPUIT, BLAUWE ROTSLIJSTER, PROVENÇAALSE GRASMUS, IBERISCHE KLAPEKSTER EN WOESTIJNVINK. Meer informatie: We sliepen 6 nachten op de camping "Cabo de Gata" niet de mooiste omgeving maar goed gelegen om de verschillende gebieden te bezoeken. ( Parking: 36 48'7.2"N 02 14'40.3"W Op de site ( kan je ook in het Engels heel wat informatie vinden ivm de natuur in Andalucia. Het is wel even zoeken maar de aanhouder wint! Woestijvink bij de Salinas de Gata RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 18

20 F. NATIONAAL PARK VAN DOÑANA 06 januari tot en met 21 januari & 05 februari tot en met 12 februari Het Nationaal park van de Coto de Doñana bestrijkt een oppervlakte van ha. Daarbuiten worden de omringende gebieden gebruikt als bufferzone. Deze bufferzone genaamd Parque Natural del Entorno de Doñana beslaat nogmaals ha. Het natuurpark heeft zijn huidige status en behoud van originele fauna en flora voornamelijk te danken aan het feit dat het in het verleden werd gebruikt als jachtterrein voor de Graven van Medina Sidonia. Het park is gevormd rond de delta van de Guadalquivir. Het grootste gedeelte blijft ontoegankelijk voor het publiek. Een 5-tal bezoekerscentra, gebouwd rond verschillende lagunes en rietvelden kunnen vrij bezocht worden. Tijdens het bezoek aan deze lagunes kunnen alle karakteristieke vogelsoorten voor het gebied, mits enig geduld, worden waargenomen. Het boekje van Dave Gosney (Finding Birds in Andalucia) uitgegeven in 2009 is een aanrader er staat heel wat informatie in over Coto Doñana en omstreken. Bezocht van 06 januari tot en met 21 januari & 05 februari tot en met 12 februari 2015 Hier boven een kaartje met de vijf verschillende bezoekerscentra, deze zijn allemaal met uitzondering van de Ice Factory vlot te bereiken vanuit El Rocio. Het is mogelijk om vanuit het centrum El Acebuche het park te bezoeken met een soort van 4 x 4 aangedreven bussen, dit is de enige manier om in het Nationaal park te komen. Er zijn ook georganiseerde tochten met dergelijke bussen vanuit El Rocio naar het bezoekerscentrum J.A. Valverde. De verschillende bezoekerscentra zijn: 1. - El Acebuche 2. - El Acebrón 3. - La Rocina 4. - José Antonio Valverde 5. - Ice factory (gelegen in de omgeving van Sanlucar de Barrameda en niet bezocht) RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 19

21 DOÑANA WEST LAGUNE BIJ EL ROCIO. Deze lagune ligt ten zuiden tegen het stadje en is niet te missen, het kan erg goed bekeken worden vanaf de promenade van El Rocio, best 's morgens ivm het licht. We parkeerden onze Van ongeveer op deze plaats (37 7'53.76"N 6 29'14.6"W), het is wel een betalende parking (1 ). Vanaf hier kan men een prachtige wandeling maken langs de promenade tot aan het het Centro Ornitologico "Francisco Bernis" van SEO/BirdLife open van dinsdag tot zondag van 9 tot 14 uur en van 16 tot 18 uur. Openingsuren januari Ga in ieder geval eens binnen, hier kan men de recente waarnemingen nazien en hun dakterras is een aangename plaats om vogels te kijken. De mensen die er werken zijn erg vriendelijk, spreken meestal goed Engels en kunnen u veel vertellen ivm de vogels en zoogdieren van het park. Juist voorbij het restaurant La Choza (ligt slechts 500 m van de vorige parkeerplaats) langs de oude baan naar Matalascanas is een parking met vier schuilhutten (37 07'48.3"N 6 29'26.2"W), vanaf de parking en de schuilhutten heeft men een prachtig zicht op de lagune, het licht is hier in de late namiddag ideaal. Echt een zalige plaats om vogels te kijken. Vanaf deze parking is het ongeveer 1 km wandelen tot aan het Centrum La Rocina. Zeker in de winter is de lagune de beste plaats voor het waarnemen van vogels in het westelijk deel van het park. Belangrijkste waarnemingen: RALREIGER, KOEREIGER, KLEINE ZILVERREIGER, ZWARTE IBIS, LEPELAAR, FLAMINGO, GRAUWE GANS, ZES SOORTEN EENDEN, RODE WOUW, BRUINE KIEKENDIEF, SPAANSE KEIZERAREND, DWERGAREND, PURPERKOET, STELTKLUUT, GRUTTO, OEVERZWALUW, BOERENZWALUW, HUISZWALUW, GROTE GELE KWIKSTAART, BLAUWBORST, CETTI'S ZANGER, GRASZANGER EN BUIDELMEES. CENTRUM LA ROCINA. Het centrum La Rocina is in tegenstelling tot onze reis in 2013 terug open. Vanaf het centrum kan men vier schuilhutten bezoeken (wandeling van 3.5 km) die uitkijken op een rivier/plassen die iets verder de lagune van El Rocio vormt. De wandeling is in de lente erg vogelrijk en dan ook een echte aanrader, in de winter is het veel minder maar het blijft toch een aanrader. Het centrum ligt ten zuiden van El Rocio en is te bereiken via de "nieuwe" ring rond El Rocio, als men richting Matalascanas rijdt moet men juist voorbij de nieuwe brug over de lagune rechts naar de parking rijden (37 7'23"N 6 29'48.4"W). Belangrijkste waarnemingen: zie de dagverslagen van 07/01, 19/01 en 07/02. CENTRUM PALACIO DEL ACEBRON. Het centrum is alleen te bereiken via het centrum La Rocina en ligt ongeveer 5 km van dit centrum, parking: 37 08'31.0"N 6 32'43.4"W. Bij het centrum Palacio del Acebron kan men een vrij korte wandeling maken (ongeveer 2.1 km) door de verschillende bostypes van Doñana, veel vogels hebben we er niet gehoord of gezien toch hadden we hier op 08/01 met een Genetkat de waarneming van onze reis. De Genet liep voor ons op het knuppelpad om iets verder af te draaien in het bos. Marleen zag de Genetkat beter dan ik maar van de waarneming zijn we 100% zeker en dat voor een nachtdier! Net als in 2006 bezochten we het centrum met zijn tentoonstelling, zeker het eerste verdiep loonde de moeite. Het geeft een overzicht van de menselijke activiteiten in het NP vroeger en nu. Al de teksten zijn ook vertaald in het Engels wat het voor ons veel gemakkelijker maakt om alles te begrijpen Het baantje tussen La Rocina en het centrum Palacio del Acebron (ongeveer 5 km) is in de lente ook erg goed s avonds voor het waarnemen van Moorse Nachtzwaluw. Wij konden er op 05/05/2006 minimum een zestal waarnemen waarvan er twee op de baan bleven zitten. CENTRUM EL ACEBUCHE. Dit is het grootste centrum, dat meest van al bezocht wordt door gewone toeristen. Het is ook een vertrekpunt voor de 4x4 tochten en het kan er dan ook erg druk zijn. Er is een grote picknickplaats waar het zalig is om de Blauwe Eksters bezig te zien. Het centrum beschikt over een winkel en een ruime cafetaria. Ook hier is een wandeling met niet minder dan elf verschillende schuilhutten, de zeven meest rechtse kijkhutten (dicht tegen het centrum) kijken over de lagune Acebuche en zijn voor de vogelkijkers dan ook de interessantste (Sendero peatonal de le RONDRIT SPANJE / WINTER 2014 / 2015 Blz. 20