5,5. Werkstuk door een scholier 3442 woorden 21 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "5,5. Werkstuk door een scholier 3442 woorden 21 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave:"

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 3442 woorden 21 april ,5 226 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave: 1: Voorgeschiedenis 2: Oriëntatie 3: Lichaamstaal 4: Buit (wat eten ze) 5: Vijanden 6: Anatomie 7: Kort overzicht van alle soorten 8: Speciaal (de Baronpinguïn) Evolutie Over de vraag of pinguïns zich ontwikkeld hebben van niet-vliegende voorouders dan wel of het vogels zijn die in de loop der tijd hun vliegkunst verloren, werd door ornithologen heftig over gedebatteerd. Vandaag wordt algemeen aangenomen dat de pinguïnvinnen omgebouwde vleugels zijn, en ze wel degelijk van vliegende vogels afstammen. Gedetailleerd onderzoek van de beenderstructuur en de samenstelling van eiwitten heeft namelijk het bewijs geleverd dat ze verwant zijn met de Procellariiformes, of om met de Nederlandse naam te spreken: de albatrossen, stormvogels en stormmeeuwen. En in tegenstelling met wat vroeger werd aangenomen, zijn ze dus niet verwant met de uitgestorven vliegonbekwame reuzenalk hoewel ze er heel sterk op lijken. Bijzonder is het feit dat pinguïns hun ontwikkeling afsloten onder toenmalig tropische voorwaarden. De theorie, dat Antarctica al ongeveer 15 miljoen jaar met ijs bedekt is, werd eerst in de antarctische zomer van 1990/1991 door een team van wetenschappers, onder leiding van Prof. Webb van de Ohio State Universiteit gedaan. Zij vonden versteende bladeren in een steenwoestijn, enkel 400 km van de Zuidpool verwijderd, wat bewijst dat, in tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, "het witte continent" voor drie miljoen jaar nog met bomen bedekt was. Samen met nog andere aanwijzigingen, wijst dit erop dat de antarctische ijsvlakte een onrustige geschiedenis achter zich heeft en naarmate de verandering in het aardklimaat zich steeds samentrok en terug uitbreidde. Fossielen Men heeft tot hiertoe enkel op het Zuidelijk Halfrond, in die streken waar ook nu nog pinguïns leven, pinguïnfossielen teruggevonden. Slechts door criminologische fijnarbeid kon men de vondsten aan pinguïns toewijzen, omdat het om bovenarm- en voetknoken gaat. Gelukkig gaat het hierbij juist om die Pagina 1 van 10

2 beenderen die de evolutie van vliegen naar leven in het water duidelijk stellen. De meeste van de 32 fossiele soorten werden in Nieuw-Zeeland en Argentinië teruggevonden. Enkele stammen ook uit Zuid-Afrika en Noord-Australië. Opvallend is dat er in Antarctica maar op één plaats, namelijk, Seymour Eiland, soortgelijke fossielen werden gevonden. Hieruit kan men concluderen dat de wieg van de pinguïns in het zeegebied rond Nieuw- Zeeland ligt. Ook nu nog leeft meer dan de helft van de 17 soorten in deze sub-tropische tot matig-warme wateren. Slechts de keizerspinguïn en zijn "lakei", de adélie, komen enkel op Antarctica voor. Verlies van vliegkunst Pinguïns zijn vogels die in de loop van hun evolutie het vliegen verleerd hebben. Ze zijn niet de enige vogels, want ook emoes, de bekende struisvogel en loopvogels als kiwi s en wekas, en ook de kormoran van de Galapagos-eilanden kunnen niet vliegen. Vliegende vogels hebben extreem lichte beenderen, buisvormig en hol, wat het gewicht van de vogel vermindert, wat nodig is bij het vliegen. Bovendien hebben ze een systeem van luchtzakken, die ingebouwd zijn in sommige lichaamsdelen, zodat de gestroomlijnde vorm, nodig om de wrijving bij het vliegen te verminderen, bewaard blijft. Toch zijn er hier grenzen, door toenemend gewicht wordt de vliegkunst sterk bepaald, zodat de grens om te kunnen vliegen bij ongeveer 15 kg ligt. Hoe zwaarder de vogel des te langer moet de "startbaan" zijn. Zo ontwikkelden de struisvogels zich bv. tot loopvogels, en de pinguïns, hoewel ze slecht lopen, tot echte vliegkunstenaars in het water. Hoewel vliegen natuurlijk voordelen biedt bij trekvogels, het zoeken naar voedsel of het vluchten voor rovers, kan het verlies van de vliegkunst ook zijn voordelen hebben. Om terug te komen op het beenderenstelsel, de beenderen van een pinguïn zijn niet met lucht gevuld en extreem licht, maar zwaar en vol merg. Bovendien heeft het systeem van luchtzakken gedeeltelijk moeten wijken ten voordele van een reuzegrote maag, zodat ze tot een derde van hun lichaamsgewicht kunnen opnemen aan voedsel. Dit heeft tot gevolg dat een pinguïn niet, zoals bv. een zwaan, op het water drijft maar grotendeels onder water is met enkel zijn kop, hals en rug boven water. Voordeel hiervan is dat een pinguïn, op zoek naar voedsel, diep kan duiken wat voor andere vogels niet mogelijk is, en toch door het luchtzakkensysteem geen problemen heeft bij het opduiken. Door het feit dat ze in het water leven kan men ook andere kenmerken verklaren. Vliegende vogels zijn bij het starten en landen aangewezen op de opwaartse krachten die inwerken op hun vleugels en staart. Die moeten dus horizontaal staan, terwijl de poten verticaal t.o.v. de grond zijn om hun gewicht nog te dragen of op te vangen. Zodoende moeten de poten zich in het midden van hun lichaam bevinden, ook omdat ze als "aandrijfpaddels" dienen in het water. Bij pinguïns daarentegen werd de gestroomlijnde vorm verbeterd doordat deze poten ver naar achter staan. Zij hebben die "paddels" niet meer nodig, maar gebruiken hun poten als hoogteroer, terwijl de korte staart als zijdelings roer dient. Ze moeten niet meer landen, maar stellen zich eenvoudig rechtop als ze uit het water komen. Vooral bij rotspringers is het pijlsnel uit het water schieten en rechtop op een rots of ijsschots landen heel spectaculair. Zo ontwikkelden hun vleugels zich tot "onder water vleugels". Ze zijn kort, zeer smal, met vaste, korte maar elastische veren die hun "vliegkunst in het water" sterk verbeterden. Pinguïns hebben het vliegen niet meer nodig om aan voedsel te komen en kunnen veel dieper Pagina 2 van 10

3 (keizerspinguïns tot zelfs 500 m diep en dwergpinguïns ongeveer 30 m) en langer duiken dan de vliegende zeevogels. Dit biedt hun het voordeel dat ze vis kunnen vangen waar geen concurrentie van andere vogels bestaat. Ontdekking van de pinguïns De ontdekking van de pinguïns hangt samen met de ontwikkeling van de scheepsbouw en de daarop volgende ontdekkingsreizen. Als einde de vijftiende eeuw het galjoen gebouwd werd, had men een schip ter beschikking dat ook zeereizen op open zee mogelijk maakte. Zo vertrokken Portugese en Spaanse zeevaarders om verre landen te ontdekken. Omdat dergelijke reizen meerdere jaren duurden en er nog geen conserven bestonden, was men wel verplicht om aan land te gaan om de voedsel- en watervoorraden aan te vullen. Met grote waarschijnlijkheid was de Portugese ontdekkingsreiziger Bartholomeu Diaz de eerste Europeaan die een pinguïn zag. Hij bereikte in 1488 als eerste de "Kaap de Goede Hoop" aan de Zuidspits van Afrika, maar vermeldde de pinguïn nergens in zijn aantekeningen. Alvero Vello, die met Vasco Da Gama in 1497 om "Kaap de Goede Hoop" zeilde, is de eerste die melding maakt over pinguïns in zijn reisdagboek, hoewel hij ze "otilicarios" noemde zoals de alken in het noorden. "Ze zijn zo groot als eenden, maar kunnen niet vliegen omdat ze aan de vleugels geen veren bezitten. Deze vogels, waarvan we er zoveel slachtten als we konden, schreeuwen als ezels..." Dat pinguïns niet vliegen kunnen klopt natuurlijk wel, maar bij de veren aan de vleugels heeft hij waarschijnlijk niet goed gekeken. Dit eerste contact leidde tot een vier en een halve eeuw durende vervolging en decimering. Gelukkig werd hij niet volledig uitgeroeid zoals de reuzenalk. Spijtig genoeg hebben de zeevaarders wel iets achtergelaten wat een echte bedreiging voor de pinguïns betekende : namelijk ratten. Meer dan 100 jaar later werd in de "Nieuwe Wereld" de eerste Zuid-Amerikaanse pinguïn ontdekt. In 1519 werd hij vermeld in het dagboek van Antonio Pigafetta, een reisgezel van Magelhaen. Ook hij beschreef ze als ganzen, met het voordeel dat ze niet alleen lekker smaken maar ook gemakkelijk te vangen zijn, omdat ze niet snel kunnen wegrennen. Oriëntatie Pinguïns kunnen navigeren als de beste. Keizerspinguïns zijn bv niet alleen in staat om grote afstanden op ijs af te leggen en daarbij doelgericht een nabijgelegen ijskant te vinden, maar ook kunnen ze na een lang verblijf op zee zonder moeite de weg naar de kolonie terugvinden. Om zich te oriënteren moeten ze dus in staat zijn om bepaalde kenmerken, (zoals bergen en ijsbergen) van het landschap te herkennen en te onthouden. Maar in Antarctica zijn er regelmatig sneeuwstormen, die het zicht sterk verkleinen, en op zee bevinden ze zich ook dikwijls op nieuw, onbekend terrein. Daarom kunnen gehoor, magneet- en reukzin als navigatiemiddelen dienen, zoals ook bij andere vogelsoorten werd ontdekt. Vele vogels kunnen heel goed ruiken en zo een bepaald landschap herkennen. Door het geruis van de branding weten ze waar de kust ligt. Hun magneetzin is zo sterk dat ze als kompas en kaart dienen. Maar bovendien ook zo gevoelig dat ze door de magneetveldsterkte kunnen bepalen waar ze zijn en in welke richting ze moeten. Pagina 3 van 10

4 Lichaamstaal Zijn deze pinguïns misschien jaloers op onze mensenbegroeting? Natuurlijk niet, maar ik vond ze heel geschikt om duidelijk te maken dat ook pinguïns met hun lichaam veel kunnen uitdrukken. Evenals mensen en ook veel andere dieren beschikken pinguïns over een soort "taal": een selectie van houdingen, bewegingen en geluiden, die (tenminste voor pinguïns) heel herkenbaar zijn en waarmee een pinguïn zijn bedoelingen duidelijk kan maken. Anders zouden partners elkaar niet meer terugvinden of zou een ruzie, ontstaan om een broedhol of wat nestmateriaal, al gauw in een bloederig gevecht ontaarden Met zoveel soortgenoten bij elkaar in een kolonie is het belangrijk dat de dieren elkaar goed kennen en begrijpen. 1. Balken: Met deze roep geeft de pinguïn aan dat hij eigenaar is van het nest waarbij hij staat. 2. Slangenroep: Een paar balkt samen terwijl zij de koppen en halzen langs elkaar draaien. Gebeurt veel in de periode waarin de paarband gevormd wordt en helpt bij het verstevigen van die band 3. Imponeren: De vogels lopen met de snavel naar beneden, tegen de borst gedrukt. Met gespreide vleugels draaien de vogels om elkaar heen en proberen indruk te maken op elkaar en uit te zoeken of de ander als partner of als indringer moet worden beschouwd. 4. Buigen: Voorovergebogen, met de snavel naar de grond gericht en met trillende koppen staan deze twee vogels elkaar het hof te maken. 5. Snavelgevecht: Als bij het imponeren de andere vogel als tegenstander wordt beschouwd, komt het gauw tot een snavelgevecht. Hoog opgericht slaan de vogels met de snavels tegen elkaar. Om hun ogen tegen de snavelslagen te beschermen, worden ze vaak half toegeknepen. 6. Dreigen: Draaiend met zijn kop keert de vogel zijn tegenstander zijn wangen toe. De veren van die wangen zijn opgezet om het zwart-witte patroon nog opvallender te maken. De snavel wordt vaak dreigend vooruit gestoken. Bovenstaande "taal" is specifiek voor/van de Afrikaanse pinguïns. Toch is de basis voor de meeste soorten gelijk. Eén van de opvallendste houdingen is het "ekstatisch oprichten". Hierbij richt de pinguïn zich op, verdraait z'n ogen, wijst met de snavel met wijd-gestrekte hals naar de lucht, beweegt de vleugels langzaam heen-en-weer en schreeuwt dan zo luid hij kan. Pagina 4 van 10

5 Afhankelijk van de soort brullen ze als volgt : keizers- en koningspinguïns trompetten terwijl kuifpinguïns een geluid voortbrengen dat doet denken aan een slecht-geoliede kar. Andere schreeuwen dan weer als een ezel of een aap. In elk geval klinken die geluiden in onze oren alsof ze allemaal dringend keeltabletjes nodig hebben. Wanneer men met behulp van een sonogram het stembeeld bekijkt merkt men dat elk dier z'n eigen specifiek geluid voortbrengt. Zo kunnen ze ook in een kolonie van duizenden dieren, waar een oorverdovend geluid heerst, toch hun eigen partner terugvinden zolang ze maar luid genoeg brullen en goed genoeg luisteren. Opvallend is dat in dergelijke kolonies wanneer één vogel brult, er in een cirkel van enige meters de rest zwijgt, zodat tijdens de paringstijd iedereen toch z'n partner kan terugvinden. Dit ekstatisch oprichten geldt ook als waarschuwing voor de anderen dat een welbepaald nest van hem is. En als een paartje zich gevonden heeft, brullen ze gezamenlijk nog wat harder als begroeting (slangenroep). Buit (wat eten ze?) Voornamelijk eten pinguïns vis. Afrikaanse pinguïns eten hoofdzakelijk ansjovis, aangevuld met sardines. Natuurlijk zullen ze andere zwermen vis die toevallig voor hun bek komen niet weigeren. Ook kreeften en inktvisjes staan mee op het menu. Door de overbevissing is de ansjovis echter zelden geworden in Zuid-Amerika. De meest direct verwante soorten (humboldt-, magelhaen- en galapagospinguïns) alsook de dwerg- en geeloogpinguïns hebben voornamelijk vis op hun menu. De grootste soort, de keizerspinguïn, eet voornamelijk de Pleuragramma, een ijsvis die sterk op onze haring lijkt, en krill en inktvissen. De koningspinguïn eet soms inktvissen maar meestal kleine (ongeveer 4 cm) zwermvissen, die men lichtgevende sardines noemt. Deze lichtgevende sardines stijgen s nachts tot het wateroppervlak en overdag zwemmen ze op een diepte van ongeveer 200 à 300 meter. Omdat pinguïns s nachts echter niet genoeg zien, moeten de koningspinguïns dus diep duiken. De drie kleinere soorten (Pygoscelis: adélie-, ezels- en kinbandpinguïns) eten hoofdzakelijk krill. Krill is een verzamelnaam (uit de Noorse taal afkomstig) voor verschillende soorten kleine, planktonische kreeftachtige diertjes, ook lichtgevende garnalen genoemd. Deze voeden zich met fytoplankton. Deze krill is trouwens de belangrijkste voedselbron in Antarctica, want ook walvissen en robben leven voor een groot deel hiervan. Krill komt in grote zwermen voor (van enkele meters tot enige kilometers afmetingen) met tot wel 1000 diertjes per km³, oftewel meerdere duizend ton per zwerm. De kuifpinguïns, die in de gematigde tot sub-antarctische breedtegraden leven, voeden zich met op krill gelijkende kreeftjes maar versmaden ook een onvoorzichtige inktvis of vis niet. Vijanden Natuurlijke vijanden Zoals alle dieren vormen ook pinguïns een deel van de voedselketen, dat wil zeggen dat ook zij bepaalde vijanden hebben die hen jagen en opeten. In deze kringloop wordt niet gejaagd uit plezier maar enkel om Pagina 5 van 10

6 zichzelf en z'n jongen van voedsel te voorzien. Omdat meestal de zwakkere dieren gevangen worden, is dit een vorm van natuurlijke selectie. Men kan deze vijanden onderverdelen naarmate ze pinguïns op het land of in het water jagen. Natuurlijk zijn er ook organismen die parasiteren op de levende pinguïns door beten en steken en aldus aanleiding zijn voor infecties en ziekten. Menselijke vijanden Bovendien speelt ook de houding van de mens een grote rol in deze wereld. Wij hebben regelmatig een zeer negatieve invloed op de voedselketen en men kan ons beschouwen als de grootste vijand van de natuur. Anatomie Röntgenopname en skelet Dit is een röntgenopname van een afrikaanse pinguïn. De witte vlek in bereik van hals/borst is een identificatie-chip, zoals ook bij honden wordt gebruikt. Hieronder vind je enkele foto s van het skelet van een pinguïn En hier zijn nog wat andere diverse plaatjes van de Pinguïn. Kort overzicht van de verschillende soorten Genus Aptenodytes (Vleugelloze duiker): De grote pinguïns. Het zijn de grootste en kleurrijkste pinguïns met schitterend oranje/gele oorlappen en keelmarkering. Keizerspinguïns (Emperor) zijn een van de twee soorten die enkel op Antarctica voorkomen. Het zijn de enige vogels die nooit voet op droog vasteland zetten. De mannelijke pinguïns broeden het enkele ei uit op hun voeten gedurende de Antarctische winter (juni-september). Leg: eind mei, Broedtijd: 62 tot 64 dagen. Keizerspinguïns worden zelden in gevangenschap gezien. Latijnse naam: Aptenodytes forsteri Grootte: ca. 115 cm Gewicht: ca. 27 tot 41 kg Verspreiding: kust van Antarctica, zuidelijk Antarctica Peninsula Populatie: tot paren Koningspinguïns (King) vindt men op subantarctische eilanden rond de Zuidelijke Oceaan. Ze zijn in vele dierentuinen te bekijken, maar een van de bekendste is wel in Edinburgh dierentuin in Schotland, waar ze dagelijks door de dierentuin wandelen. Latijnse naam: Aptenodytes patagonicus Pagina 6 van 10

7 Grootte: ca. 94 cm Gewicht: ca. 13,5 tot 16 kg Verspreiding: Macquarie, Marion, Prince Edward, Kerguelen, Crozet, South Georgia, South Sandwich. Populatie: meer dan 1 miljoen paren Adélie pinguins zijn de tweede soort (naast keizerpinguïns) die enkel op Antarctica broeden. Broedtijd : 35 dagen in oktober, november. Latijnse naam: Pygoscelis adeliae Grootte: ca. 73 cm Gewicht: ca. 3,6 tot 4,5 kg Verspreiding: kust van Antarctica, South Shetlands, South Orkneys, South Sandwich, Antarctisch Peninsula. Populatie: broedende paren Kinband-, stormband- of Keelband pinguïns (Chinstrap) broeden op Antarctica en op de sub-antarctische eilanden. Ze zijn bijzonder luidruchtig en worden soms ook Steenkrakers genoemd omwille van hun doordringende kreten. Ze leggen 2 eieren. Latijnse naam: Pygocelis antarctica Grootte: ca. 73 cm Gewicht: ca. 4,5 kg Verspreiding: South Shetlands, South Orkneys, South Sandwich, Antarctisch Peninsula tot 65. Populatie: 6,5 miljoen paren Ezelspinguïns (Gentoo) broeden op de sub-antarctische eilanden rond de Zuidelijke Oceaan. Ze zijn gemakkelijk herkenbaar aan de witte vlek op hun kop. Latijnse naam: Pygoscelis papua Grootte: ca. 76 cm Gewicht: ca. 5,5 tot 6,4 kg Verspreiding: Macquarie, Falklands, Staten, South Shetlands, South Orkneys, South Sandwich, Noord Antarctisch Peninsula tot 65. Populatie: tot paren Macaroni-pinguïns zijn de grootste soort van de kuifpinguïns. Ze broeden op sub-antarctische eilanden ten zuiden van Afrika en Amerika. Ze leggen 2 eieren maar broeden er meestal maar 1 uit. Broedtijd: 35 à 37 dagen. Latijnse naam: Eudyptes chrysolophus Grootte: ca. 65 tot 76 cm Gewicht: ca. 4,5 kg Pagina 7 van 10

8 Verspreiding: Kerguelen, Crozet, Falklands, Marion, Heard, South Shetlands, South Georgia, South Sandwich, Bouvet. Populatie: paren Schlegelpinguïns (Royal) worden soms beschouwd als een ondergroep van de Macaroni maar met een witte keel. Ze komen alleen voor op Macquarie Island ten zuiden van Australie. Voor zover bekend, vind men ze in geen enkele dierentuin. Latijnse naam: Eudyptes schlegeli Grootte: ca. 60 cm Gewicht: ca. 5,5 kg Verspreiding: Macquarie Island Populatie: paren Grote kuifpinguïns (Erect-crested) vindt men op verschillende sub-antarctische eilanden ten zuiden van Nieuw-Zeeland. Latijnse naam: Eudyptes sclateri Grootte: ca. 63,5 cm Gewicht: ca. 2,7 tot 3,5 kg Verspreiding: Antipodes, Bounty, Campbell, Auckland Islands, zuidelijk Nieuw-Zeeland Populatie: meer dan paren Snares kuifpinguïns (Snares) komen enkel voor op de Snares Eilanden, die ongeveer 300 mijlen ten zuiden van Nieuw-Zeeland liggen. Het is een beschermd natuurreservaat. Latijnse naam: Eudyptes robustus Grootte: ca. 63,5 cm Gewicht: ca. 2,7 tot 3 kg Verspreiding: Snares Island Populatie: paren Dikbek- of Fjordland pinguïns (Fjordland) vindt men op de fjorden van de zuidwestkust van Nieuw- Zeeland s South Island en op Stewart Eiland (zuidelijk van Nieuw-Zeeland).Hun bestaan is sterk bedreigd door de groeiende aanwezigheid van de mens in een van de laatste bestaande wildernissen. Latijnse naam: Eudyptes pachyrhynchus Grootte: ca. 60 cm Gewicht: ca. 2,7 tot 3 kg Rotsspringers (Rockhopper) zijn waarschijnlijk de meest voorkomende kuifpinguïns. Ze leggen 2 eieren maar broeden er meestal maar 1 uit. Latijnse naam: Eudyptes chrysocome Pagina 8 van 10

9 Grootte: ca. 45 tot 55 cm Gewicht: ca. 2,3 tot 2,7 kg Verspreiding: Tristan groep, Nieuw Amsterdam, St Paul, Heard, Macquarie, Staten, Falklands, Marion, Kerguelen, Crozet, Antipodes, Auklands, Bounty, Tiera del Fuego. Populatie: 3,5 miljoen paren Afrikaanse of zwartvoet-pinguïns (African of Blackfooted of Jackass) worden gevonden rondom de Afrikaanse zuidkust. Ze worden bedreigd door de olievervuiling van passerende schepen. In Boulders Beach is een gasthuis waar men vanuit zijn bed de pinguïns kan bekijken en beluisteren. In Münster lopen in het weekend de pinguïns door de dierentuin en kan je ze zelfs strelen. Latijnse naam: Spheniscus demersus Grootte: ca. 60 cm Gewicht: ca. 3 kg Verspreiding: zuid en zuid-west Afrika Populatie : tot paren Humboldt of peruviaanse pinguïns vindt men terug op de Peruviaanse kust van Zuid-Amerika. Ze zijn de meest bedreigde pinguïnsoort. Je vind ze in vele dierentuinen. Latijnse naam: Spheniscus humboldti Grootte: ca. 60 cm Gewicht: ca. 4 kg Verspreiding: Peruviaanse en Chileense kusteilanden Populatie : vogels Magelhaen pinguïns leven op de kusten van Zuid-Amerika en op sommige Zuid-Atlantische eilanden. Latijnse naam: Spheniscus magellanicus Grootte: ca. 55 cm Gewicht: ca. 3 à 4 kg Verspreiding: zuid Chili, Patagonia, Tiera del Fuego, Staten, Falklands. Populatie: 4,5 tot 10 miljoen vogels Galápagos pinguïns leven op de evenaar. Ze zijn de meest noordelijk voorkomende pinguïns. Latijnse naam: Spheniscus mendiculus Grootte: ca. 45 tot 50 cm Gewicht: ca. 2,5 kg Verspreiding: Albemarle en Narborough in de Galápagos (voor de kust van Ecuador) Populatie: tot vogels Pagina 9 van 10

10 Geeloog-pinguïns (Yellow-eyed of Hoiho) komen voor op Nieuw-Zeeland s South Island en op verschillende sub-antartische eilanden in het zuiden van Nieuw-Zeeland. Op het vasteland van Nieuw- Zeeland is hun bestaan enorm bedreigd. Men heeft een speciaal Yellow-eyed Penguin Trust(beschermingsgebied of park) opgericht ter bescherming van hun leefwereld. Latijnse naam: Megadyptes antipodes Grootte: ca. 55 à 65 cm Gewicht: ca. 5,5 kg Verspreiding: zuidoost Nieuw-Zeeland Populatie: tot 1855 paren Dwergpinguïns (Little of Fairy of Kororaa) leven op de Zuidkust van Australië en Tasmanië en op Nieuw- Zeeland alsook op vele eilanden. Ook Chatham Islands and Cook Strait pinguïns horen bij deze groep. Latijnse naam: Eudyptula minor Grootte: ca. 30 à 40 cm Gewicht: ca. 1 kg Verspreiding: noord Nieuw-Zeeland, zuidelijk Australie. Populatie: minder dan 1 miljoen vogels Kleine witte vleugel pinguïn (White-flippered): deze groep wordt dikwijls beschouwd als een 18de soort, maar ook als een ondersoort van de gewone dwergpinguïn. Latijnse naam : Eudyptula albosignata Verspreiding: Nieuw-Zeeland s South Island, Banks Peninsula Speciaal De Baronpinguïn de koploze "Baronpinguin" hoort thuis op Salisbury Plain in Zuid-Geörgië. Hij is waarschijnlijk ontstaan voor ongeveer jaar door een kruising van de koningspinguïn en keizerspinguïn. Hij is natuurlijk niet echt koploos, maar zijn kop is ingegroeid als aanpassing aan de extreme kou in zijn broedgebied. Zijn naam kreeg hij van de wetenschap door zijn biologische plaats tussen de twee andere Aptenodytes soorten, de keizer en koningspinguïn. Zoals je aan de bruine, ongeveer één jaar oude jongen kan zien is hij in staat om zich voort te planten. Dit zijn de eerste fotos, die ooit van een baronpinguïn werden gemaakt. Pagina 10 van 10

5,8. Werkstuk door een scholier 1563 woorden 2 juli keer beoordeeld. Inhoud

5,8. Werkstuk door een scholier 1563 woorden 2 juli keer beoordeeld. Inhoud Werkstuk door een scholier 1563 woorden 2 juli 2003 5,8 211 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoud Wat zijn pinguïns? De verschillende soorten pinguïns De lichaamsbouw van een Pinguïn Broedtijd Vijanden Walrussen

Nadere informatie

nederlandse naam Franse naam manchot du Cap Engelse naam African penguin wetenschappelijke naam Spheniscus demersus Klasse vogels Verspreidingsgebied

nederlandse naam Franse naam manchot du Cap Engelse naam African penguin wetenschappelijke naam Spheniscus demersus Klasse vogels Verspreidingsgebied nederlandse naam Klasse vogels Franse naam manchot du Cap Engelse naam African penguin Orde Familie grootte 60-70 cm wetenschappelijke naam Spheniscus demersus In ZOO en Planckendael vind je vier verschillende

Nadere informatie

DE HUMBOLDT PINGUÏN. Een levend kostuum

DE HUMBOLDT PINGUÏN. Een levend kostuum DE HUMBOLDT PINGUÏN Een levend kostuum Er zijn verschillende soorten pinguïns. Die verschillen maar weinig van elkaar. Ze hebben immers allemaal een donkere rug en een witte buik. Toch zie je, als je goed

Nadere informatie

Pinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn

Pinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn Pinguïns Inhoud Waarom de naam? bouw van een pinguïn leefgebied wat eet een pinguïn? paartijd, eieren leggen, broeden en jongen grootbrengen soorten nawoord literatuurlijst Waarom de naam? Sommige soorten

Nadere informatie

in ZOO Antwerpen: zwartvoetpinguïns halen bij het zwemmen een snelheid van 7,4 km/u cm De zwartvoetpinguïns komen voor aan de Atlantische

in ZOO Antwerpen: zwartvoetpinguïns halen bij het zwemmen een snelheid van 7,4 km/u cm De zwartvoetpinguïns komen voor aan de Atlantische zwartvoetpinguïn in ZOO Antwerpen: zwartvoetpinguïn koningspinguïn macaronipinguïn gentoopinguïn in ZOO Planckendael: humboldtpinguïn zwartvoet... halen bij het zwemmen een snelheid van 7,4 km/u. nederlandse

Nadere informatie

inhoud 1. Een bijzondere vogel 2. De woonplaats 3. Soorten pinguins 4. Pinguinweetjes 5. Filmpjes Bronnen en foto s Colofon en voorwaarden

inhoud 1. Een bijzondere vogel 2. De woonplaats 3. Soorten pinguins 4. Pinguinweetjes 5. Filmpjes Bronnen en foto s Colofon en voorwaarden Pinguins inhoud 1. Een bijzondere vogel 3 2. De woonplaats 5 3. Soorten pinguins 6 4. Pinguinweetjes 12 5. Filmpjes 14 Bronnen en foto s 15 Colofon en voorwaarden 16 2 1. Een bijzondere vogel Geen vleugels,

Nadere informatie

De pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn

De pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn De pinguïn Iedereen weet wel wat een pinguïn is, maar bijna niemand weet dat er in totaal zeventien verschillende soorten zijn! Ook weet iedereen dat pinguïns in koude gebieden leven, maar niet iedereen

Nadere informatie

Er zijn achttien verschillende soorten pinguïns. Ze lijken allemaal op elkaar. Aan hun koppen kun je het

Er zijn achttien verschillende soorten pinguïns. Ze lijken allemaal op elkaar. Aan hun koppen kun je het Boekverslag door L. 3503 woorden 11 maart 2004 6 699 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave. Soorten pinguïns Het lichaam van pinguïns Eten en drinken Pinguïns op het land en in het water Pinguïn baby

Nadere informatie

Pinguïns. Otto Plantema. Antarctica. In zones waarin gevist wordt. Figuur 1. en Geelkuifpinguïn zijn circumpolaire

Pinguïns. Otto Plantema. Antarctica. In zones waarin gevist wordt. Figuur 1. en Geelkuifpinguïn zijn circumpolaire het Vogeljaar 59 (4) 2011 [193-198] 193 Soorten Pinguïns Otto Plantema Koningspinguïns, Goldharbour, Zuid-Georgia, november 2010. Inleiding De meeste van de zeventien soorten pinguïns (Spheniscidae ) in

Nadere informatie

Henrik Nie. kroost. (Verschenen in Vogels no 1, jan/feb 2001) ZOMER AAN DE ANDERE

Henrik Nie. kroost. (Verschenen in Vogels no 1, jan/feb 2001) ZOMER AAN DE ANDERE Henrik Nie kroost. (Verschenen in Vogels no 1, jan/feb 2001) ZOMER AAN DE ANDERE even Het maar om hoogzomer vieren te is het nu bedenken hartje blijft is, nog winter. dat zeker het de Heel precies vogels

Nadere informatie

KONINGSPINGUÏN pag 1 DIERENPASPOORT VAN DE. WETENSCHAPPELIJKE NAAM: Aptenodytes patagonicus. Ik ben een: vogel. Aantal jongen: 1 jong

KONINGSPINGUÏN pag 1 DIERENPASPOORT VAN DE. WETENSCHAPPELIJKE NAAM: Aptenodytes patagonicus. Ik ben een: vogel. Aantal jongen: 1 jong KONINGSPINGUÏN pag 1 WETENSCHAPPELIJKE NAAM: Aptenodytes patagonicus Ik ben een: vogel Aantal jongen: 1 jong Broedtijd: ongeveer 55 dagen Volwassen met: 4 jaar Maximale leeftijd (wild): ongeveer 25 tot

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zee-otter

Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk door een scholier 1340 woorden 8 maart 2003 5,8 129 keer beoordeeld Vak Biologie Waar leeft de zee-otter? Vroeger kwamen ze nog in het grootste deel van de grote oceaan

Nadere informatie

Evolutie, wat is dat nu feitelijk?!

Evolutie, wat is dat nu feitelijk?! Evolutie, wat is dat nu feitelijk?! Heb je je wel eens afgevraagd waarom er zo veel verschillende soorten vlinders, vogels of vissen zijn? Waarom is er niet gewoon één soort van die dieren? Er is toch

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-12-2-b Lepelaars - informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 38 tot en

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland

Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk door een scholier 1094 woorden 13 februari 2006 4,9 106 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Nieuw Zeeland Inhoudsopgave Inleiding Nieuw Zeeland Algemene dingen

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Eend Inleiding Ik hou mijn werkstuk over eenden omdat ik het leuke dieren vind en ik wil er wat over leren. Dit wil ik er over weten: Wat doen eenden de hele dag? Wat eten eenden? Wat voor soorten eenden

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie.

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. Bijlage VMBO-KB 2015 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-15-2-b De Galapagos-eilanden Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 37 tot en met 47. Bij het

Nadere informatie

Weidevogels en watervogels

Weidevogels en watervogels Dia 1 Zorg dat het geluid aan staat! en watervogels Deze powerpoint begint met het lied van Syb van de Ploeg over onze nationale vogel: de grutto. Gewoon afspelen en dan vragen wat de kinderen gezien en

Nadere informatie

Kaartenset gewervelde dieren

Kaartenset gewervelde dieren Kaartenset gewervelde dieren Deze set met plaatjes is het tweede en laatste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De Sneeuwuil

Werkstuk Biologie De Sneeuwuil Werkstuk Biologie De Sneeuwuil Werkstuk door Rikaatje 1148 woorden 25 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou De Sneeuwuil Gemaakt door: Rika van Breemen 1HVC 2017 Inleiding

Nadere informatie

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES Opdracht - voorbeeldvraag Bij elke vraag over een dier staat een rode lijst vraag die je kunt herkennen aan de thermometer naast de vraag. Kies steeds het

Nadere informatie

GEWONE ZEEHOND. Huiler

GEWONE ZEEHOND. Huiler GEWONE ZEEHOND Huiler Je zou het bijna niet geloven, maar een gewone zeehond is een echt roofdier! De zeehond is met zijn gestroomlijnde lichaam, speciale neus en handige snorharen helemaal aangepast op

Nadere informatie

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen Handleiding leerkracht Vogels in de klas Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les

Nadere informatie

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 Opdracht - voorbeeldvraag Bij elke vraag over een dier staat een rode lijst vraag die je kunt herkennen aan de thermometer naast de vraag. Kies steeds het goede antwoord uit

Nadere informatie

dieren in de dierentuin

dieren in de dierentuin dieren in de groep 4-5 Geachte leerkracht, Dit lespakket ondersteunt u bij het voorbereiden van uw schoolreisje naar Burgers Zoo. Daarnaast kan het ook prima worden ingezet als u een thema over en of exotische

Nadere informatie

5,4. Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari keer beoordeeld. De orka. Dier

5,4. Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari keer beoordeeld. De orka. Dier Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari 2017 5,4 27 keer beoordeeld Vak Biologie De orka Dier Voor mijn werkstuk heb ik de orka gekozen. Ik ben op het idee gekomen omdat ik eerst het over de dolfijn

Nadere informatie

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES Opdracht - voorbeeldvraag Bij elke vraag over een dier staat een rode lijst vraag die je kunt herkennen aan de thermometer naast de vraag. Kies steeds het

Nadere informatie

Apen. Inhoud. Orang-oetan. Gibbons. 1. Orang-oetan. 2. Gibbons 3. Handen en voeten 4. Bavianen 5. Zuid-Amerikaanse apen 6. Chimpansees 7.

Apen. Inhoud. Orang-oetan. Gibbons. 1. Orang-oetan. 2. Gibbons 3. Handen en voeten 4. Bavianen 5. Zuid-Amerikaanse apen 6. Chimpansees 7. Apen Inhoud 1. Orang-oetan 2. Gibbons 3. Handen en voeten 4. Bavianen 5. Zuid-Amerikaanse apen 6. Chimpansees 7. Apengeluiden Orang-oetan Orang-oetans zijn zeldzame maar ook schuwe apen die alleen voorkomen

Nadere informatie

6.4. Boekverslag door V woorden 11 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave. Inleiding. Groep van het dierenrijk

6.4. Boekverslag door V woorden 11 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave. Inleiding. Groep van het dierenrijk Boekverslag door V. 1256 woorden 11 april 2006 6.4 729 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave Inleiding Groep van het dierenrijk Hoe is de koala opgebouwd? Waar leeft de koala? Welke leefgewoonte heeft

Nadere informatie

Giraffe. Inhoud. Hoefachtigen. Hoefachtigen

Giraffe. Inhoud. Hoefachtigen. Hoefachtigen Giraffe Inhoud Hoefachtigen Waar komen giraffen veel voor? Eten en drinken van de giraffe? Gewicht, lengte en leeftijd De geboorte Verschillende Soorten Giraffen De gevechten Hazenslaapjes Schone oren

Nadere informatie

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen Galápagos-eilanden Inleiding Ik wil mijn spreekbeurt graag houden over de Galápagos-eilanden. De Galápagos-eilanden liggen in de Stille Oceaan en zijn heel bijzonder omdat er dieren en planten leven die

Nadere informatie

inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis

inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis Vogels op reis inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 5 4. Wintergasten 6 5. Standvogels 7 6. Deeltrekkers 8 7. Op reis 9 8. Het ontstaan van de trek 12 9. De goede richting 13 10. Een

Nadere informatie

DE IJSBEER. Super speurneus

DE IJSBEER. Super speurneus DE IJSBEER Super speurneus Hij is groot, wit en ziet eruit als een echte knuffelbeer. Toch zou je deze reus niet graag tegenkomen in de sneeuw. Gelukkig gebeurt dit ook niet snel, want waar deze poolreiziger

Nadere informatie

Met vogels op trektocht

Met vogels op trektocht Met vogels op trektocht Leerdagboek van:... Een (on)bekend geluid Wat voor geluid hoor je? Waar komt het geluid vandaan? Dit wil ik opschrijven over de vogel: Denk aan vragen als: Hoe ziet de vogel eruit?

Nadere informatie

Antarctica wordt omringt door 3 Oceanen ; de Indische oceaan, de Grote oceaan en de Atlantische oceaan.

Antarctica wordt omringt door 3 Oceanen ; de Indische oceaan, de Grote oceaan en de Atlantische oceaan. Werkstuk door een scholier 2468 woorden 6 maart 2012 5,6 24 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave. Inleiding. In dit werkstuk gaat het over 3dieren & Antarctica. Zo kun je zien wat Antarctica precies

Nadere informatie

DE GEWONE ZEEHOND. Huiler

DE GEWONE ZEEHOND. Huiler DE GEWONE ZEEHOND Huiler Je gelooft het bijna niet als je in die mooie zwarte ogen kijkt, maar een gewone zeehond is een echt roofdier. Zijn scherpe tanden en gestroomlijnde lichaam zijn perfect voor het

Nadere informatie

Afdeling Vertebrata Gewervelde dieren/chorda-dieren. Orde Anseriformes Watervogels/Eendvogels. Familie Anatidae Eendachtigen. Geslacht Anas Eenden

Afdeling Vertebrata Gewervelde dieren/chorda-dieren. Orde Anseriformes Watervogels/Eendvogels. Familie Anatidae Eendachtigen. Geslacht Anas Eenden Anatidae Rijk Animalia Dieren Afdeling Vertebrata Gewervelde dieren/chorda-dieren Klasse Aves Vogels Orde Anseriformes Watervogels/Eendvogels Familie Anatidae Eendachtigen Geslacht Anas Eenden Soort Grondeleenden,

Nadere informatie

Kijk je mee? Oerwoud. 2006, Parasol N.V. België

Kijk je mee? Oerwoud. 2006, Parasol N.V. België Kijk je mee? Oerwoud 2006, Parasol N.V. België Pag. 2 Inhoudsopgave In het oerwoud 3 De luiaard 4 De toekan 5 De jaguar 6 De leguaan 7 De tapir 8 De papegaai 9 De aap 10 De adder 11 Lianen 12 Woordenlijst

Nadere informatie

WOLF. Huilend roofdier

WOLF. Huilend roofdier WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes

Nadere informatie

Introductieles. Vogels in de klas. groep 7/8. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen

Introductieles. Vogels in de klas. groep 7/8. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen Leerkracht Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 7-8 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les activeren de leerlingen hun

Nadere informatie

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier

Nadere informatie

Werkstuk door M woorden 15 juni keer beoordeeld. Wat zijn Pterosauriërs Inleiding:

Werkstuk door M woorden 15 juni keer beoordeeld. Wat zijn Pterosauriërs Inleiding: Werkstuk door M. 1487 woorden 15 juni 2001 7 70 keer beoordeeld Vak Biologie Wat zijn Pterosauriërs Inleiding: Dit werkstuk gaat over Pterosauriërs, ik heb hiervoor gekozen omdat ik dit nog de meest interessantste

Nadere informatie

En toen kwam Darwin. On the origin of species. 1. Het ontstaan van het leven. Fossielen. 2. Getuigen van deevolutietheorie

En toen kwam Darwin. On the origin of species. 1. Het ontstaan van het leven. Fossielen. 2. Getuigen van deevolutietheorie On the origin of species En toen kwam Darwin 1. Het ontstaan van het leven 2. Getuigen van deevolutietheorie Verklaring voor het ontstaan van leven komt voor in alle culturen. Creationisme Nemen de bijbel

Nadere informatie

inhoud 1. Dolfijnen 2. De bouw van een dolfijn 3. De zintuigen 4. De school 5. Voedsel 6. Sprongen en spel 8. Gevaar! 9.

inhoud 1. Dolfijnen 2. De bouw van een dolfijn 3. De zintuigen 4. De school 5. Voedsel 6. Sprongen en spel 8. Gevaar! 9. Dolfijnen inhoud 1. Dolfijnen 3 2. De bouw van een dolfijn 4 3. De zintuigen 6 4. De school 7 5. Voedsel 8 6. Sprongen en spel 9 8. Gevaar! 10 9. Soorten dolfijnen 11 10. Filmpje 15 Pluskaarten 16 Bronnen

Nadere informatie

L I EDBIJLAGE. Liedbijlage Insecten

L I EDBIJLAGE. Liedbijlage Insecten Liedbijlage Insecten L I EDBIJLAGE Samenstelling Chrystal Cochius Illustraties Elsbeth Cochius, grafisch kunstenaar en winnares van de HeArtpool grafiekprijs Overijssel 2005 I N SECTEN Zonder insecten

Nadere informatie

Thema 3 Dieren en planten

Thema 3 Dieren en planten Les 3.1 Landschappen. 1. De appelboom 1. Een boom waarin appels groeien. 1. 3. 2. Bloeien 2. Planten en struiken hebben bloemen 3. Het weiland 3. Een stuk land waar gras op groeit en koeien en schapen

Nadere informatie

1 Kun je aan planten zien wat je aan moet?

1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? 1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? Hoofdstuk 1 Les 1 Zoek het op Bij de evenaar staat de zon hoog. Het is er warm en daardoor verdampt het water. Die warme damp stijgt op en koelt af: dan gaat

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De Pandabeer

Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk door een scholier 1603 woorden 11 juni 2009 6,3 579 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstukken: Inleiding Hoofdstuk1:Uiterlijk van de panda Hoofdstuk2:De leefomgeving

Nadere informatie

Kijk uit! Pas OP! LEERlingenblad van:... speurles. basisonderwijs groep 4, 5 & 6

Kijk uit! Pas OP! LEERlingenblad van:... speurles. basisonderwijs groep 4, 5 & 6 LEERlingenblad van:... Kijk uit! Pas OP! speurles basisonderwijs groep 4, 5 & 6 weetje Professoren hebben uitgerekend dat er op de aarde 1.386.000.000.000.000.000.000 liter water is. 2 Kijk uit! Loop jij

Nadere informatie

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.

Nadere informatie

SPEURTOCHT. Groep 7 en 8. Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord!

SPEURTOCHT. Groep 7 en 8. Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord! SPEURTOCHT Groep 7 en 8 Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord! Volg de wandelroute, dan kom je alle dieren tegen. Veel

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

INHOUD 1 WAAR LIGT HET? 2 WAAR KOMT HET VANDAAN? 3 EUROPA

INHOUD 1 WAAR LIGT HET? 2 WAAR KOMT HET VANDAAN? 3 EUROPA INHOUD 1 WAAR LIGT HET? Hoe ziet de aarde eruit? 6-7 Hoe vind je de weg op aarde? 8-9 Afstanden 10-11 De zes continenten 12-13 Oceanen en zeeën 14-15 Waar leven walvissen en haaien? 16-17 De grootste rivieren

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2015 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-15-2-b De Galapagos-eilanden Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met

Nadere informatie

Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat

Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat De Koala Inleiding. Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat Ik ga over de volgende punten iets vertellen: Wat is een koala?

Nadere informatie

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5.

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5. Dieren in groepen inhoud blz. Dieren in groepen 3 1. Insecten: de zwerm of kolonie 4 2. Vogels: de vlucht 8 3. Vissen: de school 10 4. Zoogdieren: de kudde 12 5. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto

Nadere informatie

ZOEKTOCHT VOOR SCHOLEN

ZOEKTOCHT VOOR SCHOLEN ZOEKTOCHT VOOR SCHOLEN WELKOM IN ÉÉN VAN DE MOOISTE STADSDIERENTUINEN TER WERELD. Deze zoektocht neemt je mee op stap in de ZOO. Probeer aan de hand van de bordjes die je overal zult vinden, de vragen

Nadere informatie

Gebruiksaanwijzing leerdagboek

Gebruiksaanwijzing leerdagboek Gebruiksaanwijzing leerdagboek Exempel Met vogels op trektocht Afdrukken pagina 2-13 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte

Nadere informatie

11. o - 8 ... ... ... ... f e. d i. Apenrots Leeuwenterras Kleine-Zoogdierenhuis Uilenruïne Californische zeeleeuwen Insectarium

11. o - 8 ... ... ... ... f e. d i. Apenrots Leeuwenterras Kleine-Zoogdierenhuis Uilenruïne Californische zeeleeuwen Insectarium o - 8 11. We hadden al gezien dat sommige dieren toevallig bepaalde voordelige eigenschappen hebben. Je kunt je voorstellen dat zo n dier-met-voordeel meer nakomelingen krijgt dan andere dieren. En die

Nadere informatie

inhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6.

inhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6. Vleugels inhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6. Snelle vleugels 9 7. Geboren zonder vleugels 10 8. Zaden

Nadere informatie

Stokstaartje. Inhoud. 1. Wat is een stokstaartje. 2. Mijn familie onder de grond

Stokstaartje. Inhoud. 1. Wat is een stokstaartje. 2. Mijn familie onder de grond Stokstaartje Inhoud 1. wat is een stokstaartje 2. mijn familie onder de grond 3. de jacht en het eten 4. de geboorte 5. het lijf 6. extra/vragen 1. Wat is een stokstaartje De wetenschappelijke naam van

Nadere informatie

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2 NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam

Nadere informatie

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE OPDRACHTEN

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE OPDRACHTEN NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam

Nadere informatie

ZOEKTOCHT VOOR SCHOLEN

ZOEKTOCHT VOOR SCHOLEN ZOEKTOCHT VOOR SCHOLEN WELKOM IN ÉÉN VAN DE MOOISTE STADSDIERENTUINEN TER WERELD. Deze zoektocht neemt je mee op stap in de ZOO. Probeer aan de hand van de bordjes die je overal zult vinden, de vragen

Nadere informatie

Antarctic Peninsula - Walvis spotten

Antarctic Peninsula - Walvis spotten Antarctic Peninsula - Walvis spotten Op zoek naar de reuzen van de zee Titel: Reisdatum: Reiscode: Duur: Schip: Inscheping: Ontscheping: Taal: Meer over: Antarctic Peninsula - Walvis spotten 19 mrt - 28

Nadere informatie

Kleine Zwaan. Reuzenstern

Kleine Zwaan. Reuzenstern Kleine Zwaan De kleine zwaan is ondanks de naam een grote vogel, maar toch duidelijk kleiner dan enkele veiwante soorten zoals de knobbelzwaan en de wilde zwaan. Met name de laatste vertoont sterke gelijkenis

Nadere informatie

inhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen

inhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen Dieren op reis inhoud 1. Dieren op reis 3. Waarom dieren reizen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Op zoek naar een broedplek 9 5. Weg uit de kou 13 6. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen 17 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

2. We nu nog levende katachtige is volgens deze stamboom het meest verwant aan de Poema? A de Cheeta B de Europese lynx C de Huiskat D de Jaguar

2. We nu nog levende katachtige is volgens deze stamboom het meest verwant aan de Poema? A de Cheeta B de Europese lynx C de Huiskat D de Jaguar 14 C datering De techniek van werken met het verval van 14 C is afkomstig uit onderzoek naar de ouderdom van bepaalde fossielen. De halfwaardetijd van 14 C is 5730 jaar. Over dit onderzoek worden twee

Nadere informatie

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade Chris Oxlade Chris Oxlade Anita Ganeri Anita Ganeri Boeken in deze serie e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 e-book: 978-94-6175-822-4 gebonden versie: 978-94-6175-285-7 e-book:

Nadere informatie

PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD

PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD HET KLIMAAT Het klimaat is, zo luidt de officiële definitie, het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar. Dat wil zeggen dat het klimaat in een bepaald

Nadere informatie

Zoektocht voor scholen

Zoektocht voor scholen Zoektocht voor scholen Welkom in één van de oudste stadsdierentuinen van Europa. Deze zoektocht neemt je mee op stap in de ZOO. Probeer aan de hand van de bordjes die je overal zult vinden, de vragen in

Nadere informatie

Spreekbeurt de grote Toppereend

Spreekbeurt de grote Toppereend Ra,ra wie ben ik. Spreekbeurt de grote Toppereend Inleiding Ik doe mijn spreekbeurt over de grote toppereend. Omdat ik dit een hele mooie vogel vind. En omdat jullie misschien veel te weinig weten over

Nadere informatie

SAFARIPARK BEEKSE BERGEN

SAFARIPARK BEEKSE BERGEN SAFARIPARK BEEKSE BERGEN Lespakket groep 3 en 4 Zo, wij zullen jou eens een spannend lesje leren! Groep 3 Opdracht 1 Je loopt als een echte ontdekkingsreiziger door het park en komt allerlei dieren tegen.

Nadere informatie

Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL. 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: *

Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL. 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: * Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: * * * 2 Hoe kun je de naam van een organisme opzoeken?

Nadere informatie

Mens, natuur & milieu

Mens, natuur & milieu Mens, natuur & milieu Lesbrief Biologie. In dit thema ga je aan de gang met opdrachten die gaan over de ontwikkelingen in het havengebied en de gevolgen voor natuur en milieu. Deze opdracht is een lesbrief

Nadere informatie

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen

Nadere informatie

Cruise naar de spectaculaire Rosszee (met helikopters)

Cruise naar de spectaculaire Rosszee (met helikopters) Cruise naar de spectaculaire Rosszee (met helikopters) Sluit je aan bij Oceanwide Expeditions voor een spectaculaire expeditie naar de Rosszee. De eerste Discovery Cruises naar de Rosszee zijn succesvol

Nadere informatie

1 De tropische regenwouden liggen.. de evenaar. 2 Nederland ligt.de evenaar. 3 Het Amazone gebied ligt. de evenaar.

1 De tropische regenwouden liggen.. de evenaar. 2 Nederland ligt.de evenaar. 3 Het Amazone gebied ligt. de evenaar. Lees de uitleg over het regenwoud. Ik ga op bezoek in het Amazone gebied, dat is een groot tropisch regenwoud. Zie je de rode lijn? Dat is de evenaar. Zie je de donker-groene kleur? Dat zijn tropische

Nadere informatie

Sa Ta Na Ma Snatam Kaur Feeling Good Today Nr. 7

Sa Ta Na Ma Snatam Kaur Feeling Good Today Nr. 7 Deel 2: Themalessen Les 1 De dierentuin We gaan een bezoekje brengen aan de dierentuin. Daar kun je dieren van over de hele wereld bekijken. Daarom is het net een wereldreis. In de dierentuin zijn heel

Nadere informatie

Lesbrief. biologie NATUUR EN MILIEU OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2

Lesbrief. biologie NATUUR EN MILIEU OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2 Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VWO NATUUR EN MILIEU De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.

Nadere informatie

Sprinkhanen en krekels

Sprinkhanen en krekels Sprinkhanen en krekels Springende herrieschoppers Er bestaan ongeveer 20.000 soorten sprinkhanen en krekels! En behalve in de koudste gebieden op aarde kun je ze overal tegenkomen. De verschillende soorten

Nadere informatie

RATELSLANGEN PEKARI S

RATELSLANGEN PEKARI S groep 8 DESERT Deze DESERT-speurtocht bevat open en meerkeuze vragen. Bij de meerkeuze vragen is steeds maar één antwoord goed (tenzij anders vermeld). Denk er ook aan dat je de paden niet mag verlaten

Nadere informatie

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 De kracht van prentenboeken WWW.CPS.NL

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 De kracht van prentenboeken WWW.CPS.NL Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 De kracht van prentenboeken WWW.CPS.NL Contactgegevens Bianca Lammers B.lammers@cps.nl 06 29502901 De kracht van prenten/illustraties.. In de 21 e eeuw

Nadere informatie

Leuke weetjes, puzzels, een kleurplaat en meer!

Leuke weetjes, puzzels, een kleurplaat en meer! Alles over HAAIEN Leuke weetjes, puzzels, een kleurplaat en meer! Haaienweetjes Vinnen De meeste haaien hebben acht vinnen. Deze gebruiken ze om vooruit te komen en om rechtop te zwemmen. De vorm van de

Nadere informatie

Lesbrief. biologie NATUUR EN MILIEU OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2

Lesbrief. biologie NATUUR EN MILIEU OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2 Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO NATUUR EN MILIEU De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.

Nadere informatie

CALIFORNISCHE ZEELEEUW

CALIFORNISCHE ZEELEEUW CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is een van de meest elegante waterdieren die er bestaan. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schieten ze als een pijl door het

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie De Haai

Praktische opdracht Biologie De Haai Praktische opdracht Biologie De Haai Praktische-opdracht door een scholier 1440 woorden 22 maart 2005 5,6 59 keer beoordeeld Vak Biologie DE HAAI INHOUDSOPGAVE Inleiding Hfdst.1: Wat zijn haaien? Hfdst.2:

Nadere informatie

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen Leerkracht Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les activeren de leerlingen hun

Nadere informatie

Reis informatie. Falkland Islands - South Georgia - Antarctica

Reis informatie. Falkland Islands - South Georgia - Antarctica Reis informatie TITEL Falkland Islands - South Georgia - Antarctica SCHIP Plancius INSCHEPING Ushuaia ONTSCHEPING Ushuaia Inclusief Alle maaltijden aan boord gedurende de reis, inclusief snacks, koffie

Nadere informatie

SPREEKBEURT MANDARIJNEEND

SPREEKBEURT MANDARIJNEEND SPREEKBEURT MANDARIJNEEND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE MANDARIJNEEND

Nadere informatie

Slang. Door Pamela & Eliza

Slang. Door Pamela & Eliza Slang Door Pamela & Eliza Inhoud 1. Inleiding 2. Wat eet een slang? 3. Ademhaling 4. Voortbeweging 5. Kou en hitte 6. Giftige slangen 7 t/m 9. levenswijze 12. Evolutie 13+14. Fun facts 15. Einde Inleiding

Nadere informatie

kort gras tot ±40 jaar mannetjes 2000-3500kg, vrouwtjes 1400-2000kg ±17 maanden 1 jong bijna bedreigd één per keer gevoelig

kort gras tot ±40 jaar mannetjes 2000-3500kg, vrouwtjes 1400-2000kg ±17 maanden 1 jong bijna bedreigd één per keer gevoelig BREEDLIPNEUSHOORN Breedlipneushoorn Verspreiding: Voedsel: Leeftijd: Gewicht: Draagtijd: Aantal jongen: IUCN-status: (Ceratotherium simum) de zuidelijke vorm in reservaten in Zimbabwe, Botswana, Namibië,

Nadere informatie

DE WOLF. Huilend roofdier

DE WOLF. Huilend roofdier DE WOLF Huilend roofdier De wolf heeft vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes

Nadere informatie

Veel bezoekers van de dierentuin blijven geboeid voor het verblijf van één van de

Veel bezoekers van de dierentuin blijven geboeid voor het verblijf van één van de 1 Mensen kijken graag naar apen Veel bezoekers van de dierentuin blijven geboeid voor het verblijf van één van de apensoorten staan. Of de apen eten, spelen, lopen, of gewoon een beetje voor zich uit zitten

Nadere informatie

De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka

De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka De orka De orka is de grootste soort uit de familie van de dolfijnen. De orka heeft een gezet lichaam, met een stompe snuit. Het dier heeft één spuitgat, en grote peddelvormige buikvinnen. Wil je zelf

Nadere informatie

Meer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem

Meer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade Chris Oxlade Chris Oxlade Anita Ganeri Anita Ganeri Boeken in deze serie e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 e-book: 978-94-6175-822-4 gebonden versie: 978-94-6175-285-7 e-book:

Nadere informatie

Haag - Rohrbeck. Luister naar de zee!

Haag - Rohrbeck. Luister naar de zee! Belangrijke informatie Dit product gebruikt drie batterijen van 1,5V (knoopcel batterijen van het type AG10/LR1130). Gebruik geen oude en nieuwe batterijen door elkaar. Plaats de nieuwe batterijen met

Nadere informatie

Waarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les

Waarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les B i B j O e E n K HET GONST! Er zijn al 100 miljoen jaar bijen op de planeet aarde. Dat is een stuk langer dan er mensen zijn en zelfs langer dan sommige dinosaurussen! Bijen zijn insecten die belangrijk

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie Evolutie en ordening PO

Praktische opdracht Biologie Evolutie en ordening PO Praktische opdracht Biologie Evolutie en ordening PO Praktische-opdracht door Bieb 1397 woorden 18 mei 2017 6,2 4 keer beoordeeld Vak Biologie Nieuwe olifantensoort ontdekt in Afrika 1a: Wat zijn de wetenschappelijke

Nadere informatie