Pestprotocol. SO De Optimist

Transcriptie

1 Pestprotocol SO De Optimist

2 Inhoud Voorwoord 3 Inleiding 4 Definitie plagen en pesten 5 Vormen van pesten 6 Kenmerken van daders en slachtoffers 7 Preventieve aanpak van pesten 8 Plan van aanpak bij pesten 11 Stappenplan 13 Aanbevolen media 14 Bijlages: 15 Bijlage I Bijlage II Bijlage III Bijlage IV Registratieformulier pesten Protocol probleem gedrag Protocol grensoverschrijdend gedrag Protocol time-out en verwijdering Pestprotocol De Optimist 2

3 Voorwoord Citaat uit Normen en waarden, een concrete aanpak, Bob van der Meer, 2006 Als je bedenkt dat in Nederland zo n gepeste kinderen en zo n pesters rondlopen; Als je weet dat notoire pesters impulsief zijn, weinig empathisch vermogen tentoon spreiden, een sterke behoefte hebben anderen te domineren, agressief zijn en een vier keer zo grote kans dan andere kinderen lopen in het criminele circuit terecht te komen; Als je weet dat, als je langer dan zes maanden bent gepest, je een grote kans loopt op een post traumatisch stress stoornis, gepeste kinderen aangeven dat ze door het pesten faalangstig zijn geworden, anderen wantrouwen, depressief worden, eetstoornissen, sociale angst, schoolfobie of pleinvrees ontwikkelen of overwegen zichzelf van het leven te beroven en het in sommige gevallen ook doen; Als je weet dat jonge serieverkrachters, naast een overbeschermende moeder en een voortdurend afwezige of voortdurend mishandelende vader, extreem zijn buitengesloten door leeftijdgenoten; Als je weet dat door niets te doen aan pesten, in de zwijgende middengroep meelopers, opportunisten en zich schuldig voelende kinderen ontstaan; Als je weet dat door niets te doen aan pesters deze kinderen het gevaar lopen in sportvereniging, vervolgopleiding, relatie en werk, hun pestgedrag voort te zetten en de latere mishandelaars, misbruikers, pesters op het werk en criminele te worden; Dan wordt duidelijk dat als scholen pesten op structurele wijze aanpakken, ze niet bezig zijn met de waan van de dag, maar met uiterst fundamentele zaken. Pestprotocol De Optimist 3

4 Inleiding Wij hebben een zorgplicht voor de leerlingen die ons zijn toevertrouwd. Wij moeten ze een veilige omgeving bieden waarin zij zich harmonieus en op een positieve manier kunnen ontwikkelen. Daarvoor moeten wij een veilig onderwijsklimaat scheppen met duidelijke afspraken en regels. Eén van de belangrijkste regels is respectvol omgaan met elkaar. Pesten ondermijnt de veiligheid van onze leerlingen. Om ze tegen daartegen te beschermen wordt een anti-pestbeleid dat schoolbreed wordt gedragen ingezet. Onderdeel daarvan is een pestprotocol. Dat is een tastbaar document waarin de vaste regels en afspraken zijn vastgelegd om pesten preventief en curatief aan te pakken en het anti-pestbeleid uit te dragen. Voor onze gemêleerde groep leerlingen met leer-, aandachts-, informatieverwerkings- of gedragsstoornissen is het extra moeilijk om op een sociaal aanvaardbare manier met elkaar om te gaan en zich aan algemeen geldende normen en waarden te conformeren. Om pesten aan te pakken en de veiligheid te kunnen waarborgen is dan een consequent en proactief beleid nodig. Met dit pestprotocol proberen we inzicht te geven rond het pesten van leerlingen met autisme en op basis van de huidige wetenschap en praktijk handvatten te geven om pesten te voorkomen en aan te pakken. Pestprotocol De Optimist 4

5 Definitie plagen en pesten Plagen en pesten liggen dicht bij elkaar en het één kan makkelijk leiden tot het ander. Voor onze leerlingen zijn deze abstracte begrippen moeilijk te bevatten. Zij missen de sociale vaardigheden om situaties juist in te schatten en reageren dan over het algemeen onhandig en niet adequaat. Daarom is het van groot belang om helder te hebben wat er wordt verstaan onder plagen, pesten en agressie, zodat wij ongrijpbare begrippen zo goed mogelijk kunnen uitleggen en verduidelijken met concrete voorbeelden van wenselijk en onwenselijk gedrag. We spreken van plagen als leerlingen aan elkaar gewaagd zijn en het gedrag uitnodigend is om op te reageren. Het gaat om spel dat door niemand als bedreigend of vervelend wordt ervaren. Plagen gebeurt over en weer en vergroot de sociale weerbaarheid. Leerlingen die elkaar aardig vinden plagen elkaar soms. Degene die plaagt heeft niet de intentie om de ander te beschadigen. Er kan samen om gelachen worden en het is door een ieder zo weer vergeten. Leerlingen met een laag zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen of (ex) slachtoffers van pesten kunnen vaak niet tegen plagen. Ook onze doelgroep vat plagen vaak verkeerd op en ervaren het als pestgedrag. We spreken van pesten als de ander het plagen niet leuk meer vindt en er toch mee wordt doorgegaan. Pesten heeft een systematisch karakter waarbij de dader misbruik maakt van macht en het slachtoffer niet in staat is om zichzelf te verdedigen. Bij onze doelgroep is een juiste analyse van een voorval van groot belang. Met name minder begaafde leerlingen van onze doelgroep laten soms grensoverschrijdend gedrag zien. Het gedrag wordt geïnterpreteerd als gedragsproblematiek, zonder dat de oorzaak achter het gedrag wordt achterhaald. Bij nadere analyse is er vaak sprake van imitatiegedrag of zijn deze leerlingen zelf gepest. Pestprotocol De Optimist 5

6 Vormen van pesten Pesten doet zich voor in uiteenlopende situaties en er zijn verschillende vormen van pesten die zich afzonderlijk kunnen voordoen, maar ook in combinatie kunnen voorkomen. Pesten uit zich op verschillende manieren; verbaal, psychologisch, fysiek en digitaal. Voorbeelden van verbaal pesten: Volstrekt doodzwijgen van het slachtoffer. Nooit de echte naam, maar een bijnaam van het slachtoffer gebruiken. Voortdurend zogenaamde leuke opmerkingen over het s lachtoffer maken. Steeds het slachtoffer uitschelden. Het slachtoffer voortdurend van iets de schuld geven. Opmerkingen maken over kleding. Beledigende opmerkingen maken. Voorbeelden van psychologisch pesten: Opzettelijk negeren van het slachtoffer. Overslaan bij het uitdelen van versnaperingen of uitnodigingen tijdens verjaardagen. Het slachtoffer laten geloven dat hij dom of lelijk is. Het slachtoffer laten geloven dat hij mislukt is en beter niet geboren had kunnen worden. Isoleren van het slachtoffer van de rest van de groep. Het slachtoffer niet kiezen waardoor hij als laatste overblijft. Briefjes doorgeven. Geen afspraken maken met het slachtoffer waardoor deze in het ongewisse blijft over hetgeen hij voor een opdracht moet doen. Vormen van fysiek pesten: Fysiek of seksueel mishandelen. Bij herhaling lichaam of kleding aanraken of tegen de stoel tikken. Buiten school opwachten, slaan of schoppen. Op weg van en naar school achterna rijden. Bewust de verkeerde kant opsturen. Als slaaf behandelen. Bezittingen aanraken of afpakken. Cadeaus eisen of geld afpersen. Jennen. Vormen van digitaal pesten: SMS berichten, al dan niet met nummerherkenning. Slachtoffer belachelijk maken in chat-rooms. MSN berichten met dreigementen aan of privé informatie over het slachtoffer. Privé opnames van pestgedrag via GSM op You Tube zetten. Pesten via hyves of facebook. Pestprotocol De Optimist 6

7 Kenmerken van daders en slachtoffers Het is van groot belang dat wij de kenmerken van daders en slachtoffers van pestgedrag herkennen en duidelijk stelling nemen tegen pesten. Dat doen wij door de houding, gedragingen en eigenschappen van daders en slachtoffers van pestgedrag te onderkennen en dergelijke signalen aan te pakken. Signalement van daders: Wil zich machtig voelen. Wil controle uitoefenen. Vind het leuk/interessant om andere kinderen pijn te doen. Heeft charisma en charme. Weet het juiste moment te kiezen om ongezien te kunnen pesten. Vind het leuk om anderen te laten lijden door plagen, bedreigingen, intimideren of psychisch mishandelen. Is heetgebakerd. Is impulsief. Kan zich moeilijk houden aan regels en afspraken. Onaangepast gedrag: aanvallend, oppositioneel of agressief naar anderen. Voelen weinig medeleven voor de kinderen die zij pesten. Kunnen zich slecht verplaatsen in (de situatie van) een ander. Hebben een lage frustratiedrempel. Hebben een stoer voorkomen. Zijn betrokken bij ander asociaal of crimineel gedrag (stelen of vandalisme). Signalement van slachtoffers: Zijn stil, gevoelig of passief. Zijn ongelukkig, onzeker en verward. Lijken verdrietig, depressief of wisselvallig. Zijn op hun hoede. Hebben een lage eigenwaarde. Hebben lichamelijke klachten: hoofdpijn, buikpijn, tics of angstzweet. Hebben angst, stress of twijfel om naar school toe te gaan. Zijn minder gemotiveerd om te werken voor school. Komen gehavend uit school: vuile of kapotte kleding, beschadigde boeken. Vertonen kenmerken van lichamelijke mishandeling: blauwe plekken, krabbels of sneeën. Slapen niet goed, hebben nachtmerries of h uilen in hun slaap. Doen letterlijk alles om erbij te horen: gevaarlijk, ongewenst, onderdanig of ongepast gedrag. Schrikken van plotselinge uitingen van boosheid van anderen. Zijn sociaal geïsoleerd (weinig vrienden). Denken dat alles wat een ander doet pestgedrag is. Pestprotocol De Optimist 7

8 Preventieve aanpak van pesten Om pesten aan te pakken werken wij met een pro-actief beleid dat schoolbreed is ingevoerd en in de interne zorgstructuur is verankerd. Een pro-actief beleid bestaat uit een preventieve aanpak, signaleren en duidelijk stelling nemen en een plan van aanpak volgens protocol grensoverschrijdend of probleem gedrag. Een preventieve aanpak bestaat uit; voorbeeldgedrag, eenduidige gedragsregels en afspraken, toezicht houden, verduidelijken van sociale situaties en lesactiviteiten. Voorbeeldgedrag: Onze leerlingen verwerken informatie anders dan leerlingen zonder autisme. Zij hebben daardoor in hun contacten, problemen met (verbale en non-verbale) communicatie, interactie en verbeelding. Soms kunnen zij hierdoor de betekenis van een gebeurtenis of situatie niet begrijpen of plaatsen. Zij kunnen zich ook moeilijk inleven in de situatie van een ander en hebben moeite met abstracte begrippen, zoals feestvreugde, vriendschap, vrije tijd, verkering en dergelijke. Dit maakt het voor hun lastig om zichzelf te handhaven binnen de gevestigde orde op school. Hierdoor zijn ze kwetsbaar voor pesterijen en worden ze makkelijk slachtoffer van potentiele daders. Vanwege problemen in de communicatie, interactie en verbeelding kunnen zij zich moeilijk iets voorstellen en kopiëren zij andermans gedrag. Het voorbeeld dat de leerkracht geeft is van groot belang. In een veilig klimaat zal minder gepest worden. Daarom willen wij als team onze leerlingen een omgeving bieden waar: Duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar. Aanvaarding van verschillen wordt aangemoedigd. Ruzies niet met geweld worden opgelost, maar worden uitgesproken. Leerlingen mogen zijn wie ze zijn en worden gerespecteerd in hun eigenheid. Agressief gedrag niet wordt geaccepteerd. Leerkrachten duidelijk stelling nemen tegen dergelijke gedragingen. Eenduidige gedragsregels en afspraken: Onze leerlingen zijn gebaat bij duidelijke regels en afspraken. Belangrijk is dat deze regels en afspraken in het beleid van school zijn verankerd en dat het team deze afspraken kent en consequent handhaaft. Wij hanteren binnen school de volgende gedragsregels en afspraken om de veiligheid van onze leerlingen en teamleden en de orde in en om de school te waarborgen: We beoordelen mensen op hoe ze zijn en niet op hun uiterlijk. We accepteren elkaar zoals we zijn. We tonen respect naar elkaar, ook in het taalgebruik. We sluiten niemand buiten. We helpen elkaar. We zijn eerlijk tegen elkaar. We luisteren naar elkaar. We noemen iedereen bij zijn eigen naam en gebruiken geen bijnamen. We zeggen geen nare dingen tegen elkaar. We lachen elkaar niet uit. We beledigen niemand. We bedreigen niemand. We praten gewoon (ook bij ruzie) en schelden elkaar niet uit. Pestprotocol De Optimist 8

9 We doen elkaar (lichamelijk of geestelijk) geen pijn. We kiezen (bij een ruzie) geen partij. We letten op dat er niet gepest wordt. We blijven van andermans spullen af. Toezicht houden: Er zijn op school genoeg situaties te vinden waar daders van pestgedrag in de gelegenheid zijn om te pesten. Om de veiligheid van onze leerlingen te waarborgen is het daarom van groot belang om toezicht te houden. Natuurlijk is het niet mogelijk om in alle situaties altijd en overal toezicht te houden. Wel is belangrijk dat wordt onderzocht waar leerlingen zich niet veilig voelen en dat afspraken gemaakt worden en maatregelen worden getroffen om onveilige situaties te voorkomen en aan te pakken. Wij zien erop toe dat er zich geen ongeregeldheden voordoen door in de volgende situaties toezicht te houden: Tot de school geopend wordt, blijven de leerlingen in hun taxibus zitten. Als de school geopend wordt, staan er één of twee teamleden bij de ingang van de school. Bij binnenkomst, tijdens leswisselingen en bij het naar buiten gaan staan alle leerkrachten bij de deuropening van hun klaslokaal. Wij lopen op gezette tijden rondes in een vaste volgorde door de klas. Computertafels worden op een zodanige wijze gepositioneerd dat de leerkracht altijd daadwerkelijk zicht heeft op de beeldschermen. Tijdens aanvang en afsluiting van de gymlessen van de onderbouw, begeleidt de leerkracht/assistent de leerlingen van de groep van en naar de speelzaal. Tijdens aanvang en afsluiting van gymlessen van de midden- en bovenbouw, begeleidt de leerkracht/assistent de leerlingen van de groep van en naar het sportcomplex en houdt toezicht in de kleedkamers en op de gang. Tijdens de pauzes lopen er twee tot vier teamleden pleinwacht. Indien nodig wordt bijstand gevraagd aan teamleden die op dat moment beschikbaar zijn. De leerkracht van leerlingen die probleem- of grensoverschrijdend gedrag vertonen worden altijd ingelicht. De leerlingen moeten hun mobiele telefoons en andere elektronische apparaten tijdens schooltijd uitschakelen. Bij activiteiten buiten school zijn leerlingen nooit alleen, maar minimaal in tweetallen. Als de school uit gaat, dan loopt de leerkracht/assistent van de groep mee naar buiten en houdt toezicht op het plein totdat alle leerlingen van de eigen groep zijn vertrokken. Verduidelijken van sociale situaties: Onze leerlingen hebben problemen met de Theory of Mind (TOM). Dat houdt in dat zij minder vaardig zijn in herkennen, verklaren en voorspellen van gedrag. Uit onderzoek blijkt dat leerlingen soms positieve situaties als negatief (pestgedrag) beoordelen. Omgekeerd is ook mogelijk. Zij kunnen negatieve (pestgedrag) situaties als positief beoordelen. Sociale situaties vragen continue om communicatie, interactie en verbeelding. Dit zijn daarom situaties die snel onbegrip kunnen geven en daarmee een andere reactie dan verwacht. Onze leerlingen hebben hierbij ondersteuning nodig. Wij bieden ondersteuning op de volgende manieren: Pestprotocol De Optimist 9

10 Voorbespreken van sociale situaties. Begeleiden van sociale situaties. Nabespreken van sociale situaties. Van tevoren informeren over veranderingen. Afwijkende situaties voorbereiden. Afwijkende situaties evalueren. Lesactiviteiten: Om ervoor te zorgen dat onze leerlingen de regels en afspraken eigen maken, is het belangrijk om aan het begin van elk schooljaar de gedragsregels in de groep te bespreken en zo nodig aan te passen. Dit maakt de inhoud van onze hoofdregel Op onze school wordt niet gepest concreet en expliciet. Het is raadzaam om geen pestsituatie als uitgangspunt te nemen als pesten bespreekbaar wordt gemaakt in de klas. Probeer het onderwerp daar bovenuit te tillen, bijvoorbeeld aan de hand van een krantenknipsel of tv-uitzending. Er kan ook een algemeen probleem aan de orde worden gesteld om via dat probleem bij het probleem van de klas te komen. Het is minder beladen en makkelijker om vanuit een algemeen onderwerp de overstap te maken naar het probleem in de klas. In de regel komen leerlingen dan ook zelf met voorbeelden. Mogelijke onderwerpen zijn: Oorlog en vrede en het gevoel van overwinnaars en overwonnenen. De schending van mensenrechten of rechten van kinderen. Machtsmisbruik in het algemeen. Kindermishandeling door volwassenen. Pestprotocol De Optimist 10

11 Plan van aanpak bij pesten Zodra pesten wordt gesignaleerd, volgt er een plan van aanpak voor de betrokken leerlingen. Wij bezitten over een protocol grensoverschrijdend gedrag. Dit protocol wordt ook ingezet voor pesten. Indien het volgen van dit protocol niet toereikend is, wordt er een plan van aanpak opgezet. Bij het plan van aanpak wordt door middel van een registratieformulier pesten een situatieschets gemaakt en gekeken naar de achterliggende oorzaak en bijkomende factoren van het pesten. Dit wordt gedaan door de groepsleerkracht. Als het plan van aanpak succesvol is, dan kan het plan losgelaten worden. Bij sommige leerlingen zal het nodig zijn om het plan van aanpak door te zetten, om te voorkomen dat de leerling terugvalt in het gedrag. Als het plan van aanpak niet succesvol is, dan wordt het bijgesteld of wordt er een nieuw plan van aanpak opgesteld. Als dat het geval is, dan wordt dat gedaan door de groepsleerkracht en orthopedagoog. Als ook dat plan van aanpak niet succesvol is, dan wordt met alle betrokkenen een plan van aanpak opgesteld. Als ook dat plan van aanpak niet succesvol is, dan wordt de leerling overgeplaatst naar een andere groep of in het uiterste geval naar een andere school. Dit besluit kan alleen genomen worden door het MT (afdelingsleider, directeur). Als de leerling naar een andere groep wordt overgeplaatst, blijft het plan van aanpak van kracht. Slachtoffer: Slachtoffers van pestgedrag, kunnen op twee manieren reageren. Ze worden passief of ze gaan uitdagen. Beide gedragingen zijn reacties op de dader. Het is onze taak deze leerlingen zich ervan bewust te maken dat zij het pestgedrag in veel gevallen onbewust zelf oproepen. Het is van belang deze leerlingen zich bewust te laten worden van de manier waarop zij in de wereld staan. Voor deze leerlingen zou een sociale vaardigheidsen eventueel weerbaarheidstraining een optie kunnen zijn. Dader: Pesten levert gevoelens op van angst, stress en minderwaardigheid. Pesten op school kan leiden tot slechtere schoolprestaties, ziekte en verzuim. Als er niet adequaat wordt ingegrepen kan pesten leiden tot posttraumatische stressstoornis, depressie en uiteindelijk zelfs aanleiding zijn voor zelfmoord. Het is onze taak deze leerlingen duidelijk te maken wat zij doen door middel van het beschrijven van hun gedrag en handelen en wat de gevolgen daarvan zijn voor zichzelf en voor het slachtoffer. Het is van belang om pesten vroegtijdig te signaleren en duidelijkheid te bieden aan de daders, omdat leerlingen met gebrek aan invoelend vermogen meer risico lopen om later crimineel gedrag te vertonen dan andere leerlingen. De groep betrekken: Bij voorkeur worden gesprekken met de betreffende leerlingen individueel gevoerd. In sommige gevallen kan het raadzaam zijn om het pesten aan de orde te stellen in de hele groep. Dit kan op twee manieren: de niet-confronterende - en de confronterende methode. De niet confronterende methode houdt in dat de leerkracht een algemeen probleem aan de orde stelt om via dat probleem bij het probleem van de groep te komen. in het algemeen of kindermishandeling door volwassenen. Pestprotocol De Optimist 11

12 De confronterende methode past de leerkracht toe wanneer een leerling in het zicht lichamelijk of geestelijk wordt mishandeld. De leerkracht neemt duidelijk stelling en voert een gesprek met de groep over het pesten in het algemeen. Vervolgens worden er afspraken en regels gemaakt. Ouders betrekken: Voor een positief en gewenst resultaat is het van groot belang dat ouders worden ingelicht en betrokken. Vanaf het moment dat het protocol grensoverschrijdend gedrag wordt gevolgd, dan worden ouders van zowel dader als slachtoffer telefonisch ingelicht. Als het pesten niet stopt en er een plan van aanpak moet worden opgesteld, dan worden de ouders van het slachtoffer telefonisch ingelicht en de ouders van de dader uitgenodigd voor een gesprek op school. Dit gesprek wordt gevoerd door de leerkracht nadat er een plan van aanpak is opgesteld, zodat het plan van aanpak kan worden besproken. Nadat het plan van aanpak is geëvalueerd, dan worden de ouders worden opnieuw uitgenodigd voor een gesprek op school, zodat het resultaat kan worden besproken. Als het plan van aanpak succesvol is, dan wordt dit gesprek gevoerd door de leerkracht. Als het plan van aanpak moet worden bijgesteld, dan is ook de orthopedagoog aanwezig bij dit gesprek. Het resultaat en bijgestelde plan van aanpak worden besproken. Nadat ook dat plan van aanpak is geëvalueerd, dan worden de ouders opnieuw uitgenodigd voor een gesprek op school. Als het plan van aanpak succesvol is, dan wordt dit gesprek gevoerd door de leerkracht en de orthopedagoog. Als het plan van aanpak moet worden bijgesteld, dan is ook het MT (afdelingsleider, directeur) aanwezig bij dit gesprek. Het resultaat en bijgestelde plan van aanpak worden besproken. Tevens worden ouders ingelicht over de vervolgstappen als ook dit plan van aanpak niet succesvol is. Pestprotocol De Optimist 12

13 Stappenplan 1. De leerkracht signaleert het pestgedrag. 2. De leerkracht neemt duidelijk stelling tegen het pestgedrag. 3. Het protocol grensoverschrijdend gedrag wordt gevolgd. 4. Als het pestgedrag niet stopt na 3 maal het protocol grensoverschrijdend gedrag te hebben moeten volgen, wordt een plan van aanpak opgesteld. Plan van aanpak opstellen en ouders betrekken (leerkracht) d.m.v. registratieformulier pesten Evaluatie Succesvol? Ja Nee Doel bereikt Plan loslaten/doorzetten Contact ouders Bijstellen of nieuw plan van aanpak en ouders betrekken (leerkracht en orthopedagoog) Evaluatie Succesvol? Ja Nee Doel bereikt Plan loslaten/doorzetten Ouders inlichten Bijstellen of nieuw plan van aanpak en ouders betrekken (alle betrokkenen) Evaluatie Succesvol? Ja Nee Doel bereikt Plan loslaten/doorzetten Ouders inlichten Overplaatsing naar andere groep/andere school en ouders betrekken (besluitvorming door MT) Plan van aanpak blijft van kracht Aanbevolen media Pestprotocol De Optimist 13

14 Boeken: Dublin, N., (2008), Het Aspergersyndroom en pesten, Gids voor ouders, leerkrachten en professionals, Uitgeverij Pica, ISBN Van der Meer, B., (2006), Normen en waarden, een concrete aanpak, Europees Expertisecentrum voor Veiligheid/E2V2, ISBN Hendrikse, E. (2006), Zwartboek over pesten op school, Uitgeverij Free Musketeers, ISBN Films: Wat je pest ben je zelf, een DVD over pesten in het onderwijs, Stinafo, Ben X, Eyeworks, Websites: Pestprotocol De Optimist 14

15 De Optimist Locatie Jonkheer Opperdoes van Alewijnstraat 4 Postbus 382, 8300 AJ Emmeloord T E deoptimist@eduvier.nl I Registratieformulier pesten Incident Datum: Tijdstip: Groep: Groepsleerkracht: Dader Naam leerling: Achterliggende oorzaak Categorieën Pesten 0 Digitaal pesten 0 Fysiek pesten 0 Psychologisch pesten 0 Verbaal pesten Slachtoffer Naam leerling: Achterliggende oorzaak Bijkomende factoren Bijkomende factoren Plan van aanpak Pedagogisch 0 Extra expertise gedragsverbetering 0 Extra sociaal-emotionele expertise 0 Inzet ouders/verzorgers 0 Nazorg slachtoffer 0 Omgeving aanpassen 0 Vaardigheden leren Schoolmaatregel 0 Plan van aanpak opstellen 0 Plan van aanpak bijstellen 0 Naar andere klas 0 Naar andere school Toelichting Plan van aanpak Pedagogisch 0 Extra expertise gedragsverbetering 0 Extra sociaal-emotionele expertise 0 Inzet ouders/verzorgers 0 Nazorg slachtoffer 0 Omgeving aanpassen 0 Vaardigheden leren Schoolmaatregel 0 Plan van aanpak opstellen 0 Plan van aanpak bijstellen 0 Naar andere klas 0 Naar andere school Toelichting Plan van aanpak middengroep Geplande evaluatie Handtekening Pestprotocol De Optimist 15

16 De Optimist Locatie Jonkheer Opperdoes van Alewijnstraat 4 Postbus 382, 8300 AJ Emmeloord T E deoptimist@eduvier.nl I Evaluatieformulier pesten Gesprek Datum: Tijdstip: Aanwezig: Notulist: Resultaten 0 Plan van aanpak is succesvol en wordt losgelaten. 0 Plan van aanpak is succesvol, maar wordt doorgezet terugval van het gedrag te voorkomen. 0 Plan van aanpak is niet succesvol en wordt bijgesteld door de leerkracht en de orthopedagoog. 0 Plan van aanpak is niet succesvol en wordt bijgesteld door alle betrokkenen. 0 Plan van aanpak is niet succesvol, daarom wordt er besloten tot overplaatsing naar een andere groep/school. Afspraken Datum van de volgende evaluatie: Aanwezig bij de volgende evaluatie: Plan van aanpak wordt bijgesteld door: Datum van het overleg met ouders/verzorgers: Aanwezig bij het overleg met ouders/verzorgers: Toelichting Handtekening Pestprotocol De Optimist 16

17 De Optimist Locatie Jonkheer Opperdoes van Alewijnstraat 4 Postbus 382, 8300 AJ Emmeloord T E deoptimist@eduvier.nl I Protocol probleemgedrag Definitie: Onder probleemgedrag wordt het volgende verstaan: o Obscene taal/gebaren o Ongehoorzaam o Respectloos / brutaal o Orde verstoren o Plagen/schelden o Liegen/bedriegen Kinderen houden zich niet aan de regels (regelovertreding) Stappenplan: 1. Het kind krijgt een waarschuwing. De leerkracht maakt hierbij oogcontact en laat het kind de afspraak herhalen. Volgens het herstelrecht wordt: het effect van het gedrag op de gevoelens van anderen benoemd stelt de leerkracht vragen die de bewustwording stimuleren van het gedrag en het effect op anderen. een herstelgesprek in de kring of in een klein groepje van betrokkenen gevoerd, met behulp van de volgende vragen: o Wat is er gebeurd? o Wat dacht je op dat moment en hoe denk je er nu over? o Wie is er door het gebeurde beschadigd, benadeeld en hoe? o Hoe zorgen we ervoor dat iedere betrokkene zijn kant van het verhaal kan laten horen? o Wat is nodig om te herstellen wat gebeurd is? o Wat leren we hierover voor de toekomst? Zo wordt voor het kind duidelijk waarom zijn gedrag niet gepast is. 2. Bij de tweede waarschuwing wordt benoemd wat de sanctie is als een kind met dit gedrag door blijft gaan. Onnieuw wordt volgens de principes van het herstelrecht gewerkt. 3. Grijpt het kind de mogelijkheden tot herstel niet aan, wordt bij de derde keer een maatregel genomen. Denk aan: aparte plek in de klas, schrijven of tekenen over wat er is gebeurd, tafel op de gang. Maatregelen moeten proportioneel worden toegepast. Uitleggen waarom je tot die maatregel overgaat. 4. Als het kind de maatregel niet op de juiste manier uitvoert, wordt het kind verwijderd naar de time-outruimte. De leerkracht geeft het kind werk mee en spreekt af hoelang het kind daar moet blijven. De leerkracht komt het kind na die tijd weer halen en er vindt een herstelgesprek plaats. 5. De leerkracht vult een registratieformulier probleemgedrag in. Bij meerdere formulieren (3) volgt er een intern overleg over een vervolgstap. Pestprotocol De Optimist 17

18 De Optimist Locatie Jonkheer Opperdoes van Alewijnstraat 4 Postbus 382, 8300 AJ Emmeloord T E deoptimist@eduvier.nl I Protocol grensoverschrijdend gedrag Definitie: Onder grensoverschrijdend gedrag wordt het volgende verstaan: o Vechten / fysieke agressie o Diefstal o Vernieling o Weglopen o Bedreigen / pesten o Discriminatie Stappenplan: 1. Kind wordt verwijderd naar de afdelingsleider. 2. Leerkracht vult het registratieformulier grensoverschrijdend gedrag in. 3. Als het kind rustig is gaat de afdelingsleider in gesprek. Daarna volgt ook een gesprek met de andere betrokkenen (zowel dader als slachtoffer). Daarbij is het belangrijk dat alle partijen gehoord (confrontatie met het slachtoffer) worden en dat er samen naar een oplossing gezocht wordt. 4. De orthopedagoog, ib-er en afdelingsleider bepalen de maatregel die genomen wordt. Dit wordt een maatregel die passend is bij het vergrijp; proportioneel. Maatregelen kunnen zijn: dag(en) time-out intern dag(en) time-out extern dag(en) Schorsing 5. Ook wordt er bepaald of er contact opgenomen wordt met de hulpverlening / politie. 6. De ouders worden liefst telefonisch of anders schriftelijk op de hoogte gebracht door de afdelingsleider. 7. Kind wordt op de hoogte gebracht van de maatregel. Pestprotocol De Optimist 18