Document Pro 3 Procesverantwoordelijke: Hoofd opvangvormen Taakverantwoordelijke: Pedagogisch medewerkers Toepassingsgebied KDV PSZ BSO

Transcriptie

1 TITEL Doel: GEZONDE VOEDING Kinderen die bij onze organisatie opgevangen worden krijgen gezonde voeding. Pedagogisch medewerkers hebben kennis van gezonde voeding Document Pro 3 Procesverantwoordelijke: Hoofd opvangvormen nummer Taakverantwoordelijke: Pedagogisch medewerkers Toepassingsgebied KDV PSZ BSO Inleiding Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen biedt kwalitatief goede opvang. Uiteraard hoort hier ook een gezonde en verantwoorde voeding bij. Daarom vinden wij het belangrijk om onze ideeën over een gezonde voeding voor kinderen vast te leggen in een voedingsbeleid. Wij hechten bijzondere waarde aan een gezonde en uitdagende leefomgeving voor kinderen. Aan het inrichten van natuurlijke buitenruimtes en natuurbelevingen geven wij bijzondere aandacht. Ook het aanbieden van gezonde voeding maakt deel uit van een gezonde leefomgeving voor kinderen. Het ontwikkelen van een gezonde levensstijl zien wij als een persoonlijke competentie. Kinderen ontwikkelen deze competentie in en met hun omgeving. Binnen de kinderopvang kunnen wij bij uitstek een geschikte omgeving aanbieden en de pedagogisch medewerker kan een gezonde leefstijl voorleven en aantrekkelijk maken voor kinderen. Uitgangspunt voor het bieden van een gezonde voeding binnen onze kinderopvang is een gevarieerd en aantrekkelijk aanbod van eten en drinken in een omgeving die voorbeeld is van een gezonde levensstijl. De schijf van vijf Bij het opstellen van het voedingsbeleid hebben wij rekening gehouden met de voedingsadviezen van het voedingscentrum.( Gezond eten betekent volgens het voedingscentrum een bewuste keuze maken. Wie elke dag uit alle vakken kiest en zich aan de vijf regels houdt, krijgt voldoende en gezonde voedingsstoffen binnen. De vijf vakken leveren: 1. Groente en fruit: vitamine C, foliumzuur, kalium, vezels 2. Brood, granen, aardappelen, rijst, pasta, couscous en peulvruchten: koolhydraten, eiwitten, vezels, B-vitamines, calcium en ijzer. 3. Zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers: eiwitten, visvetzuren, ijzer, calcium en B-vitamines. 4. Vet en olie: vitamine A, D, E en essentiële vetzuren. 5. Dranken: Vocht om de vochtbalans van het lichaam in evenwicht te houden. De vijf regels zeggen: HANDBOEK: GROEPSLEIDING BLADZIJDE: 1 van 5

2 Eet gevarieerd: Variatie is gezond. Voedingsmiddelen hebben allemaal een verschillende samenstelling. Er is niet één voedingsmiddel dat alle voedingsstoffen in voldoende mate bevat. Eet daarom gevarieerd, zodat de voeding alle nodige stoffen levert. Eet niet teveel en beweeg: Let op een goede energiebalans. Dat wil zeggen dat de energie die je lichaam uit de voeding krijgt in evenwicht is met de energie die je verbruikt. Eet minder verzadigd vet: Het ezelsbruggetje Verzadigd = Verkeerd, Onverzadigd = Oké is een handig hulpmiddel voor een gezonder eetpatroon. Als je veel verzadigd vet eet, verhoogd dit het risico op hart en vaatziekten. Eet veel groente, fruit en brood: Van groente, fruit en brood (en aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten) kun je ruime hoeveelheden eten. Ze bevatten in verhouding weinig calorieën, veel voedingsstoffen en ze geven een verzadigd gevoel. Een ruime consumptie van groenten en fruit verlaagd het risico op chronische ziekten. Daarom vormen zij de basis voor een gezonde voeding. Ga veilig met voedsel om: Jaarlijks lopen bijna een miljoen mensen een voedselinfectie op. Vaak gebeurt dit thuis en is het met eenvoudige maatregelen te voorkomen. (zie: Voedingsbeleid Het voedingsbeleid is van toepassing op alle kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en buitenschoolse opvang locaties. Van de genoemde tijdstippen kan afgeweken worden. Kinderdagverblijf Regelmaat en variatie vinden wij belangrijk bij het aanleren van gezonde eetgewoontes. Daarom hanteren wij op de kinderdagverblijven ruwweg de volgende dagindeling: 9.30 uur fruit en sap of water en eventueel een gezond koekje uur brood en melk of (vruchten)thee uur fruit en sap of water uur tussendoortje Peuterspeelzalen Ook op de peuterspeelzalen bieden wij s morgens en s middags iets te eten aan: 9.30 uur fruit en sap of water en eventueel een gezond koekje uur fruit en sap of water en eventueel een gezond koekje Buitenschoolse opvang Tijdens de schoolweken bieden wij de kinderen nadat ze van school komen rond uur eerst fruit en wat te drinken aan. Rond uur krijgen de kinderen een tussendoortje aangeboden. Kinderen die voor schooltijd voor 7.40 uur op de buitenschoolse opvang aanwezig zijn, hebben de mogelijkheid om te ontbijten. Voor het ontbijt bieden wij brood met beleg en melk of (vruchten)thee aan. Tijdens de schoolvakanties proberen we het volgende schema aan te houden. Natuurlijk kan hier bijvoorbeeld vanwege activiteiten e.d. vanaf geweken worden uur fruit en drinken uur brood en melk of (vruchten)thee uur fruit en drinken uur tussendoortje BLADZIJDE: 2 van 5

3 Verlengde openingstijden Aan kinderen die gebruik maken van verlengde openingstijden bieden wij extra eten en drinken aan. Vanzelfsprekend kunnen de kinderen altijd water drinken en wordt er op warme dagen op toegezien, dat de kinderen voldoende drinken. Maaltijden en tussendoortjes Broodmaaltijd Wij bieden de kinderen bruin brood of fijn volkorenbrood aan. Bruinbrood en volkorenbrood bevatten meer vezels, vitamines en mineralen dan wit brood. We gebruiken halvarine of zachte margarine op het brood. Deze zijn een belangrijke bron van vitamine A, D en E. Voor kinderen onder de vier jaar adviseert het voedingscentrum margarine te gebruiken. Kinderen onder de vier jaar hebben voor hun ontwikkeling namelijk meer vet nodig dan oudere kinderen. Bij het kiezen van de boterhammen letten wij op voldoende variatie tussen hartig en zoet beleg. Variatie is onder andere goed voor de smaakontwikkeling van de kinderen. Bij jonge kinderen letten wij erop dat de keuze niet te groot is, zodat zij niet overprikkelt raken. Wel proberen wij te variëren in ons aanbod, zodat zij elke keer weer nieuwe keuzes kunnen maken. Op het kinderdagverblijf leren we de kinderen aan, om met een vorkje te eten om hun zelfstandigheid te vergroten en de fijne motoriek te stimuleren. Op de buitenschoolse opvang stimuleren wij de kinderen om hun eerste boterham met mes en vork te eten. Wij kijken hierbij naar het individuele kind en dwingen dit niet af. Ook moedigen wij het zelf smeren van de boterhammen aan. Als standaard beleg bieden wij aan: Kaas en smeerkaas (bij voorkeur minder vette soorten kaas), boterhamworst, ham, kipfilet, groenten spread, appelstroop, pindakaas en honing (niet voor kinderen jonger dan een jaar vanwege mogelijke allergene reacties), jam, pasta, vruchtenhagel en hagelslag. Leverpaté en (smeer-)leverworst wordt vanwege het hoge gehalte aan vitamine A voor jonge kinderen afgeraden. Daarnaast kan groente zoals komkommer, snoeptomaatjes of augurken bij de broodmaaltijd aangeboden worden. Dit biedt extra variatie voor de kinderen. Als alternatieven kunnen incidenteel ei, knakworstjes of zelf bereide pannenkoeken, pizza en dergelijke aangeboden worden. Tijdens een broodmaaltijd bieden wij de kinderen bij voorkeur halfvolle melkproducten aan, dit kan verse of houdbare halfvolle melk zijn. Kinderen die geen melk lusten mogen water of (vruchten)thee kiezen. Drinken Kinderen hebben per dag 0,8 tot 1,5 liter vocht nodig (inclusief melkproducten). Wij bieden de kinderen naast de broodmaaltijd minimaal drie keer per dag iets te drinken aan en kinderen kunnen tussendoor altijd water drinken. De gezondste drank is en blijft water uit de kraan of mineraalwater. Daarnaast is ongezoete kruidenen of vruchtenthee een goede keus. In puur vruchtensap zit veel vruchtsuiker. Daarom kun je vruchtensap beter in een 1:1 verhouding verdunnen met water. Minder (of on-) geschikte dorstlessers voor kinderen zijn Light -dranken, koffie, zwarte en groene thee, cola, ice tea en energy drinks. BLADZIJDE: 3 van 5

4 Fruit Wij bieden elk dagdeel ten minste een half stuk fruit aan de kinderen aan. Bij het kiezen van het fruit houden wij rekening met de seizoenen. Er worden altijd verschillende soorten fruit aangeboden. Lust een kind geen fruit proberen wij, eventueel in afspraak met de ouder, een alternatief aan te bieden, bijvoorbeeld groenten als komkommer, tomaatjes, radijs, stukjes wortel e.d. Op de buitenschoolse opvang worden appel, peer, komkommer en dergelijke bij voorkeur ongeschild aangeboden. Tussendoortjes Zowel op het kinderdagverblijf als ook op de buitenschoolse opvang bieden wij de kinderen s middags een tussendoortje aan. Onze voorkeur gaat uit naar tussendoortjes met zo min mogelijk toegevoegde suiker en kleur- en smaakstoffen. Te denken valt hierbij aan rijstwafel, soepstengel, volkoren biscuit, Sultana koekje, kaneelbiscuit, ontbijtkoek met of zonder halvarine, boter of appelstroop. Alternatieve tussendoortjes kunnen zijn: rozijntjes, komkommers, snoeptomaatjes, worteltjes e.d. Kijken naar het kind Met betrekking tot de hoeveelheid eten en drinken vinden wij het belangrijk om naar de behoeftes van het individuele kind te kijken. Een kind dat veel beweegt kan best een boterham meer gebruiken en een kind dat bij warm weer buiten speelt heeft behoefte aan extra drinken. Ook smaken verschillen. We blijven kinderen uitdagen om nieuwe smaken te proeven en letten erop dat hij/zij gevarieerd eet, maar dwingen een kind niet. Voor kinderen die bepaald voedsel om gezondheidsredenen (dieet) niet mogen eten, zorgen de ouders voor alternatieven en geven dit mee. Wanneer de alternatieven qua prijs vergelijkbaar zijn met de normale producten, zorgen wij voor de alternatieve producten. Wanneer bepaalde producten uit geloofsovertuiging niet gegeten mogen worden, dan respecteren we dat en zorgen we voor alternatieve producten. Baby s Baby s hebben veelal een vast voedingsschema. Wij streven er naar om de voedingsgewoontes van thuis zoveel mogelijk en indien mogelijk te volgen. Voor flesvoeding worden de zuigflessen en melkpoeder of afgekolfde melk (voorzien van naam) meegegeven van thuis. Het is ook mogelijk om borstvoeding te geven. Zie hiervoor ook protocol 26 voedsel hygiëne. Feestjes en traktaties Natuurlijk is het leuk om ook af en toe, zoals tijdens feestjes of traktaties of in de vakanties, iets anders en extra s aan de kinderen aan te bieden. Bij deze uitzonderlijke gelegenheden is het natuurlijk mogelijk om ook eens frisdrank, snoep of andere lekkernijen aan te bieden. De kinderen leren hierbij omgaan met uitzonderingen. Maar natuurlijk zijn er ook veel gezonde, leuke en lekkere traktaties. Tips hiervoor zijn onder ander te vinden op Gezond trakteren. ( Afsluitend Niet alleen tijdens de etensmomenten werken wij aan de bewustwording over eten, maar ook bijvoorbeeld door het zelf kweken van kruiden en groenten, samen boodschappen doen, bijvoorbeeld naar de markt, samen kokkerellen en andere activiteiten rondom voeding. Wij stimuleren de kinderen om kennis te maken met verschillende smaken en om bewust te proeven. Ons voedingsbeleid biedt een bijdrage aan het ontwikkelen van persoonlijke competenties van het kind ten aanzien van voeding. Wij streven er naar een gezonde houding bij kinderen te creëren en de kinderen vaardigheden te leren, om een gezonde leefstijl te ontwikkelen. BLADZIJDE: 4 van 5

5 Een algemeen overzicht: Wat kinderen eten en hoeveel Voedingsmiddel Peuters(1-4 jaar) Kinderen (4-12 jaar) Brood 3 sneetjes 3-5 sneetjes Aardappelen 1-2 stuks ( gram) 1-4 stuks ( gram) Groente 1-2 groentelepels ( gram) 2-3 groentelepels ( gram) Fruit 1-2 stuks ( gram) 1-2 stuks ( gram) Melk en melkproducten 2-3 bekertjes (300 ml) 2-3 glazen ( ml) Kaas ½ plak (10 gram) ½ - 1 plak (10-20 gram) Vlees, vis, kip, ei, tahoe, en tempé 65 gram rauw (50 gram gaar) gr. rauw (50-75 gr. gaar) Vleeswaar ½ plak (10 gram) ½-1 plak (10-15 gram) Halvarine op brood 5 gram per sneetje 5 gram per sneetje Margarine voor de bereiding 15 gram maximaal 15 gram Drinkvocht ½-1 Liter 1½ Liter Voedingscentrum Bron: BLADZIJDE: 5 van 5