BLAD CBB JAARGANG 53 NR 555 APRIL 2019 P

Transcriptie

1 De Bietplanter MAANDBLAD CBB JAARGANG 53 NR 555 APRIL 2019 P Verkoopprijs van EU-suiker historisch laag: gemiddeld 314 euro per ton in december Kort geoogst In 2017 betaalde een landbouwer in België gemiddeld 309 euro per hectare per jaar voor de huur van akkers en 277 euro per hectare voor weides. De prijs voor het pachten van akkerland is in 20 jaar tijd met 72 procent gestegen, die voor grasland met 67 procent, zo blijkt uit gegevens van de Belgische dienst voor statistiek Statbel. Cosun: lagere bietenprijs door tegenvallend resultaat. Het bedrijfsresultaat is flink lager uitgekomen, terwijl de omzet licht is gedaald. Vooral de lage suikerprijs heeft het resultaat van Suiker Unie, en daarmee dat van Cosun, gedrukt. De coöperatie betaalt voor in 2018 geleverde quotumbieten van gemiddelde kwaliteit 35,59 euro per ton (2017: 45,65 euro per ton). In 2017 was 17,5 procent van de verbruikte energie in de Europese Unie afkomstig van hernieuwbare bronnen. In België was dat maar 9,1 procent, terwijl de 2020-doelstelling voor ons land op 13 procent ligt. Voor heel Europa ligt die doelstelling op 20 procent. In totaal hebben al elf lidstaten in de EU deze doelstelling bereikt: Bulgarije, Tsjechië, Denemarken, Estland, Kroatië, Italië, Litouwen, Hongarije, Roemenië, Finland en Zweden. Nederland en Frankrijk staan het verste af van hun 2020-doelstelling. Saint-Louis Sucre heeft aangekondigd twee van de vier suikerfabrieken in Frankrijk te sluiten vanaf Het betreft de suikerfabrieken in Eppeville (Somme) en Cagny (Normandië), goed voor hectare bieten en ton suiker. Ongeveer bietentelers worden slachtoffer van de sluiting. Australië: suikerrietoogst in het noorden van Queensland geconfronteerd met de ergste overstroming in twintig jaar. Duizenden hectaren suikerriet staan er onder water. Volgens de lokale pers zal de echte omvang van de schade pas duidelijk worden na een paar maanden. EU beoogt het gebruik van biobrandstof gelinkt aan ontbossing, zoals palmolie, te beperken. Hierdoor zou de EU aanzienlijk minder palmolie invoeren uit Indonesië en Maleisië. Volgens Reuters overweegt Indonesië een klacht in te dienen bij de WTO, omdat de EU-richtlijn de Europese koolzaadproductie zou bevoordelen. Frankrijk: in 2018 exporteerde de haven van Duinkerke een recordhoeveelheid suiker. Volgens de lokale autoriteiten werd ton geëxporteerd, wat een stijging betekent van 34,2 procent in vergelijking met Maandblad van de Confederatie van de Belgische Bietenplanters vzw CBB Anspachlaan 111 Bus Brussel T F lebetteravier@cbb.be COLOFON Verantwoordelijke uitgever Marcel Jehaes, Voorzitter CBB Directeur van de publicatie Peter Haegeman Uitgave en publiciteit Bernadette Bické - Martine Moyart Verantwoordelijke voor de suikerbiettechniek KBIVB Tienen Druk Corelio Printing Jaarabonnement 12,00 EU-land 22,00 niet EU-land 27,00 IBAN BE BTW BE Daar is de lente, daar is de zon 2 Bedankt voor uw vertrouwen! ONZE VARIËTEITEN WINNEN TERREIN 3 EXTREEM LAGE EU-SUIKER- PRIJS SESVanderHave meer dan ooit partner van uw succes!

2 2 EDITO Daar is de lente, daar is de zon De dagen worden stilaan langer. Het af en toe zomerse weer zorgt ervoor dat de grond kan opdrogen en langzaam opwarmt. Hier en in de omliggende landen denken sommige bietplanters al aan uitzaaien Het Bieteninstituut temperde terecht al te enthousiaste verwachtingen en waarschuwde voor een overhaaste aanpak. Het is inderdaad best nog even te wachten op mildere temperaturen en een goed opgewarmde bodem om het risico op een zeer groot aantal schieters te verminderen. Bietenteelt die gelijkmatig groeit, vergemakkelijkt bovendien de onkruidbestrijding. Ook zal een langzaam groeiend gewas voor langere tijd kwetsbaar zijn voor bodeminsecten, wat in afwezigheid van neonicotinoïden het risico op verlies van planten kan doen toenemen. Inderdaad, in de velden, zullen heel binnenkort de eerste bieten zonder neonicotinoïden gezaaid worden met heel veel onzekerheid wat betreft de resultaten. Hoewel het een moeilijk verteerbaar verbod is, zal het zeker niet het laatste zijn. Ook andere gewasbeschermingsmiddelen zullen zeer waarschijnlijk de komende jaren van het toneel verdwijnen en... u zal zich moeten aanpassen... Ik wil toch nog even terugkomen op de voorbije campagne, waarvan nu, op verschillende plaatsen, de balans wordt opgemaakt. Als we kijken naar de campagne 2018, dan kunnen we besluiten dat ze opnieuw lang heeft geduurd, langer dan verwacht na de aankondiging van de problemen in Wanze. Zowel in de Tiense Suikerraffinaderij als bij Iscal Sugar, draaiden de fabrieken niet op hun nominale capaciteit. Technische problemen gooiden vaak roet in het eten. Gelukkig, was het weer tot eind januari mild waardoor de resultaten over het algemeen bevredigend waren: lage grondtarra, hoge suikergehaltes. Alleen de opbrengsten waren minder goed als gevolg van het neerslagtekort tijdens de zomer. In de recepties vielen er weinig belangrijke problemen te bespeuren. Uiteraard een paar pannes, zonder ernstige gevolgen. De controle, georganiseerd en gecoördineerd door CBB, zorgt ervoor dat de ontvangstbewerkingen in de beste omstandigheden verlopen. Elke tekortkoming wordt gemeld zodat de resultaten aangepast kunnen worden. Natuurlijk is er de goede respons van de tarraverantwoordelijken om de gerapporteerde problemen zo snel mogelijk op te lossen. Maar we blijven niet op onze lauweren rusten: voor de recepties zijn technische vergaderingen voorzien om verbeteringen te vragen. De fabrikanten van hun kant bereiden zich ook voor op de toekomst. Bij Iscal Sugar zullen om de transportkosten te schrappen, ton bieten uit Vlaanderen via een loonwerk -overeenkomst verwerkt worden door SuikerUnie in Nederland als tegenprestatie voor een voldoende tonnage in contract C in een straal van 50 km van Fontenoy. Bij de Tiense Suikerraffinaderij valt, na de aankondiging van de herstructurering van Südzucker die geen impact zal hebben op de Belgische vestigingen, momenteel geen wijziging te melden. Ik durf hierin een illustratie te zien van het performante ecosysteem dat de Belgische suikerbietsector vormt. En misschien ook een aanzet tot meer redelijke suikerproductie. Wait and see want één zwaluw maakt de lente niet. n Peter Haegeman, Secretaris-generaal CBB 2 ACTUALITEIT Federaal verkoopsverbod neonicotinoïden lijkt voorlopig van de baan Sinds enkele maanden buigt de Kamercommissie Volksgezondheid zich opnieuw over een wetsvoor stel uit 2015 dat het op de markt brengen van, en bijgevolg het gebruik, van biociden en gewasbeschermingsmiddelen die actieve stoffen van de familie der neonicotinoïden bevatten, wil verbieden. Dat dit voorstel terug op de agenda staat, heeft zonder twijfel te maken met het feit de dat neonicotinoïden, door het Europese verbod en de Belgische noodtoelating, de laatste tijd vaak het nieuws halen. Einde legislatuur betekent allicht einde wetsvoorstel Daar knelt overigens het schoentje. De Kamerleden gaan er nog steeds van uit dat neonicotinoïden ernstige schade toebrengen aan de bestuivers, meer bepaald de bijen, maar ook aan andere dieren en de mens. Nieuwe studies en inzichten van de laatste drie jaar worden in de afwegingen niet meegenomen. Dat is ook het geval met de noodtoelating die België toestond, op voorwaarde dat zeer strikte beperkingen rond teeltrotatie werden nageleefd. De Kamercommissie keurde het wetsvoorstel in eerste lezing goed. Na de krokusvakantie moeten nog een reeks amendementen besproken en gestemd worden. Als dat gebeurd is, dient de Kamer dit te notificeren aan Europa. Dat neemt drie maanden in beslag. Tegen dan zal de Kamer echter ontbonden zijn voor de verkiezingen op 26 mei. Daardoor verdwijnt het goedgekeurde wetsvoorstel en moet het eventueel opnieuw worden ingediend tijdens de volgende legislatuur. Onaanvaardbaar voor Belgische bietentelers De CBB verzette zich de laatste weken sterk tegen dit initiatief. Stopzetting van de neonicotinoïden in de zaadomhulling van de suikerbiet en de inulinecichorei in België betekent immers: l voor de bestuivers en nuttige insecten: een stap achteruit, met herhaalde bladinsecticidebehandelingen tot gevolg die weinig effectief zijn tegen bladluizen wegens resistenties, risicovoller voor de gebruikers, de bestuivers, de nuttige insecten en het milieu, alsook beduidend minder doeltreffend; l voor de sector: opbrengstverliezen door de virale vergelingsziekte die meer dan 40 procent kunnen bedragen en ook verliezen van gemiddeld 6 procent (maar tot 100 procent) als gevolg van de niet-voorspelbare aanwezigheid van schadelijke bodeminsecten; l meer in het algemeen: vanwege de hoge gevoeligheid voor vergelingsziekte in ons land, zou de stopzetting van de neonicotinoiden het einde van de bieten- en cichoreiteelt kunnen betekenen, en de sluiting van de fabrieken in België. We wezen er ook op dat ons land, om al deze redenen en zeer pragmatisch, onlangs een noodtoelating (met dus zeer strikte randvoorwaarden) verleende voor het gebruik van deze neonicotinoïden in weerwil van een Europees verbod. Een Belgisch verbod zou dan ook neerkomen op een incoherente stop-and-go politiek die zowel voor de bietentelers, de suikerfabrikanten en de zaadhuizen nadelig zou zijn, zonder dat er momenteel alternatieven zijn. n CoBT CoBT: beoogde kapitaalophaling (nog) niet gelukt Op 31 januari jl. liep de periode voor inschrijving op aandelen van de Coopérative des Betteraviers Transformateurs (CoBT) af. Sinds 10 december vorig jaar konden bietplanters en sympathisanten zich aanmelden om hetzij kapitaal aan te brengen hetzij bieten te gaan leveren aan de nieuwe suikerfabriek die in Seneffe gepland wordt. In totaal werd 39,4 miljoen euro opgehaald bij bietentelers en sympathisanten. Dat bedrag komt overeen met 68 procent van de doelstelling van het financieel plan. Wat de levering van bieten betreft, klokte men, met planters, af op 1,06 miljoen ton. Dat is goed voor 75 procent van de rendabiliteitsdrempel van het CoBT-project. Die ligt op 1,4 mil joen ton bieten bij een campagneduur van 100 dagen. Vergeleken met het objectief van het financieel plan (1,61 miljoen ton met 115 campagnedagen), blijven de leveringen steken op 66 procent. 192 partijen manifesteerden zich als sympathisanten. Met hun inleg werd 95 procent van het beoogde bedrag gerealiseerd. Op 11 maart startte een tweede kapitaalronde, in de hoop de nu nog ontbrekende fondsen en bietencontracten binnen te halen. In totaal zou de nieuwe fabriek ongeveer 327 miljoen kosten. Naast de 58 miljoen euro die CoBT nu probeert te vinden bij bietentelers en sympathisanten, zou het Waalse gewest 14 miljoen moeten investeren en dient er 57 miljoen te komen van de Waalse investeringsmaatschappij en van andere financiële partners, zoals grote suikerafnemers. Het saldo, zo n 206 miljoen euro, wordt, bij goedkeuring van de kredietdossiers, bij de banken geleend. Samen met de opening van een tweede ronde, kondigde de coöperatieve ook aan dat het nu de bedoeling is om in Seneffe in september 2022, een jaar later dan gepland, de eerste bieten te gaan verwerken. Ook de betaling van 75 procent van de investering van landbouwers en sympathisanten, eerst voorzien in april 2019, wordt waarschijnlijk uitgesteld tot maart n BioWanze gaat plantaardige eiwitten produceren BENEO, filiaal van het Duitse Südzucker, heeft 4,3 miljoen euro geïnvesteerd in een nieuwe productie-eenheid voor plantaardige eiwitten op het terrein van bio-ethanolproducent BioWanze. Deze investering weerspiegelt de groeiende vraag naar plantaardige eiwitten in de wereld. De investering werd officieel aangekondigd tijdens de openingsplechtigheid in Wanze, waarop tal van prominenten aanwezig waren, zoals Willy Borsus, Waals minister-president, René Collin, Waals landbouwminister en Pierre-Yves Jeholet, Waals minister van Economie, Industrie, Onderzoek en Innovatie. BENEO wil er vooral tarwe-eiwitten gaan produceren. Deze plantaardige eiwitten worden tegenwoordig het meest gebruikt voor de ontwikkeling van vleesvervangers, waarvoor volgens een studie consumenten steeds meer belangstelling tonen. In Europa verhoogt meer dan één persoon op twee zijn consumptie van vleesvervangers. BENEO produceert vandaag functionele ingrediënten die zijn afgeleid van cichorei, suikerbieten, rijst en tarwe. Het noemt zichzelf de ideale partner voor iedereen die de voedings- en technologische eigenschappen van een product wil verbeteren. Het bedrijf heeft momenteel bijna 900 werknemers in dienst en heeft productieeenheden in België, Chili, Duitsland en Italië. De eiwitten die in de nieuwe fabriek van BioWanze worden geproduceerd, zijn gebaseerd op tarwebloem, natuurlijk tarwe-eiwit, gluten en water. Het eindproduct, dat een neutrale smaak en stabiele structuur heeft, kan gebruikt worden om vlees te vervangen in producten zoals hamburgers, nuggets en bolognaisesaus. n

3 SUIKERMARKT 3 Extreem lage Europese suikerprijs: 300 euro per ton in onze regio De gemiddelde verkoopprijs van witte suiker meegedeeld door het Prijzenobservatorium van de Commissie daalde tot 314 euro per ton voor de maand december De Commissie publiceert nog niet de gemiddelde prijs voor januari en februari, maar volgens marktanalist Kingsman zou eind februari de spotprijs (betaald voor kleine hoeveelheden) schommelen tussen 440 en 450 euro per ton. Naargelang de regio wordt de volgende gemiddelde prijs vastgesteld: l in Centraal- en Noord-Europa: 323 /t (329 /t in november 2018) l in West-Europa (België en buurlanden): 300 /t (308 /t in november 2018) l in Zuid-Europa: 370 /t (368 /t in november 2018) De prijs voor witte suiker in de EU is nog nooit zo laag geweest en zou zo blijven in januari 2019, met in België en zijn buurlanden een gemiddelde prijs die nog lager is: 300 euro per ton! De spotprijzen (betaald voor zeer kleine hoeveelheden) vastgesteld door de traders eind februari liepen op tot 442 euro per ton suiker geleverd in België, Frankrijk, Duitsland en Nederland en 450 euro per ton suiker geleverd in Zuid-Europa. Dit zou de voorbode kunnen zijn van een mogelijke prijsverbetering tijdens de komende maanden. Spotprijzen zijn prijzen geleverd, terwijl de prijzen vastgesteld door de EU, prijzen af-fabriek zijn. VEGAPLAN/CODIPLAN Deze zwakke tekenen van herstel komen er waarschijnlijk ook door de aankondiging dat Oekraïne en Rusland 10 tot 15 procent minder gaan uitzaaien, terwijl de Commissie een areaaldaling van 10 procent verwacht in de EU. De Commissie houdt ook rekening met een verdere daling van de suikervoorraad tijdens de volgende campagne, wat normaal gezien de actueel opwaartse tendens van de suikerprijzen in de EU zou versterken. Ook op de wereldmarkt beweegt er wat omdat de Internationale suikerorganisatie (ISO) het wereldwijde suikeroverschot naar beneden bijstelt voor de campagne 2019/20: 0,6 miljoen ton tegen 1,9 miljoen ton bij eerdere ramingen. Een daling van het overschot dat voornamelijk toegeschreven kan worden aan een afname van de Indiase productie. Dit kan leiden tot een prijsstijging op de wereldmarkt. Op de termijnmarkt van Londen, steeg de prijs van suiker van de dichtsbijzijnde termijn (mei 2019) van 290 naar 320 euro per ton witte suiker tijdens de maand februari. Brexit en de suikerbeurs van Londen Wat zal er gebeuren met de Londense grondstoffenbeursen voor suiker, koffie en cacao na 29 maart, dag waarop het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie zou stappen? Volgens de website van RFI (Radio France Internationale), wordt de continuïteit gewaarborgd gedurende één jaar. Zelfs in geval van een brexit zonder akkoord, zouden de drie grote Londense clearinghuizen, die dienen als buffer tussen de marktdeelnemers op de futuresmarkten voor grondstoffen, hun werkzaamheden gewoon kunnen voortzetten. Deze Londense markten zullen profiteren van een tijdelijke erkenning door de Europese Unie voor één jaar. Zullen de termijnmarkten uit Londen na het overgangsjaar kunnen vertrekken? Alles zal afhangen van de reglementaire en fiscale omstandigheden in de EU en in het Verenigd Koninkrijk. n Prijsofferte voor een audit: een nieuwe app om verschillende aanbiedingen te vergelijken! De keuze voor een certificeringsinstantie (OCI) is een belangrijke stap in het certificeringsproces. De prijs die voor een audit in rekening wordt gebracht, kan sterk variëren van de ene OCI tot de andere, afhankelijk van de gewenste lastenboeken. Bovendien wordt u sterk aangeraden om de Vegaplan- en Codiplancertificering te laten regelen door dezelfde OCI, via een combiaudit. Deze gecombineerde audits kunnen inderdaad tijd en geld besparen: één enkele auditor voor het controleren van vereisten die voor meerdere modules van de sectorgids en de verschillende particuliere specificaties kunnen gelden. De grootte van de winst varieert van geval tot geval en kan rechtstreeks bij de OCI worden aangevraagd via de applicatie prijsofferte ontwikkeld door Vegaplan en Codiplan. Het enige dat u hoeft te doen, is aangeven voor welke lastenboeken u een prijsofferte wenst te ontvangen: dierlijke productie (Codiplan), plantaardige productie (Vegaplan Standaard), loonwerker (Vegaplan Standaard voor aannemers van land-en tuinbouwwerken) of productie of handel van sierteelt (Vegaplan Standaard NET). Vervolgens kunt u de specifieke activiteiten van de eerder geselecteerde lastenboeken aanvinken. De volgende stap is om de OCI s te kiezen waarvan u een offerte wenst te ontvangen. Enkel de OCI s die goedgekeurd en erkend zijn voor de certificering van de eerder geselecteerde lastenboeken komen in aanmerking. Ten slotte moet u uw persoonlijke gegevens ingeven en uw verzoek bevestigen. Uw aanvraag wordt automatisch verzonden naar de geselecteerde OCI s, die u zo snel mogelijk zullen antwoorden. Bron: Hogere opbrengsten met een fungicide op basis van Xpro technologie Fungicidenfamilie met innoverende Leafshield formulering Betere ziektebestrijding Langere werkingsduur Sterkere stresstolerantie Alle graangewassen Bayer CropScience SA-NV J.E. Mommaertslaan, Diegem Gedeponeerd handelsmerk Bayer Group. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Voor verdere productinformatie met inbegrip van gevaarzinnen en symbolen, raadpleeg

4 4 ACTUALITEIT Herstructurering bij Südzucker Er is meer duidelijkheid omtrent het herstructureringsplan dat Südzucker wil doorvoeren voor zijn suikersegment. Zo zou de groep jaarlijks 100 miljoen euro willen besparen om de impact van de suikerprijsdaling op de Europese en mondiale markten te beperken. Het besparingsplan omhelst maatregelen in de hele keten. Het gaat om capaciteitsaanpassingen en het verminderen van de administratieve kosten. Südzucker gaat onder meer zijn suikerfabriek in Strzyzow, gevestigd in het zuidoosten van Polen, sluiten in het kader van dit herstructureringsplan. De fabriek produceert jaarlijks ton suiker. Volgens Südzucker zal na de sluiting van twee suikerfabrieken in Duitsland en twee andere fabrieken in Frankrijk met respectievelijk een productiecapaciteit van ton en ton suiker per jaar, de groep zijn doelstelling halen, namelijk ton minder suiker produceren. Het is de bedoeling om met nieuwe investeringen de suikerfabrieken te versterken in de buurt van de door sluiting getroffen fabrieken. Daarnaast wil de groep ook de administratieve kosten onder controle houden in België, Duitsland, Frankrijk en Polen. Met dit herstructureringsplan zou tijdens de komende periode ongeveer 100 miljoen euro per jaar kunnen worden bespaard. De herstructureringsuitgaven zouden tijdens de volgende jaren kunnen liggen tussen de 180 en 220 miljoen euro, waarvan ongeveer 70 procent gerelateerd is aan kasstromen. De exacte impact op het exploitatieresultaat van de komende boekjaren zal onder meer afhangen van het resultaat van de nog te houden besprekingen met de regionale vertegenwoordigers van de werknemers en van de evolutie van de prijzen op de wereldmarkt. De commerciële en administratieve diensten van de Tiense Suikerraffinaderij zouden in Tienen worden gecentraliseerd. Geen fabriekssluiting in België De Tiense Suikerraffinaderij verspreidde een persbericht met de volgende mededeling: Omwille van de stabiele aanlevering van bieten en dus de productie van suiker in de Belgische vestigingen, en omwille van de reeds gedane inspanningen in het verleden door de Tiense Suikerraffinaderij en haar planters, zal er geen fabriekssluiting zijn bij de Tiense Suikerraffinaderij. Südzucker stelt op dit moment meer dan mensen tewerk in België, verdeeld over de verschillende activiteiten van de groep. Zo heeft de Duitse producent al meer dan 1 miljard euro geïnvesteerd in zijn Belgische activiteiten, zoals de Tiense Suikerraffinaderij, BioWanze en de Beneo-groep. Een duidelijk en positief signaal dat aantoont dat Südzucker in haar Belgische productiesites gelooft en nieuwe kansen creëert voor de Belgische landbouwproductie. n OPCO Balans cichoreicampagne Oreye 2018 Tijdens de door Orafti georganiseerde wintervergaderingen begin maart werd de balans van de teelt 2018 toegelicht. Na een goede start (goede uitzaaicondities, goede structuren) had de teelt het moeilijk door een gebrek aan neerslag tijdens de zomer. Wel heeft die zich nadien goed herpakt. De opbrengstresultaten 2018 waren in het algemeen uitstekend en overtroffen zelfs de verwachte rendementen. Voor het nieuwe teeltseizoen werden de essentiële voorwaarden voor een goede start opnieuw opgesomd (zaaidiepte, bodemtemperatuur,...). Een verandering voor de campagne 2019: de zaaddistributie zal rechtstreeks bij de planters gebeuren, want Orafti moet voldoen aan steeds strengere traceerbaarheideisen. Na de campagne 2018 die abnormaal laat eindigde, heeft de onderneming benadrukt dat de campagnes tijdens de volgende jaren zich zullen situeren in de periode eind augustus tot eind december. Januari is geen optie voor de onderneming omdat de kwaliteit van de afgewerkte producten minder goed is op het eind van de campagne. Er werd ook gesproken over de planters die zich gemeld hadden als gevolg van een probleem met het ras Larigot, evenals over de oplossing die werd gevonden in overleg met de plantersorganisatie. Orafti verwacht dat een langzame, maar positieve verkoopevolutie van haar producten zich zal doorzetten in de toekomst, met als gevolg een areaalbehoud voor de planters. De agendapunten die uw organisatie in de nabije toekomst zal aansnijden, hebben vooral betrekking op de voorwaarden van de toekomstige contracten tijdens de komende jaren. Verschillende dossiers zullen moeten worden besproken: de aanzienlijk langere campagnes in de toekomst, de organisatie van de planning, het systeem van groen licht voor het rooien, vergoedingen vroege en late leveringen, bewaring silo s op het einde van campagne, toekenning contracten... Tijdens deze door Orafti georganiseerde vergaderingen, hebben uw vertegenwoordigers de rol van uw organisatie opnieuw verduidelijkt. Per definitie vertegenwoordigt ze alle planters. Volgens de statuten wordt een Algemene Vergadering opgericht die momenteel is samengesteld uit dertig afgevaardigden, verdeeld over de twee taalgroepen. De organisatie wil zich regelmatig vernieuwen en «nieuwe krachten» verwelkomen. Iedere planter die wenst deel uit te maken van deze afgevaardigdenvergadering, kan contact opnemen met de organisatie of een van haar vertegenwoordigers. n Luc Rigo, secretaris OPCO. opco@skynet.be Bewezen rentabiliteit in de onkruidbestrijding Minder behandelingen, minder remming meer ton/ha Betere selectiviteit, minder remming meer ton/ha Betere werking, minder onkruiden meer ton/ha Bayer CropScience SA-NV J.E. Mommaertslaan, Diegem Minder behandelingen: resultaat van nationale en internationale proeven en marktstudies Betanal Elite: Gedeponeerd handelsmerk Bayer Group. Gebruik gewasbeschermings middelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Voor verdere productinformatie met inbegrip van gevaarzinnen en symbolen, raadpleeg

5 KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT TOT VERBETERING VAN DE BIET VZW Molenstraat 45, B-3300 Tienen - info@kbivb.be De suikerbiet en haar teelttechniek PVBC - PROGRAMMA VOORLICHTING BIET CICHOREI, IN HET KADER VAN DE PRAKTIJKCENTRA Rubriek opgesteld en medegedeeld onder de verantwoordelijkheid van het KBIVB, J.-P. Vandergeten Directeur KBIVB, met de financiële steun van de Vlaamse overheid. FAR MEMO 2019 Liza VANDERWAEREN, Ronald EUBEN, Barbara MANDERYCK (KBIVB vzw - IRBAB asbl) Stand van zaken herbiciden 2019 De Voor een heel aantal actieve stoffen wordt hun erkenning op EU-niveau momenteel herzien. Hierbij ook een aantal belangrijke actieve stoffen voor de bietenteelt. Daarom een korte update van de toestand tot op heden. Voor fenmedifam ( Betanal ) verwachten we momenteel dat de herregistratie van Betanal wel mogelijk zal zijn. Voor desmedifam (die o.a. in Betanal Elite zit), ziet het er momenteel minder goed uit en is het niet uitgesloten dat de stof niet opnieuw erkend kan worden. Echter, gezien de administratieve processen die gepaard gaan met de hererkenningen op EU-niveau, verwachten we dat beide actieve stoffen al zeker tot 2020 gebruikt kunnen worden. Dit onafhankelijk van de beslissing tot her-erkenning of niet. Figuur 1: Kaart met weergave van de verschillende bodemsamenstellingen in België Ook S-metolachloor, de actieve stof in Dual Gold, doorloopt momenteel het proces van her-erkenning op EU-niveau. Er zijn metabolieten (afbraakstoffen) van deze actieve stof die teruggevonden worden in grond- en oppervlaktewater. Dit gegeven bemoeilijkt de hererkenning en Syngenta wil daarom proactief te werk gaan om de verdediging van deze actieve stof te ondersteunen. Syngenta vraagt bijgevolg aan de landbouwers om geen producten van het type Dual Gold te gebruiken op percelen die > 80% zand bevatten. Op Figuur 1 wordt er weergegeven waar de zones met > 80% zand in de bodem worden aangetroffen in België (zandbodem is in het geel weergegeven). Syngenta zou binnenkort een app ter beschikking stellen waarop in detail kan nagekeken worden of uw percelen een bodemtype hebben met meer dan 80% zand. Voor dimethenamide-p, Frontier Elite, loopt de her-erkenning op Europees niveau momenteel ook. Voor al de bodemherbiciden is er een problematiek van metabolieten die in het oppervlaktewater teruggevonden worden. Het is dan ook cruciaal voor hun behoud naar de toekomst toe dat ze op een correcte manier gebruikt worden. Dat wil zeggen, drift vermijden door het gebruik van driftreducerende doppen en de bufferzones ten opzichte van het oppervlaktewater respecteren. Dit in functie van de opgelegde maatregelen per product. Voor chloridazon, Pyramin was het ook noodzakelijk een her-erkenning aan te vragen op EUniveau. De eigenaar van de actieve stof (BASF) heeft echter beslist dat het dossier niet verdedigbaar meer was, dit door metabolieten die in het grondwater teruggevonden worden. Voor deze actieve stof is het dus zeker dat haar gebruik niet verlengd wordt. Als de erkenning van een actieve stof verloopt wordt er nog steeds een uitverkoop- en opgebruiktermijn voorzien. Deze termijnen worden+ bepaald op EU- en nationaal niveau. Momenteel wordt verwacht dat het laatste gebruik van Pyramin door de landbouwers op 30/6/2020 zal vallen. Dit moet echter nog bevestigd worden op nationaal niveau. Door het verbod op chloridazon verwachten we dat volgende producten voor de laatste keer in het onkruidbestrijdingsseizoen 2020 ingezet kunnen worden: g/l chloridazon+ 60 g/l quinmerac: Fiesta New, Pyroquin TDI SC; g/l chloridazon: Pyramin SC 520, Booster 520, Bietazol 520; g/l chloridazon: Better SC, Chlordex SC Dit seizoen zal het KBIVB twee onkruidbestrijdingsproeven aanleggen op percelen met bingelkruid, hondspeterselie en melganzevoet. Op beide proefpercelen zullen we alternatieve middelen en combinaties testen die de belangrijke actieve stoffen die momenteel onder druk staan of zullen wegvallen eventueel kunnen vervangen in de toekomst. Zo zal o.a. getest worden op welke manier een vooropkomstbehandeling met Fiesta New op percelen met hondspeterselie kan vervangen worden door andere producten en productcombinaties. Een van de mogelijkheden voor het vervangen van Fiesta New in vooropkomst (hondspeterselie, gevlekte scheerling, kleefkruid), is het inzetten van producten op basis van metamitron/ quinmerac. Reeds enkele jaren is er een erkenning op Goltix Queen of Goltix Titan. Deze bevatten 525 g/l metamitron en 40 g/l quinmerac. Met deze producten mag er maximum 6l/ha/12 maanden worden toegepast, 3 l/ha in vooropkomst en mogen er max. 3 toepassingen in na-opkomst gebeuren. Vanaf dit jaar brengt BASF een nieuw product op de markt onder de naam Kezuro (571 g/l metamitron + 71 g/l quinmerac). Dit product zal ook getest worden in onze proeven. Voor Kezuro mag er maximum 3.5 l/ha product worden toegepast per 12 maanden, met max. 3.5 l/ha in vooropkomst. De adviesdosis vooruitgeschoven door BASF is echter 3l/ha in vooropkomst en er mogen max. 3 toepassingen in na-opkomst gebeuren. Beide producten zijn opgenomen in de advisering van de FAR Memo. Voor een geactualiseerde lijst met erkende herbiciden in de bietenteelt kan u terecht op onze website via volgende link: gewasbeschermingsmiddelen/. Gecombineerde onkruidbestrijdingsproef Sinds 2016 voert het KBIVB, in samenwerking met het CRA-W, proeven uit rond gecombineerde onkruidbestrijding. Het doel van dit soort proeven is om na te gaan of het mogelijk is de FARdoorgangen gedeeltelijk te vervangen door mechanische doorgangen. Hieronder worden kort de proeven van overlopen. In 2016 werd de proef uitgevoerd in Marbais. Op het gekozen proefperceel bestond de onkruidflora voornamelijk uit melganzevoet en grassen werd gekenmerkt door een erg nat seizoen en het proefperceel had een hoge onkruiddruk. Hierdoor zijn er duidelijke verschillen waar te nemen op vlak van opbrengst en werkzaamheid tussen de objecten. Figuur 2 geeft de verschillende aangelegde objecten weer met een foto. Object 1 stelde een volledig chemisch object voor met vijf FAR-doorgangen. Object 2 stelde een object voor waarbij er tweemaal een FAR-doorgang werd uitgevoerd en er drie passages plaatsvonden met de désherbineuse. De désherbineuse is een machine waarbij er herbiciden in de rij kunnen bespoten worden terwijl er tegelijkertijd een mechanische bestrijding tussen de rijen kan uitgevoerd worden. Het voordeel van dit soort machine is dat er een lagere hoeveelheid van herbiciden gebruikt wordt Object 1: 5x FAR Werkzaamheid: 94% Overlevende onkruiden: 25/m 2 Opbrengst: 100% Object 2: 2x FAR 3x desherbineuse 97% 13/m 2 95% Figuur 2: Onkruidbestrijdingsproef 2016 Object 3: 3x FAR 2x schoffel met vingerwieders 97% 13/m 2 94% Object 4: 3x schoffel met vingerwieders 81% 77/m 2 44% aangezien er enkel een strook van ongeveer 13 cm behandeld wordt. Er is namelijk enkel een bespuiting in de rij en niet tussen de rijen. In object 3 werden er drie FAR-doorgangen uitgevoerd met twee passages van de schoffelmachine met vingerwieders. Het laatste object (4) was een volledig mechanisch object met drie passages van de schoffelmachine met vingerwieders. Als men kijkt naar de resultaten van deze objecten in 2016 zien we bij object 1, het volledig chemische object, de beste resultaten qua opbrengst. Doch ligt het cijfer van de werkzaamheid ietwat lager dan bij object 2 en 3. Dit is te verklaren door het aantal overgebleven onkruiden in object 1. Men zag namelijk in aantal iets meer onkruiden in dit object, toch bleven de overgebleven onkruiden klein waardoor het opbrengstcijfer uiteindelijk op 100% kwam te staan. Object 2 en 3 hadden een opbrengstcijfer van 95% en een werkzaamheid van 97%. Bij object 4 zagen we dan weer dat er in een volledig mechanisch object zeer veel overlevende onkruiden zijn, wat een werkzaamheid van 81% en een opbrengst van 44% als resultaat met zich meebracht was op zijn beurt dan weer een heel droog jaar. De onkruiddruk op het proefperceel was ook heel wat lager als in Hoofdzakelijk bestond de onkruidflora op dit proefperceel uit veel herik, melkdistel, melganzevoet, zwarte nachtschade, perzikkruid en varkensgras. De proef van 2017 lag aan in Ramillies. Door de matige onkruiddruk en de droge weersomstandigheden op het proefperceel in 2017,

6 6 hebben de objecten met mechanische doorgangen gunstigere resultaten behaald dan het jaar voordien (Figuur 3). Object 1, het volledig chemische object, was vrij goed maar niet perfect. De chemische onkruidbestrijding werd namelijk bemoeilijkt door het koude en droge weer bij de start van de onkruidbestrijding omwille van de afgeharde onkruiden die de opname van de herbiciden belemmerden. Het 2 e object (één FAR-doorgang en vijf désherbineuse-doorgangen) had een lagere werkzaamheid omwille van een foutieve afstelling van de désherbineuse. Er bleef namelijk tussen de bespoten zone in de rij en de schoffelzone tussen de rij, een niet-behandelde zone over. Objecten 3 en 4 (resp. vier en drie FAR-doorgangen met resp. één en twee schoffeldoorgangen) scoorden over het algemeen goed. Het schoffelen in plaats van de FAR 4 en/of FAR 5 zorgde er namelijk voor dat de grotere onkruiden ook bestreden konden worden na een onvoldoende FAR-werking. Als laatste, het volledig mechanisch object (object 5), had de laagste werkzaamheid (70%). De onkruidbestrijding in de rij bij een volledig mechanisch object blijft namelijk een groot probleem doordat de bestrijding in de rij erg moeilijk is. Ook was er weinig werking van Object 1: 6x FAR Werkzaamheid: 91-93% Overlevende onkruiden: 1/m 2 Opbrengst: 100% Figuur 3: Onkruidbestrijdingsproef 2017 Object 2: 1x FAR 5x desherbineuse 80-82% 3/m 2 96% Object 4: 3x FAR 1x schoffel 1x schoffel met vingerwieders Werkzaamheid: 97-88% Overlevende onkruiden: 2/m 2 Opbrengst: 97% Object 3: 4x FAR 1x schoffel met vingerwieders 98-91% 1/m 2 98% Object 5: 1x schoffel 1x schoffel/roterende wiedeg 1x schoffel met vingerwieders 70-69% 5/m 2 81% de vingerwieders en rotorwiedeg op de al sterk ontwikkelde onkruiden. Alle objecten in de proef in 2017 werden uitgevoerd zonder een laatste behandeling met een bodemherbicide, dus zonder het afspuiten van de objecten. Dankzij de droge zomer kwam er geen nieuwe kieming van onkruiden. In 2018 werd de chemisch-mechanische onkruidbestrijdingsproef aangelegd in Wezeren. Hier werd er naast het onbehandelde object, de getuige (object 1), opnieuw een volledig chemisch object aangelegd (object 2) (Tabel 1). Om de impact en/of meerwaarde van het afspuiten te kunnen inschatten, werd er in 2018 gekozen om dit mee te nemen in proef. Object 3 en 4 stellen deze objecten voor, waarbij object 3 na de schoffelpassages een laatste FAR-bespuiting heeft gehad terwijl bij object 4 de schoffelpassages de laatste toepassingen waren. Ook werd er nog een object aangelegd met een zo weinig mogelijk aantal chemische passages (object 5) en was object 6 het object met de désherbineuse. Als men naar Tabel 1 kijkt ziet men, naast de verschillende aangelegde objecten, aan de rechterkant de resultaten van de tellingen in juni en in september. Bij de telling van juni is er een totaal aan onkruiden weergegeven per object. De kolom ernaast geeft van het totaal aan onkruiden het aantal melganzevoet in kiemlobstadium weer dat werd teruggevonden in deze objecten. Dit zijn nieuwe, gekiemde onkruiden na het afsluiten van de onkruidbestrijding. De laatste kolom geeft het totaal aan onkruiden bij de eindtelling in september weer. In de tabel ziet men bovendien dat er twee passages met de schoffelmachine uitgevoerd werden. De oorzaak hiervan is dat de eerste schoffelpassage onvoldoende resultaat gaf door een te harde en dichtgeslagen bodem waardoor een tweede passage noodzakelijk was. Ook belangrijk om te weten is dat er normaal gepland was om in object 5 de wiedeg in te zetten op 9/05. Dit was echter onmogelijk omdat door hevige onweders en regenval de bodem volledig dichtgeslagen en hard was waardoor de wiedeg niet correct kon worden afgesteld. Als men naar de resultaten van 2018 kijkt, ziet men dat object 2 (het volledig chemisch object) de beste resultaten had met een laag aantal onkruiden en weinig nieuwe kieming in juni. Indien we object 3 en 4 met elkaar vergelijken zien we dat er bij object 4 zeer veel onkruiden per m² overbleven. Dit waren bijna allemaal nieuwe kiemers van melganzevoet die na de schoffelbeurten kiemden. In object 3 waar er afgespoten werd kiemden die niet of veel minder. Dit bevestigt de meerwaarde van het afspuiten. Object 5 had de minst goede resultaten, met de meeste nieuwe kieming van melganzevoet en het meeste aantal onkruiden in het algemeen. Dit doordat het onmogelijk was om de wiedeg in te zetten en er dus later dan gepland een mechanische doorgang heeft plaatsgevonden. Hierdoor waren de onkruiden in de rij al vrij ver ontwikkeld op het moment dat er werd geschoffeld met vingerwieders. Dit object had enigszins goede resultaten tussen de rij, de werking in de rij was echter slecht. Object 6, het object met de inzet van de désherbineuse, had zeer goede resultaten in de rij maar de resultaten tussen de rij waren tegenvallend omwille van de nieuwe kieming in de tussenrij na de schoffelbeurten. 22/04 27/04 9/05 18/05 25/05 28/05 Tabel 1: Onkruidbestrijdingsproef 2018 Totaal aantal onkruiden/m² Telling juni waarvan melganzevoet kiemlob/m² Telling september Totaal aantal onkruiden/m² 1 Onbehandeld (/) FAR 1 FAR 2 FAR 3 FAR 4 / / FAR FAR 1 FAR 2 FAR 3 FAR 4 Schoffel Schoffel FAR FAR 1 FAR 2 FAR 3 FAR 4 Schoffel Schoffel / FAR 1 FAR 2 / / Schoffel Schoffel / FAR 1 FAR 2 FAR 3 FAR 4 Schoffel Schoffel FAR Volleveldsbehandeling chemisch Chemisch in de rij en schoffelen in de rij Mechanische doorgang, schoffel met vingerwieders Als we kijken naar het eindresultaat in september, ziet men dat objecten 2 en 3 het beste scoren. De andere objecten vertonen meer onkruiden bij de eindtelling. Komend teeltseizoen zal het KBIVB nogmaals een gecombineerde onkruidbestrijdingsproef aanleggen. Opnieuw zal de focus op het inzetten van machines liggen, zoals de schoffelmachine en de désherbineuse, en zal de invloed van het al dan niet afspuiten van een object eveneens opnieuw worden bekeken. Ook zullen we een object aanleggen met een kappenspuit. Met dit soort machine kan men de te behandelen zone afschermen of de bietenplantjes beschermen. Op die manier kan men dan een behandeling met een niet-selectief middel uitvoeren in de tussenrij en met een selectief middel werken in de rij. De kappenspuit is bovendien ook een interessant machine als het weer het bijvoorbeeld niet toelaat om te schoffelen, dan kan er desondanks wel een behandeling in de tussenrij plaatsvinden op dat moment. Wijzigingen teelttechniek cichorei Geen Asulam meer in 2019 Afgelopen jaren beschikten we steeds over een 120-dagenregeling om Asulam ( Asulox ) te mogen gebruiken in de cichoreiteelt. Asulam werd vooral geadviseerd om te gebruiken in vooropkomst wanneer een hoge druk aan composieten verwacht werd. Dit product had wel als risico dat bij veel neerslag er een risico was op gewasremming maar was wel zeer efficiënt bij veel Kamille, Kruiskruid en Knopkruid. Er is in 2019 geen 120-dagenregeling voor Asulam. Asulam mag dus niet meer gebruikt worden in de cichoreiteelt. Het goede nieuws is dat er een nieuwe permanente erkenning is voor een herbicide dat ook goed werkt tegen de onkruiden die goed bestreden werden door Asulam, namelijk Boa. Dit is ook meteen de reden de cichoreiteelt geen 120-dagen regeling kreeg voor Asulam. Op het gebruik van Boa en de mengelingen met andere herbiciden gaan we in een ander artikel uitgebreid op in. Cichorei zonder neonicotinoïden Voor suikerbieten is er de keuze om zaad te gebruiken met of zonder neonicotinoïden (NNI), mits er aan strenge randvoorwaarden voldaan wordt. De uitzondering om NNI s te gebruiken werd toegestaan voor suikerbieten omdat er anders een groot risico op opbrengstverlies door vergelingsziekte bestaat. Er zijn niet voldoende veilige alternatieven om bladluizen, de overdragers van het vergelingsvirus, efficiënt te bestrijden. Daarnaast oordeelde het EFSA dat het gebruik van NNI s bij suikerbieten geen risico s voor bijen inhield gedurende de suikerbietenteelt. Voor cichorei ligt dit wat anders. Cichorei is niet vatbaar voor het vergelingsvirus waardoor het gebruik van NNI s in cichorei minder noodzakelijk is dan bij suikerbieten. Daarnaast zou er wel een risico zijn voor bijen omdat cichorei gutteert (afscheiding van vochtdruppels waar bijen van komen drinken). Voor cichorei is er daarom geen 120-dagenregeling om NNI s te mogen gebruiken. Dit wil zeggen dat vanaf dit jaar de cichoreiplantjes niet meer beschermd zijn tegen bovengrondse insecten zoals bladluizen, thrips, rupsen Indien deze insecten in te grote aantallen aanwezig zijn, zullen ze opbrengstverlies veroorzaken. Bladluizen veroorzaken in cihorei geen schade door het overbrengen van ziektes maar enkel door het opzuigen van sappen uit de plant, zuigschade. Vooraleer er zuigschade optreed, moet het aantal zuigende insecten aanwezig in het gewas vrij hoog zijn. Een ander aandachtspunt is schade door thrips. Het risico op aanwezigheid van thrips is hoger naast percelen met vlas of naast percelen met voorteelt vlas. Het zal dus belangrijk zijn om heel frequent je eigen percelen te gaan observeren om al dan niet een bestrijding uit te voeren. Behandel niet voor dat je aanwezigheid van de schadeinsecten vastgesteld hebt en kies voor de juiste en erkende producten. Net zoals bij de suikerbieten zijn bijna alle groene bladluizen resistent voor insecticiden op basis van pyrethroïden. Kies dus bij bladluisbestrijding voor een ander middel. Een overzicht van de erkende insecticiden en hun actieve stof vind je op bieten/plantenbescherming/gewasbeschermingsmiddelen/.

7 7 VOOROPKOMST : hoeft geen standaard te zijn! Deze kan : - de onkruidopkomst van breedbladige onkruiden sterk beperken of onkruiden "gevoeliger" maken voor de NO behandelingen - kan nuttig zijn indien door natte omstandigheden pas laat uw NO kan starten. Deze kan weggelaten worden bij : - het tijdig uitvoeren van de eerste NO behandeling - zeer late zaai - velden waar weinig onkruiden, probleemonkruiden worden verwacht - in zeer droge omstandigheden = beperkte werking van deze bodemherbiciden. Deze wordt (max. 2 à 3 dagen na zaai) aangeraden bij : - velden met probleemonkruiden, qua aantal en soort (zie hieronder). Verwachte dominante flora Product Dosis/ha in normale grond Kleefkruid, Hondspeterselie & FIESTA 3 l/ha (*1) Gevlekte scheerling Bingelkruid 'CENTIUM' (*2) ml/ha (+ Kleefkruid, Hondspeterselie & Gevlekte scheerling) (+ GOLTIX WG ) (+2 kg/ha) Indien ook kamille Kamille (sterke aanwezigheid) PYRAMIN (*3) 2,5 l/ha (*1) of GOLTIX (*4) 2 kg of l/ha (*1) VO FACULTATIEF voor Bingelkruid, PYRAMIN (*3) 2,5 l/ha (*1) Kruisbloemigen, Varkensgras OPMERKINGEN : Toepassing van 'DUAL' of 'FRONTIER ELITE' in VO = VERBODEN (erkend vanaf 4 blad stadium biet) kan leiden tot plantenverlies in natte omstandigheden. (*1) Zware gronden : dosis vermeerderen met een factor 1,5. Voor 'Pyramin' 430 g/l is de erkende dosis beperkt tot 2,5L in VO. (*2) 'Centium' : afgeraden als VO in lichte of humusarme gronden, indien veel regen. Niet toegelaten in mengsel met 'Pyramin' en met vloeibare 'Goltix'. Max. 200 ml Centium in VO en NO samen. (*3) Dosis voor 'Pyramin aan 520 g/l, max. erkende dosis is 5L in VO. Voor 'Pyramin' 430 g/l, max. erkende dosis is 2,5L in VO. Dosis chloridazon is beperkt tot g/ha w.s. per 3 jaar. (*4) Voor de meeste producten 'Goltix aan 700 g/l is de max. totale dosis 7L/ha/ jaar. Behalve voor Actron 700SC (10545 P/B), Finex 700SC (10539 P/B), Glotron 700SC (10489 P/B) en Klaxxon (10490 P/B) voor deze producten is de max. totale dosis 5 L/ha/jaar. AARDAPPELOPSLAG Preventief : - rooi aardappelen verzorgen - knollen laten bevriezen aan oppervlakte, ploegen na winter Curatief : - lokale behandelingen met glyfosaat (bij weinig opslag) - onkruidstrijkers met glyfosaat (bij hoge aantallen) - met selectieve middelen = duur en onvolledig = enkel loofdoding - niet alle aardappelrassen even gevoelig voor selectieve middelen : * goede loofafbranding voor : Bintje * matig gevoelig : Felsina, Ramos * weinig gevoelig : Agria, Innovator, Challenger, Asterix, Charlotte, Saturna, Victoria Aanbevolen schema bestrijding aardappelopslag in suikerbiet Stadium biet Spuitmengsel (dosissen in l/ha) (kiem- tot 2-blad biet) (*1) 'Betanal' 1l + 'Tramat' 0,2 l + 'Goltix' 0,5 l (*2) 4-6 blad 'Betanal' 1,5 l + 'Tramat' 0,3 l + 'Frontier Elite' 0,4-0,5 l of 'Dual' 0,3-0,5 l (*2) voorbij 6 blad 'Betanal' 3 l + 'Tramat' 0,4 l + 'Frontier Elite' 0,5 l of 'Dual' 0,5-0,65 l (*2) + 0,5 l/ha 'Matrigon' in groeizame omstandigheden bij hoge luchtvochtigheid (*1) De aardappelopslag behandelen wanneer die 8 à 15 cm hoog is, dit is meestal pas vanaf het 4 blad stadium van de biet, indien de opslag toch vroeger ontwikkelt de dosis 'Betanal' verhogen. (*2) Voeg steeds 0,5 à 1 l/ha olie toe. Let op niet alle oliën zijn erkend aan 1 l/ha! SPUITVOLUME goede werking tussen 100 en 300 l/ha 300 tot 400 l/ha aanbevolen bij droog weer en/of op afgeharde onkruiden GEBRUIK van minerale of plantaardige OLIE Nuttig om werking van FAR mengsel te verbeteren Onmisbaar bij sommige grassenmiddelen, zie tabel op pagina 4 Dosis: 0,5-1 l/ha afh. van weersomstandigheden Te vermijden bij hoge temperaturen (vanaf 22 C in schaduw) De meeste oliën mogen gefractioneerd aan 0,3-0,5 l toegepast worden, met een max. van 2 l/ha. Sommige oliën mogen aan 1l/ha worden toegepast, met een max. van 4 toepassingen! Dit mag bijvoorbeeld voor: Gaon en Zarado. Opm: geen olie bij met Betanal Elite en Betanal maxxpro, uitz. bij zeer schraal weer dan max. 0,5l olie CICHOREIOPSLAG en DISTELS 'Matrigon' (1,2 tot 1,5 l + olie) op meer ontwikkelde planten (niet in FAR-mengsel) FAR SYSTEEM in NAOPKOMST - BESTRIJDING DICOTYLE ONKRUIDSOORTEN dosissen in deze tabel voor KIEMLOBSTADIUM ONKRUID tot 2 BLAD stadium ONKRUID GEBRUIK STEEDS DE LAAGSTE VERMELDE DOSIS (l/ha) VOOR ONKRUIDEN IN HET KIEMLOBSTADIUM Dominante onkruidsoorten CONTACTMIDDELEN Componenten "F" en "A" + BODEMHERBICIDE Component "R" Klassieke flora : 'BETANAL 160' 0,6 (*a) - 1,5 'GOLTIX' 0,5-1 kg of l = flora die hieronder +'TRAMAT 500' 0,15-0,4 (*b) of 'PYRAMIN 520' 0,5-1 l niet vermeld staat + olie 0,5-1 (*c) of 'DUAL' (*d) 0,5-0,65 l of 'FRONTIER Elite' (*d) 0,3-0,5 l Melganzevoet (*a), melde, varkensgras (*2), kamille (*2), duivenkervel, akkerviooltje zoals hierboven 'GOLTIX' 0,5-1 kg of l Hondspeterselie (*2) (*3) 'GOLTIX' 0,5-1 kg of l Gevlekte scheerling (*2) (*3) of 'FRONTIER Elite' (*d) 0,3-0,5 l 'DUAL' (*d) 0,5-0,65 l Zwarte nachtschade, hanepoot of 'GOLTIX' 0,5-1 kg of l of 'FRONTIER Elite' (*d) 0,3-0,5 l Bingelkruid (*2) 'PYRAMIN 520' 0,5-1 l of 'FRONTIER Elite' (*d) 0,3-0,5 l of 'CENTIUM' (*6) 50 ml Herik, knopherik, koolzaadopslag, zwaluwtong (*2) 'PYRAMIN 520' 0,5-1 l Gemengde flora : Melganzevoet, varkensgras, 'GOLTIX' 0,5-1 kg of l samen met bingelkruid, melde + 'VENZAR 500 sc (*5) + max. 150 ml of samen met kruisbloemigen of 'FRONTIER Elite' (*d) 0,3-0,5 l of 'CENTIUM'-'FRONTIER Elite' (*6) 50 ml + 0,3-0,4 l Kleefkruid (veel) zoals hierboven '+ AVADEX 0,5-1 (*4) 'GOLTIX' 0,5-1 kg of l Papegaaiekruid (*2) Producten op basis van desmedifam zie kader "FAR DOSIS" 'GOLTIX' 0,5-1 kg of l (*a) In geval van belangrijke bezetting van melganzevoet : bij eerste behandeling dosis 'Betanal' verhogen met 50% (*b) De dosis 'TRAMAT 500' mag 0,3l/ha niet overschrijden in het kiemlobstadium van de biet Het mengsel BETANAL + TRAMAT kan vervangen worden door een kant-en-klaar mengsel (zie kader «FAR-dosis») (*c) zie kader gebruik van minerale of plantaardige olie (*d) 'DUAL' of 'FRONTIER Elite' nooit voor 4 blad stadium van de biet, indien toegepast in mengsel mag men max. 0,5 l 'Frontier Elite' gebruiken, voor 'DUAL' mag men max. 0,65 l gebruiken in mengsel met andere herbiciden. (*2) FLORA WAARTEGEN 'SAFARI' KAN INGESCHAKELD WORDEN ('Safari' niet toepassen voor 70% opkomst van de bieten, dosis op dat moment max. 15 g) : - Herik, knopherik, kamille, varkensgras, papegaaiekruid, opslag van koolzaad en facelia, melkdistel, veerdelig tandzaad en stekelnoot : 15 tot 20 g/ha - Hondspeterselie & gevlekte scheerling : 30 g/ha - Bingelkruid : betere werking met toevoeging van 10 g/ha voor bingelkruid in 2 blad stadium, dit indien de dosis Betanal te laag is of indien Goltix als enig bodemherbicide wordt gebruikt (zonder bv 'Pyramin' of Frontier Elite). (*3) FLORA WAARTEGEN 'MATRIGON' KAN INGESCHAKELD WORDEN (0,5 l/ha) : Hondspeterselie, gevlekte scheerling, veerdelig tandzaad, stekelnoot en doornappel : Vanaf het 1-bladstadium van het onkruid en vanaf het 2- bladstadium van de biet en bij groeizaam weer. (*4) AVADEX : kan ook Tramat vervangen (indien geen bingelkruid of varkensgras). (*5) Toevoeging van VENZAR 500 sc : kan worden toegepast vanaf begin 2-blad van de biet aan maximum 150 ml (wettelijk: te fractioneren met interval 7 tot 14d, totaal max. 1l/ha, max. 500 g lenacil/ha/ 3jaar), afgeraden in koude en natte omstandigheden of op lichte gronden. (*6) Flora waarbij 'CENTIUM' toevoegen aan het schema een goede werking heeft zijn: bingelkruid, melganzevoet, hondspeterselie, zwaluwtong, varkensgras, perzikkruid, zwarte nachtschade, kruiskruid en kleefkruid. 'CENTIUM' kan toegepast worden vanaf het 4-6 blad stadium van de biet in menging met 'Betanal' en 'Tramat' (best SC/SE formuleringen). Mag wettelijk niet gemengd worden met 'vloeibare Goltix' of met 'Pyramin'. Mengen met 'Goltix' aan lage dosis ( L/ha) is mogelijk en noodzakelijk indien ook melde aanwezig is op het perceel. 'CENTIUM' niet mengen met 'Venzar', Avadex 480 of grassenmiddelen. Uit voorzorg kan men beter geen 'Venzar' gebruiken in een schema waar in een later stadium 'CENTIUM' zal worden toegepast. Maar in situaties waar zowel melde als bingelkruid voorkomt op het perceel en men zowel 'Venzar' als'centium' wenst te gebruiken in de FAR behandelingen, positioneer dan de 'Venzar' bij NO2 en pas dan 'CENTIUM' toe bij NO4/NO5. Voor het toepassen van grassenmiddelen dient men minstens 5 dagen te laten tussen een FAR behandeling met 'CENTIUM' en de toepassing van een grassenmiddel. De dosis (100ml/ha 'CENTIUM', togepast zonder 'Betanal' of 'Tramat') of (50ml 'CENTIUM'+ 0,3-0,4 L 'FRONTIER ELITE') kan als laatste behandeling om nawerking te garanderen. Om een goede nawerking van 'CENTIUM' te garanderen moet de cummulatieve dosis 120 à 150 ml zijn. Bij toepassing van'centium' treedt tijdelijke witverkleuring van de bieten op, indien de gebruiksvoorwaarden gerespecteerd worden zijn deze zonder gevolg voor de opbrengst.

8 8 FAR-component Product en gehalte FAR-DOSIS (aan te passen aan het onkruidstadium) STADIUM VAN HET ONKRUID (*1) (volgens de erkenningen in maart 2018) Onkruid in KIEMLOB stadium Onkruid in 2-BLAD stadium Onkruid in 4-6 BLAD stadium Max. dosis F A 'BETANAL' 160 SC/SE 'TRAMAT' 500 SC 0,6-0,8 l (*2) 0,15-0,25 l (*2) 1 (-1,5) l 0,3 (-0,4) l 2-3 l 0,6-0,8 l 6 l (*4) 2 l (*5) of 'BETANAL' 320 SC of AVADEX 480 EC 0,3-0,4 l (*2) 0,5 l 0,5 (- 0,75) l 0,75 l 1-1,5 l 1,2-1,6 l 3 l (*4) 1,7 l F + A Kant-en-klaar mengsels (duurder, niet-exhaustieve lijst, pmp = fenmedifam; dmp = desmedifam; etho = ethofumesaat; lenacil = 'Venzar') Type Kemicombi (pmp+etho g/l) 0,7-0,8 l (*2) 1 - (1,5) l 2-2,5 l 2,5 l Type 'Kemifam super' (pmp +dmp g/l) 0,3-0,4 l (*2) 0,5 l 0,7 l 1 l (*4) Type 'Beetup compact SC' (pmp+dmp g/l) 0,6-0,8 l (*2) 1-(1,2) l 2 l 2 l (*4) Type 'Conqueror S' (pmp+dmp+etho g/l) 1-1,25 l (*2) 1,25-1,5 l 1,5-2 l 4 l Type 'Betasana Trio' (pmp+dmp+etho g/l) 0,9-1,2 l (*2) 1,35-1,5 l 1,5-2 l 4 l Type 'Beta-Team' (pmp+dmp+etho g/l) 0,8-1,1 l (*2) 1,2-1,4 l 1,4-1,8 l 3,2 l Type 'Belvedere Tripel' (pmp+dmp+etho g/l) 0,4-0,6 l (*2) 0,6-1,0 l 1-1,5 l 3,9 l Betanal Elite (pmp+dmp+etho g/l) 0,7-0,9 l (*2) 0,9-1,2 l 1,0-1,2 l 3,2 l Betanal maxx Pro (pmp+dmp+etho+lenacil g/l) 0,75-0,8 l (*2) 1-1,25 l 1,25-1,5 l 4,5 l 'GOLTIX' 70WG/700SC 0,5 l of kg 0,5-0,75 l of kg 1 l of kg 7 l of kg (*7) 'GOLTIX QUEEN' 0,75-1,0 l 1-1,5 l 1,5-2 l 6 l (*7) R 'KEZURO' 0,75-1,0 l 1-1,25 l 1-1,5 l 3,5 l (*7) 'PYRAMIN' 520 (*3) 0,5 l 0,5-0,75 l 1 l (*3 en *6) 5 l of DUAL' Niet vóór het 4-bladstadium 0,5-0,65 l 1,3 l of 'FRONTIER' van de bieten 0,3-0,5 l 1,0 l (*1) Het bietenstadium heeft weinig belang voor een FAR (B/T/G) zolang de dosis Tramat 500 0,3 l/ha in het kiemlobstadium niet overschreden wordt. Het is raadzaam om de dosis te verhogen indien de weersomstandigheden het niet toegelaten hebben om de NO1 uit te voeren vanaf de opkomst van de eerste onkruiden en/of een interval van maximum 6 tot 8 dagen tussen NO1 & NO2 te respecteren. (*2) Hoogste dosis bij een belangrijke bezetting van melganzevoet, melde, bingelkruid, varkensgras of kleefkruid. (*3) Dosis aanpassen voor producten met 430 g/l werkzame stof, de maximaal toegelaten dosis voor producten met 430 g/l chloridazon is 3L/ha in naopkomst. (*4) Dosis fenmedifam beperkt tot 960 g/ha w.s. per jaar. (*5) Dosis ethofumesaat beperkt tot g/ha w.s. per 3 jaar. (*6) Dosis chloridazon beperkt tot g/ha w.s. per 3 jaar. (*7) Dosis metamitron is beperkt tot g/ha w.s. per jaar. Actron 700SC (10545 P/B), Finex 700SC (10539 P/B), Glotron 700SC (10489 P/B) en Klaxxon (10490 P/B) hebben dosis beperking van g/ha w.s./jaar. GRASSENBESTRIJDING Opmerkingen : - Voor de bestrijding van duist is het afgeraden om te fractioneren in de FAR, pas steeds de volle dosis toe, in geval van resistentie werken de dim's beter dan de fop's. Bij een problematische bestrijding van duist kan Avadex in voor-zaai worden ingewerkt aan 3-3,5 l/ha afhankelijk van het bodemtype. - Fractionering wordt afgeraden zeker op zware gronden of waar resistentie wordt verwacht. - Niet alle producten kunnen aan volle dosis in het FAR mengsel toegepast worden, niet aan alle producten moet olie toegevoegd worden (zie in tabel), alle dosissen zijn uitgedrukt in l/ha. - Voor kweek behandel in 20 à 30 cm stadium, niet toepassen in FAR, indien 2 behandelingen gebeuren, voer 2de behandeling uit op kweek hersteld van de voorgaande grasbestrijding om een goede werking van het product te garanderen. - 'CENTIUM' mag nooit gemengd worden met grassenmiddelen, als regel kan men best 5 dagen laten tussen de behandeling met een grassenmiddel en de toepassing van 'CENTIUM'. SELECT Prim (a) FOCUS Plus (b) AGIL (c) ELOGE (d) FUSILADE Max (e) TARGA Prestige en Targa Megamax (f) PANTERA Actieve stof clethodim cycloxydim propaquizafop haloxyfop-p-methyl fluazifop-p-butyl quizalofop-p-ethyl quizalofop-p-tefuryl GRASSOORT lage volle volle lage volle volle lage volle lage volle volle dosis dosis dosis dosis dosis dosis dosis dosis dosis dosis dosis Duist 1 2-0,75-1 0,5 2 x 0,5 1 2 x 0,5 à 0,6 1-1,5 1,5 Hanepoot 2 x 0, ,75-1 0,5 2 x 0,5 1 2 x 0,5 à 0,6 1-1,5 1,5 Wilde haver 2 x 0, x 0,4 1-1,2 0,5-1,5 2 x 0,5 à 0,6 1-1,5 1,5 Graan (opslag) 2 x 0, ,75-1 0,5-1,5-1-1,5 1,5 Raaigras 2 x 0, , , ,5 Windhalm 2 x 0,5 1-0,75-1 0,5-1,5-1-1,5 1,5 Straatgras éénjarig 2 x 0, Kweekgras - 2,5 of 2 x 1,25 4-1,5 of 2 x 0, of 2 x 1,5-3 of 2 x 1,5 2,25 Olie vereist (*1) NEEN (*1) NEEN (*1) JA NEEN (*1) NEEN (*1) JA NEEN (a)- dosis 2 x 0,5l kan in 1-2 blad stadium van hanepoot, raaigras, graanopslag, wilde haver, dosis 1 x 1l voor 2-4 blad stadium van deze grassen / - max. 0,5 l toevoegen aan FAR mengsel. (b)- tot 2 l/ha in FAR mengsel. (c)- vanaf 0,75l/ha niet in mengsel met FAR toepassen / - voor uitstoeling 0,75l, na uitstoeling 1,0l / - 2 x 0,4 l kan indien 1 à 2 blad stadium van de wilde haver. (d)- max. 1 toepassing per 36 maanden. (e)- vanaf 1 l niet toepassen in FAR mengsel / max. 3l/ha/jaar / - max. 2 toepassingen per jaar. (f)- maximum 1l/ha toevoegen aan FAR mengsel. (1*)- een additief (enkel olie) kan wel vereist zijn indien het grassenmiddel in een FAR-mengsel toegepast wordt. MECHANISCHE ONKRUIDBESTRIJDING : Een aanvulling van het FAR-systeem SCHOFFELEN : vernietigt de aanwezige overlevende onkruiden, verlucht en warmt tevens de bodem op. Ø Uit te voeren op een voldoende droge bodem, vóór de toepassing van een bodemherbicide. Ø Let erop dat de jonge bieten noch uitgetrokken, noch omgewoeld worden. Ø Kan gecombineerd worden met een rijenbespuiting. WIEDEGGEN : kan interessant zijn bij een laattijdige opkomst van kleine onkruiden in ontwikkelde bieten (minstens 8 tot 10 bladeren) TERMINOLOGIE VAN DE PRODUCTEN (exclusief grassenmiddelen) Producten buiten patent en generische producten : Alle producten buiten patent en vervangbaar door generische producten zijn met hun meest bekende naam tussen 'aanhalingstekens' vermeld : 'Betanal' = fenmedifam (B); 'Dual' = s- metolachloor; 'Fiesta'= chloridazon + quinmerac; 'Goltix' = metamitron (G); 'Matrigon' = clopyralid; 'Pyramin' = chloridazon; 'Tramat' = ethofumesaat (T); 'Venzar' = lenacil; 'Frontier Elite' = dimethenamide-p (Fr); 'Safari' = triflusulfuronmethyl 50WG; ' Centium' = clomazone; 'Goltix Queen' = metamitron + quinmerac Niet-generische producten : Avadex = triallaat 480EC NO = naopkomst; VO = vooropkomst; SC = Suspensie concentraat; SE = Suspo-emulsie; EC = Emulgeerbaar concentraat; WG = Water dispergeerbaar granulaat; OD= olie dispersie WANNEER DE GROND ONKRUIDVRIJ IS De NAWERKINGSBEHANDELING niet vergeten Op basis van bv. 0,8 l 'VENZAR 500sc' (1 l op zware gronden), vanaf het 4-6 bladstadium van de bieten Velden met een risico voor late opkomst van zwarte nachtschade, of zomergrassen (hanenpoot, naaldaar, ) : afzonderlijke toepassing van DUAL (max. 1,3 l/ha) of van 'FRONTIER Elite' (max. 1 l/ha). Niet vóór het 4-bladstadium van alle bieten. Velden met een risico voor late opkomsten van bingelkruid en melganzevoet : 'CENTIUM' 50 ml + 'Frontier Elite' 0,4L/ha niet vóór 4-6 blad stadium biet. EEN BELANGRIJKE TROEF VOOR EEN ONKRUIDVRIJ VELD IN DE ZOMER : = EEN GOEDE BODEMBEDEKKING DOOR DE BIETEN (= ook rasafhankelijk) Waarschuwing De opvolging van de hier voorgestelde aanbevelingen gebeurt onder de verantwoordelijkheid van de gebruiker. Het KBIVB kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor schade aan de teelt of voor een gebrek aan werkzaamheid. LEES AANDACHTIG DE ETIKETTEN VAN DE PRODUCTEN ALVORENS ZE TE GEBRUIKEN!

9 9 Selectieve bladluisbestrijding Bestrijdt alle soorten bladluizen Spaart natuurlijke vijanden Lange duurwerking Nu ook toegelaten in suikerbieten Versterkt het FARsysteem. Uitstaande melde Kleefkruid Melganzenvoet Herik AVADEX 480 (7785P/B g/l tri-allaat) is een product van Gowan C.I.S. Lim. Teppeki (9526P/B 50% flonicamid) is een product van ISK Biosciences Europe N.V. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

10 10??? KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT TOT VERBETERING VAN DE BIET VZW Molenstraat 45, B-3300 Tienen - info@kbivb.be - Speciaal nummer cichorei PVBC - PROGRAMMA VOORLICHTING BIET CICHOREI, IN HET KADER VAN DE PRAKTIJKCENTRA Rubriek opgesteld en medegedeeld onder de verantwoordelijkheid van het KBIVB, J.-P. Vandergeten Directeur KBIVB, met de financiële steun van de Vlaamse overheid. Onkruidbestrijding cichorei: strategie en middelenkeuze Ronald EUBEN (IRBAB asbl - KBIVB vzw ) Hoe Boa gebruiken in het onkruidbestrijdingsschema? Na een tijdelijke erkenning in 2018, beschikken we vanaf dit jaar over een definitieve erkenning voor het product Boa (Penoxulam). Een welgekomen aanvulling in het onkruidbestrijdingsschema. Het product is als volgt erkend: 0.75 l/ha mag gefractioneerd toegepast worden. Het erkende toepassingsstadium is vanaf het kiemlobstadium van de cichorei tot maximaal het 5 blad stadium. Boa behoort tot de familie van de sulfonamides, een ALS-herbicide dus. Het is een na-opkomst herbicide dat in elk schema kan worden ingepast vanaf 1 tot 4-5-blad. Het product werkt uitstekend op kruisbloemigen (herderstasje, varkenskers, (knop)herik en koolzaadopslag), composieten (knopkruid, kamille, kruiskruid) en nachtschadefamilie (zwarte nachtschade en doornappel). Daarnaast heeft Boa ook nog een goede werking op jonge melganzevoet (kiemlobstadium), bingelkruid en papegaaiekruid. Zeer belangrijk voor regio s met zware bezetting van varkenskers is dat het product een goede werking heeft op dit onkruid (jong stadium). Boa heeft naast een sterke contactwerking ook een goede nawerking tegen late kiemers. Het product dient gefractioneerd toegepast te worden en de dosis wordt gradueel opgebouwd. De maximale geadviseerde dosis is 0,6 l/ha. Hogere dosissen op grote onkruiden zijn niet altijd effectief, fractioneren en behandelen op jonge onkruiden geeft de grootste efficiëntie. Behandel daarom de onkruiden in een jong stadium, in volle groei en behandel op regelmatige tijdstippen (7-8 dagen), zelfs al zijn de typische ALS-symptomen op de onkruiden nog niet zichtbaar. Bij het toepassen van Boa wordt bij voorkeur rekening gehouden met een aantal adviezen. Het product kan ingezet worden zodra er per meter 6 à 7 cichoreiplanten zijn in het 1-blad stadium. Melganzevoet die ontsnapt aan de Bonalan moet in een jong stadium, kiemlobstadium, bestreden worden. Boa is een OD-formulering, toevoeging van Trend wordt niet aanbevolen. In het 1-2 blad stadium kan eventueel 0,5 l/ha Legurame toegevoegd worden voor een uitvloeiend effect; het toepassen van Boa in zeer vochtige omstandigheden (bijvoorbeeld voor onweer) kan leiden tot een sterkere remming van het gewas, dit is vooral het geval voor cichorei in het 1 blad stadium. Boa is niet selectief voor bieten en dus kan drift naar een aangrenzend perceel tot plantenverlies van bieten leiden. Boa kan worden gemengd met andere contact- en bodemherbiciden voor een compleet spectrum zonder selectiviteitsproblemen. Bij mengingen van Boa met Frontier en/ of Dual Gold mag de gecombineerde dosis van 0,4 l/ha van deze laatsten niet overschreden worden. Om selectiviteitsproblemen te vermijden wordt ook aangeraden om Boa niet te gebruiken in mengsels met hoge dosissen Safari. De tabel hieronder toont welke strategie je kan gebruiken in functie van de aanwezige onkruiden. Product (*1) Dosis/ha Doelonkruid Toepassing Opmerkingen BONALAN KERB (verplicht) + LEGURAME + CIPC 8 l 1 1,25 l Meerdere breedbladige onkruidsoorten (melganzenvoet, kleefkruid, veelknopigen, dovenetel, ereprijs, muur, wilde bieten ) en enkele grassoorten (duist en straatgras). Vooral zwarte nachtschade, bingelkruid, kleefkruid en varkensgras, alsook muur, dovenetel en grassen. T 1: VOORZAAI Bij voorkeur 's avonds (want fotolabiel product). Onmiddellijk in te werken (want vluchtig en vooral fotolabiel product) tot op een diepte van 7 tot 8 cm, met een werktuig van het type 'cultivator' eerder dan met een rotoreg. T 2: VOOROPKOMST Bij droog weer en 's avonds, wanneer de verdamping minder is, met voldoende water. Bij voorkeur direct na het zaaien omwille van de lange nawerking van de producten en voor een maximale benutting van het bodemvocht 1 (-3) l Bingelkruid Dosis van 3 l enkel in velden met veel bingelkruid. 0,5 Bingelkruid, melganzevoet Max 2 l/ha/teelt in vooropkomst en max 4 toepassingen/teelt De werkzaamheid is sterk afhankelijk van de bodemvochtigheid (lage oplosbaarheid). Opgelet deze component kan agressief zijn op lichte grond en in koude en natte omstandigheden. T 3a: In geval van onregelmatige opkomst van cichorei 1 NAOPKOMST in het stadium OPKOMST-KIEMLOB van de cichorei KERB 0,3 l Maximale totale dosis : 3,1 l/ha/jaar + SAFARI 5 g + 'LEGURAME' 0.5 l Aanwezigheid van knopkruid, kamille, koolzaadopslag, hondspeterselie. Maximale totale dosis: 90 g of T 3b: in geval van een regelmatige opkomst van de cichorei 1 NAOPKOMST in het stadium KIEMLOB - 1 ECHTBLAD vanaf 6 tot 7 cichoreiplanten in het 1-echtbladstadium per lopende meter SAFARI 5-10 g + KERB 0,3 l + LEGURAME 0,5 l + BOA 0,05-0,1 l Composieten, kruisbloemigen en schermbloemigen Kamille, herderstasje, melganzevoet, doornappel, knopkruid, zwarte nachtschade, kruiskruid, herik, varkenskers Fractioneren: lage dosissen vanaf vroeg stadium voor een goede werking. Voor varkenskers fractioneer ml vroeg. Max 0,75 l/ha Tijdelijke vergeling mogelijk, vooral bij grote schommelingen tussen dag- en nachttemperaturen. vermijd complexe mengsels met hoge dosissen safari

11 11 + 'CIPC' of + AZ 0,5 l Bingelkruid, melganzevoet ml SAFARI g + LEGURAME 0,5 l + AZ ml SAFARI g + BOA 0,1-0,2 + KERB 0,3 l of + AZ ml of + DUAL Gold 0,1 l Composieten, kruisbloemigen ereprijs, dovenetels, akkerviooltje. Max 2 l/ha/teelt in vooropkomst en max 4 toepassingen/teelt totale maximale dosis: 200 ml/ha T 4: NAOPKOMST vanaf het stadium 1 tot 2 ECHTE BLADEREN OPTIE 1 'Gemakkelijke flora' (hieronder niet vermeld) Zwarte nachtschade, kamille, knopkruid melkdistel en kruiskruid OPTIE 2 Maximale totale dosis: 1,3 l of+ LEGURAME 0,5 l Indien LEGURAME geen TREND 90 of + CIPC 0,5 l Bingelkruid, melganzenvoet + TREND 90 0,10% Hondspeterselie, kamille, bingelkruid,den Uitvloeier die de werking van de contactherbici- versterkt SAFARI g (+ KERB ) 0,3 l Enkel indien bingelkruid of zwarte + BOA 0,1-0,2 l T 5: NAOPKOMST vanaf het stadium 3 tot 4 ECHTE BLADEREN Nooit mengen met AZ Sterk afhankelijk van bodemvocht (lage oplosbaarheid), maar kan remmend zijn na hevige regen, let op op lichte grond vermijd complexe mengsels met hoge dosissen safari Verboden mengsel bij de vermelde dosissen (gewasremming!): - AZ met DUAL Gold Verboden mengsel : - AZ met CIPC vermijd complexe mengsels met hoge dosissen safari + AZ of + DUAL Gold ml 0,2 0,4 l Verboden mengsels (gewasremming): - AZ met DUAL Gold - AZ met FRONTIER Elite De max. dosis van DUAL Gold of Hondspeterselie, bingelkruid, en/of + FRONTIER Elite is 0,4 l. Bij combinatie 0,2 0,4 l zwarte nachtschade, kamille, van beiden max. 0,2 l DUAL Gold + 0,2 l FRONTIER Elite knopkruid melkdistel, kruiskruid Frontier Elite. of + 'TRAMAT SC' ml Bingelkruid, duivenkervel Maximale totale dosis: 200 ml + TREND 90 0,1 % Hondspeterselie, kamille, bingelkruid Uitvloeier die de werking van de contactherbiciden versterkt T 6a - Indien het veld onkruidvrij is: NAOPKOMST vanaf het stadium 4 tot 6 rchte bladeren Eventueel schoffelen voor de toepassing van 'AZ', 'DUAL Gold' of 'FRONTIER Elite' hieronder beschreven AZ Dosis om een totaal van 200 ml te bereiken Geen AZ vóórbij het 6-bladstadium of DUAL Gold Dosis om een totaal van 1,3 l te bereiken (max!) Geen DUAL Gold Late opkomst van zwarte nachtschade, kamille, of FRONTIER Elite of FRONTIER Eli- Dosis om een totaal van 1 l te bereiken (max!) knopkruid, kruiskruid of zomergrassen. voorbij het 8-bladstadium SAFARI + BOA T 6b - Indien het veld niet onkruidvrij is: NAOPKOMST vanaf het stadium 4 tot 6 ECHTE BLADEREN g 0,1-0,2 l vermijd complexe mengsels met hoge dosissen safari + AZ 75 ml Verboden mengsels (gewasremming): of + DUAL Gold 0,2 0,4 l - AZ met DUAL Gold - AZ met FRONTIER Elite en/of + 0,2-0,4 l De max. dosis van DUAL Gold of FRONTIER FRONTIER Elite Elite is 0,4 l. Bij combinatie van beiden max. + TREND 90 0,10% 0,2 l DUAL Gold + 0,2 l Frontier Elite. of DUAL Gold of FRONTIER Elite T 7 vervolg van T6b NAOPKOMST tot het stadium 8 ECHTE BLADEREN maximaal schoffelen ter correctie vóór toepassing van AZ, DUAL Gold of FRONTIER Elite hieronder beschreven Dosis om een totaal van 1,3 l te bereiken Dosis om een totaal van 1 l te bereiken Geen DUAL Gold of FRONTIER Elite voorbij het 8-bladstadium Waarschuwing: De opvolging van adviezen gebeurt onder de verantwoordelijkheid van de gebruiker. Het KBIVB kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor schade aan de teelt of gebrek aan werkzaamheid. LEES AANDACHTIG DE ETIKETTEN VAN DE PRODUCTEN ALVORENS ZE TE GEBRUIKEN! (*1) Om de tabel niet te belasten met productnamen wordt enkel de handelsnaam van het eerste ontwikkelde product vermeld.

12 12 ALLERLEI SUIKER Britse raffinagesector voorstander van een brexit zonder akkoord Zonder brexitakkoord zal Tate & Lyle, de belangrijkste suikerraffinadeur in het Verenigd Koninkrijk, als grootste winnaar uit de bus komen. De groep verdedigt het vertrek uit de Europese Unie en is voorstander van een harde brexit. Tot het kamp van de verliezers zouden vooral de Europese landen behoren die hun suiker naar Groot-Brittannië uitvoeren. Het gaat dan vooral om Frankrijk, maar ook ons land zou de nadelige gevolgen ervan ondervinden. Gezien Groot-Brittannië slechts één miljoen ton suikerbieten produceert, voor een consumptie van twee miljoen ton suiker, moet het ieder jaar bijna één miljoen ton invoeren. Het land heeft de keuze tussen witte suiker uit andere EU-landen (vrij van invoerrechten) en ruwe niet-geraffineerde rietsuiker ingevoerd buiten Europa (Brazilië, Gemenebestlanden,...), maar onderworpen aan douanerechten bij aankomst in de Unie. De groep Tate & Lyle heeft baat bij het opnieuw invoeren van douanetarieven tussen de andere EU-landen en het Verenigd Koninkrijk. Voor hen is het ook belangrijk dat het Verenigd Koninkrijk zelf, dus zonder de EU, gaat onderhandelen over vrijhandelsovereenkomsten met verschillende derde landen die rietsuiker leveren, waardoor zijn geraffineerde suiker beter kan concurreren met suiker afkomstig uit andere EU-raffinaderijen die gevestigd zijn in Spanje, Italië en Oost- Europa. De Europese suikerbietproducenten vrezen niet alleen dat hun suikerverkoop naar het Verenigd Koninkrijk zal afnemen, maar ook dat Britse suiker zal worden uitgevoerd naar het Europese continent. Daarom vragen ze onder meer strengere oorsprongregels voor het onderscheid tussen geraffineerde suiker uit riet en bieten en ook preventieve maatregelen in geval van een brexit. Finasucre investeert in Ynsect De Franse startup Ynsect wil wereldleider worden op vlak van eiwitten uit insecten voor dierenvoeding. Het bedrijf heeft 110 miljoen euro opgehaald bij Franse en internationale investeringsfondsen, waaronder twee Belgische ondernemingen: Bois Sauvage en Finasucre. Finasucre is actief in de suikersector, met zijn Belgische filiaal Iscal Sugar en bezit verschillende suikerfabrieken in Australië en de Democratische Republiek Congo. Het geld zal worden gebruikt voor de bouw van een productievestiging in Noord-Frankrijk, in de omgeving van Amiens, in Het bedrijf Ynsect wil wereldleider worden op het vlak van eiwitten uit insecten bestemd voor diervoeder en organische meststoffen geproduceerd uit insecten. Ynsect kweekt meelwormen en verwerkt ze tot eiwitten voor visvoer en voer voor huisdieren. De bijproducten worden ook verkocht in de vorm van olie of organische meststoffen. Het bedrijf zal ongeveer ton eiwitten per jaar produceren. Dit moet op termijn honderd jobs opleveren. De start-up maakt deel uit van een groep van vijftig insectenkwekers die tot nog toe samen 480 miljoen dollar hebben opgehaald, volgens het Internationale Platform van Insecten voor Voedsel en Voeder (IPIFF), gevestigd in de EU. In 2018 hebben de leden van deze belangenorganisatie ton insecten geproduceerd in 20 landen. Ynsect beschikt momenteel over een demonstratie-installatie voor zijn drie belangrijkste producten: ŸnMeal en ŸnOil, proteïnen verwerkt in dierenvoeding en voor de kweek van garnalen, forel, zalm en roodbaars en ŸnFrass, een meststof van eerste kwaliteit voor allerlei teelten. Het bedrijf zou intussen bestellingen ontvangen Ynsect wil wereldleider worden op het vlak van eiwitten uit insecten bestemd voor diervoeder en organische meststoffen. hebben ter waarde van 70 miljoen dollar en zou de productie opstarten in zijn experimentele productie-eenheid. Na twee jaar werken met de testeenheid en meer dan vijf jaar onderzoek, heeft Ynsect haar productieprocessen kunnen perfectionneren door geavanceerde technologieën: een combinatie van sensortechnieken, automatisering, gegevensanalyse, modellering voor het meten van de temperatuur, de groeicurve van de insecten, hun gewicht en de CO 2 -uitstoot. Transportsystemen werden ontwikkeld voor het voeden en oogsten van de insecten en voor het verzamelen van de uitwerpselen voor meststof. Verenigde Staten: nieuwe Farm Bill voor vijf jaar Met de nieuwe Farm Bill 2018 wordt het Amerikaanse landbouwbeleid met vijf jaar verlengd. Het Amerikaanse suikerbeleid is weinig veranderd ten opzichte van de Farm Bill 2008 en 2014, meldt het marktonderzoeksbureau F.O. Licht. Het suikerbeleid beoogt nog steeds een beperking van de invoer en biedt aan de suikerproducenten royale minimumprijzen. De prijzen zijn gewaarborgd door het verstrekken van non-recours leningen aan suikerbiet- en suikerrietverwerkers, het beperken van de invoer evenals van de hoeveelheid verkoopbare suiker op de binnenlandse markt. Daarnaast is er ook een vangnet suiker-ethanol zoals tijdens de campagnes 2012/13 en 2013/14 (suiker wordt aangekocht door de overheid en eventueel aan ethanolproducenten verkocht met verlies wanneer de afzet- en importquota leiden tot een suikeroverschot en de prijs daardoor daalt tot onder het gewaarborgde niveau). Bovendien werd in de Farm Bill 2018 een stijging van de rentevoeten voor suiker vastgelegd. Franse regering wil de contracten van de landbouwcoöperaties wijzigen De Franse landbouwcoöperaties voelen zich bedreigd door het voorstel van de Franse regering om de huidige contracten tussen de boeren/leden en hun coöperatie te vervangen door een gewone zakelijke overeenkomst. Parijs is in het kader van een nieuwe wet op de voedingsindustrie, de Loi Egalim, bezig om de verhoudingen binnen de voedingsketens wat rechter te trekken. Doel is de leveranciers en daarmee uiteindelijk boeren en tuinders een sterkere positie -en daarmee een betere prijs- te bieden tegenover de supermarkten. Maar de regering heeft nu ook voorgesteld dat model door te trekken naar de contracten die de agrarische coöperaties afsluiten met hun leden. De Franse minister van landbouw Didier Guillaume vindt daarom dat hij die boeren en tuinders binnen hun eigen organisatie meer bescherming moet bieden. Hij wil dat de agrariër aan de ene kant en de coöperatie aan de andere kant dezelfde rechten en plichten krijgen die gelden voor normale leveringscontracten. Voordeel is dan dat die overeenkomsten ook de bescherming van de wet genieten en bijvoorbeeld bij conflicten door een door de staat aangestelde mediateur beoordeeld kunnen worden. De federatie Coop de France, die coöperatieve ondernemingen in Frankrijk groepeert, verwerpt dit voorstel omdat veel agrarische coöperaties nauwelijks meer te onderscheiden zijn van grote internationale ondernemingen. Zo zit bijvoorbeeld de tweede Franse suikergroep Tereos, met leden, op 5,7 miljard euro omzet. De groep bezit inderdaad filialen in onder meer Brazilië en Mozambique en zetmeelfabrieken in China, Indonesië,... Het bestuur van deze multinationals kan uiteindelijk buiten de controle van de landbouwers vallen. Volgens de federatie Coop de France heeft lid zijn van een coöperatie niets te maken met een verkoopcontract, het gaat om een bijdrage uit je productie waarbij de coöperatie zich erop toelegt die zo goed mogelijk te verwaarden. De beloning voor de boer bestaat niet alleen uit de prijs voor dat product, maar kent verschillende niveaus: de bonussen, het aandeel in de resultaten dat de leden ontvangen en het rendement op het ingelegde kapitaal. Bron: EU: consolidatie Europese suikerindustrie Door de dalende prijzen sinds de afschaffing van de EU-productiequota in 2017, kampt de Europese suikersector momenteel met moeilijkheden: de Duitse groep Südzucker gaat vier suikerfabrieken sluiten, Tereos kondigt een verlies aan voor het tweede opeenvolgende jaar en ook Cristal Union verwacht een tekort voor het lopende boekjaar. Tijdens een interview met het persbureau Reuters, zei de directeur-generaal van de Franse coöperatie Cristal Union dat een herstructurering van de Europese suikersector mogelijk is. Volgens hem zijn de zeven groepen die momenteel de meeste suiker produceren, zijnde Südzucker, Tereos, Nordzucker, British Sugar, Pfeifer & Langen, Cristal Union en Royal Cosun, nog met te veel en liggen fusies in het verschiet tijdens de komende twee à drie jaar. OPTIMAAL SCHOFFELEN Omgekeerd schoffelelement Omgekeerd frontschoffelelement met snelle instelling van de diepte per niveau. MULTICROP GAMMA: STERK EN EENVOUDIG IN TE STELLEN Naar nieuwe horizonten Tel: