6,4. Werkstuk door een scholier 2154 woorden 1 december keer beoordeeld

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 2154 woorden 1 december ,4 8 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Suikerziekte of ook wel diabetes mellitus is een langdurige, niet geneesbare aandoening. Het lichaam produceert te weinig insuline of het lichaam is ongevoelig voor het effect van insuline. Suiker gaat dus te weinig opgenomen worden uit de voeding. Daardoor is er een verhoging van glucosegehalte of hyperglycemie. Het toegestane glucosegehalte is 180mg/dl. Bij een persoon die niet aan suikerziekte leidt ligt dit tussen de 70 en de 120mg/dl. Bij een diabetespatiënt zal dit gehalte altijd hoog liggen, of hoger worden. Een glucosegehalte van 180mg/dl is dus niet abnormaal. 1. Doelstellingen Beschrijf de werking van insuline Bespreek duidelijk het verschil tussen diabetes type 1 en type 2 Kunnen uitleggen wat zwangerschapsdiabetes is en hoe het ontstaat. Hoe behandelen we diabetes? Geef 2 mogelijke manieren tot zelfcontrole Leg duidelijk het verschil tussen een hypo en een hyper uit. Glycemische index, wat is dat? Een gezond dieet opstellen voor een diabetisch patiënte. Wat is de diabetestpas? 2. Biologische en fysiologische factoren Suikerziekte wordt veroorzaakt door een afwezigheid of tekort van insuline. Insuline zal er voor zorgen dat glucose wordt opgenomen in lichaamscellen. Insuline wordt geproduceerd door cellen, ook wel bètacellen genoemd. Het wordt gevormd in de alvleesklier. Ze bevinden zich in eilandjes die over de pancreas zijn verspreid. (eilandjes van langerhans) 3.Oorzaken van suikerziekte Type 1 Nog niet alles over bekend Eventuele oorzaak, antilichamen in het bloed die zich richtte tot bètacellen. Ze zijn bedoeld om indringers te vernietigen, maar vernietigen hun einddoel. Kan erfelijke basis hebben Niet te voorkomen Type 2 Pagina 1 van 6

2 Grotendeels alles over bekend Eventuele oorzaak, teveel aan lichaamsgewicht, of een te weinig aan lichaamsbeweging Heeft een erfelijke basis Je kan het voorkomen door gezonder te leven. Komt de laatste jaren veel bij jongeren voor Zwangerschaps Stoornis koolhydraat- stofwisseling Wie moet extra opletten voor type 2? Wanneer je één van volgende risicofactoren aanwezig zijn, vergroot je de kans op suikerziekte. - Bij eerstegraads verwanten is diabetes vastgesteld - Overgewicht ( vooral een dikke buik) - Te weinig lichaamsbeweging - Bepaalde (vochtafdrijvende) medicijnen. - Zwangerschap - Het geboortegewicht, wanneer tot meer is als 4.5kg Hoe ontstaat zwangerschapsdiabetes? Om de groei van de moederlijke organen, ontwikkeling van het kind en de moederkoek te verzekeren, treden tijdens een zwangerschap wijzigingen op in de stofwisseling van de moeder. Er gaat meer glucose naar de vrucht, terwijl de moeder meer vetten opneemt. De moeder spaart haar glucose op voor haar kind. Dus ligt de nuchtere bloedsuikerspiegel bij een normale zwangere vrouw lager dan bij de zwangerschap. Ondanks de lagere nuchtere Bloedsuikerspiegel stijgt deze na een maaltijd tijdens de zwangerschap tot hogere waarden en daalt ze ook trager dan bij niet-zwangere vrouwen. Dit is het diabetesverwekkend effect bij zwangere vrouwen. De alvleesklier bij een zwangere vrouw moet dus steeds meer insuline produceren (soms wel 2 tot 3 keer meer) om er voor te zorgen dat de bloedsuikerspiegel niet te hoog oploopt. Dus kan men een zwangerschap bekijken als een fysiologische stresstoestand voor de pancreas (eigenlijk de bèta-cellen van de pancreas) die de insuline produceert. In hoeverre de suikerstofwisseling tijdens de zwangerschap normaal blijft, is afhankelijk van de aanwezigheid van voldoende reserve bèta-cellen bij de moeder. Als de voorraad niet groot genoeg is, ontstaat er zwangerschapsdiabetes. 4. Preventie 4.1. Gevolgen van diabetes Een onvoldoende behandeling kan leiden tot een verhoogde bloedsuiker zodat grote en kleine bloedvaten worden aangetast. Hierdoor ontstaan er verschillende gevolgen. Bv. : - Een 2 tot 3maal hoger risico op hart- en vaatziekte. - Blindheid bij volwassenen - Nierproblemen (1/3) - Impotentie bij mannen - Amputaties Maar door een goede behandeling kan er veel voorkomen worden, we gaan nu verschillende Pagina 2 van 6

3 behandelingen bespreken Behandeling van diabetes Bloedsuikerverlagende medicatie is noodzakelijk voor de aanpak van diabetes type2. Momenteel kunnen we nog maar kiezen uit 6verschillende soorten medicatie. Medicatie is noodzakelijk, maar minstens even belangrijk als een evenwichtige voeding, voldoende sport en een beheersing van je lichaamsgewicht. Enkele voorbeelden van medicatie zijn: Biguaniden, Gliniden, Controle van diabetes 1. Controle bij de dokter(min. 4 keer per jaar) 2. Bloedsuikermetingen (bepaling van hemoglobine) 3. Zelfcontrole (je bloedsuikers testen) 4. Bepalen van suiker in het bloed 5. Suiker in de urine Een goede controle is van levensbelang! Hoe vaak moet jezelf controleren? Ze moeten minstens 4 keer per dag controleren. Voor elke maaltijd, en voor het slapengaan. Sommige controleren het tot 6 keer per dag Hyper- en hypoglycemisch Te laag of hypo Teveel aan insuline Te lage koolhydraten aanvoer Verhoogd verbruik glucose Verschillende factoren: teveel lichaamsbeweging, het uitstellen van maaltijden. Hypo s kan je dus voorkomen. Symptomen: misselijk, hoofdpijn, concentratiestoornis, troebel zicht, bewusteloosheid. Behandelen: Inname van snelle koolhydraten. Een gebrek aan insuline of de aanwezige insuline werkt niet effectief. Te hoog - hyper Glucose gaat ophopen Lever geeft suiker vrij aan de cellen Voorkomen: bloedsuikergehalte meten, veel drinken Symptonen: veel plassen, veel drinken, droge mond, verlies van eetlust, misselijk, vermoeid, uitdrogen.. Behandeling: Insuline spuiten of medicatie nemen Inspuiten met insuline Bij een te hoog suikergehalte of hyperglycemisch is het noodzakelijk om insuline bij te spuiten. Het tijdstip van inspuiten wordt bepaald door de soort insuline. Snelwerkende, ultrasnelwerkende, We hebben verschillende soorten technieken op insuline toe te dienen. Insulinespuit, insulinepen en insulinepomp. Bij het inspuiten is ook de plaats van inspuiten erg belangrijk. Buik, billen en bovenbeen zijn de meest gekozen plaatsen Gevolgen van zwangerschapsdiabetes Pagina 3 van 6

4 Voor de moeder: Er is een grote kans dat bij een volgende zwangerschap opnieuw diabetes word ontwikkeld. En verhoogt het risico dat ze later niet-insuline afhankelijke diabetes zal ontwikkelen, met 50 %. Voor het kind: Er is een grotere kans op complicaties rond en bij de geboorten. Bv. vroeggeboorte, traumata bij de bevalling ( bv. een schouderontwrichting), hypoglycemie, Meestal is het kind zwaarder dan andere kinderen van zijn zwangerschapsleeftijd en het zit er gezonder uit dan het in werkelijkheid is. Het kind zelf zal later ook een grotere kans hebben om diabetes te krijgen Behandeling van zwangerschapsdiabetes Er zijn 2 soorten behandelingen. Enerzijds is er het dieet, anderzijds de insuline. Voeding: - een beperkte energie inname - een beperk vetgebruik ( de hoeveelheid van de 2 bovenstaande verschillen van vrouw tot vrouw) - het ontbijt niet te uitgebeid maar in de voormiddag een tussendoortje - eet kleinere maaltijden verspreid over de hele dag Insuline: - dagelijks 2 injecties met middellange werkende insuline - uitzonderlijk 3 4 injecties per dag - de dosis voor insuline ligt tussen 15 en 200 eenheden insuline per dag. 5. De glycemische index De snelheid waarmee de opgenomen koolhydraten zorgen voor een stijging van de glycemie. Glycemie is het suikergehalte in het bloed. En dat wordt dan uitgedrukt in de glycemische index. Bij enkelvoudige suikers is de index van glucose erg hoog, 100GMI wat zich vertaalt in een snelle stijging van het bloedsuikergehalte. Die van sacharose is 58GMI. Bij complexe koolhydraten is het gemiddeld 70-75GMI 6. Diabetes en voeding: eten om te leven. Eet u om te leven, of leeft u om te eten? Als u een evenwichtige en gezonde voeding wil opbouwen, dan is de voedselpiramide hier een handig hulpmiddel bij. Lichaamsbeweging is noodzakelijk bij een gezonde levensstijl. Ook voor diabetespatiënten is dit belangrijk, zij moeten echter wel opletten dat ze niet overdrijven, anders kan er een hypo ontstaan. Water of vocht: Deze voedingstof is belangrijk, minstens 1.5l per dag. Vocht is belangrijk om de lichaamstemperatuur te handhaven. Het zorgt eveneens voor het transport van voedingsstoffen en voor de afvoer van afvalstoffen. Graanproducten en aardappelen : ze leveren koolhydraten onder de vorm van zetmeel. Geef zoveel mogelijk voorkeur aan vezel en graanrijke producten. Verkies dus zwart brood boven wit brood. Ter afwisseling kan wit brood of gewone spaghetti geen kwaad. Groenten en fruit: Ze leveren veel oplosbare voedingsvezels, vitaminen, vocht en mineralen. De vezels zorgen voor een vertraagde opnamen van glucose ter hoogte van de darm. We weten nu ook dat in vitaminen en mineralen stoffen zitten die bepaalde complicaties bij diabetes kunnen helpen voorkomen. Ze hebben ook een positieve invloed op de bloeddruk, want vele mensen met type 2 hebben een Pagina 4 van 6

5 verhoogde bloeddruk. Melk: Diabetes patiënten hebben meer kans op hartkwalen en moet vetrijk voedsel vermijden, daarom is het aan te raden om halfvolle of magere melk te drinken. Ook in kaas, ijs en slagroom zit veel vet dit moet dus ook vermeden worden. Vlees, vis en vervangproducten: Eet minder roodvlees en meer kip en vis, want roodvlees bevat veel cholesterol en verzadigde vetten. Als u toch vlees eet kunt u dit beest grillen of roosteren en opteren voor mager vlees. Smeer en bereidingsvet: er is slechts een klein vakje voorzien. Gebruik vloeibare vetten voor de bereidingen. Deze bevatten minder verzadigde vetzuren en transvetzuren. Verkies olijfolie. Restgroep: diabeten kunnen zonder complicaties alcohol drinken. Als je insuline gebruikt en je combineert dit met te veel alcohol kan er een hypo ontstaan. En als je na een inspanning of op de nuchtere maag alcohol gebruikt, zal dit ook het geval kunnen zijn. Het is mogelijk om eens een snoepje te eten, maar doe dit met mate! 7. Psycho-sociale aspecten. Leven met diabetes Diabeten kunnen meestal een gewoon leven leiden. De mensen moeten wel regelmatig op onderzoek en moeten opgevolgd worden. Op vakantie gaan is mogelijk maar hier is wel zelfcontrole voor nodig. Werk vinden is niet altijd even simpel. Een medisch adviseur zal steeds bepalen in hoe verre de job zal leiden onder het diabetes. Bij het behalen van een rijbewijs word elke diabeet persoonlijk beoordeeld, meestal zijn er geen problemen bij het behalen van een rijbewijs. Op festivals worden spuitjes niet toegelaten maar als je een medisch attest kan voorleggen worden er geen problemen om gemaakt en kan je genieten van het festivalleven. Het is wel niet zo evident voor mensen met diabetes om te sporten. Langdurige of explosieve sporten zijn ten sterkste af te raden zoals parachutespringen, bergbeklimmen, diepzeeduiken, 100 meter sprint, en powertraining omdat ze plotse bloeddrukstijgingen kunnen geven. Andere sporten zoals wandelen, tennissen, zwemmen en fietsen zijn geen probleem. Zelfs voetbal is geen probleem, wij kunnen hier het voorbeeld van Zetterberg aanhalen, een ex-anderlecht speler. Eigenlijk kunnen we besluiten dat deze mensen een zeer normaal leven kunnen leiden, maar om problemen te voorkomen zouden ze steeds de belangrijkste medische documenten bij zich moeten hebben. 8. Epidemiologie van suikerziekte 8.1. De wereld In 2007 werden er in de wereld 246 miljoen mensen vastgesteld met diabetes. (Totale wereldbevolking = 6.7 miljard mensen) Zwangerschapsdiabetes komt voor bij 1 tot 2% van alle zwangere vrouwen Europa 4% van de Europese bevolking leidt aan diabetes. Van deze patiënten leidt 85 tot 90% aan diabetes type 2, dit vermeerdert naarmate je ouder wordt België In België zijn jammer genoeg de cijfers beperkt en onvolledig. Het wordt geschat op 7.9% van de volwassen Belgische bevolking. In 2025 zal 1 op 10 mensen in België aan diabetes leiden. (Wat wil zeggen dat 2 mensen uit 6Sb binnen enkele jaren aan diabetes zal leiden, wat dus relatief veel is.) Pagina 5 van 6

6 9. Socio-economische gevolgen. Het is niet simpel voor de mensen pet diabetes om alles te bekostigen want het kost uiteraard veel geld. Soms kan de persoon in kwestie zijn job niet blijven beoefenen en wordt dan werkloos. Toch hij moet nog steeds alle geneesmiddelen en de behandelingen betalen. Dit is niet niets daarom steekt onze maatschappij een handje toe. - De Belgische ziekenfondsen zorgen voor de terug betaling van insulinepreparaten, voor orale antidiabetica en voor sommige testen van het glucosegehalte. - Dieetadviezen door een gediplomeerde diëtist, worden niet terugbetaald. Wat eigenlijk onjuist is omdat net deze mensen veel nood hebben aan advies en aanmoedigingen voor hun zeer belangrijk zijn Diabetespas Elke persoon met diabetes type 2 kan vanaf 1 maart 2003 een diabetespas aanvragen. Dit boekje geeft de patiënt, de dokter een betere hou vast doorheen hun ziekte. Men vindt in het boekje alles wat men moet weten over diabetes. Het is de bedoeling dat je deze pas meeneemt naar elke behandeling van eender wie. Zodat die persoon juist weet welke medicatie u neemt. Ook zorgt de pas ervoor dat de diëtiste en de podoloog wordt terugbetaald. Niet elk bezoek wordt terugbetaald. 2 consultaties bij de podoloog en 2 consultaties bij de diëtiste worden terugbetaald. Pagina 6 van 6