Voedingsbeleid, versie februari

Transcriptie

1 Voedingsbeleid kindercentrum Madelief 2019

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Algemeen Vaste eetmomenten Allergieën en individuele afspraken Beweging 3. Voedingsaanbod voor kinderen tot 1 jaar 4. Voedingsaanbod voor kinderen van 1 tot 4 jaar 5. Dagelijks eet/drink ritme dagopvang 6. Voedingsaanbod voor kinderen van 4 tot 13 jaar 7. Dagelijks eet/drink ritme voor de BSO 8. Traktaties en feestjes 9. Bijlagen: 1. Gemiddelde voedingsbehoefte per leeftijdsgroep. 2. Schijf van Vijf 3. Brief voor traktaties 2

3 1.Inleiding Voor u ligt het voedingsbeleid van Kindercentrum Madelief. Voeding is een belangrijk deel van de zorg voor onze kinderen. Bij het ontwikkelen van ons voedingsbeleid luisteren we uiteraard op de eerste plaats naar de ouders, naar datgene wat u belangrijk vindt. Zo hebben we onze oudercommissie naar haar mening gevraagd en pikken de pedagogisch medewerksters signalen op van de ouders. Tijdens het plaatsingsgesprek wordt naar de visie en de wensen van de ouder geluisterd en worden samen de eerste afspraken over voeding vastgelegd. Om de juiste balans te houden tussen een gezond voedingsbeleid en de wensen van de ouders blijven we graag met u in gesprek. Gezond zijn en blijven begint onder andere met voeding. Een gezond voedingspatroon is een voedingspatroon waarmee problemen zoals overgewicht en obesitas, maar ook ziektes zoals hart- en vaatziekten kunnen worden voorkomen. Daarom kiezen we in ons voedingsbeleid voor producten die minder zout, minder zoete en minder verzadigde vetten bevatten. Wij hebben ervoor gekozen om voornamelijk producten uit de Schijf van Vijf aan te bieden, zoals het Voedingscentrum dit adviseert. In het voedingsbeleid gaan we uit van gemiddelden. We blijven echter wel kijken naar het individuele kind, naar de situatie en naar de wensen van de ouders. Wanneer kinderen actief hebben buiten gespeeld, zullen zij meer trek hebben dan wanneer ze een zittende activiteit hebben gedaan. Het ene kind kan (tijdelijk) meer calorieën nodig hebben dan een ander. Ook kijken we in overleg met de ouders naar alternatieven van het voedingsaanbod, indien een kind bijvoorbeeld een allergie voor bepaald voedsel heeft. Voeding is een belangrijk deel van de zorg voor onze kinderen. Daarom hebben we ons voedingsbeleid weer eens goed onder de loep genomen. Hierbij hebben we adviezen en hulpmiddelen van het Voedingscentrum gebruikt, medewerkers hebben de aanbevolen trainingen van de Rijksoverheid Gezonde kinderopvang gevolgd. 2. Algemeen Vaste eetmomenten De regelmaat in eettijden draagt bij aan het zorgen voor geborgenheid, veiligheid en betrouwbaarheid, daarom hanteren we bij alle werksoorten een vast dagritme. Het vaste eetritme zorgt voor een herkenbaar ritme en dat levert de kinderen rust op. We eten samen aan tafel, zowel tussen de middag als bij de tussendoor momenten. We nemen rustig de tijd om te eten en zorgen voor een fijne sfeer, maar we tafelen niet te lang maximaal een half uur-. Onze pedagogische medewerkers bepalen wanneer een kind eet, het kind bepaalt uit een gezond voedingsaanbod wat het eet en hoeveel het eet. Wij dringen geen eten op. Allergieën en individuele afspraken Wij houden rekening met allergieën en/of intoleranties van kinderen. Er is ook ruimte om individuele afspraken te maken om af te wijken van het voedingsbeleid, bijvoorbeeld bij een dieet of bepaalde (geloof)overtuiging. Dit is in overleg met ouders. 3

4 Beweging Naast gezonde voeding is het ook belangrijk (zo niet belangrijker) dat kinderen veel bewegen. Bewegen verkleint de kans op ziektes en overgewicht en heeft een positief effect op het afweersysteem. Kinderen die genoeg bewegen voelen zich meer ontspannen, slapen beter en zijn beter bestand tegen stress. Bovendien bevordert beweging het leervermogen en geheugen. Genoeg redenen om lekker te blijven bewegen. Wij stimuleren beweging door sport en spelactiviteiten aan te bieden en zo veel mogelijk buiten te spelen. 3. Voedingsaanbod voor kinderen tot 1 jaar Baby s hebben een eigen voedingsschema. Wij hanteren onderstaande aandachtspunten voor hun voeding. Drinken Melk: Met ouders wordt besproken of hun kind borstvoeding of flesvoeding krijgt. Wijzigingen hierin worden door ouders direct aangegeven bij de pedagogisch medewerkers. De afgekolfde borstvoeding leveren ouders voldoende gekoeld of bevroren (in kleine porties) af op het kindercentrum. Voorzien van naam en datum. Ouders leveren geen klaargemaakte flesvoeding aan. Tijdens het vervoer, ook in een koeltas, kan de flesvoeding namelijk niet voldoende koud worden bewaard. Ouders leveren droge melkpoeder aan in afgepaste hoeveelheid in een doseerdoos of poedertoren. Het kind krijgt nog geen gewone melk tot hij 12 maanden is. Tot 1 jaar geven ouders afgekolfde borstvoeding of melkpoeder mee. Anders drinken: Naast borstvoeding en opvolgmelk krijgen kinderen water. Wij oefenen vanaf 8 maanden met het drinken uit een (plastic) beker. Dit is beter voor de mondmotoriek dan een beker met een tuit. Een kind hoeft de beker niet helemaal leeg te drinken. Als een kind de beker niet leegdrinkt, dan heeft hij simpelweg geen dorst. Wij stimuleren de kinderen wel om op één moment te drinken (dus niet de hele middag steeds een slokje). 4

5 Eten (eerste hapjes): We volgen het advies van het consultatiebureau of we met een fruithapje of groentehapje starten bij kinderen. We starten met het geven van eerste hapjes in overleg met ouders. Groentehappen worden vanuit thuis meegebracht. Naast groentepotjes mogen er ook zelfgemaakte groentehappen meegenomen worden, deze worden voorzien van naam en datum. Deze dienen voldoende gekoeld of bevroren aangeleverd te worden. Groentemaaltijden bieden wij aan voor kinderen tot ongeveer 15 maanden. Wij zullen deze maaltijden bereiden conform de voorschriften. Deze voorschriften zijn te vinden in het veiligheids- en gezondheidsbeleid van Madelief. In overleg met ouders gaan we vanaf de leeftijd van 6 maanden de melkvoedingen stapsgewijs meer vervangen en gaat het kind steeds meer wennen aan echte maaltijden. Fruithappen worden iedere ochtend vers gemaakt door de pedagogische medewerkers op de groep. Wij starten met 1 soort fruit en geven pas meerdere fruitsoorten als ouders aangeven dat het kind eraan gewend is. Naarmate het kind beter kan happen, zal het stukjes vers fruit krijgen. Broodbeleg: Kinderen krijgen fijn volkorenbrood. Wij beginnen met het geven van brood in overleg met ouder. We besmeren het brood altijd met een beetje zachte dieetmargarine of halvarine, hierin zitten veel onverzadigde (goede) vetten. Meer beleg hoeft niet, gebruiken we toch meer beleg dan kiezen we voor magere (smeer-) kaas of appelstroop. Wij geven kinderen tot en met 1 jaar geen honing. Honing kan besmet zijn met een bacterie waar jonge kinderen erg ziek van kunnen worden. 4. Voedingsaanbod voor kinderen van 1 tot 4 jaar Wij hanteren onderstaande algemene uitgangspunten: Wij geven zoveel mogelijk water: Wij geven de kinderen water (met eventueel fruit of groente). Daarnaast bieden we lauwe (vruchten)thee zonder suiker aan. Een kind kan tussendoor altijd water drinken als het daar behoefte aan heeft. Als beleg bieden wij vooral Schijf van Vijf producten aan voor op brood. Daarnaast bieden we een paar producten voor op brood aan die niet in Schijf van Vijf staan en dagkeuzes zijn (zie bijlage 2). Wij zorgen ervoor dat het beleg mager is en niet te veel calorieën en ongezonde vetten bevat. Ook letten we op de hoeveelheid suiker en zout. Producten die weekkeuzes zijn bieden we niet aan. Kinderen tot 4 jaar kunnen het beste dieetmargarine of halvarine eten. In (dieet)margarine of halvarine zitten vooral goede vetten, die kinderen in hun eerste levensjaren hard nodig hebben. 5

6 Wij bieden geen (smeer)leverworst aan. In (smeer)leverworst zit namelijk veel vitamine A. Het kan schadelijk zijn als een kind structureel teveel vitamine A binnenkrijgt. Omdat kinderen thuis mogelijk (smeer)leverworst krijgen bieden wij dit niet aan. Wij bieden geen producten van rauw vlees of rauwe en voorverpakte gerookte vis aan. Hierin kunnen ziekmakende bacteriën zitten. Voedingstabel 1 tot 4 jaar Drinken Kraanwater, evt. met een stukje fruit er in voor de smaak; Kruiden of vruchten thee zonder suiker of honing; Halfvolle melk. Brood en beleg Schijf van Vijf producten Fijn volkorenbrood; Zachte dieetmargarine of halvarine; Seizoen fruit of groente (aardbei, banaan, cherrytomaatjes) of een groentespread zonder zout en suiker. Dagkeuzes Jam; Light 30+ (smeer)kaas ; Appelstroop; Minder vette en minder zoute vleeswaren zoals kipfilet, ham, boterhamworst, kalkoenfilet; Pindakaas. Tussendoor in de ochtend en in de middag Ochtend: Fruit, zoals stukjes appel, peer, banaan, aangevuld met seizoensfruit zoals druiven, meloen etc. Volkoren biscuitjes of soepstengel. Middag: Keuze uit de volgende: Cracker met beleg (zie bovenstaande tabel), peperkoek (1 plakje), soepstengel of rijstwafel (niet iedere dag). 6

7 5. Dagelijks eet/drink ritme dagopvang. Het dagelijkse ritme hanteren wij tenzij er met ouders of verzorgers andere afspraken zijn gemaakt u Fruit eten: tafelmoment om samen stukjes fruit te eten, de kleinere kinderen krijgen een fruithap. Tijdens het fruit eten krijgen de kinderen (fruit) water of lauwe thee zonder suiker. Gevolgd door een volkoren biscuitje u Boterhammen eten: We gaan samen boterhammen eten. De kinderen krijgen fijne volkoren boterhammen. De keuze voor het beleg laten we de kinderen zo veel mogelijk zelf maken door producten aan te wijzen of te benoemen. Tijdens het brood eten krijgen kinderen halfvolle melk Tussendoortje: In de middag krijgen de kinderen een cracker met beleg naar keuze. Af en toe wisselen we in de middag af met een rijstwafel of peperkoek. Daarnaast krijgen kinderen (fruit) water of lauwe thee zonder suiker u We gaan aan het einde van de middag samen aan tafel om een soepstengel te eten en mogelijk nog wat te drinken. Mochten kinderen naast deze momenten dorst hebben bieden wij ze (fruit) water of lauwe thee zonder suiker aan. Ook in de lente/zomer op warme dagen bieden wij meer drinkmomenten op een dag aan. 6. Voedingsaanbod voor kinderen van 4 tot 13 jaar. Wij hanteren onderstaande algemene uitgangspunten: Wij geven de kinderen overwegend water (met eventueel fruit of groente). Daarnaast bieden we lauwe (vruchten)thee zonder suiker aan of dun aangemaakte ranja. Een kind kan tussendoor altijd water drinken als het daar behoefte aan heeft. Vooral schijf van vijf beleg: Als beleg bieden wij vooral Schijf van Vijf producten aan voor op brood. Daarnaast bieden we een paar producten voor op brood aan die niet in Schijf van Vijf staan en dagkeuzes zijn (zie bijlage 2). Wij zorgen ervoor dat het beleg mager is en niet te veel calorieën en ongezonde vetten bevat. Ook letten we op de hoeveelheid suiker en zout. Producten die weekkeuzes zijn bieden we niet aan. Wij bieden geen (smeer)leverworst aan. In (smeer)leverworst zit namelijk veel vitamine A. Het kan schadelijk zijn als een kind structureel teveel vitamine A binnenkrijgt. Omdat kinderen thuis mogelijk (smeer)leverworst krijgen bieden wij dit niet aan. Wij bieden geen producten van rauw vlees of rauwe en voorverpakte gerookte vis aan. Hierin kunnen ziekmakende bacteriën zitten. 7

8 7. Dagelijks eet/drinkritme voor de BSO. Het dagelijkse ritme hanteren wij tenzij er met ouders of verzorgers andere afspraken zijn gemaakt u De kinderen gaan samen fruit eten. Na het fruit eten kunnen de kinderen kiezen tussen een volkoren biscuit, rijstwafel of een plakje peperkoek. Daarnaast drinken de kinderen (fruit) water, lauwe thee zonder suiker of dun aangemaakte ranja u De kinderen krijgen een soepstengel aangeboden. Ritme in de vakanties: 9.00 u Crackers eten: Samen gaan we volkoren crackers eten, de kinderen beslissen zelf uit het beleg op tafel wat ze willen. Ook krijgen de kinderen (fruit) water of thee zonder suiker of ranja u Boterhammen eten: We gaan samen boterhammen eten. De kinderen krijgen volkoren boterhammen. Tijdens het eten krijgen de kinderen de keuze of ze melk of lauwe thee zonder suiker willen drinken u Fruit eten: Samen gaan we fruit eten. Tijdens het fruit eten krijgen de kinderen (fruit) water, lauwe thee zonder suiker of ranja. Gevolgd door een volkoren biscuit u Aan het einde van de middag een soepstengel en mogelijk nog wat te drinken. Mochten kinderen naast deze momenten dorst hebben bieden wij ze (fruit) water, lauwe thee zonder suiker aan. Ook in de lente/zomer op warme dagen bieden wij meer drinkmomenten op een dag aan. 8

9 8. Voedingstabel 4 tot 13 jaar Drinken Kraanwater, evt. met fruit erin voor de smaak; Kruiden of vruchten thee zonder suiker of honing; Halfvolle melk; Dun aangemaakte ranja. Tussendoor in de ochtend en in de middag (na school) Fruit zoals stukjes appel, peer, banaan, aangevuld met seizoensfruit zoals druiven etc.; Groente zoals stukjes wortel, komkommer, paprika, tomaatjes, eventueel met een gezonde dip b.v yoghurt, zuivelspread of hummus; Volkoren biscuit; Plakje peperkoek; Rijstwafel; Cracker. Af en toe bieden we een dagkeuze aan: Een paar (suikervrije) snoepjes; Een waterijsje; Gezonde snack (bijvoorbeeld na een kookworkshop). Brood en beleg Schijf van Vijf producten Fijn volkorenbrood; Volkoren crackers; Zachte dieetmargarine of halvarine; Seizoensfruit of groente (Aardbei, banaan, cherrytomaatjes) of een groentespread zonder zout en suiker. Dagkeuzes Jam; Light 30+ (smeer)kaas; Vruchtenhagel; Appelstroop; Minder vette en minder zoute vleeswaren zoals kipfilet, ham, boterhamworst, kalkoenfilet; Pindakaas. 9

10 Traktaties en feestje Traktaties Dagopvang Op de dagopvang mogen kinderen trakteren als zij jarig zijn. Wij vinden dat het feestelijke aspect niet moet zitten in de grote van de traktatie. Door de pedagogisch medewerkers wordt van het moment zelf een feestje gemaakt. Ouders kunnen kiezen voor zowel een niet-eetbare traktatie als een eetbare traktatie. Wij vinden het belangrijk dat de eetbare traktaties zo gezond mogelijk zijn. We vragen ouders dan ook om de traktaties zo klein mogelijk te houden en niet te calorierijk te maken. Voor traktatie ideeën adviseren wij de traktaties op de websites: of Als er getrakteerd wordt met eetbare producten waar te veel suiker, zout of toegevoegde kleur-, geur- en smaakstoffen (of andere dingen die niet gezond zijn) worden getrakteerd, dan zullen wij op de groep de traktatie bewonderen en de traktatie meegeven naar huis. Daar kunnen ouders dan zelf beslissen of de traktatie mag worden opgegeten. BSO Ook op de bso mogen kinderen natuurlijk trakteren als zij jarig zijn. Ook hier vinden we dat het feestelijke aspect niet moet zitten in de grote van de traktatie. Wij vinden het belangrijk dat de traktaties niet te groot en niet te calorierijk te maken. Natuurlijk mag het een lekker koekje, snoepje etc. zijn omdat het nu eenmaal feest is. Feestdagen Bij het leven hoort een feestje. Wij vinden dat er bij feestjes (zoals feestdagen) niet altijd veel eten hoeft te zijn, maar iets lekkers hoort erbij. Wij leren de kinderen dat de sfeer rondom een feestdag belangrijker is dan het eten met feestdagen. Bij speciale gelegenheden bieden wij incidenteel snoep of andere producten aan die niet onder de Schijf van Vijf vallen. Denk hierbij aan een paaseitje of pepernoten. Wij proberen de hoeveelheid suiker, zout en verzadigd vet die kinderen dan binnen krijgen zoveel mogelijk te beperken. Kookactiviteiten Kinderen koken graag. Binnen ons activiteiten aanbod komen dan ook regelmatig kookactiviteiten voor (voornamelijk BSO). Bij het bedenken van de recepten maken pedagogisch medewerkers zo gezond mogelijke keuzes. Groente of fruit staat centraal bij de gekozen recepten. We zoeken bij het koken naar gezonde alternatieven en kiezen niet altijd voor de voor de hand liggende baksels zoals cake. Hierbij kun je denken aan: Soep; Omelet; Eiersalade; Pastasalade; Recepten met minder suiker (voor bijvoorbeeld pepernoten, cake of een koekje). 10

11 Bijlage 1: Gemiddelde voedingsbehoefte per leeftijdsgroep. Onderstaande tabellen geven de gemiddelde dagvoeding van kinderen per leeftijdsgroep weer. Dit is de dagvoeding die kinderen nodig hebben om alle voedingsstoffen binnen te krijgen. Dit is inclusief het eten en drinken dat kinderen s morgens en s avonds thuis krijgen. De hoeveelheden zijn gemiddeldes en dienen als richtlijn voor ouders en pedagogisch medewerkers. De hoeveelheden passen wij aan op de behoeften van elk kind. 1-3 jaar Jongen en meisje Gram groente Porties fruit 1.5 Bruine of volkoren boterhammen 2-3 Opscheplepels volkoren graan producten of 1-2 aardappelen Porties vis, peulvruchten of vlees 1 Gram ongezouten noten 15 Porties zuivel 2 Gram kaas - Gram smeer- en bereidingsvetten 30 Liter vocht jaar 9-13 jaar Jongen en meisje Jongen meisje Gram groente Porties fruit Bruine of volkoren boterhammen Opscheplepels volkoren graan producten of aardappelen Porties vis, peulvruchten of vlees Gram ongezouten noten Porties zuivel Gram kaas Gram smeer- en bereidingsvetten Liter vocht 1-1,5 1-1,5 1-1,5 11

12 Bijlage 2: Schijf van Vijf De Schijf van Vijf bestaat uit 5 vakken, met in elk vak andere type producten. De producten die in Schijf van Vijf staan zijn volgens de laatste wetenschappelijke inzichten goed voor je lichaam. Als je eet volgens de Schijf van Vijf krijg je daarnaast voldoende mineralen, vitamines, eiwitten, koolhydraten, vetten en vezels binnen. Niet in de Schijf van Vijf: niet nodig of minder gezond Met te veel zout, suiker, transvet of verzadigd vet of te weinig vezels. Met negatieve gezondheidseffecten als je er veel van neemt. Bijvoorbeeld bepaalde vleeswaren. Die niet bijdragen aan een gezonde voeding, zoals koek en snoep. De producten buiten de Schijf van Vijf verschillen sterk van elkaar. Er zijn daarom 2 categorieën bedacht: de dagkeuze en de weekkeuze. Een dagkeuze is iets kleins: een klein koekje, wat vleeswaren of jam op brood, een waterijsje een stukje chocolade of een eetlepel tomatenketchup. Een weekkeuze: is wat groter: een croissant, een stuk taart, een zakje chips, een glas frisdrank, chocopasta op brood. Wij bieden enkel en alleen dagkeuzes aan (met mate). Bijvoorbeeld als broodbeleg of bij feest. Weekkeuzes bieden we niet aan. Kinderen jonger dan 4 jaar hebben weinig ruimte voor dagkeuzes en geen ruimte voor weekkeuzes. Geef een jong kind eventueel een dagkeuze als beleg op brood, maar liever niet als tussendoortje. Kinderen tussen de vier en acht kun je bijvoorbeeld een dagkeuze op brood geven en niets anders kleins, zoals een koekje of snoepje. 12

13 Bijlage 3: Traktatiebeleid Een verjaardag is voor kinderen vaak compleet als er getrakteerd mag worden. Maar wat laat u uw kind nu uitdelen? Dat is elk jaar weer iets waar je als ouder en/of verzorger over nadenkt. Het moet iets bijzonders zijn, het mag niet te duur zijn, het moet verpakt zijn en ga zo maar door. Maar het allerbelangrijkste is natuurlijk dat het lekker én vooral gezond is! Hieronder een aantal richtlijnen om uw kind verantwoord te laten trakteren. Zorg dat de traktatie voorverpakt is en niet te groot of te veel is. Grote hoeveelheden traktaties zijn ongewenst omdat de traktaties dan vaak te veel suiker, zout en/of vet bevatten. Bovendien remmen grote hoeveelheden ook de eetlust voor de latere maaltijd. Een traktatie is een extraatje en hoeft daarom niet te groot zijn. Vanwege de hygiëne vragen wij u om voorverpakte traktaties aan te bieden. Denk hierbij aan een doosje rozijntjes, voorverpakte soepstengels etc. Denk ook eens aan niet eetbare traktaties Een traktatie hoeft niet altijd iets eetbaars te zijn. Je kunt kinderen ook blij maken met bijvoorbeeld een stuiterbal, stickers, kleurboekje, potloden en bellenblaas. Het gaat er vooral om dat de traktatie er leuk uit ziet en bijdraagt aan het feestelijke moment van vieren en samen zijn. Maak het u zelf niet te moeilijk. Kinderen zijn al snel tevreden. Als u ervoor kiest om de pedagogisch medewerkers ook te trakteren, maak dan geen uitzondering en geef dezelfde traktatie als de kinderen. Kijk ook eens op 13