Beleef het feest van de democratie

Transcriptie

1 10 t/m 18 SEPTEMBER FESTIVAL BIJLAGE Dé festivalweek voor Prinsjesdag in de Haagse binnenstad met muziek, film, cultuur, hoeden, debat, diner, cabaret, lezingen, fotografie, en nog veel meer! Dit jaar is Gelderland te gast op het Prinsjesfestival. Vanuit de Gelderse ambassade in het hart van de hofstad presenteert de provincie zich. Gelderland levert Den Haag mooie streken!

2 2 voorwoord Gerdi Verbeet Foto: Lex Draijer Beleef het feest van de democratie Foto: Bart van Vliet Voor de zesde keer organiseert de Stichting Prinsjesfestival het feest van de democratie; dit jaar met de provincie Gelderland als onze zeer gewaardeerde partner. We vieren het feest ieder jaar met meer enthousiasme en dat mag ook best. Nederlanders leven in een volwaardige democratie en dat is iets wat niet meer dan vijf procent van de wereldbevolking kan zeggen. Sterker nog, het aantal landen dat tot volwaardige democratie wordt gerekend, neemt af. Na de val van het communisme, gesymboliseerd door het afbreken van de Berlijnse Muur, leefden we in een soort euforie. De wereldwijde overwinning van de liberale democratie werd voorspeld. Maar zo is het niet gegaan. Op veel plaatsen in de wereld staat de rechtsstaat onder druk. Democratisch gekozen leiders misbruiken de hun toegekende macht om vrijheden te beperken, waarbij vooral de vrijheid van meningsuiting en de vrije pers het moeten ontgelden. Het Amerikaanse weekblad The Economist, dat elk jaar de Democracy Index publiceert, is niet optimistisch: minder belangstelling voor politiek, lage opkomst bij verkiezingen, afnemend vertrouwen in de politiek en een groeiende kloof tussen politieke elite en kiezers ondermijnen de democratie. Het zijn gevaren die ook Nederland bedreigen. Ook al staat Nederland al vele jaren in de hoogste regionen van de ranglijst van meest volwaardige democratieën, we mogen dat nooit als vanzelfsprekend zien. Daarom is het goed als we stilstaan bij de waarde van ons staatsbestel en bij de offers die daarvoor zijn gebracht. Vandaar ook mijn herhaalde pleidooi voor een échte nationale feestdag op 5 mei. Dit jaar bezochten maar liefst 7000 mensen op Bevrijdingsdag de Tweede Kamer. Mensen zijn geïnteresseerd in het functioneren van het parlement. Dat geeft de burger moed. En kijk naar de uitkomsten van het laatste vertrouwen-onderzoek van het CBS: 41 procent van de Nederlanders zegt vertrouwen te hebben in de Tweede Kamer. Dat is een stuk meer dan in VOORAL DE VRIJHEID VAN MENINGSUITING EN DE VRIJE PERS MOETEN HET ONTGELDEN Laten we onze democratie dus met overtuiging vieren. En dat mag ook best met enige vrolijkheid. Met cabaret bijvoorbeeld, want pas als er geen grappen meer over je worden gemaakt is er reden tot zorg, want dan ben je kennelijk irrelevant. Maar we vieren het ook met heerlijke diners en vrolijke debatten op het scherpst van de snede. En natuurlijk met de hoedjesparade, de Hatwalk. En met een nieuwe laureaat voor de Prinsjesprijs die wordt toegekend aan iemand die zich waarlijk heeft ingezet voor de versterking van onze parlementaire democratie. Ik hoop dat ook dit Prinsjesfestival weer een inspirerend feest wordt. Ik verheug mij er op. Gerdi Verbeet, voorzitter comité van aanbeveling Prinsjesfestival Colofon Deze bijlage is een gezamenlijke uitgave van Stichting Prinsjesfestival en Den Haag Centraal. Redactie Herman Rosenberg, Hannah Ploeger en Georgine Aerts Medewerkers Eric Korsten, Jeroen van Raalte, Saskia Herberghs, Marloe van der Schrier Fotografie David de Haan, Gerhard van Roon, Herman Bouman, e.v.a. Vormgeving X11 Creatie - Danny de Neef Social Instagram: Copyright Prinsjesfestival

3 3 Door Eric Korsten De politiek is zelf cabaret geworden Pieter Derks, presentator en ambassadeur PrinsjesCabaret Bij de opening van het parlementaire jaar hoort inmiddels het PrinsjesCabaret. Dit jaar neemt cabaretier en columnist Pieter Derks voor het eerst de honneurs waar, als presentator en ambassadeur. Prinsjesdag zoals wij dat nu kennen vond voor het eerst plaats op 2 mei 1814, hoewel de naam verwijst naar de dagen van de laatste stadhouders. Toen was Oranje inzet van en felle controverse tussen prinsgezinden en patriotten. PrinsjesCabaret is een beduidend jonger en minder bitter verschijnsel. De komende editie is de zesde van een reeks die in 2012 werd ingezet. Hoe luidt die dresscode voor Kamerleden dan?, antwoordt Pieter Derks op de vraag of hij zich als presentator van PrinsjesCabaret in Diligentia ook aan het officiële kledingvoorschrift gaat houden. Jacquet? Dan, lachend: Daar bedank ik feestelijk voor. Als cabaretier moet je trouwens een beetje tegen de gevestigde orde ingaan. Ik zet ook al geen hoedje op. Ik heb geen hoed en laat er voor deze gelegenheid zeker niet eentje speciaal maken. Zijn favoriete Prinsjesdag-moment? De Troonrede. Toch altijd een plechtig moment. En dan vooral die wat ongemakkelijke afsluiting met het feestelijk aangeheven Leve de koning. Als twaalfjarige luisterde hij in het ouderlijk huis vaak naar elpees met registraties van Oudejaarsconferences van de grondlegger van het genre, Wim Kan. De meeste namen die voorbijkwamen kende ik natuurlijk niet, zegt hij, maar je voelde wel haarfijn de scherpte en de sfeer die eruit sprak. Daar hield ik erg van. En Wim Kan is op dit vlak een icoon natuurlijk, net als Freek de Jonge en Youp van t Hek. De Druktemaker Inmiddels heeft hij zelf ook een behoorlijke reputatie als politiek cabaretier gevestigd, onder meer door zijn puntige gesproken columns voor het Radio 1 programma De NieuwsBV, waarin hij optreedt als De Druktemaker. Ook tekende hij in 2013 in het theater voor Een Oudejaars en maakt hij de laatste jaren De kortste Oudejaarsconference van Nederland. Daarin fileert hij in een luttele vijf minuten een heel jaar van politiek geklungel. Derks: Het politieke bedrijf is zelf cabaret geworden. Je moet tegenwoordig van goeden huize komen als je de beroepsgroep wilt overtreffen. Naast Derks blikken op PrinsjesCabaret ook de cabaretiers Patrick Nederkoorn, Dolf Jansen en Nathalie Baartman terug op een druk jaar van politieke ontwikkelingen. Ze houden het publiek een spiegel voor van de bestuurders en volksvertegenwoordigers van ons land. De ervaring wijst uit dat ieder van ons een andere bril draagt, dus dat bijt elkaar niet. Bij mij zullen sowieso Halbe Zijstra en Stef Blok paraderen, kondigt Derks aan. Pieter Derks: Politiek is en blijft wat mij betreft een bron van inspiratie maar ook van frustratie, ergernis en vermaak Foto: Anne van Zantwijk Links liggen In de beginperiode van zijn theatercarrière, nadat hij was afgestudeerd aan de Koningstheateracademie in Den Bosch, liet Derks de politiek links liggen. Pas de laatste jaren is hij er diep ingedoken. Van de ontmoeting tussen Trump en Rutte, de dividendbelasting, Pechtold en het afgeschafte referendum, tot een gevonden regeringsverklaring van Rutte III in een Indonesisch restaurant. Ik ben iemand die de politiek graag op de voet volgt, dat klopt. In mijn allereerste theaterprogramma s heb ik me daar niet aan gewaagd. Wel schreef ik meteen al columns over politieke onderwerpen. Ik merk de laatste jaren dat politiek en theater voor mij steeds beter samengaan. Politiek is en blijft wat mij betreft een bron van inspiratie, maar ook van frustratie, ergernis en vermaak. INFO PrinsjesCabaret, zondag 16, maandag 17 en dinsdag 18 september 2018, uur, Theater Diligentia, Lange Voorhout. Meer informatie:

4 4 PRINSJES FOTOPRIJS 2018 > NOMINATIE 1 foto Dirk Hol Hoofdelijke stemming in de Eerste Kamer over de door Pia Dijkstra ingediende en verdedigde Wijziging op de Wet op de Donorregistratie. Het initiatief haalde het met een kleine meerderheid uiteindelijk nét. Beeldbepalende fotografie in Atrium Een goede foto heeft vaak meer impact dan tv-beelden. Hoe beeldbepalend de Nederlandse politieke fotografie is, is dit jaar weer te zien in het Atrium van het Haagse stadhuis, waar de foto s hangen van de PrinsjesFotoPrijs. Op deze pagina s de vijf genomineerde foto s en de winnende plaat van vorig jaar. > NOMINATIE 2 foto Remko de Waal Premier Mark Rutte schudt treitervlogger Ismail Ilgun de hand; Rutte had de groep Turks-Nederlandse jongeren, waar Ismail Ilgun van deel uitmaakte, tuig van de richel genoemd. Fotograaf Bert Verhoeff is voorzitter van de jury. Lang was hij zelf actief als fotograaf in Den Haag, onder meer voor de Volkskrant. Hij onderkent de nog steeds toenemende dominantie van het bewegende beeld, maar toch. Uiteindelijk heeft een goede foto toch meer impact. De herinnering aan bewegend beeld vervliegt sneller. Een iconische foto blijft hangen, zoals bijvoorbeeld die ene man voor de tank op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989 in Peking. Jullie hebben vijf indringende foto s genomineerd. Wat waren de belangrijkste criteria voor de jury? De foto moet een zaak van belang illustreren en dat moet op een uitzonderlijke manier gebeuren. Voor mij persoonlijk speelt het ook een rol of een fotograaf gewoon ergens in een persvak stond, of dat hij er moeite voor heeft gedaan om op een bijzondere plek te komen. > NOMINATIE 3 foto David van Dam Halbe Zijlstra treedt af als minister van Buitenlandse Zaken. Nadat hij moest toegeven te hebben gelogen over zijn aanwezigheid in de Datsja van de Russische president Vladimir Poetin, was zijn geloofwaardigheid verdwenen.

5 5 > NOMINATIE 4 foto Werry Crone > NOMINATIE 5 foto David van Dam Boeren uit het aardbevingsgebied in Groningen voeren actie op het Malieveld. Minister Erik Wiebes en Carola Schouten worden ontboden in een tractor voor een goed gesprek. Minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert wordt nadat ze in de Tweede Kamer haar aftreden heeft bekendgemaakt met applaus ontvangen op het ministerie ven Defensie. Bij een missie in Mali sneuvelden soldaten door ondeugdelijk materiaal. Kun je kort iets zeggen over de vijf genomineerde foto s? Dirk Hol fotografeerde D66-Kamerlid Pia Dijkstra in de Eerste Kamer tijdens het debat over de Donorwet. Dat is een onderwerp dat velen bezighoudt en de foto geeft prachtig de spanning weer waarin Dijkstra verkeert. Remko de Waal legde Mark Rutte vast die min of meer wordt overvallen door de treitervlogger. Eigenlijk wil hij niets met die jongen te maken hebben, maar hij moet hem toch te woord staan. En geeft hem dan ook maar een hand. Dan hebben we twee foto s van David van Dam, de winnaar van vorig jaar. De ene toont Rutte en Halbe Zijlstra, die geëmotioneerd zijn aftreden als minister van Buitenlandse Zaken aankondigt. Op de andere foto zien we Jeanine Hennis-Plasschaert op de rug, terwijl ze na haar aftreden als minister van Defensie terugkeert op het ministerie aan het Plein. Hoge militairen applaudisseren, als een soort eerbetoon. Hier was verder niemand bij: bonuspunt! En dan de foto van Werry Crone van minister Eric Wiebes, bij een protestactie van Groningse boeren op het Malieveld tegen het gasbeleid. Dit is één van dé grote vraagstukken van deze jaren. Je ziet de concentratie bij Wiebes, je ziet ook hoe de overheid in het nauw wordt gebracht. Prijs De prijs 2500 euro en een oorkonde wordt dit jaar voor de vijfde keer uitreikt. Dat gebeurt op 14 september in de Eerste Kamer. Het gaat om foto s van het parlementaire jaar , met landelijk nieuws getuigend van groot politiek debat. De PrinsjesFotoPrijs werd eerder gewonnen door David van Dam (2014 en 2017), Dirk Hol (2015) en Bart Maat (2016). PrinsjesBoekenPrijs Evenals beeld speelt ook het geschreven woord een grote rol in politiek Den Haag. Dan hebben we het natuurlijk vooral over de kranten en digitale media. Maar er verschijnen ook boeken, die vaak met enige afstand politieke crises, hoofdrolspelers of belangrijke thema s opnieuw en breder belichten. Zodat wij en degenen die na ons komen het allemaal nog eens kunnen nalezen. Daarom is er elk jaar de PrinsjesBoekenPrijs voor het beste politieke boek. In aanmerking komen non-fictieboeken die verschenen tussen juli 2017 en juli 2018 waarin met tekst of beeld, of een combinatie daarvan, informatie wordt geboden over onderwerpen uit de landelijke Nederlandse politiek. De prijs bestaat uit een oorkonde waaraan een geldbedrag van euro is verbonden. De jury van de PrinsjesBoekenPrijs bestaat uit Jan Schinkelshoek (directeur bij het communicatiebureau Schinkelshoek & Verhoog, voormalig Tweede Kamerlid voor het CDA), Monique Leyenaar (hoogleraar politicologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen) en Toof Brader (redacteur bij NPO Politiek). De drie genomineerde boeken: Remieg Aerts, Thorbecke wil het (uitg. Prometheus), een biografie van de grote staatsman. Femke Kaulingfreks, Straatpolitiek (Boom Uitgevers), over nieuwe vormen van engagement onder jongeren, van rappers en vloggers tot rellende jeugd. Gijs van Oenen, Overspannen democratie (Boom Uitgevers), over slijtage van en onvrede over een systeem en wat daaraan te doen. INFO PrinsjesFotoTentoonstelling, PrinsjesFotoPrijs, 10 t/m 30 september, in het Atrium van het Haagse stadhuis. Winnende foto PrinsjesFotoPrijs 2017 foto David van Dam De Rotterdamse politie houdt de Turkse minister Fatma Kaya tegen en voorkomt zo dat zij een toespraak houdt in het Turkse consulaat.

6 6 Kinderen krijgen eigen Prinsjesdag in Schouwburg Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst, dus komt Prinsjesfestival onder de noemer PrinsjesKind ook met veel activiteiten voor kinderen. Het Nationale Theater maakt er in de Koninklijke Schouwburg een feest van met voorstelling van jonge theatermakers, democratische spellen van ProDemos, een hoedjesdeskundige en een kindertroonrede. Omdat we serieus vinden dat kinderen gehoord moeten worden. Door Saskia Herberghs Het is algemeen bekend: op Prinsjesdag loopt de Efteling vol met Haagse gezinnen. Projectleider Iselin van Duuren, medewerker educatie bij de Koninklijke Schouwburg weet wel hoe dat komt. Volwassenen komen in Den Haag op die dag volop aan hun trekken, maar voor kinderen in de basisschoolleeftijd was er weinig te beleven. Zij moesten ook een plek krijgen om samen te komen. Die plek is sinds 2015 de Koninklijke Schouwburg aan het Korte Voorhout. In de bovenzaal Het Paradijs, zijn kinderen nu al drie jaar welkom. Daar is een voorstelling voor kinderen vanaf vier jaar, gemaakt door jonge theatermakers. Elk jaar krijgen deze ondersteuning uit den lande, van de partnerprovincie. Dit jaar is dat Gelderland. Van Duuren: Er komen vijf makers van de hogeschool voor de kunsten ArtEZ in Arnhem. Voor een publiek van elke keer zeventig mensen voeren zij driemaal een theatervoorstelling op. Foto: Gerhard van Roon IN ZOLDERTHEATER HET PARADIJS EVEN ZITTEN OP DE TROON. Foto: Gerhard van Roon

7 7 Prinsjesfestival is ondenkbaar zonder de steun van vele vrijwilligers, partners, vrienden, samenwerkende instellingen, overheden en bedrijven. Kijk voor alle partners, vrienden, samenwerkingen, het volledige programma en hoe u zelf donateur kunt worden op PRINSJESPARTNERS: In de grote zaal van de schouwburg wordt gedebatteerd over de Kindertroonrede. Foto: Gerhard van Roon Troontje op, troontje af De foyer van de schouwburg wordt door ProDemos omgetoverd tot het Kinderrijk, waar kinderen vanaf 9.30 uur spelletjes kunnen spelen. Er is een wijd scala aan activiteiten zoals bingo, troontje op, troontje af, knutselen en bijvoorbeeld selfies maken in een namaak-gouden Koets. Of in de Tweede Kamer of met Willem-Alexander. Daar komen honderden mensen op af, aldus Van Duuren. Belangrijk onderdeel van het programma is de Kindertroonrede die vanaf uur in de grote zaal van de schouwburg wordt voorgedragen. Hier is op scholen in Den Haag, het Westland en Rijswijk lang van tevoren al aan gewerkt. Leerlingen uit groepen zeven en acht zijn met workshops in de klas en speciale lessen voorbereid op het maken van hun eigen troonrede, die ze klassikaal of in groepjes opstelden. De leerlingen krijgen na de zomer een workshop over democratie en rechtsstaat van ProDemos. Hierin wordt hen gevraagd: Wat zou je doen als jij het in Nederland voor het zeggen had? Van de antwoorden die de leerlingen schrijven maakt toneelschrijver Simon Weeda één geheel. Als het goed is, herkennen alle kinderen zich ergens in de tekst, zegt, zegt Van Duuren, die al uitkijkt naar de presentatie. Twintig leerlingen dragen de uiteindelijke Kindertroonrede voor. Leerlingen van Jeugdtheaterschool Rabarber vullen het programma aan met korte scènes. Per klas komen twee afgevaardigden op het toneel om te assisteren. Elk duo vertegenwoordigt een ministerie. Dat kunnen bestaande ministeries zijn maar het kunnen ook ministeries zijn die de kinderen hebben verzonnen, zoals het ministerie van Buitenaardse Zaken. De Kindertroonrede is vorig jaar door oud-kamervoorzitter Gerdi Verbeet meegenomen naar de Tweede Kamer, dit jaar komt daartoe de Kinderombudsman in actie, Margrite Kalverboer. Goede discussies Dat past perfect bij elkaar, vindt Van Duuren. De Kindertroonrede gaat over het land, en de Kinderombudsman gaat over de rechten van kinderen. Zij zorgt ervoor dat de troonrede in de Tweede Kamer komt. Het is goed als Tweede Kamerleden zich er bewust van zijn dat er ook kinderen zijn die dingen vinden. We vinden serieus dat kinderen gehoord moeten worden. Soms komen ze met hele goede ideeën. Het zou te gek zijn als er in de toekomst een gesprek uit voortkomt. Dat dat ooit gaat gebeuren, kan Van Duuren zich goed voorstellen. De speciale activiteiten voor kinderen worden pas voor de vierde keer georganiseerd, en het is dit jaar de tweede keer dat de Kindertroonrede bij de politici terechtkomt. Dit kan nog groeien. Een goede aanzet is in elk geval gegeven, mede dankzij de inzet van ProDemos, zegt Van Duuren. Er hebben goede discussies plaats, over het milieu, onderwijs en veiligheid. Kinderen zijn bezig met die onderwerpen. Ik vraag me af of volwassenen wel beseffen dat kinderen daar ideeën over hebben. Ze verheugt zich ook op de interactie met de zaal als de Kindertroonrede wordt voorgedragen. In de Ridderzaal wordt de etiquette nageleefd. Dat doen we hier niet zo. INFO PrinsjesKind, Prinsjesdag (18 september), uur, Koninklijke Schouwburg, Korte Voorhout 3.

8 8 Programma 10 t/m 18 SEPTEMBER MAANDAG Opening PrinsjesFotoTentoonstelling Opening door wethouder Rachid Guernaoui Atrium stadhuis Den Haag tot en met DINSDAG PrinsjesFotoTentoonstelling Atrium stadhuis Den Haag ( uur) PrinsjesCollege ROC Mondriaan gastles Prinsjesdag en rijksbegroting door minister van Financiën Wopke Hoekstra PrinsjesPers The Student Hotel presentatie: Umar Mirza Avond van het Politieke Boek ProDemos WOENSDAG PrinsjesFotoTentoonstelling Atrium stadhuis Den Haag ( uur) PrinsjesPubQuiz Nieuwspoort DONDERDAG PrinsjesFotoTentoonstelling Atrium stadhuis Den Haag ( uur) Via Gladiola Intocht Wandel 4Daagse Gelderse gemeenten 16:00 PrinsjesClinic Opening Prinsjesfestival en PrinsjesAmbassade van Gelderland, Gelderse Prinsjesdichter Wout Waanders Nieuwspoort PrinsjesPrijsDiner van Gelderland Diner van de Toekomst juryvoorzitter: Frans Weisglas Gelderse Prinsjeskok: Erik te Velthuis, sportcentrum Papendal Montesquieu PrinsjesLezing Auditorium Wijnhaven m.m.v. Linnar Viik en Mireille Hildebrandt VRIJDAG PrinsjesFotoTentoonstelling Atrium stadhuis Den Haag ( uur) Democratie in Woord en Beeld Plenaire zaal Eerste Kamer prijsuitreiking door voorzitter Ankie Broekers-Knol van de Eerste Kamer interviews: Michiel Breedveld presentatie: Astrid Feiter PM Kleine Prinsjesdag Unicef (Ridderzaal) MBO Collegetour Plenaire zaal Eerste Kamer PrinsjesRede voor de beste politieke speech Kloosterkerk m.m.v. minister van BZK Kajsa Ollongren Sheila Sitalsing moderator: Carin Tiggeloven Nacht van de dictatuur Openingslezing: Jamie Bartlett ZATERDAG (Internationale Dag van de Democratie) PrinsjesOntbijt Lange Vijverberg (langs Hofvijver) PrinsjesFotoTentoonstelling Atrium stadhuis Den Haag (-17.00) Open Huis Hoge Raad (o.a. Meet the judge tot uur) PrinsjesBurger beste les democratisch burgerschap Presentatie: Frits Wester Aletta Jacobs wandelt met publiek van de Lange Vijverberg naar het Plein Living Statues, Ridders van Gelderland Rondleidingen ( uur) Start Urban Sports (o.a. BMX), workshop Graffiti, festivalkappe, Foodplein Gelderland ( uur) Hofplaats PrinsjesVaart Officiële start PrinsjesMarkt Plein; tot uur; presentatie door o.a. Jochem van Gelder Trompetterkorps Koninklijke Marechaussee: Plein PrinsjesVaart The Hague Hat Walk Haagse binnenstad Oefenshow Bereden brigade te paard van de Koninklijke Marechaussee Lange Voorhout PrinsjesHatwalk, PrinsjesHoedenprijs Plein PrinsjesHigh Tea Luden (terras) Plein ZONDAG Generale repetitie Prinsjesdag uur vertrek Koninklijke Stallen aan Hogewal voor route Prinsjesdag: Paleis Noordeinde en Binnenhof aansluitend muzikale show door Traditioneel Jachthoornkorps Garde en Jagers en Historisch Tamboerkorps van Koninklijke Marechaussee op Lange Voorhout PrinsjesVaart Cavalerie Ere Escorte Lange Voorhout Saluutbatterij van de Rijdende Artillerie Lange Voorhout Traditioneel Jachthoornkorps Garde Jagers en Historisch Tamboerkorps Koninklijke Marechaussee: Lange Voorhout PrinsjesVaart PrinsjesFilm Pathé Buitenhof film: Het beloofde land (Engelstalig) PrinsjesCabaret Theater Diligentia Pieter Derks MAANDAG PrinsjesFotoTentoonstelling Atrium stadhuis Den Haag (-19.00) Strandoefening voor het Kurhaus van het Cavalerie Ere Escorte met medewerking van de Bereden Brigade van de Koninklijke Marechaussee PrinsjesBelang Centrale hal VNO-NCW presentatie: Martijn de Greve PrinsjesVaart PrinsjesVaart PrinsjesDebat Debatleiding: Roderik van Grieken PrinsjesVaart PrinsjesForum Hoge Raad forumleden: Ankie Broekers-Knol, Maarten Feteris debatleiding: Astrid Feiter #PrinsjesShow Nieuwspoort m.m.v. Vincent Rietbergen, Marleen de Rooy, Joost Vullings PrinsjesCabaret Theater Diligentia Pieter Derks DINSDAG : Prinsjesdag PrinsjesFotoTentoonstelling Atrium stadhuis Den Haag ( uur) tot en met PrinsjesKind Koninklijke Schouwburg m.m.v. o.a. Kinderombudsman Margrite Kalverboer Prinsjesdagviering Grote of Sint-Jacobskerk PrinsjesVaart Vertrek Koninklijke Stoet met Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima in Glazen Koets vanaf Paleis Noordeinde naar Ridderzaal PrinsjesVaart Overdracht strategisch partnerschap PrinsjesBorrel voor jonge professionals Grote Kerk PrinsjesCabaret Theater Diligentia Pieter Derks Prinsjesdagconcert Residentie Orkest (Zuiderstrandtheater) DINSDAG (vierde dinsdag in september) PrinsjesFotoTentoonstelling Atrium stadhuis Den Haag ( uur) tot en met Uitreiking Inktspotprijs Nieuwspoort stichting Pers & Prent De informatie hierboven over het programma, waaronder locaties, data en aanvangstijden, is onder voorbehoud. Zie voor het actuele programmaoverzicht:

9 9 Plattegrond 9 Lange Voorhout Escher in het Paleis Hoge Raad Paleis Noordeinde Kloosterkerk Diligentia Kon. Schouwburg Lange Vijverberg VNO- NCW (ligt aan de Bezuidenhoutseweg 12 buiten de kaart, ± 300 meter) Grote kerk Pathé Buitenhof Eerste Kamer ProDemos Dudok Hofplaats (Gelderse Ambassade) Nieuwspoort Het Plein Luden Atrium Stadhuis Campus Den Haag Bierkade The Student Hotel (ligt in de Schilderswijk, Hoefkade 9, ± 500 meter buiten de kaart)

10 10 de Kloosterkerk op het Lange Voorhout, waarna de jury de winnaar bekendmaakt. Die ziet zijn speech gepubliceerd in Elsevier Weekblad en krijgt, dit jaar voor het eerst, een geldprijs van euro. Deelnemers dienen deze editie in de huid te kruipen van een bezorgde, bevlogen of bedroefde burger die gehoord wil worden. Sallie Harmsen van het Nationale Toneel draagt één van de speeches voor (PrinsjesRede 2017). Foto: Sebastiaan de Groot Johan Kroes, winnaar vorig jaar. Nee, een opleiding tot speechschrijver bestaat niet, vertelt Johan Kroes in café Luden op het Plein. De freelance speech- en tekstschrijver en communicatieadviseur is eigenlijk geschoold als waterbeheerder in Wageningen, maar koos na zijn studie toch voor het schrijfvak. Bij de Provincie Overijssel kon hij aan de slag als speechschrijver. Zo ben ik erin gerold. Vorig jaar won Kroes (39) PrinsjesRede, de wedstrijd PrinsjesRede De kracht van de eenvoud Het enige echte concours voor speechschrijvers in Nederland is de PrinsjesRede, waarin het draait om de beste politieke speech. Johan Kroes, die de wedstrijd vorig jaar won, vertelt over het vak. Door Jeroen van Raalte speechschrijven van Prinsjesfestival. In Nederland bestaan verder geen wedstrijden op dit gebied, dus het is mooi dat er op deze manier aandacht is voor het vak. Niet zo gek dus dat onder de deelnemers aan PrinsjesRede veel speechschrijvers zijn. Uit de inzendingen worden elk jaar drie kanshebbers genomineerd. Hun speeches worden door bekende acteurs van Het Nationale Theater voorgedragen in Afgelopen editie won Kroes met een (fictieve) speech van een veteraan voor een schoolklas. De militair had door een bermbom in Afghanistan een verbrijzelde enkel opgelopen, die hem verdere militaire inzet onmogelijk maakte. Hij ging door diepe dalen, maar hervond zijn zelfvertrouwen dankzij een hulpvaardige omgeving een pleidooi dus om elkaar te helpen als het tegenzit. Het is een waargebeurd verhaal, misschien dat dat het aangrijpend maakt, analyseert Kroes, die via zijn werk bij het Veteraneninstituut in contact kwam met de betreffende veteraan. Mensen kunnen zich identificeren met zo n tegenslag die je leven dramatisch verandert. Stijlfiguren Op papier kleedde hij zijn redevoering vervolgens aan met stijlmiddelen als anaforen, contrasten en drieslagen. Het zijn de meest voor de hand liggende stijlfiguren, maar ze werken altijd weer. Toch schuilt de kracht van zijn speech vooral in de eenvoud. Het zijn korte, concrete zinnen die opbouwen naar een climax en afsluiten met een krachtige boodschap storytelling uit het boekje. Terugkijkend kwamen in zijn winnende speech de drie hoofdelementen van de retorica overtuigend samen: ethos (geloofwaardigheid), pathos (emotionele vervoering) en logos (argumentatie en structuur). Deze wetten, ooit geformuleerd door Aristoteles, zijn vaste kost voor een speechschrijver als Kroes. HET ZIJN VAAK VOOR DE HAND LIGGENDE STIJLFIGUREN MAAR ZE WERKEN ALTIJD Vergeleken met de Amerikaan of de Brit heeft de Nederlander retorica niet hoog in het vaandel staan. Maar Kroes ontwaart een opmars van de politieke speech in onze mediacultuur. Denk aan het Correspondents Dinner dat de NTR twee jaar terug in Nederland introduceerde, de populariteit van TEDtalks of het pleidooi van Jan Terlouw in talkshow De Wereld Draait Door. En de PrinsjesRede natuurlijk, die elk jaar een stukje professioneler wordt. Impressie van PrinsjesBelang Foto: Dr2 Consultants PrinsjesBelang PrinsjesBelang biedt een een kijkje in de keuken van de public affairs en het lobbyvak. Onder leiding van presentator Martijn de Greve (Politieke Junkies, BNR Nieuwsradio, Radio 1) wordt een panel van bestuurders en public affairs-professionals aan de tand gevoeld over de rol van de public affairs in de moderne democratie. Met extra aandacht voor burgerlobby s, die door de gevestigde orde steeds moeilijker zijn te negeren. Dit jaar is er een speciale samenwerking met de Haagse Hogeschool en de Universiteit Leiden, dus ook studenten zijn van harte welkom. INFO PrinsjesRede, vrijdag 14 september, uur, Kloosterkerk, Lange Voorhout. PrinsjesBelang, maandag 17 september, uur, Malietoren (VNO/NCW), Bezuidenhoutseweg 12; gratis, aanmelden gewenst,

11 11 Gelderse streken en specialiteiten De Gelderse commissaris van de Koning, Clemens Cornielje. Foto: Provincie Gelderland Waarom wilde de provincie Gelderland zich dit jaar als partner aan Prinsjesfestival verbinden? Wij doen graag aan het festival mee om onze netwerken te versterken, te vernieuwen en te verbreden. En om de provincie te presenteren. De Veluwe is echt anders dan de Achterhoek en het Rijk van Nijmegen is echt anders dan het Rivierengebied. Elke regio heeft zijn kracht. Gelderland levert je dus mooie streken, zoals het heet in onze reclamecampagne. We hebben in mei zeshonderd jaar Gelders Parlement gevierd. Zes eeuwen samenwerking in één regio. Toen hoorde het Overkwartier (Roermond en Geldern) ook nog tot het Hertogdom Gelre. Wij zoeken dan ook naar de verbinding van onze netwerken met de netwerken in Den Haag. Gelderland is dit jaar strategisch partner van Prinsjesfestival. In de festivalweek organiseert de provincie vanuit haar eigen ambassade in Nieuwspoort een scala aan activiteiten, met veelal een Gelders tintje. De commissaris van de Koning in Gelderland, Clemens Cornielje, introduceert zijn provincie die overigens ooit een heus hertogdom was. Door Hannah Ploeger Op welke wijze wordt de burger betrokken bij jullie programma? Er komt een burgerdeputatie van de Veluwe. Voor Gelderland is het heel belangrijk dat iedereen meedoet, dat betekent dat we meer mensen willen uitnodigen dan alleen bestuurlijke en ambtelijke vertegenwoordigers. We hebben bijvoorbeeld ook MBO-jongeren uitgenodigd om mij het hemd van het lijf te vragen. We willen ook jonge mensen aan het gemeentebestuur verbinden. PrinsjesBurger (zie pagina 13, red.) vind ik daarvoor het middel bij uitstek. Bij het diner kiezen we er voor om verschillende groepen bij elkaar te brengen, om de verbinding te zoeken. Uiteindelijk hoop ik dat het Prinsjesfestival ook resulteert in goede contacten tussen Den Haag en Gelderland. Gelderland is dichterbij dan je denkt. Programma Gelderland Donderdag 13 september uur Intocht Wandel 4Daagse in Den Haag uur Opening Gelderse ambassade in Nieuwspoort Vrijdag 14 september uur MBO Collegetour in de vergaderzaal van de Eerste Kamer Zaterdag 15 september Op het Plein uur Fashion & Design vanuit modehoofdstad Arnhem uur Foodplein Gelderland uur Muzikale omlijsting op het podium uur Film Wild Op de Hofplaats uur Urban Sports demonstraties uur Workshop Graffiti uur Festivalkapper Zegt u het maar uur Foodplein Gelderland Naast het hoofdthema van het festival ( Democratie: Van ons! Voor ons! Door ons?! ) heeft Gelderland ook een eigen thema: Voedsel ( Food ), Gezondheid ( Health ) en Sport. Waarom? Voeding, gezondheid en sport hebben veel met elkaar te maken en dat willen we ook laten zien. Deze drie speerpunten komen op verschillende plekken in de provincie terug: Wageningen is het internationaal centrum voor voedselwetenschappen, het Radboud Universitair Medisch Centrum in Nijmegen is bekend op het gebied van gezondheid en levenswetenschappen en Papendal is het nationale sportcentrum. De natuur is ook iets wat Gelderland bijzonder maakt: de Veluwe staat op één als toeristisch deel van Nederland. Wild is een prachtige film over de natuur op de Veluwe, die we zaterdagavond gratis gaan vertonen op het Plein in Den Haag. Alle Hagenaars en Hagenezen zijn welkom. Foto: Studio Schulte Schultz Prinsjesdichter Wout Waanders Prinsjesfestival wordt traditiegetrouw geopend door een dichter uit de aan het festival gelieerde provincie. Dit jaar is Nijmegenaar Wout Waanders (28) de Prinsjesdichter. Eerder dit jaar stond hij op het boekenweekpodium in zijn stad en op het festival Zwarte Cross in de Achterhoek. Hij zal een gedicht voordragen over het thema Democratie, van ons, voor ons, door ons, waarin ook Gelderland een rol speelt. Hij vindt het belangrijk om na te denken over de vormgeving van de democratie omdat veel mensen stemmen op wat ze goed uitkomt en geen idealen meer lijken te hebben. Maar ook de natuur, in Gelderland overvloedig voorhanden, speelt een grote rol in zijn werk.,,dichten begint voor mij met woorden en zinnen, nooit met diepe gedachten. Ik wil een wereld scheppen, een beeld schetsen. Zoals de Fata Morgana in de Efteling; daar zit geen rationeel lineair begin en eind aan, het is gewoon mooi, zei hij eerder in een interview met De Gelderlander. Hij staat graag op het podium met zijn werk; dan komt hij tot de kern van wat hij echt wil en dat is de performance. Via Gladiola in Den Haag Delegaties van Gelderse gemeenten wandelen in aanloop naar het festival in 4 etappes naar Den Haag. Donderdag 13 september 2018 wandelt Gelderland Den Haag binnen via de Lange Poten, die voor de gelegenheid wordt getransformeerd in een echte Via Gladiola (zoals bij de intocht van de Nijmeegse Vierdaagse). Daarna opent de tijdelijke Gelderse Ambassade in Nieuwspoort haar deuren. Maandag 10 september wordt er gelopen van Nijmegen naar Tiel; dinsdag van Tiel naar Schoonhoven; woensdag van Schoonhoven naar Rotterdam en donderdag (13 september) van Delft naar Den Haag.

12 12 Leve de democratie want het kan ook anders Vergeten we niet soms hoe gezegend wij zijn met onze democratie? De Nacht van de Dictatuur dat ingaat op vragen over de rol van de media in de democratie. PrinsjesPers biedt een ander verdiepend programma dat ingaat op vragen over de rol van de media in een democratie: Bereiken ze wel iedereen? Door Marloe van der Schrier Een belangrijk onderdeel van de democratie is de vrije pers. Dankzij journalisten worden burgers geïnformeerd over wat er op het Binnenhof of in het stadhuis gebeurt. Maar gaat dat altijd op de juiste manier? Tijdens de nieuwe activiteit PrinsjesPers wordt dit jaar ingegaan op de vraag wat er gebeurt als niet iedere bevolkingsgroep kan worden bereikt door de media. Hannah Ploeger zit in de organisatie. We hebben Selfie met een dictator bij ProDemos. Foto s Bart van Vliet Minister van Financiën Wopke Hoekstra staat de pers te woord. Foto: Martijn Beekman onderzoek gedaan naar verschillende soorten media en gekeken hoe zij berichten over verschillende onderwerpen. Bij ons ontstond het beeld dat bijvoorbeeld iemand die de Telegraaf leest, een heel ander beeld krijgt van de discussie rond het Turkse referendum, dan iemand die een blog leest op het internet, vertelt ze. We willen met de bezoekers en een aantal journalisten een discussie hebben om te onderzoeken wat de mogelijke gevolgen hiervan kunnen zijn voor de democratie: misschien hebben mensen anno 2018 juist de vrijheid om zelf te kunnen zien wat ze willen zien? Bewustwording Met PrinsjesPers (dinsdag 11 september) hoopt Ploeger dat bezoekers maar ook de samenleving in het algemeen zich bewust worden van de verschillende frames die er bestaan in de media en wat het effect daarvan is op de maatschappij. Aan Umar Mirza presentator van onder andere NTR-programma s Mijn Moskee is Top en De Verbroedering de taak om het debat in goede banen te leiden. Wat mij betreft mag een beetje scherpte in het debat zeker, vaak komen daar emoties bij kijken, maar het moet wel ergens toe leiden, zegt hij. Het wordt voor mij belangrijk om bijna onvermijdelijke uitstapjes naar thema s als Zwarte Piet, Erdogan en vluchtelingen terug te brengen naar de vraag of de media hun taak vervullen voor iedereen. Net als Ploeger ziet Mirza dat er verschillende bronnen van informatievoorziening zijn en veel mensen dus een andere waarheid zien. Ik hoop dat de deelnemers aan het debat gaan inzien dat we allemaal door een bepaalde bril naar de werkelijkheid kijken. Nacht van de Dictatuur Een paar dagen na PrinsjesPers (vrijdag 14 september) wordt de achtste editie van de Nacht van de Dictatuur gehouden bij en door ProDemos, partner van het festival. Het zijn activiteiten die elkaar aanvullen, zegt Anna Domingo. Wij laten tijdens de Nacht één keer per jaar zien hoe het is om juist geen democratie te hebben. De andere kant van de medaille. Met Prinsjesfestival wordt de democratie gevierd en bij een activiteit als PrinsjesPers ook nagedacht over de invulling daarvan. ProDemos wil bezoekers van de Nacht van de Dictatuur juist laten ervaren hoe het is om zonder democratie te leven. Domingo: Ik vind zelf de openingslezing van techblogger Jamie Barlett heel interessant. Het gaat over de invloed van internet op de democratie en hoe de vrijheid wordt beïnvloed door recente schandalen als bijvoorbeeld dat van Cambridge Analytica; door een datalek kwamen veel persoonlijke gegevens op straat te liggen. Andere programmaonderdelen van de Nacht van de Dictatuur: een gesprek met twee personen die betrokken waren bij het Cambodja-tribunaal, de aanklager en één van de advocaten van het Rode Khmer-regime en een paneldiscussie over hoe er een einde moet komen aan de dictatuur in Noord- Korea. Domingo lacht: Het grote probleem van de Nacht van de Dictatuur is de programmering. Er zijn zoveel interessante onderdelen. Je moet altijd kiezen. Nacht van de Dictatuur 2017: lezing in de Gevangenpoort en een dictator bij ProDemos. Foto s Bart van Vliet INFO PrinsjesPers, dinsdag 11 september, uur, The Student Hotel, Hoefkade 9 aanmelden aanbevolen ( Nacht van de Dictatuur, vrijdag 14 september, uur, ProDemos, Hofweg 1 Meer info:

13 13 Battle van de burgemeesters Een nieuw evenement dit jaar, dat zich richt op het thema: Democratie: Van ons! Voor ons! Door ons?! Over toekijken of meedoen in onze democratie. Het heet PrinsjesBurger. Nee, geen speciaal voor Prinsjesfestival ontwikkelde delicatesse, vertelt Klaas Taselaar, bestuurslid van het festival. Door Hannah Ploeger Frits Wester presenteert PrinsjesBurger. Foto: Wikimedia Hoe kwam je op het idee van PrinsjesBurger? Pierre Heijnen, voorzitter van het College van Bestuur van ROC Mondriaan, kwam oorspronkelijk met het idee om een wedstrijd beste les burgerschap toe te voegen aan Prinsjesfestival. Festivalbestuurder Hanneke Feije kwam op de gedachte hiervoor burgemeesters uit te dagen. Samen met festivalvoorzitter Gert Jan Verhoog en anderen hebben we het idee verder uitgewerkt. Toen het ministerie van BZK als partner aan boord van het festival stapte haakte dit ook aan bij PrinsjesBurger. Democratisch burgerschap staat bij dit ministerie immers hoog op de agenda. Hoe ziet het programma er uit? Het wordt een afwisselend programma met drie blokken van vier presentaties. Deze worden aan elkaar gepraat door Frits Wester. Hij reageerde meteen enthousiast op ons verzoek. Het onderwerp raakt hem. Tussen de presentatieblokken door zijn er verschillende optredens met dans en muziek door talentvolle jongeren. PrinsjesBurger wordt geopend door Clemens Cornielje, Commissaris van de Koning in Gelderland (of zijn plaatsvervanger) die ook zeer betrokken is bij het MBO-onderwijs. Ook de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen is van de partij. Wat is PrinsjesBurger dan wel? PrinsjesBurger is een battle tussen twaalf burgemeesters uit de twaalf provincies. Zij treden op zaterdag 15 september in Theater Diligentia met elkaar in het strijdperk. Hun opdracht is een les in goed burgerschap. De vorm is een pitch van vijf minuten voor MBO-studenten. Centraal in hun lessen staan de mooiste voorbeelden uit hun eigen gemeente, een kernboodschap over democratisch burgerschap en een eventueel aan te dragen politieke prioriteit. De praktische organisatie wordt gedaan door het Haagse organisatiebureau SPITZ. Zij halen straks met bussen in het hele land de burgemeesters en hun supporters op en zorgen voor een vlekkeloos optreden. Zijn het de burgemeesters van de provinciehoofdsteden? Een paar zitten er wel bij maar in principe vertegenwoordigen de burgemeesters een doorsnee van Nederland. Zij komen zowel uit de grote steden als uit Plaats van handeling is theater Diligentia aan het Lange Voorhout. Foto: Wikimedia kleinere plattelandsgemeenten. Daardoor ontstaat een breed beeld van wat er in Nederland aan goed burgerschap bestaat. Hoe wordt bepaald wie de winnaar is? Uiteindelijk velt een zeer deskundige jury onder leiding van de Leidse hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans het eindoordeel. In de jury zitten verder eerdergenoemde Pierre Heijnen en de voorzitter van de Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs (JOB) Timon van Engen. Het belooft een ontzettend spannend en afwisselend programma te worden. Ik verheug mij nu al op al die mooie voorbeelden van burgerbetrokkenheid die de burgmeesters gaan geven en op de enthousiaste supporters, die zij meebrengen. Ik ben verder natuurlijk erg benieuwd naar de keuze van de jury. #PrinsjesShow Minister van Financiën Wopke Hoekstra PrinsjesCollege De rijtoer en de Troonrede trekken veel aandacht op Prinsjesdag, maar eigenlijk is het de Rijksbegroting die het belangrijkste is. Minister Wopke Hoekstra van Financiën vertelt alles over de Miljoenennota, die allang een Miljardennota is geworden, in het Prinsjescollege op ROC Mondriaan. Joost Vullings, Vincent Rietbergen en Marleen de Rooy. Foto: NOS Eén dag voor Prinsjesdag blikken Vincent Rietbergen, Joost Vullings en Marleen de Rooy vooruit op het nieuwe politieke jaar. In De #PrinsjesShow bespreken de parlementair journalisten de stand van zaken op het Binnenhof. Heeft minister Wopke Hoekstra van Financiën cadeautjes in zijn Prinsjesdagkoffer? En wie profiteert daar dan van? Welk onderwerp zorgt voor spanning binnen de coalitie? En krijgt de oppositie iets voor elkaar? Met humor en veel filmpjes vertellen de drie wat ons te wachten staat in het nieuwe politieke seizoen. INFO #PrinsjesShow, maandag 17 september, uur, Nieuwspoort, Lange Poten 10 tickets ( 12,50) via PrinsjesCollege, dinsdag 11 september, ROC Mondriaan, Leeghwaterplein 72 meer info: PrinsjesBurger, zaterdag 15 september, uur, Theater Diligentia, Lange Voorhout; meer informatie:

14 14 Militair vertoon vóór Prinsjesdag Marechaussee-commandant Harry van den Brink in zijn rol als Gouverneur der Residentie. Foto: Koninklijke Marechaussee Gouverneur der Residentie Harry van den Brink Feest van de democratie mag gevierd worden Het is een nevenfunctie, maar wel een belangrijke en zeker op Prinsjesdag. De commandant van de Koninklijke Marechaussee is dan even heel zichtbaar als Gouverneur der Residentie. Het is een eervolle en mooie taak, vertelt luitenant-generaal Harry van den Brink. Door Herman Rosenberg Hij is gekleed in operationeel tenue en maakt ook verder een nuchtere indruk, gezeten in zijn werkkamer in het grote defensiecomplex aan de Kalvermarkt. Toch is Gouwenaar Harry van den Brink (56) als commandant van de Koninklijke Marechaussee, één van de vijf belangrijkste militairen van het land. En hij is tevens Gouverneur der Residentie. Dat is een ceremoniële functie, maar geen onbelangrijke, vertelt Van den Brink. De gouverneur is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het militair ceremonieel op Prinsjesdag. Daar zijn ruim tweeduizend militairen bij betrokken, dus dat is nogal wat. Van den Brink maakt zelf deel uit van het ceremonieel. Ik rijd te paard voor de stoet uit en inspecteer de ereafzetting. En dan te bedenken dat ik tot mijn 53ste nog nooit op een paard had gezeten! Toen ik in 2015 commandant en dus gouverneur werd, heb ik onmiddellijk paardrijles genomen. Ik heb het intussen twee keer gedaan en dat ging goed. Het is een eervolle en mooie taak. HET IS EEN MOOIE GELEGENHEID VOOR DEFENSIE OM ZICH TE TONEN AAN HET PUBLIEK. Trompetterkorps De marechaussee is zelf, als vierde krijgsmachtonderdeel, ruim vertegenwoordigd op Prinsjesdag. Van den Brink: Er rijdt een detachement Bereden Ere Escorte mee in de stoet, er maakt een detachement deel uit van een ereafzetting langs de route, er wordt een team motorrijders ingezet en er zijn de ceremoniële wachtposten. Daarnaast is ook ons Trompetterkorps aanwezig. Alles bij elkaar toch een inzet van bijna tweehonderd mannen en vrouwen. Wat de marechaussee (buiten Prinsjesdag) nou precies doet, is minder bekend. Primair is zij de politie van de krijgsmacht en dus overal aanwezig waar militairen te vinden zijn, van kazernes op de Veluwe tot in Mali en Afghanistan. Daarnaast zijn wij verantwoordelijk voor de grensbewaking, wat het meest zichtbaar is op Schiphol en Rotterdam The Hague Airport, legt Van den Brink uit. Daar bewaken wij ook de Europese buitengrens. We nemen ook deel aan Frontex, het Europese agentschap voor bewaking van de buitengrens. Bovendien is de marechaussee actief op de Antillen. Daarnaast beveiligen wij objecten met hoog risico en ondersteunen we de Nationale Politie. Traditie Maar daar denkt hij even niet aan op Prinsjesdag. We gaan vlak voor 18 september nog een paar keer oefenen, want iedereen wil natuurlijk dat het op de dag zelf perfect verloopt. Het is een serieus gebeuren, maar ook een feestje. Het is ook een Het programma van oefeningen en demonstraties is de afgelopen jaren langzaam uitgebreid tot een weekeinde vol van vlag- en ander vertoon. Hieronder een overzicht. Zaterdag 15 september 13:00 uur: Optreden Trompetterkorps Koninklijke Marechaussee op het Plein. 14:00 uur: Oefenshow Bereden Brigade Koninklijke Marechaussee op het Lange Voorhout (korte arm). Zondag 16 september 10:00 uur: Generale Repetitie Prinsjesdag op de route door de binnenstad. 11:30 uur: Het Cavalerie Ere Escorte geeft een demonstratie op het Lange Voorhout, met muzikale omlijsting door het Fanfarekorps Bereden Wapens. 12:30 uur: Demonstratie met geschut door de Vereniging Saluutbatterij Rijdende Artillerie uit Naarden op het Lange Voorhout. 13:00 uur: Muzikale show van het Jachthoornkorps Garde Jagers en het Historisch Tamboerkorps van de Koninklijke Marechaussee op het Lange Voorhout. Maandag 17 september 10:00 uur: Oefening op het Soldaat van Oranje-strand (voor het Kurhaus) door het Cavalerie Ere Escorte en de Bereden Brigade van de Marechaussee. mooie gelegenheid voor Defensie om zich te tonen aan het publiek. We hebben natuurlijk onze rol in de samenleving, maar die is vaak minder zichtbaar. Hier laten we zien dat we er zijn om de constitutionele monarchie en de democratie te verdedigen. Prinsjesdag is dus meer dan uiterlijk vertoon. Het hoort bij Nederland, het geeft aan wie wij zijn. Deze traditie moeten we bewaren. Het feest van de democratie mag gevierd worden.

15 15 Sabine Nuijten, voorzitter van de organiserende commissie. Foto: PR Prinsjesdag, hoedjesdag! Foto: Herman Bouman Hoeden en hoedjes spelen sinds jaar en dag een prominente rol op Prinsjesdag zelf, maar ook in het festivalprogramma. De PrinsjesHatwalk is daarin een van de hoogtepunten. De presentatie is in handen van Shelly Sterk en Jochem van Gelder. Door Hannah Ploeger De resultaten van de hoedenontwerpwedstrijd worden geshowd en politici verschijnen op de catwalk om hun hoed te laten zien. En hoedenspeciaalzaak Cappello uit Nijmegen verzorgt een presentatie. Sabine Nuijten, directeur van Dr2 Events & Campaigns, is voorzitter van de organiserende commissie. Hoe bent u bij de PrinsjesHatwalk betrokken geraakt? Dr2 Events & Campaigns is een dochteronderneming van Dröge & van Drimmelen. Directeur Frans van Drimmelen was als vrijwilliger al actief binnen de gelederen van Prinsjesfestival. Vorig jaar was het bestuur op zoek naar een partij die de commissie van de PrinsjesHatwalk en de PrinsjesMarkt kon ondersteunen bij de productie. Dit paste prachtig bij wat wij als bureau doen. Zodoende ben ik nu commissievoorzitter. Gezien mijn affiniteit met mode voelde dit als een passende uitdaging. Wat staat er dit jaar op het programma? De Hatwalk wordt dit jaar op zaterdag 15 september van tot uur gehouden op een nieuwe locatie, het Plein. We willen nog meer dat het een publieksevenement wordt voor groot en klein, waarbij de bezoekers kunnen genieten van een middag vol hoeden, muziek en show. Dit jaar opnieuw met aandacht voor politici, maar nu ook met aandacht voor de Haagse jeugd. Een vast onderdeel is de studentenwedstrijd, waarin studenten van diverse modevakscholen en kunstacademies uitgedaagd worden om een eigen hoed PrinsjesMarkt Het Plein is zaterdag 15 september ook het domein van de PrinsjesMarkt. Geheel volgens de traditie zijn er diverse hoedenontwerpers te vinden, maar ook andere deelnemers. Dit jaar wordt samen met de strategisch partner van het Prinsjesfestival, de provincie Gelderland, een programma op het Plein aangeboden met food, fashion en film. Dit alles onder het motto: Gelderland levert Den Haag mooie streken, een variant op de bekende reclamecampagne. te ontwerpen. Het thema voor dit jaar is: Hollands Licht. De genomineerde hoeden worden geshowd en professioneel gejureerd en ook het publiek mag zijn mening geven. Waarom hebben jullie dat thema gekozen? Hollands Licht is gelieerd aan het festival Feest aan Zee dat dit jaar wordt gevierd rond tet tweehonderd jarig bestaan van Scheveningen als badplaats. Hollands Licht verwijst naar de adembenemende Hollandse wolkenformaties, de schoonheid van het samenspel van lucht, licht en water en schilderijen van de Haagse School. In de aanmeldingen zien we al dat dit leidt tot veel inspiratie. Wat kunnen mensen verder nog verwachten? Traditiegetrouw sluit de PrinsjesHatwalk aan op de PrinsjesMarkt, nu eveneens op het Plein. Dit jaar zal hier veel te zien en te beleven zijn. Foto: Herman Bouman ZATERDAG 15 SEPTEMBER PrinsjesMarkt, uur, Plein. The Hague Hat Walk, Lopen met hoed op, uur, Haagse Binnenstad, start Plein PrinsjesHatwalk, Hoedenshow, uur, Plein. Susan Dekker van House of Hats. Foto: DHC Show mannenhoeden Zelf draagt ze graag een stoere mannenhoed. Houdt ze van. Susan Dekker, als hoedenmaakster betrokken bij eerdere edities van de Hatwalk verzorgt nu een show van herenhoeden. Ik vind herenhoeden stoer. In mijn winkel House of Hats aan de Papestraat mik ik dan ook op mannen én vrouwen. Op Prinsjesdag domineren natuurlijk de bijzondere ontwerpen, die ik ook maak, maar in de winkel gaat het meer om makkelijk draagbare hoeden.

16 16 Kom naar het unieke PrinsjesOntbijt op 15 september 2018! Arrangementen Prinsjes zaterdag 15 september Kom en geniet van Den Haag op z n mooist: als de Hofstad zich opmaakt voor Prinsjesdag tijdens Prinsjesfestival, feest van de democratie. Op zaterdag 15 september pakt het festival samen met de provincie Gelderland uit voor een heerlijk dagje Den Haag, waarvoor dit jaar vier arrangementen worden aangeboden. Bij het krieken van de dag kunnen honderden mensen aanschuiven voor een koninklijk ontbijt met uitzicht op het Binnenhof. Zowel vertegenwoordigers uit de landelijke, provinciale en gemeentelijke politiek als uit de stad Den Haag zullen aan dit unieke evenement deelnemen. Een beter begin van deze internationale dag van de democratie kunnen we ons niet indenken. Bent u er ook bij? Bestel uw kaarten via 45 rondleiding door de Ridderzaal, waar een presentatie van de gouden koets met stoet te zien is, brengt u een bezoek aan het Haags Historisch Museum met het beroemde poppenhuis en de tong en vinger van de gebroeders De Witt. U kunt een bezoekje brengen aan de PrinsjesMarkt met de meest bijzondere hoeden, tassen en sieraden. Er is een zitplaats voor u gereserveerd voor de PrinsjesHatwalk en u sluit de dag af met de overheerlijke PrinsjesHighTea. 45 PrinsjesArrangement I U begint de dag met het PrinsjesOntbijt; een eitje tikken met bestuurders aan een superlange tafel aan de Hofvijver (dit jaar voor het eerst). Daarna vertoeft u op het water tijdens de PrinsjesVaart, waar u van alles hoort over Den Haag en de relatie met het Koningshuis. Na een bezoek aan de PrinsjesMarkt op het Plein bent u verzekerd van een prachtige zitplaats op hét mode-event van het festival: de PrinsjesHatwalk. De dag sluit u af met de overheerlijke PrinsjesHighTea, die wij samen met Restaurant Luden organiseren uur PrinsjesOntbijt uur PrinsjesVaart (vanaf Bierkade) uur PrinsjesHatwalk uur PrinsjesHighTea Hele dag inclusief HTM-kaart 47, PrinsjesArrangement II 50 Ook dit arrangement begint met het aantrekkelijke PrinsjesOntbijt met uitzicht op het binnenhof. Na een uur PrinsjesOntbijt uur Rondleiding Ridderzaal uur Haags Historisch Museum uur PrinsjesHatwalk uur PrinsjesHighTea Hele dag inclusief HTM-kaart PrinsjesArrangement III Dit arrangement vangt eveneens aan met het bijzondere PrinsjesOntbijt op de Lange Vijverberg. Daarna brengt u een bezoek aan het Haags Historisch Museum met o.a. het beroemde poppenhuis en de tong en vinger van de gebroeders de Witt. Vervolgens kunt u Den Haag bekijken vanaf het water met de PrinsjesVaart, waar een bevlogen gids u verhaalt over de relatie tussen het Koningshuis en de stad. Nadat u weer voet aan wal heeft gezet, kunt u een bezoekje brengen aan de PrinsjesMarkt met de meest bijzondere hoeden, tassen, sieraden en waar ook foodtrucks aanwezig zijn. Er is een zitplaats voor u gereserveerd bij de PrinsjesHatwalk en u sluit de dag af met de koninklijke PrinsjesHighTea bij restaurant Luden uur PrinsjesOntbijt uur Haags Historisch Museum uur PrinsjesVaart uur PrinsjesHatwalk uur PrinsjesHighTea 55 PrinsjesArrangement IV Het vierde en laatste arrangement is geconcentreerd rond het thema hoeden en is speciaal bestemd voor kinderen vanaf 8 jaar. Onder begeleiding kunnen kinderen een hoed versieren naar eigen smaak, die daarna gelijk gedragen kan worden in de eerste The Hague Hatwalk, een wandeling met hoed op door het Haagse centrum naar het voorbeeld van vergelijkbare tochten in Londen en Barcelona. Daarna is er een zitplaats voor de kinderen gereserveerd waar ze kunnen kijken naar de grootste hoedenmodeshow van het land bij de PrinsjesHatwalk op het Plein, opgeluisterd met muziek van een professionele DJ. Na afloop kunnen ze tot slot genieten van een koninklijke High-Tea met vele zoete en hartige kleine hapjes uur Ontwerp je eigen hoed onder begeleiding een hoedenmaakster uur The Hague Hat Walk rond Binnenhof uur PrinsjesHatwalk uur PrinsjesHighTea Hele dag inclusief HTM-kaart INFO De arrangementen kunnen zolang de voorraad strekt besteld worden op prinsjesfestival.nl/prinsjesarrangementen. Na inschrijving krijgt u ter bevestiging een betaalverzoek. Elke boeking moet vooruit betaald worden.