Werkstuk door een scholier 1892 woorden 18 december keer beoordeeld. Verzorging

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 1892 woorden 18 december keer beoordeeld Vak Verzorging "Wat is astma?" Astma is een ontsteking aan de luchtwegen. De wetenschappelijke naam is: asthma bronchiale. Astma is een soort allergie. Je kan niet tegen sommige dingen of stoffen. Als je daar wel mee in aanmerking komt, krijg je een astma aanval. Met zo n aanval kan je gaan hoesten of je wordt kortademig of je adem wordt piepend. Bij inademen stroomt de lucht door de keel en de luchtpijp naar de longen. In de longen vertakt de luchtpijp zich tot steeds kleinere buisjes. Aan het einde van die buisjes zijn kleine blaasjes: de longblaasjes. De longen bestaan uit miljoenen van die blaasjes. Daar vindt de luchtverversing van ons lichaam plaats. Het bloed brengt de zuurstof naar alle delen van het lichaam. Als je een astma aanval hebt trekken de luchtbuisjes in de longen zich krampachtig samen. Er kan dan weinig lucht doorheen. Dan ben je benauwd. De luchtbuisjes trekken dan samen, om de prikkelende stoffen (prikkels) buiten de longen te houden. Dat zijn stoffen zoals honden, katten, sigarettenrook, huisstofmijt enz. Daar kan je een allergie voor hebben als je astma hebt. Ook is het mogelijk dat je inspanningsastma hebt. Dan kan je benauwd raken of een piepende adem krijgen tijdens of na zware lichamelijke inspanning. Bijv. met hardlopen. Je ademt dan droge koude lucht in, die voor verandering zorgt van het slijmvlies van de luchtwegen. Dit komt vooral bij kinderen voor. Astma is een ziekte waar je veel last van kan hebben. Het kán dodelijk zijn, maar dat komt vrijwel niet voor behalve als je in hele slechte omstandigheden leeft. "Geschiedenis" Astma bestaat al heel lang, het werd voor het eerst beschreven 3500 jaar geleden in het oude Egypte. Maar wat het was wisten ze niet. Het geneesmiddel dat veel doktoren er voor gebruikte was toen mest van kamelen en krokodillen! Ook in het oude China kwamen de symptomen van astma al voor. Zij behandelden het met acupunctuur, meditatie, plantenmiddelen en yoga. Deze methodes worden nog steeds gebruikt. De naam astma werd als eerst gebruikt door de Grieken. Het komt van het woord dat hard ademen betekent. Het verscheen voor het eerst in ongeveer 800 v. Chr. in een gedicht (dat de Ilias heette) van Homerus. Pagina 1 van 5

2 De beroemde Griekse dokter Hippocrates gebruikte het woord astma 400 jaar later voor het eerst als een naam voor benauwd zijn en hijgen. Zijn behandeling bestond uit een mengsel van uilenbloed en wijn. Het eerste boek dat over astma ging werd in 1190 geschreven door de Spaanse dokter Moses Maimonides. Hij dacht dat de aanvallen vermeden konden werden door een verandering van klimaat, minder spanning en veel kippensoep. In 1698 verscheen er in Engeland een belangrijk boek met als titel: Een verhandeling over astma. De schrijver ervan was de eerste arts die besefte dat het weer, stof, ontstekingen en beweging astma kunnen veroorzaken. Ook daarna was er 2 eeuwen lang weinig aandacht voor astma en waren er bijna geen medicijnen of behandelingen voor. Pas in de jaren zestig ontdekten artsen dat astma wordt veroorzaakt door een ontsteking van de luchtwegen. Doordat ze meer doorkregen hoe het lichaam op allergenen reageert, konden ze de behandelingen van tegenwoordig maken. In plaats van de luchtwegen alleen te ontspannen wordt er geprobeerd de ontsteking zelf onder controle te krijgen. Maar tot nu toe is er nog geen geneesmiddel van astma gevonden. "Oorzaken" Astma kan veroorzaakt worden door veel verschillende dingen. Hier komen de meest voorkomende: Huisstofmijt Veel mensen met astma zijn allergisch voor huisstofmijt. Dit zijn hele kleine diertjes die je alleen onder de microscoop kan zien. Ze leven in tapijten, gordijnen, matrassen, kussens, knuffelbeesten enz. als je allergisch hiervoor bent, ben je eigenlijk allergisch voor de poepjes. Die zijn zo licht dat ze zweven en zo kan je ze makkelijk inademen Sigarettenrook Als je tabak- of sigarettenrook inademt, kan je als je astma hebt ook een aanval van krijgen. Als de rook je luchtwegen irriteert, raken ze buitenadem en begin je te hoesten of word je benauwd. Als je veel rook binnen ademt, komen veel giftige stoffen die in rook zitten in je longen terecht en kan je nog sneller benauwd worden. Hooikoorts In de lucht zweeft stuifmeel, die ook wel pollen worden genoemd. Mensen die er aanleg voor hebben, kunnen daar allergisch voor worden. Dan heb je hooikoorts. Hun lichaam kan dat stuifmeel niet verdragen. Zij krijgen dan last van reacties die bij andere mensen niet voorkomen. De aanleg om zo'n allergie te krijgen is aangeboren. Toch krijgt niet iedereen met die aangeboren aanleg krijgt er last van. Klachten ontstaan pas nadat iemand al enkele seizoenen stuifmeel heeft ingeademd. Hooikoorts hoeft niet altijd in samenhang met astma te zijn. De officiële medische naam voor hooikoorts is pollinose. Je kan voor verschillende soorten stuifmeel allergisch zijn of voor één soort. Bijv. graspollen Pagina 2 van 5

3 Huisdieren Je kan ook een astma aanval krijgen van de veren, de vacht, het speeksel of de huidschilfers van huisdieren. Je kan dus maar beter geen huisdier nemen als je astma hebt. Maar sommige astma patiënten hebben hier geen last van. Ook hierbij hoef je niet voor alle huisdieren allergisch te zijn. Je kan bijv. een kattenallergie hebben. Anderen dingen die een aanval kunnen opwekken zijn: verkoudheid en griep, luchtvervuiling, het weer, medicijnen, gevoelens en schimmel en vocht. Vaak hangen deze dingen samen waardoor je een astma aanval kan krijgen. "Erfelijkheid & onderzoek" Astma is erfelijk DNA is het erfelijk materiaal van het ons lichaam. Chromosomen zijn hele lange ketens van DNA. Het grootste deel van deze chromosomen is bij alle mensen het zelfde. Daardoor zijn we anders als bijvoorbeeld dieren. Maar sommige stukken verschillen per persoon. Daardoor hebben mensen verschillen. Een deel van die chromosomen heb je geërfd van je ouders. Als allebei je ouders bijv. grote oren hebben, is er een grote kans dat jij dat geërfd hebt. Zo is dat ook met astma. Als een van je ouders (of allebei) het meedraagt, heb je een kans dat jij het ook meedraagt. Maar je hoeft er geen last van te hebben. Het kan best dat jij astma hebt maar dat niet eens weet!! En als je dan een kind hebt kan die er wel last van hebben. Het kan goed dat je als kind astma hebt, maar naarmate je ouder wordt, heb je er geen last meer van. Het lijkt dan verdwenen, maar je draagt het nog steeds bij je dan. Onderzoek Er wordt veel onderzoek gedaan naar astma. Maar genezen kunnen ze het nog niet. Maar er komen steeds betere medicijnen op de markt. Er worden heel veel testen gedaan onder patiënten. Ook in laboratoria wordt veel onderzocht. En misschien kan in de toekomst astma wel helemaal genezen worden. Ook andere erfelijke ziektes misschien wel. Want de genetische manipulatie gaat steeds meer vooruit. Misschien kunnen we over 25 jaar de genen wel zo veranderen worden dat astma genezen kan worden. Maar als dat zo zou zijn zou dat nog niet het einde van astma betekenen, want het komt over heel de wereld voor, ook in arme landen. Daar zouden ze dat nooit kunnen betalen waarschijnlijk. En of ze het hier wel zouden kunnen betalen? Ik denk de meeste mensen niet. "Medicijnen" Astma is een ziekte die (nog niet) te genezen valt. Maar er zijn wel medicijnen die het verminderen. Daarvoor zijn er veel verschillende. Om te meten of je te weinig of genoeg lucht hebt, is er een piekstroommeter. Die laat zien of je medicijnen nodig hebt, bijv. voor het sporten kan je dat doen. Je hebt 2 soorten medicijnen voor astma: De belangrijkste medicijnen bij de behandeling van astma zijn luchtwegverwijders en ontstekingsremmers. Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat de luchtwegen bijna direct weer wijder worden, waardoor Pagina 3 van 5

4 kortademigheid minder wordt. Deze middelen beschermen ook tegen inspanningsastma. Ontstekingsremmers bestrijden de ontsteking in de luchtwegen. Hierdoor worden de luchtwegen beschermd tegen prikkels. Deze kan je ook gebruiken als je geen last hebt. Je gebruikt ze meestal elke dag op een vast tijdstip, als je astma hebt. Hier een aantal manieren van het innemen van de medicijnen: Poederinhalator Er zijn veel verschillende poederinhalatoren. Dit kan een luchtwegverwijder zijn, maar ook een ontstekingremmer. Als je een poederinhalator gebruikt, adem je poeder in. Dat verklaart gelijk de naam. Zo ziet een poederinhalator eruit: Verstuiver een verstuiver ziet er zo uit: Er komt een soort gas uit. Dit gebruik je als je benauwd bent. Bijvoorbeeld met sporten want het is snel ingewerkt. Het medicijn dat je hier op de foto ziet is Salbutamol Gf. Dit is een luchtwegverwijder. De inhalatiekamer Een verstuiver met een inhalatiekamer is makkelijk te gebruiken, want je kan eerst rustig puffen (op het knopje drukken van de verstuiver zodat je het medicijn kan inademen) en dan het inademen. Als je alleen de verstuiver gebruikt moet dat precies op het goede moment. Daarvoor wordt de inhalatiekamer vooral bij kleine kinderen gebruikt, zodat ze het zelf kunnen gebruiken. Hiernaast zie je er een. "Omgaan met astma" Als je astma hebt, moet je de dingen waar je allergisch voor bent vermijden en medicijnen daarvoor nemen. Maar daarnaast zijn er ook nog andere dingen. Sporten Als je astma (ook inspanningsastma) hebt, is het heel gezond en goed voor je om te sporten. Je moet dan wel van te voren je medicijnen innemen, maar door te sporten wordt je fitter, versterk je je spieren en krijg je, heel belangrijk als je astma hebt, een betere controle over je ademhaling. Als je tijdens het sporten toch benauwd wordt, moet je gewoon nog een keer inhaleren. Huisstofmijt vermijden Huisstofmijten houden van warme, vochtige, stoffige plekjes. Daarom zitten ze zo graag in matrassen en tapijt. Als je astma hebt en allergisch bent voor huisstofmijten, kan speciale hoezen kopen om om de matras te doen. Die hoezen zijn van een materiaal waar de poepjes van de huisstofmijten niet doorheen kunnen. En geen tapijt, maar zeil of laminaat op de vloer nemen. Daar kunnen ze niet inkruipen. Hoe minder stof in huis, hoe minder last van allergie voor huisstofmijten. Huisdieren Als je toch een huisdier wil, kan je het beste een konijn nemen dat buiten staat. Want zo heb je geen Pagina 4 van 5

5 konijnenharen of huidschilfers in huis. Maar je kan ook een vis of schildpad nemen. Die hebben geen haar of huidschilfers waar je allergisch voor kan zijn. Op zich kan een kat of een hond ook wel, maar als je er dan teveel last van hebt, kan je hem niet houden. Je moet wel zorgen dat hij niet op je kamer komt (zodat daar geen haren of huidschilfers liggen), en hem 1 keer in de week wassen. Dan verliezen ze minder haar en huidschilfers. Roken Het is belangrijk, dat je in een rookvrije omgeving leeft, als je astma hebt. Als je ouders roken, zullen ze dat niet meer binnen moeten doen en vooral niet waar je bij bent. En als je ergens op bezoek gaat, kan je vragen of ze niet willen roken omdat je astma hebt. Mensen willen daar meestal wel rekening mee houden. Je moet de rook zoveel mogelijk vermijden, als je daar anders last van krijgt. "Wist je dat " Naar schatting meer als 100 miljoen mensen astma hebben? Dat er in Nederland naar schatting 1 miljoen astma patiënten zijn? 1 op de 10 kinderen astma heeft? er meer jongens met astma zijn als meisjes? Er een hoger percentage kinderen met problemen aan de luchtwegen in grote steden is als in Friesland? Wist je dat over roken en astma. 85% van de rook van een aangestoken sigaret regelrecht de lucht in gaat, waar hij door andere mensen wordt ingeademd? Rook bij 8 van de 10 mensen met astma een aanval teweeg brengt? Tieners die roken minder kans hebben van hun astma af te komen dan niet rokers? Kinderen van wie de ouders roken 2 keer zoveel kans hebben astmasymptomen te ontwikkelen? Pagina 5 van 5