psw werk info THEMANUMMER Participatieladder nummer 5

Transcriptie

1 info nummer 5 THEMANUMMER Participatieladder Werken naar vermogen, arbeidsparticipatie, reïntegratie, inclusie; politici, beleidsmakers en media buitelen over elkaar heen met prachtige termen en zinsneden om te benadrukken dat iedereen die dat kan, moet werken. Beter voor de mens zelf en voor de samenleving. Helemaal mee eens! PSW timmert al jaren aan de weg om mensen met een verstandelijke handicap te ondersteunen bij een eigen leven in de lokale samenleving. Werken kan daarbij een waardevolle bijdrage zijn. Het biedt een zinvolle invulling van de dag en geeft onze cliënten de gelegenheid om buitenshuis te functioneren, andere mensen te leren kennen en met hen te werken. Daarbij kunnen ze zelf een bijdrage leveren aan de samenleving. Dat geeft voldoening! O nze cliënten zijn mensen met een (verstandelijke) beperking. Het is voor hen niet altijd gemakkelijk hun eigen, volwaardige plaats in de samenleving in te nemen; en zeker niet om een werkplek te vinden die aansluit bij de eigen talenten en vaardigheden. Om over een salaris nog maar te zwijgen. Onze cliënten hebben een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt, omdat zij in vergelijking met andere werknemers niet genoeg presteren of produceren. Maar dat wil niet zeggen dat zij niets kunnen bijdragen. Iedereen heeft eigen kwaliteiten. Met de juiste ondersteuning kunnen die kwaliteiten naar boven komen, en verder ontwikkeld en benut worden. Dat is precies wat PSW al jaren doet! Omdat een mens, ieder mens, liever actief meedoet dan werkeloos vanaf de zijlijn toekijkt. PSW biedt cliënten dagbesteding of begeleid werk op maat. Elke cliënt krijgt een individueel leertraject geboden, of het nou gaat om een cliënt met een lichte, een matige of een ernstige handicap. Doel is de cliënt op die plek te krijgen, in het activiteitencentrum of op de reguliere arbeidsmarkt, waar hij of zij optimaal functioneert. Als hulpmiddel daarbij gebruiken we de participatieladder: een traject met zeven treden, die geleidelijk in elkaar overlopen. Aan het ene uiterste staat de belevingsgerichte dagbesteding; aan het andere uiterste gewoon werken op de reguliere arbeidsmarkt. Afhankelijk van de mogelijkheden en beperking van de individuele cliënt, stroomt hij of zij in bij een van de zeven treden. Binnen de treden kan de cliënt zich verder ontwikkelen. Bovendien kan hij/zij doorstromen naar een andere trede, in meer dan een trede actief zijn of af en toe een uitstapje maken. In deze uitgave van PSW Werk Info wordt de participatieladder nader uitgewerkt, onder meer aan de hand van veel voorbeelden uit de praktijk. Cliënten met heel verschillende mogelijkheden vertellen en laten zien wat ze doen en hoe ze zo ver zijn gekomen. En vooral: met hoeveel plezier ze hun dagelijks werk en dagelijkse activiteiten uitvoeren. Ik wens u veel leesplezier! Frank Knols, teamleider PSW Werk

2 Participatieladder Werk op maat voor iedereen PSW Werk ondersteunt mensen met een arbeidsbeperking bij het vinden van een betaalde of onbetaalde baan binnen een bedrijf en begeleidt hen daarna bij het werk. PSW Werk is gericht op de participatie van mensen met een arbeidsbeperking aan de samenleving. PSW Werk werkt met een participatieladder, die in zeven stappen de verschillende vormen van dagbesteding, werken en de mate van begeleiding uitlegt (zie afbeelding). Doel is niet om zo hoog mogelijk op de ladder te komen, maar om de cliënten dagbesteding of werk op maat te bieden. Frank Knols, teamleider PSW Werk, legt uit hoe PSW Werk dat aanpakt. B ij de intake van iedere cliënt kijken we wat de mogelijkheden zijn van een cliënt en wat hij/zij kan en wil leren. Daarbij kijken we of de cliënt door kan en wil stromen van dagbesteding naar een vorm van begeleid werk. Verschillende vormen van dagbesteding en werk De participatieladder is een middel. Doorstromen naar een volgende trede of zo hoog mogelijk op de ladder komen, is geen doel op zichzelf. Het doel is om talenten, mogelijkheden en vaardigheden maximaal te benutten en te ontwikkelen en te participeren in de maatschappij. Ook de eerste twee treden zijn gericht op leren, ontwikkelen en participeren. PSW streeft ernaar om dagbesteding of werk op maat aan te bieden voor iedere cliënt. Dat kan dagbesteding in een activiteitencentrum zijn, groepsbegeleid werken (waarbij cliënten groepsgewijs onder begeleiding aan het werk gaan in een bedrijf), individueel begeleid werken (waarbij iemand werkt in een bedrijf waar nog meer cliënten werken, die allen ondersteuning krijgen van een jobcoach), of een individuele werkplek in een bedrijf. Alle niveaus PSW Werk is gericht op de reguliere arbeidsmarkt, maar binnen PSW zijn ook mogelijkheden voor verschillende vormen van dagbesteding. Frank Knols: De kracht van PSW is dat we aanbod hebben op alle niveaus van de participatieladder. We proberen de afstand tussen de verschillende vormen van werk zo klein mogelijk te maken. Zodat het voor cliënten makkelijker is om een stap naar een andere trede te maken. Bijvoorbeeld als iemand in een keuken wil gaan werken, dan kan hij in een activiteitencentrum vast met klei oefenen om gehaktballen te draaien. Of als iemand in een bedrijf wil gaan werken, dan doet hij dat eerst enkele dagdelen per week en gaat hij de rest van de week nog naar het activiteitencentrum. Zo is er ook altijd een vangnet : voor cliënten die een stap terug moeten doen, kan binnen PSW relatief makkelijk een passende oplossing worden gevonden, zonder dat ze meteen helemaal terugvallen. LeerWerkCentrum als schakel Het LeerWerkCentrum (LWC) van PSW Werk in Ittervoort speelt een belangrijke rol bij de toepassing van de participatieladder. Het LWC vormt de schakel tussen dagbesteding en deelname aan de arbeidsmarkt. Cliënten leren hoe ze moeten werken en welke vaardigheden ze moeten ontwikkelen om te kunnen doorstromen naar een arbeidsplek in een bedrijf. Ze krijgen er trainingen waarin aandacht is voor een goede werkhouding en sociale vaardigheden. Maar een cliënt kan bijvoorbeeld ook leren hoe hij met het openbaar vervoer kan reizen. Tijdens de training wordt voortdurend een koppeling gelegd naar de (mogelijke) werkplek. Werkplek die past Onze aanpak is proactief. Voorheen bestond het werk van een jobcoach bijvoorbeeld vooral uit troubleshooting : als er problemen waren op de werkplek van een cliënt, dan probeerde de jobcoach deze op te lossen. Nu is de rol veel meer coachend en gericht op ontwikkeling van de zelfstandigheid van cliënten. We zien arbeidsplekken nu per definitie als leerplekken. PSW biedt in verschillende regio s in Noord- en Midden-Limburg alle vormen van begeleid werk; van belevingsgerichte dagbesteding tot een arbeidsplek in een bedrijf. Begeleid werk bieden we in verschillende branches; in de zorg, in bedrijven, bij gemeenten of andere overheidsinstellingen. Zodat cliënten altijd een werkplek in de buurt kunnen vinden die bij hen past. PSW Werk Dagbesteding Reguliere arbeid zonder voorzieningen Individueel werken met arbeidsovereenkomst en voorzieningen Individueel werken met een samenwerkingsovereenkomst Individueel beschermd werken Groepsbegeleid werken Arbeidsmatige dagbesteding Belevingsgerichte/activerende dagbesteding Werkprojecten Stages LeerWerkCentrum Reguliere arbeid zonder voorzieningen Werken op de reguliere arbeidsmarkt zonder ondersteuning van een jobcoach en zonder aanvullende financiële regelingen. Individueel werken met arbeidsovereenkomst en voorzieningen Een betaalde werkplek in een bedrijf of instelling met ondersteuning van een jobcoach. De jobcoach werkt de cliënt in en bouwt de begeleiding langzaam af. De jobcoach blijft echter op de achtergrond aanwezig, komt regelmatig langs en heeft evaluatiegesprekken met de cliënt en de werkgever. Individueel werken met een samenwerkingsovereenkomst Een onbetaalde werkplek in een bedrijf of instelling op basis van een vrijwilligersvergoeding met ondersteuning van een jobcoach. De jobcoach werkt de cliënt in en bouwt de begeleiding langzaam af. De jobcoach blijft echter op de achtergrond aanwezig, komt regelmatig langs en heeft evaluatiegesprekken met de cliënt en de werkgever. Werkgebied PSW Werk PSW Werk biedt alle vormen van begeleid werk in verschillende regio s in Midden- en Noord- Limburg. Voor meer informatie over de mogelijkheden kunt u contact opnemen met PSW Werk. Individueel beschermd werken Werk waarbij een cliënt een individuele werkplek heeft in een regulier bedrijf of op een bedrijventerrein waar ook andere cliënten werken (op verschillende afdelingen of in andere bedrijven). Ze krijgen allen ondersteuning van een jobcoach, die in het bedrijf of op het terrein aanwezig is en daardoor snel ter plekke is. Groepsbegeleid werken Cliënten werken groepsgewijs in een regulier bedrijf. De jobcoach is continu aanwezig en begeleidt hen tijdens de werkzaamheden. Arbeidsmatige dagbesteding Arbeidsmatige activiteiten gericht op het leveren van een prestatie naar vermogen. Deze activiteiten worden aangeboden in activiteitencentra van PSW onder begeleiding van professionele medewerkers. Belevingsgerichte/activerende dagbesteding Activiteiten gericht op de beleving/activering van mensen. Deze activiteiten worden aangeboden in activiteitencentra van PSW onder begeleiding van professionele medewerkers. LeerWerkCentrum Het LeerWerkCentrum van PSW Werk biedt scholing en training aan mensen met een arbeidsbeperking die graag willen werken op de reguliere arbeidsmarkt. Werkprojecten PSW Werk krijgt regelmatig opdrachten van externe bedrijven en instanties. Vervolgens worden daar cliënten bij gezocht die deze opdrachten kunnen en willen uitvoeren. Een werkproject biedt cliënten de gelegenheid om werkervaring op te doen en uit te proberen welk werk bij hen past. Stages Leerlingen uit het speciaal onderwijs kunnen stage lopen in een van de activiteitencentra of op een begeleid werken plek. Zo kunnen ze wennen aan werk en ontdekken wat voor soort werk bij hen past. 2 3

3 Belevingsgerichte/activerende dagbesteding Belevingsgerichte/activerende dagbesteding Een eigen plek Anita Bremmers krijgt belevingsgerichte/activerende dagbesteding in Activiteitencentrum Pappelhof in Roermond. Al tien jaar gaat ze daarnaast een dagdeel per week naar peuterspeelzaal Kapel-Muggenbroek in Roermond. Loes van der Borgh is peuterleidster. Zij vertelt over de werkzaamheden van Anita en de eigen plek die ze heeft op de peuterspeelzaal. Z elf kan Anita niet praten, maar tijdens het interview reageert ze verschillende keren met een blik of een lach. We kunnen altijd goed aan Anita merken hoe het met haar gaat en wat ze wel of niet leuk vindt, vertelt peuterleidster Loes van der Borgh. We kennen elkaar inmiddels al jaren en het klikt heel goed. Begeleiding Anita is gek op kinderen, aldus Loes. Ze geniet van spelende kinderen om haar heen. En als een kind iets aan haar komt vertellen of laten zien, dan straalt ze helemaal en probeert ze op haar manier ook contact terug te maken. We merken dat de kinderen haar volledig accepteren. Soms moeten ze in het begin even wennen, maar dat is snel voorbij. Ook van ouders hebben we nooit negatieve reacties gekregen. Zeker niet als we uitleggen wat Anita hier doet en hoe we haar daarbij begeleiden. Dat stukje begeleiding is belangrijk, legt Loes uit. Het afwassen doet ze redelijk zelfstandig, maar bij de andere activiteiten heeft ze wel hulp nodig. We hebben trouwens ook een korte lijn met Activiteitencentrum Pappelhof. Als er iets aan de hand is, kunnen we altijd bellen. Daarnaast overleggen we regelmatig over hoe het gaat met Anita. Maar eigenlijk is er in al die jaren niet veel veranderd en gaat het heel goed. Programma Het programma van Anita in de peuterspeelzaal ziet er vrijwel altijd hetzelfde uit. Om negen uur komt ze aan met een busje. Ze begint de ochtend met het afwassen van speelgoed. Daarna heeft ze pauze. Vervolgens helpt ze met fruit schillen en klaarzetten voor de kinderen. Ook maken we samen ranja klaar. Dan gaan we zingen met de kinderen. Soms zingt Anita ook mee. Als de kinderen klaar zijn met eten en drinken, doet Anita de afwas. Rond kwart voor twaalf komt een vrijwilliger van Activiteitencentrum Pappelhof haar weer ophalen. In het activiteitencentrum krijgt Anita de rest van de week dagbesteding. Ze doet daar verschillende activiteiten zoals computerspelletjes of helpen met koken. Genieten Hoewel Anita al jaren hetzelfde werk doet, ziet Loes zeker een ontwikkeling. In het begin had Anita een hele strakke structuur nodig. Die structuur is nu ook nog wel belangrijk, maar ze laat het ook toe als dingen anders gaan, bijvoorbeeld als ik halverwege de afwas kom helpen. En soms hebben we een andere daginvulling dan normaal. Bijvoorbeeld als Sinterklaas komt of als we met de kinderen een herfstwandeling gaan maken. Anita gaat nu gewoon mee met dat soort speciale activiteiten. Ze vindt dat altijd wel spannend, maar uiteindelijk geniet ze er van. Het is leuk om Anita erbij te hebben. Ze heeft hier echt een eigen plek en we hopen dat ze nog heel lang blijft komen! Belevingsgerichte/activerende dagbesteding Biedt activiteiten aan voor mensen met een matige of ernstige verstandelijke handicap. De activiteiten zijn gericht op beleving en activering. Ze worden aangeboden in activiteitencentra van PSW onder begeleiding van professionele medewerkers. Lunchpunt.Kapel Integratie in de wijk Twee keer per maand wordt in Activiteitencentrum (AC) Pappelhof een lunch georganiseerd voor bewoners van de Roermondse wijk Kapel in t Zand. Lunchpunt.Kapel is een gezamenlijk initiatief van AC Pappelhof en de Hulpgroep WMO Roermond Zuid van de Pastorale Eenheid Kapel in t Zand. L WELKOM LUNCHPUNT.KAPEL is een samenwerking tussen Hulpgroep WMO Roermond-Zuid, pastorale eenheid Kapel in t Zand en AC Pappelhof, PSW PSW (Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg) iesbeth Mulkens, teamleider van AC Pappelhof, vertelt hoe het initiatief in 2011 is ontstaan. Vanuit de wijk werden we benaderd met de vraag of de kantine van Pappelhof af en toe gebruikt zou kunnen worden voor een lunch met bewoners uit de wijk. We hoefden daar niet lang over na te denken en vonden het meteen een mooie kans voor integratie van het activiteitencentrum met de wijk. Daarnaast zagen we mogelijkheden voor onze cliënten om te helpen bij het klaarmaken en serveren van de lunch. Hoofddoel van Lunchpunt.Kapel is dat mensen uit de wijk een moment hebben om elkaar te ontmoeten. Ze lunchen niet tegelijk met onze cliënten. Maar dat er in de wandelgangen spontane ontmoetingen plaatsvinden, is wel mooi meegenomen. Werkzaamheden Ellen Graus is één van de cliënten die werkt voor Lunchpunt.Kapel. Ik werk twee dagen per week in AC Pappelhof, op de groep Mozaïek. Daar help ik met tafel dekken, speelgoed poetsen en prullenbakken legen. Naast haar werk in het activiteitencentrum gaat Ellen ook twee dagen per week naar een zorgboerderij. Verder gaat ze iedere vrijdag naar Atelier 37, waar ze schilderijen en kaarsen maakt en met papiermaché werkt. En nu doet ze dus ook werkzaamheden voor Lunchpunt.Kapel. Ik hou ervan om verschillende dingen te doen. Helpen met de lunch ging meteen al goed. Ik vind het leuk dat er mensen uit de buurt bij ons komen eten. Van één uur tot half drie help ik met tafels dekken, soep rondbrengen, tafels afruimen en spullen naar de keuken brengen. Mooie combinatie Lunchpunt.Kapel is bedoeld voor wijkbewoners die behoefte hebben aan contact en in de regel niet zo gemakkelijk ergens naar toe gaan. Het mes snijdt aan twee kanten, legt Liesbeth Mulkens uit. De mensen uit de wijk vinden het gezellig om aanspraak te hebben en samen te eten. Andersom komen onze cliënten zo ook in contact met mensen die in de omgeving wonen. En kunnen ze hun vaardigheden inzetten om te helpen bij het bereiden of serveren van de lunch. Daarbij worden ze ondersteund door begeleiders van AC Pappelhof en drie gastvrouwen van de hulpgroep WMO. Dat het een mooie combinatie is, werd al duidelijk kort na de start van Lunchpunt.Kapel in augustus Er bleek zoveel animo te zijn onder wijkbewoners, dat al snel is besloten om de lunch in plaats van eens per maand, eens in de twee weken te organiseren. Liesbeth: Het kan best zijn dat het in de toekomst nog verder uitgroeit, misschien ook met andere activiteiten. Dat heeft tijd nodig en laten we ook vooral spontaan ontstaan. 4 5

4 Arbeidsmatige dagbesteding Arbeidsmatige dagbesteding Op zoek naar werk dat bij mij past Michelle Joosten is 18 jaar en werkt in Activiteitencentrum (AC) Herten. Samen met Resi Suilen, introductiebegeleider bij AC Herten, vertelt ze over haar werk en over de zoektocht naar een volgende stap die ze kan maken. M ichelle werkt sinds september 2011 in Activiteitencentrum Herten. Ze woont bij haar ouders in Sint Odiliënberg. In de winter gaat ze met een busje naar Herten, maar zodra het voorjaar begint, wil ze weer gaan fietsen. Het is een halfuurtje fietsen en ik ben dan een stuk sneller thuis dan met het busje. Dat vind ik wel fijn. Industrieel werk en catering Voordat Michelle echt ging werken in het activiteitencentrum, had ze er al zo n twee jaar stage gelopen. Inmiddels is ze dan ook helemaal vertrouwd met haar werkplek, vertelt ze. Ik doe industrieel werk, zoals bijvoorbeeld handschoenen of clips aftellen en inpakken of stickers verwijderen. Maar ik werk vooral in de catering. Daar doe ik verschillende dingen: broodjes en toetjes klaarmaken, soep koken, pizzabodems maken en afwassen. Ik zet ook koffie en thee klaar voor vergaderingen en haal kopjes op in het Centraal Bureau. Vier dagen per week werkt Michelle in het activiteitencentrum. Daarnaast gaat ze een dag per week naar Atelier 37 in Roermond, waar ze schilderijen en kaarsen maakt. Leren Een tijd geleden heeft Resi Suilen, introductiebegeleider bij AC Herten, contact gehad met Bregje Verdam van het Info- en ondersteuningscentrum cliënten (IOC) van PSW. Het IOC biedt informatie, ondersteuning en scholing voor cliënten. Bregje werkt er als trainer en coördineert het trainings- aanbod voor groepen en individuele cliënten. Samen met Bregje heb ik gerichte leervragen van Michelle in kaart gebracht, vertelt Resi. Michelle heeft onder andere een INVRA test gedaan. Deze test is bedoeld om persoonlijke vaardigheden en de arbeidshouding in beeld te brengen. Binnen de dagbesteding hebben we altijd al aandacht voor het leren van cliënten. Met de uitkomsten van het INVRA onderzoek konden we nog gerichter aan de slag met een individueel ontwikkelings- en leertraject voor Michelle. Uit de test kwam wat ik al goed kan en wat ik nog kan leren, legt Michelle uit. Ik ben nu begonnen met het werken met de kassa. Dat doen we met leerkaarten. Samen met de begeleiders kijken we wat er goed is gegaan en wat ik nog kan leren. Dat schrijven ze dan op een leerkaart. Ik vind het best moeilijk om met de kassa te werken. Vooral als ik moet uitrekenen hoeveel geld ik terug moet geven. Maar het gaat steeds beter. Ik wil ook nog leren om soep uit te delen en te bedienen. PSW Werk Omdat Michelle en haar begeleiders het idee hebben dat ze meer zou kunnen dan wat ze nu doet in het activiteitencentrum, is ze inmiddels ook aangemeld bij PSW Werk. Ze heeft een gesprek gehad met Tom Boots, trajectbegeleider van PSW Werk, vertelt Michelle. Ik wil graag een betaalde baan. Tom gaat nu voor mij zoeken naar werk dat bij mij past. Het liefst wil ik in een cateringbedrijf werken: eten snijden en klaarmaken. Ik vind het leuk en ook spannend als ik ergens anders ga werken. Toen ik in AC Arbeidsmatige dagbesteding Biedt activiteiten aan voor mensen met een lichte of matige verstandelijke handicap. De activiteiten hebben een arbeidsmatig en/of ambachtelijk karakter en zijn gericht op het leveren van een prestatie naar vermogen. De activiteiten worden aangeboden in activiteitencentra van PSW onder begeleiding van professionele medewerkers. Herten kwam, moest ik eerst wennen aan de nieuwe mensen. Nu heb ik goed contact met iedereen. Als ik ander werk krijg, dan moet ik weer opnieuw wennen. Nieuwe dingen Om nog beter te ontdekken wat Michelle precies wil en kan, probeert ze verschillende nieuwe Tien redenen om een cliënt van PSW Werk in dienst te nemen A an Baukje merk je heel duidelijk dat ze plezier heeft in haar werk. En dat zien ook onze opdrachtgevers. Frank Verberne, directeur Multi-Service De cliënten hebben een doel in het leven, krijgen waardering en hebben sociale contacten, een plek in de maatschappij. Ze doen goed hun werk, zijn prettige werknemers en zorgen voor een positieve werksfeer. Ik vind het een absolute meerwaarde voor het bedrijf. Fred Claessen, eigenaar Tinnemans keukens en voorzitter van de IVI (Industriële Vereniging Ittervoort Ik ben heel blij dat ik hier werk, ik zit goed op mijn plek en hoor er helemaal bij! Michael Wolfrat, productiemedewerker bij BRB Het is prettig om met Frans te werken; hij kan goed tegen kritiek. Soms loopt hij even vast, maar dan kan ik altijd een beroep doen op ondersteuning van zijn jobcoach. Stefan Simons, leidinggevende Media Markt De cliënten van PSW Werk kosten ons geen extra werk, ze nemen ons werk uit handen. Dit hadden we jaren eerder al moeten doen! John Graat, teamleider psychogeriatrie Land van Horne In het begin vond ik het een beetje raar en eng omdat de bewoners vergeetachtig zijn en vaak hetzelfde vragen. Nu ben ik helemaal gewend en vind ik het fijn om hier te werken. Ik wil hier nog veel langer blijven werken! Renee Baede, medewerker afdeling psychogeriatrie Land van Horne dingen uit. Ik ben met PSW Werk mee geweest naar de banenmarkt van het UWV. Daar heb ik koffie en thee geserveerd met cake. Dat heb ik samen met anderen gedaan en er waren ook twee jobcoaches bij. Ik heb dus al geoefend met bedienen en dat ging heel goed. En ik ga ook samen met een jobcoach ergens poetsen om te kijken of ik dat leuk vind. Bij het LeerWerkCentrum leren cliënten onder andere vaardigheden die gericht zijn op het werken in een bedrijf: op tijd komen, verlof aanvragen, op bepaalde momenten pauzes nemen. Maar ook leren ze omgaan met kritiek, omgaan met bedrijfsregels en de juiste arbeidshouding aannemen. Rita Tegenbosch, trainer LeerWerkCentrum Ittervoort Door deze mensen een mooie en zinvolle invulling van de dag te geven door het bieden van werk binnen ons bedrijf, dragen we een steentje bij aan de participatie in de maatschappij. Daarbij doen ze echt zinvol werk, we zijn heel blij met hen. De cliënten maken deel uit van het bedrijf, de medewerkers zijn positief en vinden het leuk dat ze er zijn. Harald Engelen, plant manager Perfetti-van Melle Ik ben een autogek, dus dit werk past heel goed bij mij. Ik vind het fijn dat mijn jobcoach af en toe komt kijken hoe het gaat, maar ik weet al heel goed wat ik moet doen. Pascal Dreessen, medewerker autogarage Gommans Wij zijn al jaren bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daar hoort ook bij dat we mensen een kans willen geven die anders niet zo makkelijk een kans krijgen. Als collega s op de werkvloer er open voor staan, denk ik dat ieder bedrijf wel 1 of 2 mensen zou kunnen plaatsen. Peter Savelkoul, Plus Savelkoul Reuver 6 7

5 LeerWerkCentrum Ittervoort Voorbereiding op het werken in een bedrijf LeerWerkCentrum Het LeerWerkCentrum (LWC) Ittervoort biedt scholing of training aan (jong) volwassenen met een arbeidsbeperking die graag willen werken op de reguliere arbeidsmarkt. Rita Tegenbosch, trainer LWC Ittervoort: Alle cliënten hebben verschillende, individuele leerdoelen. Begeleiding wordt op maat geboden. E en leuke en zinvolle baan is belangrijk en draagt positief bij aan de kwaliteit van bestaan. Het vinden van een passende baan en het functioneren daarbinnen is echter niet voor iedereen gemakkelijk en vanzelfsprekend. Om mensen met een arbeidsbeperking optimaal voor te bereiden op deelname aan de reguliere arbeidsmarkt, is PSW Werk in september 2010 van start gegaan met een LeerWerkCentrum, gelegen op het bedrijventerrein van Ittervoort. Ervaring leert dat cliënten sneller en makkelijker leren in de praktijk. In het LeerWerkCentrum zijn leer/werkplekken voor cliënten ingericht. Theorie kan direct gekoppeld worden aan de praktijk waardoor de cliënt het geleerde meteen kan toepassen. Leervragen van de cliënt komen bovendien voort uit de praktijk. Door aan de slag te gaan en te oefenen, merkt een cliënt waar hij/zij nog training/scholing nodig heeft. Vaardigheden leren In het LeerWerkCentrum kunnen cliënten verschillende werksoorten oefenen zoals industrieel werk en administratief werk. Rita Tegenbosch, trainer LWC Ittervoort: Maar het LWC biedt veel meer dan enkel het oefenen van bepaald werk. De cliënten leren ook andere vaardigheden die gericht zijn op het werken in een bedrijf: op tijd komen, verlof aanvragen, op bepaalde momenten pauzes nemen. Maar ook leren ze omgaan met kritiek, omgaan met bedrijfsregels en de juiste arbeidshouding aannemen. We werken hierin samen met het IOC (Info- en ondersteuningscentrum clienten), dat een op ontwikkeling gericht trainingsaanbod biedt. Bregje Verdam, trainer IOC, geeft trainingen op maat; er wordt ingespeeld op de vraag van de cliënt. Samen met Bregje geef ik cursusmiddagen waarin de deelnemers kunnen aangeven waar ze iets over willen leren. De inhoud van deze trainingen is dan wel altijd werkgerelateerd. Traject op maat Rita: In de eerste zes weken in het LWC staan onderzoek en beeldvorming centraal. We nemen enkele testen af om duidelijk in kaart te krijgen wat de vraag van de cliënt is, welk niveau de cliënt heeft en wat de leerdoelen zijn. Het netwerk rondom de cliënt; de ouders en persoonlijk begeleider, wordt hierin nauw betrokken. Op basis van de onderzoeken en het gesprek met hen krijgt elke cliënt een leertraject op maat geboden, vastgelegd in een individueel trajectplan, met vooraf afgesproken leerdoelen. Iedere cliënt werkt dus aan datgene waar hij of zij nog in kan leren. Maar voor iedereen is het uiteindelijke doel een (groepsbegeleid) werkplek in een regulier bedrijf of instelling. Leerdoelen Na onderzoek en beeldvorming volgt de trainingsfase. Rita: Hierin maken we een koppeling tussen het leren en het werken, zodat de cliënt de leerpunten in de praktijk kan toepassen. Er wordt ingespeeld op training en scholing van sociale en praktische vaardigheden. De cliënt werkt met leerkaarten, waarop hij of zij zelf kan bijhouden hoe het leerproces verloopt. Dat doen we enerzijds in het LWC, maar we zoeken ook zo snel mogelijk een stageplaats in een bedrijf. Dan wordt ook een jobcoach van PSW Werk erbij betrokken. Belangrijk is dat de jobcoach en ik dezelfde visie hebben en goed samenwerken. Dat zorgt voor het beste resultaat. Vaak blijkt dat er nieuwe leerdoelen worden ontdekt door het werken in de praktijk. Voor deze leerdoelen maken we dan nieuwe leerkaarten, waar de cliënt verder mee aan de slag gaat. In het LWC oefenen we aan deze specifieke aandachtspunten. Motivatie Belangrijk is dat de cliënt zelf gemotiveerd en betrokken is om te leren en te werken. Cliënten worden geacht zelf mee te denken, te oefenen en zelf zaken waar ze tegenaan lopen op te lossen. Ze hebben meer verantwoordelijkheid. Daar leren ze heel veel van, maar het werken met leerdoelen kan ook confronterend zijn en daardoor niet altijd leuk. We bereiden ze daar ook op voor; leren is niet altijd leuk. Tussenstap Het LWC is een tussenstap van school of activiteitencentrum naar werk binnen een regulier bedrijf en is een tijdelijke leer/werkplek. Hoe lang een cliënt in het LWC leert en werkt, is individueel. Pas als de cliënt voldoende heeft geleerd, stroomt hij of zij door naar een bedrijf of instelling. Maar het kan ook zijn dat gedurende het traject blijkt dat een werkplek op de reguliere arbeidsmarkt niet haalbaar is. In dat geval gaan we op zoek naar een andere mogelijkheid om te werken, zoals groepsbegeleid werken binnen PSW Werk. We denken ook realistisch mee, soms zal bepaald werk niet mogelijk zijn qua opleiding of vaardigheden. We bieden altijd een traject op maat, waardoor die ene cliënt een geschikte plek vindt waar hij of zij functioneert. Goede weg We zijn na anderhalf jaar op de goede weg. Het aantal cliënten dat zich aanmeldt, groeit en cliënten leren hier veel. Het LeerWerkCentrum heeft in mijn ogen een meerwaarde om cliënten goed te kunnen begeleiden naar een leuke en zinvolle werkplek. Ik sta volledig achter de methode die we hanteren. We blijven altijd op zoek hoe we de begeleiding nog meer kunnen verfijnen. Zo willen we bijvoorbeeld nog meer situaties creëren waarin de cliënt kan leren. Het is ontzettend leuk werk, ik werk met veel cliënten en verschillende casussen. Iedere cliënt krijgt een individueel traject en we zoeken naar mogelijkheden waarop hij of zij kan leren en werken. Juist dat maakt mijn werk afwisselend en uitdagend. PSW Werk ondersteunt mensen met een arbeidsbeperking Ondersteuning bij leren werken/scholing vinden van een werkplek inwerken ondersteuning op de werkplek regelingen rondom het werk Werkplekken op maat (AWBZ) groepsbegeleid werken beschermd individueel werken individueel begeleid werken betaald en onbetaald Ondersteuning bij trajecten (UWV en overige regelingen) sociale activering IRO regeling jobcoaches regeling stage jobcoaching 8 9

6 LeerWerkCentrum Mark Seijkens Ik heb veel geleerd in het LeerWerkCentrum Mark Seijkens is 24 jaar. Hij heeft enkele maanden gewerkt in het LeerWerkCentrum in Ittervoort. Sindsdien loopt hij drie dagen in de week stage bij twee bedrijven op het bedrijventerrein in Ittervoort. De andere twee dagen werkt hij in het activiteitencentrum in Herten. M ark Seijkens: Ik heb me opgegeven voor het LeerWerkCentrum omdat ik graag ooit betaald werk wil gaan doen. Voordat ik naar een bedrijf kon gaan, kon ik hier nog veel dingen leren als voorbereiding op het werken in een bedrijf. Samen met Rita heb ik leerkaarten gemaakt met een paar doelen: om leren gaan met kritiek en met spanningen. Daar had ik wat moeite mee. De leerkaarten hielpen erg goed en het gaat al een stuk beter. Ook leerde ik in het LWC om meer zelf te proberen en te oefenen. Als het dan echt niet lukte, hielp Rita me verder. Het LWC leert hoe het is om in een bedrijf te werken. Ik ga nu niet meer naar het LWC, maar werk twee dagen per week bij Bemar, een ventilatietechniekbedrijf. Hier werk ik in het magazijn: bijvullen en poetsen. Een collega geeft mij de opdrachten die ik kan doen. En één dag in de week werk ik bij Adams, een muziekwinkel. Hier poets ik drumstellen. Ik werk nu nog steeds met leerkaarten: werken aan minder leuke of moeilijke taken, opkomen voor mezelf, kritiek ontvangen en op de goede ma- nier kritiek geven. Op het einde van de dag bekijken we of het werken aan de leerdoelen goed of slecht is gegaan. Dan zetten we een plusje, een minnetje of een plus-min op de leerkaart. Dat doe ik met de collega van Bemar of met Mart Hendriks (jobcoach PSW Werk). Van Mart krijg ik begeleiding. Hij komt geregeld kijken of alles goed gaat. Dat is fijn, want sommige dingen vind ik nog wel moeilijk. Het bevalt me erg goed en ik leer veel. Mijn droom is om ooit een betaalde werkplek te krijgen, maar ik doe het stapje voor stapje. Over het LWC ben ik erg tevreden. Ik heb laatst tijdens een studiemiddag uitleg gegeven over het LWC aan medewerkers van PSW. Ik kon er van alles over vertellen. Frank (Knols, teamleider PSW Werk) heeft me gevraagd of ik dat vaker wil gaan doen. Dat vind ik echt heel leuk en ik heb zelfs een contract getekend. Ik mis het LWC soms nog wel, ik had het er naar mijn zin, maar Rita zei dat ik genoeg had geleerd om in een bedrijf te gaan werken. En daar ben ik trots op! Werkprojecten Werkprojecten Tijdelijk werk voor groepen cliënten PSW Werk krijgt regelmatig opdrachten van externe bedrijven en instanties die binnen een bepaalde tijd moeten worden uitgevoerd. Bij ieder werkproject worden cliënten gezocht die de opdracht kunnen en willen uitvoeren. Een werkproject biedt cliënten de gelegenheid om werkervaring op te doen en uit te proberen welk werk bij hen past. M arc Janssen is jobcoach en acquisiteur voor PSW Werk. Zijn werk bestaat voor een groot deel uit het zoeken naar passend werk voor cliënten. Naast reguliere werkplekken zijn dat ook regelmatig werkprojecten: opdrachten van tijdelijke aard die door een groep cliënten worden uitgevoerd. Banners maken Tijdelijk werk kan worden uitgevoerd in een activiteitencentrum van PSW, maar ook op locatie in het bedrijf van de opdrachtgever. Zo heeft een aantal cliënten een werkproject uitgevoerd bij reclame adviesbureau MTR in Roermond, vertelt Marc. MTR kreeg een grote opdracht, om in korte tijd 1200 banners te maken. Wij hebben daar toen met een groepje van drie man ruim twee weken lang gewerkt. Een ander voorbeeld is AMI, een leverancier van aluminium bouwbeslag. Cliënten van PSW gaan in verschillende activiteitencentra voor dat bedrijf schroeven controleren. Proefopdracht Voordat we een opdracht aannemen, doen we vaak eerst een proefopdracht, aldus Marc. We kunnen dan kijken of het werk te doen is door onze cliënten. Ook krijgen we een idee van het werktempo, zodat we de verwachtingen goed met de opdrachtgever kunnen afstemmen. Het is belangrijk dat we onze afspraken nakomen en dat we een geloofwaardige samenwerkingspartner zijn. Buiten de deur kijken Meedoen aan een werkproject, zeker als dat bij een bedrijf op locatie is, kan voor cliënten een mooie manier zijn om eens buiten de deur van bijvoorbeeld het activiteitencentrum te kijken. Cliënten kunnen uitproberen of bepaald soort werk bij hen past, legt Marc uit. Ook leren ze om eens ander werk te doen, ze komen in aanraking met andere mensen en bijvoorbeeld veiligheidsvoorschriften. Dat is heel leerzaam. Jasper van der Zwaan Nieuwe dingen geleerd Jasper van der Zwaan woont in Herten en werkt in Activiteitencentrum (AC) Herten en Atelier 88 in Weert. In AC Herten doet hij verschillende werkzaamheden in de drukkerij, bij industrieel werk en bij de computeractiviteit. Samen met twee andere cliënten heeft Jasper meegedaan aan een werkproject bij reclame adviesbureau MTR. I k moest oprol mechanismen voor banners uitpakken. Als de banners klaar waren, moest ik ze weer inpakken in grote dozen. De dozen zetten we op pallets. We moesten ze goed neerzetten, want anders vielen ze om. Toen ik bij MTR begon, kende ik niemand en alles was nieuw. Ze deden voor wat we moesten doen en ik heb veel nieuwe dingen geleerd. We moesten ook goed samenwerken. Soms deden we de banners samen in de dozen omdat het anders te zwaar was. Voor mij was het belangrijk dat ik met een systeem werkte. Dan was het duidelijk wat ik moest doen en hoe ik het moest doen. De eerste keer werd ik gebracht. Op de andere dagen fietste ik zelfstandig naar MTR. Ik vond het leuk werk, maar ook best wel zwaar. Toen we klaar waren met het werk kregen we een poster. We mochten zeggen wat voor poster we graag wilden hebben. Ik kreeg er een met hindoes erop, omdat ik dat heel leuk vind

7 Groepsbegeleid werken Werken in een snoepfabriek Groepsbegeleid werken Harald Engelen Iedere woensdag werkt een groep cliënten van PSW bij Perfetti-van Melle, een snoepgoedfabrikant, gelegen aan de Graafschap Hornelaan in Weert. De andere dagen krijgen deze cliënten arbeidsmatige dagbesteding van PSW, in Activiteitencentrum (AC) Edisonlaan in Weert of Creatief Centrum Weert. De cliënten werken bij Perfetti-van Melle in een groep onder begeleiding van Linda Houben, begeleider AC Edisonlaan. We namen een kijkje tijdens hun werk in de fabriek. Z even cliënten zitten aan een grote tafel in de oude kantine van de snoepgoedfabrikant. Ze hebben allemaal een grote bak voor zich staan, boordevol snoepjes. Alle cliënten dragen een witte jas en een muts. Ze weten goed waarom ze dat moeten dragen. Dat is voor de hygiëne, vertelt een van hen. Linda Houben legt uit dat er nog meer hygiëneregels gelden in het bedrijf. We moeten altijd eerst de handen wassen, sieraden moeten af, we mogen geen nagellak op hebben en als iemand een wondje aan de vinger heeft, moet er een blauwe pleister om. Uitpakken en sorteren Het werk van de groep bestaat uit het uitpakken en sorteren van snoepjes. Dat gaat als volgt: in de fabriek worden snoepjes gemaakt en verpakt. Sommige verpakkingen zijn echter niet goed en vallen uit de machine; het gewicht klopt niet of er is iets met de verpakking. De snoepjes worden dan door de cliënten uit de verpakking gehaald en worden opnieuw goed nagekeken. Foute en kapotte snoepjes worden weggegooid, de goede worden apart gelegd en worden naderhand opnieuw verpakt in de fabriek. Ik vind het heel leuk om te doen, vertelt een cliënt. We mogen ook af en toe eens proeven. De snoepjes zijn heel lekker, maar ik eet er niet te veel want dat is niet goed voor me. Ik heb het hier naar mijn zin. We kunnen ook lekker kletsen tijdens het werk. Alleen maar goed De stap van het AC naar Perfetti was qua werkzaamheden niet zo groot, legt Linda uit. De handelingen zijn vergelijkbaar. Een verschil is de werkomgeving. Bij Perfetti worden meer eisen aan de cliënten gesteld. Ze werken in een bedrijf en moeten zich aan bedrijfsregels houden, net als alle andere medewerkers. Ze krijgen continu begeleiding tijdens hun werk, ik ben altijd aanwezig. Dat is veilig en vertrouwd. Het geeft hen de mogelijkheid om binnen een regulier bedrijf te werken. Ze leren er heel veel van en het kan eventueel een brug zijn naar een individuele werkplek. Op deze manier werken in een bedrijf is alleen maar goed voor de cliënten; voor hun ontwikkeling, de sociale contacten en de integratie in de maatschappij. Groepsbegeleid werken Cliënten gaan in een groep van gemiddeld acht personen in een bedrijf of instelling werken. Voor deze cliënten is gedurende de hele dag een jobcoach of begeleider beschikbaar die hen begeleidt tijdens de werkzaamheden. Aanwezigheid vaste begeleider Harald Engelen is plant manager (locatiemanager) van de locatie in Weert. Hij legt uit hoe de samenwerking met PSW tot stand is gekomen. Ik heb gesprekken gehad met Marc Janssen (jobcoach PSW Werk). We hebben samen gebrainstormd of er mogelijkheden waren om cliënten van PSW in te zetten in ons bedrijf. Ik wilde PSW een kans geven, maar wel met werk dat op reguliere basis is. Aanvankelijk dacht ik dat er niets was; het uitzoekwerk deden we voorheen tussendoor. Maar door drukte en tijdsgebrek stapelde dit werk zich gedurende de week op. Wekelijks moest een medewerker hier dan een dag voor vrijmaken. Het was dus regulier werk en ook werk dat cliënten van PSW zouden kunnen doen. De aanwezigheid van een vaste begeleider gaf de doorslag om met PSW in zee te gaan. Wij hebben geen specifieke kennis en deskundigheid om mensen met een verstandelijke handicap te kunnen begeleiden. Doordat Linda er altijd is, kan de groep zelfstandig functioneren. Wij zorgen alleen voor de aan- en afvoer van de producten. Oude kantine In eerste instantie gebeurden de werkzaamheden in de fabriek zelf. Het bleek toch te druk en te rumoerig voor de cliënten, waarna Harald Engelen een andere oplossing zocht. De oude kantine stond leeg. Omdat we hier met een open product te maken hebben, moet de ruimte aan hygiënische eisen voldoen. De kwaliteitsdienst heeft de ruimte gecheckt en goedgekeurd. Het is een prettige werkomgeving voor de cliënten, ruim en rustig. Goede keuze Perfetti-van Melle is bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Door deze mensen een mooie en zinvolle invulling van de dag te geven door het bieden van werk binnen ons bedrijf, dragen we een steentje bij aan de participatie in de maatschappij. Daarbij doen ze echt zinvol werk, we zijn heel blij met hen. De cliënten maken deel uit van het bedrijf, de medewerkers zijn positief en vinden het leuk dat ze er zijn. Ik ben er altijd alert op of er meer mogelijkheden zijn voor cliënten van PSW. Ik weet nu wat ze kunnen. Het bezorgt ons nauwelijks extra werk. Het is voor mij een stimulans om zo door te gaan als ik zie met hoeveel plezier ze hier binnenkomen en hier werken. Het geeft voldoening. Het was een goede keuze om de cliënten van PSW in te zetten in ons bedrijf

8 Groepsbegeleid werken Werken voor externe opdrachtgevers in de regio Groepsbegeleid werken Groencentrum Genegenterhof biedt arbeidsmatige dagbesteding aan (jong) volwassenen met een verstandelijke handicap. Het centrum is gelegen in Grathem in de nieuw opgebouwde boerderij Genegenterhof. De cliënten werken in en rondom de boerderij onder begeleiding van professionele medewerkers van PSW. Vanuit Genegenterhof werken daarnaast cliënten in (mobiele) groenploegen voor externe opdrachtgevers elders in de regio. De groenploegen zijn groepsbegeleid werkplekken; de cliënten werken groepsgewijs onder continue begeleiding van een medewerker van PSW. Het is geen gewone vrijdagochtend voor de groenploeg van Groencentrum Genegenterhof. Normaal zou een groep van acht cliënten samen met begeleider Adrie Greeve rond half tien vertrekken vanuit het groencentrum naar de bossen in Tungelroy. Hier werken ze op vrijdag voor IKL (Instandhouding Kleine Landschapselementen). Ze werken in de bossen: bomen zagen, takken knippen en opbinden. Deze vrijdagochtend wordt er echter een alternatief programma verzorgd; het vriest buiten namelijk veertien graden en er ligt sneeuw. Dat is echt te koud om buiten in de bossen te werken, vertelt Adrie Greeve. Er zijn maar een paar dagen in het jaar dat we een alternatief moeten verzinnen, en dit is er een. Dan bellen we opdrachtgevers of ze andere, extra werkzaamheden voor ons hebben, helpen op de boerderij of hout zagen en kloven in de schuur. Zagen en knippen Binnen in de prachtig verbouwde boerderij is het aangenaam en er heerst een gezellige sfeer. Er zijn veel cliënten, allemaal gekleed in hun Genegenterhofkleding: een groene trui en een donkergroene bodywarmer, beide voorzien van hun naam. Cliënten die op de boerderij zelf werken, zitten aan een grote tafel noten te kraken. De houtkachel brandt en de cliënten van de buitenploeg drinken bij de kachel een kopje koffie voordat ze op pad gaan. Als we gaan werken, drinken we ook altijd eerst een kopje koffie in de bus of in de kantine, vertelt Necip Yilmaz. Necip werkt iedere dag in een van de buitenploegen. In zijn pictoagenda staat beschreven waar hij werkt: op maandag bij Intratuin, op dinsdag en donderdag voor Stichting Limburgs Landschap, op woensdag bij Burggolf/WML en op vrijdag voor IKL. Ik vind het heel leuk om buiten bezig te zijn. Ik zaag takken van bomen of knip ze af met een kniptang. Adrie maakt een oranje stip op de takken, zodat ik weet welke takken ik moet knippen. Hij heeft me ook geleerd hoe ik de zaag en de kniptang moet gebruiken. Bij Intratuin doe ik ander werk. Ik maak de parkeerplaats schoon, maak de vuilnisbakken leeg en werk ook in het magazijn: spullen uitpakken en stickeren. Dat vind ik ook heel erg leuk. Buitenleven Adrie Greeve is sinds de start van het groencentrum drie jaar geleden, begeleider in Genegenterhof. Voorheen werkte hij ruim twaalf jaar als begeleider in een woonbegeleidingscentrum van PSW. Het buitenleven heeft me altijd geïnteresseerd. Werkzaamheden die we doen zijn bijvoorbeeld vloedvuil ruimen, bosranden opsnoeien, dunnen van bos, kloven/zagen van bomen tot brandhout en bezorging van brandhout aan klanten. We hebben momenteel drie buitenploegen van circa acht cliënten. Daarnaast werken twee ploegen op de boerderij zelf en werken ook nog cliënten op manege Oppe Stiene in Stramproy. Op maat De groenploegen werken groepsgewijs, maar er wordt gekeken naar iedere cliënt individueel. De begeleiding is op maat, legt Adrie uit. Iedereen kan in zijn of haar eigen tempo werken en er wordt gezocht naar werkzaamheden die de cliënt kan en leuk vindt om te doen, waar de interesse ligt. De cliënt staat voorop. Ik heb in een groep ook een cliënt die belevingsgerichte/activerende dagbesteding krijgt. Dat gaat heel goed, we passen werkzaamheden aan voor hem. Het niet gaat in de eerste plaats om de productie of prestatie, maar we stimuleren wel de zelfstandigheid door de cliënten zoveel mogelijk zelf te laten doen. Met de opdrachtgevers bespreken we welke werkzaamheden we kunnen doen. Die gaan we eerst uitproberen. De cliënten betrekken we hier ook bij. Hoewel het niet om de prestatie gaat, blijft het resultaat wel belangrijk voor de cliënten. Het geeft hen voldoening, plezier en motivatie. Samenwerking Er wordt bij de werkzaamheden gekeken naar de individuele cliënt. Maar cliënten leren ook veel doordat er in een groep wordt gewerkt, benadrukt Adrie. We werken in koppels tijdens de werkzaamheden. Dat heeft een paar voordelen. De cliënten leren samen te werken, kunnen bepaalde vaardigheden van elkaar leren en het is veiliger. Ze leren rekening te houden met elkaar en leren op elkaar te vertrouwen. Ze leren in de groenploegen dus niet alleen werkvaardigheden, maar ook sociale vaardigheden. Daarbij zorgen we dat iedereen goed voorbereid is om de bossen in te gaan. We geven ze ook training over veiligheid; ze weten allemaal waar ze zijn en hoe de telefoon werkt. De buitenploegen van Genegenterhof bieden prachtige werkplekken voor cliënten die graag in de natuur zijn en van het buitenleven genieten

9 Individueel beschermd werken Verpleeghuis Sint Camillus Individueel beschermd werken In verpleeghuis Sint Camillus in Roermond werken vijftien cliënten van PSW Werk. Ze werken op verschillende afdelingen waar ze diverse ondersteunende werkzaamheden verrichten. Ze krijgen ondersteuning van Siska Heemels, jobcoach PSW Werk. Doordat ik snel ter plekke ben, biedt deze vorm van begeleid werk mogelijkheden voor cliënten die in een bedrijf willen werken, maar tegelijk iets meer begeleiding nodig hebben. I n 2000 werden de eerste contacten met verpleeghuis Camillus gelegd. Kort daarna ging één cliënt van PSW Werk er aan de slag. Siska Heemels is vanaf het begin de jobcoach van de cliënten die in Sint Camillus werken. Het doel van het project was participatie, integratie in de maatschappij. Wij wisten destijds zelf ook niet precies wat er mogelijk was, wat onze cliënten zouden kunnen betekenen in de organisatie. We zijn van start gegaan en het beviel al snel zo goed, dat er meerdere werkplekken voor cliënten kwamen. Inmiddels werken er vijftien cliënten. Ze werken op verschillende afdelingen, dagen en tijdstippen en ze doen verscheidene werkzaamheden. Ze verrichten ondersteunende werkzaamheden, zoals kastjes schoonmaken, servies opruimen, servetten indraaien, tafels klaarmaken voor het kienen, glas en oud papier ophalen. Maar ze werken ook op de verpleegafdelingen, in de afdelingskeukens. Ze dekken de tafels, ruimen de vaatwasser in en uit, zetten koffie klaar en enkelen helpen de bewoners zelfs bij het eten of drinken. dus individueel, op maat, bij de cliënt gezocht. In het begin is de begeleiding intensief, vertelt Siska. Dan ben ik non-stop bij de cliënt. Ik werk de cliënt in en zorg ervoor dat hij of zij zich op het gemak voelt. Belangrijk is dat de cliënt het werk leuk vindt en dat er een klik is met de afdeling. Pas als ik zie dat het goed gaat, bouw ik de begeleiding af. Elke cliënt krijgt verder een vaste collega toegewezen die fungeert als begeleider ter plekke en contactpersoon voor mij. Ik blijf altijd op de achtergrond aanwezig. Als er iets is, kunnen cliënten en medewerkers op mij terugvallen. Ingeburgerd De cliënten zijn inmiddels niet meer weg te denken uit het verpleeghuis. Siska: Ze zijn zo ingeburgerd, ze horen er allemaal bij. Als cliënten er een dagje niet zijn, worden ze gemist door collega s en bewoners. Het is een mooie werkplek en alle cliënten hebben ieder hun plek gevonden! Ideaal Siska Heemels is enkele dagen per week in het verpleeghuis aanwezig en maakt dan een rondje langs de afdelingen. Het is een groot voordeel dat de cliënten in één organisatie werken. Ik ben makkelijk bereikbaar en snel ter plekke als er vragen zijn. Ideaal. Deze vorm van begeleid werk biedt mogelijkheden voor cliënten die wat meer begeleiding nodig hebben, en zo toch buiten de muren van een activiteitencentrum kunnen werken. Ze leren er veel van en ze participeren in de maatschappij. Op maat Een nieuwe cliënt krijgt eerst een kennismaking in Camillus. Siska Heemels laat de afdelingen zien en bekijkt per cliënt de mogelijkheden die hij of zij heeft, wat de cliënt leuk vindt om te doen en op welke afdeling de cliënt het beste past. De afdeling en de werkzaamheden worden Individueel beschermd werken Werk waarbij een cliënt een individuele werkplek heeft in een regulier bedrijf of op een bedrijventerrein waar ook andere cliënten werken (op verschillende afdelingen of in andere bedrijven). Ze krijgen allen ondersteuning van een jobcoach, die in het bedrijf of op het terrein aanwezig is en daardoor snel ter plekke is. Iwan Golsteyn Nog steeds heel erg leuk Iwan Golsteyn is 35 jaar. Hij werkt vijf ochtenden in de week op de dagopvang in verpleeghuis Sint Camillus. De middagen gaat hij naar Activiteitencentrum Pappelhof. Hij werkt al twaalf jaar in Camillus en was een van de eerste cliënten van PSW in het verpleeghuis. En hij werkt er nog altijd met veel plezier. O p de dagopvang worden allerlei activiteiten georganiseerd voor zieke en oude mensen, vertelt Iwan. Zoals spelletjes of gymmen. Ik doe bestek inpakken, de kar poetsen en rollators poetsen. Ik vind het hier heel fijn en echt leuk om te doen. Ik maak ook graag een praatje met de mensen. We hebben het dan over carnaval, Pappelhof en de Efteling. De mensen nemen ook wel eens boekjes over de Efteling voor me mee. Ik vind het ook leuk om af en toe grapjes te maken. Maar ik weet dat ik ook serieus moet zijn. Er zijn regels waar ik me aan moet houden. Ik moet goed op de hygiëne letten; handen wassen en nagels knippen. Dat heb ik allemaal geleerd. Ik ben blij dat Siska er is. Ze komt vaak even kijken en zegt me als ik het werk goed doe, maar zegt me ook als ik iets beter op een andere manier kan doen. Daar leer ik veel van. Op de afdeling is Hilly mijn contactpersoon. Daar kan ik ook altijd naar toe als ik vragen heb. Ik vond het meteen leuk toen Siska me vroeg of ik hier wilde komen werken. En ik vind het nog steeds heel erg leuk! 16 17

10 Individueel beschermd werken Individueel beschermd werken Cliënten werken in verschillende bedrijven op hetzelfde terrein Op het bedrijventerrein in Ittervoort werken tien cliënten van PSW Werk. Ze werken in zes verschillende bedrijven: BRB, Adams muziekcentrale, Tinnemans keukens, Bemar Ventilatietechniek, Veldhuis cadeaupapier en Venttrade Internationals. Alle cliënten werken individueel en krijgen bij hun werk begeleiding van PSW Werk. Aan het woord zijn Mart Hendriks, jobcoach PSW Werk, Fred Claessen, eigenaar Tinnemans keukens en Michael Wolfrat en Nellie Geenen, cliënten van PSW Werk. Mart Hendriks, jobcoach PSW Werk Een sterk concept Mart Hendriks: De cliënten werken individueel in verschillende bedrijven. Maar ze werken allemaal dicht bij elkaar op hetzelfde terrein. Het is een sterk concept. Omdat de bedrijven op hetzelfde terrein liggen, kun je als jobcoach snel inspringen wanneer er problemen zijn. Ik ben bereikbaar, altijd in de buurt en dus snel ter plekke. Het is efficiënt en een meerwaarde voor de cliënten en voor de bedrijven. In de beginperiode begeleid ik de cliënt intensief. Als het goed gaat, bouw ik de begeleiding langzaam af. Dan ga ik een aantal keer per week langs om te kijken of alles goed gaat en om bij te praten. Aanvankelijk hadden de bedrijven geen idee wat onze mensen konden betekenen in hun bedrijf. De inzet van mensen met een arbeidsbeperking was onbekend. Het is begonnen met één cliënt die bij BRB ging werken. Ik had contacten met de directie en heb een beeld geschetst hoe de cliënt ingezet kan worden en wat hij of zij kan betekenen in het bedrijf. BRB stond ervoor open en wilde het proberen. Al snel had die cliënt zijn plek helemaal gevonden in het bedrijf. De directie was tevreden en vroeg of er nog een cliënt kon komen werken. Nu werken er al vier cliënten! De bedrijven hadden ook onderling contact. De mogelijkheid van het inzetten van mensen met een arbeidsbeperking sprak zich rond. De bedrijven begonnen de positieve kanten daarvan te ervaren en stelden zich geleidelijk meer open. Er werken nu in totaal tien cliënten bij zes verschillende bedrijven. En er zit nog veel meer potentie in dit concept! Fred Claessen, eigenaar Tinnemans keukens en voorzitter van de IVI (Industriële Vereniging Ittervoort). Een absolute meerwaarde voor het bedrijf Fred Claessen: Bij Tinnemans keukens werkt een cliënt van PSW Werk, Jos van de Brand. Hij doet verschillende werkzaamheden; schoonmaken, in het magazijn laden en lossen, afval opruimen, tuinwerk. Ik ben ontzettend tevreden over hem. In het begin wist ik niet goed wat ik hem moest laten doen, ik had er eigenlijk geen beeld van. Na een gesprek met Mart wilde ik het eens proberen. Nu ben ik enthousiast. Jos kan veel en heeft veel mogelijkheden. Hij heeft zijn eigen taken en kan zelfstandig werken. Hij is echt een van de medewerkers. Hij krijgt waardering voor zijn werk, maar moet zich net als alle andere medewerkers ook aan bepaalde regels houden. Bij Tinnemans heeft hij een co-worker, een aanspreekpunt bij wie hij met vragen terecht kan en die hem werkopdrachten geeft. Maar we kunnen ook altijd terugvallen op Mart. Dat werkt goed en is voor ons heel prettig. Ik ben naast eigenaar van Tinnemans keukens ook voorzitter van de IVI, de vereniging die de belangen van de bedrijven op het terrein behartigt. Door mijn enthousiasme heb ik ook andere bedrijven warm gemaakt om iemand Fred Claessen van PSW Werk aan te nemen. Veel bedrijven zijn bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen. De cliënten zelf hebben een doel in het leven, krijgen waardering en hebben sociale contacten, een plek in de maatschappij. Ze doen goed hun werk, zijn prettige werknemers en zorgen voor een positieve werksfeer. Bedrijven zijn vaak wat terughoudend, denken dat het veel tijd kost. Onbekend maakt onbemind. Ik vind het een absolute meerwaarde voor het bedrijf. Michael Wolfrat is 34 jaar. Hij werkt al ruim zeven jaar als productiemedewerker bij BRB, een chemisch productiebedrijf, gelegen op het bedrijventerrein in Ittervoort. Ik zit goed op mijn plek Michael Wolfrat: Ik werk vijf dagen in de week. Er is altijd van alles te doen; inpak- en uitpakwerk, stickeren van jerrycans. Het is fysiek werk en dat vind ik leuk. Ik kan niet goed stilzitten. Op Mart kan ik altijd terug vallen. Dat is fijn, maar dat doe ik alleen als het echt nodig is! In het bedrijf zelf is een andere medewerker mijn aanspreekpunt. Hem kan ik dus ook altijd vragen als ik iets niet weet of als er iets is. Ik ben heel blij dat ik hier werk, ik zit goed op mijn plek en hoor er helemaal bij! Nellie Geenen is 61 jaar en werkt drie dagen in de week als kantinejuffrouw bij BRB, een chemisch productiebedrijf, gelegen op het bedrijventerrein in Ittervoort. Ik voel me een van de medewerkers Nellie Geenen: Ik werk hier nu al bijna drie jaar. Het bevalt me erg goed. Ik heb leuke collega s. Ik werk in de kantine; poetsen, voorraad bijhouden, zorgen dat er schone handdoeken zijn. Vroeger werkte ik in AC Maasbracht in de bakkerij en maakte ik kaarten. Dat was vooral zittend werk. Nu kan ik veel bewegen, dat vind ik leuker. Ik weet goed wat ik moet doen, kan zelfstandig werken. Maar als er iets is, kan ik Mart bellen. Het is een fijn gevoel dat ik op hem kan terugvallen. Ik voel me hier thuis en voel me een van de medewerkers. Ik ben zelfs vorig jaar mee geweest naar een bedrijfsuitje; we zijn met het hele bedrijf een weekend naar Turkije geweest samen met Mart en Rita van het LeerWerkCentrum! Dat was heel erg leuk. Zo lang het kan, wil ik bij BRB blijven werken. Ik heb het hier echt naar mijn zin

11 Stages Stages Samenwerking met scholen PSW werkt samen met speciaal onderwijs in Midden- en Noord-Limburg. Leerlingen worden groeps- en individuele stages aangeboden binnen activiteitencentra van PSW. Aan de AC s zijn stagebegeleiders verbonden die de stages coördineren en de contacten onderhouden met de scholen en ouders. Resi Suilen is stagebegeleider van AC Herten. R esi Suilen: De stages zijn bedoeld om leerlingen van speciaal onderwijs de mogelijkheid te bieden om te snuffelen aan datgene wat PSW te bieden heeft. In AC Herten bieden we groepsstages; acht leerlingen lopen gedurende achttien weken één dag in de week stage. In AC Herten lopen ze stage bij verschillende activiteiten: drukkerij, industrieel werk, computeractiviteit en de catering. Zo kunnen ze overal aan proeven en leren ze welk werk ze wel of niet leuk vinden om te doen. Beeld krijgen Door een stage worden de leerlingen bewuster van de toekomst en is de kans dat de leerling na school op de juiste plek terecht komt groter. Als De Maaskei Verschillende stageplaatsen voor leerlingen ené Cuijpers: Er worden binnen het onderwijsaanbod van de Maaskei drie stromen (leerwegen) onderscheiden: een A-, B- en C- stroom. Elke stroom is opgesplitst in verschillende trajecten met leerdoelen. Bij aanmelding wordt voor iedere leerling een ontwikkelperspectief beschreven en van daaruit gekeken welke stroom het meest passend is. De mate van verstandelijke beperking, mogelijkheden, competenties en behoeften geven hierin richting. Gedurende de leerjaren wordt duidelijk welk uitstroomperspectief geldt voor de leerling: belevingsgerichte of arbeidsmatige dagbesteding, sociale werkvoorziening of werk binnen reguliere bedrijven. Hierbij wordt altijd gekeken naar de vraag van de individuele leerling en zijn of haar mogelijkheden. Belangrijkste doel is om de leerling op die plek te krijgen waar hij of zij zich het prettigste voelt en zich verder kan ontwikkelen. stagebegeleider ga ik bij alle leerlingen kijken gedurende de dag. De begeleiding koppelt aan mij terug hoe het is gegaan en schrijft iedere week een kort stageverslag. Dit wordt weer terug gekoppeld aan de leerkrachten en ouders. Stap naar PSW Werk Leerlingen die enthousiast zijn geworden om na hun school bij PSW te komen werken, kunnen kiezen voor een introductietraject: tijdens hun schoolperiode komen ze bij PSW werken en maken langzaam de overstap. Vanuit dit traject bekijken we wat de mogelijkheden en de wensen zijn en werken we met leerkaarten en aan het ontwikkelen van vaardigheden. Als de leerling meer kan en wil, kunnen we de stap naar PSW Werk zetten. René Cuijpers is stagecoördinator op de Maaskei, een ZMLK-school in Heel. De leerlingen van de Maaskei krijgen op school interne stages, en daarna vanuit school verschillende externe stages, met als doel om iedere leerling op die plek te krijgen waar hij of zij zich het prettigste voelt en zich het beste kan ontwikkelen. R Verschillende stagemogelijkheden Vanaf 16 jaar beginnen de leerlingen met stages. Leerlingen in de C-stroom, leerlingen met het hoogste niveau, hebben de meest uitgebreide stageopbouw. Ze beginnen met interne stages binnen de Maaskei, krijgen vervolgens een LOL (leren op locatie)-stage, dan een groepsstage binnen een AC en tot slot een individuele stage binnen een AC of bedrijf. Het zijn snuffelstages; ze proberen diverse vormen van werk uit en leren op deze manier wat werken inhoudt, wat een werkplek kan bieden en ontwikkelen door stages voorkeuren. Leerlingen in de B-stroom stromen over het algemeen door naar een AC. Zij volgen ook groepsstages binnen activiteitencentra. Groepsstages zijn waardevol; ze kennen hun medestagiaires, wat hen houvast geeft. Ze maken kennis met verschillende activiteiten binnen een AC, waardoor ze leren wat ze leuk en minder leuk vinden. Leerlingen in de A-stroom stromen normaal gesproken door naar belevingsgerichte/activerende dagbeste- ding. Zij volgen geen snuffelstage, maar stromen na school meteen door naar een activiteitencentrum. Deze overgang gaat echter geleidelijk en samen met de ouders bepalen we wanneer de leerling definitief de overstap maakt. Samenwerking PSW Een goede overdracht van school naar dagbesteding of werk is van groot belang. Ik heb regelmatig overleg met de teamleiders of stagebegeleiders van de activiteitencentra. Het contact met PSW loopt soepel en is een prima samenwerking. We hebben beide dezelfde visie: kijken naar de wensen en mogelijkheden van de leerlingen en een stageplaats of werk vinden waar de leerling zich goed voelt en zich optimaal kan ontwikkelen. Michael Goossens Via stage naar AC Herten en het Laurentius ziekenhuis Michael Goossens is 23 jaar. In zijn laatste schooljaar op de Herman Broerenschool heeft hij stage gelopen in Activiteitencentrum Herten. Na school is hij naar AC Herten gegaan, waar hij arbeidsmatige dagbesteding krijgt. Inmiddels werkt hij daarnaast twee dagen in de week in het Laurentius ziekenhuis in Roermond. O p dinsdag en donderdagochtend werkt Michael Goossens in het Laurentius ziekenhuis op de revalidatieafdeling. Hij wordt begeleid door jobcoach Margriet Janssen en door Sonja Tis, zijn co-worker. Omdat een dagstructuur belangrijk is voor Michael, heeft hij een boekje met picto s en foto s waarin zijn taken staan omschreven en hoe laat hij de taken moet doen. Michael laat zien hoe zijn dag eruit ziet: Ik doe eerst mijn werkkleding aan. Dan ga ik de werkkleding van de medewerkers sorteren, papierbakken leegmaken en koffiekannen klaar zetten voor de pauze. Na de pauze ruim ik de kannen weer op. Dan ga ik kussenslopen om kussens doen en ruim ik de was op. Ik maak ook nog werkmappen klaar. Sonja heeft me alles laten zien hoe ik het moet doen. Ik vind het heel leuk hier. Stage in Activiteitencentrum Herten In zijn laatste schooljaar liep Michael stage in AC Herten. Het beviel hem zo goed, dat Michael en zijn ouders besloten om na school naar AC Herten te gaan. Margriet: Michael gaf na een tijdje zelf aan dat hij meer wilde. We hebben een INVRAtest afgenomen om te kijken waar zijn interesses liggen. Op basis van deze test zijn we bij deze baan uitgekomen. Inmiddels werkt hij hier al twee jaar met veel plezier. Contact met PSW Henk Meuwissen, afdelingsmanager revalidatie: We hebben een tweetal jaren geleden schilderijen van het atelier van PSW aangeschaft om de afdeling op te fleuren en hoorden van de mogelijkheid om cliënten in te zetten binnen reguliere bedrijven. Het leek me ook zinvol voor onze afdeling. Het bevalt prima; Michael hoort er helemaal bij! Goed team Margriet Janssen: Tijdens het inwerken ben ik bijna iedere dag aanwezig geweest. Michael kan nu goed zelfstandig werken zodat ik maar eens in de twee weken langs hoef te komen. Hij heeft veel geleerd, zeker door de begeleiding van Sonja. Ze vormen samen een goed team. Leuker Sonja Tis is het aanspreekpunt voor Michael op de werkvloer. Ik houd het overzicht over zijn werk. Als er iets is, kan hij naar mij komen. Ik vind het leuk om met Michael te werken en zie het ook als een uitdaging om hem nog meer te leren en zelfstandiger te maken. Ik vind het werk er alleen maar leuker door geworden! 20 21

12 Individueel werken met een samenwerkingsovereenkomst Individueel werken met een samenwerkingsovereenkomst Stichting Land van Horne Bij de Stichting Land van Horne, een zorgorganisatie in Midden-Limburg, werken achttien cliënten van PSW Werk. Ze werken op verschillende afdelingen, verspreid over negen locaties. Ze hebben allemaal een individuele samenwerkingsovereenkomst op basis van een vrijwilligersvergoeding. Een van deze cliënten is Renee Baede. Ze is 23 jaar en werkt sinds twee jaar op de afdeling psychogeriatrie in Weert. Ze wordt begeleid door jobcoach Diny Jakobs. Samen vertellen ze over haar werk. R enee Baede werkt vier ochtenden in de week op de afdeling psychogeriatrie, een afdeling waar mensen met dementie wonen. Het dagprogramma vindt plaats in een huiskamer met keuken. Renee werkt in deze keuken. Ze verricht verschillende werkzaamheden: boodschappen opruimen, afwassen, poetsen, tafels dekken en limonade inschenken voor de bewoners. Renee Baede: Ik vind het heel leuk om te doen. In het begin vond ik het een beetje raar en eng omdat de bewoners vergeetachtig zijn en vaak hetzelfde vragen. Nu ben ik helemaal gewend en vind ik het fijn om hier te werken. Ik wil hier nog veel langer blijven werken! Zelfstandig In haar werk krijgt Renee begeleiding van jobcoach Diny Jakobs van PSW Werk. In het begin kwam ik iedere dag en heb ik Renee goed ingewerkt. Nu kan ze zelfstandig werken en heeft ze veel minder ondersteuning nodig. Ik kom om de paar weken kijken hoe het gaat. Maar als er iets is, als Renee vragen heeft of als een van de medewerkers vragen heeft, kunnen ze contact met me opnemen. Ik begeleid meerdere cliënten bij Land van Horne en ben daardoor regelmatig op locatie en dus gemakkelijk bereikbaar en snel ter plekke. Daarnaast krijgt Renee ondersteuning van een zogeheten co-worker, een medewerker van Land van Horne die fungeert als eerste aanspreekpunt. Bij haar kan ze ook altijd terecht. Inzicht in werken Het gaat goed met Renee op de afdeling. Ze voelt zich thuis op haar plek en geniet van haar werk en de contacten met de collega s en bewoners. Diny: Renee wordt volledig geaccepteerd, ze is een van de medewerkers en wordt gemist als ze er een keer niet is. Het werk gaat ook echt goed. Renee heeft het nodige inzicht in werken. Als ze bijvoorbeeld een vies kopje ziet, neemt ze dat in het voorbijgaan mee. Ze kan zelfstandig werken en neemt initiatief. En als ze niet genoeg te doen heeft, geeft ze dat zelf aan. Dan gaan we op zoek naar werkzaamheden die ze nog kan doen. Want Renee wil wel genoeg afwisseling in haar werk. Het moet niet saai worden. Creatief Centrum Weert In de middagen gaat Renee naar Creatief Centrum Weert van PSW, waar ze arbeidsmatige dagbesteding krijgt. Vanuit het Land van Horne wandelt ze hier zelf naar toe. In het Creatief Centrum doet ze activiteiten als schilderen, koken en bakken. Sinds kort zit Renee ook aan de receptie. Diny: Hier heeft ze zelf voor gekozen. In het kader van ontwikkelingsgericht begeleiden was haar hulpvraag om beter en makkelijker te leren communiceren met andere mensen. Ze heeft een cursus sociale weerbaarheid gevolgd, waarin ze leerde om een praatje te maken, nee te zeggen en kritiek te geven en te ontvangen. Aan de receptie zitten is een goede oefening en ze leert er veel van. Dat neemt ze ook weer mee naar het werk bij Land van Horne. Renee: Ik heb veel geleerd. Ik ben spontaner en losser geworden en durf beter een praatje te maken met mensen. Ik krijg veel complimenten en dat is fijn. Individueel werken met een samenwerkingsovereenkomst Een onbetaalde werkplek in een bedrijf of instelling op basis van een vrijwilligersvergoeding met ondersteuning van een jobcoach. De jobcoach werkt de cliënt in en bouwt de begeleiding langzaam af. De jobcoach blijft echter op de achtergrond aanwezig, komt regelmatig langs en heeft evaluatiegesprekken met de cliënt en de werkgever. John Graat, teamleider psychogeriatrie Land van Horne Dit hadden we jaren eerder al moeten doen Binnen het Land van Horne werken al jaren cliënten van PSW Werk. Het inzetten van mensen met een arbeidsbeperking biedt voordelen voor beide partijen. Voor de cliënten van PSW Werk betekent het dat zij actief kunnen deelnemen aan de samenleving en betekenisvol werk kunnen doen; voor Land van Horne betekent het extra handen op de afdelingen. J ohn Graat, teamleider psychogeriatrie: Ik zag mogelijkheden binnen onze afdeling. In de huiskamers is namelijk altijd werk te doen. Ik vroeg me alleen af hoe de cliënten en de bewoners op elkaar zouden reageren. We besloten om ervoor te gaan en het uit te proberen. Het bleek al snel een schot in de roos. We hebben nu twee cliënten van PSW Werk op onze afdeling; Willem en Renee. Werk uit handen In het begin wist ik niet goed wat ik kon verwachten. Ik had zelf geen ervaring in het werken met mensen met een arbeidsbeperking. Die onzekerheid werd echter al snel weggenomen door Diny. Ze heeft de cliënten ongelooflijk goed begeleid. In de beginfase was Diny er altijd bij. Ze heeft meegekeken welke werkzaamheden er gedaan konden worden en heeft de cliënten vervolgens de werkzaamheden geleerd. Dat deed ze zo goed, ze maakte de werkzaamheden visueel en gaf de juiste aanwijzingen. Ons heeft het geen tijd of extra werk gekost; Diny deed alles. Nu hoeven we alleen nog maar af en toe bij te stu- ren. De cliënten van PSW Werk kosten ons geen extra werk, ze nemen ons werk uit handen! Ze doen echt zinvol en goed werk en zijn plezierige werknemers. Ik heb gemerkt dat werken voor hen heel belangrijk is en dat ze zich nuttig voelen als ze werken in een bedrijf tussen andere werknemers. Meerwaarde Als ik naar Renee kijk, kan ik concluderen dat ze echt is gegroeid. In het begin maakte ze moeilijk contact, maar het gaat nu heel goed. Ze wordt steeds beter in contacten met de mensen. Ze heeft ook meer zelfvertrouwen gekregen. Ze kan goed zelfstandig werken en neemt initiatief. Er zit nog veel potentie in Renee. Het is een goede match tussen Renee en onze afdeling. De onwetendheid die ik in het begin had, kan voor andere organisaties een struikelblok zijn om mensen van PSW Werk aan te nemen. Dat is jammer, want het is een meerwaarde voor een bedrijf of afdeling. Ik ben zeer enthousiast en positief. Dit hadden we jaren eerder al moeten doen! 22 23

13 Individueel werken met arbeidsovereenkomst en voorzieningen Individueel werken met arbeidsovereenkomst en voorzieningen Ik wilde graag een betaalde baan Frans Vossen werkt sinds oktober 2011 bij de Media Markt in het Retailpark in Roermond. Hij heeft er een betaalde baan voor drie dagen per week. Samen met jobcoach Marc Janssen en leidinggevende Stefan Simons vertelt hij over zijn werk. F rans werkt in het magazijn van de Media Markt. Er is een loonwaarde voor hem vastgesteld en aanvullend op zijn salaris krijgt hij een Wajong uitkering. De Wajong (Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten) biedt ondersteuning bij werk en inkomen aan mensen met een arbeidsbeperking. Naast zijn werk bij de Media Markt werkt Frans ook in de horeca, bij Uniek in Maasbracht. Daar maakt hij lunches klaar. Werken met machines Inmiddels werkt Frans een aantal maanden bij de Media Markt. Op zijn werkdagen gaat hij met de bus op en neer tussen Roermond en Heel, waar hij in een woongroep woont. Hij heeft het goed naar zijn zin op het werk. Ik vind het leuk om met machines te werken. Ik werk met een bandaleermachine, die strips om producten maakt. En ik werk ook met een sealmachine, een papierpers en een machine die piepschuim klein maakt. Naast het werken met machines helpt hij bij het verplaatsen en uitpakken van producten. De leveranciers laden de goederen uit en zetten ze op het dok neer. Wij rijden ze dan naar binnen met palletwagens. LeerWerkCentrum Voordat Frans bij de Media Markt kwam werken, is hij een tijdje bij het LeerWerkCentrum in Ittervoort geweest. Ik wilde heel graag een betaalde baan, vertelt Frans. Toen heb ik bij het LeerWerk- Centrum geleerd hoe je moet werken. En hoe ik me kan concentreren en door kan blijven werken. Eenmaal aan het werk bij de Media Markt had Frans niet veel tijd nodig om te wennen. Op de eerste dag had ik al door hoe je de bandaleermachine moet bedienen. En hoe het duimpje werkt. Dat is een soort aparte sleutel waarmee je de deuren kunt bedienen en waarmee je kunt inklokken. Het is nog nooit verkeerd gegaan. Het klikte ook meteen met zijn collega s. We hebben het gezellig op het werk. Soms heb ik wel stress. Als iets niet meteen lukt, dan kan ik boos worden. Ik probeer het dan nog een paar keer. Maar als het dan nog niet gaat, dan vraag ik aan Stefan of aan Ronald (een collega) om te helpen. Dat heb ik ook geleerd in het LeerWerkCentrum. Ondersteuning Frans kan behoorlijk zelfstandig werken, vertelt leidinggevende Stefan Simons. Hij krijgt één opdracht tegelijk en als hij die heeft afgerond, komt hij weer een nieuwe opdracht halen. Het is prettig om met Frans te werken; hij kan goed tegen kritiek. Soms loopt hij even vast, maar dan kan ik altijd een beroep doen op ondersteuning van Marc Janssen, zijn jobcoach. Af en toe kom ik langs om te kijken hoe het gaat, vult Marc aan. Ik help Frans dan om zich te motiveren en zijn werk goed te kunnen blijven doen. Het is mooi om te zien hoe de werkgever meedenkt. In de decemberperiode bijvoorbeeld had Frans last van de drukte in het magazijn. Hij kreeg toen een plekje in de winkel waar hij rustig kon werken. Individueel werken met arbeidsovereenkomst en voorzieningen Een betaalde werkplek in een bedrijf of instelling met ondersteuning van een jobcoach. De jobcoach werkt de cliënt in en bouwt de begeleiding langzaam af. De jobcoach blijft echter op de achtergrond aanwezig, komt regelmatig langs en heeft evaluatiegesprekken met de cliënt en de werkgever. Individueel werken met arbeidsovereenkomst en voorzieningen Een fijne werkplek Sinds de zomer van 2011 heeft Plus Savelkoul Reuver een werkneemster in dienst via PSW Werk. Gabrielle werkt 16 uur per week in de supermarkt en gaat daarnaast nog twee dagen naar school. Ze krijgt een salaris en aanvullend een gedeeltelijke Wajong uitkering. W erkgever Peter Savelkoul heeft er bewust voor gekozen om iemand als Gabrielle in dienst te nemen. Plus Savelkoul Reuver is al jaren bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daar hoort ook bij dat we mensen een kans willen geven die anders niet zo makkelijk een kans krijgen. Savelkoul is blij met het werk dat Gabrielle doet. We krijgen hier veel mensen over de vloer in de winkel en dat brengt nogal wat stof en vuil met zich mee. Gabrielle neemt ons veel poetswerk uit handen. Zij is daar voor opgeleid: op school heeft ze een poetsdiploma gehaald. Naast het poetsdiploma heeft Gabrielle ook het CBL-certificaat (Centraal Bureau Levensmiddelen) behaald voor voedselveilig werken. Momenteel volgt ze een cursus via school over werken in een winkel. Daar moet ze regelmatig opdrachten voor doen. Ik doe interviews met mijn collega s en mijn baas en klanten in de winkel. Dan vraag ik bijvoorbeeld wat ze een goede of slechte werkhouding vinden. Een goede werkhouding is dat je netjes bent tegen klanten, dat je ze wilt helpen en dat je laat zien dat je het leuk vindt om hier te werken. Jobcoach Tijdens haar inwerkperiode kreeg Gabrielle veel ondersteuning van haar jobcoach, Marlies Meuwissen. In het begin was het best moeilijk voor Gabrielle om haar draai te vinden in het werk. Vooral in de eerste maanden was ik dan ook vaak aanwezig op de werkplek om haar de werkzaamheden aan te leren. En om samen te kijken hoe ze dingen kan aanpakken en oplossen. Mijn aanwezigheid is voor Gabrielle een steuntje in de rug, waarbij ik zoveel mogelijk haar zelfstandigheid stimuleer. Als we merken dat ze dingen zelf kan doen en dat het goed gaat, wordt het steeds makkelijker voor haar en kunnen we de ondersteuning afbouwen. Inmiddels is Gabrielle goed ingewerkt en voelt ze zich helemaal thuis tussen haar collega s. Marlies komt nu nog maar eens in de twee weken kijken hoe het gaat. Gabrielle vertelt dat ze op het werk zelf wordt begeleid door bedrijfsleider Ron Janssen. Hij helpt mij als ik verlof wil aanvragen of als ik opdrachten voor school moet doen. Ook met haar andere collega s heeft ze goed contact. Het is fijn dat ik naar ze toe kan stappen met vragen en dat ze er open voor staan. En het contact met klanten gaat nu ook best goed. Ik voel me echt thuis. Meedenken Naast poetswerkzaamheden doet Gabrielle inmiddels ook ervaring op met ander werk, zoals vakken vullen. Ze kreeg nogal last van haar knieën, vertelt Marlies. Vanuit Plus Savelkoul Reuver is goed nagedacht over variatie in het werk. Het is heel fijn dat ze daarin meedenken en zoeken naar oplossingen. Peter Savelkoul vindt dat logisch. Als je niet wilt meedenken, moet je hier niet aan beginnen. Het is niet altijd gemakkelijk om iemand met een arbeidshandicap in dienst te hebben, dus je moet er wel goed over nadenken. Waarbij ik overigens wil benadrukken dat de collega s op de werkvloer daar heel belangrijk bij zijn. Zij moeten er open voor staan. Als dat het geval is, denk ik dat ieder bedrijf wel 1 of 2 mensen zou kunnen plaatsen. Wat dat betreft is het jammer dat niet meer bedrijven dit doen. Proef bezorgservice Peter Savelkoul vertelt dat de supermarkt binnenkort nog een proef start met mensen van PSW met een arbeidsbeperking. We willen proberen om cliënten van Activiteitencentrum Reuver in te zetten bij het verzamelen en inpakken van boodschappen voor onze bezorgservice, met name voor zorginstellingen. Dat wordt een leuke uitdaging. Als het goed loopt, kan het voor ons een manier zijn om deze service naar onze klanten betaalbaar te houden. En voor de cliënten is het prettig en leerzaam om ook eens buiten de muren van het activiteitencentrum te werken. Peter Savelkoul 24 25

14 Reguliere arbeid zonder voorzieningen (Op weg naar) reguliere arbeid zonder voorzieningen Werken met plezier Vijftien jaar oud was ze, toen ze begon te werken in de schoonmaakbranche. En nog steeds doet Baukje Vos haar werk graag. Ze werkt nu bijna vijf jaar bij Multi-Service, een schoonmaakbedrijf in Budel-Schoot. P oetsen is echt iets voor mij, vertelt Baukje. Hoe smeriger hoe beter, vind ik, want dan heb je meer eer van je werk. Ze is op haar plek in de schoonmaakbranche. Voordat ze bij Multi-Service ging werken, werkte ze bij een ander schoonmaakbedrijf. Ik wilde graag meer uren werken, maar dat was daar niet mogelijk. Mijn toenmalige jobcoach Sander Ramakers heeft toen contact gelegd met een medewerker van Multi-Service. En zo ben ik hier terecht gekomen. Zonnige kijk Baukje doet schoonmaakwerk op verschillende locaties, zoals vakantieparken, scholen en huizen waar mensen onder begeleiding wonen. Ze heeft het prima naar haar zin bij Multi-Service. Het is een familiebedrijf met een leuke sfeer. Met de collega s is het meestal erg gezellig. Ik doe mijn werk met veel plezier. Frank Verberne, directeur van Multi-Service, bevestigt dat. Baukje komt altijd lachend binnen. Het is echt een gave van haar dat ze altijd zo goed gehumeurd is. Met haar zonnige kijk op het leven trekt ze andere mensen mee. Ik vind dat een van de belangrijkste dingen: dat je plezier hebt in je werk. Aan Baukje merk je dat heel duidelijk. En dat zien ook onze opdrachtgevers. Jobcoach Baukje heeft een contract bij Multi-Service. Er is voor haar een loonwaarde berekend en ze krijgt in aanvulling op haar salaris een gedeeltelijke Wajong uitkering. Ze wordt ondersteund door een jobcoach van PSW Werk, Frans van Corven. In het begin moest ik wennen aan de onregelmatige werktijden, legt Baukje uit. Ik kon nog wel eens gaan stressen als ik mijn weekrooster kreeg. Dan belde ik met mijn jobcoach. En ook als ik in het werk ergens tegenaan liep, ging ik naar hem toe. Het was in het begin even aftasten over en weer, vult Frank Verberne aan. Soms kwam Baukje binnen met een A4 tje volgeschreven met dingen waar ze mee zat. Samen met de jobcoach keken we dan hoe we het gingen aanpakken. Maar de laatste jaren doet ze steeds minder vaak een beroep op de jobcoach. Ze loopt nu gewoon mijn kantoor binnen als er iets is. Ze denkt ook echt mee met het bedrijf en als ze iets in haar omgeving of bij collega s ziet, dan komt ze er zelf mee. Op de achtergrond Baukje merkt ook dat ze de laatste tijd minder begeleiding nodig heeft. Toch vindt ze het wel een prettig idee dat er op de achtergrond een jobcoach aanwezig is. Om de zoveel weken heb ik contact met Frans en bespreken we hoe het gaat op het werk. Soms helpt hij me ook om dingen te regelen, bijvoorbeeld met het UWV. En in het hoogseizoen, als het heel druk is, sta ik nog wel eens onder spanning. Dan is het fijn om even op hem te kunnen terugvallen. Bovendien, stel dat ik ooit mijn baan kwijt raak, wat ik natuurlijk niet hoop, dan heb ik echt wel weer een jobcoach nodig. Want zonder begeleiding is zo n traject te moeilijk voor mij. Mensen vooruit helpen Ook Frank Verberne hecht waarde aan de ondersteuning van de jobcoach. In het verleden heb ik ook andere mensen in dienst gehad die begeleiding kregen van een jobcoach. Maar dat liep niet goed. De jobcoach bracht iemand binnen, had nog een of twee keer contact, en verdween dan uit beeld. Als er na verloop van tijd dan iets aan de hand was, konden we geen beroep meer doen op de jobcoach. Dat werkt niet. Bij PSW Werk loopt het nu prima. Ik vind het belangrijk dat we contact blijven houden en dat we elkaar weten te vinden als dat nodig is. Het is een bewuste keuze van Verberne om een medewerker met een arbeidsbeperking in dienst te hebben. Ik zou best meer mensen zoals Baukje in het bedrijf willen hebben. Het is fijn om mensen vooruit te helpen die het moeilijk hebben op de arbeidsmarkt. Zeker als ze zelf gemotiveerd zijn, zoals Baukje. Combinatie met gezin Toen Baukje begon bij Multi-Service, werkte ze 38 uur per week. Sinds 2010 is de trotse moeder van een zoontje en werkt ze twee dagen in de week. Achter de geraniums zitten is niks voor mij. Moeder zijn is ook een fulltime baan, maar ik vind het heerlijk om twee dagen in de week een knop om te zetten en te gaan werken. Zodra mijn zoontje naar school gaat, wil ik weer meer uren gaan werken. Frank Verberne heeft respect voor de manier waarop Baukje in het leven staat. Ik vind het heel knap van haar hoe ze een combinatie weet te maken tussen werk en gezin. Veel mensen die zonder jobcoach werken, hebben daar grote moeite mee. En Baukje doet het gewoon heel goed. (Op weg naar) reguliere arbeid zonder voorzieningen De laatste stap in de participatieladder is werken op de reguliere arbeidsmarkt zonder ondersteuning van een jobcoach en zonder aanvullende financiële regelingen. Zodra iemand deze stap maakt, verdwijnt PSW Werk uit beeld. Er is dan immers geen ondersteuning van een jobcoach meer nodig. De begeleiding van PSW Werk is erop gericht om mensen te laten uitstromen naar regulier werk, mits dit binnen hun mogelijkheden ligt. Veel cliënten en hun werkgevers blijven echter behoefte houden aan (minimale) ondersteuning door PSW Werk, die dan vooral de functie van vangnet heeft

15 Verschillende mogelijkheden in participatieladder Afstand verkleinen tussen niveaus Mensen met een arbeidsbeperking hebben verschillende mogelijkheden binnen PSW om werkzaamheden te verrichten: dagbesteding in een activiteitencentrum, groepsbegeleid werk, individueel werken waarbij andere cliënten in hetzelfde bedrijf werken, of individueel werken met een vrijwilligersovereenkomst of arbeidsovereenkomst. Het hoeft echter niet te betekenen dat de cliënten vast zitten in een van deze stappen van de participatieladder. Noelle: In de kapsalon mag ik de haren wassen van mensen, krulspelden uitdraaien en mensen onder de kap zetten. Ook zorg ik voor koffie en thee en help ik met opruimen en vegen. Ik werk er nu 2 ½ jaar en ik vind het heel leuk om te doen. Siska komt af en toe kijken of alles goed gaat. Dat is fijn. Sinds kort werk ik ook bij Intersport. Ik heb eerst een maand proef gedraaid. Het is zo goed bevallen dat ik er blijf werken. Ik vind het heel leuk om met mode bezig te zijn. Er is altijd iets te doen. Marloes komt af en toe langs, maar ik kan ook altijd terecht bij Christel, een collega bij Intersport. Zij is mijn aanspreekpunt voor als ik vragen heb. Ik voel me er heel goed en het geeft een fijn gevoel dat ze tevreden over me zijn. Pascal Dreessen Groencentrum Genegenterhof en Gommans autogarage Pascal Dreessen is 39 jaar. Hij werkt in de buitenploegen van Groencentrum Genegenterhof in Grathem en bij autobedrijf Gommans en Jansen in Roermond. Pascal werkt op maandag en dinsdag bij autobedrijf Gommans en Jansen. Dit is een individuele werkplek met ondersteuning van een jobcoach. Pascal woont in Roermond en gaat op de fiets naar de garage. Pascal: Ik werk hier al sinds Ik poets auto s, wissel autobanden en help de jongens op de werkplaats mee. Ik ben een autogek, dus dit werk past heel goed bij mij. Om de week komt Judith (Hahnrats, jobcoach PSW Werk) kijken hoe het gaat. Ik vind het fijn dat ze af en toe komt kijken, maar ik weet al heel goed wat ik moet doen. Op woensdag, donderdag en vrijdag werkt Pascal in de groenploegen van Groencentrum Genegenterhof in Grathem. Het is een groepsbegeleid werkplek; Pascal werkt samen met andere cliënten onder begeleiding van een medewerker van het groencentrum. Dat vind ik ook heel leuk om te doen. We gaan dan de bossen in en zagen bomen en takken, ruimen de takken op en nemen hout mee in een grote kar. Dat zagen en kloven we dan op Genegenterhof. Het kloven is in het begin moeilijk. Wiel (begeleider Groencentrum Genegenterhof) heeft me dat voorgedaan en nu kan ik het goed. Ik vind het leuk om buiten te werken in de natuur. Dit wil ik nog heel lang blijven doen. P SW kijkt altijd naar de individuele cliënt; wat heeft hij of zij nodig om zich zo goed mogelijk te ontwikkelen en waar voelt de cliënt zich het prettigst bij. PSW streeft ernaar om de afstand tussen de verschillende vormen van werk zo klein mogelijk te maken. Als blijkt dat de stap te groot is, kan de cliënt altijd een stapje terug doen. Of, als het goed gaat, juist een stap naar boven. Het is de kracht van PSW Werk dat er aanbod is op alle niveaus van de participatieladder en dat PSW Werk hier ook gebruik van maakt. Verschillende cliënten van PSW Werk hebben meer dan één vorm van werk. Ze werken een aantal dagen in een bedrijf waar ook andere cliënten werken en de overige dagen in een activiteitencentrum. Of ze werken op een groepsbegeleid werkplek en hebben daarnaast nog een individuele werkplek. Noelle Verstappen en Pascal Dreessen werken op verschillende werkplekken binnen verschillende bedrijven/centra. Ze vertellen over hun werk. Noelle Verstappen Verpleeghuis Sint Camillus en Intersport Noelle Verstappen is een jonge meid van 21 jaar. Ze werkt in verpleeghuis Sint Camillus in Roermond en bij Intersport in Roermond. Noelle werkt drie dagen in de week in de kapsalon van het verpleeghuis. Dit is een individueel beschermde werkplek; ze werkt individueel, maar binnen de organisatie werken nog vijftien andere cliënten van PSW Werk. Ze krijgen allemaal ondersteuning van jobcoach Siska Heemels. De andere twee dagen werkt Noelle bij Intersport in Roermond, een kledingzaak. Dit is een individuele werkplek. Er werken geen andere cliënten, maar Noelle wordt wel ondersteund door jobcoach Marloes Cuijpers

16 Wie doet wat? J obcoach De jobcoach begeleidt de cliënt op zijn werkplek. Bij vragen of problemen is de jobcoach aanspreekpunt voor zowel de werkgever als de cliënt. De invulling van de begeleiding is heel verschillend, afhankelijk van de behoefte van de cliënt, het soort werk en de financiering. De jobcoach is goed op de hoogte van de omstandigheden en de mogelijkheden/beperkingen van de cliënt. Trajectbegeleider De trajectbegeleider draagt zorg voor alle regelzaken rondom het werk. Hij of zij zoekt passende werkplekken en coördineert financiële en arbeidsvoorwaardelijke regelingen. De trajectbegeleider volgt de trajecten op hoofdlijnen en is betrokken bij alle veranderingen. Co-worker Een co-worker is iemand in het bedrijf die als eerste aanspreekpunt fungeert voor een cliënt van PSW Werk. De co-worker is geen begeleider, maar een collega die klaar staat voor de cliënt als hij of zij vragen heeft over het werk. Soms is de co-worker ook degene die de werkopdrachten geeft. Trainer IOC Het Info- en ondersteuningscentrum cliënten Begrippen L oonwaarde Als iemand met een arbeidsbeperking betaald werk gaat doen, wordt er eerst een loonwaarde bepaald. Aan de hand van het werk dat iemand kan doen (de productiviteit), wordt bepaald wat iemand kan verdienen. Als deze loonwaarde lager is dan het minimumloon, dan krijgt de werknemer een aanvullende (Wajong) uitkering. Leerkaarten In individuele leertrajecten van cliënten worden leerkaarten ingezet. Op deze leerkaarten noteren begeleiders samen met cliënten wat er goed en minder goed gaat in het werk. Ook leggen ze vast wat de cliënt nog wil leren en hoe hij of zij dat gaat doen. 30 (IOC) biedt informatie, ondersteuning en scholing aan cliënten van PSW. De trainer van het IOC stippelt trainingstrajecten uit voor cliënten en ondersteunt begeleiders met tips en adviezen. Trainer LWC Het LeerWerkCentrum (LWC) van PSW in Ittervoort biedt scholing of training aan (jong) volwassenen met een arbeidsbeperking die graag willen werken op de reguliere arbeidsmarkt. Aan het LWC zijn trainers verbonden, die cliënten begeleiden in hun individuele leerproces. Introductiebegeleider In de activiteitencentra van PSW werken introductiebegeleiders. Zij begeleiden cliënten tijdens hun introductiefase in het activiteitencentrum. Gedragskundige De gedragskundige brengt met behulp van de jobcoach de mogelijkheden van een cliënt in kaart en koppelt deze aan de specifieke diagnose van de cliënt (als daar sprake van is). Op basis daarvan ontstaat meer duidelijkheid of een advies over welke vorm van werk haalbaar is en welke begeleiding/ondersteuning de cliënt daarbij nodig heeft. De jobcoach kan met inhoudelijke vragen altijd terugvallen op de expertise van de gedragskundige. UWV Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) zorgt voor de landelijke uitvoering van de werknemersverzekeringen (zoals WW, WIA, Wajong, WAO en Ziektewet) en voor arbeidsmarkt- en gegevensdienstverlening. Veel cliënten van PSW Werk ontvangen een (gedeeltelijke) Wajong uitkering via het UWV. Wajong Wajong staat voor Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten. Mensen die vanaf jonge leeftijd een ziekte of handicap hebben, krijgen hulp bij het vinden van een passende baan. Jonggehandicapten die niet genoeg verdienen of helemaal niet kunnen werken, krijgen een (aanvullende) uitkering. Adressen en telefoonnummers PSW Werk Charles de Gaullestraat 21, 6049 HB Roermond Postbus 420, 6040 AK Roermond T F E pswwerk@pswml.nl W Leerwerkcentrum Torenweg 4, 6014 DE Ittervoort T Teamleider PSW Werk Frank Knols T M PSW Dagbesteding en PSW Werk Manager Ans Maessen-Hovens T PSW Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg Centraal Bureau Charles de Gaullestraat 21, 6049 HB Roermond Postbus 420, 6040 AK Roermond T F E info@pswml.nl W Cliëntenvertrouwenspersoon Mevrouw Greet van Dijk M PSW Werk Info is de nieuwsbrief van PSW Werk en wordt breed verspreid onder cliënten, medewerkers en bedrijven die betrokken zijn. Het is een uitgave van PSW (Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg). Redactie-adres Postbus 420, 6040 AK Roermond T F E f.knols@pswml.nl W Tekst Iris Feddes, Els van Gils, Maud Golsteyn Foto s Marc Janssen, Paul Niessen, Jac Vullers Grafische verzorging hoenenenvandooren, creatieve communicatie Verzending Comcop, Activiteitencentrum Herten. Uitgave