Spelinhoud 2. Inleiding Het spelen en werken met Logigramm de onderdelen van Logigramm

Transcriptie

1 Logigramm

2 2

3 Inhoud 1. Spelinhoud Inleiding Het spelen en werken met Logigramm de introductiefase het slangenspel het leraarspel het werken met het logi-matrix bord opgave opgave opgave opgave opgave opgave opgave opgave opgave opgave opgave opgave de omzettingsfase spel Eruit jij! spel spring nu! de onderdelen van Logigramm de zijkantstroken de bovenstroken de logikaarten de grote kenmerkkaarten de logikaarten

4 1. Spelinhoud Logigramm bevat: logikaarten 2. grote kenmerkkaarten (15 positieve en 15 negatieve) 3. 2 x een logi-matrix bord werkstroken, waarvan 6 zijkantstroken en 12 bovenstroken 5. 2 lege stroken voor de experimenteerfase 6. speelplan (deksel van de gele doos) voor het spelen van eruit jij! en spring nu! 7. 2 Reservekarten (je 1 Reservekarte für Logi- und Merkmalskarten) 8. 1 spelhandleiding 2. Inleiding Logigramm (uit Logisch en diagram) is een didactisch spel voor Kinderen van 3 8 jaar. Door de vrije vormen met de Logikaarten en de inzet van de aanvullende kenmerkkaarten kan dit spel al vanaf 3 jaar worden ingezet. Door het spel Logigramm worden bevorderd: De visuele waarneming door het onderscheiden van geometrische vormen van groot te, sterkte en kleuren. Logisch denken Concentratie en combinatie bekwaamheid De woordenschat door juiste benaming van de kenmerken. (bv. vierkant) De oog- hand coördinatie door te werken aan het diagram Plezier, tactisch begrip, creativiteit, fantasie, fijne motoriek en teamgeest (in de omzettingsfase) 4

5 3. Het spelen en werken met Logigramm Het spelen en werken met Logigramm verdeelt zich onder in: de invoeringsfase, waar de kinderen vanaf 3 jaar in kleine groepen, respectievelijk de gehele groep, met het Logigramm materiaal en kenmerken vertrouwd gemaakt worden. de opgavefase, waarin het afzonderlijke kind vanaf 5 jaar de Logigramm opgaven bewerkt. de omzettingsfase waar de kinderen gezamenlijk nieuwe Logigramm opgaven ont wikkelen. Aanvullend kunnen twee spelen gespeeld worden, die plezier en tactisch begrip tot stand brengen. Het spel eruit jij vanaf 4 jaar Het spel spring toch vanaf 6 jaar 3.1. De invoeringsfase Voordat de kinderen met Logigramm werken, moeten ze spelenderwijs met de logikaarten en de verschillende kenmerken in contact worden gebracht. Het beste gebeurt dat allereerst door het vrij leggen van de logikaarten. Aansluitend maakt men de kinderen langzamerhand met de enkele kenmerken van de logikaarten vertrouwd. Dat gebeurd aan de hand van de 15 positieve kenmerkkaarten. Voorbeeld: De begeleider legt het kind de kenmerkkaart rood voor. Vraag aan het kind: Wie heeft iets roods aan? Wie ziet iets roods in de kamer? Wie ziet iets wat rond is (cirkel). Wie kan een kring met de vinger in de lucht tekenen? 5

6 Het slangenspel De kinderen zitten om de tafel. Alle logikaarten liggen op tafel. Ieder kind mag een kenmerkkaart nemen. Opdracht: Ieder kind legt een slang uit de logikaarten die passen bij zijn kenmerkkaart. Voorbeeld: De vierkanten slang Moeilijker opdracht: Ieder kind neemt 2 kenmerkkaarten en legt een passende slang met de logikaarten. Voorbeeld: De rode-kleine slang Ter controle mogen de kinderen om de beurt hun slang voorlezen, terwijl ze met de vinger de logikaarten aanwijzen en de afgebeelde kenmerken noemen. In het vorige voorbeeld dus: rood- klein- rood- klein,... Daarbij leren de kinderen de kenmerken van de logikaarten correct te benoemen. Het slangenspel kan in moeilijkheidsgraad stijgen, passend bij de vaardigheid van het kind. Voorbeeld: De rode- vierkante- kleine- dunne- slang. Ander voorstel: De verassingslang. Ieder kind legt vrij, dus zonder merktekenkaarten, een slang en mag deze voorlezen, terwijl van iedere logikaart het merkteken wordt genoemd. 6

7 Het leraarspel De kinderen zitten aan tafel. Alle logikaarten liggen uitgespreid. Kinderen vinden het erg leuk zelf een keer in de rol van de volwassene te kruipen. Bij dit spel heeft het kind de rol van leraar. Het houdt een willekeurige kaart omhoog. De andere kinderen zoeken zoveel mogelijk passende logikaarten op. Aansluitend krijgt een ander kind de rol van leraar. Iets moeilijker: De leerkracht houdt 2 kenmerkkaarten hoog. De kinderen moeten zoveel mogelijk logikaarten vinden, waarop de kenmerken van beide kaarten te vinden zijn. Voorbeeld: Rood en dik. De leerkracht moet echter oppassen, dat hij niet 2 kenmerkkaarten uitzoekt, die zich wederzijds uitsluiten. Voorbeeld: Een rode logikaart kan niet tegelijk blauw zijn. Iets moeilijker: De leerkracht houdt 3 kenmerkkaarten omhoog. Voorbeeld: Vierkant, blauw, dik. De kinderen zoeken nu alle blauwe dikke vierkanten. 7

8 Iets moeilijker: De leerkracht houdt 4 kenmerkkaarten omhoog. Bij deze opgave geeft het steeds maar 1 passende logikaart, omdat iedere logikaart 4 verschillende kenmerken bevat (vorm, grootte, kleur en sterkte van de contourlijn). Als de kinderen bij het leraarspel met positieve kenmerkkaarten vertrouwd zijn, kan het door negatieve kaarten worden uitgebreid. Voorbeeld De leerkracht houdt een positieve en negatieve kaart omhoog. De kinderen zoeken nu alle vierkanten eruit die niet rood, maar geel, groen, blauw of oranje zijn. Iets moeilijker: De leerkracht kiest 1 positieve en 2 negatieve kaarten. Voorbeeld: De kinderen zoeken nu alle rode logikaarten eruit, die niet vierkant of rond zijn, maar driehoekig of rechthoekig of ovaal. Daarbij ervaren de kinderen dat men van de positieve kaarten steeds slecht één kenmerkkaart kan uitzoeken. Bv van de vormen: of vierkanten of cirkels of rechthoeken of driehoeken of ovalen. Van de negatieve kaarten kan men echter doorgaans meerdere kaarten van het zelfde soort kenmerk kiezen. Bv, niet vierkant en niet rond. 8

9 3.2. Het werken met het logi-matrix bord Met het logi-matrix bord werkt het kind na de instructie van de volwassene in de regel alleen en zelfstandig. Om het kind hiermee te leren werken, wordt eerst alleen de zijstrook links naast één logi-matrix bord gelegd. Nu legt het kind in ieder veld van het logi-matrix bord telkens 1 passende logikaart, d.w.z., naast een vierkant alleen vierkanten enz. Aansluitend legt men alleen bovenstrook 1 om het kind ook aan het vertikaal werken te laten wennen. Daarbij gaat men te werk als in het voorbeeld hierboven. Nu kan het kind met de eigenlijke Logigramm opgaven, dus ook met een zijstrook en een bovenstrook, beginnen. Er zijn 12 opgaven met stijgende moeilijkheidsgraad. Daarom is het belangrijk, dat de opgaven in de juiste volgorde gedaan worden. Aanwijzing: Opgave 1 t/m opgave 7 worden steeds met zijstrook 1 gelegd. Vanaf opgave 8 gebruikt men verschillende zijstroken. De nummering hangt dan af van de positie van de opdracht. Opgave 1 met zijstrook 1 en bovenstrook 1 Opgave 2 met zijstrook 1 en bovenstrook 2 Opgave 3 met zijstrook 1 en bovenstrook 3 Opgave 4 met zijstrook 1 en bovenstrook 4 Opgave 5 met zijstrook 1 en bovenstrook 5 Opgave 6 met zijstrook 1 en bovenstrook 6 Opgave 7 met zijstrook 1 en bovenstrook 7 Opgave 8 met zijstrook 2 en bovenstrook 8 Opgave 9 met zijstrook 3 en bovenstrook 9 Opgave 10 met zijstrook 4 en bovenstrook 10 Opgave 11 met zijstrook 5 en bovenstrook 11 Opgave 12 met zijstrook 6 en bovenstrook 12 Er mag pas aan de volgende opgave worden begonnen als het kind de opdracht goed begrepen heeft. Aanwijzing: Voor aanvang van het spel moeten de logikaarten op de tafel naar grootte, kleur en lijndikte gesorteerd worden. Iedere stapel bevat dientengevolge 5 logikaarten met steeds gelijke grootte, kleur en lijndikte. De 5 logikaarten onderscheiden zich door hun vorm: driehoek, vierkant, rechthoek, ovaal, cirkel. Voorbeeld: Stapel 1: Hier liggen alle kleine, rode logikaarten met dunne rand omlijning op een stapel. Stapel 2 (Ligt rechts van stapel 1): Hier liggen alle kleine, rode logikaarten met dikke rand omlijning op een stapel. Enz. 9

10 Opgave 1 Eerst worden zijstrook 1 en bovenstrook 2 gelijktijdig naast het logi-matrix bord gelegd. Het kind zal nu het zijkenmerk en bovenkenmerk met elkaar combineren en steeds een passende logikaart in het diagramveld leggen. Bij deze opgave speelt grootte en dikte van de logikaarten nog geen rol, maar gaat het alleen om de vorm en kleur. Mogelijke goede oplossing van de eerste opgave: Aanwijzing voor de volgende opgaven: Het kenmerk dik wordt bij de oplossingsvoorbeelden door de dikke omranding van de huidige logikaart weergegeven. 10

11 Opgave 2 Met zijstrook 1 en bovenstrook 2 11

15 Opgave 6 Met zijstrook 1 en bovenstrook 6 Een oplossingsvoorbeeld: Aanwijzing: Bij deze opgave hoort alleen deze ene oplossing omdat alle 4 voorgegeven kenmerken positief zijn en iedere logikaart 4 kenmerken heeft.. 15

16 Opgave 7 Met zijstrook 1 en bovenstrook 7 Een oplossingsvoorbeeld: 16

17 Opgave 8 Met zijstrook 2 en bovenstrook 8 Een oplossingsvoorbeeld: Aanwijzing: Bij deze opgave hoort slechts één oplossing, omdat alle 4 voorgegeven kenmerken positief zijn en iedere logikaart 4 kenmerken heeft. 17

20 Opgave 11 Met zijstrook 5 en bovenstrook 11 Aanwijzing: Bij deze opgave is maar één goede oplossing omdat iedere logikaart 4 kenmerken heeft en bij de negatieve kenmerken niet dik respectievelijk niet dun steeds maar één alternatief is. 20

21 Opgave 12 Met zijstrook 6 en bovenstrook 12 Een oplossingsvoorbeeld: 21

22 3.3. De omzettingsfase De kinderen kunnen hun reeds verworven ervaringen waarmaken en andere elementen in het spel Logigramm integreren. Dit gebeurt het beste door groepswerk. Zo kunnen de kinderen bij de opbouw van het spel elkaar stimuleren en vastgestelde problemen met elkaar uitwisselen, naar het motto: meer hoofden hebben meer ideeën. De kinderen selecteren uit hun omgeving materialen, die zich in één of meerdere kenmerken onderscheiden en bedenken daarbij passende opgaven. Daarvoor is veel spelmateriaal geschikt. Bv legostenen, bouwblokken maar ook natuurmateriaal zoals bloemblaadjes, stenen, bladeren, schelpen, slakkenhuizen. De kinderen bekijken het gekozen voorwerp goed en stellen vast welk kenmerk erbij past. Zo ervaren kinderen: Sommige voorwerpen onderscheiden zich alleen in één kenmerk bv grootte, anderen in meerdere kenmerken. Dan zoeken ze de passende kenmerkkaarten uit, leggen die op de lege werkstroken en ordenen de voorwerpen op het logi-matrix bord. De kinderen kunnen ook zelf hun logikaart ontwerpen. Bv uit papier (dun) en karton (dik), uit boetseerklei, klei of vouwpapier. Zo kunnen de kinderen passend bij ieder jaargetijde en bij ieder thema hun eigen spel Logigramm verzinnen en maken. Aan de fantasie van de kinderen en hun begeleider zijn praktisch geen grenzen gesteld. Logigramm is derhalve een didactisch spel met veel uitdaging en plezier, waar de kinderen in onder- en middenbouw lang mee kunnen werken. 22

23 Bij dit voorbeeld worden door de kinderen verschillende grote sterren uit papier en karton van verschillende kleuren geknipt. Dan worden de passende kenmerkkaarten van het Logigramm op de lege werkstroken gelegd. Het spel kan beginnen. Ook dit spel kan in moeilijkheidsgraad oplopen, als men de negatieve kaarten erbij neemt. De kenmerkkaarten voor vormen zijn bij dit voorbeeld uitgesloten, omdat meerdere kenmerken door hun tegenstelling zich uitsluiten. Een ster kan niet tegelijk rond zijn. 23

24 Niet alleen de logikaarten kunnen zelf ontworpen worden, ook de kenmerkkaarten kunnen door kinderen zelf bedacht en gemaakt worden. Voorbeeld: De kinderen moeten verschillende kleurnuances herkennen, daarom worden sterren van verschillende grootte in verschillende lila tinten uitgeknipt en de overeenkomende kenmerkkaart daarbij gemaakt. Natuurlijk kan in dit spel ook een opbouw in moeilijkheidsgraad zijn, als men verschillende papierdiktes (voor dik en dun ) en negatievenkaarten (of uit het spel Logigramm of zelf gemaakt) gebruikt. 24

25 Bij het volgende voorbeeld worden zowel alle logikaarten als ook alle kenmerkkaarten zelf gemaakt. De kinderen moeten bij deze opgave verschillende sterren in verschillende lila tinten op de goede plek van het logi-matrix bord plaatsen. En wie heeft het volgende idee? Een eind is er niet omdat de mogelijkheden om te spelen en werken met Logigramm onuitputtelijk zijn. Twee andere speel ideeën vindt u op de volgende bladzijde. Veel plezier bij het uitproberen. 25

26 3.4. Spel Eruit jij Leeftijd: vanaf 4 jaar. Doel van het spel: overdracht van tactisch begrip/gevoel en speelplezier. Aantal spelers: 2 spelers (3-4 spelers: zie blz. 28 bij variant 2) Spelmateriaal: 1 Logigramm. Spelvoorbereiding: De spelers zetten de speelkist op een aan de rand staande stoel en trekken het deksel eruit. Het deksel wordt met de bedrukte kant naar boven in het midden van de tafel gelegd. De bedrukte bovenkant van het deksel stelt het speelplan van het spel voor. De eerste speler krijgt 6 kenmerkkaarten, die met de rode achterkant naar boven, als een stapeltje voor zich op tafel wordt gelegd. De tweede speler krijgt 6 logikaarten, die met de groene achterkant naar boven, voor het eigen startveld als stapel op de tafel wordt gelegd. (zie grafiek 1). Deze logikaarten fungeren als speelstenen. Voor de start van het spel wordt vastgelegd welke speler welk start- en welk doelvlak gebruikt. (zie grafiek 2). Het start- en doelvlak van de tegenstander mag tijdens het spel niet betreden worden. Grafiek 1 Doelvlak speler 2 Startvlak speler 1 Doelvlak speler 1 Startvlak Speler 2 Grafiek 2 26

27 Verloop van het spel De jongste speler begint. Hij legt de eerste speelsteen op zijn startvlak. De tweede speler legt zijn eerste speelsteen nu ook op zijn startvlak. Daarna is de eerste speler weer aan de beurt en ga zo maar door. De spelers kunnen daarna afwisselend de volgende speelzetten met zijn speelstenen uitvoeren 1. De speelsteen horizontaal een vlak verplaatsen 2. De speelsteen verticaal een vlak verplaatsen 3. De speelsteen diagonaal een vlak verplaatsen 4. De speelsteen een vlak naar achteren verplaatsen 5. De speler kan de speelsteen van de tegenstander van het aangrenzend vlak eraf gooien terwijl men zegt: eruit jij. Dan moet de speler zijn speelsteen op het veld van de tegenstander zetten. De eraf gegooide steen kan door de speelsteen eigenaar weer ingezet worden. 6. Is een speler aan de beurt, dan moet hij in ieder geval een speelsteen op een ander vlak zetten, als die mogelijkheid bestaat. Kan een speler niet zetten dan moet hij een beurt over slaan. Speleinde De winnaar is de speler, die als eerste zijn speelstenen op de tegenover liggende speelvlakken heeft gebracht over zijn doelvlak heen. 27

28 Variant 1 Het zelfde spel wordt gespeeld maar met de volgende verandering: de spelers mogen de speelstenen van de tegenpartij er niet af gooien. Variant 2 Het zelfde spel wordt gespeeld maar met de volgende verandering: Het spel wordt gespeeld door 3 tot 4 spelers. Dit kan als de derde en vierde speler proberen over het speelvelddiagonaal de tegenoverliggende speelvlakkant te bereiken. De start- en doel vlakken zijn dienovereenkomstig gerangschikt. (Zie grafiek 3). De spelers mogen de speelstenen van de tegenstander niet eraf gooien. Zij krijgen de volgende speelstenen (logikaarten) en gebruiken de voorkant: Speler 1: 4 gele vierhoeken Speler 2: 4 oranje rechthoeken Speler 3: 4 rode driehoeken Speler 4: 4 blauwe cirkels De moeilijkheidsgraad kan verhoogd worden als bv gele vierkanten, gele rechthoeken, gele driehoeken en gele cirkels gebruikt worden. Hierdoor kan het onderscheiden van geometrische figuren geoefend worden. Doelvlak speler 3 Doelvlak speler 4 Doelvlak speler 2 Startvlak speler 1 Doelvlak speler 1 Startvlak speler 2 Startvlak speler 3 Startvlak speler 4 Grafiek 3: rangschikking voor 4 spelers 28

29 3.5. Spel spring nu Leeftijd: vanaf 6 jaar Doel van het spel: overdracht tactisch begrip en speelplezier. Aantal spelers: 2 spelers (3-4 spelers: zie blz. 26 bij variant 2 in hoofdstuk 3.4 spel eruit jij ) Spelmaterialen: 1 Logigramm. Spelvoorbereiding: De spelers zetten de speelkist op een aan de rand staande stoel en trekken het deksel eruit. Het deksel wordt met de bedrukte kant naar boven in het midden van de tafel gelegd. De bedrukte bovenkant van het deksel stelt het speelplan van het spel voor. De eerste speler krijgt 6 kenmerkkaarten, die met de rode achterkant naar boven, als een stapeltje voor zich op tafel worden gelegd. De tweede speler krijgt 6 logikaarten, die met de groene achterkant naar boven als een stapeltje voor het startveld wordt gelegd. (zie grafiek 1). Voor de start van het spel wordt vastgesteld, welke speler welk start- en doelvlak gebruikt. (Zie grafiek 2). Het start- en doelvlak van de tegenstander mag tijdens het spel niet betreden worden. 29

30 Verloop van het spel De jongste speler begint. Hij legt de eerste speelsteen op zijn startvlak. De tweede speler legt zijn eerste speelsteen nu ook op zijn startvlak. Daarna is de eerste speler weer aan de beurt en ga zo maar door. De spelers kunnen daarna afwisselend de volgende speelzetten met zijn speelstenen uitvoeren: 1. de speelsteen horizontaal een vlak verplaatsen 2. de speelsteen verticaal een vlak verplaatsen 3. de speelsteen diagonaal een vlak verplaatsen 4. de speelsteen kan horizontaal, verticaal en diagonaal over de stenen van de tegenstander en over eigen stenen springen, als er na de steen een vlak vrij is. Er kan niet over twee of meer stenen tegelijk gesprongen worden. Bekijk hiervoor goed grafiek 4. Een rode steen springt over twee eigen stenen en een steen van de tegenstander naar het vlak aan de overkant. De stenen van de tegenpartij worden bij het over springen niet van het bord gehaald. 5. Het start- en doelveld van de tegenpartij mag tijdens het spel niet betreden worden. 6. Is een speler aan de beurt, dan moet hij in ieder geval een speelsteen op een ander vlak zetten, als die mogelijkheid bestaat. Kan een speler niet zetten dan moet hij zijn beurt overslaan. Speleinde De winnaar is de speler, die als eerste zijn speelstenen op de tegenover liggende speelvlakken heeft gebracht over zijn doelvlak heen. Speelsteen A voor de speelstrein Speelsteen A na de speeltrein Grafiek 4: rangschikking voor 2 spelers 30

31 4. Onderdelen van Logigramm 4.1. Werkstroken van Logigramm De zijstroken Zijstrook 1 Zijstrook 2 Zijstrook 3 31

32 De zijstroken Zijstrook 4 Zijstrook 5 Zijstrook 6 32

33 De bovenstroken bovenstrook 1 bovenstrook 2 bovenstrook 3 bovenstrook 4 bovenstrook 5 bovenstrook 6 33

34 Die Oberstreifen bovenstrook 7 bovenstrook 8 bovenstrook 9 bovenstrook 10 bovenstrook 11 bovenstrook 12 34

35 4.2. De grote kenmerkkaarten De 5 verschillende geometrische vormen: vierkant rechthoek driehoek cirkel ovaal De 5 verschillende kleuren: rood blauw groen geel oranje De 3 verschillende grootten: klein middel groot De 2 verschillende sterkten: dik dun Bij iedere kenmerkkaart bestaat een passende negatieve kaart. bv. 35

36 4.3. De logikaarten 1.vierkant: klein,rood,dik 2:vierkant:klein,rood,dun 3.vierkant:klein,oranje,dik 4.vierkant:klein,oranje,dun 5.vierkant:klein,geel,dik 6:vierkant:klein,geel,dun 7.vierkant:klein,groen,dik 8.vierkant:klein,groen,dun 9.vierkant.klein,blauw,dik 10.vierkant:klein,blauw,dun 11.vierkant:middel,rood,dik 12.vierkant:middel,rood,dun 13.vierkant:middel,oranje,dik 14.vierkant:middel,oranje,dun 15.vierkant:middel,geel,dik 16.vierkant:middel,geel,dun 17.vierkant:middel,groen,dik 18.vierkant:middel,groen,dun 19.vierkant:middel,blauw,dik 20.vierkant:middel,blauw,dun 21.vierkant:groot,rood,dik 22.vierkant:groot,rood,dun 23.vierkant:groot,oranje,dik 24.vierkant:groot,oranje,dun 25.vierkant:groot,geel,dik 26.vierkant:groot,geel,dun 27.vierkant:groot,groen,dik 28.vierkant:groot,groen,dun 29.vierkant:groot,blauw,dik 30.vierkant:groot,blauw,dun Vanzelfsprekend zijn er ook 30 rechthoeken, 30 driehoeken 30 cirkels en30 ovalen. Voorbeeld 36

37 Colofon Spel Concept / Spelidee: Gabi Waltl Christian Walter Spelhandleiding Tekst: Gabi Waltl Christian Walter Vormgeving: Christian Walter 2003 Alle rechten, in het bijzonder het recht van vermenigvuldiging, verspreiding en vertaling, voorbehouden. Geen deel van het werk mag in wat voor vorm dan ook (door fotokopie, microfi lm, of een andere manier) zonder schriftelijke toestemming vermenigvuldigd of veranderd worden. Art.-Nr.: olifu GmbH Eiserne Hand 19 D Grünberg Tel. +(49) 6401 / info@olifu.com - Let op! niet geschikt voor kinderen onder de 3 jaar. Verstikkingsgevaar. 37

38 OLIFU NEDERLAND Woestendijk PD Wierden Tel (0) info@olifu.nl