Politiedienst in de arctic

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Politiedienst in de arctic"

Transcriptie

1 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee NUMMER 3 maart 2009 Politiedienst in de arctic Rapport Vliegenthart Police Mentoring Teams Ondervraging: IGO

2 coverstory 06 Politiedienst boven de Poolcirkel Militaire Politiedienst bij de wintertraining van het Korps Mariniers is meer dan alleen handhaven. Er moet ook ruimte zijn voor een informatief praatje! (Foto: Peter van Bastelaar/AVDD) COLOFON KMar Magazine is een uitgave van de Afdeling Voorlichting & Communicatie i.o., Staf Commandant Koninklijke Marechaussee Hoofdredactie: Alfred Ellwanger (Hoofd Interne Communicatie) Kernredactie: Leo de Rooij Redactie: Fanny Geurts, Wilfried Goos, Nicole Siekman, Eva Stapper, Martijn Peelen Telefoon: (070) , MDTN * Redactieadres: Van Alkemadelaan 85, postbus 90615, 2509 LP Den Haag adres: Vormgeving: Grafisch Bedrijf/AVDD, Den Haag Fotografie: AVDD e.a. Druk: OBTbv, Den Haag Adreswijzigingen: Wijziging van adresgegevens kunt u niet doorgeven aan de redactie. Deze kunt u zelf wijzigen in PeopleSoft via de Startpagina SelfService en het elektronisch formulier Wijzigen persoonsgegevens. Andere wijzigingen dient u via uw eigen personeelsdienst door te geven. Het volgende nummer van KMar Magazine verschijnt op 18 april. De sluitingsdatum voor kopij is 30 maart. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. cover Vanwege de moeder-dochter relatie verzorgt personeel van de brigade Utrecht standaard de militaire politiedienst (MPD) voor het Korps Mariniers uit Doorn, óók tijdens de wintertraining in het hoge Noorden. Zo n 200 kilometer boven de Poolcirkel betekent dat niet alleen handhaven, maar ook ondersteunen waar dat mogelijk is. Lees de reportage op pagina 6. (Foto: Peter van Bastelaar/AVDD) KMAR MAGAZINE MAART 2009

3 INHOUD Van Putten reageert EN VERDER 04 KMARKORT 10 KMARREN MET Rapport Vliegenthart KMar-leiding, brigadecommandanten, hun plaatsvervangers en afdelingshoofden gingen in discussie over de aanbevelingen uit het rapport van de Commissie Vliegenthart. Centrale discussiepunt: Hoe nu doorpakken? De Ondervraging Portefeuillehouder Intelligence kolonel Hans Leijtens wordt aan de tand gevoeld over het Informatie Gestuurd Optreden. Betere resultaten door het delen van informatie Police Mentoring Teams KMar-collega s gaan in Uruzgan in Police Mentoring Teams (PMT) een belangrijke bijdrage leveren aan het opbouwen van de Afghan Uniformed Police (AUP). Wat is eigenlijk de meerwaarde van een PMT en hoe veilig is het opereren buiten de poort?. Werken bij de KMar: een wereldbaan! We staan er niet altijd bij stil, maar we vormen een bijzondere organisatie. Met ruim 6500 medewerkers zijn we het grootste politiekorps van ons land, dat zelfs wereldwijd optreedt. Wij zijn daarnaast een bijzonder operationeel onderdeel van Defensie, omdat we vooral aangestuurd worden door gezagsdragers buiten Defensie. Door onze militaire training en vorming kunnen we overal ter wereld opereren, ook onder primitieve en gevaarlijke omstandigheden én in het hogere geweldsspectrum. Waar Defensie optreedt, zijn wij aanwezig om onze politietaak voor de (internationale) strijdkrachten uit te voeren, vaak ook om lokale politiemensen op te leiden. Eind vorig jaar vroeg minister Hirsch Ballin naar de samenwerking binnen Defensie en hoe wij onze politietaken in het buitenland uitvoeren. Mijn uitnodiging om dat te ervaren tijdens een bezoek aan Afghanistan, werd direct aanvaard. In februari brachten wij een werkbezoek aan Afghanistan. Naast de minister van Justitie reisden ook Rieke Samson (PG) en Albert van der Kerk (Hoofdofficier van Justitie in Arnhem), Rob Visser (Directeur Generaal bij Justitie) en Mark Gazenbeek (DJZ/Def) mee. We hebben veel gemotiveerde en enthousiaste collega s in Kandahar, Tarin Kowt en Deh Rawod ontmoet. Ik was trots op mijn mensen die bezig zijn met belangrijk werk. Ik ben hen dankbaar voor hun grote inzet ver van huis, onder moeilijke omstandigheden. Hun verhalen hebben grote indruk gemaakt op de minister en deelnemers vanuit Justitie. We zijn geraakt door de ervaringen van onze mensen en medisch personeel als een slachtoffer moet worden begeleid. We hebben indrukwekkende verhalen gehoord van militairen over wat het voor hen betekent om een kameraad te verliezen door een bermbom. Terug in Nederland werden we op 25 februari geconfronteerd met een vliegtuigramp net buiten Schiphol. Ik heb zelf gezien hoe onze mensen en personeel van andere diensten zich hebben ingezet om passagiers te redden en te steunen. Ik heb grote waardering voor de snelle en adequate hulpverlening en wil onze mensen gelukkig breed inzetbaar als generalist - graag danken voor hun bijdrage. Als u dit leest, ben ik net terug van een werkbezoek aan onze mensen en autoriteiten op de Nederlandse Antillen en Aruba. Naast onze militaire politietaken worden we daar steeds meer ingezet in het kader van grensbewaking en bestrijding van zware criminaliteit. Ik verwacht dat onze bijdrage de komende tijd verder groeit. Er is ook daar veel waardering voor ons optreden. Ik wens onze Wapenbroeders en -zusters en dan voornamelijk onze mensen in het buitenland en hun familie, veel succes, arbeidsvreugde en passie in onze bijzondere taken voor vrede en veiligheid. Ik ben onze mensen erkentelijk voor hun inzet en samenwerking met anderen. We hebben geen gewoon beroep, maar een wereldbaan waar je een roeping voor moet hebben. Uw commandant, luitenant-generaal mr. Dick van Putten 11 KMAR IN DE MEDIA 19 MENSEN 20 OP DE VALREEP Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee

4 KMARkort Meer nepwapens Op Schiphol neemt de marechaussee steeds meer nepwapens in beslag. In de afgelopen twee jaar is het aantal toegenomen met 350 procent. In 2006 vond de marechaussee 250 wapens, vorig jaar bijna imitatiewapens. Een nepwapen blijkt steeds meer een geliefd souvenir. Toeristen kopen ze vooral in zuidelijke vakantielanden als Turkije en Spanje. De wapens zijn tegenwoordig niet alleen maar te koop op marktjes, maar ook in souvenirwinkels. De nepwapens zijn bijna niet meer van echt te onderscheiden. De in beslag genomen wapens variëren van pistolen tot volautomatische machinegeweren. Nepwapens zijn in Nederland verboden, omdat ze gebruikt kunnen worden om mee te dreigen. Ze vallen onder de Wet wapens en munitie. Op de illegale invoer staat een boete van minmaal 130 euro. Afgelopen juli begon het Landelijk Platform Vuurwapens met een bewustwordingscampagne. In Nederland heeft een aantal incidenten plaatsgevonden met nepwapens. Er zijn overvallen en bedreigingen mee gepleegd. In een aantal gevallen is daar zelfs een arrestatieteam voor uitgerukt. Marechaussees naar wachtmeester opleiding Het grote bestand marechaussees biedt de organisatie mogelijkheden om jonge collega s in de rang van marechaussee-1 of 2 in aanmerking te laten komen voor een plaats op de wachtmeesteropleiding. Collega s in de rang van mar1 of mar2 worden van harte uitgenodigd om te solliciteren naar een opleidingsplaats voor wachtmeester. Uiteraard moet men aan enkele voorwaarden voldoen. Zo moet je minimaal 2 jaar op functie zitten of je kan worden voorgedragen door je commandant. Bovenstaande betekent dat je niet meer twee functies hoeft te doorlopen of 4 jaar op functie hoeft te zitten voordat je kunt solliciteren. Wel moet je voldoen aan de aanstellingseisen voor wachtmeester: minimaal vmbo kaderberoepsgerichte leerweg met een voldoende voor Nederlands en Engels. Na sollicitatie volgt de keuring. Meer informatie staat op intranet bij de P&O-bulletins op Koninklijke Marechaussee > Publicaties > Personeel. Inschrijving Militaire Prestatietocht Vanaf heden kan ingeschreven worden voor de Tweedaagse Militaire Prestatietocht die plaats vindt op 19 en 20 mei vanuit de Harskamp. De datum van opkomst is maandag 18 mei vanaf uur. De TMPT wordt georganiseerd door de gelijknamige commissie van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reserve-Officieren (KVNRO) samen met de LO/Sport- organisatie Koninklijke Landmacht en onder de coördinatie van het Bureau Internationale Militaire Sport (BIMS). De TMPT is een veelzijdige sportieve tocht voor alle beroepsen reserve-militairen van alle krijgsmachtdelen en bestaat uit twaalf onderdelen, die in twee dagen binnen twee maal tien uren moeten worden afgelegd. Op het programma staan onder andere hindernisbaan, een snelmars, oriëntatieparcours, een mars van 30 km en een schietproef (Diemaco of Glock). Voor dames en deelnemers van 45 jaar en ouder gelden lichtere eisen. Deelname is per team van twee militairen. Voor alle informatie en inschrijving: KMAR MAGAZINE maart 2009

5 Inzet vliegramp Bij de vliegramp met het Turkse passagierstoestel zijn ruim 200 KMar-collega s ingezet en een aantal van hen is nog steeds bezig met het onderzoek naar de crash. In eerste instantie heeft de Koninklijke Marechaussee eerste hulp verleend en zich om de slachtoffers bekommerd in afwachting van de komst van de ambulances. Daarna verleenden zij o.a. assistentie aan overige hulpverleningsdiensten en zorgden zij voor de afzetting van het rampterrein. Daarnaast participeerde de marechaussee in het Rampen Identificatieteam en binnen de Technische Recherche. In het volgend nummer van KMar Magazine vertellen de KMar-collega s die direct na de ramp in actie kwamen uitgebreid over hun ervaringen. Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee

6 Politiedienst boven de Poolcirkel Handhaven en onde Als wachtmeester Ilse Dekker haar hoofd in de cabine van het Viking pantservoertuig steekt, kijkt de chauffeur-marinier even vreemd op. Zoveel dames komen er niet langs, hier op oefening in het hoge Noorden, en dan praat ze nog Nederlands ook! Totdat de marinier het marechaussee-uniform bespeurt en dan zie je hem denken... Niks aan de hand hoor, lacht Ilse zomaar voor een praatje! KMAR magazine maart 2009

7 Waar pantservoertuigen zich in het gewone verkeer mengen, is het altijd oppassen geblazen. rsteunen Adjudant René van Rantwijk ziet het tafereeltje tevreden glimlachend aan. Dat is nou precies de essentie van ons optreden hier: we handhaven als het moet, maar zijn er ook ter ondersteuning van de eenheid, om te helpen. En daar hoort een ongedwongen babbeltje gewoon bij! We zijn in Noorwegen, ruim 200 kilometer boven de Poolcirkel. Het landschap oogt weliswaar fraai onder een dik pak sneeuw, maar de temperatuur schommelt rond het vriespunt. Beetje sneeuw, af en toe ijsregen. Moeilijke omstandigheden voor het Korps Mariniers en 11 Luchtmobiel, op wintertraining in de arctic. Liever continu min 20, dan dit wisselvallige weer, moppert een pelotonscommandant, die zijn mannen ski s op de nek de heuvels in dirigeert. Wanneer het Korps uit Doorn in het buitenland op oefening gaat, is daar meestal een detachement van de KMar brigade Utrecht bij. Gezien onze hechte moeder-dochter relatie sturen we altijd wat mensen mee voor de militaire politiedienst, vertelt Hoofd Operaties kapitein Alexander Poot, over voor een kort werkbezoek. We kennen de eenheid en zij kennen ons, weten wat we aan mekaar hebben en de lijntjes zijn daardoor kort. Ideaal, aldus de plaatsvervangend brigadecommandant. Ervaring Voor de uitoefening van de politietaken in het oefengebied rond Harstad heeft Van Rantwijk drie collega s meegenomen. Naast Ilse zijn dat de wachtmeesters Michael Daan en Matthijs van Langeveld. René en Michael hebben er allebei al diverse terms opzitten, voor Ilse en Matthijs is het hun eerste keer in deze setting. Die combinatie maken we altijd, legt de adjudant uit, er moet enige ervaring in je detachement zitten, anders kun je iedere keer het wiel gaan lopen uitvinden. Voor de marechaussees begon hun zevenweekse tour of duty in Harstad met uitgebreide briefings aan de klant. In drie shifts kwamen 600 mariniers aan de beurt. Ik was best wel Goede contacten met het Korps door de moeder-dochter relatie. Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee

8 zenuwachtig in het begin, zegt René eerlijk. Maar het went. In verschillende sessies hebben we de mannen uitgelegd wat de spelregels zijn. Dat we hier niet achter de boom staan met een lasergun, maar dat er wél kaders zijn waar men binnen moet blijven. Ga je daarover heen, dan krijg je met ons te maken, dan zijn we de handhavers. Assistentie Maar er was nog een boodschap. Daarnaast legde ik uit dat we hier ook zijn om te helpen, en daar was men toch door verrast. Maar we kunnen wel degelijk assisteren: we hebben goede contacten met de lokale politie, dus die bellen ons als er wat loos is. Zelfde geldt voor de portiers van de lokale disco s, die houden een oogje in het zeil als er bijvoorbeeld problemen dreigen met dronken Noren. En we zijn ook niet te beroerd om iets te regelen voor een marinier die de laatste bus naar het kamp gemist heeft na een avondje stappen. Dat voorkomt dat ie in de problemen komt. Seinpistool Militaire politiedienst is vaak hollen of stil staan, zo blijkt. Bij verplaatsingen van de mariniers met hun BeeVee s en Vikings over de weg gaat de KMar afhankelijk van de situatie soms mee om een extra stukje veiligheid te leveren. De Noren zijn toch gewend vrij hard te rijden en dan verkijken ze zich op het langzame militaire verkeer. Daarnaast moeten de mannen vaak op ski s en slee erachter de weg oversteken, dus dat levert extra gevaar op, weet Michael Daan. Zitten de troepen in het veld, dan is het voor de marechaussees rustig. Af en toe komt er iemand aangifte doen van een vermissing, diefstalletje of andersoortig basis politiewerk. Hoogtepunt tot dan toe: de vermissing van een seinpistool, vallend onder de Wet Wapens en Munitie. Na een doorzoeking werd het op het kamp teruggevonden. Echt druk krijgt de KMar het pas als er door 600 man gestapt gaat worden. René: We zijn dan vooral preventief zichtbaar aanwezig: staan met twee striping auto s in het centrum, patrouilleren te voet, spreken de mannen aan, maken een praatje met de portiers. Als de kroegen sluiten, staan we samen met de lokale politie op straat om eventuele onrust onmiddellijk de kop in te drukken. En als de laatste bussen richting kamp zijn vertrokken, maken we altijd een sweep om de achterblijvers veilig terug te loodsen. En reken maar dat onze hulp rondzingt binnen de eenheid... KMAR magazine maart 2009

9 Wachtmeester Dekker neemt een aangifte op van een vermissing. Hoe is het voor de KMar-collega s om bijna twee maanden van huis te zijn en vanuit een gebouwtje op een militair kamp in Noorwegen te moeten leven? Over het algemeen zijn de faciliteiten goed, luidt de eensgezinde mening. Goede huisvesting, het eten bij het Korps is fantastisch en er zijn legio sportmogelijkheden in een zeer fraaie omgeving. Op- en aanmerkingen zijn er natuurlijk ook: het ontbreken van een goede, snelle internetverbinding bijvoorbeeld, een slechte BPS-verbinding en geen Mulan. Maar als je dan na werktijd in de achtertuin een afdalinkje op ski s kunt meepikken, is dat toch ook weer lekker. Voor nieuwkomers Matthijs en Ilse is het sowieso een geweldige ervaring, ook al zijn ze zeven weken van huis. Het vinden van een goede balans tussen werk en ontspanning lukt ze tot nu toe aardig; zo staat Ilse regelmatig op het snowboard en heeft Matthijs al eens meegedaan met het wakskiën. Waarmee hij namens de KMar - toch respect afdwong bij de bikkels van het Korps. Zaterdagavond in het centrum van Harstad: politie en KMar zijn op alles voorbereid! Goede contacten met de portiers van de lokale kroegen zijn goud waard tijdens de stapavonden. Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee 9

10 een dagje kmarren met Opperwachtmeester Willem Bernhards is verkeersongevallenanalist bij de Brigade Krijgsmacht en Operationele Ondersteuning (KMOO) van het district Landelijke en Buitenlandse Eenheden (DLBE). Het leuke aan deze baan is dat je bijna nooit weet wat de dag gaat brengen; ongevallen gebeuren en kun je niet plannen. Vorige week zijn er op een defensielocatie in Den Helder twee voertuigen met elkaar in botsing gekomen waarbij een persoon bekneld raakte. Omdat het een ongeval met letsel betrof voldeed het aan de inzetcriteria voor VOA (Verkeers Ongevallen Analyse). Ik ben nu het Proces Verbaal aan het opmaken wat in het dossier gevoegd zal worden. Om kwart voor elf kreeg ik de oproep van de LMK (Landelijke Meldkamer KMar) dat er twee motoren van brigade Veluwe op elkaar gebotst waren. Het betrof geüniformeerde collega s die op een dienstvoertuig reden, het voldeed dus aan de inzetcriteria. Ter plaatse ben ik gaan vastleggen wat er is gebeurd aan de hand van een forensisch technisch wegsporenonderzoek. Wij doen dit onderzoek puur ter ondersteuning van de collega s en niet om het onderzoek verder over te nemen. Na het bekijken van de sporen en een verificatie met de motorrijders konden we opmaken dat er geen sprake was van verwijtbaar gedrag. Collega s hadden niet onbenullig gehandeld of een te hoge snelheid aangehouden. Collega s van de brigade Veluwe, die het onderzoek in eerste aanleg hadden gestart, hebben we na verplicht overleg met Justitie dan ook geadviseerd om geen proces verbaal op te maken. KMAR MAGAZINE maart 2009 Na het bergen van de motoren konden wij de zaak afronden op de plaats ongeval. Eenmaal terug op kantoor heb ik de administratieve afhandeling gedaan. De foto s van het ongeval heb ik opgeslagen en opgemaakte aantekeningen ben ik gaan uitwerken voor vastlegging. Mocht de officier van Justitie toch besluiten dat er een proces verbaal opgemaakt moet worden, dan hebben wij de bouwstenen voor een grondiger onderzoek al gelegd.

11 KMar in de media Marechaussee zet 170 personeelsleden in en Marechaussee biedt hulp na ramp. Volgens vrijwel alle landelijke media kwam de hulpverlening na de vliegtuigramp snel op gang, iets waarvoor diverse bewindslieden later tijdens een bezoek aan Schiphol hun waardering hebben uitgesproken. Op Schiphol werd samen met de douane een 34-jarige drugssmokkelaar aangehouden die maar liefst 218 bolletjes cocaïne had geslikt. De man, die tijdens een controle vanuit Suriname werd opgepakt, moet dagenlang bezig zijn geweest om de bollen in zijn lichaam te krijgen. De bollen hadden bij elkaar een gewicht van 2,2 kilo. Op de luchthaven viel nog een bijzondere drugssmokkelaar door de mand. Het bleek de oudste die ooit op Schiphol is aangehouden. De 78-jarige man kwam uit de Dominicaanse Republiek en had een koffer bij zich waarin 2 kilo cocaïne zat verstopt. De 38-jarige Dordtenaar die vorig jaar op Rotterdam Airport een valse melding deed van een vliegtuigkaping, heeft één jaar celstraf gekregen, waarvan zes maanden voorwaardelijk. De marechaussee hield na het telefoontje het toestel uren aan de grond. Douane en marechaussee op Schiphol hebben een Mexicaan gesnapt die een miljoen euro het land wilde uitsmokkelen. De bankbiljetten van 500 euro zaten verstopt in een dubbele bodem van een rolkoffer. Het gaat om een recordvangst. Op Rotterdam Airport werd een 58-jarige man opgepakt met dollar en bijna euro aan contant geld in zijn bagage. De man stond op het punt te worden uitgezet. In Den Helder werd een 37-jarige man uit die plaats aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij de illegale teelt van wiet. De man viel door de mand toen hij met zijn veel te zwaar beladen bedrijfsauto over de Rijksweg in Den Helder reed. Een sieraad in de vorm van een handgranaat heeft tot ophef geleid op Schiphol. Honden kwamen eraan te pas om de bagage te besnuffelen. Al gauw bleek dat het om een ketting met een op een granaat lijkende hanger ging. Ook op Schiphol werd een man aangehouden die in het bezit bleek te zijn van een stapel zwart gemaakte biljetten van 100 euro. Het geld, plus vloeistoffen om het zwart te verwijderen, werd tijdens een preventieve fouilleeractie gevonden. De man is aangehouden voor oplichting. Vorig jaar werd euro meer aan verdacht geld aangetroffen dan het jaar ervoor. In totaal troffen financiële rechercheurs ruim 3,5 miljoen euro aan verdacht geld aan bij passagiers. Het aantal zaken waar ze onderzoek naar deden, groeide van 48 in 2007 tot 59 in De smokkelaars verstopten het geld onder meer in shampooflessen, schoenen en haarstukjes. De Koninklijke Marechaussee heeft in het Belgische Maasmechelen een Nederlands voertuig met drie inzittenden klemgereden. De achtervolging begon na een reguliere controle Mobiel Toezicht Vreemdelingen (MTV) nabij de grensovergang op de snelweg A76. Vier actievoerders hebben bij Nieuw Milligen twee masten van defensie bezet. De antimilitaristen van actiegroep Ontwapen! klommen rond tien uur s ochtends in de masten en hingen daar een spandoek op met leuzen tegen de NAVO. De bewaking merkte de actie na een kwartier op. De activisten kwamen na enkele uren uit eigen beweging naar beneden. Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee 11

12 Rapport Commissie Vliegenthart: Nu doorpakken Nu het rapport van de commissie Vliegenthart het licht heeft gezien, dient er natuurlijk ook iets mee gedaan te worden. Vandaar dat brigadecommandanten, sectorcommandanten LOK- KMar en afdelingshoofden Staf CKMar met commissievoorzitter Margot Vliegenthart en CKMar in discussie gingen over de aanbevelingen. Centraal discussiepunt: Hoe nu doorpakken? Nog even kort de feiten. In het rapport worden zowel het Beleidsplan KMar 2010 als het rapport Staal geanalyseerd alsmede de daaruit voortgevloeide acties. Belangrijkste conclusies: in essentie zijn de juiste maatregelen getroffen, er is veel in gang gezet en gerealiseerd, de effecten zijn merkbaar, maar... we zijn er nog niet! Een aantal maatregelen loopt achter met de planning, de aanbevelingen Staal zijn nog niet optimaal geland, P & O is nog niet op orde en over het algemeen kan de regie beter, aldus Vliegenthart. Daarnaast is er intern onvoldoende decentralisatie; er bestaan teveel onduidelijkheden waar men wel of niet over gaat. Mogelijkheden worden daardoor onvoldoende benut. Het concept van generalisme is onduidelijk en de ondervulling van Schiphol hindert KMar 2010 op meerdere vlakken. CKMar Dick van Putten benadrukte nogmaals dat alles toch echt om de operatie draait, en dat de mensen daarin centraal staan. Hij nodigde de leidinggevenden uit om met ideeën en opmerkingen te komen. Dat leidde tot interessante opties, zoals: - het doorknippen van het prikkeldraad dat Defensie soms optrekt (BC Sjoerd Kuipers). Probeer binnen die kaders toch je ruimte te pakken, adviseerde Vliegenthart. Soms leggen we zelf prikkeldraad neer door ons te verschuilen achter regelgeving, constateerde Van Putten, die stelde dat dit echt afgelopen moet zijn. - Wanneer krijgen we de beschikking over het langverwachte klompje goud in de vorm van competentie KMAR MAGAZINE maart 2009

13 Wat is uw bijdrage? Het Management Team heeft naar aanleiding van het rapport Vliegenthart een aantal thema s gekozen. Het gaat hierbij onder andere om: De sturing binnen de KMar (het optimaal benutten van verantwoordelijkheden op de verschillende managementniveaus en het benutten van planningsruimte); Personeel/Organisatie (in verbinding met leiderschap de vele zaken op P&O gebied oppakken); Werkdruk en zingeving (hoe bereiken we een goede verdeling van het werk, ervaren we het nut en de nood zaak van ons werk, hoe kunnen zaken als IGO, Mobiel Toezicht Veiligheid ons daarbij helpen); Cultuur Leiderschap, Integriteit (doorzetten van onze visie in de gehele KMar, verbindend leiderschap, hoe kunnen we veel meer leren van elkaar); De veranderorganisatie (hoe gaan we het doorpakken in de komende jaren vormgeven, op een manier waar bij iedereen kan meedoen, gehoord wordt en kan bijdragen). Uitdrukkelijk wordt aan de KMar-medewerkers gevraagd mee te denken in oplossingsrichtingen. CKMar Van Putten: Actieve betrokkenheid van medewerkers en duidelijke communicatie zorgen er voor dat de Koninklijke Marechaussee vol vertrouwen vooruit kan kijken naar 2014, het jaar waarop het Wapen 200 jaar bestaat. management (BC Taco van Hoorn)? Er komt een ontwikkelgids beschikbaar die de ideeën rond competentie management ondersteunt. CKMar erkende dat de bijbehorende budgetten soms punt van discussie kunnen zijn. - Straal vertrouwen uit! Vliegenthart vond het schokkend te constateren dat uit de exit-gesprekken bleek dat het loopbaanbeleid de voornaamste reden is dat mensen de KMar verlaten. De besten lopen dus weg. Dat vraagt veel in de begeleiding. Doe daar wat aan, bindt die mensen aan je, straal vertrouwen uit. - De onduidelijkheden rond FPS maken het er voor P & O niet makkelijker op. Toch is het essentieel dat P & O op orde komt, waarschuwde Vliegenthart. Met dit rapport in de hand liggen er nu kansen, grijp die ook aan. Smeed binnen Defensie het ijzer nu het heet is, doe er je voordeel mee. Doen, oppakken, doorpakken, aan het werk! Het waren de sleutelwoorden die telkens terugkeerden in de diverse betogen. Want, zo stelde CKMar, we moeten nog enkele belangrijke slagen maken. Pak die handschoen op. We hoeven niet altijd en overal topsport te bedrijven, maar we kunnen wel gewoon beginnen met doorpakken! Daarbij zijn respect, aandacht, passie en plezier (RAPP) voor de marechaussee van cruciaal belang. Het zijn immers de medewerkers waar het om draait! Het rapport Vliegenthart is volledig na te lezen via het intranet: Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee 13

14 De ondervraging De onder Informatie Gestuurd Optreden (IGO) is belangrijk voor de manier waarop bij de Koninklijke Marechaussee het werk wordt gedaan. Maar wat houdt dat nu precies in, IGO? Harald Lintsen werkt op een Brigade Informatie Knooppunt (BIK) en is dagelijks bezig met het verwerken van informatie. Hij stelt zijn vragen aan Hans Leijtens, sinds vorig jaar portefeuillehouder Intelligence. Harald: IGO is voor de KMar een vrij nieuw en nog onbekend verschijnsel. Kunt u aangeven waarom IGO nu zo belangrijk is voor het werk van de collega s op de werkvloer? Hans: Kijk, de KMar draagt met haar werk bij aan de doelstellingen van het kabinet op het gebied van veiligheid. Dat doen we goed, maar ik denk dat we dit nog beter kunnen. Dat betekent om te beginnen dat we betere keuzes moeten maken. Wanneer die gebaseerd worden op gerichte informatie, dan zullen we zien dat we betere resultaten zullen gaan boeken. Dit zal echter pas gebeuren wanneer de collega op straat weet aan welk probleem men werkt en wat dat betekent voor de manier waaróp die collega zijn of haar werk doet. IGO is wat mij betreft dan ook pas geslaagd als men met een goede werkopdracht op weg wordt gestuurd en het gevoel heeft dat de werkzaamheden er toe dóen. Ik merk nu dat dit niet altijd zo is en dat is jammer. Door informatiegestuurd op te treden zal ons werk echter ook leuker worden. Harald: Als we kijken naar de verschillende systemen die nu worden gebruikt en de manier waarop deze gevoed worden, dan valt daar nog een hoop te winnen. Welk systeem moeten we gaan gebruiken om de informatie op een juiste manier met elkaar te gaan delen? Hans: Het is belangrijk dat we over niet al te lange termijn gebruik gaan maken van BVH en BVO. Dat zal naar verwachting volgend jaar gaan gebeuren. Een nieuwe applicatie die we daaraan mogelijk nog gaan koppelen is BVI; de Basis Voorziening Informatie voor diensten als de FIOD, CIOD, politie en de KMar. Hierin kan informatie worden verwerkt die koppelbaar is. Wanneer we gebruik willen gaan maken van informatie om onze mensen goed te kunnen sturen, dan moeten we binnen het hele veiligheidsdomein - dus niet alleen bij de KMar - naar één systeem. Het feit dat we nu nog bijvoorbeeld zowel in BPS als VBS muteren is eigenlijk een ramp (Harald knikt instemmend). Wachtmeester Harald Lintsen (1981) werkt nu bijna een jaar als medewerker van het BIK bij de brigade Oostgrens-Midden. Daarvoor was hij onder meer werkzaam in de MTV-dienstploeg, bij het voormalige 103 Eskadron en als paleisbeveiliger. Harald: Ik merk dat nog niet iedereen graag informatie wil delen. Ik denk dan ook dat er echt een cultuurverandering op dat gebied moet komen. Hoe denkt u dat we dit voor elkaar kunnen krijgen? De ondervraging De onder KMAR MAGAZINE maart 2009

15 vraging De ondervraging Hans: Ik denk dat we er vooral gewoon aan moeten gaan beginnen. We moeten uit de cultuur dat iedereen zijn eigen bordje met gegevens heeft, zijn eigen systemen gebruikt en eigen analyses maakt. Voor de IGO-marktplaats in juni hebben we daarom iedereen die een functie heeft binnen het informatiehuis én hun commandanten uitgenodigd. Iedereen die daar komt krijgt een opdracht en zal bij anderen moeten gaan shoppen om die vraag beantwoord te krijgen. Zodat collega s gaan zien wat de meerwaarde van het delen van informatie aan elkaar is. Ik heb ook een vraag aan jou: wat zou voor jou in 2009 nu een doorbraak zijn op IGO-gebied? Harald: Ten eerste hoop ik dat onze collega s de systemen goed gaan vullen. Dan kunnen we er namelijk ook betere informatie uit halen. Daarnaast hoop ik dat de KMar beter en breder bekend komt te staan bij ketenpartners. Vaak horen we de vraag wat doen jullie eigenlijk?. Wanneer we dat dan vertellen, ontstaat er interesse om informatie te delen. Ten slotte hoop ik dat we inderdaad steeds vaker bereid zullen zijn om verder te kijken en informatie willen gaan delen aan collega s en ketenpartners. Wanneer we elkaar weten te vinden en de lijnen kort houden, kunnen we zorgen dat de informatie snel van A naar B gaat. Daardoor kunnen we ook betere resultaten gaan boeken; dat hebben we bij ons op de brigade ook al gemerkt. Kijk voor een uitgebreid verslag van dit gesprek en meer informatie over IGO op: Kolonel dr. Hans Leijtens (1963) vervulde diverse operationele functies en is momenteel commandant van het district Zuid van de Koninklijke Marechaussee. Hij werkte eerder onder meer als beleidsadviseur bij het bureau Secretaris- Generaal van het ministerie van Defensie en als universitair docent rechts- en politiewetenschappen op de Koninklijke Militaire Academie te Breda. Leijtens is portefeuillehouder Intelligence en zit in de stuurgroep IGO. vraging De ondervraging Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee 15

POLITIEDIENST IN DE ARCTIC

POLITIEDIENST IN DE ARCTIC HET MAANDBLAD VOOR MEDEWERKERS VAN DE MARECHAUSSEE NUMMER 3 MAART 2009 POLITIEDIENST IN DE ARCTIC RAPPORT VLIEGENTHART POLICE MENTORING TEAMS ONDERVRAGING: IGO 1 COVERSTORY 06 POLITIEDIENST BOVEN DE POOLCIRKEL

Nadere informatie

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de Toespraak uitgesproken door de Minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij gelegenheid van zijn Kerstbezoek aan Afghanistan, 24 december 2008 te Kaboel. Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag > Retouradres Postbus 0011 500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 0018 500 EA Den Haag DKR KV Schedeldoekshaven 00 511 EZ Den Haag Postbus 0011 500 EA Den Haag

Nadere informatie

Schriftelijke vragen Van Bommel over de arrestatie van een Afghaanse burger in Kamp Holland en het gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven

Schriftelijke vragen Van Bommel over de arrestatie van een Afghaanse burger in Kamp Holland en het gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 29 februari 2008 Ons kenmerk D/2008003878

Nadere informatie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie Reservist bij de Koninklijke Marechaussee De leukste baan! naast je werk of studie Operationeel Centrum Mobiel toezicht veiligheid Grensbewaking Schiphol Beveiliging Koninklijk Huis Als het erop aankomt

Nadere informatie

Iedereen heeft een eigen verhaal

Iedereen heeft een eigen verhaal informatie voor ouders Iedereen heeft een eigen verhaal > Goed om te weten als uw kind tijdelijk bij JJC verblijft Uw zoon of dochter gaat tijdelijk naar JJC in Den Haag. Wij gaan uw kind intensief begeleiden

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal...

2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal... 2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal... Alweer een tijdje geleden, maar vanwege de drukte nog geen verslag, maar zondag 16 november jongstleden liep ik mijn eerste Zevenheuvelenloop in Nijmegen.

Nadere informatie

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders plastraining voor kinderen adviezen voor ouders Uw kind start met een plastraining op de polikliniek Kindergeneeskunde van het OLVG. Uw kind volgt de training omdat hij problemen heeft met zijn blaas.

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, generaal T.A. Middendorp, ter gelegenheid van de medaille-uitreiking op 7 november 2013 te Den Haag.

Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, generaal T.A. Middendorp, ter gelegenheid van de medaille-uitreiking op 7 november 2013 te Den Haag. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, generaal T.A. Middendorp, ter gelegenheid van de medaille-uitreiking op 7 november 2013 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Minister Opstelten,

Nadere informatie

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag

Nadere informatie

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

werken bij DEFENSIE MARINE Denk je aan de Marine, dan denk je aan schepen. Logisch, want die hebben we bij de Marine in alle soorten en maten. Van mijnenjagers tot onderzeeboten. Toch is de Marine meer

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

En vandaag herdenken wij de mensen die voor onze veiligheid de hoogste prijs betaalden.

En vandaag herdenken wij de mensen die voor onze veiligheid de hoogste prijs betaalden. Toespraak minister A. van der Steur, Tuin van Bezinning, 10 juni 2015, Warnsveld. Majesteit, Dames en heren, Vrijheid kan niet bestaan zonder veiligheid. En vandaag herdenken wij de mensen die voor onze

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag 13 februari

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag 13 februari Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 13 februari Ons kenmerk C/200900249

Nadere informatie

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee,

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, In de ruim zeven maanden dat ik nu Inspecteur der Veteranen ben, heb ik in ieder geval één ding geleerd: Veteranen komen vooral naar een reünie

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Wat doen jongeren op internet?

Wat doen jongeren op internet? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren

Nadere informatie

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel REALITY REEKS Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP marian hoefnagel Een gekke naam Rudsel?? Jims mond valt open van verbazing. Is dat een naam? Hij kijkt met grote ogen naar de jongen die naast hem zit.

Nadere informatie

CP9. In gesprek over de toekomst

CP9. In gesprek over de toekomst CP9 In gesprek over de toekomst Na het voortgezet onderwijs kiest uw kind welk vak hij wil gaan leren en welke opleiding hij wil gaan volgen. Hij maakt een beroepskeuze. Een decaan of studiebegeleider

Nadere informatie

6 In Beeld. Bieke Depoorter

6 In Beeld. Bieke Depoorter 6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask

Nadere informatie

Landelijk Team Forensische Opsporing

Landelijk Team Forensische Opsporing Landelijk Team Forensische Opsporing Taak Politie: Politietaak Daadwerkelijke handhaving rechtsorde Hulpverlening Handhaving rechtsorde Toezien op naleving wetten Opsporen van mensen die wetten hebben

Nadere informatie

Programma Expertmeeting 13 november 2015 Faculteit Militaire Wetenschappen NLDA Breda

Programma Expertmeeting 13 november 2015 Faculteit Militaire Wetenschappen NLDA Breda Programma Expertmeeting 13 november 2015 Faculteit Militaire Wetenschappen NLDA Breda 09.30 uur Ontvangst met koffie/thee 10.00-10.30 uur Woord van welkom door prof. dr. Rudolph decaan FMW NLDA Opening

Nadere informatie

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur 1red18248 29-06-2007, NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, 22.50 uur MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER HET ONDERZOEK NAAR EVENTUELE VERLENGING VAN DE MISSIE IN

Nadere informatie

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind.

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind. Tekst: opening Helpdesk Welkom dames en heren, Het doet mij goed om te zien dat er zo veel mensen op deze feestelijke opening van de Helpdesk zijn afgekomen. Dat betekent dat er veel interesse voor is.

Nadere informatie

Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom.

Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom. Samenvatting toespraak 29 oktober 2015 Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom. Een speciaal woord

Nadere informatie

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Afschrift aan de Voorzitter van de Eerste

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk?

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk? 25 december 2015 1 e Kerstdag Sixtuskerk te Sexbierum Ds. A.J. (Anneke) Wouda Teksten: Hebr. 1:1-6 en Lucas 2: 15-21 Geliefden van God, gemeente van Christus, Kerstochtend 2015 U zit midden in een kerstviering,

Nadere informatie

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

MPS Prins Willem Alexander. Bootvakantie 2015 11 oktober t/m 16 oktober

MPS Prins Willem Alexander. Bootvakantie 2015 11 oktober t/m 16 oktober Bootvakantie 2015 11 oktober t/m 16 oktober Voorwoord Namens Stichting On Toer heten we iedereen welkom aan boord van de Mps Prins Willem Alexander. Wij vinden het leuk dat jullie keuze op onze bootvakantie

Nadere informatie

morgen. zetten. heeft.

morgen. zetten. heeft. Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de herinneringsmedaille Vredesoperaties op 1 november 2012 te Den Haag. Let op. Alleen gesproken woord geldt!

Nadere informatie

02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar)

02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) BELLA (II) 02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) In 2007 kwam je voor het eerst lessen op onze hondenschool. Je had als pup eerder getraind op een andere school maar moest daar stoppen vanwege ED operaties aan

Nadere informatie

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar

Nadere informatie

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband?

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband? Participatief leiderschap Hoe leid je een samenwerkingsverband? Mr. Drs. Lucien Stöpler Justice in Practice December 2014 Participatief leiderschap: Hoe leid je een samenwerkingsverband? 2014 Justice in

Nadere informatie

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk De Werkgroep Vorming en Toerusting ontwikkelde een programma voor de parochies om te benutten bij de promotie dvd en het artikel Alles is genade uit het Identiteitsnummer

Nadere informatie

ROFFELTJE. Hij ziet het niet

ROFFELTJE. Hij ziet het niet Spechtstraat 49, 3853 VA, Ermelo, 0341-552284 ROFFELTJE > Hij ziet het niet Vol vertrouwen legt hij zijn kleine bruine handjes in die van mij. Ik heb zwarte Piet gezien vertelt hij me met glanzende bruine

Nadere informatie

D R U P P E L S G E W I J S

D R U P P E L S G E W I J S B a s i s s c h o o l D e R e g e n b o o g s e p t e m b e r 1 5 D R U P P E L S G E W I J S 1 5 m e i 2 0 1 1 KALENDER 07-09 hoofdluiscontrole 07-09 informatieavond groep 7 08-09 informatieavond groep

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Groepsweekend evaluatie

Groepsweekend evaluatie Groepsweekend evaluatie 1 Groepsweekend evaluatie Sjoerd Langkemper 10 december 2001 Groepsweekend evaluatie 2 Inhoud Inleiding...3 Over het groepsweekend...3 Over deze evaluatie...3 Onderwerpen...4 Locatie...4

Nadere informatie

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent? Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Verkeersongeluk. Misdrijf. Calamiteit. Praktisch. Slachtofferhulp Nederland Veelzijdig deskundig

Verkeersongeluk. Misdrijf. Calamiteit. Praktisch. Slachtofferhulp Nederland Veelzijdig deskundig Misdrijf Verkeersongeluk Calamiteit Juridisch Emotioneel Praktisch Veelzijdig deskundig biedt juridische, praktische en emotionele hulp aan slachtoffers van een misdrijf, calamiteit of verkeersongeluk.

Nadere informatie

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda.

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Ridders Militaire Willems-Orde

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

Anna en Alex nemen het op tegen de valsemunters

Anna en Alex nemen het op tegen de valsemunters Anna en Alex nemen het op tegen de valsemunters Anna en Alex zijn klasgenoten en heel goede vrienden. Ze komen altijd in de meest angstaanjagende situaties terecht en samen hebben ze al heel wat spannende

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Contacten die het verschil maken

Contacten die het verschil maken n ie u w s b r ie f Spotlight on Anke Van Der Heijden, Case Manager FOCUS VAN DE MAAND: Contacten die het verschil maken de best doctors stichting: in Mei 2014 Ik hoor regelmatig van patiënten dat ze het

Nadere informatie

Vrienden kun je leren

Vrienden kun je leren Vrienden kun je leren Hallo! Wij zijn Reinder en Berber, en wij hebben de afgelopen maanden hard gewerkt om dit boekje te maken, speciaal voor jongeren met het syndroom van Asperger. Hieronder vind je

Nadere informatie

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen? Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

PROTOCOL ERNSTIGE OF DODELIJKE ONGEVALLEN

PROTOCOL ERNSTIGE OF DODELIJKE ONGEVALLEN PROTOCOL ERNSTIGE OF DODELIJKE ONGEVALLEN juni 2005 NVRD POSTBUS 1218 6801 BE ARNHEM TEL. 026-3771 333 FAX. 026-4450 155 E-MAIL POST@NVRD.NL WEBSITE WWW.NVRD.NL - blz. 2 - Acties die genomen dienen te

Nadere informatie

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Eindevaluatie Riga 2011 Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Inhoud Inleiding... 3 Wat voor cijfer geef je de Riga reis?... 4 Wat was je voornaamste reden om naar Riga te gaan?... 4 Hoe heb je de heenreis

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Veilig Nederland. Uw veiligheidsleverancier

Veilig Nederland. Uw veiligheidsleverancier Veilig Nederland Uw veiligheidsleverancier Woord vooraf Onderweg naar huis lastig worden gevallen op straat? s Ochtends, als u naar uw werk gaat, erachter komen dat uw auto is gestolen? U en uw gezin levend

Nadere informatie

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers gezocht: vrijwilligers Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie Gezocht: vrijwilligers Bureau Buitenland is onderdeel van Reclassering Nederland. Wij begeleiden

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde

Nadere informatie

Interview protocol (NL)

Interview protocol (NL) Interview protocol (NL) Protocol telefoongesprek slachtoffers Goedemorgen/middag, u spreekt met (naam) van de Universiteit van Tilburg. Wij zijn op dit moment bezig met een onderzoek naar straat- en contactverboden

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld

Nadere informatie

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak Willem Braak Maandag 15 oktober start Opleidingscentrum Granbeeuw met een fundraiser voor een nieuw initiatief: Vrienden van Opleidingscentrum Granbeeuw. Het bedrijfsleven zal benaderd en aangemoedigd

Nadere informatie

Voorbereiding assessment

Voorbereiding assessment Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende

Nadere informatie

Toespraak Annemarie Jorritsma Thema: Woninginbraken Bestuurdersdiner lokale veiligheid 29 oktober 2013

Toespraak Annemarie Jorritsma Thema: Woninginbraken Bestuurdersdiner lokale veiligheid 29 oktober 2013 Alleen het gesproken woord geldt Toespraak Annemarie Jorritsma Thema: Woninginbraken Bestuurdersdiner lokale veiligheid 29 oktober 2013 Dames en heren, Goed om met u in zo n groot gezelschap bijeen te

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

Onderwijs met hoofd en hart

Onderwijs met hoofd en hart Als ik hier een diploma kon halen was ik het liefst hier gebleven Onderwijs met hoofd en hart www.altra.nl minigids_school2care.indd 1 18-06-15 14:22 Beste leerling, welkom bij School2Care! School2Care

Nadere informatie

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk?

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1

2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1 2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal

Nadere informatie

Gewoon meedoen! www.estinea.nl

Gewoon meedoen! www.estinea.nl Gewoon meedoen! Hoe wil jij meedoen? Dat vragen we aan iedereen die bij Estinea komt voor ondersteuning bij wonen, werken of leren. Meedoen in de samenleving - op je eigen niveau en je eigen manier - levert

Nadere informatie

Beleving op Schiphol

Beleving op Schiphol Beleving op Schiphol Schiphol wil Europe s preferred airport zijn. Dat lukt aardig: onze nationale luchthaven is ook dit jaar weer verkozen tot de beste van Europa en tot de nummer drie op de wereldranglijst.

Nadere informatie

November 2010. Nieuwsbrief 1

November 2010. Nieuwsbrief 1 Nieuwsbrief 1 Finse, Noorwegen Hallo! Welkom bij mijn eerste echte nieuwsbrief. Mijn intentie is om ongeveer elke 2 a 3 maanden een nieuwsbrief te maken met mijn belevenissen. Ik kreeg dit idee van mijn

Nadere informatie

Dharma DE WARME CHARME VAN

Dharma DE WARME CHARME VAN REPORTAGE Dharma DE WARME CHARME VAN Het enthousiast kloppend hart van Kortrijk heeft er sinds kort een uniek adresje bij. Met Bed&Breakfast Dharma maakt gastvrouw Linda haar droom waar en garandeert ze

Nadere informatie

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter

Nadere informatie

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht.

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. DAGORDER Collega s, Minister Hennis en generaal Middendorp zijn dinsdagavond afgetreden. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. En nu zijn ze op deze

Nadere informatie

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar?

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.

Nadere informatie

Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen.

Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen. Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen. Om iets te bereiken moet je actie ondernemen. Je moet vanuit jezelf iets doen. Om iets te doen moet je gemotiveerd zijn. Je zou dus kunnen stellen dat

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren MARIAN HOEFNAGEL De nieuwe buurt Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 1 4 Een nieuw huis Dit is nu ons nieuwe huis. De auto stopt en Kika s vader wijst trots naar het huis rechts. Kika kijkt. Het is een rijtjeshuis

Nadere informatie