RUIMTELIJK KWALITEITSPLAN

Transcriptie

1 RUIMTELIJK KWALITEITSPLAN Kuilenweg 36 Bruchterveld

2 RUIMTELIJK KWALITEITSPLAN Kuilenweg 36 Bruchterveld Door: Buro Stad en Land b.v. vestiging Hardenberg Radewijkerweg RJ Radewijk Telefoonnummer herbert@burostadenland.nl Internet Project 1109 Auteur H. Oldehinkel Datum laatst gewijzigd 14 oktober 2013 Bestandsnaam 1125 muis bruchterveld Aantal pagina s 18 Niets uit dit document mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de opdrachtgever en/of Buro Stad en Land b.v.

3 INHOUDSOPGAVE 1 INTRODUCTIE AANLEIDING 1.2. SITUATIE 2 VIGEREND BELEID OMGEVINGSVISIE OVERIJSSEL 2.2. BELEIDSKADERS GEMEENTE HARDENBERG 3 RUIMTELIJKE KWALITEITSPLAN SITUATIE 3.2. ANALYSE 3.3. INRICHTING VANUIT LANDSCHAPPELIJKE SITUATIE 3.4. UITGANGSPUNTEN BIJ REALISATIE VAN DE NIEUWE AKKERBOUWBEDRIJF 3.5. RUIMTELIJKE ONDERBOUWING 3.6. OVERZICHT ERFKWALITEITSPLAN

4 1 INTRODUCTIE 1.1. AANLEIDING Buro Stad en Land b.v. is gevraagd om uitwerking te geven aan de erfinrichting bij de realisatie van een nieuwe woning aan de Kuilenweg 36 in Bruchterveld. Middels een Rood voor rood regeling wordt landschapsontsierende bebouwing gesloopt en een nieuwe bouwkavel gerealiseerd. Dit alles is mogelijk als de ruimtelijke kwaliteit versterkt wordt. Het Ruimtelijk Kwaliteitsplan vormt de basis voor deze ontwikkeling. Hierbij is verbeeld waar en hoe investeringen in het landschap vorm krijgen. Middels een onderbouwing op basis van een analyse van het landschap, het toetsen van beleid (de Omgevingsvisie Overijssel en de Landschap Identiteitskaart Bergentheim-zuid) en het analyseren van de streekeigen kenmerken moet dit op een duidelijke manier geïmplementeerd worden. Het plangebied is gelegen aan de oostzijde van de kern Bruchterveld. Het wordt ontsloten via de Kuilenweg en ligt in het zogenaamde open veenontginningslandschap. 4

5 1.2. SITUATIE Plangebied Kuilenweg 36 te Bruchterveld 5

6 2 VIGEREND BELEID 2.1. OMGEVINGSVISIE OVERIJSSEL De Provincie Overijssel heeft het streekplan, het verkeer- en vervoerplan, het waterhuishoudingsplan en het milieubeleidsplan samengevoegd tot de Omgevingsvisie. Het vormt het provinciale beleidsplan voor de fysieke leefomgeving van Overijssel. De Provincie Overijssel stuurt op ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid. Bestaande kwaliteiten moeten worden beschermd en er moeten verbindingen worden gelegd tussen de bestaande kwaliteiten en nieuwe ontwikkelingen. Dat wil zeggen dat nieuwe ontwikkelingen moeten bijdragen aan de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. Voor het behoud en versterken van de ruimtelijke kwaliteit vormen essentiële gebiedskenmerken het uitgangspunt. Middels een verdeling in 4 lagen zijn de gebiedskenmerken binnen de Omgevingsvisie toegelicht: De natuurlijke laag De laag van het agrarisch-cultuur landschap De stedelijke laag (hier n.v.t.) De lust en leisure laag (hier n.v.t.) Het gebied is gelegen in het Veenkoloniaal landschap met als natuurlijke laag Hoogveen. NATUURLIJKE LAAG Hoogveen; de natuurlijke laag is ontstaan door abiotische processen - zoals ijs- wind- en waterstromen, erosie, sedimentatie- en biotische processen, zoals de vestiging van plant- en diersoorten, en het inwerken op de ondergrond van de bodem en geologie. Op de natte delen waar het water maar moeilijk weg kon is hoogveen ontstaan. Van oudsher waren dit grote natte gebieden met veengroei onder invloed van regenwater. In de directe omgeving van het plangebied is het hoogveen ontgonnen waardoor er nadien nog enkele veenpakketten achterbleven in de bodem. DE LAAG VAN HET AGRARISCH CULTUURLANDSCHAP Veenkoloniaal landschap; In het agrarisch cultuurlandschap gaat het er altijd om dat de mens inspeelt op de na- Natuurlijke laag: Hoogveenrestanten. 6

7 tuurlijke omstandigheden en die ten nutte maakt. Het agrarisch cultuurlandschap is bij uitstek een gebruikslandschap. Bij de ontwikkeling van de cultuurlandschappen hebben nooit ideeën over schoonheid een rol gespeeld. Wel zijn ze in de loop van de tijd gewaardeerd vanwege hun ruimtelijke kwaliteit. Het gaat hierbij vooral om herkenbaarheid, contrast en afwisseling. In het veenkoloniaal landschap is het hoogveen grootschalig afgegraven en het landschap ontgonnen. Het stelsel van kanalen en waterlopen, wegen en bebouwingslinten bepaalt de maat van de ruimtes. Dat levert grote open ruimtes en vergezichten op en biedt een contrast tussen deze ruimtes en verdichte zones (rond kanalen, wegen en linten). Kenmerkend zijn de bijzondere architectuur van het watererfgoed (sluizen en bruggen e.d.) en die van villa s, buitens en herenboerderijen, samen met de linten door het landschap en de open ruimtes. DE STEDELIJKE LAAG EN DE LUST EN LEISURE LAAG De lust en leisurelaag en de stedelijke laag is hier niet van toepassing. ONTWIKKELINGSPERPECTIEVEN Schoonheid van moderne landbouw; het plangebied is primair bestemt voor de landbouw welke bijdraagt aan de kwaliteit van de open cultuurlandschappen. Kenmerkend zijn de ruimtelijke kamers, gevormd door lanen, wijken, bebouwingslinten en bosstroken welke in goede harmonie met de moderne architectuur van de hedendaagse landbouw voorkomen. Agrarisch cultuurlandschap: Veen koloniaal landschap BELEIDSKADERS GEMEENTE HARDENBERG VISIENOTA BUITENGEBIED HARDENBERG De Visienota Buitengebied Hardenberg bevat de ruimtelijke visie voor het buitengebied van de gemeente Hardenberg. Er zijn 6 deelgebieden onderscheiden. Het plangebied is gelegen in het deelgebied Radewijk-Bruchterveld-Sibculo waar sprake is van een open veenontginninglangschap 7

8 Gebiedskenmerken Visienota Buitengebied. Landschapstype Veenontginning Landschapskenmerken: Openheid/regelmatigheid; lintbebouwing (deels gesloten); vlakke ligging; opstrekkende strokenverkaveling; herkenbare wijkenstructuur; bebouwing langs ontginningsassen. Huidige functie: Hoofdzakelijk landbouw Toekomst: Landbouwontwikkelingsgebied Functies: Op een duurzame en efficiënte wijze ruimte scheppen voor de verschillende ruimte vragende functies; het vergroten van de leefbaarheid van het platteland; het vergroten van de ruimtelijke kwaliteit. Visienota buitengebied Hardenberg. LANDSCHAP-IDENTITEITSKAARTEN RADEWIJK-HOOGENWEG-BRUCHTERVELD-SIBCULO De gemeente Hardenberg heeft haar gebiedskwaliteiten vastgesteld in zogenoemde Landschaps-identiteitskaarten (LIK). Deze kaarten bieden de basis voor sturing van ontwikkelingen. De gemeente kan hiermee een meer richtinggevende rol innemen, gericht op het versterken van de ruimtelijke kwaliteit. Binnen de betreffende LIK worden twee landschapstypen onderscheiden: het open en het besloten veenontginningslandschap. Het projectgebied ligt in het besloten veenontginningslandschap. De kavelstructuur is kenmerkend voor het veenontginningslandschap, rechtlijnig met rechthoekige, opstrekkende kavels. In de open veenontginningen is de kavelstructuur intensief, met een goede ontwatering. ONTSTAANSGESCHIEDENIS VEENONTGINNINGSLANDSCHAP Door de ontginningsgeschiedenis van het gebied, waarbij vaarten, hoofdwijken en wijken gegraven werden, kent het veenontginningslandschap een fijnmazige structuur van wateren en ontsluitingswegen. Het wegenpatroon in het veenontginningslandschap kenmerkt zich als strak en rechthoekig, aangezien dit geënt is op de wijkenstructuur. De omgeving van de Kolonie, Bruchterveld en Westerslagen hebben een afwijkend beplantingspatroon. Het plangebied valt binnen het besloten veenontginningslandschap volgens de Landschaps Identiteits Kaart. 8

9 Hier komt meer perceelgrensbeplanting voor in de vorm van eikenrijen en elzensingels. In Bruchterveld is een aantal kavels helemaal omzoomd met perceelgrensbeplanting, waardoor groene kamers zijn ontstaan. In het besloten veenontginningslandschap is vrijwel altijd sprake van laanbeplanting langs de wegen. Hier gaat het voornamelijk om enkelzijdige eikenrijen. De erven in de besloten veenontginningen hebben vaak een groene mantel, met beplanting langs de erfgrenzen en een open achterzijde. Er zijn vooral rechthoekige erven te vinden, maar ze hebben overwegend een kleiner bouwkavel dan de erven in het open veenontginningsgebied. Daarnaast zijn in dit landschap van oorsprong kleinere gebouwen aanwezig. De meeste erven zijn aangekleed met beplanting: langs de erfgrenzen enkele grote solitairen op het erf en een aantal fruitbomen op het zijerf of het voorerf. Tevens is vaak een combinatie te vinden van sier- en nutstuin (voor- en zijerf) of stijltuin op het voorerf in de Engelse landschapsstijl, met hagen of bermsloten als erfscheiding aan de voorzijde. KENMERKEN VAN HET BESLOTEN VEENLANDSCHAP VOLGENS DE LIK. Verspreide bebouwing langs wegen; bochtige wegen; goed zichtbare rationele, strokenverkaveling; wijkenstructuur herkenbaar in verkaveling; enkele wijken aanwezig; wegbeplanting; perceelgrensbeplanting; bosstroken; verspreide ligging erven; erven met erfbeplanting; half open landschap. Kaart 1900 het gebied is vanuit het zuiden ontgonnen. Als kansen worden de volgende punten voor het gebied aangegeven: Verbeteren landschappelijke inpassing erven; ruimte voor nieuwe kleinschalige economische functies zoals startende bedrijven; aanvullen groen-blauw netwerk: aanleg en herstel perceelgrensbeplanting en natuurvriendelijk berm- en oeverbeheer. 9 Kaart 1950 het gebied is geheel ontgonnen. De Kuilenweg was nog niet aangelegd.

10 3 RUIMTELIJKE KWALITEITSPLAN 3.1. SITUATIE De initiatiefnemer heeft aan de Kuilenweg een voormalig varkensbedrijf. Bestaande opstallen zullen gesloopt worden. De Rood voor rood regeling maakt het mogelijk hiervoor een nieuwe bouwkavel te genereren mits de Ruimtelijke kwaliteit behouden blijft en waarnodig versterkt wordt. Direct naast het erf zal een nieuwe woning van max. 750 m3 met een bijgebouw van 100 m2 gebouwd gaan worden. Het erf ligt in het besloten veenontginningsgebied. Het erf ligt nabij de kern Bruchterveld. Op het bestaande erf staat een woonboerderij. Deze boerderij is georiënteerd op de Kuilenweg. De tuin is aan de straatzijde. Het erf wordt afgeschermd met een zoom van bosplantsoen. De woning zal blijven bestaan. Omdat er ruimte ontstaat bij de sloop van de stallen en de nieuwe woning ruimtelijk effect heeft op het landschap, wordt er een gedegen landschappelijke inpassing gevraagd ANALYSE VAN HET LANDSCHAP Structuren van erven en inheemse beplantingen zijn gebonden aan het bodemtype en de grondwaterstand. Op de nattere plekken in het landschap komt andere beplanting voor dan op de drogere gronden. De soortsamenstelling is bepalend voor de identiteit van een locatie. Net als de bebouwing is de beplanting ook geconcentreerd langs de ontginningsassen. Deze lanen accentueren de wegen en verdelen het gebied in kamers. De aanwezige groenstructuur bestaat met name uit bomenrijen langs wegen, wegbermen en enige erfbeplanting. Enkel langs de wegen zijn bomen geplant, het gebied kent een vrij open karakter. Wel zijn de erven veelal groene eenheden in het landschap. Gebouwen, erven en landschappen zijn zeer sterk met elkaar verweven. De fysieke ondergrond van zand, veen en klei en het type bedrijfsactiviteit zijn bepalend voor de ontwikkeling van de erven. Erven en gebouwen vormen ensembles in het landschap. Van oudsher is op erven een indeling in voor en achter te herkennen. Deze functionele scheiding tussen voor en achter, tussen wonen en werken, is terug te vinden in de architectuur en de situering van de gebouwen en de erfaankleding. Het plangebied wordt ontsloten via een bestaande inrit van de Kuilenweg. De erven in een besloten veenontginningslandschap staan langs de ontginningsassen gesitueerd en kennen deze een rationele opbouw (rechthoekig of vierkant). 10

11 Het bestaande erf kent een sterk groen karakter Deels zicht op het erf De nieuwe woning met bijgebouw kan middels een bestaande inrit ontsloten worden De locatie van de nieuwe woning 11

12 De bebouwing bevindt zich op de kop van de kavel en oriënteert zich op de weg. De nokrichting van de bebouwing kan verspringen aangezien het gebied later ontgonnen is. Veel bebouwing was toen al aanwezig op de hogere delen van het landschap. Tussen de voorgevel en de weg bevindt zich het voorerf. Bedrijfsgebouwen bevinden zich achter of naast de woning op het erf. De bebouwing op het erf heeft veelal een kleine maat. De erven en de erfbebouwing hebben zich aangepast aan de modernisering van de agrarische sector. Wel zijn de boerderijwoning en de gebouwen in omvang toegenomen. De beplanting op het erf bestaat over het algemeen uit erfgrensbeplantingen en een enkele grote bomen. Fruitbomen komen van oorsprong voor op het voor- of zijerf, al dan niet in combinatie met een siertuin INRICHTING VANUIT LANDSCHAPPELIJKE SITUATIE De karakteristiek van het landschap behouden, half open, primair voor landbouw en rechtlijnig; ontginningsrichting respecteren; zo compact mogelijke erven; zicht op het erf behouden; erven moeten aansluiten op bestaande landschappelijke rechtlijnige structuren; de compensatiekavel moet een eenheid met het bestaande erf zijn; rekening houden met omliggende erven; oriëntatie(voorzijde) erf richting de weg; ontsluiting erf middels bestaande inrit aan Kuilenweg; streekeigen beplanting toepassen. Bebouwing georiënteerd op het kanaal 3.4. UITGANGSPUNTEN BIJ DE ONTWIKKELING VAN HET PLANGEBIED UITGANGSPUNTEN OPDRACHTGEVER: Realisatie nieuwe woning, en bijgebouwen; ; net representatief erf; het geheel moet een uitnodigend karakter krijgen; privacy. 12 De twee landschapsontsierende stallen zullen gesloopt worden. Binnen stippellijn komt nieuwe bouwkavel.

13 UITGANGSPUNTEN PROVINCIE EN GEMEENTE: sloop minimaal 850 m2 landschapsontsierende bebouwing; toename ruimtelijke kwaliteit door een goede inpassing van het erf; erfinrichting moet aansluiten bij de karakteristiek van het besloten veenontginningslandschap (LIK). het erf moet aansluiten bij de gebiedskenmerken Omgevingsvisie Overijssel; er wordt geen extra investering vereist in het kader van de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving RUIMTELIJKE ONDERBOUWING Vanuit de overheid wordt onder meer medewerking aan bovengenoemde ontwikkeling verleend indien de ruimtelijke kwaliteit gewaarborgd en zo mogelijk versterkt kan worden. Het belangrijkste doel hierbij is de leefomgeving te beschermen. Het initiatief moet leiden tot een kwalitatief hoogwaardige, ruimtelijke situatie. BASISINSPANNING: de materiaalkeuze van de nieuwe woning wordt qua uitvoering en materialisatie afgestemd op de bestaande woningen in het gebied; bijgebouwen zijn ondergeschikt aan de woning door een sobere verschijning in vorm en kleurstelling (donker); de woning wordt aansluitend op het bestaande erf gesitueerd om een doorkijk te behouden; forse toename van gebiedseigen groen (bomen, singels en hagen); parkeren op het erf gebruik van bestaande inrit. KWALITEITSIMPULS GROENE OMGEVING: Sloop 850 m2 landschapsontsierende bebouwing; inrichting van het perceel volgens de gebiedskenmerken van het besloten veenontginningslandschap. De afbeelding op pagina 15 geeft de gewenste situatie voor het plangebied aan de Kuilenweg 36 weer. Belangrijke uitgangspunten vormen de ruimtelijke kenmerken van het landschap zoals openheid, rechtlijnigheid, en erven met groene randen. De nieuwe woning zal ten noord-westen van het bestaande erf gebouwd worden. 13

14 Dit sluit ruimtelijk gezien het beste aan op de te behouden boerderij. De woning wordt, evenals alle woningen, georiënteerd op de Kuilenweg. De noklijnen van de woning en het bijgebouw volgt de kavelrichting. Zowel de woning als bijgebouwen zullen op hetzelfde niveau als omliggende erven worden gebouwd. Dit betekent dat het erf opgehoogd zal moeten worden. Voor de woning is ruimte voor een siertuin. Naast de woning is ruimte voor een bijgebouw dat gebruikt gaat worden als garage. Dit bijgebouw kent een sterke relatie met de woning en zal hierbij qua verschijning op aan moeten sluiten. Er wordt gebruik gemaakt van een bestaande inrit. Door een centraal plein te maken ontstaat een logische ruimte om te keren en te parkeren. Het is kenmerkend in de omgeving dat de inrit om de schuur gaat. Geparkeerde auto s staat zo uit het zicht. Rondom de te slopen stallen staat beplanting. Deze beplanting bestaat voornamelijk uit zomereiken. Bij het slopen van de stallen ontstaan kale plekken op het erf. Door de bestaande beplanting te dunnen en de kale plekken op te vullen met bomen ontstaat er een groene kern op het erf. Onder de bomen is zicht op het open landschap. Deze bomen geven het erf eenheid. De woningen staan om deze groene kern heen en geven samen met de hagen enige privacy zonder dat het erf een tweedeling kent. Doordat het gehele erf in een besloten hoogveenontginningslandschap ligt, is gekozen om aan de noordzijde een nieuwe houtsingel aan te planten. De rechtlijninge structuur wordt hiermee versterkt en het erf krijgt betere relatie met de omgeving. De tuin wordt afgeschermd met een haag van beuk (max. 1,25 meter hoog). In de tuin worden nutsen sierbomen aangeplant (noot, linde, kastanje) Ook op het bestaande erf zal de reeds bestaande groensingel uitgedunt worden. Hierdoor ontstaat weer een gesloten singel. Binnen deze groene zoom zullen op het erf tevens nuts- en sierbomen aangeplant worden. Door ook hier te kiezen voor een beukenhaag wordt de eenheid op het erf versterkt. Het gehele erf zal zich als een eenheid in het ritme van het landschap presenteren. 14

15 Legenda 1. Bestaande woonboerderij 2. Bestaand bijgebouw Te slopen landschapsontsierende bebouwing 4. Nieuw te bouwen woning (750 m3) 5. Nieuw te bouwen bijgebouw (100 m2) Kuilenweg Bestaande inrit als toegang woning 7. Bestaande overstaande eiken behouden 8. Nieuw aan te planten zomereiken 9. Bestaande inheemse houtsingel 10. Nieuw aan te planten inheemse houtsingel 11. Nieuw aan te planten beukenhaag rondom tuin 12. Keren en parkeren, (bijvoorkeur halfverharding) 13. Tuin 14. Weiland 15. Zichtlijnen Erfinrichting Rood voor rood Kuilenweg 36 Bruch 6 september 2013/26 november HO schaal 1:1000 op A3 formaat 15

16 3.6. OVERZICHT BEPLANTINGEN Nummer op kaart Soort Nederlandse naam perc. plantwijze plantafstand aanplantmaat Hagen Fagus sylva*ca beuk 100% haag 20 (cm) Bosplantsoen Alnus glu*nosa zwarte els 20% wild 1 x 1 (m) 80 / 100 Prunus avium Zoete kers 20% wild 1 x 1 (m) 80 / 100 Createagus monogyna Eens*jlige meidoorn 20% wild 1 x 1 (m) 80 / 100 Rosa canina Hondsroos 20% wild 1 x 1 (m) 80 / 100 Quercus robur Zomereik 10% wild 8 meter 200 Bomen Tilia cordata Linde 100% solitair 8 meter Juglans rega Walnoot 100% solitair 8 meter Aesculus hipp. 'Baumannii' Dubbelbloemige paardenkastanje 100% solitair 8 meter Quercus robur Zomereik 100% solitair 8 meter