HOORZITTING. over de problematiek van waterbeheer en wateroverlast

Transcriptie

1 1 Stuk ( ) Nr. X Zitting HOORZITTING over de problematiek van waterbeheer en wateroverlast VERSLAG (voorlopige versie!) namens de Verenigde Commissies voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed en Mobiliteit en Openbare Werken uitgebracht door de dames Valerie Taeldeman en Gwenny De Vroe

2 Stuk ( ) Nr. X 2 Samenstelling van de Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed: Voorzitter: de heer Bart Martens. Vaste leden: de heren Robrecht Bothuyne, Lode Ceyssens, de dames Tinne Rombouts, Valerie Taeldeman; mevrouw Agnes Bruyninckx-Vandenhoudt, de heer Pieter Huybrechts, mevrouw Marleen Van den Eynde; de dames Gwenny De Vroe, Mercedes Van Volcem; mevrouw Michèle Hostekint, de heer Bart Martens; mevrouw Tine Eerlingen, de heer Wilfried Vandaele; de heer Ivan Sabbe; de heer Hermes Sanctorum. Plaatsvervangers: de dames Karin Brouwers, Veerle Heeren, de heren Johan Sauwens, Jan Verfaillie; mevrouw Katleen Martens, de heren Stefaan Sintobin, Wim Wienen; de heren Karlos Callens, Dirk Van Mechelen; de heer Philippe De Coene, mevrouw Els Robeyns; de dames Danielle Godderis-T'Jonck, Liesbeth Homans; de heer Boudewijn Bouckaert; de heer Dirk Peeters. Samenstelling van de Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken: Voorzitter: de heer Jan Peumans. Vaste leden: mevrouw Karin Brouwers, de heer Dirk de Kort, mevrouw Griet Smaers, de heer Marc Van de Vijver; de heren Pieter Huybrechts, Jan Penris, mevrouw Marleen Van den Eynde; de heren Marino Keulen, Sas van Rouveroij; de heren Steve D'Hulster, Jan Roegiers; mevrouw Lies Jans, de heer Jan Peumans; de heer Peter Reekmans; de heer Dirk Peeters. Plaatsvervangers: de heren Ludwig Caluwé, Carl Decaluwe, Ward Kennes, Johan Sauwens; mevrouw Agnes Bruyninckx-Vandenhoudt, de heer Johan Deckmyn, mevrouw Katleen Martens; de heer Jean-Jacques De Gucht, mevrouw Annick De Ridder; mevrouw Michèle Hostekint, de heer Bart Martens; de heer Bart De Wever, mevrouw Tine Eerlingen; de heer Lode Vereeck; de heer Luckas Van Der Taelen.

3 3 Stuk ( ) Nr. X INHOUD Blz. I. Hoorzitting van 13 januari 2011 met de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid Inleidende uiteenzetting Voorstelling CIW Rol CIW in de overstromingsproblematiek Bekkenstructuren Vragen van de leden Antwoorden...23 II. Hoorzitting van 20 januari 2011 met wetenschappers Professor Jean Berlamont, K.U.Leuven Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden De heer Frank Mostaert, Waterbouwkundig Laboratorium Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden Professor Patrick Meire, Universiteit Antwerpen Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden Dr. Ann Crabbé, Universiteit Antwerpen Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden De heer Peter De Smedt, Universiteit Gent Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden...77 III. Hoorzitting 25 januari 2011 met maatschappelijke actoren Boerenbond en Algemeen Boerensyndicaat Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu Inleidende uiteenzetting...89

4 Stuk ( ) Nr. X Vragen van de leden Antwoorden IV. Hoorzitting van 10 februari 2011 met de waterloopbeheerders Waterwegen en Zeekanaal nv en nv De Scheepvaart Inleidende uiteenzettingen nv Waterwegen en Zeekanaal nv De Scheepvaart Vragen van de leden en antwoorden Vlaamse Milieumaatschappij Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden Vereniging van de Vlaamse Provincies Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden en antwoorden Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden en antwoorden Vereniging van Vlaamse Polders en Wateringen Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden en antwoorden V. Hoorzitting van 17 februari 2011 over de watertoets Afdeling Ruimtelijke Planning van het Departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden Werkgroep Watertoets van de CIW Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden VI. Hoorzitting van dinsdag 22 februari 2011 met de waterketenbeheerders Vlaamse Milieumaatschappij Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden Nv Aquafin Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden

5 5 Stuk ( ) Nr. X 2.3. Antwoorden Vlaams overlegplatform voor de riolerings- en waterzuiveringssector Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden en antwoorden Samenwerking Vlaams Water Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden en antwoorden Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden en antwoorden Infrax/Riobra Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden Antwoorden VII. Hoorzitting van 1 maart 2011 over de internationale dimensie Rijkswaterstaat Nederland en Unie van Waterschappen Inleidende uiteenzettingen Rijkswaterstaat Nederland Unie van Waterschappen Vragen van de leden Antwoorden Internationale Maascommissie en Internationale Scheldecommissie Inleidende uiteenzettingen Internationale Maascommissie Internationale Scheldecommissie Vragen van de leden VIII. Hoorzitting van 3 maart 2011 over risicobeheer en verzekeringen Aon Belgium, COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (Nederland) en CEMAC (België) Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden en antwoorden Assuralia Inleidende uiteenzetting Vragen van de leden en antwoorden IX. Hoorzitting van dinsdag 22 maart 2011 met de Vlaamse provinciegouverneurs Inleidende uiteenzetting Rol van de gouverneur bij noodplanning Rol van de gouverneur in het integraal waterbeleid Hervorming integraal waterbeleid...293

6 Stuk ( ) Nr. X 6 2. Vragen van de leden en antwoorden

7 7 Stuk ( ) Nr. X Op 22 november 2010 besliste het Uitgebreid Bureau van het Vlaams Parlement om de problematiek van waterbeheer en wateroverlast te verwijzen naar de Verenigde Commissies voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed en Mobiliteit en Openbare Werken. De overstromingen van midden november 2010 in Vlaanderen waren de aanleiding voor deze beslissing. Van 13 januari tot 22 maart 2011 hielden de verenigde commissies hoorzittingen met de Coördinatiecommissie Integraal waterbeleid en de bekkencoördinatoren, met diverse wetenschappers over de uitdagingen op het vlak van integraal waterbeleid en watersysteemkennis en met de maatschappelijke actoren en de waterloop- en waterketenbeheerders over hun analyse van het waterbeleid. Afzonderlijke hoorzittingen werden georganiseerd over de watertoets, de internationale dimensie van de waterproblematiek, risicobeheer en verzekeringen. De reeks werd afgesloten door een hoorzitting met Vlaamse gouverneurs over de problematiek van rampenplanning en de werking van de bekkenstructuren. I. HOORZITTING VAN 13 JANUARI 2011 MET DE COÖRDINATIECOMMISSIE INTEGRAAL WATERBELEID 1. Inleidende uiteenzetting De heer Bart Martens, voorzitter: Aan de orde is eerste hoorzitting van de verenigde commissies Openbare Werken en Leefmilieu over de problematiek van de wateroverlast. We beginnen vandaag met een uiteenzetting door een afvaardiging van de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid. Zij hebben reeds een algemene evaluatie op hoofdlijnen gemaakt van de overstromingen in november 2010, die straks zal worden toegelicht. Ik ga ervan uit dat de heer Van Sevencoten en mevrouw De Roeck, respectievelijk voorzitter en secretaris van de CIW, ons wegwijs zullen maken in het landschap van de actoren uit het waterbeleid en de manier waarop zij samenwerken binnen de CIW. Nadien volgt de algemene evaluatie op hoofdlijnen die ons per mail is bezorgd. Dat document lijkt me een goede start om een overzicht te krijgen van het waterbeleid en de problematiek van de overstromingen en om een aantal lessen te kunnen trekken voor de toekomst uit de overstromingen van november Die kunnen we dan tijdens de volgende hoorzittingen verder uitdiepen. Na de uiteenzetting door de CIW krijgen we, in een case-benadering, een toelichting van de coördinatoren van het Nete- en Denderbekken. Beide coördinatoren kunnen aangeven wat die overstromingen in hun bekken hebben betekend, welke maatregelen er al dan niet hebben gewerkt. Specifiek voor het Denderbekken is er ook de vraag hoe de afstemming met Wallonië op het vlak van de waterafvoer is verlopen en wat daarin eventueel beter kan en moet. Aan de hand van die twee cases zullen we dieper ingaan op de specifieke problematiek van het waterbeheer Voorstelling CIW De heer Frank Van Sevencoten, voorzitter CIW: Ik zal beginnen met een korte voorstelling van de CIW. Aansluitend zal mevrouw De Roeck de evaluatienota toelichten. Tot slot zullen de bekkencoördinatoren van Nete en Dender hun cases toelichten. Ik zal het hebben over de opdracht, de samenstelling, de werking, de taken en de realisaties van de CIW. Opdracht De CIW staat in voor de coördinatie van het integraal waterbeleid in Vlaanderen en is opgericht via het Decreet Integraal Waterbeleid van 18 juli Aan dat decreet is een lange geschiedenis voorafgegaan, maar uiteindelijk is via dat DIWB de omzetting van de kaderrichtlijn Water verzekerd. De kaderrichtlijn Water betekent in heel Europa een kleine revolutie in het waterbeleid. In vroegere richtlijnen werd gesproken over middelenverbintenissen. Nu gaat het over een resultaatsverbintenis, met andere woorden een goede waterkwaliteit die moet worden bereikt.

8 Stuk ( ) Nr. X 8 Er zijn nog andere opzienbarende vernieuwingen in het waterbeleid door die kaderrichtlijn en het decreet, meer bepaald de bekken- en de stroomgebiedbenaderingen. Samenstelling Binnen de CIW zijn de organisaties vertegenwoordigd die een essentiële rol in het waterbeleid vervullen op verschillende bestuursniveaus. Op het Vlaamse niveau zitten de entiteiten die het meest betrokken zijn: Leefmilieu, Natuur en Energie, Mobiliteit en Openbare Werken, Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed, Landbouw en Visserij en Economie, Wetenschap en Innovatie. Op het niveau van de lokale waterbeheerders zijn de provincies, gemeenten, polders en wateringen aanwezig in de commissie via hun koepelorganisaties. Voor de waterbedrijven is de koepelorganisatie Samenwerking Vlaams Water in de commissie opgenomen. Werking In het beperkte aantal jaren dat de CIW bestaat en tot taak had het integraal waterbeleid in Vlaanderen van de grond te krijgen, werkt de CIW met een meerjarenplanning en met werkplannen. De commissie wordt in haar werking bijgestaan door een secretariaat, een permanente projectgroep en verschillende werkgroepen. De beslissingen die de CIW neemt, worden voorbereid in de permanente projectgroep en in de werkgroepen waar niet alleen leden van de CIW zitten, maar ook deskundigen. De CIW komt vijf keer per jaar samen. Het overzicht van de werkgroepen in de presentatie geeft een inzicht in de breedte van het werkveld en het takenpakket van de CIW. Voor elke werkgroep is een voorzitter aangeduid. De beslissingen die we nemen, worden voorbereid in de werkgroepen, waar vertegenwoordigers van de verschillende leden in zitten, zodat de CIW voorstellen van beslissing krijgt, waarover in de grootst mogelijke mate een akkoord is. Zo krijgen we daar consensus. In uiterst beperkte gevallen moeten we aan de regering een dossier voorleggen waarover we niet tot een consensus zijn gekomen. Taken De taken van de CIW zijn het coördineren van het integraal waterbeleid en ervoor zorgen dat er een uniforme aanpak is van de bekkenwerking in Vlaanderen. De taken zijn nader gedefinieerd in een uitvoeringsbesluit van de Vlaamse Regering van De CIW moet de waterbeleidsnota voorbereiden, waarin de Vlaamse Regering de krachtlijnen geeft van haar visie over integraal waterbeleid, moet de Vlaamse delen van de stroomgebiedbeheerplannen van Schelde en Maas voorbereiden en staat ook in voor het openbaar onderzoek van deze plannen. De CIW moet de afstemming tussen de verschillende waterbeheerplannen verzekeren en werkt methodieken en richtlijnen voor de opmaak van de bekken- en deelbekkenbeheerplannen uit. De CIW moet de toepassing van de instrumenten initiëren en begeleiden. Ik noem als voorbeeld de watertoets. Heel belangrijk is ook de rapportering aan de Europese Commissie inzake de uitvoering van de kaderrichtlijn Water en de Overstromingsrichtlijn. De CIW is bijgevolg aangeduid als de bevoegde autoriteit voor de implementatie van de kaderrichtlijn Water en de Overstromingsrichtlijn in Vlaanderen. De CIW stimuleert ook de verspreiding en het verzamelen van watersysteemkennis. We waken over de uniforme aanpak van de bekkenwerking, onder andere door de uitwerking van richtlijnen. De CIW organiseert minstens een keer per maand een overleg met de bekkensecretariaten om de werking te stroomlijnen. Realisaties Sinds de oprichting in 2004 hebben we in Vlaanderen de verdere uitwerking van het integraal waterbeleid mogelijk gemaakt en geïnitieerd. Er zijn verschillende realisaties op het vlak van wetgeving, waterbeheerplannen, communicatie, watersysteemkennis en andere. Inzake wetgeving zijn we begonnen met een aantal uitvoeringsbesluiten bij het decreet. Het uitvoeringsbesluit voor de geografische indeling van de watersystemen en de organisatie van het waterbeleid van september 2005 hebben we eerst voorbereid. Nadien kwam het uitvoeringsbesluit watertoets in juli 2006 tot stand, en het uitvoeringsbesluit financiële instrumenten. Onlangs hebben we een voorstel tot aanpassing van het uitvoeringsbesluit watertoets voorbereid, onder andere in het kader van de vereenvoudiging van de toepassing van die watertoets.

9 9 Stuk ( ) Nr. X Ook de omzetting van de Overstromingsrichtlijn naar de Vlaamse wetgeving via de aanpassing van het Decreet Integraal Waterbeleid van juli 2010 en de recente beslissing van de Vlaamse Regering met betrekking tot de voorlopige risicobeoordeling is door ons voorbereid. De Europese Commissie kijkt steeds meer naar wat we doen en wat we rapporteren over de verschillende richtlijnen. Wat we nu bijvoorbeeld zeggen over de stand van zaken van de Nitraatrichtlijn, wordt nauwkeurig getoetst aan wat we zeggen in het kader van andere richtlijnen. Recent hebben we een voorstel tot vereenvoudiging van de plannen, overlegstructuren en procedures van het Decreet Integraal Waterbeleid uitgewerkt op vraag van minister van Leefmilieu Joke Schauvliege. In uitvoering van de kaderrichtlijn hebben we de nieuwe kwaliteitsnormen voor het oppervlaktewater, de waterbodems en het grondwater voorbereid. We hebben ook de leidraad en de code van goede praktijk voor bagger- en ruimingspecie, de ministeriële omzendbrief voor het onderhoud van de openbare rioleringen en collectoren en een voorstel van ministerieel besluit betreffende de beheerregeling van exoten voorbereid. Tot slot hebben we eind 2010 een voorstel tot aanpassing van het besluit betreffende de handelingen van algemeen belang voorbereid. Wat de plannen betreft, hebben we de eerste waterbeleidsnota voorbereid. De Vlaamse Regering heeft deze nota op 8 april 2005 goedgekeurd. We hebben de bekkenbeheerplannen en de jaarlijkse bekkenvoortgangsrapporten voorbereid. De bekkenbeheerplannen, die in januari 2009 door de Vlaamse Regering zijn goedgekeurd, vormen een mijlpaal in het waterbeleid in Vlaanderen. We hebben het openbaar onderzoek ervan ondersteund. We hebben recent een herziening van de West-Vlaamse bekkenbeheerplannen voorgelegd. De stroomgebiedbeheerplannen voor Schelde en Maas, die door de Vlaamse Regering op 8 oktober 2010 zijn goedgekeurd, zijn uiteraard ook door ons voorbereid. Aan de basis van deze stroomgebiedbeheerplannen liggen de analyses van de stroomgebieden van de Schelde en de Maas en het monitoringprogramma watertoestand. We hebben aan de Europese Commissie gerapporteerd over de vastgestelde stroomgebiedbeheerplannen. Deze plannen kunnen op onze website worden geraadpleegd. Wat de communicatie betreft, zijn we verantwoordelijk voor een aantal publicaties. De CIW publiceert vijfmaal per jaar een nieuwsbrief. Er werden ook een aantal brochures gepubliceerd, meer bepaald over de eerste waterbeleidsnota in 2005, over het waterbeleid in Vlaanderen in 2007 en over de watertoets in het licht van ruimtelijke plannen in We hebben ook folders uitgegeven en studiedagen georganiseerd. Daarnaast ondersteunen we ook de communicatie van de bekkensecretariaten. Ik vestig hier specifiek de aandacht op de studiedag over water en landbouw die we in het voorjaar van 2010 hebben georganiseerd. In het najaar van 2010 hebben we, in de context van het Europees voorzitterschap, de studiedag Floods and economics georganiseerd. Wat de watersysteemkennis betreft, hebben we in 2007 een belangrijk congres georganiseerd. Naar aanleiding daarvan is er een congresboek verschenen. Verder zijn er nog de waterfora. In 2011 organiseren we een waterforum over de adaptatie aan de klimaatverandering. Andere, maar daarom niet minder belangrijke realisaties, omvatten de operationalisering van de overlegstructuren op het bekken- en het deelbekkenniveau. We hebben advies uitgebracht over de projecten waarvoor de CIW in het licht van de watertoets de adviesinstantie vormt. We hebben de subsidieaanvragen voor lokale projecten voor het Rubiconfonds van 2007 tot 2009 geadviseerd. We hebben een lijst van prioritair te onderzoeken waterbodems opgesteld. We hebben de strategische visie voor de watervoorziening en voor het watergebruik gefinaliseerd. In het kader van de herziening van de Benelux-beschikking hebben we een strategische prioriteitenkaart inzake vismigratie opgesteld. We besteden ook veel aandacht aan de verzekering van de inbreng en de interesse van het middenveld. Ik hoop dat mijn algemene toelichting duidelijk heeft gemaakt wat in de loop van de voorbije vijf jaar op het getouw is gezet. Ik geef nu het woord aan mevrouw De Roeck, die de rol van de CIW in de actuele overstromingsproblematiek zal toelichten Rol CIW in de overstromingsproblematiek Mevrouw Lieve De Roeck, secretaris CIW: Voorzitter, ik zal ingaan op de lopende initiatieven van de CIW

10 Stuk ( ) Nr. X 10 naar aanleiding van de overstromingsproblematiek in november 2010 en op de activiteiten die in het werkplan voor 2011 en in de meerjarenplanning van de CIW zijn opgenomen. Tot slot zal ik concreet ingaan op de eerste aanbevelingen die de CIW in haar eerste evaluatienota heeft geformuleerd. Lopende initiatieven Op basis van de input van de verschillende waterbeheerders is een eerste evaluatienota opgesteld. Momenteel wordt een grondige inventarisatie van de overstromingen van november 2010 opgemaakt. In dit verband bezoeken de bekkensecretariaten alle gemeenten. Op basis van de aldus verzamelde informatie worden de overstromingsgrenzen in kaart gebracht en wordt alle informatie van de lokale en de gewestelijke waterbeheerders verzameld. Het doel van de inventarisatie bestaat eruit informatie te verzamelen die maximaal bruikbaar is voor een aanpassing van de modellen en de kaarten van de waterbeheerders, voor de implementatie van Overstromingsrichtlijn, voor de optimalisatie van het instrument van de watertoets en voor de toekomstige waterbeheerplannen. Daarnaast loopt er een evaluatie van de effectiviteit van de watertoets in de recente overstromingsgebieden. Al deze lopende initiatieven zullen tegen mei 2011 resulteren in een grondiger globaal evaluatierapport van de voorbije overstromingen. Het is daarbij de bedoeling om ook verdergaande voorstellen tot bijsturing en aanvulling van het beleid te formuleren. Werkplan 2011 en meerjarenplanning Er zijn ook heel wat activiteiten die reeds ingepland werden in het werkplan 2011 en in de meerjarenplanning van de CIW met betrekking tot de overstromingsproblematiek. Concreet met betrekking tot planning en beleid zullen we in uitvoering van de Europese Overstromingsrichtlijn overstromingsgevaarkaarten, overstromingsrisicokaarten en risicobeheerdoelstellingen opmaken, en tegen eind 2015, ook risicobeheerplannen. Ik benadruk dat we in Vlaanderen al jaren bezig zijn met een onderbouwing van het overstromingsbeleid. We hebben er al heel wat tijd en werk in geïnvesteerd, en er is al heel veel informatie en kaartmateriaal beschikbaar. Ook in de eerste generatie waterbeheerplannen werden al heel wat maatregelen opgenomen. We starten dus zeker niet van nul, maar de Overstromingsrichtlijn biedt een verdergaand kader. We plannen ook om tegen december 2011 vanuit de CIW een bijdrage te leveren aan het Vlaams adaptieplan. Met betrekking tot de regelgeving zullen we in 2011 verder werk maken van de actualisatie van de code van goede praktijk voor rioolstelsels met duidelijke richtlijnen voor de noodzakelijke buffercapaciteit, de aanleg, de inrichting en het beheer van infiltratiebekkens. Parallel hieraan werken we ook een aangepaste stedenbouwkundige verordening uit in functie van het langer vasthouden en plaatselijk infiltreren van regenwater. We voorzien tegen eind 2011 al in een actualisatie van de kaart van overstromingsgevoelige gebieden bij het uitvoeringsbesluit inzake de watertoets, naar aanleiding van de recente overstromingen. Vervolgens voorzien we ook in een actualisatie van die kaarten om de twee à vijf jaar. Tegen mei 2011 werken we een regeling uit met betrekking tot de informatieplicht van notarissen bij de aankoop van onroerende goederen gelegen in overstromingsgevoelige gebieden. Nog tegen mei 2011 wordt een uitvoeringsbesluit bij het Decreet Integraal Waterbeleid uitgewerkt waardoor het mogelijk zal zijn om tussentijds overstromingsgebieden af te bakenen buiten de zesjaarlijkse cyclus van de waterbeheerplannen. Met betrekking tot het communiceren en sensibiliseren werden in het werkplan en de meerjarenplanning ook heel wat initiatieven opgenomen in het kader van de overstromingsproblematiek. Tegen maart 2011 wordt een bestek voorbereid voor de uitwerking van een portaalsite crisiscommunicatie. Er worden ook informatiedagen over de Overstromingsrichtlijn voor waterbeheerders georganiseerd en er wordt in de eerste helft van 2011 een brochure opgemaakt die de gezinnen inlicht over overstromingsgevoelige gebieden. Specifiek in het kader van het instrument watertoets voorzien we in een vernieuwing en uitbreiding van het internetinstrument. Er komt een inhoudelijk luik met duidelijke richtlijnen voor ontwerpers, initiatiefnemers, vergunningverleners en adviesverleners. Er komen ook verdergaande opleidingen ter ondersteuning van de vergunningverleners en adviesverleners bij hun takenpakket in het licht van de watertoets. Ook kennis- en databeheer is een belangrijk aspect van ons werkplan. Op 11 februari 2011 organiseren we een

11 11 Stuk ( ) Nr. X waterforum waarin de adaptatie aan klimaatverandering centraal staat. De resultaten van de besprekingen moeten zorgen voor een overzicht van de bestaande kennis en vooral ook van de nog ontbrekende kennis. We zijn ook bezig met de graduele uitbouw van een databank Zoet- en Brakwater Vlaanderen zodat de informatie beschikbaar wordt via één toegang. Dit was een kort overzicht van de acties die zijn opgenomen in het werkplan en het meerjarenplan van de CIW. Voor het volledige werkplan verwijs ik graag naar onze website, want daarop komen nog heel wat andere aspecten en thema s aan bod. Aanbevelingen CIW Ik kom tot de aanbevelingen in het eerste evaluatierapport van de CIW. Ze werden geformuleerd op basis van een eerste beschrijving van de situatie van de overstromingen, een aantal elementen moet nog verder worden onderzocht op basis van de lopende inventarisatie. De aanbevelingen werden gegroepeerd in zes punten: ruimte voor water en vasthouden aan de bron, infrastructuur en onderhoud, crisiscommunicatie, samenwerking, databeheer en watersysteemkennis, juridische instrumenten. De aanbeveling inzake ruimte voor water en vasthouden aan de bron luidt dat we verder maximaal moeten inzetten op een beleid dat tot doel heeft het water zo veel mogelijk vast te houden aan de bron, dat de buffercapaciteit moet worden verhoogd en dat de infiltratie moet worden bevorderd. Daartoe werden al een aantal initiatieven opgenomen in ons werkplan. De recente overstromingen hebben nogmaals aangetoond dat het cruciaal is om de beschikbare bergingscapaciteit maximaal te vrijwaren en waar mogelijk ook te herstellen. Dat zal niet volstaan, we zullen ook bijkomende bergingscapaciteit moeten creëren. In dit kader staan verschillende projecten op stapel bij de waterbeheerders. In het kader van ruimte voor water verwijs ik ook naar de uitvoering van de actie toetsing signaalgebieden, opgenomen in de bekkenbeheerplannen en waar straks Bram Abrams verder toelichting over zal geven. Met betrekking tot infrastructuur en onderhoud wijst de CIW op de noodzaak om noodherstelmaatregelen uit te voeren. Naar aanleiding van de recente wateroverlast zijn waterlopen en infrastructuur immers aangetast. Een versnelde uitvoering van die programma s is dus noodzakelijk. De uitvoering van reeds geplande projecten, opgenomen in de waterbeheerplannen, moet verzekerd worden en in de mate van het mogelijke moeten projecten versneld uitgevoerd worden. Het is belangrijk om te investeren in een nog efficiëntere sturing van de infrastructuur onder meer door automatisering van alle kunstwerken. Andere belangrijke punten zijn het inzetten van noodpompen om overtollig water weg te pompen naar de zee en het garanderen van een veilige afvoer. De CIW wijst erop dat het in Vlaanderen niet mogelijk zal zijn om de bevolking te beschermen tegen elk overstromingsrisico. We moeten beleidsmatige keuzes maken en veiligheidsnormen bepalen voor het ontwerpen van infrastructuur. Het ideale moment om die veiligheidsnormen uit te werken, is de opmaak van de overstromingsrisicobeheerplannen. Het is gebleken dat het klassieke waterbeheer stilaan zijn limiet begint te bereiken. We moeten steeds meer inzetten op preventie en paraatheid. Met betrekking tot crisiscommunicatie moet worden gewerkt aan een toegang via één portaalsite. Dat aspect is reeds opgenomen in het werkplan van de CIW. Minstens even belangrijk is het verder bouwen aan de onderliggende voorspellingstools voor de overstromingen. Door die onderbouwing kunnen waterbeheerders en veiligheidsdiensten gerichter geïnformeerd, beter ondersteund en gerichter geadviseerd worden over wat er moet gebeuren bij crisissituaties. Ook het meer robuust maken van meetsystemen is cruciaal om ervoor te zorgen dat meetsystemen en voorspellingssystemen operationeel blijven in crisissituaties. De CIW wijst ook op de noodzaak om bijzondere noodplannen voor overstromingen verder uit te werken, samen met de waterbeheerders, en vooral op de noodzaak om oefeningen hierover te organiseren zodat waterbeheerders en hulpdiensten maximaal voorbereid zijn op crisissituaties. Het is essentieel om te beschikken over een adequate permanentieregeling. Het is cruciaal dat bij kritieke situaties een maximale beschikbaarheid is van elektromechanici, hydrologen, ingenieurs en terreinmedewerkers.

12 Stuk ( ) Nr. X 12 De samenwerking naar aanleiding van de overstromingen in november 2010, tussen de waterbeheerders en de hulpdiensten, tussen de waterbeheerders onderling en met de waterbeheerders van de andere gewesten en landen, werd globaal genomen als goed beschouwd. Dat betekent niet dat er niet nog een aantal zaken kunnen worden geoptimaliseerd. Specifiek met betrekking tot de samenwerking tussen waterbeheerders en de hulpdiensten, kan de informatiedoorstroming nog verder worden verbeterd. Het is aan te bevelen om voor bepaalde concrete situaties initiatieven te nemen om waterbeheerders en lokale besturen samen te brengen om probleempunten en oplossingen inzake wateroverlast gebiedsgericht en concreet te bespreken. Verdere afspraken met andere gewesten en landen zullen worden gemaakt binnen de bestaande intergewestelijke en internationale overlegplatforms. Er is een optimalisatie mogelijk met betrekking tot de uitwisseling van gegevens inzake afvoervoorspellingen. Binnen de Internationale Scheldecommissie is in 2011 een oefening gepland met betrekking tot hoog water om te zien hoe daar nog verdere afstemming mogelijk is. Na crisissituaties moeten we steeds het moment aangrijpen om aan databeheer te doen. De CIW heeft tot taak om alle informatie die beschikbaar is bij de gewestelijke en de lokale waterbeheerders, te verzamelen en te documenteren. De partners van de CIW zullen een protocol opstellen met betrekking tot het inlassen van helikoptervluchten bij wateroverlast omdat helikopterbeelden een belangrijk hulpmiddel zijn bij het in kaart brengen van overstromingen. Tot slot zijn er een aantal aanbevelingen met betrekking tot juridische instrumenten. Voor de snelle uitvoering van investeringen en beheerprogramma s is het cruciaal dat de procedures ingekort en minder complex gemaakt worden. Voor onderhoudswerken en grondverwervingsprocedures is een vereenvoudiging noodzakelijk. Het instrument watertoets moet verder uitgewerkt worden tot een krachtig instrument en de lopende evaluatie in specifieke cases zal hiertoe heel wat informatie bieden. Vanuit de CIW wordt gevraagd het Rubiconfonds opnieuw operationeel te maken en te heroriënteren om ook planschade te betalen voor gebieden waar er een conflict is tussen bestemming van een ruimtelijk plan en de overstromingsproblematiek. Andere pistes die verder kunnen worden onderzocht, zijn het introduceren van publieke erfdienstbaarheid van waterbuffering, het creëren van een typevoorschrift overstromingsgebied in overdruk en de evaluatie van de toepasbaarheid van het Dijkendecreet in het kader van het versneld uitvoeren van infrastructuurwerken. Tot slot dient er een informatieplicht te komen naar potentiële kopers van onroerend goed gelegen in overstromingsgevoelig gebied. Zoals ik al heb toegelicht, is daarvoor een initiatief opgenomen in het werkplan van de CIW Bekkenstructuren De heer Bram Abrams, coördinator Netebekken: Na de toelichting op Vlaams niveau geef ik een toelichting op bekkenniveau. Het juridische kader voor de werking op bekkenniveau is ook het Decreet Integraal Waterbeleid uit De structuren werden in alle bekkens in 2006 formeel gestart. We werken dus al vier jaar onder de huidige vorm. Praten over bekkens kan niet zonder iets te zeggen over de stroomgebiedbenadering die wordt opgelegd door de Europese kaderrichtlijn Water. Die bepaalt de grenzen van de werkingsgebieden. Er zijn in Vlaanderen elf bekkens afgebakend. De bekkengrenzen volgen dus de grenzen van het watersysteem en niet de administratieve grenzen. De bekkenstructuren hebben drie pijlers. De bestuurlijke pijler, het bekkenbestuur, is samengesteld uit vertegenwoordigers van het Vlaamse Gewest, ambtenaren die zijn aangeduid door de bevoegde ministers. Er zijn ook provinciale mandatarissen, meestal gedeputeerden. De mandatarissen vanuit de gemeenten zijn meestal schepenen, die per deelbekken zijn vertegenwoordigd in het bekkenbestuur. De bekkenbesturen worden voorgezeten door de provinciegouverneur. De maatschappelijke pijler bestaat uit de bekkenraad waarin de vertegenwoordigers zetelen van de maatschappelijke belangengroepen die te maken hebben met het integrale waterbeleid. De ambtelijke pijler bestaat uit twee delen. Enerzijds is er het ruimere ambtelijk bekkenoverleg, de

13 13 Stuk ( ) Nr. X ambtelijke tegenhanger van het bekkenbestuur. Anderzijds is er het bekkensecretariaat, bestaande uit een bekkencoördinator en de planningsverantwoordelijken. Dit secretariaat kan worden beschouwd als de organisator van de werking van de verschillende structuren op bekkenniveau. Het bekkenbestuur neemt de beslissingen. Het moet het ontwerp van bekkenbeheerplan goedkeuren. Het moet elk jaar het bekkenvoortgangsrapport vaststellen. Het brengt vele decretaal opgelegde adviezen uit, onder andere een advies met betrekking tot de investeringsprogramma s van de verschillende waterbeheerders. De bekkenraad zorgt, zeker bij de belangrijke dossiers, voor de maatschappelijke inbreng. Het bekkensecretariaat zorgt, samen met het ambtelijk bekkenoverleg, voor de ambtelijke voorbereiding van alles wat in de bekkenraad en het bekkenbestuur wordt besproken. Er wordt op het bekkenniveau volgens de stroomgebiedbenadering gewerkt aan een integrale aanpak. Binnen een bekken zijn er verschillende beheerders en actoren die allemaal met water bezig zijn. De bedoeling van de bekkenwerking is om op een concreet niveau alle acties op elkaar af te stemmen, om er prioriteiten in aan te brengen en om ze op te volgen. Het Decreet Integraal Waterbeleid heeft daarvoor een aantal instrumenten in het leven geroepen, onder andere het bekkenbeheerplan, het bekkenvoortgangsrapport en de adviezen die deze structuren moeten uitbrengen. We proberen met deze aanpak ook de projecten op het terrein concreet te verbeteren of te versnellen. Er zijn voorbeelden die aantonen dat de besprekingen binnen de bekkenstructuren wel degelijk voor vooruitgang op het terrein zorgen. Wat doen nu de bekkenstructuren in het kader van de overstromingsproblematiek waarmee we voorbije periode werden geconfronteerd? Een eerste actie is de toetsing van de signaalgebieden. Deze actie komt in alle bekkenbeheerplannen voor. Men is nu volop bezig met de uitvoering van die actie. Een signaalgebied is een onbebouwd gebied in een harde gewestplanbestemming dat is een gebied dat is bestemd als woon- of industrie- of recreatiegebied waarvan we nu al vermoeden dat er mogelijk een watergevoeligheid is. Deze gebieden zijn aangeduid in de bekkenbeheerplannen, maar er zijn verder geen uitspraken over gedaan. Deze toetsing van de signaalgebieden wil nu net deze uitspraken doen. Aan de hand van een uitgebreide, proactieve analyse van deze gebieden wil men conclusies en aanbevelingen formuleren. Deze conclusies worden besproken in de bekkenstructuren om er een draagvlak voor te creëren. Dat is nodig, want die conclusies kunnen soms moeilijk liggen. Daarna moeten de conclusies worden doorvertaald via de geëigende planprocessen inzake ruimtelijke ordening. We hebben de ambitie om tegen eind 2012 het merendeel van de signaalgebieden in Vlaanderen te hebben behandeld. Om de relevantie van dit alles aan te tonen laat ik een figuur zien waarop u een voorbeeld ziet van twee signaalgebieden in het Netebekken. Dit gebied ligt in woongebied. Een andere figuur toont dezelfde signaalgebieden, maar dan geprojecteerd op een digitaal hoogtemodel. Die gebieden liggen duidelijk in de laagste delen van de vallei. We zitten hier met een combinatie van woongebied in een uitgesproken valleigebied. Een andere concrete actie is minder preventief maar daarom niet minder belangrijk, met name de inventarisatie van de overstromingen van november De bekkensecretariaten gaan alle gemeenten af om die overstromingen te karteren en om te polsen naar allerlei knelpunten. Het is belangrijk dat die knelpunten en overstromingen uniform en structureel worden geïnventariseerd om er nadien ook mee aan de slag te kunnen gaan. In een aantal bekkens gebeurt die inventarisatie ook in samenwerking met de deelbekkenstructuren. Er wordt op een zeer gedetailleerd niveau ingetekend waar het water in november 2010 heeft gestaan. Een volgende actie waar de bekkenstructuren een meerwaarde bieden, is het bekkenvoortgangsrapport De bekkenstructuren moeten jaarlijks een bekkenvoortgangsrapport goedkeuren dat eigenlijk een opvolging is van de uitvoering van het integraal waterbeheer en -beleid binnen het bekken. Uiteraard zal er in het voortgangsrapport voor 2010 bijzondere aandacht zijn voor die overstromingen. Op basis van die geïnventariseerde knelpunten moeten we proberen in dit bekkenvoortgangsrapport concrete aanbevelingen te formuleren voor de toekomst. Eventueel moeten sommige prioriteiten die zijn vastgelegd in dit voortgangsrapport worden bijgestuurd op basis van wat de voorbije overstromingen ons hebben geleerd. De bekkenwerking kan een meerwaarde bieden via de uitwerking van integrale projecten. De aanpak van wateroverlast is vaak een complex gegeven met zeer veel betrokkenen en facetten. Het is dan ook belangrijk dat de juiste partners worden samengebracht. Het is de bedoeling dat de diverse Vlaamse en lokale betrokkenen worden samengebracht en dat zij een gemeenschappelijke aanpak uitwerken voor een bepaalde problematiek.

14 Stuk ( ) Nr. X 14 Netebekken Ik wil het nu in het bijzonder hebben over de situatie in het Netebekken. Ik heb de indruk dat hier en daar de perceptie leeft dat het Netebekken gevrijwaard is gebleven van problemen tijdens de voorbije periode van wateroverlast. Die stelling moet echter worden genuanceerd. De huidige inventarisatie leert ons dat de overlast weliswaar niet grootschalig was, maar dat er op diverse plaatsen sprake is geweest van een ernstige dreiging van wateroverlast. In het Netebekken was er in vergelijking met andere bekkens minder grootschalige wateroverlast. Dat kan worden verklaard door een aantal specifieke kenmerken van het Netebekken. In het Netebekken hebben we te maken met relatief veel zandbodem. Die bodem heeft een vrij grote permeabiliteit waardoor er minder snel verzadiging zal optreden en de oppervlakkige afstroming minder groot is. Een aspect dat ook speelt, is het relatief vlakke reliëf van het bekken. Een ander niet-onbelangrijk aspect is het nog relatief natuurlijke karakter van het Netebekken. Dat natuurlijke karakter maakt dat het watersysteem de mogelijkheid heeft om de natuurlijke overstromingsgebieden die er nog zijn, ook aan te spreken. Deze context verklaart waarom we in het Netebekken geconfronteerd zijn met beduidend minder extreme debieten dan bijvoorbeeld in het Denderbekken. In het Denderbekken was er sprake van debieten die eens om de honderd jaar voorkomen, in het Netebekken was gemiddeld gezien sprake van debieten die eens om de tien jaar kunnen voorkomen. Dat verschil in terugkeerperiode van debieten zit voor een groot deel in die verschillende context. Een andere reden waarom een grootschalige wateroverlast is vermeden, is uiteraard het accuraat ingrijpen van zowel de waterbeheerders als de hulpdiensten op verschillende plaatsen. Een ander aspect dat ook speelt, is dat de gedane investeringen binnen het Netebekken hun nut hebben bewezen. Ik doel dan vooral op overstromingsgebieden en de noodpompen die hier en daar staan. Tijdens de voorbije overstromingen heeft een bepaalde, soms toevallige, samenloop van omstandigheden hier en daar geleid tot het uitblijven van grootschalige overlast. Dat brengt me bij de conclusie dat het aspect van ruimte voor water, dat ook aan bod komt als een van de eerste aanbevelingen uit de eerste evaluatie van de CIW, een aandachtpunt is en moet blijven binnen het bekken. Een bekkenbeheerplan is een integraal plan met een visie op het watersysteem in het bekken. Maar een bekkenbeheerplan is ook een zeer concreet plan. Er zijn 117 acties opgenomen in het bekkenbeheerplan van het Netebekken. Van die acties gaan er 23 over het bestrijden van wateroverlast. Er zijn concrete acties geformuleerd over het vasthouden van water, het gecontroleerd bergen van water en het veilig afvoeren van overtollig water. In het bekkenbeheerplan van het Netebekken zijn ook twee overstromingsgebieden afgebakend. Binnen die afgebakende gebieden zijn de juridische instrumenten uit het Decreet Integraal Waterbeleid van toepassing. Ik denk dan aan het recht van voorkoop en de vergoedingsplicht. De integrale aanpak komt ook in de plannen naar voren. Zo is er voor de Kleine Nete een integraal project uitgewerkt. Een ander voorbeeld van een integrale aanpak is het Sigmaplan dat binnen het Netebekken een aantal zeer belangrijke projecten heeft. Uiteraard zijn er ook meer generieke zaken in een dergelijk bekkenbeheerplan, onder andere 96 aanbevelingen. Een aantal van die aanbevelingen slaan concreet op het aanpakken of vermijden van die wateroverlast. Het voortgangsrapport van 2009 over de toestand eind 2009-begin 2010 leert ons dat 21 procent van al die acties die in bekken- en deelbekkenbeheerplannen zijn opgenomen, is uitgevoerd. Acht procent is in uitvoering. Onder de reeds uitgevoerde acties zijn er ook een aantal acties die de noodzakelijke bijkomende ruimte voor water hebben gecreëerd. Een voorbeeld is het overstromingsgebied aan de Duwijckloop te Lier. Als we het hebben over de realisaties, is het ook relevant om het voorbereidende en al zeer concrete studiewerk te vermelden. Het Sigmaproject Grote Nete is voor het Netebekken een zeer belangrijk project dat al in een vergevorderd stadium zit inzake studiewerk. Ook voor een heel aantal projecten binnen de vallei van de

15 15 Stuk ( ) Nr. X Kleine Nete zijn de dossiers ver gevorderd. Tot slot toon ik nog een overzicht van de projecten rond ruimte voor water die nog in de pijplijn zitten. Het zou me te ver leiden om al die projecten concreet te overlopen. Denderbekken Mevrouw Annelies Sevenant, coördinator Denderbekken: Ik wil graag mijn presentatie over het Denderbekken beginnen met een sfeerbeeld van het meest afwaartse deel van de Bellebeek, ter hoogte van Liedekerke en Affligem. Dat gebied werd vrij zwaar getroffen. We kunnen ons natuurlijk afvragen waarom het Denderbekken steeds zo zwaar wordt getroffen. Er zijn enkele specifieke redenen waarom dat bekken steeds in de brokken deelt. De historische benaming van de Dender is Tanaris en betekent niets minder dan bruisende rivier. Ooit moet de Dender een naar Vlaamse normen vrij levendige rivier zijn geweest. De reden daarvoor is dat er een relatief groot verval is tussen Ath en Dendermonde, de plaats waar de Dender in de Schelde uitmondt. Van die ooit bruisende rivier heeft men een bevaarbare waterloop gemaakt. Men heeft de waterloop gekanaliseerd en er zijn stuwsluizen aangebracht, wat betekent dat de afvoer van het water wordt belemmerd. De Dender is ook een neerslagrivier, maar dat geldt ook voor de boven- en zijlopen van de Dender. Dat betekent dat een kortstondige bui een was kan veroorzaken, waardoor er een heel hoog debiet is op korte tijd. Dat is te wijten aan het reliëf. Er zijn steile valleiranden, waardoor het regenwater heel vlug afstroomt. Daar bovenop is er de typische bodemsituatie. Ten zuiden van Aalst hebben we voornamelijk te maken met leembodems die moeilijker infiltreren en het effect van de neerslagrivier versterken. In november 2010 hadden we te maken met een vrij verzadigde bodem, waardoor de afvoer werd versneld. Er is heel veel neerslag gevallen, en in Wallonië nog veel meer. Voor het Denderbekken is dat zeker van belang omdat een aantal bovenlopen en de Dender zelf er ontspringen. Het maximale debiet dat werd opgemeten in Overboelare was 120 kubieke meter per seconde. In vergelijking met de overstroming van eind 2002, begin 2003 is dat 50 procent hoger. Daar bovenop komt dat de piekafvoer van het Waalse deel van de Dender bijna gelijktijdig verliep met de piekafvoer van de zijlopen van de Dender. Daardoor kwam er enorm veel water in de Dender en was er een grote afvoergolf die zich heel traag bewoog. Tot dinsdag 16 november werden er nog kritieke toestanden verwacht in Aalst. In het bekkenbeheerplan van het Denderbekken zijn er 104 acties. In de deelbekkenbeheerplannen zijn er meer dan 400 acties opgenomen. 41 van die 104 acties hebben rechtstreeks te maken met het bestrijden van wateroverlast door bergen, afvoeren en vasthouden. In ons bekkenbeheerplan zijn er twee overstromingsgebieden afgebakend. Voor die gebieden gelden de juridische instrumenten. Het betekent niet dat er slechts twee overstromingsgebieden worden aangelegd. Er zijn er nog veel meer gepland. Ook in ons bekkenbeheerplan zijn er veel aanbevelingen gemaakt voor gemeenten, de Vlaamse overheid, sectoren en burgers. Die hebben te maken met het gewenste beleid en zijn een vertaling van de visie in ons plan. Vanuit het bekkensecretariaat werken we daar concreet aan via sensibiliseringsacties. Volgens het bekkenvoortgangsrapport 2009 is 20 procent van de acties uitgevoerd, en 7 procent is in uitvoering. Er zijn verschillende gecontroleerde overstromingsgebieden aangelegd in het Denderbekken. Er is een slibruiming gebeurd op het afwaartse, Oost-Vlaamse deel van de Marke. Voor het Denderbellebroek wordt een nieuwe gravitaire ontwateringsconstructie gebouwd. Het Denderbellebroek ligt ter hoogte van de monding in de Schelde. Op die manier kan de afvoer naar de Schelde, die tijgebonden is, veel vlugger verlopen. Naar aanleiding van de wateroverlast in zijn er enkele dijken aangelegd in Overboelare en zijn er op verschillende plaatsen langs de Dender New Jerseys geïnstalleerd. Dat zijn kleine dijkjes van 60 centimeter hoog. Er zullen bijkomende GOG s worden aangelegd in het Denderbekken, op de zijlopen van de Marke, op de Molenbeek te Zandbergen en op de Molenbeek-Kalsterbeek. Ook voor de Marke is er binnen het bekkenbeheerplan een integraal project gedefinieerd. Een van de aspecten van het integraal project is het hermeanderen, dus de oude meanders opnieuw in verbinding stellen met de Marke, en ook de oude Marke als vismigratieloop gebruiken. Dat creëert bijkomende bergingscapaciteit. Van de bestaande wachtbekkens op de Bellebeek en de Vondelbeek zal men de sturing vernieuwen en van een groot aantal wachtbekkens zal men de capaciteit vergroten.

16 Stuk ( ) Nr. X 16 Op het Vlaamse deel van de Dender zijn er acht stuwsluizen. Deze zijn verouderd. In Wallonië is een groot aantal stuwsluizen vernieuwd en geautomatiseerd. Als alle stuwsluizen, ook de meest afwaartse in Wallonië, vernieuwd zullen zijn, kunnen we een snellere afvoer verwachten naar Vlaanderen. In die zin kan Vlaanderen niet achterblijven. Er zal gestart worden met de vernieuwing van de stuwsluis in Aalst en Geraardsbergen. Daarvoor zijn er nu studies en het vergunningstraject dat loopt. Meestal begint men stroomafwaarts, maar de arbeidsomstandigheden van de sluis te Geraardsbergen vereisen dat eerst Geraardsbergen wordt aangepakt. Een volgend project dat op stapel staat, is de herkalibrering van het traject van de Dender van Aalst tot Dendermonde. Dat wordt opgewaardeerd voor schepen tot 1350 ton. Die werken zullen dus hun implicaties hebben op de afvoercapaciteit. De beheerder van de Dender zal ook een aantal dijken verhogen in Overboelare. Bij de recente overstromingen is gebleken dat die iets hoger moeten zijn, en dat wordt verder onderzocht. Een actie uit het bekkenbeheerplan is het evalueren van de bebouwing in overstromingsgebied en nagaan of het niet beter zou zijn om bepaalde bebouwingen te onteigenen en te verwijderen. Om die actie te kunnen uitvoeren is er voldoende draagvlak noodzakelijk op alle niveaus. Tot nu toe heb ik de nadruk gelegd op terreinrealisaties. Uiteraard zijn we in de bekkensecretariaten ook bezig met werk achter de schermen. Als voorbeeld wil ik één actie vermelden die gaat over erosie. In 2009 hebben we een studiedag georganiseerd in samenwerking met de voorzitter van het bekkenbestuur, gouverneur Denys, en met verschillende beleidsbetrokkenen. Uit die studiedag zijn enkele concrete beleidsaanbevelingen gegroeid, die we nu verder opvolgen. We ondernemen zelf actie en we rapporteren jaarlijks over de stand van zaken van de verschillende beleidsaanbevelingen in ons bekkenvoortgangsrapport. Aan de hand van de rapportering bekijken we waar er verder actie en overleg nodig is. Een van de aanbevelingen luidt dat het erosiebeleid meer op de andere beleidsaspecten moet worden afgestemd. We zoeken nu de link tussen de erosieprojecten en de afkoppelingsprojecten. We organiseren overleg tussen de verschillende beleidsverantwoordelijken. Op die manier trachten we ervoor te zorgen dat al deze projecten meer op elkaar kunnen worden afgestemd. Naar aanleiding van de evaluaties die nu plaatsvinden, zullen we nagaan welke projecten eventueel vroeger moeten worden uitgevoerd. Dit punt zal in het volgend bekkenvoortgangsrapport aan bod komen. Conclusie De bekkensecretariaten zijn van mening dat al veel is gerealiseerd. Er moet echter ook nog veel gebeuren. Het integraal waterbeleid is een vrij nieuw beleid. We staan voor grote uitdagingen, niet het minst de klimaatverandering. Door de verschillende betrokken partijen met elkaar te laten samenwerken, kunnen op het vlak van het integraal waterbeleid zeker nog efficiëntiewinsten worden geboekt. 2. Vragen van de leden De heer Hermes Sanctorum: Ik begin met een algemene bemerking. Ik denk dat niemand het harde werk en de goede bedoelingen van de CIW en van de verschillende bekkenbesturen in twijfel trekt. De rode draad doorheen de presentaties bestaat eruit dat het water aan de bron moet worden vastgehouden en dat er ruimte voor water moet zijn. Niemand zal dat tegenspreken. De vraag is echter of die theorie ook in de praktijk wordt omgezet. Moeten we niet eens evalueren of dit in de loop van de voorbije tien jaar echt is gebeurd? Wordt op dit ogenblik voldoende aandacht geschonken aan het vasthouden van water aan de bron en aan ruimte voor water? De watertoets kan een krachtig instrument worden. Iedereen is het daar allicht mee eens. We zouden de watertoets bindend kunnen maken. Misschien is er nog een andere mogelijkheid om dit instrument krachtiger te maken. Ik veronderstel echter dat er in de praktijk enige weerstand zal zijn. Hoe gebeurt dit nu in de praktijk? Er worden heel wat plannen goedgekeurd en initiatieven genomen. Hoe zit het met de budgettering en met het personeel? Is er voldoende financiële ruimte en personeel om werk te kunnen maken van een integraal waterbeleid? Ik zou graag zicht krijgen op de manier waarop de CIW werkt. Die vraag is misschien moeilijk te beantwoor-