Preek Mattheüs 9 : Christelijk Vasten (preek jaarthema huiselijke eredienst: christelijk vasten)

Transcriptie

1 Preek Mattheüs 9 : Christelijk Vasten (preek jaarthema huiselijke eredienst: christelijk vasten) Liturgie 3 april ds. D. Vonck Houten Votum/zegengroet Psalm 108:1,4 Geboden Verootmoediging: Deut.8:1-20/ Joël 2:12,13 Gebed Psalm 73:10 Lezing Mattheüs 9:14-17 Kindermoment Lees je bijbel, bid elke dag Preek Opwekking 502 Jezus Ik wil heel dichtbij u komen Voorbede Collecte Psalm 42:1 Zegen Het jaarthema waar wij als gemeente dit seizoen bij stilstaan is de huiselijke eredienst. Naast het feit dat we God dienen en eren hier op de zondag, dienen we God ook door elke dag te leven met Hem. Daar willen we dit jaar ook bij stilstaan. We hebben aan het begin hardop uitgesproken als mannen en vrouwen: wij, ik.. samen zullen wij U Here God dienen. Daarom mogen we als mensen die vergeven zijn, die onze schuld hebben mogen belijden, ons daar ook opnieuw door laten voeden, opnieuw op richten. We gaan dat deze morgen doen in het kader van de lijdenstijd, door stil te staan bij het onderwerp vasten. Het is een onderwerp dat over het algemeen niet erg gebruikelijk is. Misschien moet je wel zeggen was, want het komt steeds meer in de aandacht. In het boekje over de huiselijke eredienst wordt het ook genoemd als een mogelijkheid om persoonlijk of als gezin of als huissamenstelling God daarmee te eren. Deze morgen zullen we gaan ontdekken wat de bijbel ons daarover leert. We gaan nu samen leven uit Mattheus 9 : Daarop kwamen de leerlingen van Johannes bij hem en vroegen: Waarom vasten wij en de farizeeën wel regelmatig, en uw leerlingen niet? 15 Jezus antwoordde: Bruiloftsgasten kunnen toch niet treuren zolang de bruidegom bij hen is? Maar er komt een dag dat de bruidegom bij hen wordt weggehaald, dan zullen ze vasten. 16 Niemand verstelt een oude mantel met een lap die nog niet gekrompen is. Want dan trekt de nieuwe lap de mantel kapot en wordt de scheur nog groter. 17 Evenmin giet men jonge wijn in oude leren zakken. Anders scheuren de zakken, dan wordt de wijn verspild en gaan de zakken verloren. Maar gaat de nieuwe wijn in nieuwe zakken, dan blijven beide behouden. 1

2 Geliefde broers en zussen, we zouden het als hele gemeente wel eens kunnen doen; vasten van de snoepjes! In het kader van de huiselijke eredienst gaan we het hebben over het thema Vasten. Dit is ook zo ongeveer de enige link zo ongeveer die je zou kunnen bedenken hoe je gemeentebreed op zondag hier in het huis van God dat zou kunnen doen. Dat kan ergens niet; vasten is iets wat je in je eigen, dagelijkse leven thuis doet. We gaan nadenken over het thema Vasten. Vasten komt de laatste tijd wel wat meer onder de aandacht; er is wat meer ruimte voor. Je zou kunnen zeggen: het begint een beetje in te worden of het komt weer terug hoe je het ook allemaal waardeert. Als je daar wat meer over wilt weten dan vind je in mijn blog op de website over christelijk vasten onderaan een link naar een onderzoek, waaruit blijkt dat ten opzichte van vier jaar geleden het aantal mensen die van plan zijn rond de 40-dagen tijd te gaan vasten en dat ook doen, verdubbeld is; zo n 10% van de ondervraagden was. Opvallend daarbij was dat vooral ook jongeren meer waardering daar voor hadden. En van de categorie die zegt ik wil graag vasten is het grootste deel jongeren. Twee derde van de jongeren gaf ook aan dat ze waardering hebben voor mensen die vasten; daar spreekt iets uit dat hen aanspreekt. Dat is ergens wel heel opvallend, omdat vasten ook een hele tijd een soort negatief idee heeft gekregen, omdat het dan zou gaan over een soort roomse praktijk. Dat idee kwam er nog heel vaak bij, omdat je in de rooms-katholieke kerk dat nog veel meer tegen kwam. Tegelijkertijd is en was vasten een praktijk die je in allerlei culturen tegen komt. Als je op internet rondkijkt in welke kringen dat allemaal voorkomt, kom je het overal tegen: het wordt aangeraden door afslankgoeroe s, in allerlei spirituele dingen als het gaat over yoga en hoe je dichter bij jezelf en je kern kunt komen. In de islam is vasten een vast onderdeel rond de Ramadan. In het Jodendom zie je ook het vasten terugkomen en je leest erover in de bijbel. Christelijk vasten De vraag is dan ook: in hoeverre is het dan een vorm van christelijk vasten? En wat houdt het dan in? Want het hebben over vasten op zichzelf is niet genoeg, daar zullen we met elkaar ook wel achter komen. Jezus maakt daar een onderscheid in. Dus het onderwerp van deze morgen is niet vasten in het algemeen, maar christelijk vasten. Wat zou je daar onder kunnen verstaan? Is dat er eigenlijk of hoort het juist niet bij het christendom en hoe zou je dat dan vorm kunnen geven? Mattheus 9 : We gaan dat deze morgen doen door allereerst te kijken naar wat Jezus daar zelf over zegt in Mattheüs 9: Je leest dit ook in Marcus en ook in Lukas kun je dezelfde gebeurtenis tegenkomen. Dit is eigenlijk de enige gebeurtenis waarin Jezus heel duidelijk een uitspraak doet over vasten, want eerlijk is eerlijk: de bijbel zegt er niet zo heel veel over. 2

3 We kijken eerst wat Jezus zegt over vasten en daarna gaan we kijken wat christelijk vasten zou kunnen zijn. Waarom vasten uw discipelen niet? (vers 14) We lezen hier in vers 14 dat de leerlingen van Johannes bij Jezus kwamen en dat zij vroegen Waarom vasten wij en de farizeeën wel regelmatig en uw leerlingen niet? Blijkbaar was vasten een gewoonte onder de Joden wat ze regelmatig deden. En dat is wel opvallend. Als je in het Oude Testament het vasten tegenkomt, wordt daarbij gesproken over de grote verzoendag. Rondom de grote verzoendag was er een tijd van vasten afgekondigd. Er was dus eigenlijk maar één moment in het jaar waar dat geboden werd. Maar de Farizeeën hadden daar allerlei ideeën omheen gemaakt; allerlei regeltjes om in ieder geval maar te zorgen dat je het gebod niet zou overtreden en daardoor zou het wat veiliger worden. Daarom hadden de Farizeeën gewoonten en ook vaste vastendagen: de maandag en de donderdag waren dagen om te vasten. Er werd niet gevast op feestdagen en op de sabbat. Daar wordt in dit bijbelgedeelte over gesproken en blijkbaar was het hier zo n vastentijd. Het doel van het vasten was dat ze daarmee uitdrukking gaven van droefheid over de zonden; dat ze beseften wat ze allemaal niet goed deden en daar ook stil bij willen staan. En dat ze als teken daarvan, hun rouw daarover lieten zien: kijk we onthouden ons van voedsel, we rouwen vanwege de zonden in ons leven. Daarin zat ook iets van een uitzien naar de Messias die zou komen. Het was dus een soort vorm van boete doen voor God. Blijkbaar is het hier zo n vastentijd en de leerlingen van Johannes komen bij Jezus en vragen waarom vasten wij en de farizeeën wel regelmatig en uw leerlingen niet? Ze zijn een beetje verward en dat is ook niet zo gek. Want wat had Jezus hiervoor net gedaan? In vers 9-13 wordt verteld dat Hij bij Mattheus kwam en dat was een tollenaar. Tegen hem had Jezus gezegd: je moet Mij volgen. Hij ging bij Mattheus aan tafel en daar kwamen ook een groot aantal tollenaars en zondaars, die samen met Hem en zijn leerlingen aan de maaltijd deelnamen (Mattheus 9:10). Dus Jezus had de Farizeeën al tegen zich in het harnas gejaagd, alleen al door het feit daar aan te gaan liggen met zondaars en met tollenaars. Daar moest je je verre van houden. Die wet brak Jezus al. En dan was het ook nog een de vastentijd. De discipelen van Johannes komen met de vraag: hoe kan het dat u niet alleen daar aanligt, dat is nog tot zover.. maar dat U eet, want het is toch vastentijd!? En waarom houden uw discipelen zich daar niet aan en eten die ook met U mee? Dat maakt het toch wel erg bont en gaat over alle regeltjes en wetten heen! Dat zet de wereld wel helemaal op z n kop. Ergens zit hier wel een oprechte vraag in, dat blijkt ook uit de reactie van Jezus. Waar de Farizeeën snel veroordelend bezig waren, is hier de vraag: we snappen het niet Jezus: Vasten rondom feest is niet gepast (vers 15) Jezus antwoordde: Bruiloftsgasten kunnen toch niet treuren zolang de bruidegom bij hen is? Dat is opvallend. Jezus begint hier te praten over bruiloftsgasten en een bruidegom, terwijl die er helemaal niet zijn; het was helemaal niet zo n feest. Maar Jezus zegt: er is een reden waarom mijn discipelen niet vasten en Ik niet vast: de Bruidegom is hier. Ik ben de Bruidegom. Ik ben de reden dat zij niet vasten. Ik ben de reden waarom die wetjes van de Farizeeën hier aan de kant gaan. Ik ben de Bruidegom. Ergens is het heel opvallend dat Jezus dat beeld gebruikt, want je komt het in het Oude Testament eigenlijk niet tegen. En tegelijkertijd zal er bij de discipelen van Johannes waarschijnlijk een lampje zijn gaan branden, want in Johannes 3 wordt ons verteld dat Johannes spreekt over de Bruidegom die groter is dan hij. Johannes zegt: Niet ik ben de Messias, maar de bruidegom die komt nog. En daarmee wijst hij op Jezus. Ik ben de Messias 3

4 niet 29 De bruidegom krijgt de bruid; de vriend van de bruidegom (zo omschrijft Johannes zichzelf) staat te luisteren en is blij dat hij de stem van de bruidegom hoort. Johannes 3:29 Dus Jezus zegt: kijk, Ik ben het. Jezus laat daarmee zien: Kijk, Ik ben het waar Johannes al over geprofeteerd heeft. En Hij zegt: mijn discipelen zijn mijn beste vrienden. Mijn discipelen zijn mijn ceremoniemeesters, om het maar zo te zeggen. Ze zijn de vrienden van het huis. En wat was gebruikelijk bij een bruiloft in die tijd? Dat een aantal goede vrienden bij de bruidegom bleven voordat de bruiloft kwam en zij hielpen de bruidegom met de voorbereidingen voor de bruiloft. Zij zorgden ervoor dat hij er goed uitzag, zodat de bruidegom daarna naar het bruidsvertrek zou gaan om zijn bruid te ontmoeten. En dan bleven de vrienden nog even achter. Zo worden de discipelen hier aangewezen. Zij zijn de vrienden van de bruidegom. De bruiloft wacht, de bruiloft komt eraan. Ze zijn vol blijdschap en ze zijn bezig om allerlei voorbereidingen te treffen, want zo meteen gaan ze trouwen: we moeten zorgen dat hij er goed uitziet Natuurlijk, daar past niet iets van treuren bij. Dat is wat Jezus hier duidelijk wil maken. Er is alle reden voor blijdschap: de bruidegom is er. En dan kun je niet van mijn vrienden die mij daarbij helpen, vragen om dan te gaan vasten en te gaan treuren en zich terugtrekken. Ze zijn betrokken bij het feest! Het heil komt eraan, om het maar wat verder te trekken. Er gaat iets groots gebeuren. God is hier op aarde, waarom zou je vasten. Jezus is in ons midden. Dat is wat Jezus hier duidelijk wil maken in Zijn reactie: de aanwezigheid van Jezus zorgt ervoor dat vasten overbodig is. Dat zijn discipelen hem volgen en daarom niet hoeven te vasten. Hoe moet je dat dan zien voor ons? Betekent het dat wij ook niet hoeven te vasten? Jezus is toch met ons? Als Jezus weggaat zegt Hij: Ik ben met jullie, alle dagen! Dan is het toch een beetje overbodig om die praktijk weer van stal te halen. Ook als het gaat over zonde en over vergeving, dan mogen we deze morgen bidden en dan mag je op elk moment van de dag bidden: Here God, wilt U de zonde teniet doen, wilt U het wegwassen. En dan is het weg! Je kunt er dan nog wel heel lang over treuren, maar God roept je juist op om weer Zijn blijdschap te gaan ontdekken. Hoe zit dat dan met ons? Ik geef een nieuwe feestkalender (vers 15b) Jezus gaat verder: Maar er komt een dag dat de bruidegom bij hen wordt weggehaald, dan zullen ze vasten. Jezus zegt: het vasten schaf ik niet in één keer voor eeuwig af, vasten is niet in één keer een overbodige praktijk geworden. Er komt een tijd dat Ik hier niet meer ben en dan zullen ze vasten. Dat is wat Jezus hier zegt: Ik ga weg. Er zal een tijd zijn dat de bruidegom er niet is. Welke tijd doelt Jezus hier op? Sommige mensen zeggen: kijk, dat is de tijd tussen Goede Vrijdag en Passen en dan is Jezus er weer. En in die tijd zouden ze dan moeten vasten. Maar we lezen daar niet direct iets over. Er zijn twee redenen waarom je zou kunnen zeggen dat het gaat over de tijd dat Jezus weer bij de Vader is: 1. Allereerst gaat het over welke woorden hier gebruikt worden: maar er komt een tijd dat de bruidegom bij hen wordt weggehaald. Van hen wordt weggenomen zo staat het er letterlijk. Die bewoording geeft aan dat het over een langere tijd gaat dat Hij bij hen wordt weggenomen. 4

5 2. En het tweede is dat het bij het beeld ook past: de bruidegom gaat op den duur van het ene vertrek met zijn vrienden naar het vertrek waar hij de bruid tegen gaan komen. En dan blijven zijn vrienden een tijdje achter. Zij komen er pas later weer bij. En dat is precies zoals het eigenlijk nu is: Jezus is bij de Vader. Hij woont daar weer in de heerlijkheid en wij zijn hier nog. Hij zal ons straks komen halen, zodat we met elkaar het grote feest kunnen vieren. Als je dit goed leest, zou er ergens een reden kunnen zijn dat het niet alleen gaat over zijn discipelen, maar ook over ons, over onze tijd. Dat is alle reden om dat hierin te ontdekken. Maar er komt een dag dat de bruidegom bij hen wordt weggehaald, dan zullen ze vasten. En toch is dat vasten wel heel anders geworden, want besef eens hoe die vrienden daar achterblijven als de bruidegom naar de bruid toegaat. Dat is niet: o, nou is hij weg.. o, wat missen we hem Nee, dat is: het komt eraan! Hij heeft die stap gezet naar de bruid toe en nu gaat zo meteen het grote feest beginnen. Daar zit iets van verwachting is, daar zit ook iets van vreugde in. Dat is een hele andere manier van vasten dan treuren over je zonden! Dus wat Jezus hier duidelijk maakt: de praktijk van het vasten wordt niet in één keer afgeschreven door Hem, maar de inhoud van het vasten waar het op gericht is, dat verandert! Vasten is niet gericht op treuren, op boete doen, zwaar Nee, vasten is gericht op verlangen, op vreugde, op blijdschap die verwacht, uitzien naar! Dat is de reden waarom Jezus zegt: dan zullen ze vasten. Als Ik niet meer met hen ben en ze verlangen naar Mijn aanwezigheid, dan zullen ze vasten. Wat Jezus dus doet is hier een soort nieuwe feestkalender geven, zo heb ik het genoemd. Voor die tijd had je een feestkalender en op feestdagen werd er niet gevast. Jezus zegt hier: ondanks dat het eigenlijk feest is, geef Ik nog wel degelijk een reden om te gaan vasten. Hij illustreert dat op twee manieren. In vers 16 en vers 17 gebruikt Jezus twee beelden: 1. Allereerst een beeld van een oud kleed waar een gat in is gekomen. Hij zegt: je gaat geen nieuw stuk stof zetten op een oude mantel. Want als je dat doet, als je dat vastnaait dan gaat na een tijdje de nieuwe stof samentrekken, als je hem bv. wast dan gaat het krimpen, (zeker in die tijd met de zon en allerlei invloeden) en dan komt er zo n druk op de draadjes te staan waarmee je de lap bevestigd hebt, dat het stukje alsnog gaat scheuren. Wat je dan bereikt hebt, is dat je een nog veel groter gat hebt gekregen. Jezus maakt duidelijk: die oude praktijk van het vasten, daar kun je Mij niet zomaar in één keer opplakken. Je kunt niet zomaar denken op de manier waarop de Farizeeën en die discipelen dachten. Je kunt niet op die manier blijven denken en Mij gaan gebruiken om dat gat te dichten. Nee, het is nodig dat je nieuwe kleren krijgt! Daar hoort nieuwe stof bij. 2. Jezus gebruikt nog een ander voorbeeld. Als je wijn wilt meenemen deden ze dat in zaken. En als je een oude zak had, was die vaak stug en wat hard geworden. Als je daar nieuwe wijn in deed die nog moest gaan gisten, dan zorgde dat gistingsproces er voor dat de zak van binnen ging scheuren. Die zak kon dat niet aan. Daarom zegt Jezus: nieuwe wijn hoort in nieuwe zakken. Nieuwe zakken zijn soepel en kunnen dat proces van het gisten aan. Jezus zegt: Mijn komst hier op aarde zorgt ervoor dat er een nieuwe vastenpraktijk nodig is. 5

6 Wij kunnen niet zomaar de praktijk die er altijd was, even overnemen en in ons leven leggen. Het is anders. En waarom is dat zo anders? Ja, we verlangen nog naar dat Jezus terugkomt. Je zou kunnen zeggen: dat doen de Joden ook en dat doen alle andere mensen ook die verlangen; ze verlangen ook naar iets, de Messias, het licht, de godheid in zichzelf. noem het maar op. Dat is een heel diep verlangen. Je zou kunnen zeggen: ook wij verlangen naar iets dat we nog niet hebben en wat we wel heel hard nodig hebben. Maar er is één heel groot verschil! Jezus zegt: Maar ik ben al gekomen, Ik ben al de bruidegom, Ik ben al degene die alles heeft verworven voor jullie allemaal. Ik ben al degene van wie je alles kunt verwachten. En ja, er zit nog een scheiding tussen ja, de bruidegom is net naar het andere vertrek gegaan en ja, dat verlangen kan soms zo ontzettend groot zijn, maar Ik ben er al wel! Je kunt nu al van mij ontvangen! Daarmee geeft Jezus een nieuwe vastenpraktijk. Hij schaft het niet af, maar maakt duidelijk dat christelijk vasten iets is waarin je beseft: ik heb het allemaal al. Uit het voorbeeld tijdens het kindermoment: Ik weet al waar m n cadeautjes liggen, maar ik weet ook dat ik nog even moet wachten totdat de grote dag komt Dat geeft vreugde, dat geeft een mooi verlangen. Een nieuwe vastenpraktijk Dat zorgt er ook voor dat je op een hele andere manier zou kunnen gaan vasten. Dat is ook de reden denk ik waarom Jezus het vast niet afschaft. Dat zien we ook in het Nieuwe Testament. Daarbij kun je opmerken dat het Nieuwe Testament niet een uitgebreide handleiding geeft hoe christelijke vasten in elkaar zit, wat het dan inhoudt. Absoluut niet. En toch kom je het op bepaalde momenten weer tegen. Bijvoorbeeld in Handelingen 13:1-3. Daar is de gemeente samen aan het bidden en aan het vasten, zo staat er. Dan komt de Heilige Geest over hen en roept op twee broeders apart te zetten voor God. De gemeente zoekt de leiding van God door te bidden en te vasten. God gebruikt dat om Zijn gemeente te laten groeien en om het evangelie te laten groeien. Zo kom je een enkele keer vaker tegen dat ook Paulus erop wijst dat bij het christelijke leven hoort van alles: vervolging, allerlei moeite, periode van niet-eten en van niet-drinken Paulus wijst daarmee ook op een praktijk die daar ergens altijd aanwezig is geweest, maar die niet heel veel woorden krijgt, het is niet heel erg belangrijk. Uit de kerkgeschiedenis zie je vanaf de vroege kerk en ook later wel terug dat vasten altijd wel een soort onderdeel is geweest van de kerk. In het handboek van de eerste kerk, een soort leerboek voor volgelingen van Jezus, wordt gezegd in de Didaché (zo heet dat oude boekje): Laat je vasten niet als de hypocrieten zijn, want zij vasten op maandag en donderdag. Aan jullie om in te vullen wie die hypocrieten dan zijn. En de opdracht is dan: Vasten jullie dus op woensdag en vrijdag. (Didaché 1.7) Gooi dus niet met het badwater het kind weg. Het vasten op zichzelf is nog steeds iets goeds, maar zorg ervoor dat je laat zien dat het iets anders is. Een hele praktische aanwijzing: vast dan op woensdag en vrijdag in plaats van de maandag en donderdag. 6

7 En dat het een praktijk was die in die tijd normaal was, wordt ook gezegd door een oude bisschop Ephifanus uit de 5 e eeuw. Hij heeft een uitspraak: wie weet niet dat christenen wereldwijd de 4 e en 6 e dag (woensdag en vrijdag) vasten? Blijkbaar was het een heel normaal gebruik in die tijd. Je ziet het nog steeds terugkomen in de rooms-katholieken kerk, die natuurlijk een hele traditie heeft waarin het altijd en onderdeel is gebleven. Maar ook met de Reformatie, waarin wordt afgerekend met allerlei uiterlijkheden, waar zowel Calvijn als Luther wijzen op de praktijk van het vasten. Calvijn zeg: Laat ons iets zeggen over het vasten, want velen onderschatten de noodzaak of verwerpen het als overbodig, terwijl aan de andere kant vasten iets bijgelovigs krijgt wanneer het niet goed wordt begrepen. (dus je hebt twee uiterste: helemaal afschaffen of zeer sterk in de vorm gaan geloven) Een toegestane en heilige manier van vasten kan drie doelen dienen; strijden tegen het vlees en wetteloosheid (tegen je eigen neiging om de zonde te volgen), als voorbereiding op gebed en vrome meditatie of als getuigenis van nederigheid in de aanwezigheid van God wanneer we diep verlangen hebben onze schuld aan hem te belijden. (Calvijn, Instituties IV 12,14,15) Hier zie je dat terugkomen, maar dan is het gericht om in de aanwezigheid van God te komen. Ook Luther zegt er iets over: Het is goed om regelmatig te vasten, zodat men het lichaam kan onderwerpen en onder controle houden. Er zit dus iets van een oefening in. Want als de maag vol is, is het lichaam niet geschikt voor prediking, gebed, studie of iets anders goeds. Dat is een pittige uitspraak. Maar tegelijkertijd is het een uitspraak, wanneer je het eens gaat doen, je het verschil zult ervaren. Onder dergelijke omstandigheden kan het Woord niet beklijven. Maar men moet niet vasten met de intentie ergens recht op te hebben vanwege het verrichten van een goede daad. Tot zover de kerkgeschiedenis. Duidelijk is wel dat erop gewezen wordt dat het niet iets moet zijn voor de uiterlijke vorm; het gaat om je intenties. Waar ben je op gericht? Bijbelse motieven voor christelijk vasten Daarom wil ik tenslotte vier motieven geven om christelijk te vasten. Hoe je dat kunt doen. Ik zal proberen het zo praktische mogelijk te maken. En ook als handreiking. Niet als wet dat je pas een goede christen bent als je vast. Maar andersom; om je vreugde over wat God doet aan Hem te laten zien. Om te groeien ook in het besef dat je alles van Hem krijgt. Er zijn zoveel redenen te noemen. En als we met elkaar Deuteronomium 8 hebben gelezen waarin God tegen het volk zegt: pas op dat je niet door de welvaart en door alle dingen die je krijgt zo in beslag genomen wordt dat je Mij vergeet en dat je Mijn geboden aan de kant zet. Is het dan niet iets dat direct gaat over ons leven!? Volgens mij hebben wij de luxe niet om het vasten niet te doen. We kunnen het volgens mij ons niet veroorloven in deze tijd om het vasten maar aan de kant te zetten. We leven daarvoor in veel te veel luxe en veel te veel verleiding om het zo maar even aan de kant te zetten als iets wat niet past. De vraag is dan wel: Hoe doe je dat? 7

8 Vier bijbelse motieven voor christelijk vasten: 1. Allereerst om je verlangen naar God te voeden en te ervaren (Johannes 6) Ik weet niet of het je opviel dat in Deuteronomium 8: 16 gezegd wordt dat God ontzettend veel gedaan heeft om u Zijn macht te laten voelen en u op de proef te stellen, zodat Hij u later zou kunnen zegenen. God gaf ons van alles om Zijn macht te laten voelen en ons op de proef te stellen. Dus voelen is niet is iets van deze cultuur waar direkt je nekharen overeind moeten gaan staan of er allerlei belletjes moeten gaan rinkelen. Nee, voelen is helemaal niet iets onchristelijks. Allerminst. We mogen verlangen naar God, we mogen op zoek gaan om Zijn aanwezigheid te ervaren. God heeft Zijn Heilige Geest gegeven om heel dicht bij ons te komen en dat verlangen naar God ook te voelen. En hoe kun je dat doen? Door andere dingen waar je je normaal mee laat voeden eens even aan de kant te zetten. Dan kun je heel snel voelen. Vasten laat je beseffen wat je diepste motieven zijn en ook wat je diepste drijfveren zijn. Ik heb wel eens gevast en het vasten deed ik vooral met eten. Dat is voor mij iets om het lichamelijk ook te voelen, de meest rationele vorm en dat is niet voor niets denk ik. Je merkt op den duur aan je lichaam dat je wilt eten. En heel gemakkelijk ga je je dan chagrijnig voelen of je krijgt wat minder energie en je gaat denken: ik ga zo meteen nog sporten, zou ik dan wel genoeg energie hebben zou ik toch niet gewoon wat gaan eten. Het gaat heel gemakkelijk en je komt er achter hoe gemakkelijk en hoe gewend je bent om aan je neigingen toe te geven, aan datgene dat je graag wilt. Laat duidelijk zijn; er is niets mis met eten, je mag het ontvangen van God. Maar wanneer je daar vrijwillig eens even afstand van doet en zegt: ik ga een maaltijd overslaan of iets dergelijks en ik wil dat gebruiken in mijn dienst naar God toe, zodat ik meer van Hem zie en me bewust wordt dat ik Hem mis, dan kun je dat wel degelijk ook lichamelijk ervaren: Heer, wat ben ik toch gewend om toe te geven aan waar ik zin in heb maar Heer, ik wil me nu richten op U. Ik merk dat ik chagrijnig begin te worden of kribbig, ongeduldig, maar ik wil me richten op U. Je verlangen naar God voeden en ook ervaren. 2. Het tweede motief is om bewust te strijden tegen tegenkrachten (Deut. 8 Joel 2) Luther noemde dat ook. Om te strijden tegen een neiging in jezelf -ik noemde het net al even- tegen een manier waarop je normaal gewend bent om je behoefte te vullen en te voeden. Tegen een patroon in je leven waarbij je zegt: zodra ik zin in iets heb, wil ik iets hebben. Dat mechanisme ga je ook in je geestelijke leven tegenkomen: zodra ik iets mis van God word ik ongeduldig of word ik boos. Zodra ik minder van Hem ervaar denk ik direct dat het niet goed is Strijden tegen tegenkrachten, strijden tegen manieren waarop je gewend bent om je eigen verlangens te vervullen. Het is heel gezond; als je door de winkel loopt terwijl je aan het vasten bent rondom eten, kom je er achter wat een enorm aanbod aan eten er is en hoe vaak je door reclame en op allerlei manieren daarop gewezen wordt. Hoe belangrijk het wordt in je leven. Sommige mensen moeten vooral niet met eten gaan vasten; wanneer je ziek bent, wanneer je een eetprobleem hebt, of wanneer er andere vormen zijn waardoor eten voor jou belangrijk is dat je voldoende voedingstoffen krijgt. 8

9 Er zijn zoveel verschillende vormen. Juist bij dit tweede motief zou je bij jezelf kunnen nagaan: wat zou ik nu echt voelen. Je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen: ik ga één avond in de week geen tv kijken of een hele week, of geen boek lezen. Of deze week laat ik de alcohol staan. Het kan een enorme opgave zijn. En ik wil dat gaan doen om in mijn leven helder te krijgen welke dingen grip op mij hebben, waar ik misschien denk dat ik niet zonder kan. 3. Een ander motief is om je te richten op God voor Zijn leiding en Zijn wil. Dat ook aan de hand van Handelingen 13. Als je in een tijd zit waarin je keuzes moet maken of in een tijd zit waarin je het zelf heel zwaar hebt en op zoek bent naar wat God wil en wat God wil doen, dan kan vasten je helpen als voorbereiding op gebed, zo zei Luther dat. Dan kan het je helpen om echt in alles gericht te willen zijn op God, om steeds weer herinnerd te worden: ja, bij God zoek ik het. Dat kan heel krachtig zijn; er zijn voorbeelden te over dat het zo werkt. 4. Tenslotte heb ik genoemd: oog en hart krijgen voor je naaste en voor de wereld. Lees thuis maar eens Jesaja 58. Dat is heel bijzonder. Daar zegt God: Ik zie alles wel wat jullie doen, Ik zie wel hoeveel verlangen jullie naar Mij hebben, Ik zie wel hoe jullie bezig zijn om gericht te zijn op Mij, om in Mijn aanwezigheid te zijn om alles van Mij te ontdekken. Ik ziet het wel, zegt God. Maar waarom verhoort U ons dan niet, roept het volk. Omdat, zegt God, jullie vasten alleen maar gericht is op jullie zelf. En als jullie vasten delen jullie niet uit van hetgeen je laat staan, heb je geen oog voor de ander. Jullie vasten alleen maar om het zelf te krijgen. Vasten is ook een manier om oog te krijgen voor anderen. Om te vasten van je tijd bijvoorbeeld. Om te zeggen: oké, ik ben zo gewend om mijn tijd mijn tijd?- om de tijd die ik heb te besteden voor mijzelf, maar ik wil nu eens een dag aan de kant zetten dat het niet gaat over mijzelf, maar ik wil kijken wat ik die dag of dat uur kan doen voor andere mensen. Oké, het geld dat ik bespaar met niet-eten of met niet dingen kopen wil ik gaan geven aan anderen. Ik hoop dat het wat helder is geworden hoe je het vorm zo kunnen geven in je leven. Op de website staat bij deze preek een link naar een gesprekshandleiding, zodat je met je gezin of met je groeigroep, huiskring of wat dan ook of voor jezelf kunt kijken hoe je het vorm kunt gaan geven in je eigen leven en om je daar verder in te verdiepen. Maar onthoud: of je nu wel eet of niet eet, of je nu wel drinkt of niet drinkt doe alles ter ere van onze God! Als je dat voor ogen houdt, mag je groeien in het verlangen naar Hem en mag je daar heel veel van verwachten Amen 9