6.6. Boekverslag door M woorden 11 maart keer beoordeeld

Transcriptie

1 Boekverslag door M woorden 11 maart keer beoordeeld Vak Biologie Wat zijn SOA en hoe kom je eraan? De afkorting SOA staat voor Seksueel Overdraagbare Aandoening. Jaarlijks krijgen ± mensen een SOA. Als er niet op tijd iets aan die SOA gedaan wordt kunnen ze ernstige gevolgen hebben, tot de dood toe. Sommige SOA heb je ongemerkt en kun je dus ook ongemerkt doorgeven aan anderen. De meeste SOA zijn gemakkelijk te genezen als ze op tijd ontdekt worden. De meeste SOA s zijn erg besmettelijk. SOA kun je oplopen door onveilig seksueel contact. Via sperma, vaginaal vocht, bloed en contact tussen slijmvliezen. Slijmvliezen zitten onder andere in de mond, anus, penis en vagina. Bij onveilig vrijen is de kans dat SOA worden overgedragen het grootst. Sommige SOA kunnen via het bloed worden overgedragen. Onhygiënische tatoeages of piercings kunnen een bron van besmetting zijn. Ook naalden, spuiten van besmette mensen kunnen, bij drugsgebruik, zorgen voor besmetting. Sommige SOA zijn overdraagbaar van moeder op kind. HIV, Syfilis en Hepatitis B kunnen via bloedcontact tussen moeder en kind tijdens de zwangerschap worden overgebracht. HIV kan ook na de geboorte via de moedermelk worden overgebracht. Tijdens de geboorte kan de moeder het kind besmetten met herpes of chlamydia. Soa zijn niet overdraagbaar via het kopje van iemand anders, een vieze Wc-bril, een hoestbui, insectenbeten of het zwembad. De tien meest voorkomende SOA zijn: Chlamydia Genitale wratten Herpes Genitalis Gonorroe Hepatitis B HIV Trichomonas Candida infectie Bacteriële vaginose Schurft Schaamluis De vetgedrukte soa s staan in deze folder. Pagina 1 van 6

2 Chlamydia Chlamydia is de meest voorkomende soa in Nederland. Het komt door een bacterie die zich nestelt in de slijmvliezen van de geslachtsdelen en veroorzaakt ontsteking van de urinebuis, anus en bij vrouwen ook de baarmoedermond. De Chlamydia-infectie is besmettelijk en je kunt het ongemerkt doorgeven. Geschat wordt dat er ± besmettingen per jaar voorkomen en dat er gemiddeld 2 tot 5% van de vrouwen rondloopt met een chlamydia-besmetting. Als een keer een chlamydia-besmetting is ontdekt en genezen, kan je voor de tweede keer besmet worden. Dat komt doordat je lichaam geen registratie van de bacterie maakt. Klachten zijn er bij vrouwen niet of nauwelijks % van de vrouwen merkt niets van een besmetting met Chlamydia. Bij mannen zijn de klachten vaker duidelijker. Klachten komen ± 2 a 3 weken na de besmetting. bij vrouwen: pijn of branderig gevoel bij het plassen meer of anders geurende/kleurende afscheiding pijn rechts bovenin of onderin de buik pijn en/of bloedverlies tijdens of na het vrijen tussentijdse bloedingen bij mannen: pijn of branderig gevoel bij het plassen/poepen pijn in de balzak afscheiding uit de penis Omdat er vaak geen klachten zijn lopen veel mensen met chlamydia rond zonder dat ze het weten. De kans op besmetting bij onveilige seks is voor vrouwen geschat op 50% en voor mannen op 25%. Een zwangere vrouw die Chlamydia heeft kan haar baby ook besmetten. Het kind kan de oog- of longontsteking krijgen. De enige manier om een infectie te voorkomen is het gebruik van condooms. Verder is Chlamydia, als je het op tijd merkt, goed met antibiotica te behandelen. Vooral voor vrouwen kan een niet-ontdekte besmetting met chlamydia grote en ernstige gevolgen hebben. Ontstekingen van de baarmoeder en de eileiders kan zelfs zorgen voor onvruchtbaarheid. Door deze ontstekingen ontstaan littekenweefsel in de eileiders, daardoor raken de eileiders verstopt. Andere gevolgen kunnen buitenbaarmoederlijke zwangerschap en (chronische) buikpijn zijn. Aandoening aantal per jaar Chlamydia-infecties Ontsteking van de baarmoederwand Ontsteking van de eileiders Onvruchtbaarheid door verstopte eileiders Buitenbaarmoederlijke zwangerschap Pagina 2 van 6

3 Verder zijn er nog de emotionele gevolgen. Spijt, woede, teleurstelling en verdriet komen vaak voor. Spijt dat men niet beter heeft opgepast. Woede, teleurstelling en verdriet omdat onvruchtbaarheid betekent dat er dus nooit een eigen kind zal komen. Voor mannen zijn de gevolgen een stuk minder ernstig. In het ergste geval, komt de infectie in de prostaat of de bijbal. Dat is wel een erg pijnlijke infectie, maar het is goed te behandelen en heeft geen blijvende gevolgen. Jaarlijks worden ± mannen besmet met de bacterie en bij ±1.000 daar van komt het in de bijbal of prostaat. Als je onveilige seks gehad hebt en er kans is op een besmetting, kan je bij de GGD, huisarts of bij een soa-polikliniek een onderzoek worden gedaan. Voor de GGD doet dat onderzoek meestal niet zelf maar stuurt je door naar een (huis)arts, die gratis en anoniem onderzoekt. Ook bij soa-poliklinieken is een behandeling en onderzoek gratis. Als uit het onderzoek blijkt dat je een chlamydia infectie hebt, krijg je een antibioticakuur voorgeschreven. Verder krijg je het advies om de eerste week van de kuur geen seks te hebben om her-besmetting te voorkomen. Ook is het een goed idee dat je vriend(in) en eventuele ex-vrienden/vriendinnen zich laat onderzoeken. Gonorroe Gonorroe komt vaak voor. Het wordt ook wel druiper genoemd. Soms merk je niets van een gonorroe infectie maar als het niet op tijd behandeld word kan het ook ernstige gevolgen hebben. Gonorroe komt niet alleen voor op de geslachtsdelen, maar kan ook in de keel voorkomen. Onbehandelde gonorroe is besmettelijk. Vrouwen hebben weinig tot geen klachten bij gonorroe. Het kan voorkomen dat er meer afscheiding is dan normaal, die onfris ruikt. Bij mannen zijn er duidelijke klachten, er komt een geelgroenige, waterige afscheiding uit de penis en er is een drang tot vaak plassen in kleine hoeveelheden. Voor beiden geldt dat het plassen pijnlijk kan zijn. De klachten bij de man komen na een paar dagen tot enkele weken na de besmetting. Door de besmetting ontstaan infecties in de geslachtsdelen, anus of keel. Besmetting met gonorroe vindt plaats door seksueel contact. Door orale seks kan besmetting in de keel plaatsvinden. Door contact tussen geslachtsdelen of tussen geslachtsdeel en anus, kan er op die plaats een besmetting plaatsvinden. Deze SOA kan gemakkelijk voorkomen worden door een condoom te gebruiken. Ook bij orale seks (beffen/pijpen) is het gebruik van een condoom of beflapje genoeg. De gevolgen van een gonorroe besmetting kan bij de vrouw het PID-syndroom zijn. PID staat voor Pelvic Inflammatory disease. Eileider ontsteking is een onderdeel van dit syndroom. Door eileider ontsteking ontstaan littekens in de eileiders. Daardoor kun je onvruchtbaar worden. Je kunt dan ook een buitenbaarmoederlijke zwangerschap krijgen. Bij de man kan het ontsteking van de bijbal betekenen. Dat kan erg pijnlijk zijn. Pagina 3 van 6

4 Om erachter te komen of je besmet bent met gonorroe, maakt de arts één of meer uitstrijkjes. Aan de hand van die uitstrijkjes kan de arts bepalen of je besmet bent met gonorroe. Als je besmet bent krijg je direct een behandeling. Als behandeling krijg je één of meerdere injecties of een serie pillen. Na een week wordt de behandeling herhaald. Seks wordt tijdens de behandeling wordt sterk afgeraden. Aids Aids word veroorzaakt door het HIV-virus. HIV tast het afweersysteem aan. Waardoor je je steeds minder goed kan verweren tegen andere ziekten. Om te onderzoeken of je een hiv-infectie hebt word er een bloedtest gedaan. Er wordt dan gekeken of er antistoffen tegen hiv in je bloed zitten. Je lichaam maakt deze antistoffen binnen drie maanden nadat je het virus hebt opgelopen. Een test kan daarom pas drie maanden na dat je onveilige seks gehad hebt zekerheid geven. Iemand die besmet is met het HIV-virus wordt ook wel seropositief genoemd. Je kunt aan een iemand niet zien of hij/zij besmet is met HIV. Als je seropositief bent betekend niet dat je ook ziek bent (het kan wel maar je hoeft dus niet ziek te zijn!). Soms duurt het wel tien jaar voordat je ernstige klachten krijgt. Als je seropositief bent kan je het virus wel door geven aan anderen. Pas als je afweersysteem door het virus is aangetast en je bepaalde ziekteverschijnselen hebt kan een arts vaststellen dat je aids hebt. Ziekte verschijnselen Het HIV-virus tast het afweersysteem aan, daardoor kan een normaal griepje al de dood betekenen. Hoe dan ook AIDS betekent altijd de dood. Soms duurt het een paar maanden en soms duurt het wel 10 jaar voordat je klachten krijgt. Geneesmiddelen zijn er (nog) niet. Er zijn wel remmende middelen, die stellen het langer uit maar uiteindelijk ga je toch dood. Deze combinatietherapie van remmende middelen helpen niet bij iedereen. Je kunt besmet raken met het HIV-virus als je geen voorbehoedsmiddelen gebruikt. Als een moeder besmet is heeft haar kind 25% kans om ook besmet te worden. Het virus kan overgebracht worden door bloed, sperma, vaginaal vocht en moedermelk. Ook als je een besmette naald gebruikt (drugs) kun je besmet worden. Besmetting met het HIV-virus kun je voorkomen door voorbehoedsmiddelen te gebruiken. Genitale Wratten Genitale wratten zijn wratten op of om de geslachtsdelen en af en toe komen ze in de mond voor. Per jaar worden ongeveer mensen besmet met genitale wratten. Het virus dat de wratten veroorzaakt, heet het HPV virus (humaan papilloma virus) meestal worden de wratjes veroorzaakt door type 6 en 11. Type 16 en 18 veroorzaken baarmoederhalskanker. type 6 en 11 hebben niets met type 16 en 18 te maken, dus bij een besmetting van type 6 en 11 hoef je niet bang te zijn voor baarmoederhalskanker. je wordt besmet door seksueel contact. Af en toe verdwijnen de wratten vanzelf, maar het virus blijft in je lichaam zitten. Daardoor kunnen wratten altijd terugkomen. Pagina 4 van 6

5 Als je snel wordt behandeld is de kans klein dat de wratten terugkomen. Klachten De soa kan doorbreken vanaf 4 weken tot zelfs een jaar na besmetting. Bij 20% van de besmette mensen gaan de wratjes na 2 maanden vanzelf weg. Bij 70% van besmette mensen duurt het 2 jaar. Bij vrouwen wratjes rond en/of op de schaamlippen, in de vagina of op de baarmoedermond en/of rond de anus en bilspleet. Bij mannen komen er wratten op de penis en/of rond de anus en bilspleet. De wratjes zorgen niet voor pijn maar alleen wat jeuk. Tijdens zwangerschap of menstruatie kunnen de klachten erger worden. Er kunnen ook meer wratjes komen. Behandelen kan moeilijk zijn omdat sommige soorten behandelingen slecht voor de baby kunnen zijn Besmetting De wratten zijn heel besmettelijk! De besmetting vind bijna altijd plaats bij seksueel contact en wordt overgedragen op de slijmvliezen van de geslachtsorganen en anus. Ook kan het via besmette kleren bijvoorbeeld een handdoek of washand van een besmet persoon. Voorkomen Condooms, maar een 100% veilige bescherming geeft dit niet. Vooral als de wratten niet worden bedekt door het condoom. Gevolgen Echt ernstige gevolgen hebben de wratten niet. Vaak een schaamtegevoel op bij mensen omdat het er vreemd uitziet. Als er een bestaande relaties kan er ook woede zijn, omdat genitale wratten, als ze er ineens zijn zijn ze waarschijnlijk opgelopen via seksuele contacten buiten de relatie. Behandeling De eerste behandeling die geprobeerd wordt is het aanstippen van de wratjes met een bepaalde vloeistof. Dat veroorzaakt een pijnlijk gevoel. Na drie à vier uur wordt het er afgespoeld. Deze behandeling duurt een aantal weken. De besmette persoon kan ook zelf de wratjes aanstippen. Voor wratjes in de vagina of op de plasbuis kan een crème worden voorgeschreven, De wratjes kunnen ook weggebrand of met een operatie worden weggehaald. De gevaren van SOA Sommige SOA s kunnen heel erge gevolgen hebben. Vooral omdat veel mensen niet weten dat ze een SOA hebben en sommige SOA s als ze niet op tijd behandeld worden, blijvende gevolgen kan hebben of zelfs de dood kan veroorzaken. De gevaarlijkste SOA voor vrouwen zijn Chlamydia, Gonorroe, een niet behandelde Hepatitis B, Syfilis en HIV. Chlamydia en Gonorroe besmettingen die niet behandeld worden, kunnen onvruchtbaarheid betekenen. Onbehandelde Hepatitis B infectie en onbehandelde Syfilis infectie kunnen op de lange termijn orgaanbeschadiging en uitvalsverschijnselen veroorzaken. Een HIV infectie kan lange tijd onderdrukt Pagina 5 van 6

6 worden maar uiteindelijk eindigt zo n infectie altijd met de dood. Voor mannen zijn SOA s in verhouding minder gevaarlijk. Hier geldt voor Hepatitis B en Syfilis hetzelfde als bij vrouwen. HIV eindigt ook bij mannen met de dood. Chlamydia en Gonorroe hebben voor mannen geen blijvende gevolgen. Zowel voor mannen als vrouwen geldt dat de SOA s levenslang aanwezig kunnen blijven. Bijvoorbeeld bij herpes, genitale wratten en candida. Hier is herpes de vervelendste, omdat er gedurende de aanwezigheid van de bacterie in het bloed, steeds opnieuw recidive aanvallen van herpes kunnen ontstaan. Hoe SOA voorkomen kunnen worden Om besmetting met SOA te voorkomen is veilige seks belangrijk. Met veilige seks bedoelen we: Seks met één vaste partner, die gegarandeerd SOA-vrij is. Condoomgebruik bij normale geslachtsgemeenschap Strelen, zoenen, masseren, knuffelen of bevrediging met de (schone) handen. Gebruik van extra sterke condooms en glijmiddel bij anaal seksueel contact. Contact tussen slijmvliezen, sperma, bloed en vaginaal vocht vermijden. Meer informatie vind je o.a. op of Je kunt ook bellen naar de Telefonische Informatielijn Seksualiteit: (50 cent per minuut) of Aids Soa Infolijn: (10 cent per minuut). Verder kan je bij deze organisaties ook nog info aanvragen: Rutgers NISSO Groep Stichting soa-bestrijding Postbus 9663 Postbus GR Utrecht 3503 RD Utrecht En verder kun je natuurlijk ook met al je vragen bij je huisarts of schoolarts. Pagina 6 van 6