Introductie. Via het navigatiemenu op de volgende pagina kan je makkelijk naar een les gaan door op de knop te klikken.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Introductie. Via het navigatiemenu op de volgende pagina kan je makkelijk naar een les gaan door op de knop te klikken."

Transcriptie

1

2 Introductie Dit gratis E-boek is een introductie tot de unieke leermethode van Plantenliefde. Met deze methode leer je door het inkleuren van prachtige kleurplaten. Het is bekend dat kleuren een ontspannende bezigheid is en dat je het beste nieuwe informatie opneemt als je ontspannen bent en plezier hebt in wat je doet. Zo leer je met plezier eenvoudig meer over geneeskrachtige en eetbare planten. Het boek begint met de mandala van de rozenfamilie, zodat je de planten die behoren tot deze familie kunt herkennen in de natuur. Hierdoor wordt het makkelijker om de planten die tot deze familie behoren te leren en te onthouden. Planten die tot dezelfde familie behoren hebben dezelfde kenmerken en vaak ook dezelfde inhoudsstoffen. Daarom vind je in dit Eboek en in de cursus Kruiden Leren Kennen en De Plantwijzer ook mandala's van inhoudsstoffen. Door het leren van de werking van inhoudsstoffen, kan je beter begrijpen waarom een plant een bepaalde werking op het menselijk lichaam heeft. Hierdoor hoef je niet alles uit je hoofd te leren, maar kan je veel informatie ook interpreteren aan de hand van de basiskennis die je leert met dit E-boek en in de online cursus Kruiden Leren Kennen. In dit E-boek leer je de rozenfamilie en een aantal kruiden uit deze familie herkennen en gebruiken. In de online cursus Kruiden Leren Kennen leer je ook de 15 andere plantenfamilies herkennen en gebruiken. In De Plantwijzer staan ruim 100 kruiden met informatie over het veilig gebruiken van deze kruiden en van ieder kruid kan je ook de kleurplaat inclusief de kleurinstructies downloaden. Als cursist van de cursus Kruiden Leren Kennen heb je 24 weken gratis toegang tot De Plantwijzer. Ga naar voor meer informatie over de cursus. Via het navigatiemenu op de volgende pagina kan je makkelijk naar een les gaan door op de knop te klikken. Enthousiast geworden over deze leermethode? Meld je dan aan voor de online cursus Kruiden Leren Kennen of word lid van De Plantwijzer op Ik wens je veel plezier, creativiteit en een leerzame tijd toe!

3 Navigatiemenu Introductie Inhoudsstoffen Cumarinen Etherische oliën Looistoffen Saponinen Geneeskrachtige Planten Gewone Agrimonie Gewone Braam Grote Pimpernel Hondsroos Meidoorn Moerasspirea Sleedoorn Spitslobbige Vrouwenmantel Zilverschoon

4 Rosaceae De rozenfamilie is een grote familie en bevat naast de rozen ook andere struiken en planten. De opbouw van de bloem van de rozenfamilie is vijfdelig. Dit betekent dat de bloem 5 kroonbladen en 5 kelkbladen heeft. Ze heeft meestal 1 stempel en veel meeldraden. De kroonbladen kunnen roze, rood, geel of wit zijn. Het blad heeft een gezaagde rand en bevat looistoffen. Looistoffen zijn inhoudsstoffen in planten die een samentrekkende werking hebben. De vruchten van leden van de rozenfamilie zijn eetbaar. De meeste zijn zeer smakelijk en bevatten vitamine C. Denk hierbij maar aan de rozenbottels, maar ook andere bekende vruchten zijn leden van de rozenfamilie, zoals appel, peer, kers en pruim. In de pitten van de vruchten zit blauwzuur. Dit is een giftige stof die na verhitting onschadelijk is. Blauwzuur heeft de smaak van bittere amandelen. Misschien heb je de smaak ervaren nadat je op een pitje van een appel hebt gebeten. Dit is blauwzuur wat je proeft.

5 Rosaceae Print deze pagina uit (5) en kleur de mandala van binnen naar buiten aan de hand van de kleurinstructies op de volgende pagina. Gebruik voor de inhoudsstoffen (de buitenste rand(en)) steeds exact dezelfde kleur.

6 Kleurinstructies Kleur het rondje in het midden groen en denk 'meestal 1 stempel'. Kleur de andere rondjes geel en denk 'veel meeldraden'. Kleur de kroonbladen roze, rood, geel of wit en denk '5 kroonbladen'. Kleur de kelkbladen groen en denk '5 kelkbladen'. Kleur het blad groen en denk 'gezaagde rand'. Kleur de vormpjes op de achtergrond blauw en denk 'blauwzuur in de pitten'. Kleur het fruit en denk 'eetbare vruchten'. Kleur de buitenste rand bruin en denk 'looistoffen'. Kijk deze week naar je ingekleurde mandala en benoem van binnen naar buiten de kenmerken: meestal 1 stempel, veel meeldraden, 5 roze/rode/gele/witte kroonbladen, 5 kelkbladen, blad met gezaagde rand, blauwzuur in pitten, eetbare vruchten, looistoffen.

7 Looistoffen In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van looistoffen symbolisch weergegeven. De binnenste en buitenste cirkel staan voor de looistoffen, zodat je in één oogopslag kan zien dat het om de looistoffen gaat. Het middelste deel van de mandala zegt iets over de oplosbaarheid van looistoffen. De blauwe vorm met de rondjes eromheen is de symbolische weergave van heet water. De grijze vorm daar omheen staat voor alcohol. Dit betekent dat looistoffen oplosbaar zijn in heet water en in een alcoholwatermengsel, zoals wodka. De rest van de mandala zegt iets over de werking van looistoffen op het menselijk lichaam. De cirkelrand is de symbolische weergave van de bloedstelpende en wondhelende werking. De 4 vormen met de monden is de symbolische weergave van de samentrekkende werking op de slijmvliezen van 'mond tot kont'.

8 Looistoffen komen in verschillende vormen voor. De looistoffen in de rozenfamilie zijn onschadelijk, maar de looistoffen in bijvoorbeeld Eik is bij veel en langdurig gebruik belastend voor lever, nieren en bloedcellen.

9 Meidoorn Crataegus monogyna In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van Meidoorn symbolisch weergegeven. De opbouw van de mandala is enigszins gelijk als de mandala van de rozenfamilie. Hierdoor kan je direct zien dat Meidoorn lid is van de rozenfamilie. De bloemen hebben meestal 1 stempel en veel meeldraden. Ze hebben 5 witte kroonbladen en 5 kelkbladen. Het blad van Meidoorn is meestal aan beide zijden 3 maal ingesneden en de toppen zijn gezaagd. Als je een blad in het midden vouwt, dan vallen de randen bijna op elkaar. Meidoorn heeft een gunstige werking op het hart en de bloedvaten. Dit is in bovenstaande mandala symbolisch weergegeven door de hartjes en de rode golvende baan. Deze werking komt door de flavonoïden die in de bloemen en in de bessen zitten. Flavonoïden zijn complexe inhoudsstoffen die in veel planten zitten, maar de werking van deze inhoudsstoffen is in iedere plant anders. De blauwe stippen staan voor blauwzuur dat in de pitten aanwezig is. Meidoorn krijgt vanaf september rode bessen. Aan de bessen zitten nog de kelkbladeren van de bloem. De buitenste rand van de mandala is de symbolische weergave van looistoffen. De looistoffen zitten voornamelijk in het blad en de bessen.

10 Meidoorn Crataegus monogyna Print deze pagina uit (10) en kleur de mandala van binnen naar buiten aan de hand van de kleurinstructies op de volgende pagina. Gebruik voor de inhoudsstoffen (de buitenste rand(en)) steeds exact dezelfde kleur.

11 Kleurinstructies Kleur het middelste rondje geel of groen en denk 'meestal 1 stempel'. Kleur de andere rondjes bruin of roze en denk 'veel meeldraden'. Kleur de kroonbladen beige of wit en denk '5 kroonbladen'. Kleur de kelkbladen groen en denk '5 kelkbladen'. Kleur de bladeren groen en denk 'meestal 3 x ingesneden met gezaagde top'. Kleur de hartjes en denk 'gunstig voor het hart'. Kleur de golvende baan rood en denk 'gunstig voor de bloedvaten'. Kleur de stippen blauw en denk 'blauwzuur in de pitten'. Kleur de bessen en denk 'bessen vanaf september'. Kleur de buitenste rand bruin en denk 'looistoffen'. Kijk deze week naar je ingekleurde mandala en benoem van binnen naar buiten de kenmerken: meestal 1 stempel, veel meeldraden, 5 witte kroonbladen, 5 kelkbladen, blad meestal 3x ingesneden met gezaagde top, gunstig voor hart, gunstig voor bloedvaten, blauwzuur in pitten, bessen vanaf september, looistoffen.

12 Grote Pimpernel Sanguisorba officinalis In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van Grote Pimpernel symbolisch weergegeven. De opbouw van de mandala is enigszins gelijk als de mandala van de rozenfamilie. Hierdoor kan je direct zien dat Grote Pimpernel lid is van de rozenfamilie. De Grote Pimpernel is een uitzondering binnen de rozenfamilie, omdat de bloemen geen 5 kroonbladen hebben. De bloem heeft in feite helemaal geen kroonbladen, maar 4 rozerode kelkbladen. De bloemhoofdjes met meerdere bloemen samen zijn langwerpig van vorm en bloeien vanaf juni. De bloemen hebben 1 stempel en 4 meeldraden die meestal langer zijn dan de kelkbladen. De meeldraden zijn roze met een donkerbruine tot zwarte top en bevatten geel stuifmeel. De bloemstengels zijn kaal en bevatten enkele steunblaadjes. Voornamelijk het blad bevat looistoffen en wordt van oudsher gebruikt als bloedstelpend middel. Het blad is samengesteld en de randen van de deelblaadjes zijn minder scherp gezaagd dan de andere leden van de rozenfamilie. De stengel bevat steunblaadjes. De geelbruine zaden zijn peervormig met een ribbel en bevatten weinig tot geen blauwzuur.

13 Grote Pimpernel Sanguisorba officinalis Print deze pagina uit (13) en kleur de mandala van binnen naar buiten aan de hand van de kleurinstructies op de volgende pagina. Gebruik voor de inhoudsstoffen (de buitenste rand(en)) steeds exact dezelfde kleur.

14 Kleurinstructies Kleur de stempel rozerood en denk '1 stempel'. Kleur de kelkbladen rozerood en denk '4 kelkbladen'. Kleur de meeldraden en denk '4 meeldraden'. Kleur de bogenvorm en denk 'bloedstelpend'. Kleur het samengestelde blad groen en denk 'samengesteld gezaagd blad met steunblaadjes'. Kleur de bloemstengel groen en denk 'kale bloemstengel met steunblaadjes'. Kleur de bloemhoofdjes rozerood en denk 'langwerpige bloemhoofdjes met veel bloempjes'. Kleur de zaden en denk 'bevat weinig tot geen blauwzuur'. Kleur de buitenste rand bruin en denk 'looistoffen'. Kijk deze week naar je ingekleurde mandala en benoem van binnen naar buiten de kenmerken: 1 stempel, 4 kelkbladen, 4 meeldraden, bloedstelpend, samengesteld gezaagd blad, kale bloemstengel met steunblaadjes, langwerpige bloemhoofdjes, zaad weinig blauwzuur, looistoffen.

15 Etherische oliën In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van etherische oliën symbolisch weergegeven. De binnenste en buitenste cirkel staan voor de etherische oliën, zodat je in één oogopslag kan zien dat het om de etherische oliën gaat. Het middelste deel van de mandala zegt iets over de oplosbaarheid van etherische oliën. De vlekkenvorm is de symbolische weergave van plantaardige olie. De grijze vorm daar omheen staat voor alcohol. Dit betekent dat etherische oliën oplosbaar zijn in plantaardige olie en in een alcoholwatermengsel, zoals wodka. De rest van de mandala zegt iets over de werking van etherische oliën op het menselijk lichaam. Etherische oliën hebben een werking op het zenuwstelsel. Sommige planten hebben een ontspannende werking en sommigen hebben een stimulerende werking op het zenuwstelsel. De werking op het zenuwstelsel is in bovenstaande mandala symbolisch weergegeven door de lichtblauwe hersenen en de onderbroken banen.

16 Etherische oliën zijn antiseptisch. Dit betekent dat ze bacteriën, schimmels, virussen en andere micro-organismen tegengaan. Dit is weergegeven met de blauwe verbodsborden met een bacterie, paddenstoel, virus en vlieg. Sommige planten weren ook insecten. Etherische oliën zijn ook ontstekingsremmend. Dit is weergegeven in de cirkels met groene rand.

17 Moerasspirea Filipendula ulmaria In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van Moerasspirea symbolisch weergegeven. De opbouw van de mandala is enigszins gelijk als de mandala van de rozenfamilie. Hierdoor kan je direct zien dat Moerasspirea lid is van de rozenfamilie. De bloemen verschijnen vanaf juni in een tuil en geuren zoet. Ze hebben meerdere stempels dicht bij elkaar en veel uitstekende meeldraden. De bloemen hebben 5 witte wijduitstaande kroonbladen. De kelkbladen zijn vergroeid aan de bloembodem, waardoor ze nauwelijks zichtbaar zijn. Het blad is samengesteld uit gezaagde deelbladeren en heeft een handvormig gespleten topblad. De steunblaadjes zijn ook gezaagd. De stengel heeft een rode tot donkerroze tint. De vruchtjes hebben een spiraalvorm en bevatten kleine bruine zaden met weinig tot geen blauwzuur. De looistoffen zitten voornamelijk in het blad. De bloemen bevatten ook etherische oliën. De bloemen hebben hierdoor een ontstekingsremmende en pijnstillende werking op spieren en gewrichten.

18 Moerasspirea Filipendula ulmaria Print deze pagina uit (18) en kleur de mandala van binnen naar buiten aan de hand van de kleurinstructies op de volgende pagina. Gebruik voor de inhoudsstoffen (de buitenste rand(en)) steeds exact dezelfde kleur.

19 Kleurinstructies 1. Kleur het hart van de bloemen en denk 'veel stempels en meeldraden'. 2. Kleur de kroonbladen crème of wit en denk '5 wijduitstaande kroonbladen'. 3. Kleur de kelkbladen en denk '5 vergroeide kelkbladen'. 4. Kleur de topbladeren en denk 'handvormig gespleten topblad'. 5. Kleur de andere bladdelen en denk 'samengesteld gezaagd blad'. 6. Kleur de middenstengel van het blad roodbruin of roze en denk 'stengel heeft rode tint'. 7. Kleur de vruchtjes en denk 'spiraalvorm met weinig blauwzuur'. 8. Kleur de cirkels en denk 'ontstekingsremmend'. 9. Kleur de spieren en denk 'pijnstillend op spieren'. 10. Kleur de gewrichten en denk pijnstillend op gewrichten'. 11. Kleur de binnenste rand bruin en denk 'looistoffen in blad'. 12. Kleur de buitenste rand lila en denk 'etherische olie in bloemen' Kijk deze week naar je ingekleurde mandala en benoem van binnen naar buiten de kenmerken: veel stempels en meeldraden, 5 wijduitstaande witte kroonbladen, 5 vergroeide kelkbladen, handvormig gespleten topblad, samengesteld gezaagd blad, stengel met rode tint, vrucht spiraalvorm met weinig blauwzuur, ontstekingsremmend, pijnstillend op spieren, pijnstillend op gewrichten, looistoffen in blad, etherische oliën in bloemen.

20 Gewone Braam Rubus fruticosus In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van Gewone Braam symbolisch weergegeven. De opbouw van de mandala is enigszins gelijk als de mandala van de rozenfamilie. Hierdoor kan je direct zien dat Gewone Braam lid is van de rozenfamilie. Vanaf juni verschijnen roze tot witte bloemen aan de struik. De bloemen hebben meestal 1 stempel, veel meeldraden en 5 kroonbladen die los van elkaar staan. Ze hebben 5 kelkbladen. De takken van de struik kunnen tot 5 meter lang worden en als ze de grond raken kunnen ze daar wortelen en een nieuwe struik vormen. De stengels bevatten stekels. Het blad is samengesteld en bestaat uit 3 of 5 bladeren met een gezaagde rand. De vruchten verschijnen vanaf augustus en zijn smakelijk om te eten. In de pitjes zit weinig blauwzuur. Het blad helpt bij diarree en bij pijn in de mond en/of keel. Dit komt door de looistoffen die voornamelijk in het blad zitten.

21 Gewone Braam Rubus fruticosus Print deze pagina uit (21) en kleur de mandala van binnen naar buiten aan de hand van de kleurinstructies op de volgende pagina. Gebruik voor de inhoudsstoffen (de buitenste rand(en)) steeds exact dezelfde kleur.

22 Kleurinstructies 1. Kleur de stempel en denk 'meestal 1 stempel'. 2. Kleur de meeldraden lila, paars of bruin en denk 'veel meeldraden'. 3. Kleur de kroonbladen roze of wit en denk '5 kroonbladen'. 4. Kleur de kelkbladen groen en denk '5 kelkbladen'. 5. Kleur de bladeren groen en denk '3- of 5-tallig met gezaagde rand'. 6. Kleur de takken en stengels en denk 'stengels met stekels'. 7. Kleur de mond en denk 'helpt bij pijn in de mond'. 8. Kleur de keel en denk 'helpt bij keelpijn'. 9. Kleur de dikke darm met dunne poep en denk 'helpt bij diarree'. 10. Kleur de bramen en denk 'smakelijk om te eten'. 11. Kleur de stippen blauw en denk 'weinig blauwzuur in pitjes'. 12. Kleur de buitenste rand bruin en denk 'looistoffen voornamelijk in blad'. Kijk deze week naar je ingekleurde mandala en benoem van binnen naar buiten de kenmerken: meestal 1 stempel, veel meeldraden, 5 roze of witte kroonbladen, 5 kelkbladen, 3- of 5-tallig blad met gezaagde rand, stengels met stekels, helpt bij pijn in mond, helpt bij keelpijn, helpt bij diarree, bramen smakelijk, weinig blauwzuur in pitjes, looistoffen voornamelijk in blad.

23 Zilverschoon Potentilla anserina In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van Zilverschoon symbolisch weergegeven. De opbouw van de mandala is enigszins gelijk als de mandala van de rozenfamilie. Hierdoor kan je direct zien dat Zilverschoon lid is van de rozenfamilie. Vanaf mei verschijnen de gele bloemen aan deze plant die niet hoger wordt dan 45 cm. De bloemen hebben meestal 1 stempel, veel meeldraden en 5 kroonbladen die bij zonnig weer wijd uit elkaar staan. Hierdoor zijn de 5 kelkbladen goed zichtbaar. Het blad is grijsgroen van kleur en de achterzijde van het blad is zilvergrijs. Het blad is samengesteld uit meerdere smalle blaadjes met een gezaagde rand. Er is altijd een topblad. Tussen het samengestelde blad zitten ook kleine steunblaadjes, die tevens gezaagd zijn. De zaden zijn roodbruin en bevatten een ribbel. De zaden bevatten weinig tot geen blauwzuur. De looistoffen zitten voornamelijk in het blad. Het blad helpt bij diarree, witte vloed en menstruatie krampen. Ook helpt het bij pijn in de mond en keel.

24 Zilverschoon Potentilla anserina Print deze pagina uit (24) en kleur de mandala van binnen naar buiten aan de hand van de kleurinstructies op de volgende pagina. Gebruik voor de inhoudsstoffen (de buitenste rand(en)) steeds exact dezelfde kleur.

25 Kleurinstructies Kleur de stempel en denk 'meestal 1 stempel'. Kleur de meeldraden geel, oranje of roodbruin en denk 'veel meeldraden'. Kleur de kroonbladen geel en denk '5 kroonbladen'. Kleur de kelkbladen grijsgroen en '5 kelkbladen'. Kleur de kleine blaadjes en denk 'steunblaadjes'. Kleur 3 van de 5 samengestelde bladeren grijsgroen en denk 'samengesteld met gezaagde rand'. 7. Kleur 2 van de 5 samengestelde bladeren zilvergrijs en denk 'onderzijde blad is zilvergrijs'. 8. Kleur de mond en denk 'helpt bij pijn in de mond'. 9. Kleur de keel en denk 'helpt bij keelpijn'. 10. Kleur de baarmoeder en denk ' helpt bij menstruatie krampen'. 11. Kleur de vormpjes onder de baarmoeder beige en denk 'helpt bij witte vloed'. 12. Kleur de dikke darm en de dunne poep en denk 'helpt bij diarree'. 13. Kleur de zaden en denk 'zaden met ribbel en weinig blauwzuur'. 14. Kleur de buitenste rand bruin en denk 'looistoffen voornamelijk in het blad'. Kijk deze week naar je ingekleurde mandala en benoem van binnen naar buiten de kenmerken: meestal 1 stempel, veel meeldraden, 5 gele kroonbladen, 5 kelkbladen, steunblaadjes, samengesteld grijsgroen blad met gezaagde rand, onderzijde blad zilvergrijs, helpt bij pijn in mond, helpt bij keelpijn, helpt bij menstruatie krampen, helpt bij witte vloed, zaden met ribbel en weinig blauwzuur, looistoffen voornamelijk in blad.

26 Hondsroos Rosa canina In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van Hondsroos symbolisch weergegeven. De opbouw van de mandala is enigszins gelijk als de mandala van de rozenfamilie. Hierdoor kan je direct zien dat Hondsroos lid is van de rozenfamilie. De bloemen hebben 1 stempel en veel meeldraden. Ze hebben 5 lichtroze tot roze kroonbladen die enigszins hartvormig zijn. Ze hebben 5 kelkbladen. De bloemen verschijnen vanaf juni. Het blad is ovaal met een puntige top en heeft een gezaagde rand. Een tak met bladeren eindigt met een blad. De vruchten heten bottels die smakelijk zijn en veel vitamine C bevatten. De kelkbladen vallen van de bottels af. De blauwe stippen staan voor blauwzuur dat in de pitten van de bottels aanwezig is. De bottels zitten vanaf september aan de takken. Het blad en de bottels bevatten looistoffen en helpen bij diarree en pijn in de mond en keel.

27 Hondsroos Rosa canina Print deze pagina uit (27) en kleur de mandala van binnen naar buiten aan de hand van de kleurinstructies op de volgende pagina. Gebruik voor de inhoudsstoffen (de buitenste rand(en)) steeds exact dezelfde kleur.

28 Kleurinstructies 1. Kleur het middelste rondje geel en denk '1 stempel'. 2. Kleur de andere rondjes oranje en denk 'veel meeldraden'. 3. Kleur de kroonbladen roze of lichtroze en denk '5 hartvormige kroonbladen'. 4. Kleur de kelkbladen groen en denk '5 kelkbladen'. 5. Kleur de bladeren groen en denk 'ovaal met gezaagde rand'. 6. Kleur de mond en denk 'helpt bij pijn in de mond'. 7. Kleur de keel en denk 'helpt bij keelpijn'. 8. Kleur de dikke darm en dunne poep en denk 'helpt bij diarree'. 9. Kleur de bottels oranjerood en denk 'smakelijk en bevat veel vitamine C'. 10. Kleur de stippen blauw en denk 'blauwzuur in de pitten'. 11. Kleur de buitenste rand bruin en denk 'looistoffen in bottels en blad'. Kijk deze week naar je ingekleurde mandala en benoem van binnen naar buiten de kenmerken: 1 stempel, veel meeldraden, 5 hartvormige roze tot lichtroze kroonbladen, 5 kelkbladen, ovaal blad met gezaagde rand, helpt bij pijn in mond, helpt bij keelpijn, helpt bij diarree, bottels zijn smakelijk en bevatten veel vitamine C, blauwzuur in pitten, looistoffen in bottels en blad.

29 Cumarinen In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van cumarinen symbolisch weergegeven. De binnenste en buitenste cirkel staan voor de cumarinen, zodat je in één oogopslag kan zien dat het om de cumarinen gaat. Het middelste deel van de mandala zegt iets over de oplosbaarheid van cumarinen. De vlekkenvorm is de symbolische weergave van plantaardige olie. De grijze vorm daar omheen staat voor alcohol. Dit betekent dat cumarinen oplosbaar zijn in plantaardige olie en in een alcohol-watermengsel, zoals wodka. De rest van de mandala zegt iets over de werking van cumarinen op het menselijk lichaam. Cumarinen hebben een beschermende werking op de bloedvaten en een stimulerende werking op de bloed- en lymfecirculatie. De bloedvaten en de bloedcirculatie zijn symbolisch weergegeven door de rode baan. De lymfecirculatie is weergegeven door de lichtgele baan. De cirkels in de mandala staan voor de ontstekingsremmende werking van cumarinen.

30 Cumarinen hebben de geur van pas gemaaid gras en hooi. Dit is in bovenstaande mandala weergegeven door de groen met gele grassprieten tegen de buitenste rand aan. Een bepaalde vorm van cumarinen kan in combinatie met zonlicht een ernstige allergische reactie veroorzaken. Deze vorm van cumarinen zit bijvoorbeeld in Reuzenberenklauw, waardoor bij aanraking van deze plant in het zonlicht ernstige blaren kunnen ontstaan.

31 Gewone Agrimonie Agrimonia eupatoria In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van Gewone Agrimonie symbolisch weergegeven. De opbouw van de mandala is enigszins gelijk als de mandala van de rozenfamilie. Hierdoor kan je direct zien dat Gewone Agrimonie lid is van de rozenfamilie. De gele bloemen bloeien van juni tot september in een langwerpige aar op een slappe bloeistengel. De bloemen hebben 2 stempels, 9 tot 20 meeldraden, 5 kroonbladen en 5 kelkbladen. De bloei verloopt van beneden naar boven. Het blad is samengesteld uit 5 à 9 deelblaadjes. De blaadjes hebben een spitse top en een gezaagde rand. Tussen de deelblaadjes zitten kleine steunblaadjes. De vruchtjes zijn ovaal en hebben borstelige haren met kromme weerhaakjes. Het volledig bovengrondse deel heeft een milde werking op de lever/gal, mond, keel, maag en darmen. Het helpt bij diarree. Tevens is het ontstekingsremmend. Uitwendig is het wondhelend en bloedstelpend. Het bevat bitterstoffen, looistoffen en sporen van etherische oliën en cumarinen.

32 Gewone Agrimonie Agrimonia eupatoria Print deze pagina uit (32) en kleur de mandala van binnen naar buiten aan de hand van de kleurinstructies op de volgende pagina. Gebruik voor de inhoudsstoffen (de buitenste rand(en)) steeds exact dezelfde kleur.

33 Kleurinstructies 1. Kleur de twee rondjes in het midden en denk '2 stempels'. 2. Kleur de meeldraden oranje en denk '9 tot 20 oranje meeldraden'. 3. Kleur de kroonbladen geel en denk '5 gele kroonbladen'. 4. Kleur de kelkbladen groen en denk '5 kelkbladen'. 5. Kleur de bogenrand en denk 'wondhelend'. 6. Kleur de driehoekjes in de bogenrand rood en denk 'bloedstelpend'. 7. Kleur de middenstengel van het blad groen en denk 'samengesteld uit 5 à 9 deelblaadjes'. 8. Kleur de kleine blaadjes donkergroen en denk 'steunblaadjes aanwezig'. 9. Kleur de overige deelblaadjes donkergroen en denk 'spitse top en gezaagde rand'. 10. Kleur de bloemen in de aren geel en denk 'bloei verloopt van beneden naar boven'. 11. Kleur de rest van de aren en denk 'langwerpige aar op een slappe bloeistengel'. 12. Kleur de cirkel en denk 'ontstekingsremmend'. 13. Kleur de lever en gal en denk 'milde werking op lever en gal'. 14. Kleur de mond en denk 'milde werking in de mond'. 15. Kleur de keel en denk 'milde werking in de keel.' 16. Kleur de dunne darm en denk 'milde werking in de darmen'. 17. Kleur de dikke darm en de dunne poep en denk 'helpt bij diarree'. 18. Kleur de vruchtjes groen of bruin en denk 'ovaal met borstelige haren met weerhaakjes'. 19. Kleur de kleine golvende delen in de binnenste rand lila en denk 'sporen van etherische oliën'. 20. Kleur de andere kleine delen in de binnenste rand oranje en denk 'sporen van cumarinen'. 21. Kleur de middelste rand geel en denk 'bitterstoffen'. 22. Kleur de buitenste rand bruin en denk 'looistoffen'. Kijk deze week naar je ingekleurde mandala en benoem van binnen naar buiten de kenmerken: 2 stempels, 9 tot 20 oranje meeldraden, 5 gele kroonbladen, 5 kelkbladen, wondhelend, bloedstelpend, blad samengesteld uit 5 à 9 deelblaadjes, steunblaadje aanwezig, donkergroen blad met spitse top en gezaagde rand, bloei verloopt van beneden naar boven, bloemen in een langwerpige aar op een slappe bloeistengel, ontstekingsremmend, milde werking op lever/gal, milde werking in mond, milde werking in keel, milde werking in darmen, helpt bij diarree, ovale vruchtjes met borstelige haren met weerhaakjes, sporen van etherische oliën, sporen van cumarinen, bitterstoffen, looistoffen.

34 Saponinen In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van saponinen symbolisch weergegeven. De binnenste en buitenste cirkel staan voor de saponinen, zodat je in één oogopslag kan zien dat het om de saponinen gaat. Het middelste deel van de mandala zegt iets over de oplosbaarheid van saponinen. De blauwe vorm is de symbolische weergave van water en de vlekkenvorm is de symbolische weergave van plantaardige olie. Het water lijkt in de mandala tussen de olie te sijpelen. Dit betekent dat saponinen de oplosbaarheid van olie in water verhogen. Dit wordt ook wel emulgeren genoemd. De grijze vorm daar omheen staat voor alcohol. Saponinen zijn oplosbaar in water, plantaardige olie en in een alcohol-watermengsel, zoals wodka. De rest van de mandala zegt iets over de werking van saponinen op het menselijk lichaam. Saponinen gaan schimmels en ontstekingen tegen. Dit is symbolisch weergegeven door de cirkels met een paddenstoel en een rode vlek. De rode baan betekent dat saponinen de terugvloei van bloed naar het hart stimuleren.

35 Spitslobbige Vrouwenmantel Alchemilla vulgaris In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van Spitslobbige Vrouwenmantel symbolisch weergegeven. De opbouw van de mandala is enigszins gelijk als de mandala van de rozenfamilie. Hierdoor kan je direct zien dat Spitslobbige Vrouwenmantel lid is van de rozenfamilie. De kleine bloemen bloeien van mei tot oktober en ze hebben een hele andere opbouw als je zou verwachten van een plant in de rozenfamilie. Ze hebben geen kroonbladen, maar 4 of 8 geelgroene bloemdekbladen. De bloemen hebben 1 stempel en 4 meeldraden. De bloemen staan in een tuil. Het blad is rond tot niervormig en heeft 7 tot 11 lobben met een gezaagde rand. Het blad heeft een steel en fijne plooien, zoals een mantel. Het bruine zaad is klein en druppelvormig. Het volledig bovengrondse deel herstelt de baarmoeder na een bevalling. Het werkt ook bij hevige menstruele bloedingen, witte vloed en diarree. Tevens is het antibacterieel, wondhelend en bloedstelpend. Het bevat looistoffen, bitterstoffen, weinig etherische oliën en weinig saponinen.

36 Spitslobbige Vrouwenmantel Alchemilla vulgaris Print deze pagina uit (36) en kleur de mandala van binnen naar buiten aan de hand van de kleurinstructies op de volgende pagina. Gebruik voor de inhoudsstoffen exact dezelfde kleur als je in de andere mandala's voor deze inhoudsstoffen hebt gebruikt.

37 Kleurinstructies Kleur de stempel in het midden van ieder bloempje geelgroen en denk '1 stempel'. Kleur de meeldraden van ieder bloempje bruin en denk '4 meeldraden'. Kleur de bloemdekbladen van ieder bloempje geelgroen en denk '4 of 8 bloemdekbladen'. Kleur de bogenrand en denk 'wondhelend'. Kleur de driehoekjes in de bogenrand rood en denk 'bloedstelpend'. Kleur het blad groen, grijsgroen of blauwgroen en denk 'rond tot niervormig met 7 tot 11 lobben en een gezaagde rand'. 7. Kleur de bladsteel groen, grijsgroen of blauwgroen en denk 'met bladsteel'. 8. Kleur de cirkel met een monstertje en denk 'antibacterieel'. 9. Kleur de baarmoeder en denk 'herstelt baarmoeder na bevalling'. 10. Kleur de rechter vorm uit de baarmoeder rood en denk 'helpt bij hevige menstruele bloedingen'. 11. Kleur de linker vorm uit de baarmoeder beige en denk 'helpt bij witte vloed'. 12. Kleur de dikke darm met de dunne poep en denk 'helpt bij diarree'. 13. Kleur de zaden bruin en denk 'druppelvormig'. 14. Kleur het golvende deel in de binnenste rand lila en denk 'weinig etherische oliën'. 15. Kleur het bolletjes deel in de binnenste rand roze en denk 'weinig saponinen'. 16. Kleur de middelste rand geel en denk 'bitterstoffen'. 17. Kleur de buitenste rand bruin en denk 'looistoffen'. Kijk deze week naar je ingekleurde mandala en benoem van binnen naar buiten de kenmerken: 1 stempel, 4 bruine meeldraden, 4 of 8 geelgroene bloemdekbladen, wondhelend, bloedstelpend, rond tot niervormig blad met 7 tot 11 lobben en een gezaagde rand, blad heeft steel, antibacterieel, herstelt baarmoeder na bevalling, helpt bij hevige menstruele bloedingen, helpt bij witte vloed, helpt bij diarree, druppelvormig bruin zaad, weinig etherische oliën, weinig saponinen, bitterstoffen, looistoffen.

38 Sleedoorn Prunus spinosa In bovenstaande mandala zijn de kenmerken van Sleedoorn symbolisch weergegeven. De opbouw van de mandala is enigszins gelijk als de mandala van de rozenfamilie. Hierdoor kan je direct zien dat Sleedoorn lid is van de rozenfamilie. De bloemen hebben 1 stempel en veel meeldraden. Ze hebben 5 witte kroonbladen en 5 kelkbladen. Het blad is smal en heeft een gezaagde rand en een lichte nervatuur. Sleedoorn krijgt vanaf september blauwe bessen. De bessen hangen aan een kort steeltje aan de takken. De bessen zijn vers wrang, maar na een nacht in de vriezer smaken ze naar pruim. De vorst moet er eerst overheen. Dit is symbolisch weergegeven met de ijskristallen. De blauwe stippen staan voor blauwzuur dat in de pitten van de bessen aanwezig is. De bloemen hebben een gunstige werking op de longen en helpen bij hoest, griep en verkoudheden. In alle plantdelen zitten hoge concentraties looistoffen.

39 Sleedoorn Prunus spinosa Print deze pagina uit (39) en kleur de mandala van binnen naar buiten aan de hand van de kleurinstructies op de volgende pagina. Gebruik voor de inhoudsstoffen exact dezelfde kleur als je in de andere mandala's voor deze inhoudsstoffen hebt gebruikt.

40 Kleurinstructies Kleur het middelste rondje beige of groen en denk 'meestal 1 stempel'. Kleur de andere rondjes geel en denk 'veel meeldraden'. Kleur de kroonbladeren beige of wit en denk '5 kroonbladen'. Kleur de kelkbladen groen en denk '5 kelkbladen'. Kleur de middennerf van de bladeren lichtgroen en denk 'lichte nervatuur'. Kleur de bladeren groen en denk 'smal met gezaagde rand'. Kleur de longen en denk 'gunstig voor longen en helpt bij hoest, griep en verkoudheid'. Kleur de stippen blauw en denk 'blauwzuur in de pitten'. Kleur de bessen blauw en denk 'bessen vanaf september'. Kleur de ijskristallen en denk 'voor eten bessen in vriezer Kleur de buitenste rand bruin en denk 'veel looistoffen'. Kijk deze week naar je ingekleurde mandala en benoem van binnen naar buiten de kenmerken: 1 stempel, veel meeldraden, 5 witte kroonbladen, 5 kelkbladen, blad heeft lichte nervatuur, smal blad met gezaagde rand, gunstig voor longen en helpt bij hoest/griep/verkoudheid, blauwzuur in pitten, bessen vanaf september, voor eten bessen in vriezer, veel looistoffen.

41

Struweel aanplant. Struweel voor akkervogels. Voedsel (besjes), dekking en nestgelegenheid.

Struweel aanplant. Struweel voor akkervogels. Voedsel (besjes), dekking en nestgelegenheid. Struweel aanplant Struweel voor akkervogels Voedsel (besjes), dekking en nestgelegenheid. Aanplant van solitaire struikjes en (kleine) bosschages Daar waar het kan daar waar het niet in de weg staat In

Nadere informatie

Soortenkennis O43. Bloemplanten

Soortenkennis O43. Bloemplanten Soortenkennis O43 Bloemplanten In deze presentatie krijg je meestal een foto te zien. Raad wat het is. Op de volgende pagina zie je de naam van de plant, met eventueel nog wat bijzondere kenmerken. Daarnaast

Nadere informatie

Vrouwenmantel (Alchemilla)

Vrouwenmantel (Alchemilla) Vrouwenmantel (Alchemilla) LPW-Florasleutel samengesteld door Hilde Stulens ALGEMENE SLEUTEL Planten zonder stekels, bloemen zonder kroonbladeren, maar met 4 groenachtige bloemdekbladen, bloemen in bijschermen,

Nadere informatie

Plantenkennis. Bomen. lijst 1. Deel 1 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Bomen. lijst 1. Deel 1 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Bomen Deel 1 G41-G31-GB1+2 Algemene informatie Bomen Een boom is een stam (of meerdere) met daar bovenop een kroon met bladeren. Bol / rond ovaal piramidaal zuil kegel vormboom Acer

Nadere informatie

Plantenkennis. Bladverliezende heesters. lijst 1. Deel 3 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Bladverliezende heesters. lijst 1. Deel 3 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Bladverliezende heesters Deel 3 G41-G31-GB1+2 Potentilla fruticosa struik-ganzerik fruticosa = heesterachtig Het geslacht Potentilla kent veel kruidachtige soorten (vaste planten).

Nadere informatie

WORD EEN ECHTE bomenkenner!

WORD EEN ECHTE bomenkenner! WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een

Nadere informatie

Boterbloemen in het gras

Boterbloemen in het gras Boterbloemen in het gras Achtergrondinformatie De boterbloem behoort tot de familie der ranonkelachtigen. De wetenschappelijke naam Ranunculus betekent in het Latijn: kikkertje. Veel soorten hebben namelijk

Nadere informatie

Werkgroep KNNV IJssel en Lek. Blauwe passiebloem (Passiflora caerulea)

Werkgroep KNNV IJssel en Lek. Blauwe passiebloem (Passiflora caerulea) 1 Werkgroep KNNV IJssel en Lek Op de ALV 2017 aan de zaalwand getoonde foto s. Blauwe passiebloem (Passiflora caerulea) Oorspronkelijk afkomstig uit Zuid Amerika. Redelijk winterhard. Een klimplant die

Nadere informatie

Plantenkennis. Bladhoudende heesters. lijst 1 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Bladhoudende heesters. lijst 1 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Bladhoudende heesters G41-G31-GB1+2 Bladhoudende heesters Wat is het verschil met de bladverliezende heesters? Het blad van bladhoudende heesters is vaak dikker. De huidmondjes zitten

Nadere informatie

Plantenkennis. Bomen. lijst 1. Deel 2 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Bomen. lijst 1. Deel 2 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Bomen Deel 2 G41-G31-GB1+2 Juglans regia walnoot Boom: 15-18 m hoog Kroon: breed afgeplat, open Geelbruine herfstkleur Juglans regia Groot, veervormig samengesteld blad Bruingroen

Nadere informatie

Plantenkennis. Bladverliezende heesters. lijst 1 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Bladverliezende heesters. lijst 1 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Bladverliezende heesters G41-G31-GB1+2 Algemene informatie Bladverliezende heesters Een heester is een plant met takken, al dan niet met een korte stam. bol Breed uitgroeiend smal

Nadere informatie

Plantenfamilies leren herkennen

Plantenfamilies leren herkennen Plantenfamilies leren herkennen Om te leren determineren, les 1 1) Ga naar: http://www.inverde.be en druk op het slotje 2) Vul het sleutelwoord = anjer in en druk op toon pagina Opbouw van de cursus 1.

Nadere informatie

Boterbloem (Ranunculus)

Boterbloem (Ranunculus) Boterbloem (Ranunculus) LPW-Florasleutel samengesteld door Johan Geusens ALGEMENE SLEUTEL Boterbloemen van natte, vochtige plaatsen : Grote boterbloem Blaartrekkende boterbloem Egelboterbloem Boterbloemen

Nadere informatie

Sedum acre (muurpeper)

Sedum acre (muurpeper) , vak 11 en 12 Sedum acre (muurpeper) Muurpeper komt in het wild voor in heel Europa, Noord Afrika en noord en west Azië. Het groeit op de meest onwaarschijnlijke plaatsen: op muren, daken, in de bermen

Nadere informatie

d. (insnijdingen) Hoef je niet te kennen.

d. (insnijdingen) Hoef je niet te kennen. Soortenkennis O41 In deze presentatie krijg je meestal een foto te zien. Raad wat het is. Op de volgende pagina zie je de naam van de plant, met eventueel nog wat bijzondere kenmerken. Daarnaast start

Nadere informatie

Basterdwederik (Epilobium)

Basterdwederik (Epilobium) ALGEMENE SLEUTEL Basterdwederik (Epilobium) LPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten Bladen verspreid Gewoon wilgenroosje Bladen tegenoverstaand; stempel in kruis of knotsvormig Stempel in 4 gespleten,

Nadere informatie

Van Hallstraat. Prunus avium Plena

Van Hallstraat. Prunus avium Plena Van Hallstraat Prunus avium Plena Deze middelgrote boom heeft een ronde en regelmatig vertakte dichte kroon. De boom kan een uiteindelijke hoogte bereiken van 8-12 m. De glanzende schors is bruinrood van

Nadere informatie

Rupsklaver (Medicago)

Rupsklaver (Medicago) Rupsklaver (Medicago) LPW-Florasleutel samengesteld door Veerle Cielen ALGEMENE SLEUTEL Bloemen groot (> 7 mm), in trossen Kroon geel Sikkelklaver Kroon paarsblauw Luzerne Kroonkleur varieert van paars

Nadere informatie

Handboek Boomteelt, Druk 3. Handboek Tuinplanten. Bomen & Struiken > 4,5 m

Handboek Boomteelt, Druk 3. Handboek Tuinplanten. Bomen & Struiken > 4,5 m 1 Handboek Tuinplanten Bomen & Struiken > 4,5 m 2 Titel: Handboek Tuinplanten, Bomen & Struiken > 4,5 m Nederlandse uitgever: BoekvoorPlant Copyright 2016 Cm van de Wouw Ontwerp: Cm van de Wouw Productieleiding:

Nadere informatie

Nederlandse bomen herkennen een eenvoudige handleiding v0.4 J Holtman

Nederlandse bomen herkennen een eenvoudige handleiding v0.4 J Holtman Nederlandse bomen herkennen een eenvoudige handleiding v0.4 J Holtman Met deze eenvoudige handleiding kun je ongeveer 25+ bekende Nederlandse bomen herkennen. Bomen herkennen is een specialisme. Deze korte

Nadere informatie

Plantenkennis. Rozen. Lijst 2

Plantenkennis. Rozen. Lijst 2 Plantenkennis Rozen Lijst 2 Algemene informatie Rozen Alle tuin en parkrozen stammen af van Rosa gallica, een roos uit het Frankrijk en het Middelandszee-gebied. Via de Oosterse landen werd het sortiment

Nadere informatie

Examenlijst onkruiden open teelten. Beeldenbank

Examenlijst onkruiden open teelten. Beeldenbank Examenlijst onkruiden open teelten Beeldenbank Exported on 02/03/2018 1 Table of Contents 1 Table of Contents...2 Table of Contents 2 Akkerdistel 1 De akkerdistel is een overblijvende plant tot een hoogte

Nadere informatie

Concept. Assumburg Beplantingsplan. Herbestrating Assumburg, Sterrenburg. Beplanting Assumburg Mei

Concept. Assumburg Beplantingsplan. Herbestrating Assumburg, Sterrenburg. Beplanting Assumburg Mei Assumburg Beplantingsplan Herbestrating Assumburg, Sterrenburg Concept Beplanting Assumburg Mei 2018 1 Assumburg Beplantingsplan De Assumburg is onderdeel van de hoofdverkeersontsluiting van de wijk Sterrenburg.

Nadere informatie

Determineren van planten

Determineren van planten Determineren van planten Determineren van bloemdragende, wilde planten families geslachten soorten Bruikbaar : flora / loep / pincet of mesje r.gesquiere@telenet.be 1 Enkele belangrijke plantenfamilies

Nadere informatie

Plantenkennis. Ericaceae. lijst 1 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Ericaceae. lijst 1 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Ericaceae G41-G31-GB1+2 Algemene informatie Ericaceae: een aparte groep! De kroonbladeren zijn vergroeid tot een soort kelkje, bestaande uit 4 of 5 delen. Ze stellen de volgende bodemeisen:

Nadere informatie

Project Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen

Project Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38

Nadere informatie

Kruidentuin in de klas

Kruidentuin in de klas Kruidentuin in de klas Werkbladen Leerlingenwerkboek Groep 5 t/m 8 Zaden... 2 Kieming, een nieuw begin... 3 Testen kiemfactoren... 4 Kruidenkaart maken... 5 De bouw van een plant... 6 Herbarium maken...

Nadere informatie

Molsla Paardenbloem. Achtergrondinformatie

Molsla Paardenbloem. Achtergrondinformatie Molsla Paardenbloem Achtergrondinformatie De paardenbloem is een zeer algemeen voorkomende plant. In gazons, graslanden, bermen en ruigten kun je hem vaak aantreffen. De paardenbloem behoort tot de familie

Nadere informatie

Herderstasje. Achtergrondinformatie

Herderstasje. Achtergrondinformatie Herderstasje Achtergrondinformatie Herderstasje behoort tot de plantenfamilie van de kruisbloemigen. De soorten die tot deze familie behoren zijn vaak te herkennen aan het feit, dat er aan één plant gelijktijdig

Nadere informatie

Sapindaceae. Grote familie (140 geslachten, soorten) Acer Aesculus Dipteronia Koelreuteria Litchi

Sapindaceae. Grote familie (140 geslachten, soorten) Acer Aesculus Dipteronia Koelreuteria Litchi Sapindaceae Grote familie (140 geslachten, 1400-2000 soorten) Acer Aesculus Dipteronia Koelreuteria Litchi Aesculus 15 soorten, Noord Amerika, Zuidoost Europa, & Oost Azië. Aesculus chinensis Aesculus

Nadere informatie

Voortplanting bij planten

Voortplanting bij planten Voortplanting bij planten Opdracht 1 1. Wanneer spreken we van ongeslachtelijke voortplanting? 2. Een uitloper en een wortelstok zijn beide stengels waaraan jonge planten ontstaan. Wat is het verschil

Nadere informatie

Materiaal Groen. Deel 3: Groen groeit

Materiaal Groen. Deel 3: Groen groeit Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 11 februari 2014

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 11 februari 2014 De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 11 februari 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was afgelopen dinsdag opnieuw een mooie lenteachtige winterdag. Er stond een stevige wind, maar de zon scheen

Nadere informatie

Gele bloemen in het grasland

Gele bloemen in het grasland Gele bloemen in het grasland Iedereen heeft wel gehoord van het gevaar van Jacobskruiskruid voor vee. Maar hoe onderscheidt je nu Jacobskruiskruid van al die andere gele bloemen? In de weide wordt dit

Nadere informatie

Download het originele werkstuk in de bijlage voor de foto's van de bloemen.

Download het originele werkstuk in de bijlage voor de foto's van de bloemen. Praktische-opdracht door een scholier 1556 woorden 24 augustus 2010 5,9 20 keer beoordeeld Vak Biologie Download het originele werkstuk in de bijlage voor de foto's van de bloemen. Inhoudsopgave Inleiding

Nadere informatie

Plantenkennis. Coniferen. lijst 1 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Coniferen. lijst 1 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Coniferen G41-G31-GB1+2 Algemene informatie Coniferen: een aparte groep! Zaadplanten Eenzaadlobbig Tweezaadlobbig Bedektzadig Naaktzadig Bomen Heesters enz Coniferen Ginkgo biloba

Nadere informatie

Smoothie e-book. zorg goed voor jezelf!

Smoothie e-book. zorg goed voor jezelf! Smoothie e-book Genieten van smoothies is een lekkere en gezonde manier om meer groenten te eten. Je zorgt voor veel extra vitaminen en mineralen. En als je ze goed samenstelt kunnen ze een maaltijd vervangen.

Nadere informatie

GROEP 1 GROEP 2 GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6

GROEP 1 GROEP 2 GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 Juncus - Russen GROEP 1 GROEP 2 GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 zonder bladeren met bladeren met bladeren met bladeren onderaan met bladeren ook hogerop met bladeren schijnbare zijdelings (schutblad voortzetting

Nadere informatie

Aardvlooien. Plagen in de tuin

Aardvlooien. Plagen in de tuin Aardvlooien Zeer kleine kevers (2.5mm). Donkere, glanzende, staalblauwe kleur. Maakt grote sprongen. Legt eitjes in de grond. Larven vreten aan de plantenwortels en eten van de blaadjes tot ze groot genoeg

Nadere informatie

Ooievaarsbek (Geranium)

Ooievaarsbek (Geranium) Ooievaarsbek (Geranium) LPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten ALGEMENE SLEUTEL deel 1 Kroon: nagel = plaat; kelkbladen +/- buisvormig tegen elkaar Plant 1- of 2-jarig Kelk kaal; blad glanzend,

Nadere informatie

PLANTEN. basiskennis

PLANTEN. basiskennis PLANTEN basiskennis Colofon Auteurs Jan van Driel, Ontwikkelcentrum Redactie Marieke van Nimwegen, Tekst & Communicatie Beeld Jan van Driel, Ontwikkelcentrum Ontwerp omslag & opmaak binnenwerk Jeroen Reith,

Nadere informatie

Wespenorchis (Epipactis)

Wespenorchis (Epipactis) Wespenorchis (Epipactis) LPW-Florasleutel samengesteld door Felix Baeten ALGEMENE SLEUTEL Onderste lip met smalle insnoering Beweeglijk eindstuk (epichiel), bloem bruin en wit Moeraswespenorchis Geen smalle

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38

Nadere informatie

Antwoorden Biologie Planten

Antwoorden Biologie Planten Antwoorden Biologie Planten Antwoorden door een scholier 1287 woorden 21 december 2006 6,9 97 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Opdracht 1 1. Als een deel van een individu uitgroeit

Nadere informatie

Plantenkennis. Klim, slinger en leiplanten. lijst 1 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Klim, slinger en leiplanten. lijst 1 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Klim, slinger en leiplanten G41-G31-GB1+2 Algemene informatie Klim, slinger en leiplanten In de volksmond wordt deze groep klimplanten genoemd. Maar de manier waarop ze tegen een

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag.

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg Beste natuurliefhebber/- ster, Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. Een week geleden zag ik alleen nog maar

Nadere informatie

seizoenskleuren Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de

seizoenskleuren Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de Marlies Huijzer seizoenskleuren elk seizoen zijn kleur Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de bloemen, aan het weer, aan de kleren van de kinderen, én aan de kleuren

Nadere informatie

Natuurwandelpad De Lommerbergen

Natuurwandelpad De Lommerbergen Natuurwandelpad De Lommerbergen GEACHTE GAST, U heeft een goede keuze gemaakt om de route 'Het Natuurwandelpad' te lopen. Aan de hand van dit boekje komt u van alles te weten over de groei en bloei van

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4 Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de powerpointserie als voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

BOMENCATALOGUS TUINEN CLAVERVELD VLISSINGEN. december 2018

BOMENCATALOGUS TUINEN CLAVERVELD VLISSINGEN. december 2018 BOMENCATALOGUS TUINEN CLAVERVELD VLISSINGEN december 2018 INTRODUCTIE Aan de noordzijde van Vlissingen wordt gewerkt aan de realisatie van de nieuwe wijk Claverveld. De gemeente Vlissingen hecht grote

Nadere informatie

Les 3 (werkcollege) Determineren van planten / maken van een determinatietabel

Les 3 (werkcollege) Determineren van planten / maken van een determinatietabel Les 3 (werkcollege) Determineren van planten / maken van een determinatietabel Deze bijeenkomst Planten determineren Het maken van een determinatietabel Zie hoorcollege 2 en het huiswerk voor deze les

Nadere informatie

Bomen in drie seizoenen

Bomen in drie seizoenen Bomen in drie seizoenen Naam van mijn boom Namen groepsgenoten WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - 2006 (MET DANK AAN HET AMSTERDAMS NME CENTRUM) 1 Herfst 1 Determineren een 2 Boomhoogte meter hoog 3

Nadere informatie

RESTANT PRESENTATIES LEERLINGEN SOORTENKENNIS

RESTANT PRESENTATIES LEERLINGEN SOORTENKENNIS RESTANT PRESENTATIES LEERLINGEN SOORTENKENNIS Milieu MO41B 2017-2018 KLEINE ZONNEDAUW (DROSERA INTERMEDIA) KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep/familie Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Zonnedauwfamilie

Nadere informatie

Pinus nigra, Oostenrijkse den. Aantal: 19 stuks Maat:

Pinus nigra, Oostenrijkse den. Aantal: 19 stuks Maat: Pinus nigra, Oostenrijkse den Aantal: 19 stuks Maat: 150-200 20-25 (40) m in jeugd breed kegelvormig, later rond Schors en takken: zwartgrijs met diepe groeven, takken geelbruin stijve naalden, 2 bijeen,

Nadere informatie

Planten. Benodigdheden Een touw van 4 meter lang 4 haringen plantengidsje steelloepje en uitklaploepje pen en schijfplankje antwoordblad planten

Planten. Benodigdheden Een touw van 4 meter lang 4 haringen plantengidsje steelloepje en uitklaploepje pen en schijfplankje antwoordblad planten Planten Inleiding In deze opdracht gaan jullie onderzoeken hoeveel verschillende soorten planten er allemaal in een vierkante meter staan. Eén van deze planten gaan jullie nauwkeurig bekijken. Benodigdheden

Nadere informatie

Plantenkennis. Coniferen. lijst 1. Deel 2 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Coniferen. lijst 1. Deel 2 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Coniferen Deel 2 G41-G31-GB1+2 Groep 2B Naalden in bundels in een omhulsel Pinus mugo bergden Dwergvorm: Pinus mugo pumilo Boom: 8 m Kroon: breed Pinus mugo Gekromde naald Blauwgroene

Nadere informatie

Ganzenvoeten? Amarentenfamilie Amaranthaceae

Ganzenvoeten? Amarentenfamilie Amaranthaceae Ganzenvoeten? Amarentenfamilie Amaranthaceae Programma Inleiding Amatanthaceae, Amarantenfamilie Soorten van de Amarantenfamilie die in de Bossenwaard voorkomen pauze Zelf een aantal soorten determineren

Nadere informatie

Van meizoentje tot liefkruid

Van meizoentje tot liefkruid Van meizoentje tot liefkruid Madeliefje Het madeliefje groeit in made landen (made = gras). Het madeliefje hoort bij de familie der composieten of samengesteld bloemige. Wat bij de eerste oogopslag één

Nadere informatie

Waterlepeltje (Ludwigia)

Waterlepeltje (Ludwigia) Waterlepeltje (Ludwigia) LPW-Florasleutel samengesteld door Veerle Cielen Ludwigia Kleine waterteunisbloem (Ludwigia peploides) Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) kroonbladen 7-17 mm (12-)15-25 mm

Nadere informatie

Bomen in drie seizoenen

Bomen in drie seizoenen Bomen in drie seizoenen Naam van mijn boom Namen groepsgenoten WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - WINTER, LES 2-2004 1 WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - WINTER, LES 2-2004 2 Bomenopdracht in drie

Nadere informatie

Herfstwerkboekje van

Herfstwerkboekje van Herfstwerkboekje van Herfst werkboekje groep 5 1 De bladeren aan de bomen worden bruin en rood en vallen naar beneden, het is weer herfst! September wordt herfstmaand genoemd, dit omdat op 22 september

Nadere informatie

Hoornblad (Ceratophyllum) & Vederkruid (Myriophyllum)

Hoornblad (Ceratophyllum) & Vederkruid (Myriophyllum) Hoornblad (Ceratophyllum) & Vederkruid (Myriophyllum) LPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten WATERPLANTEN De soorten van beide families hebben bladen in kransen en zijn samengesteld: bladen in

Nadere informatie

Plantenkennis. Bladverliezende heesters. lijst 1. Deel 2 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Bladverliezende heesters. lijst 1. Deel 2 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Bladverliezende heesters Deel 2 G41-G31-GB1+2 Deutzia gracilis bruidsbloem gracilis = sierlijk Slaat op de sierlijk gebogen bloemrijke twijgen Een lage struik, rijkbloeiend Deutzia

Nadere informatie

Oosterse en Westerse Karmozijnbes:

Oosterse en Westerse Karmozijnbes: PLANTENWERKGROEP Samenvatting 5 minutenpraatje over KARMOZIJNBES 11 oktober 2012 door Elly Aarts Oosterse en Westerse Karmozijnbes: In Nederland groeien de Westerse Karmozijnbes (Phytolacca americana)

Nadere informatie

In de Scheldevrijstraat maken we in het nieuwe ontwerp een onderscheid tussen de laanbomen en de pleinbomen.

In de Scheldevrijstraat maken we in het nieuwe ontwerp een onderscheid tussen de laanbomen en de pleinbomen. Scheldevrijstraat 1. Boomkeuze In de Scheldevrijstraat maken we in het nieuwe ontwerp een onderscheid tussen de laanbomen en de pleinbomen. Langs de straat tussen de parkeerplaatsen planten we de laanbomen.

Nadere informatie

Kruidengids Bijvoet Berk Gebruikte delen: Gebruikte delen: Helpt bij: Helpt bij: Toepassing: Toepassing: Weetjes: Weetjes:

Kruidengids Bijvoet Berk Gebruikte delen: Gebruikte delen: Helpt bij: Helpt bij: Toepassing: Toepassing: Weetjes: Weetjes: Kruidengids Bijvoet Berk Gebruikte delen: de hele plant in juli/augustus Helpt bij: maag-, darm- en galklachten en gebrek aan eetlust Toepassing: thee van gedroogde bijvoet Weetjes: zeer geschikt voor

Nadere informatie

Wat is groente en wat is fruit? Opdracht 1-2A. Opdracht

Wat is groente en wat is fruit? Opdracht 1-2A. Opdracht Opdracht 1-2A Wat is groente en wat is fruit? Opdracht Doel: Introductie: 5 min. Opdracht 1: 5 min. De kinderen leren onder andere welke verschillende groente- en fruitsoorten er zijn en het verschil tussen

Nadere informatie

Viburnum burkwoodii Anne Russell Nederlandse naam: sneeuwbal

Viburnum burkwoodii Anne Russell Nederlandse naam: sneeuwbal Viburnum burkwoodii Anne Russell Nederlandse naam: sneeuwbal Categorie: Halfwintergroene heester Bloeitijd: vroeg in maart en april Bloemkleur: de geurende bolvormige bloemen zijn in de knop zalmroze gekleurd.

Nadere informatie

Het vak biologie kennis MN001 Een biologische tekening maken praktijk MN005 Werken met een loep praktijk MN008

Het vak biologie kennis MN001 Een biologische tekening maken praktijk MN005 Werken met een loep praktijk MN008 Biologie Over Bloqs Wie is Bloqs? Bloqs is een educatieve uitgeverij die innovatieve producten en diensten aanbiedt. Bloqs staat voor bouwen aan leren. Onze visie is dat u als docent of school zelf het

Nadere informatie

Plantenkennis. Bol en knolgewassen. lijst 1 G41-G31-GB1+2

Plantenkennis. Bol en knolgewassen. lijst 1 G41-G31-GB1+2 Plantenkennis lijst 1 Bol en knolgewassen G41-G31-GB1+2 Algemene informatie Bol en knolgewassen Bollen en knollen vormen een aparte groep omdat ze een lange periode van het jaar in rust zijn, weggedoken

Nadere informatie

De Bomenroute Baxpark is, in samenwerking met de gemeente, ontwikkeld door het Natuur-en Milieuplatform Hendrik-Ido- Ambacht.

De Bomenroute Baxpark is, in samenwerking met de gemeente, ontwikkeld door het Natuur-en Milieuplatform Hendrik-Ido- Ambacht. De Bomenroute Baxpark is, in samenwerking met de gemeente, ontwikkeld door het Natuur-en Milieuplatform Hendrik-Ido- Ambacht. Het doel van de Bomenroute is om door middel van educatie het belang van bomen

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Planten en cellen

Samenvatting Biologie Planten en cellen Samenvatting Biologie Planten en cellen Samenvatting door een scholier 1333 woorden 5 juni 2004 5,6 147 keer beoordeeld Vak Biologie Planten Planten zijn overal om ons heen. Bomen en struiken. De een opvallend

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 2006

Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 2006 Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 26 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE GL EN TL COMPEX Deze bijlage bevat informatie. 613-1-589b DUINEN INFORMATIE 1 DUINGEBIEDEN Het grootste deel van de Nederlandse kust bestaat uit duingebieden.

Nadere informatie

[Konijn] Beschrijving: Vindplaats: Algemene Naam: konijn. Wetenschappelijke Naam: Oryctolagus cuniculus Levenscyclus. Voeding:

[Konijn] Beschrijving: Vindplaats: Algemene Naam: konijn. Wetenschappelijke Naam: Oryctolagus cuniculus Levenscyclus. Voeding: [Konijn] Algemene Naam: konijn Wetenschappelijke Naam: Oryctolagus cuniculus Konijnen hebben lange oren, een grijsbruine vacht en een korte wipstaart met witte onderzijde en zwarte bovenzijde. Ze worden

Nadere informatie

LPW-Florasleutel samengesteld door Liliane Dedroog. Vetkruid (Sedum)

LPW-Florasleutel samengesteld door Liliane Dedroog. Vetkruid (Sedum) Vetkruid (Sedum) LPW-Florasleutel samengesteld door Liliane Dedroog ALGEMENE SLEUTEL Bladen rolrond (halfrond), hoogstens 2 cm lang + kroon wit Wit vetkruid + kroon geel Bladen max. 9 mm lang, stompe top.

Nadere informatie

1. Geheimen. 2. Zwammen

1. Geheimen. 2. Zwammen 1. Geheimen 'Geen plant en geen dier' Een paddestoel is zeker geen dier, maar een plant is het ook niet. Ze hebben geen groene bladeren om zonlicht op te vangen. Bovendien groeien paddestoelen in het donker.

Nadere informatie

Naam:...

Naam:... Naam:... Wil je meer over paddestoelen weten? Vul de woorden in op de goede plaats. Kies uit: hoed herfst eetbaar steel giftig grotten In de... vind je in het bos veel paddestoelen. Ze groeien op dode

Nadere informatie

Klaproos (Papaver) Grote klaproos (P. rhoeas ) afstaand of. aangedrukt behaard bleek rood, soms donkerrood, soms aan de voet zwart gevlekt

Klaproos (Papaver) Grote klaproos (P. rhoeas ) afstaand of. aangedrukt behaard bleek rood, soms donkerrood, soms aan de voet zwart gevlekt Klaproos (Papaver) LPW-Florasleutel samengesteld door Jean Vangrinsven ALGEMENE SLEUTEL Bastaardklaproos Papaver (P. hybridum) beharing bloemstengel bloem kroonbladen niet overlappend Bleke klaproos (P.

Nadere informatie

Bloesems en Bessen. plantenverkoop. voorjaar 2017

Bloesems en Bessen. plantenverkoop. voorjaar 2017 Bloesems en Bessen plantenverkoop voorjaar 2017 Beste stadsgenoot, Wist je dat de totale oppervlakte aan private tuinen in Vlaanderen groter is dan alle natuurgebieden samen? Ruim acht op tien woningen

Nadere informatie

Herkennen van ziekten en plagen in tomaat. Productschap Tuinbouw

Herkennen van ziekten en plagen in tomaat. Productschap Tuinbouw Herkennen van ziekten en plagen in tomaat Wageningen UR Glastuinbouw Wageningen UR Glastuinbouw Productschap Tuinbouw Virussen Pepinomozaïekvirus (PepMV) Tomatenbronsvlekkenvirus (TSWV) Tomatengeelkrulbladvirus

Nadere informatie

Maak van vier kleine quiltjes één grotere. Een gratis E-book van Funny Button met ontwerpen van. Maaike Bakker

Maak van vier kleine quiltjes één grotere. Een gratis E-book van Funny Button met ontwerpen van. Maaike Bakker Maak van vier kleine quiltjes één grotere Een gratis E-book van Funny Button met ontwerpen van Maaike Bakker 2 Maak van vier kleine quiltjes één grotere Ontwerpen voor grotere quilts met de knopen van

Nadere informatie

Planten. en hun namen

Planten. en hun namen Planten en hun namen Colofon Auteurs De werkgroep van de VHG Brancheopleiding: Arie Snoeien Kees Voogd Nicole Slagmolen Johan van Geffen (voorzitter) Jan van Driel, Ontwikkelcentrum Redactie Marieke van

Nadere informatie

Vakdag centraal niveau 4. Lijst coniferen leerjaar 1

Vakdag centraal niveau 4. Lijst coniferen leerjaar 1 Vakdag centraal niveau 4 Lijst coniferen leerjaar 1 ABIES Zilverspar boom enigszins zuilvormig rond litteken na afvallen naald kegel rechtop, uiteenvallend Abies koreana koreana = uit Korea Koreaanse zilverspar

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen

De grond waarop wij wonen GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.

Nadere informatie

Bladhoudende Heesters

Bladhoudende Heesters Bladhoudende Heesters aucuba Aucuba japonica Variegata Bloem: roodachtig / blad: groen met gele vlekken. Nepal tot Japan Kornoeljeachtigen Snijbloemen Goed vertakte struik. Zacht hout. Blad is leerachtig,

Nadere informatie

inhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.

inhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8. De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13

Nadere informatie

Parken en groenstroken Brede straten Tuinen

Parken en groenstroken Brede straten Tuinen BOOM NR. 1 Koelreuteria paniculata Naam: Chinese vernisboom, Blazenboom Hoogte: 5-10 meter Kroonvorm: een losse, ronde kroon, op oudere leeftijd wordt de kroon breder : een mooie parkboom, tuinen, pleinen,

Nadere informatie

Invuloefeningen (derde graad)

Invuloefeningen (derde graad) Invuloefeningen (derde graad) Spelregels Vul de oefeningen in tijdens of vlak na het bekijken van de tentoonstelling Sla je slag. De antwoorden op de vragen zijn terug te vinden op de tentoonstelling.

Nadere informatie

Anatomie en Morfologie. Wortel. Plantencel. Stengel. Delen van een zaadplant

Anatomie en Morfologie. Wortel. Plantencel. Stengel. Delen van een zaadplant Anatomie en Morfologie Wortel De Plantencel Bouw van de plant in zijn functionele delen Vormen waarin die delen zich kunnen voordoen Iets over (geslachtelijke) voortplanting 45 48 Plantencel Stengel Jonge

Nadere informatie

LPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten. Klokje (Campanula)

LPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten. Klokje (Campanula) Klokje (Campanula) LPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten ALGEMENE SLEUTEL Bloemen zittend, gegroepeerd bovenaan Kluwenklokje Bloemen met lange of korte bloemsteeltjes Blad minstens 5 x zo lang

Nadere informatie