Noordelijke Netwerkdag bodem 4 oktober 2018 Assen Marlea Wagelmans

Transcriptie

1 Omgaan met niet genormeerde stoffen Noordelijke Netwerkdag bodem 4 oktober 2018 Assen Marlea Wagelmans

2 Voor antibiotica resistente bacteriën glippen soms door zuivering en bereiken oppervlaktewater Volkskrant, 5 juli 2017 Onderzoeksteam: 'Verboden giftige stoffen bedreigen orka's nog steeds Nu.nl, 28 september 2018

3

4 Te verwachten Overzicht wetgeving en ontwikkelingen Risicobeoordeling Stoffen, risico s en perceptie Toelichting stappenplan

5 Wetgeving Gebruik ja/nee Hoeveel (lozing) Concentratie acceptabel? Circulaire bodemsanering (Wbb) Besluit kwaliteitseisen en monitoring water Drinkwaterbesluit KRW

6 Ontwikkelingen ZZS (weren en minimaliseren) en opkomende stoffen Brabant: drugsafval N-Holland: beleidsregels PFOS PFOA Handelingskader PFAS Blusschuim Biologische dreiging bij grondverzet Riooloverstortbagger Geavanceerde meetmethoden Tender nieuwe bedreigingen UP

7 Dilemma Polaire stoffen Mengseltoxiciteit

8 Stofgroepen Farmaceutica (geneesmiddelen, antibiotica, contrastvloeistoffen etc.) Gewasbeschermingsmiddelen en biociden Brandvertragers Metalen (Chroom, cadmium) (Micro)plastics Nanodeeltjes Ziekteverwekkers Genetisch gemodificeerde organismen

9 Categorie zorgwekkende stoffen Kankerverwekkend Mutageen Reprotoxisch Hormoonverstorend Bioaccumulerend andere toxische effecten Sensibiliserend Neurotoxisch Acuut toxisch Voorbeeld Asbest 4,4-DDE Ethanol Bisfenol A DDT Nikkel Benzeen Afhankelijk van dosis

10 Risico? Concentratie Waar in relatie tot mogelijke blootstellingsroutes Grondwater: (diep, ondiep, drinkwater) Waterbodem/grond (diep, ondiep, toe te passen) Oppervlaktewater: Natuur Zwemwater KRW Drinkwaterproductie Overig

11 Alleen risico bij blootstelling Omvang van de verontreiniging (lokale verontreiniging beperkte omvang, diffuus lokaal, diffuus regionaal, landelijk of mondiaal) Incidenteel of chronisch? Herkomst van stof of (micro)organisme

12

13 Stappenplan Bodem en water (behalve water voor drinkwater) Vaak? Meerdere plaatsen? Direct contact? Toxisch? Risicobeoordeling (handvatten in rapport) Puntbron: Bepalen mogelijke acties, koppelen aan actor Diffuus: Lokaal? Dan actie volgens wet en regelgeving/handhaving Provincieoverschrijdend? Rijk

14 Detection Soil or ground water Authority Soil Law or Water Law Historic? Yes Remediate Cause or guilty owner No Surface water Still emission? Yes Limit of stop emissions, adjust permit Authority Soil Law, Water Law Yes Medium? Yes No Human & environmental risk assessment (literature) Cause Recent dump/calamity? Remediate, unless not possible Authority Soil Law, Water Law, Environmental Law emerging contaminant Water for production drinking water? No Compound found more often? No Compound toxic? No Direct human contact? Yes Risk? Yes Point source? No Who found compound Yes No No Doubt Large scale diffuse? Yes Report to government Province Use roadmap Ministry No further actions needed so far Additional research on risk assessment Yes Risk? No Soil or ground water Historic? Yes Risk management Authority Soil Law or Water Law Cause or guilty owner No No Yes Authority Soil Law or Water Law Local scale diffuse? Medium? Still emission? Limit of stop emissions Surface water Other stakeholders Start Action No Choice End of road map Recent dump/calamity? (temporary) risk management Coordinated by authority Soil Law, Water law Responsible

15 Hypothetische casus Zuiveringsslib van farmaceutische industrie, waarschijnlijk verspreid in jaren 60 Aanwezigheid oestrogeen Verspreid over groot gebied Uitloging naar oppervlaktewater

16 Detectie nietgenormeerde stof Water voor productie drinkwater? Oppervlakte water? Gebruik stappenplan Ministerie Keuze Start verantwoordelijke Actie Eindvan stappenplan Grondwater. Stappenanaloog aan stappenplan Ministerie

17 Humane & ecologische risico beoordeling (literatuur) Vaker aangetroffen? Toxischin gemeten C? Direct humaan contact? Risico? Twijfel Keuze Start Actie Eindvan stappenplan Geen verdere acties Aanvullend onderzoek risicobeoordeling verantwoordelijke

18 Bodemof grondwater Historisch Saneren BG Wbb/ Ow Veroorzaker of schuldig eigenaar Geen verdere acties Start Puntbron? Risico? Actie Medium? Grote schaal diffuus? Lokaal diffuus? Opp. water Nog emissie? Recentedump/ calamiteit? Melden bij Rijk Bodem of water Medium? Opp. water Emissie beperken/ stoppen, bv aanpassen vergunning Saneren indien mogelijk Degene die heeft aangetroffen Historisch Nog emissie Provincie BG Wm/Ow Risico s beheersen Beperkenof stoppen emissies Veroorzaker BG Wbb/Wm/Ow BG Wbb/OW Veroorzakerof schuldig eigenaar BG Wm/Ow Andere stakeholders Keuze Eindvan stappenplan Recentedump/ calamiteit (tijdelijk) risico s beheersen Coödinatiedoor BG Wbb/Wm/Ow verantwoordelijke

19 RWS tender Nieuwe verontreinigingen

20

21 Discussie: Knelpunten en behoeftes vanuit de markt

22 Dank voor uw aandacht Marlea Wagelmans Marloes Luitwieler

23

24 Rol provincie Indien nog geen programma beperken emissies: onderzoek aanpak leren van elkaar Actualiseren gebiedsdossiers en uitvoeringsprogramma s Verbeteren kwaliteit gebiedsdossiers en effectueren uitvoeringsprogramma s Robuuste gebieden met functiecombinaties In beeld brengen knelpunten en mogelijkheden versnelling inzet subsidiegelden Inventarisatie handhavende activiteiten voor verbeteren kwaliteit en betrokken actoren

25 Rol waterbedrijf Opstellen handreiking zorgplicht drinkwatervoorziening en inbrengen in implementatietraject Omgevingswet Ontwikkelen uniforme aanpak risico-gebaseerde monitoringsstrategie drinkwater Ontwikkelen en implementeren tools invulling aspect drinkwaterfunctie gezonde bodem Activeren en ondersteunen grondgebruikers rond winningen bij realisatie gezonde bodem voor drinkwater

26 Rol waterschappen Aandacht preventie en advies bevoegde gezagen, aanvulling handhaving Goede voorbeeld Afval en zuivering: doelmatigheid RWZI verwijdering geneesmiddelen ed Uitvoeren hotspotanalyse medicijnresten uit RWZI lozingen Communicatie: bewustwording publiek medicijnresten, bieden handelingsperspectief

27 Rol gemeenten lokale inzameling niet-gebruikte geneesmiddelen faciliteren en communiceren.