Datum 20 juli 2018 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over het incident te Den Haag op 5 mei jl.

Transcriptie

1 1 > Retouradres Postbus EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG Turfmarkt DP Den Haag Postbus EH Den Haag Onderwerp Antwoorden Kamervragen over het incident te Den Haag op 5 mei jl. 2018Z08467 Bij beantwoording de datum en ons kenmerk vermelden. Wilt u slechts één zaak in uw brief behandelen. In antwoord op uw brieven van 9 en 14 mei 2018 deel ik u mede dat de vragen van de leden Van Toorenburg en Van den Berg (beiden CDA) en van het lid Hiddema (FvD) over het incident te Den Haag op 5 mei jl., mede namens de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, worden beantwoord in de bijlage bij deze brief. De Minister van Justitie en Veiligheid, Ferd Grapperhaus Pagina 1 van 7

2 2018Z08467 Vragen van de leden Van Toorenburg en Van den Berg (beiden CDA) aan de minister en staatssecretaris van Justitie en Veiligheid over de steekpartij in Den Haag (ingezonden 9 mei 2018) 1 Kent u de artikelen Dader steekpartij Den Haag komt uit Syrië 1) en Kramp rondom de steek-syriër? 2) Antwoord 1: 2 Kunt u aangeven waarom er direct geconcludeerd wordt dat deze steekpartij is veroorzaakt door verward gedrag, nu in het artikel is te lezen dat de dader van deze steekpartij bij de politie en andere hulpdiensten bekend was vanwege verward gedrag? Worden er nog andere motieven voor deze daad onderzocht? Antwoord 2: Zoals eerder gemeld, is de verdachte bekend bij politie en hulpverleningsinstanties vanwege verward gedrag. Op dit moment kan nog niet met zekerheid worden gesteld wat hem tot zijn daden heeft gebracht. Maandag 23 juli a.s. is de eerste pro forma zitting. Op de voorlopige tenlastelegging staan drie pogingen moord dan wel doodslag, al dan niet met terroristisch oogmerk, alsmede twee bedreigingen met zware mishandeling. Dit wordt nu nog verder onderzocht. 3 Wat is de asielstatus is van de verdachte die volgens het artikel afkomstig is uit Syrië? Was bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) of een andere overheidsinstantie reeds bekend dat deze persoon gewelddadig gedrag kon vertonen? Is in dit individuele geval sprake geweest van begeleiding bij de inburgering in verband met verward gedrag? Zo ja, hoe kan het dan dat deze persoon drie mensen neersteekt, terwijl overheidsinstanties weten van zijn verwarde gedrag? Wat is er bij dit voorval misgegaan? Kunt u daarbij ook ingaan op eerdere voorvallen van deze persoon, zover bekend bij politie? Antwoord 3: Betrokkene is in het bezit van een verblijfsvergunning. Bij de IND was geen informatie bekend waaruit bleek dat betrokkene verward gedrag vertoonde of veroordeeld is inzake gewelddadige gedragingen. Zoals hierboven vermeld was verdachte bij politie en hulpverleningsinstanties wel bekend vanwege verward gedrag. Er wordt niet verder ingegaan op de vreemdelingrechtelijke aspecten van deze individuele zaak. Voor het overige verwijs ik u naar mijn antwoord bij vraag 2. 4 Kunt u aangeven of er begeleiding is voor asielzoekers met verward gedrag? Zo ja, waaruit bestaat die begeleiding? Is er sprake van een samenwerking in integraal verband? Heeft de politie beschikking over Pagina 2 van 7

3 informatie uit een eventueel begeleidingstraject? Hoe wordt die begeleiding georganiseerd? Antwoord 4: Een asielzoeker maakt aanspraak op zorg via de Regeling Zorg Asielzoekers (RZA) die op dit moment wordt uitgevoerd door Arts en Zorg en betaald wordt vanuit het ministerie van JenV. Het medisch personeel in de eerste lijn op asielzoekerscentra kan asielzoekers doorverwijzen naar de tweede lijn (o.a. specialistische zorg, ziekenhuiszorg, geestelijke gezondheidszorg). Daarbij kunnen tolken worden ingeschakeld. Naast de reguliere asielzoekerscentra is er een aantal (opvang)voorzieningen waar asielzoekers terecht kunnen die extra (psychische) zorg of aandacht nodig hebben. Het betreft hier: De Intensief Begeleide Opvang (IBO): hier worden bewoners tijdelijk opgevangen die disfunctioneren op het vlak van bijvoorbeeld zelfzorg of dagstructuur en hier intensieve begeleiding op behoeven; Het Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veltzicht: hier kunnen vreemdelingen met een (ernstige) psychische en gedragsstoornis voor observatie, behandeling of ter stabilisatie (in sommige gevallen gedwongen) worden opgenomen. Het kan hierbij gaan om vreemdelingen met én zonder rechtmatig verblijf in Nederland; Het Medisch Opvangproject Ongedocumenteerden (MOO): Hier kunnen onrechtmatig verblijvende vreemdelingen met psychiatrische problematiek worden opgevangen en begeleid zodat vervolgens kan worden toegewerkt naar terugkeer of legaal verblijf. Het MOO verwijst waar nodig door naar het Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veltzicht. 5 Kunt u in algemene termen aangeven wat de huidige stand van zaken is van het beleid rondom personen met verward gedrag? Is er bij de begeleiding van personen met verward gedrag sprake van specifieke problematiek rond asielzoekers? Zo ja, hoe wordt die problematiek aangevlogen? Antwoord 5: Ik sta in nauw overleg met de staatssecretaris van VWS over het beleid rondom personen met verward gedrag. Hoewel incidenten nooit volledig zullen zijn uit te sluiten, houden wij de lokale en regionale aanpakken en infrastructuren voor personen met verward en/of risicovol gedrag nauwgezet tegen het licht om ervoor te zorgen dat de kans daarop zo klein mogelijk blijft. Wij verwachten uw Kamer hierover dit najaar bij brief nader te kunnen informeren. Daarmee zal dan tegelijkertijd worden tegemoetgekomen aan het verzoek van uw Kamer zoals gedaan tijdens de regeling van werkzaamheden van 3 juli naar aanleiding van het steekincident in de Amsterdamse metro. 1) 2) Pagina 3 van 7

4 2018Z08552 Vragen van het lid Hiddema (FvD) aan de minister van Justitie en Veiligheid over verwarde personen (ingezonden 14 mei 2018) 1 Kunt u aangeven op basis van welke criteria door de politie een persoon de kwalificatie 'verward persoon' wordt toegedicht - zoals in het geval van de verdachte van de ernstige steekpartij/aanslag op Bevrijdingsdag (5 mei 2018) in Den Haag? Antwoord 1: Of iemand daadwerkelijk verward is kan niet door de politie worden vastgesteld. Dat oordeel is aan medici en/of gedragswetenschappers. De politie constateert afwijkend gedrag en beoordeelt aan de hand van de ernst van dit gedrag of aanhouden of anderszins ingrijpen noodzakelijk is. Per oktober 2016 is het zogenoemde Schakelteam Verwarde Personen ingesteld. De politie hanteert met betrekking tot personen met verward gedrag de definitie van het Schakelteam, namelijk mensen die grip op hun leven (dreigen te) verliezen, waardoor het risico aanwezig is dat zij zichzelf of anderen schade berokkenen. Het gaat om mensen met vaak verschillende aandoeningen of beperkingen (psychiatrie, verslaving, licht verstandelijke beperkingen, dementie), veelal in combinatie met verschillende levensproblemen (schulden, dakloosheid, werkloosheid, verlies van dierbaren, gebrek aan participatie, onverzekerd zijn, illegaliteit, etc.). Door verschillende omstandigheden kan de situatie ontstaan dat zij eenmalig of chronisch in problemen komen, grip op hun leven verliezen en daardoor overlast veroorzaken of zelfs in het strafrechtelijk circuit belanden. 2 Kunt u toelichten in welke gevallen de politie spreekt van een terreurdaad of een aanslag? Welke criteria hanteert de politie voor deze begrippen? Antwoord 2: In Nederland hanteren alle partijen die bij terrorismebestrijding betrokken zijn de volgende definitie van terrorisme: Terrorisme is het uit ideologische motieven dreigen met, voorbereiden of plegen van op mensen gericht ernstig geweld, dan wel daden gericht op het aanrichten van maatschappij ontwrichtende zaakschade, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen, de bevolking ernstige vrees aan te jagen of politieke besluitvorming te beïnvloeden. 1 3 Bent u van mening dat in het geval van de steekpartij/aanslag in Den Haag op 5 mei waarbij de verdachte een van zijn slachtoffers probeerde te kelen en naar getuigenis van omstanders "Allahu Akbar" riep - sprake was van een terreurdaad? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom wel? Antwoord 3: 1 Zie onderwerpen/terrorisme Pagina 4 van 7

5 Ik verwijs naar het antwoord op vraag 2 van de schriftelijke vragen van de leden Van Toorenburg en Van den Berg (beiden CDA) over de steekpartij in Den Haag. 4 Kent u de definitie van 'verwarde personen' uit het politierapport 'Politie en verwarde personen : Onderzoek naar optreden van de politie in relatie tot personen met verward gedrag' uit 2015, waar wordt genoemd dat onder verward persoon wordt verstaan eenieder die vanwege zijn al dan niet tijdelijke verstoorde oordeelsvermogen gedrag vertoont waarmee hij zichzelf of enige ander in gevaar brengt en/of een bedreiging vormt voor de openbare orde en veiligheid? Antwoord 4: 5 Deelt u de opvatting dat de definitie zoals bedoeld in vraag 4 dermate breed is dat alle vormen van criminaliteit en/of terreur hieronder vallen? Antwoord 5: Nee. Ik vind de relatie die wordt gelegd tussen personen met verward gedrag en alle vormen van criminaliteit en terreur bijzonder stigmatiserend. Slechts een klein deel van de groep verwarde personen vertoont naast psychiatrische stoornissen ook gevaarlijk gedrag. 6 Deelt u de opvatting dat terreur en 'verward persoon' elkaar niet uitsluiten? Zo nee, waarom niet? Antwoord 6: 7 Wie heeft de politie in 2011 vanuit het Rijk opdracht gegeven incidenten met verwarde personen te registreren en wat was de aanleiding hiervoor? Antwoord 7: Indien politieambtenaren bij de uitvoering van hun taak een persoon met kennelijk verward gedrag treffen, leggen zij daaromtrent gegevens vast indien dat noodzakelijk is voor de uitvoering van hun taak. De noodzakelijkheid kan bijvoorbeeld zijn gelegen in de veiligheid of de hulpverlening. 8 Kent u het bericht Politie luidt noodklok: recordaantal incidenten verwarde personen? 1) Antwoord 8: 9 Pagina 5 van 7

6 Hoe verklaart u de explosieve stijging van het aantal meldingen bij de politie van incidenten met verwarde personen van in 2011 tot in 2017? 11 Hoe rijmt u de ervaring van de GGZ - die geen stijging in verwarde personen terugziet in haar eigen cijfers - met het stijgende aantal meldingen van incidenten met verwarde personen bij de politie? Deelt u de opvatting dat het begrip 'verward persoon' te ver is opgerekt en te pas en te onpas wordt gebruikt, ook bij ernstige misdrijven? Antwoord 9 en 11: Er is geen eenduidige verklaring voor de stijging van het aantal incidenten van mensen met verward gedrag. Mogelijke oorzaken zijn economische crisis, de complexer wordende maatschappij, het feit dat mensen langer zelfstandig wonen en een mogelijke afname van tolerantie. Ook kan er sprake zijn van een registratie-effect als gevolg van de aandacht voor deze meldingen. In de recente eerste duiding die het RIVM heeft gegeven en die de staatssecretaris van VWS recentelijk heeft gedeeld met de Tweede Kamer 2, is vastgesteld dat van de ruim meldingen in 2016, meldingen te herleiden zijn tot unieke personen. Van deze unieke personen waren reeds bekend in de politieregistraties en zijn minimaal tweemaal geregistreerd. Van deze groep van zorgt een groep van 5700 personen voor wekelijkse meldingen. Bij deze meldingen is niet altijd sprake van ggz problematiek en zijn betrokkenen niet altijd bekend bij de GGZ. De politiecijfers gaan over veel meer dan de ggz alleen en zeggen niets over het vervolg op de melding weer naar huis, naar een ziekenhuis, een politiecel, of de acute ggz. De cijfers die Zorgverzekeraars Nederland in april presenteerde, gaan juist specifiek over de ingezette ggz hulpverlening. Beide cijfers kunnen dus naast elkaar bestaan. Ik constateer dat de term verward aan inflatie onderhevig raakt. Waar in het verleden werd gesproken over personen die verslaafd, crimineel of agressief waren, worden deze personen nu allen aangeduid als personen met verward gedrag. Ik acht dit geen goede ontwikkeling. 10 Kent u het bericht 'Overlast verwarde mensen niet terug te zien in cijfers GGZ'? 2) Antwoord 10: 12 Kunt u aangeven of verwarde plegers van misdaden worden opgenomen in de criminaliteitscijfers of dat zij enkel worden opgenomen in GGZcijfers? Antwoord 12: 2 Kamerstuk , nr. 395 Pagina 6 van 7

7 In het onderzoek naar geregistreerde criminaliteit van het CBS worden alle door de politie en Koninklijke Marechaussee geregistreerde misdrijven meegenomen, ongeacht de achtergrond van de dader. 13 Kunt u deze vragen binnen een termijn van twee weken beantwoorden? Antwoord 13: De vragen zijn zo spoedig mogelijk beantwoord. Dit nam helaas meer dan twee weken in beslag. 1) (AD, 27 februari 2018) 2) (NOS, 6 april 2018) Toelichting: Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Van Toorenburg (CDA), ingezonden 9 mei 2018 (vraagnummer 2018Z08467) Pagina 7 van 7