Samenvatting en Conclusies
|
|
- Lennert de Smet
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting en Conclusies
2
3 Samenvatting en conclusies Samenvatting In dit proefschrift worden experimenten beschreven die leiden tot nieuwe inzichten in de cellulaire en moleculaire mechanismen van vasculaire groei. In het bijzonder is gekeken naar de groei van collaterale arteriën (arteriogenese) bij ischemie van het been. Het doel van dit proefschrift is om nieuwe strategieën te ontwikkelen voor therapeutische angiogenese en arteriogenese. Er worden conclusies getrokken uit experimenten in een muismodel dat perifeer vaatlijden nabootst, uit studies in humaan amputatiemateriaal en uit een klinische studie waarin angiogene gentherapie wordt toegepast in patiënten. Hoofdstuk 1 geeft een overzicht van wat op dit moment bekend is over de cellulaire en moleculaire mechanismen van vasculaire groei. Daarbij wordt nadrukkelijk ingegaan op de rol die angiogene factoren, het immuunsysteem en beenmerg daarbij spelen. Verder worden in dit hoofdstuk de resultaten en de beperkingen besproken van voorgaande klinische studies naar therapeutische angiogenese voor de behandeling van perifeer vaatlijden. Geconcludeerd wordt dat de teleurstellende resultaten van recente placebo-gecontroleerde studies de noodzaak aangeven voor meer basaal wetenschappelijk onderzoek in dit veld, waarbij het optimaliseren van de stamceltherapie een prominente plaats inneemt. De grote variëteit aan chirurgische technieken en eindpuntmetingen die wordt toegepast in studies waarin gebruik wordt gemaakt van het zogenaamde achterpoot ischemiemodel worden besproken in hoofdstuk 2. Dit hoofdstuk voorziet in een richtlijn die aangeeft hoe de resultaten van deze studies geïnterpreteerd moeten worden in relatie tot het soort model dat wordt toegepast. Bij de experimenten die in dit proefschrift beschreven worden is een muismodel gekozen dat met name geschikt is om de ontwikkeling van collaterale arteriën te bestuderen door selectie van een geschikte chirurgische techniek, beeldvorming van vascularizatie door middel van gedetailleerde angiografie en bepaling van de hemodynamiek middels perfusiemeting in de achterpoot. In hoofdstuk 3 wordt de bevinding beschreven dat muizenstammen, die verschillen in hun respons van het immuun systeem, tevens een groot verschil vertonen in het vermogen om collaterale vaten te ontwikkelen. Deze bevinding was de aanleiding om de modulerende rol voor lymfocyten bij de vorming van collateralen te bestuderen. Gebleken is dat in muizen zonder natural killer cellen (NK-cellen) de arteriogenese verstoord is, maar dat dit niet het geval is in muizen zonder natural killer T-cellen (een regulerend subtype van T-cellen) (NKT-cellen). In muizen die CD4+ T-cellen missen bleek de arteriogenese verminderd. Deze afname werd zelfs groter als dezelfde muizen ook nog werden gedepleteerd voor NK-cellen. Tevens wordt aangetoond dat T-cellen en NK-cellen accumuleren rond collaterale arteriën, en dat 177
4 zij een grote variëteit aan inflammatoire cytokines tot expressie brengen. Aan de hand van deze data wordt geconcludeerd dat NK-cellen en CD4+ T-cellen een rol spelen bij de groei van collateralen in de muis. Stimulering van arteriogenese door specifieke activatie van gedefinieerde lymfocytsubtypen is een veelbelovende behandeling voor patiënten met ischemisch lijden. In hoofdstuk 4 wordt aangetoond dat vasculaire endotheliale groeifactor (VEGF) en stromal cell-derived factor-1 (SDF-1) een rol spelen bij neovascularizatie via retentie van CXCR4-positieve cellen in humaan ischemisch skeletspierweefsel. Bij twee patiënten met acuut-op-chronische ischemie bleken de VEGF, SDF-1 en CXCR4 expressies in ischemische spier verhoogd. Bij 9 van de 13 patiënten met chronische ischemie waren deze expressies echter verlaagd. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat bij chronische ischemie de hypoxische weefsels niet in staat zijn voldoende transcriptiefactor hypoxia inducible factor 1 (HIF-1 ) tot expressie te brengen. De resultaten van het onderzoek laten voor het eerst in patiënten zien dat SDF-1 een centrale rol vervult in de retentie van uit beenmerg afkomstige cellen in hypoxische weefsels. Toekomstige experimenten, gericht op verschillen in angiogene expressieprofielen tussen acute en chronische hypoxische condities, kunnen mogelijk leiden tot verbetering van angiogene behandeling van patiënten met chronisch ischemisch lijden. In hoofdstuk 5 laten we zien dat er geen afname van angiografische collateraalvorming optreedt in diabetische of insulineresistente muizen en dat er slechts beperkte afname is van perfusieherstel na occlusie van de arteria femoralis. In hypercholesterolemische muizen op verschillende hoogcholesterol diëten was de collateraalvorming echter ernstig verstoord. Er was sprake van een omgekeerde correlatie tussen perfusieherstel en plasma cholesterolspiegels, terwijl die niet aanwezig was tussen perfusieherstel en plasma spiegels van triglyceride, vrije vetzuren, glucose of insuline. Geconcludeerd wordt dat een verstoorde arteriogenese meer geassocieerd is met hyperlipidemie dan met hyperglycemie of hyperinsulinemie, en dat de verstoring van arteriogenese cholesterol afhankelijk is in het muismodel. Geheel in lijn hiermee komt er steeds meer bewijs dat een verstoord vetmetabolisme een cruciale determinant vormt voor de ontwikkeling van diabetes en de daarmee samenhangende complicaties. Daarom zou een verstoord lipidenprofiel van cruciale betekenis kunnen zijn voor de afgenomen collateraalvorming bij diabetespatiënten. Deze bevindingen benadrukken het belang van lipidenverlagende medicijnen bij diabetespatiënten om complicaties van diabetes te voorkomen. In hoofdstuk 6 wordt aangetoond dat VEGF gentherapie resulteert in toegenomen expressie van myoglobine, een eiwit dat een belangrijke rol speelt in het zuurstofmetabolisme van spiercellen, in ischemische skeletspier in de muis. Verder wordt co-expressie aangetoond van VEGF en myoglobine in spierbioptieën van 178
5 Samenvatting en conclusies patiënten na amputatie van onder- of bovenbeen in verband met perifeer vaatlijden, die correleert met de mate van ischemie. Voorts wordt een directe regulatie van myoglobine door VEGF in skeletspiercellen van de muis in vitro geconstateerd. Deze data laten zien dat er door VEGF gentherapie niet alleen nieuwe capillairen ontstaan, maar dat ook de eigenschap van skeletspiervezels verandert, resulterend in een verbeterde spieroxygenatie. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor de onbegrepen tegenstrijdigheden die worden waargenomen in eerdere klinische studies met VEGF. VEGF-gemedieerde toename van myoglobine in de spier zou, in ieder geval gedeeltelijk, kunnen verklaren waarom klinische verbeteringen, die worden waargenomen in VEGF-behandelde patiënten, niet correleren met een verbeterde vaatstatus. Hoofdstuk 7 beschrijft de resultaten van een dubbelblind gerandomiseerde studie die intramusculaire VEGF 165 plasmide behandeling (N=27) vergelijkt met een placebo behandeling (N=27) in diabetespatiënten met kritieke perifere ischemie. Het primaire eindpunt was het aantal amputaties na 100 dagen. Secundaire eindpunten waren een 15% toename van de enkel-arm index, klinische verbetering en veiligheid. Wanneer de VEGF- met de placebogroep werd vergeleken vond amputatie plaats in respectievelijk 3 versus 6 patiënten (NS), hemodynamiek verbeterde in 7 versus 1 patiënt(en) (P=0.05), ulcera van de huid genazen in 7 versus 0 patiënten (P=0.01), en pijn verminderde in 5 versus 2 patiënten (NS). Er werden geen substantiële zogenaamde adverse events waargenomen. Hoewel deze klinische studie haar primaire doel, namelijk significante reductie van het aantal amputaties, niet heeft gehaald, resulteerde VEGF gentherapie toch in secundaire klinische verbeteringen. Wij hopen dat deze studie kan zorgen voor een hernieuwde interesse in therapeutische angiogenese na de recente teleurstellende resultaten van andere placebogecontroleerde patiëntenstudies. Conclusies In dit proefschrift werd gebruik gemaakt van een muismodel om de cellulaire en moleculaire mechanismen van arteriogenese te bestuderen. Pas recent is begonnen met het ontrafelen van de rol die het immuunsysteem en de cellulaire componenten daarvan bij het vormen van collaterale arteriën speelt. Dit proefschrift draagt bij aan die ontrafeling door bewijs te leveren dat lymfocyten een rol spelen bij arteriogenese. Meer inzichten in welke (andere) celtypen betrokken zijn bij de vorming van collaterale arteriën zal de zogenaamde toolbox voor stimulatie van arteriogenese vergroten. Dit kan mogelijk leiden tot een verfijning van recent in de kliniek toegepaste autologe beenmergtransplantatie, bijvoorbeeld middels toediening van gedefinieerde lymfocytsubtypen of hun specifieke activatie/inhibitie met liganden voor respectievelijk activerende of inhiberende receptoren. Door gebruik te maken van het muismodel is het mogelijk om niet alleen kennis over te brengen van het laboratorium naar de patiënt, maar ook andersom. Zo leidden bijvoorbeeld de 179
6 onbegrepen gunstige resultaten in VEGF-behandelde patiënten zonder verbeterde vascularizatie tot de hypothese dat VEGF mogelijk niet alleen vaatjes laat groeien, maar ook spieroxygenatie verbetert door het veranderen van spieropbouw. Deze hypothese kon vervolgens worden bevestigd aan de hand van het muismodel. Deze bevinding is veelbelovend voor de ontwikkeling van nieuwe therapieën ter behandeling van een scala aan ziekten. Ondanks deze positieve resultaten uit het laboratorium is het van belang te realiseren dat vasculaire ziekten in patiënten complexer zijn dan in de genetisch gemanipuleerde muizen met dyslipidemie of diabetes. Zo zijn er bij patiënten meerdere vasculaire risicofactoren gelijktijdig aanwezig en zijn endotheel, beenmerg en/of het immuunsysteem mogelijk disfunctioneel wat een verstoorde arteriogenese tot gevolg heeft. Bovendien wordt in dit proefschrift aangetoond dat hypoxische weefsels niet in staat zijn om voldoende angiogene factoren tot expressie te brengen bij patiënten met chronische ischemie. Het is belangrijk om beter te begrijpen waarom vaatgroei in patiënten verstoord kan zijn, met name omdat de meeste placebogecontroleerde klinische studies met angiogene of arteriogene factoren tot op heden negatieve resultaten hebben laten zien. Hiervoor worden verschillende oorzaken aangedragen, variërend van het type angiogene factor tot de gebruikte techniek bij het toedienen van de angiogene factor, tot patiëntenselectie. Het ontwerp van de klinische studie, die wordt beschreven in dit proefschrift, waarbij gebruik werd gemaakt van intramusculaire VEGF plasmide, en waarmee enige gunstige effecten in diabetespatiënten met kritieke perifere ischemie werden behaald, samen met nieuw verworven inzichten in de moleculaire mechanismen die naar aanleiding van de muizenstudies blijken, kunnen een houvast vormen voor de ontwikkeling van nieuwe klinische protocollen. Ten slotte kan vooruitgang in het onderzoeksveld van arteriogenese niet alleen voordelig zijn voor de behandeling van perifeer vaatlijden, hetgeen het doel is van deze dissertatie, maar ook van coronairlijden, de belangrijkste doodsoorzaak van dit moment. Een van de vele uitdagingen is om de overeenkomsten en verschillen in cellulaire en moleculaire mechanismen van vasculaire groei tussen het been en het hart te ontrafelen, wat kan helpen bij het extrapoleren van resultaten van klinische studies uitgevoerd in het veld van de vaatchirurgie naar het veld van de cardiologie, en vice versa. 180
Samenvat ting en Conclusies
Samenvat ting en Conclusies Samenvatting en Conclusies 125 SAMENVAT TING EN CONCLUSIES In dit proefschrift werd de invloed van viscerale obesitas en daarmee samenhangende metabole ontregelingen, en het
Nadere informatieSAMENVATTING. 140 Samenvatting
Samenvatting 140 Samenvatting SAMENVATTING Diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een veelvoorkomende stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door hyperglykemie (verhoogde bloedsuikerspiegels) als
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden diagnostische en therapeutische aspecten van acute leukemie bij kinderen beschreven, o.a. cyto-immunologische en farmacologische aspecten en allogene
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45817 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Bastiaansen, A.J.N.M. Title: Regulation of arteriogenesis: Mechanistic studies
Nadere informatieArt. 9 Art. 9 Art. 12
oj /M 1. Titel Optimalisering van cel therapie voor patiënten met perifeer vaatlijden. Afdeling E-mail Vaatchirurgie 2. Verantwoordelijkheden Onderzoeker (belast met de dagelijkse leiding): Begeleider:
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Chapter 8 112 Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Insulin induceert complexe responsen in perifere weefsel zoals de skeletspier, vet, hart, lever en het brein om
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24600 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Mariman, Rob Title: Probiotic bacteria and the immune system : mechanistic insights
Nadere informatieSamenvatting Samenvatting hoofdstuk 1 127
125 Samenvatting Het metabool syndroom is een clustering van risicofactoren, zoals overgewicht/obesitas, verhoogd cholesterol, hoge bloeddruk (hypertensie) en metabole insulineresistentie (verminderde
Nadere informatieSamenvatting. Chapter 8
Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting EJA van Wanrooij Hart en vaatziekten zijn de meest voorkomende doodsoorzaak in de westerse wereld. De onderliggende oorzaak van infarcten en beroertes
Nadere informatieNederlandse samenvatting. (summary in Dutch)
(summary in Dutch) Type 2 diabetes is een chronische ziekte, waarvan het voorkomen wereldwijd fors toeneemt. De ziekte wordt gekarakteriseerd door chronisch verhoogde glucose spiegels, wat op den duur
Nadere informatieDUTCH SUMMARY NEDERLANDSE SAMENVATTING
DUTCH SUMMARY NEDERLANDSE SAMENVATTING Dutch Summary / Nederlandse Samenvatting Sinds de ontdekking van de ADAM eiwitfamilie, twee decennia geleden, heeft het ADAM onderzoek zich voornamelijk gericht op
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45885 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kersten, K. Title: Pulling the strings on anti-cancer immunity Issue Date: 2017-02-07
Nadere informatieSamenvatting 95 SAMENVATTING
Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting e vitamine metaboliet 1,25-dihydroxyvitamine ( ) speelt een sleutelrol bij het handhaven van de calcium homeostase door middel van effecten op de darm, het bot en de nier. e metaboliet
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20879 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20879 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wong, Man Chi Title: Extravascular inflammation in experimental atherosclerosis
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Introductie Wat zijn T cellen? T cellen zijn witte bloedcellen die een cruciale rol spelen bij het beschermen tegen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën. Dit doen zij door middel van
Nadere informatieSamenvatting en conclusies
en conclusies Samenvatting De behandeling van het myocard infarct (MI) is tegenwoordig gericht op verkorting van ischemie-tijd door herstel van de coronair flow ( open arterie theorie ). Hoewel vroegtijdige
Nadere informatieCHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING
CHAPTER 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 10 156 Dit proefschrift bestaat uit een aantal studies waarin de veranderingen in het vermogen van plasma om de uitstroom (efflux) van cholesterol uit cellen
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Samenvatting voor niet-ingewijden REGULERING VAN MICROVASCULAIRE INSULINE- GEVOELIGHEID DOOR PERIVASCULAIR VET: EEN TRANSLATIONELE BENADERING Rick I. Meijer 225 Het doel van dit proefschrift was te onderzoeken
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24378 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Melief, Sara Marie Title: Immunomodulatory properties of human multipotent stromal
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift zijn de veranderingen in cellulaire functie en structuur in hartfalen met verschillende onderliggende oorzaken en fenotype bestudeerd. Dit om inzicht te krijgen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
ederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek zoals beschreven in dit proefschrift was om de mechanismen te bestuderen die ten grondslag liggen aan verstoringen in de doorbloeding van de haarvaten
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,
Nadere informatieBijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters.
Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters. Opmerking: deze wijzigingen van de samenvatting van de productkenmerken en de bijsluiter waren geldig ten tijde van het
Nadere informatieNederlandse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 145 Nederlandse samenvatting De nieren hebben een belangrijke functie in het menselijk lichaam: ze zijn onder andere verantwoordelijk voor het zuiveren
Nadere informatieNK cellen of Natural Killer cellen bieden een aangeboren bescherming tegen
Nederlandse samenvatting NK cellen of Natural Killer cellen bieden een aangeboren bescherming tegen ziekteverwekkende indringers zoals virussen maar ook tegen kankercellen. In patiënten met kanker functioneren
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Inleiding
Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 146 Klinische en immunologische aspecten van pretransplantatie bloedtransfusies Inleiding Bloedtransfusies worden in de meeste gevallen gegeven aan patiënten die een tekort hebben
Nadere informatieTherapeutic arteriogenesis: from experimental observations towards clinical application [cum laude] van Royen, N.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Therapeutic arteriogenesis: from experimental observations towards clinical application [cum laude] van Royen, N. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING In de Westerse wereld vormen hart- en vaatziekten de belangrijkste oorzaken van ziekte en overlijden. Bij het ontstaan van hart- en vaatziekten speelt atherosclerose (slagaderverkalking)
Nadere informatieNederlandse Samenvatting. Acknowledgements Curriculum Vitae
Nederlandse Samenvatting Acknowledgements Curriculum Vitae 109 109 110 110 Nederlandse samenvatting Kwaadaardige aandoeningen in de lever zijn onder te verdelen in primaire en secundaire tumoren. Secundaire
Nadere informatieHet voorkomen van (ernstig) overgewicht of obesitas neemt wereldwijd ernstige vormen aan,
Samenvatting voor de geïnteresseerde leek Het voorkomen van (ernstig) overgewicht of obesitas neemt wereldwijd ernstige vormen aan, met name door het overnemen van de zogenaamde Westerse leefstijl, dat
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40898 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Elis, A.S. Title: Identification of therapeutic targets and antisense oligonucleotide
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Het onderzoek zoals beschreven in dit proefschrift heeft zich gericht op de verschillende onderdelen van neovascularisatie: de vorming van nieuwe bloedvaten. Neovascularisatie is essentieel voor het waarborgen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21710 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Buurma, Aletta Title: On the pathology of preeclampsia : genetic variants, complement
Nadere informatieChapter 11. Samenvatting
Chapter 11 Samenvatting 11. Samenvatting Hoge plasmaspiegels van von Willebrand factor (VWF) en stollingsfactor VIII (FVIII) zijn geassocieerd met een verhoogd risico op het krijgen van zowel arteriële
Nadere informatieSAMENVATTING Samenvatting Coeliakie is een genetische aandoening waarbij omgevingsfactoren en meerdere genen bijdragen aan de ontwikkeling van de ziekte. De belangrijkste omgevingsfactor welke een rol
Nadere informatieHet Onstaan van Osteoporose bij Patiënten met Reuma. Algemene Samenvatting
Het Onstaan van Osteoporose bij Patiënten met Reuma Algemene Samenvatting 159 ALGEMENE SAMENVATTING Reumatoïde artritis (RA) is een chronische ontstekingsziekte die voorkomt bij 0.5-1% van de wereldbevolking.
Nadere informatieNederlandse samenvatting
169 Nederlandse samenvatting Het aantal ouderen boven de 70 jaar is de laatste jaren toegenomen. Dit komt door een significante reductie van sterfte op alle leeftijden waardoor een toename van de gemiddelde
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands. Jeroen Hagendoorn
Samenvatting in het Nederlands Jeroen Hagendoorn 159 Summary in Dutch Een uitgebreid netwerk van kleine vaten, die vloeistof en (afweer)cellen in één richting vervoeren, vormt het lymfesysteem. In een
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands
Samenvatting Samenvatting in het Nederlands Het doel van de behandeling van patiënten met een maligniteit is eradicatie van de maligne cellen, met daarbij het beperkt houden van schade aan de gezonde cellen
Nadere informatieSAMEN ME VAT A T T I T N I G
SAMENVATTING 186 Inleiding Het renine-angiotensine-aldosteron-systeem (RAAS) is een hormonaal systeem dat in belangrijke mate betrokken is bij de regulatie van bloeddruk en nierfunctie. Het RAAS is een
Nadere informatieNederlandse. Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Het metabole syndroom is tegenwoordig een veel voorkomend ziektebeeld dat getypeerd wordt door een combinatie van verschillende aandoeningen. Voornamelijk in de westerse landen
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Speksnijder, Niels Title: Determinants of psychosis vulnerability : focus on MEF2
Nadere informatieSamenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2
In dit proefschrift zijn de consequenties van een nadelige intrauteriene omgeving, gecreëerd door maternale apoe-deficiëntie of Ldlr-deficiëntie tijdens zwangerschap, op de gevoeligheid voor aderverkalking
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 8 Niertransplantatie is de optimale therapie voor patiënten met chronische nierinsufficiëntie. Niertransplantatie kan echter leiden tot zowel acute als chronische complicaties
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting 150 Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING De natuurlijke afweer van het lichaam wordt verzorgd door het immuunsysteem. Zonder immuunsysteem zouden pathogenen zoals virussen
Nadere informatieChapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting
Chapter 10 C H P R ederlandse Samenvatting 10 175 S M V I G Haemostase Hartinfarct en beroerte zijn het gevolg van trombi (bloed stolsels) die belangrijke vaten afsluiten en daardoor weefsel beschadiging
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/49009 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Beek, L. van Title: Systemic and white adipose tissue inflammation in obesity
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
112 NEDERLANDSE SAMENVATTING Immuunsysteem Het immuunsysteem bestaat uit een samenwerkingsverband tussen verschillende cellen in het lichaam die samenwerken om schadelijke cellen en organismen (kankercellen,
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45876 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Paauwe, M. Title: Targeting stromal interactions in the pro-metastatic tumor microenvironment
Nadere informatieAppendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer
Appendix 2 Nederlandse samenvatting Jeroen Slikkerveer Appendix 2 In de afgelopen tientallen jaren heeft de echo zich ontwikkeld tot een ruim beschikbaar en makkelijk toepasbaar diagnosticum voor de dagelijkse
Nadere informatieDoorbloeding van het hart tijdens dieetblootstelling en sevofluraan anesthesie
9 Samenvatting Samenvatting 3 Dit proefschrift beschrijft de invloed van dieetsamenstelling op de effecten van het dampvormige anestheticum sevofluraan op de doorbloeding en pompfunctie van het hart,
Nadere informatie199 Hoofdstuk 2 In Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 en 5
197 Samenvatting 198 Samenvatting Samenvatting 199 Veroudering gaat gepaard met het verlies van spiermassa en spierkracht, ook wel sarcopenie genoemd. Dit leidt tot beperkingen in het dagelijkse leven,
Nadere informatieImmuunreactie tegen virussen
Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor niet-ingewijden
Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden 1 Inleiding 2 Doel 3 Resultaten 4 Conclusies 5 Klinische en therapeutische implicaties - 189 - 1 Inleiding Kanker is tegenwoordig tweede meest voorkomende
Nadere informatiehoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands
hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 204 204 SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Inleiding Het humaan immuundeficiëntie virus (HIV) is de
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat verandert er in het zenuwstelsel als een dier iets leert? Hoe worden herinneringen opgeslagen in de hersenen? Hieraan ten grondslag ligt het vermogen van het zenuwstelsel om
Nadere informatieChapter 9. Samenvatting
Samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de meest voorkomende doodsoorzaak in de Westerse wereld. Atherosclerose, ook wel aderverkalking genoemd, is de belangrijkste onderliggende oorzaak van hart- en vaatziekten.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19769 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Lammers, Bart Title: Macrophage lipid genes in cardiovascular disease Issue Date:
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Slaap & Geheugen: gedragsmatige en moleculaire consequenties van slaapdeprivatie Mensen slapen gemiddeld zo n 6 tot 8 uur per dag. Dit komt neer op een kwart tot een derde van
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting In de Westerse wereld vormen cardiovasculaire ziekten de eerste doodsoorzaak, terwijl ook de prevalentie hiervan in Oost-Europa en ontwikkelingslanden toeneemt. De hoofdoorzaak van cardiovasculaire
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20887 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Vroegrijk, I.O.C.M. Title: Fatty acid metabolism and metabolic inflammation :
Nadere informatieAppendices. Nederlandse samenvatting 148. Dit proefschrift op één pagina 152. Dankwoord 153. About the author 155. List of publications 156
Appendices Nederlandse samenvatting 148 Dit proefschrift op één pagina 152 Dankwoord 153 About the author 155 List of publications 156 148 Nederlandse samenvatting Dendritische cellen en macrofagen in
Nadere informatieCHAPTER 8 SAMENVATTING
SAMENVATTING In de vroege zwangerschap treden indrukwekkende veranderingen op in de bloedsomloop, nierfunctie en vochthuishouding bij de moeder. Hoewel de exacte betekenis van deze hemodynamische aanpassingen
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21025 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21025 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Louwe, Maria Cornelia (Mieke) Title: Inflammatory mediators in diet-induced cardiac
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Introductie tot atherosclerose Cardiovasculaire aandoeningen zijn nog steeds de meest voorkomende als alle vormen van cardiovasculaire aandoeningen konden worden verholpen bekendste
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Behorende bij het proefschrift: Regulation of T cell responses in atherosclerosis Hart- en vaatziekten zijn ondanks het vele onderzoek en de verschillende cholesterol en bloeddruk
Nadere informatieSamenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.
Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen
Nadere informatieSamenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2
Samenvatting 125 Samenvatting Hoofdstuk 1 Gedurende de laatste 20 jaar is binnen de IVF de aandacht voornamelijk uitgegaan naar de verbetering van zwangerschapsresultaten. Hierdoor is er te weinig aandacht
Nadere informatieChapter IX. Samenvatting
Chapter IX Samenvatting Chapter 9 Inleiding Multiple Organ Dysfunction Syndrome (MODS) is een ernstige complicatie bij zwaar gewonde patiënten. MODS gaat gepaard met een hoog sterftecijfer (40 tot 60 %)
Nadere informatieSAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Allergisch astma Allergisch astma is een veel voorkomende ziekte waarbij mensen benauwd worden wanneer ze de stof inademen waar ze allergisch voor zijn geworden. Daarnaast
Nadere informatieChapter 6. Nederlandse samenvatting
Chapter 6 Nederlandse samenvatting Chapter 6 122 Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Het immuunsysteem (of afweersysteem) beschermt het lichaam tegen lichaamsvreemde en ziekmakende organismen zoals
Nadere informatiedensity lipoproteïne (LDL cholesterol) lijkt een belangrijke rol te spelen in de initiatie van Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak van dialysepatiënten en dit beperkt hun levensverwachting sterk. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat milde tot matige nierschade
Nadere informatienederlandse samenvatting
Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Inleiding Hartfalen is een syndroom, waarbij de pompfunctie van het hart achteruitgaat en dat onder andere gepaard kan gaan met klachten van kortademigheid
Nadere informatieRisk factors for renal function abnormalities
Risk factors for renal function abnormalities Nederlandse samenvatting Dit proefschrift probeert mogelijke risicofactoren voor progressief nierfunctieverlies te identificeren in een niet-diabetische populatie.
Nadere informatieLonneke Bevers - Activity of endothelial nitric oxide synthase: substrates, modulators and products SAMENVATTING VATTING SAMEN-
SAMENVATTING SAMEN- VATTING 167 Inleiding Het menselijk bloedvatenstelsel is een gesloten systeem bestaande uit ongeveer 96000 km vaten. Het bloed dat via de vaten naar de organen stroomt, zorgt voor aan-
Nadere informatieSamenvatting proefschrift Thijs K. Hendrikx
Samenvatting proefschrift Thijs K. Hendrikx The Role of Regulatory T cells in Kidney Transplantation Promotie: 17 december 2009 Erasmus Universiteit Rotterdam Promotor: Promotor: Prof. dr. W. Weimar Co-promotor:
Nadere informatieChapter 9. Samenvatting
Chapter 9 Samenvatting 130 Samenvatting 131 Samenvatting Complicaties van de onderste extremiteit, in het bijzonder voetulcera (voetwonden), veroorzaken een zeer grote ziektelast en een grote mate van
Nadere informatieCHAPTER 9. Samenvatting
CHAPTER 9 Samenvatting Samenvatting 143 Samenvatting Ondanks dat de kwaliteit van de antistollingsbehandeling met vitamine K antagonisten door de jaren heen is verbeterd, bestaat er nog steeds het risico
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
9 Nederlandse Samenvatting F.S. de Man 1,2, N. Westerhof 1,2, A. Vonk-Noordegraaf 1 Departments of 1 Pulmonology and 2 Physiology, VU University Medical Center / Institute for Cardiovascular Research,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
6 78 Nederlandse samenvatting Colon kanker Colon (dikke darm) kanker is één van de meest voorkomende kankers en is de tweede doodsoorzaak door kanker in geïndustrialiseerde landen. Het voorstadium van
Nadere informatieLipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan
Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Vet in Historisch Perspectief simpele vetopstapelingsziekte
Nadere informatieControle van rompbewegingen bij verstoringen tijdens het duwen van karren
Het mechanisch verstoren van de romp wordt gezien als een risicofactor voor lage rugklachten. Dergelijke verstoringen kunnen zorgen voor ongecontroleerde bewegingen van de romp waarbij een inadequate reactie
Nadere informatieSAMENVATTING Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3.1 Hoofdstuk 3.2 Hoofdstuk 3.2 Hoofdstuk 3.3
SAMENVATTING Gesproeidroogd bloedplasma, spray-dried animal plasma (SDAP), is een bijproduct van slachterijen. Het plasma dat verkregen is van geslachte varkens of runderen wordt gesproeidroogd en kan
Nadere informatieNederlandse samenvatting
171 172 Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Met vaccinaties kunnen veel ziektes voorkomen worden, zoals de mazelen, de rode hond en de griep. Echter een vaccin voor het voorkomen van kanker
Nadere informatieSamenvatting*en*conclusies* *
Samenvatting*en*conclusies* * Kwaliteitscontrole-in-vaatchirurgie.-Samenvattinginhetnederlands. Inditproefschriftstaankwaliteitvanzorgenkwaliteitscontrolebinnende vaatchirurgie zowel vanuit het perspectief
Nadere informatieipsc-derived insights into Motor Neuron Disease and Inflammatory Neuropaties Oliver Härschnitz
Nederlandse samenvatting proefschrift ipsc-derived insights into Motor Neuron Disease and Inflammatory Neuropaties, 15 september 2017, UMC Utrecht Stamcellen zijn in staat tot het veranderen, oftewel differentiëren,
Nadere informatieSamenvatting. Nederlandse samenvatting
Page 143 Samenvatting Onder normale omstandigheden inhaleert een volwassen menselijke long zo n 11.000 liter lucht per dag. Naast deze normale lucht worden er ook potentieel toxische stoffen en micro-organismen,
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Goeij, Moniek Cornelia Maria de Title: Disease progression in pre-dialysis patients:
Nadere informatieCHAPTER 10 SAMENVATTING
CHAPTER 10 SAMENVATTING 218 Chapter 10 Samenvatting SAMENVATTING Nemaline myopathie is een ernstige spierziekte waarvoor momenteel nog geen therapie bestaat. Dit komt onder andere omdat de oorzaak van
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY)
NEDERLANDE AMENVATTING (DUTCH UMMARY) 189 Nederlandse amenvatting (Dutch ummary) trekking van proefschrift Patiënten met een chronische gewrichtsontsteking, waaronder reumatoïde artritis (RA), de ziekte
Nadere informatieGlia in Alzheimer's Disease and Aging. Molecular Mechanisms Underlying Astrocyte and Microglia Reactivity A.M. Orre
Glia in Alzheimer's Disease and Aging. Molecular Mechanisms Underlying Astrocyte and Microglia Reactivity A.M. Orre Nederlandse Samenvatting De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie
Nadere informatieHoofdstuk 2: Preprocedurele serum waarden van acute-fase reagentia en de prognose na percutane coronaire interventie
Samenvatting 111 CHAPTER 10 Ondanks verbeteringen in de techniek van percutane coronaire interventie (PCI), blijft restenose een belangrijk probleem. De reactie van de vaatwand op beschadiging speelt een
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015245. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015245 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project De rol van Nucleaire Hormoon Receptoren in de regulatie van het glucose- en lipidemetabolisme en de ontwikkeling van type
Nadere informatieDC-SIGN + cellen een rol spelen in de opruiming van dode thymocyten uit de cortex van de humane thymus (Hoofdstuk 2). De co-expressie van het
: Hematopoietische antigeen presenterende cellen in de cortex van de humane thymus: Aanwijzingen voor een rol in selectie en verwijdering van apoptotische thymocyten. Het immune systeem van (gewervelde)
Nadere informatie