IVN afdeling Leeuwarden Ledenadministratie De Kei BK Leeuwarden LEEUWENBOEKJE WINTER IVN LEEUWARDEN E.O.

Transcriptie

1 IVN afdeling Leeuwarden Ledenadministratie De Kei BK Leeuwarden LEEUWENBOEKJE WINTER IVN LEEUWARDEN E.O.

2 Wat is het IVN? De Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie is een landelijke vereniging met plaatselijke afdelingen. IVN - Leeuwarden en omgeving is zo n afdeling met als werkgebied Leeuwarden en wijde omgeving. Wat is de doelstelling? Het IVN wil door haar activiteiten de mensen laten zien wat er (nog) is aan natuur. In de hoop dat bewustmaking zal bijdragen tot bescherming van onze nog aanwezige natuur. Wat doet het IVN? Het IVN organiseert excursies, thema-avonden en cursussen. Zij beschrijft wandel- en fietsroutes en stimuleert werkgroepen. De afdeling Leeuwarden heeft inmiddels een aantal werkgroepen. Het Leeuwenboekje is ons afdelingsblad dat met de komst van elk nieuw seizoen verschijnt. Het wil informeren, stimuleren en activeren. Daarnaast is er onze website ( Hoe werkt het IVN? Alle activiteiten van IVN -Leeuwarden, zowel van leden als van het bestuur zijn vrijwilligers activiteiten. Alle leden zijn actieve leden. Wat kost het? Er zijn verschillende IVN- lidmaatschappen. Een landelijk lidmaatschap kost 20,- per jaar. Regionale leden (donateurs) betalen 15,-. Contributie is te betalen door middel van een machtiging (u krijgt dan 2,50 korting) of door overmaking op rekening ten name van IVN afdeling Leeuwarden. Hoe kun je lid worden? Door het formulier te downloaden van of telefonisch ( ) aan te vragen en ingevuld te sturen naar Renée Ras, de Kei 262, 8918 BK Leeuwarden. Dit is ook het adres voor adreswijzigingen. Liefs per mail reneerasnatuur@gmail.com Telefoonnummer (058) Sluitingsdatum kopij volgende Leeuwenboekje: 1 april 2014 een blad ván iedereen vóór iedereen, dus stuur kopij!

3 Winter Het lijkt alsof de natuur in de winterperiode stil staat, maar is dat ook zo? Als je naar de vogels kijkt, zie je dat de natuur nog steeds in beweging is. Een scala van trekkende vogels, waarvan vooral de ganzen maar ook de zwanen aandacht opeisen door prachtig in formatie te vliegen en snaterende en gakkende geluiden te maken. Ook de prachtige vliegshows, met steeds weer veranderende golfbewegingen, die de spreeuwen maken, zijn adembenemend mooi om te zien. Soms wordt dit beeld verstoord door een aanval van een roofvogel, maar binnen de kortste keren is de paniek voorbij en begint het spel opnieuw. Wat mij opvalt, zijn de grote aantallen kraaien/kauwen die in en om de weilanden van mijn dorp te zien zijn. Veel kabaal makend, van: wij zijn er ook nog en dan weer zomaar stilzittend op de hoogste takken van de bomen. En als je naar de steeds kaler worden struiken en bomen kijkt in je tuin, dan zie je de nieuwe knoppen al weer zitten; het begin van de nieuwe cyclus die de natuur steeds weer laat zien. Natuurlijk weet ik ook dat de feitelijke winter nog moet beginnen maar toch wil ik hiermee zeggen dat de natuur in de wintermaanden niet doods is, maar eigenlijk zeer levendig en verrassend. Kortom er valt ook in deze tijd van het jaar genoeg te beleven en te ontdekken. Dicht bij huis in de eigen tuin, waar de vogels de opgehangen vogelhuisjes weer weten te vinden en de egels al snuivend, knorrend en wroetend een winterplek zoeken om hun winterslaap te beginnen. En dan is er dat eigenwijze madeliefje of die paardenbloem die er nog steeds niet genoeg van krijgt om haar kleine kleurenpracht te laten zien, omdat de temperatuur nog redelijk aangenaam is zodat ze nog kan bloeien. Zo zie je maar weer dat de natuur haar eigen ritme volgt en ons mensen steeds weer met verwondering maar ook met bewondering bezig houdt en uitnodigt van dit alles iedere dag weer te genieten. Klaas van der Heide. Leeuwenboekje winter

4 IVN Afdeling Leeuwarden e.o. Werkgroepen - Contactpersonen: Excursies: Klaske Stegenga (058) klaproos1_01@kpnmail.nl Leeuwenboekje: Linda Veeman (058) veeman@aol.nl Ben Engelen (058) ben.engelen@live.nl Website: Renée Ras (058) reneerasnatuur@gmail.com Jan van der Meer Vogelwerkgroep: Durk Weijma (0514) durkweijma@hetnet.nl Plantenwerkgroep: Vacant Werkgroep educatie en jeugd: Tineke Vernhout (058) / Werkgroep educatie en onderwijs Violet von Kruchten (058) vio51vio@gmail.com Afdelingsbestuur: Voorzitter: Klaas van der Heide (058) perzen@upcmail.nl Vice-voorzitter: Rinze de Vries (058) saraenrinze@kpnmail.nl Penningmeester: Maud von Ende m.vonende@versatel.nl Secretaris: Pieter Willem Louwsma p.w.louwsma.ivnleeuwarden Van Roonhuysestraat 8921 VZ Leeuwarden Algemeen Bestuurslid Cor de Vries (058) l.vriesrunia@upcmail.nl Contactpersoon werkgroepen: Rinze de Vries (058) saraenrinze@kpnmail.nl Mocht u lid van IVN- Leeuwarden willen worden. Neem dan contact op met onze Ledenadministratie: Renée Ras reneerasnatuur@gmail.com Dit Leeuwenboekje is mede mogelijk door sponsoring van de Tuin van Leeuwarden in WC Zaailand Leeuwarden. Mededelingen van het Bestuur Leeuwenboekje winter

5 Mededelingen van het bestuur Algemene ledenvergadering IVN Leeuwarden e.o 31 maart 2014 Op maandag 31 maart 2014 is de jaarlijkse algemene ledenvergadering van het IVN Leeuwarden gepland. Noteert u alvast deze datum. Groen Dichterbij: Fietstocht 10 mei 2014 Op 10 mei 2014 gaan we als IVN Leeuwarden, in het kader van Groen Dichterbij, fietsen en kennis maken met een aantal natuur- en Groen Dichterbij- projecten in en rondom Leeuwarden. In het vroege voorjaar zullen we u hierover nader over informeren. Noteer alvast deze datum. Waterweekend juni 2014 In 2014 wordt in het weekend van 21 en 22 juni een themaweekend gehouden waarin water centraal staat. Nadere informatie volgt nog. IVN Werkdoedag Noord Nederland september 2014 Deze werkdoedag staat gepland op 27 september Natuurgidsencursus In samenwerking met de IVN afdeling Súdwesthoeke, start in september 2014 een natuurgidsencursus in Sneek. Opgave bij Anja Dijkstra ( a.dijkstra@ivn.nl ) van het Consulentschap IVN Fryslân. Jeugdbegeleiderscursus In het najaar van 2014 start in Emmen een jeugdbegeleiderscursus. Deze cursus ( 8 bijeenkomsten ) is bedoeld voor mensen die werken met jeugd en natuur. Opgave bij Anja Dijkstra ( a.dijkstra@ivn.nl ) van het Consulentschap IVN Fryslân. Vrijwilligersdag IVN Leeuwarden e.o. in 2014 In samenspraak met de verschillende werkgroepen, die binnen het IVN Leeuwarden e.o. actief zijn, hebben we als bestuur besloten om in 2014 een vrijwilligersdag voor de actieve vrijwilligers van het IVN Leeuwarden te organiseren. Op deze wijze willen we alle vrijwilligers, van met de name de werkgroepen, in het zonnetje zetten. Een kleine commissie bestaande uit Wijnand Jager, Renée Ras en Cor de Vries gaat deze vrijwilligersdag voorbereiden. Leeuwenboekje winter

6 Ledendag Gelet op de activiteiten rondom het organiseren van een vrijwilligersdag in 2014 en de aangekondigde fietstocht in mei 2014 hebben we als bestuur besloten om in 2014 geen ledendag te organiseren. Voor de Fietstocht op 10 mei 2014 worden alle leden, jong en oud, van het IVN Leeuwarden e.o. uitgenodigd om mee te doen. Voor alle vrijwilligers die actief zijn o.a. in de verschillende werkgroepen, de redacties, de organisatie van excursies etc. wordt een vrijwilligersdag georganiseerd. Met deze activiteiten verwachten we dat we in 2014 veel leden zullen bereiken en ontmoeten. Werkgroep Planten en afscheid van Daan van Zomeren Tijdens het jaarlijkse coördinatorenoverleg op 9 oktober 2013 heeft Daan van Zomeren laten weten dat hij stopt als coördinator van de werkgroep Planten. Daan blijft actief rondom het thema natuur en planten, maar wil zijn aandacht meer gaan richten op natuurprojecten zoals vlinders, bijen, etc. Daarbij speelt ook een rol dat Daan meer plaats wil inruimen voor privé activiteiten. De activiteiten van de werkgroep Planten worden door een trouwe kleine groep belangstellenden bezocht, maar het aantal deelnemers aan excursies loopt steeds meer terug. We gaan kijken hoe we hier uiteindelijk op een andere manier invulling aan kunnen geven. Er is binnen de werkgroep Planten op dit moment geen opvolger voor Daan. Mocht er iemand belangstelling hebben voor het coördinatorschap van de werkgroep Planten, neem dan contact op met het bestuur. Er zullen nog wel bepaalde activiteiten worden georganiseerd, zoals plantenexcursies, maar niet meer in werkgroepverband. Met alle respect voor Daan zijn besluit, is het meer dan jammer dat Daan stopt met de werkgroep Planten. Als IVN Leeuwarden zijn we Daan bijzonder erkentelijk voor al het werk dat hij vanuit de werkgroep Planten voor het IVN Leeuwarden heeft gedaan. Dank, heel veel dank, Daan! Nieuw initiatief: opzetten werkgroep Natuur Fotografie. Binnen het bestuur hebben we ons de vraag gesteld of er onder de leden van de IVN afdeling Leeuwarden belangstelling bestaat om een werkgroep Natuur Fotografie op te starten. We weten dat verscheidene IVN leden zich bezig houden met natuurfotografie. Regelmatig zien we hiervan de resultaten in het Leeuwenboekje. Wie heeft er belangstelling en wil meedoen om gezamenlijk in werkgroepverband de natuur in al zijn facetten te fotograferen. Publicaties van foto s kunnen bijvoorbeeld worden opgenomen in het Leeuwenboekje of op de site, maar ook zou er bijvoorbeeld jaarlijks een expositie van natuurfoto s Leeuwenboekje winter

7 georganiseerd kunnen worden. Heeft u belangstelling, neem dan contact op met Rinze de Vries (058) (saraenrinze@upcmail.nl). Landelijke IVN folder, Beleef de natuur Het landelijk IVN heeft een algemene informatie folder, onder de titel Beleef de Natuur, onvergetelijke natuurbelevenissen in heel Nederland, uitgebracht over het IVN. Deze folder, of meerdere exemplaren hiervan, zijn verkrijgbaar bij het secretariaat van het IVN Leeuwarden. Renée Ras en Pieter Willem Louwsma zullen een flyer maken over het IVN Leeuwarden die kan worden bijgevoegd bij de algemene IVN folder en die uitgedeeld kan worden bij excursies van het IVN Leeuwarden. Vacature algemeen bestuurslid is opgevuld Met genoegen kunnen we als bestuur meedelen dat mevrouw Els Bultsma bereid is gevonden om de taak van algemeen bestuurslid op zich te nemen. Els zal zich in het Lentenummer van het Leeuwenboekje aan u voorstellen. Het ligt in de bedoeling dat Els vanaf december 2013 meedraait in het bestuur en dat het bestuur in de algemene ledenvergadering van 31 maart 2014, conform de statuten van het IVN Leeuwarden, Els zal voordragen als algemeen bestuurslid. In januari 2014 gaan we intern binnen het bestuur kijken naar de taakverdeling binnen het bestuur. Els, ook vanaf deze plaats van harte welkom. We zijn als bestuur blij dat je de bestuursgelederen komt versterken. Vacature voorzitter IVN Leeuwarden e.o staat nog open Na de algemene ledenvergadering van het IVN Leeuwarden e.o. in maart 2014 stopt de huidige voorzitter Klaas van der Heide met de activiteiten voor het IVN. Hiermee komt de functie van voorzitter vacant. Ondanks herhaalde oproepen heeft zich nog niemand gemeld om de vacante functie van voorzitter op te vullen. Vandaar een nieuwe dringende oproep om namen te noemen, van mogelijke kandidaten die belangstelling hebben voor deze functie, of uzelf spontaan aan te melden. Wilt u meer over de functie van voorzitter weten, neem dan contact op met Klaas van der Heide (058) of Rinze de Vries (058) Op de site kunt u het functieprofiel vinden. Vogelwerkgroep Cursus- en excursieprogramma 2014 Vogelcursus voor beginners eind januari medio mei 2014 Voorkennis of ervaring op het gebied van vogels is niet noodzakelijk. Tijdens 6 beamerlezingen en 4 excursies komen aan de orde: watervogels, uilen, weide-, moeras- en zangvogels. Leeuwenboekje winter

8 Maximum aantal deelnemers: 25. Kosten: IVN-leden 70 Niet-leden 80 Inlichtingen en aanmelding bij: Marjan Koeze tel: (058) mtigchelaar@hccnet.nl Vervolgvogelcursus eind januari eind mei 2014 Deze cursus is bedoeld voor mensen met enige kennis/ervaring op vogelgebied. Tijdens 4 beamerlezingen en 4 excursies komen aan de orde: wad-, trek-, roof-, weide-, moeras- en kolonievogels en de kerkuil. Max. aantal deelnemers: 25. Kosten: IVN - leden: 70 Niet leden: 80 Inlichtingen en aanmelding bij: Tjeerd de Jong tel: (058) t.jong427@upcmail.nl Themacursus Wintergasten en thuisblijvers 25 januari Bij slecht weer: Reservedatum 1 maart. Zaterdagmorgen: Korte beamerlezing op locatie en aansluitend excursie. Observeren van wintergasten en (water)vogels die het jaar rond hier blijven. Locatie: Lauwersmeergebied Docent /excursieleider: Sieds Boersma Organisatie: Jan Kramer en Anneke Zeinstra Maximum aantal deelnemers: 24. Kosten deelname (inclusief koffie): 12. Inlichtingen en opgave bij: Jan Kramer tel: (058) j.r.kramer@hetnet.nl Vroege Vogelexcursie / Struintocht Deelname is gratis. Organisatie: Jan de Boer, Wijnand Jager en Durk Weijma. 11 mei Zangvogels Locatie: Jan Durkspolder. Start: uur 1 juni Struintocht met kano s Locatie: De Alde Feanen bij Earnewâld. Start: uur Inlichtingen en opgave bij: Durk Weijma tel: (0514) durkweijma@hetnet.nl Themacursus Spotten en ringen van Roofvogels 2014 eind mei - begin juni (data nog vast te stellen) Beamerlezing op avond in Leeuwarden en praktijkdag op zaterdag naar Ameland. (gehele dag) Docent/excursieleider: Johan Krol. Organisatie: Anne Bosma en Corry v.d.meer Maximum aantal deelnemers: 20 Kosten: IVN-leden: 18. Niet leden: 20 (incl. koffie cursusavond en excursie). Inlichtingen en opgave bij: Corry van der Meer Leeuwenboekje winter

9 tel: (058) Themacursus "Steltlopers eind augustus begin september 2014 (data nog vast te stellen) Invulling nader te bepalen. Docent/excursieleider Sieds Boersma. Organisatie:Tonny Biesterbosch en Anneke Zeinstra Inlichtingen en opgave bij: Tonny Biesterbosch tel: (058) a.biesterbosch@hetnet.nl "Vogelochtenden" Elke eerste zaterdag van de maand (uitgezonderd juli, augustus en september) is er een z.g. "Vogelochtend", een "vrijblijvende" vogelexcursie, waarvoor men zich niet hoeft op te geven en waaraan geen kosten verbonden zijn. (mensen die meerijden in een auto betalen 3 p.p. aan de chauffeur) Iedereen met belangstelling voor vogels is welkom. Verzamelen op het parkeerterrein achter het Q8 benzinestation aan de Tesselschadestraat te Leeuwarden.(circa 200m vanaf rotonde Heliconweg-Tesselschadestraat) De starttijd is meestal uur. De mensen die op onze verzendlijst staan, ontvangen een paar dagen vóór elke Vogelochtend een mail met bijzonderheden. (o.a. de vertrektijd) Aanmelding voor de verzendlijst is daarom verstandig. Eventueel vooraf informeren bij Anne Bosma. Organisatie: Anne Bosma en Teartse van der Zee Inlichtingen en aanmelding voor verzendlijst: Anne Bosma tel: (058) anne.bosma@telfortglasvezel.nl Informatie Vogelwerkgroep: Durk Weijma, coördinator. tel: (0514) durkweijma@hetnet.nl Werkgroep Educatie en Jeugd van IVN Leeuwarden De werkgroep Educatie en Jeugd in Leeuwarden telt momenteel nog maar twee leden: Sietske Landman en Tineke Vernhout. We doen hierbij een oproep voor versterking van onze werkgroep Educatie en Jeugd met één of twee enthousiaste vrijwilligers! Tineke Vernhout : (058) / Bomenwandeling IVN zondag 13 oktober 2013 De meeste mensen hebben vrienden, kennissen, familie en komen veel bij elkaar over de vloer. Nu is dat niet voor iedereen vanzelfsprekend. Ik, Anki de Ruiter, Leeuwenboekje winter

10 ben vrijwilliger bij Resto VanHarte te Leeuwarden. Dit is een gezamenlijke eettafel waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, tijdens een gezonde en betaalbare maaltijd. Om de drempel iets te verlagen en een gemoedelijke omgeving te creëren, organiseren wij regelmatig een leuke activiteit, met als doel onze gasten voor te stellen in beweging te komen en zich minder eenzaam te voelen. Helaas komt eenzaamheid nog veel voor in deze maatschappij. Wat wij vooral ook toejuichen, is het samenwerken met andere maatschappelijke organisaties om de krachten en creativiteit te bundelen. Zo ben ik onlangs met Marije Klaver van AanZet in gesprek gegaan. Zij coördineert deze stichting voor cliëntgestuurde projecten. Als landelijk thema bij VanHarte kwam De Groene Maand aan de orde. In dit kader ben ik op zoek gegaan naar een invulling en kwam bij een prachtige activiteit van het IVN uit. Eén en één is twee en zo hebben wij als Resto VanHarte en AanZet de Bomenwandeling in het Rengerspark te Leeuwarden georganiseerd als gezamenlijk uitje. Voor die tijd had ik al kennis gemaakt met de heer Daan van Zomeren en heeft hij bij VanHarte het één en ander verteld over het IVN en hebben we flyers uitgedeeld. De bewuste Leeuwenboekje winter

11 zondagmiddag was het enigszins druilerig, maar dit mocht de pret niet drukken. We hadden met elkaar in de Singelstraat afgesproken, in het buurthuis alwaar het Sociaal Café de Kronkel, een activiteitenlocatie van AanZet, gevestigd is, tegenover het Rengerspark. Het was leuk kennis met elkaar te maken, twee groepjes betrokken gasten en bezoekers van twee verschillende organisaties. Ook in het Rengerspark stond al een grote groep klaar om met Daan van Zomeren en Margriet Kampman mee te wandelen. Opgesplitst in twee groepen hebben we een zeer interessante uitleg gekregen over allerlei soorten bomen, planten en struiken. Mooie herfstkleuren leverden ook mooie foto s op. Zelfs een boomknuffel, door één van de wandelaars, mocht niet ontbreken. De jongste telg was ongeveer 3 jaar oud en het totaal aantal wandelaars telden wij op vijfendertig personen. Het was erg leuk om tijdens een zondagmiddag als deze lekker naar buiten te gaan, een frisse neus te halen, gezellig samen te zijn en tegelijkertijd een hoop te leren! Na afloop van de wandeling had Marije alvast de kachel in het Café aangezet en hebben we met een hele club wandelaars nog een heerlijk warm bakje thee en koffie gedronken, ook wandelaars die niet bij Resto VanHarte of AanZet aangesloten waren, schoven aan. In het kader van ontmoeting hadden wij ons doel ruimschoots gehaald: natuur schept een band, voor iedereen! Ik ben van plan de site van het IVN zeker in de gaten te houden en te kijken wat we nog meer samen met jullie kunnen doen. Het was een super geslaagde middag met ook vooral dank aan Daan van Zomeren en Margriet Kampman. Met hele hartelijke groet, Anki de Ruiter. Leeuwenboekje winter

12 Ruiters en toppers Net als vorig jaar november ben ik, deze eerste zaterdag van de maand, met een groep vogelaars van het IVN Leeuwarden op pad geweest richting het IJsselmeer. Het is zwaar bewolkt, droog, een graad of 10 en het waait nauwelijks. We zijn met z`n 13-en en rijden eerst naar een hut ten zuiden van Harlingen: It Hegewiersterfjild. Heel voorzichtig betreden we de hut want de houten vloer is spekglad. Gelukkig zijn er verschillende telescopen mee want de vogels zitten vrij ver. Met het blote oog zijn de aalscholvers het beste te zien. Ze hebben hun vleugels breeduit gespreid om ze te laten drogen. Ook de bergeenden zijn op afstand goed te herkennen. In de telescoop wordt een paartje dodaars gespot. Slobeenden slobberen naar hartenlust en helemaal tegen de walkant aan staat een groep zwarte ruiters. Dit zijn steltlopers die in de winter oranje poten hebben. Ze lijken wat op Tureluurs, maar hebben wat langere poten en een langere dunnere fijne snavel met een iets omlaag gebogen punt. Dan door naar het Kornwerderzand. Hier zien we onder andere piepers en toppers. Die toppers (eenden) zijn voor een aantal voor ons nieuw. Ze lijken op kuifeenden maar het vrouwtje heeft veel wit rond de snavelbasis. In het vogelboek zie ik dat dit trouwens ook voor kan komen bij de kuifeend en dan moet je echt op details letten om ze te kunnen onderscheiden. Toppers hebben bijvoorbeeld geen kuif. We rijden verder richting de Makkummer Zuidwaard. Onderweg veel kolganzen,kieviten, goudplevieren en een paar wulpen. We zien heel vlakbij een enorme ruigpootbuizerd in het weiland zitten, die z n naam eer aandoet vanwege de enorme bos veren rond z n poten. Jammer genoeg vliegt hij weg voor ik een foto kan maken. Ook zit er een gekke gans tussen de kolganzen. Model sneeuwgans maar met een donkerder verenkleed en een gevlekte witte kop. Een of andere hybride, wordt er geroepen. Leeuwenboekje winter

13 Als we de auto s geparkeerd hebben lopen we naar de heuvel bij de Makkummer Zuidwaard. We hebben uitzicht op het eiland waarbij onlangs de rust- en slaapplaatsen van de reuzensterns zijn verstevigd. De reuzensterns zijn hier alleen in de zomer en zijn nu al zuidwaarts vertrokken. Ook hier staan aalscholvers met hun veren te wapperen en op het eiland staat een nijlgans. Er zwemmen onder andere berg-, kuif-, slob- en krakeenden. Ook zijn er een paar pijlstaarteenden druk aan het grondelen waarbij hun lange puntige staart schuin omhoog steekt. Ik bewonder deze prachtige eenden in de telescoop. Op de terugweg stoppen we nog ergens en zien we vlakbij een hele groep tafeleenden. Met name de mannetjes, met hun kastanje bruine kop, zwarte borst, lichtgrijze rug en zwarte achtersteven, zijn een lust voor het oog. Ondanks dat het niet enorm fotogeniek weer is, poseert een buizerd vlakbij de auto s uitgebreid voor de camera s. Tot slot wordt er nog een fuut vastgelegd die een enorme vis naar binnen werkt. Al met al weer een hele geslaagde vogelochtend. Linda Veeman Leeuwenboekje winter

14 Vogelexcursie 7 december 2013 Op de gebruikelijke plaats en tijd (de eerste zaterdag van de maand) kwamen 14 liefhebbers bijeen om met elkaar te gaan vogelen. Zouden we naar Zwolle gaan om de verdwaalde sperweruil te bezoeken en te spotten? Uiteindelijk besloten we om toch maar naar Lauwersoog te gaan omdat daar vast en zeker meer moois te vinden zou zijn dan 1 uil. Rijdend door de polders richting Lauwersoog werden al snel diverse ganzen gespot, maar helaas deze keer geen specials. Een gans was vrij recent, kennelijk op een verkeerd moment, voor de loop van een geweer terecht gekomen, want hij was aan één zijde vleugellam. We kwamen aan bij de sluizen van Lauwersoog waar we een aantal pijlstaarten spotten. Ook zagen we diverse zeehonden, maar voor de vogelliefhebbers was er deze keer niet veel te beleven. Snel verder dan maar naar de haven. Gelukkig zagen we hier wat steenlopers die zich uitgebreid lieten bekijken. En eigenlijk bleef het daar ook bij. Tot slot zijn we naar Ezumakeeg gereden, waar we vanuit de kijkhut in de verte kleine zwanen konden bewonderen. Ook hier was weinig spectaculairs te ontdekken, Leeuwenboekje winter

15 maar iedereen had wel mooi de gelegenheid om door de meegebrachte spotting scopes te kijken en dat is tenslotte ook wat waard. Om een uur of één waren we weer terug in Leeuwarden en hadden we met elkaar ongeveer 28 soorten geteld. Dat is voor dit gebied niet echt een hoog aantal, maar we waren wel even mooi op stap geweest, of niet soms? Cor de Vries Eén jaar lang intensief vogelen in de gemeente Leeuwarden 2013 Een jaar met vele hoogtepunten; het bewijs dat vogelen in de regio niet saai hoeft te zijn Deel 1 Door Jeroen Breidenbach Sinds 2010 woon en studeer ik in Leeuwarden. Mijn passie, en eigenlijk ook mijn leven, zijn vogels en de natuur daaromheen. Toen ik in Leeuwarden begon, verbaasde ik mij erover hoe weinig kennis er was over de vogels die om ons heen voorkomen. Vogelaars vliegen naar het Lauwersmeergebied of naar de waddenkust, want daar zijn de vogels en hier in Leeuwarden zou niets leuks kunnen zitten. Vanaf eind 2012 heb ik besloten een big year te doen in Leeuwenboekje winter

16 Leeuwarden. Binnen de gemeentegrens wilde ik in een jaar tijd zoveel mogelijk vogelsoorten vinden. Dit verhaal geeft aan hoe succesvol het kan zijn als je maar tijd, geduld en doorzettingsvermogen hebt. Een jaar wat mij heeft doen verbazen en wat het eerste record in de boeken zet voor een serieuze regiojaarlijst. Hopelijk zien sommigen dit als motivatie om in de toekomst een poging te doen dit record te verbreken, maar vooral om meer je eigen omgeving te bekijken. Laten we terug kijken naar 2013 in een notendop. Een jaar dat 184 verschillende vogelsoorten opleverde! In dit Leeuwenboekje worden de eerste 3 maanden van 2013 beschreven. In de 3 volgende Leeuwenboekjes staat steeds per 3 maanden beschreven wat ik in die periode in 2013 aan nieuwe leuke vogelsoorten gezien heb in de gemeente Leeuwarden. Studiegebied gemeente Leeuwarden Leeuwenboekje winter

17 Januari De winter, die erg hard was in de tweede helft van januari, zal ik niet snel vergeten. Deze kou zorgde voor leuke vogelbewegingen en leverde tegelijkertijd een strijd op voor de ijsvogel. Een wak werd open gehouden in het Havankpark om de ijsvogel door de winter te loodsen. Mijn meeuwenonderzoek (ringen aflezen) zorgde voor vele leuke aflezingen en ook werden er voor het eerst kokmeeuwen en stormmeeuwen uitgerust met een kleurring. Deze maand was ook erg goed voor de zeldzamere meeuwen. De pontische meeuw en de geelpootmeeuw werden in deze maand al gevonden op de slaapplaats de Nije Wielen. Voor het atlasblokproject van SOVON werden ook al leuke soorten gevonden binnen de gemeentegrens: een roestplaats van ransuilen en grote zaagbekken bij de Dokkumer Ee. Het was een erg goede winter om overwinteraars gemakkelijk te vinden. Houtsnippen, dodaarsjes, goudvinken, waterrallen, grote zilverreigers, bokjes, sijsjes, grote gele kwikstaarten, roerdompen, blauwe kiekendieven en vele eendensoorten zoals nonnetjes en brilduikers werden erg eenvoudig gevonden. Ook enkele zeer goede soorten voor Leeuwarden werden op het lijstje genoteerd: een waterpieper in de Kleine wielen en wilde zwanen op de Houtwielen. In januari werd al een tjiftjaf ontdekt en een invasie appelvinken, van het afgelopen najaar, zorgde voor vele overwinteraars. Als knaller dook een ruigpootbuizerd Leeuwenboekje winter

18 op in de Kleine wielen. Een erg vroege scholekster werd al gevonden op 31 januari. Hiermee werd in de eerste maand de jaarlijst op 66 soorten gezet. Februari Februari vloog voorbij. Het was nog steeds erg koud; het voorjaar was nog ver weg. De focus in deze maand lag op overwinteraars die ik in januari nog niet had gezien. Uren werden gestopt in het controleren van ganzen en de telpost in het Leeuwarderbos werd ook dit jaar weer voor het eerst bemand. Het bleek niet onverdienstelijk. Er werden twee toendrarietganzen ontdekt op een weiland en een groep van elf kleine rietganzen vloog over terwijl ik de meeuwen aan het controleren was. Tijdens het zoeken naar een kerkuil (die helaas niet thuis gaf) werd een groep kleine zwanen overvliegend opgemerkt in het donker. Alarmbellen gingen af toen er een adult vrouwtje pestvogel in beeld kwam in het Havankpark. Een jonge pestvogel sloot zich hier later bij aan en ze verplaatsten zich richting de Bloemenbuurt. Een Duitse geringde hybride zilvermeeuw x pontische meeuw werd vervolgens gevonden in de binnenstad. Deze maand werden ook veel algemene soorten aan de lijst toegevoegd, waardoor de lijst na twee maanden uiteindelijk uit kwam op 93 soorten. Leeuwenboekje winter

19 Maart Maart roert zijn staart is het gezegde; het bleek waar te zijn. De arriverende grutto s en andere trekvogels werden onaangenaam verrast door veel kou. Toch zorgde dit voor weer leuke bewegingen en de trektelpost werd goed bezet. Het resulteerde in leuke voorjaarsrecords met leuke bewegingen van sijsjes, grauwe ganzen, aalscholvers, kleine zwanen en kieviten. Als leuke soort werd er op de eerste trektelling van maart een velduil opgeschreven. Wat ook leuke soorten dit jaar opleverde was het enige plasdras gebied wat de gemeente Leeuwarden kent. Dit gebied ligt bij de Houtwielen van de Groote wielen. De helft van dit plasdrasgebied hoort binnen de gemeentegrens en de andere helft valt erbuiten waardoor het soms wat geduld en geluk vereiste om de vogels in het juiste deel van het gebied te zien. Er werden daar leuke soorten voor Leeuwarden gezien, zoals: kemphaan, bonte strandloper, bontbekplevier en lepelaar. Het werd voorjaar langzamerhand, niet qua weer maar wel qua vogelaanbod. Rode wouwen deden het dit jaar leuk en passeerden ook Leeuwarden. Een ijsgors werd aan het einde van maart nog geteld als trekvogel over de telpost. De laatste klapper viel met veel geluk: een overvliegende zeearend boven de Potmarge. De tussenstand werd weer opgemaakt na maart en kwam uit op 110 soorten! Foto s Alle foto s zijn gemaakt door mijzelf binnen de gemeente Leeuwarden. Januari- ijsvogel (Havankpark, , adult man), grote gele kwikstaart (Potmarge, , adult winterkleed) Februari pestvogel (Bloemenbuurt, , eerste winter), hybride zilvermeeuw x pontische meeuw (Binnenstad, , eerste winter) Maart rode wouw (Leeuwarder Bos, , adult) Lees en geniet: Meino Zondervan heeft een boeiend verslag met schitterende foto s gemaakt van een groepsreis van de vogelringgroep Bergumermeer naar Falsterbo in Zweden. Het leuke verhaal over de belevenissen van de groep en het spotten van trekvogels is te vinden op de site bij de werkgroep vogels. Leeuwenboekje winter

20 Een kennismaking met Willemke Feenstra, Zo aan de naam te zien, denk je: Een echte, geboren en getogen Friezin! Maar nee, Willemke is geboren in Hollandsche Rading, maar ze heeft Fries bloed door haar aderen stromen, want haar vader was een Fries. Ze heeft in Hollandsche Rading gewoond tot haar 17e. Haar vader overleed en met haar moeder en haar jongere broer is zij later naar Zeist verhuisd. Na de middelbare school heeft zij in Kerk Avezaath in de Betuwe gewoond. Daar heeft zij een opleiding aan de middelbare biologisch dynamische landbouwschool 'Warmonderhof' gevolgd. Na haar opleiding heeft ze een tijdje in die richting gewerkt, maar moest daar helaas mee stoppen wegens lichamelijke klachten. Willemke heeft in verschillende plaatsen van het land gewoond. Zelfs zes jaar in België. Nu woont ze alweer ruim 15 jaar in Leeuwarden. Ze heeft vier kinderen, van wie er nog één thuis woont. Willemke werkt vier dagen per week in het MCL, waar ze administratief werk doet. Ze werkt aan de inschrijfbalie en op de afdeling die het patiëntenbestand beheert. Een paar jaar geleden heeft ze de beginnerscursus vogelherkenning gevolgd en daarna de vervolgcursus. Ze werd steeds fanatieker en ging ook naar themacursussen over vogels. Die interesse heeft ze van haar vader, "hij was een echte vogelman", zegt ze. Jammer dat ze daarvan zo kort heeft kunnen genieten. Tijdens de cursus merkte ze toch dat ze heel wat vogels kende uit de tijd dat ze met haar vader op stap ging. Binnenkort gaat ze met Anne Bosma mee ganzen tellen. Maar goed dat het ganzen tellen iets later is, want momenteel (ons gesprek is in Leeuwenboekje winter

21 tweede helft van november) verdiept ze zich in de genealogie en tekent een stamboom voor haar broer, die binnenkort 50 jaar wordt. In haar vrije tijd wandelt Willemke veel. Ze volgt een route waarvan ze elke keer een stuk loopt. Ze is bij St. Jacobiparochie begonnen en is nu bij Jorwert aangekomen. Vroeger heeft ze veel getekend, maar daar komt ze nu niet aan toe. Ik vroeg haar of ze nog meer hobby's had en toen kreeg ik een spontaan antwoord: "Ik lees alles!" Corrie Kruiswijk Op zoek in het Leeuwarder Bos Doordat ik met pré-pensioen ben breng ik meer tijd in de natuur door. Met name wil ik wat ik dan zie, ook fotograferen. Woensdag is de vaste dag waarop ik met mijn vriend Jan Tuinstra de natuur in trek. Jan woont in de buurt van Gorredijk en ik dacht altijd dat daar meer natuur was dan hier in de omgeving van Leeuwarden. Dat is natuurlijk ook zo. Er zijn veel heideveldjes, bossen en lanen. Ook als je naar de natuurgebieden kijkt van de natuurverenigingen zul je vrij veel van die gebieden in het Zuidoosten van onze Provincie aantreffen. Ieder jaargetijde geeft weer andere mogelijkheden in de fotografie. In het voorjaar de voorjaarsbloemen en dan de zomer met de bloemen en de bijtjes en niet te vergeten de vlinders en libellen. In de herfst verdwijnen deze dan, al dan niet snel, uiteraard ook afhankelijk van de temperatuur, om plaats te maken voor paddenstoelen. Die zorgen er voor dat alle afval van de natuur weer wordt verwerkt, geholpen door het vele kleine grut wat tussen de bladeren door scharrelt. Gaat de herfst dan over in de winter dan verdwijnt het grootste deel van de paddenstoelen, vooral de Plaatsjeszwammen, om plaats te maken voor paddenstoelen die beter bestand zijn tegen de kou en met name tegen de vorst. Door de vogeltrektelpost in het Leeuwarder Bos en het verslag daarvan in ons Leeuwenboekje en in de Leeuwarder Courant, ben ik ook begonnen wat meer tijd in dit bos door te brengen. Zo kon ik op één van die dagen de foto maken van de IJsvogel die op de omslag van dit nummer staat. Een prachtig vogeltje waarvan ik hoop dat zij de winter zal overleven. Eigenlijk een hele rare naam voor dit vogeltje omdat hij een hekel heeft aan ijs, want dat belemmert hem om visjes te vangen. De laatste weken houd ik mij voornamelijk bezig met de kleine paddenstoeltjes behorende tot de Myxomyceten (slijmzwammen) en Ascomyceten (zakjeszwammen). Ik moet zeggen dat het me helemaal te pakken heeft gekregen. Zulke kleine paddenstoeltjes die er vaak kleurrijk en apart van vorm Leeuwenboekje winter

22 zijn. Paddenstoeltjes die je soms zonder loep bijna niet kunt zien. Het lijken gekleurde stipjes op een oud stuk oud hout. Helaas moet je er wel wat moeite voor doen want die oude takken van de bomen liggen natuurlijk allemaal op de grond en door de vele regenbuien is de grond wel heel erg nat. Dus bukken, tak oprapen, bekijken, loepje erbij en dan eventueel de gevonden paddenstoeltjes fotograferen. Camera op statief, stuk hout er voor en scherpstellen. Door de geringe afmetingen loop je tegen wat problemen bij het fotograferen aan. Hoe dichterbij hoe minder scherptediepte. Heel erg dichtbij betekent een scherptediepte van minder dan één millimeter. Maar met het fotograferen ben je er nog niet. Uiteraard wil je ook graag de naam van het paddenstoeltje weten en dan komen de problemen. Soms zijn ze op het uiterlijk te determineren maar inmiddels is het zover dat de sporen van de paddenstoeltjes de determinatie moeten bevestigen. Dan komt het er op neer de benodigde literatuur bij elkaar te scharrelen en te zoeken hoe de microscoop uitkomst zou kunnen brengen. In dat stadium zit ik nu. Een microscoop had ik nog van mijn aquariumhobby en die kan ik nu goed gebruiken. Inmiddels zijn wat kleurstoffen aangeschaft om de sporen te kunnen kleuren om ze beter onder de microscoop te kunnen bekijken. Zo kun je met een morgen in de modder liggen in het Leeuwarder Bos en het maken van foto s nog uren thuis bezig zijn en er soms toch nog niet uit kunnen komen. Onderstaand een foto van een Peervormig draadwatje (Trichia decisies) afmetingen: hoogte plm. 3 mm. Het watje bevat tussen de vele draadjes de sporen. Leeuwenboekje winter

23 Ook Linda Veeman heeft me in het bos opgezocht en samen hebben we ook nog wat in de omgeving gezocht. Onder de schors van een boom ontdekten we ook nog een aantal kevers en sluipwespen. Onderstaand een foto van de Grote loopkever (Carabus cancellatus). Zo zie je maar wat er in een paar uren in een beperkte deel van het bos allemaal te vinden is. Trek er ook eens op uit en bezoek het Leeuwarder Bos. Misschien kom je Jeroen Breidenbach (zie artikel elders in dit blad) ook wel tegen want ook hij is daar vaak te vinden. Als je het leuk vindt om op de hoogte te blijven van alles wat met het Leeuwarder Bos te maken heeft, kun je je aanmelden bij de openbare Facebook groep Leeuwarder Bos. Hier kun je ook diverse foto s van de gevonden paddenstoeltjes en andere leuke waarnemingen bekijken. Ben Engelen Leeuwenboekje winter

24 Cryptische omschrijvingen van vogelnamen: 1. Dit hoofd is verliezer bij een partijtje schaak. 2. Drie maanden voor een vorst. 3. Metaal voor een onderdeel van een molen. 4. Een onderdeel van een bos voor een oproepapparaat. 5. Een zoogdier waar je spreekwoordelijk in kunt verblijven komt een letter te kort. 6. Het Franse mijn voor niets en een onwelriekende vloeistof. 7. Een jaargetijde voor een insect en een ogenblik. 8. Een onderdeel van een schip voor onverstandig komt een letter te kort. 9. Een hijswerktuig voor deze vogel. 10. Deze vogel heeft veel capaciteiten. Oplossingen cryptische omschrijvingen herfstnummer 2013: 1. Eetgereedschap voor iets waar het koren in zit; Lepelaar. 2. Deze vogel is steengoed; Topper. 3. Een opdracht om drank uit te schenken; Tapuit. 4. Een edel metaal voor honderd jaar komt één letter tekort; Zilvermeeuw. 5. Deze vogel komt uit het land dat deels in Europa en deels in Azië ligt; Turkse Tortel. 6. Een fervent aanhanger van de R.K. kerk; Paap. 7. Met één letter achter de naam van deze weidevogel komt een vrouw in een minder gunstig daglicht te staan; Wulp. 8. Meestal komt deze watervogel pas na zijn dood op het meubelstuk terecht waarmee zijn naam begint; Tafeleend. 9. De naam van deze vogel is een kleine uitvoering van het dier dat alle mensen wel eens schieten; Bokje. 10. Vastgesteld is dat deze zangvogel in een goede conditie is; Fitis. Met dank aan Durk Weijma. In memoriam Wim Gosens geboren 28 maart 1944 te Schiedam overleden 13 september 2013 te Leeuwarden Via de mail ontving ik het bericht dat Wim Gosens was overleden. Het duurde dagen voordat ik die naam koppelde aan de, mij zo bekende, meester Wim en toen kwam het mailtje opeens veel harder aan. De enthousiaste muziekdocent Leeuwenboekje winter

25 leerde ik begin jaren 90 kennen op de Michaëlschool. Zijn liefde voor muziek, kinderen en enthousiasme voor antroposofisch onderwijs deden mij besluiten om voor die school te kiezen voor mijn kinderen. Heel veel later kwam ik hem opnieuw tegen en nu op een super gezellige middag met leden van de plantengroep. Onze levens waren intussen ingrijpend veranderd en dat wisselden we even uit. Als er geen Gregoriaanse zangavonden waren, was Wim van de partij op de plantenwandelingen en zijn lach schalde diverse keren over het terrein. Ook vertelde hij van zijn inventarisatie avontuur langs het spoor, waar de politie hem vandaan plukte en niet kon geloven dat hij daar alleen maar naar plantjes keek en hem dus oppakte. Zielige verhalen heb ik van Wim nooit gehoord, alleen dat het fietsen en lopen hem niet zo gemakkelijk meer afging. Vandaar ook dat zijn dood voor mij zo onverwacht kwam. Mijn kinderen herinnerden zich vooral zijn altijd bewegende grote teen in zijn sandaal en ik zijn vrolijke lach en enthousiasme. Eigenlijk kan ik het nog steeds niet geloven, dat meester Wim hier niet meer is en dat ik hem nooit meer tegen zal komen. Renée Ras Leeuwenboekje winter

26 Van Anneke Zeinstra kregen we het volgende gedicht dat gemaakt is door Jelle Kaspersma: Wintergedicht mei blauwe Hoarnskrobber oan `e ein fan `e wei yn dit lege lân boppe de trijesprong sweve hja as socht se in fjirde wei de sinne stie midsfebrewaris heech te strieljen mar kjeld hie har omraak te pakken dagen dagen lang gjin fleis gjin wetter oan `e ein fan dy wei by de trijesprong wie der foar har mar ien útwei stadich sweven fearren mei yn har in oanein fûgelliif dy fjirde wei yn blauwe hoarnskrobber = blauwe kiekendief Leeuwenboekje winter

27 De redactie nodigt u uit om ook eens wat te schrijven, over iets natúúrlijks. Inzendingen voor 1 april 2014 bij de redactie: Linda Veeman, Van Gheelstins 12, 8925 GB Leeuwarden adres: veeman@aol.nl en Ben Engelen, Gounodstraat 10, 8915 CK Leeuwarden adres: ben.engelen@live.nl Leeuwenboekje winter

28 Leeuwenboekje winter