Paterroute. Sint-Maria-Lierde Steenhuize-Wijnhuize Hemelveerdegem. De tocht

Transcriptie

1 25 Paterroute Sint-Maria-Lierde Steenhuize-Wijnhuize Hemelveerdegem De gemeente Lierde is het resultaat van de gemeentefusies van 1 januari Lierde ontstond toen door de samenvoeging van Sint-Maria-Lierde, Sint-Martens-Lierde, Deftinge en Hemelveerdegem. Historisch geschraagd kun je deze samenvoeging van dorpen zeker niet noemen. Eeuwen lang vielen ze apart onder diverse heerlijkheden en baronieën. Landschappelijk sluiten de dorpen dichter bij elkaar aan. Overal een lichtgolvend landschap waarin hier en daar een dorpje verscholen ligt. Als fietser zul je de aan elkaar geregen dorpen en fraaie landschappen zeker op prijs stellen. De naam Paterroute verwijst zowel naar het Pater Lievenbier uit Sint-Lievens-Esse als naar de vroegere kartuizerpriorij in Sint-Martens-Lierde. De tocht km De Paterroute start aan het nieuwe gemeentehuis (1) van de fusiegemeente Lierde. Via de achterzijde van het parkeerterrein bereik je langs een eenrichtingsweg de Nieuwe Wijk. Je fietst nu naar de weg Brakel-Ninove (N8), die je voorzichtig kruist naar de Neerstraat. Aan een rotonde klim je rechts over de spoorlijn tussen Zottegem en Geraardsbergen. Onmiddellijk na die spoorwegbrug tref je rechts Caudenberg. De straatnaam verandert in Kleinendries en daar wacht je links ter hoogte van het huis met nummer 7 een smal paadje, dat je door een fraai landschap naar het Dorpsplein van Sint-Maria-Lierde voert. Je kunt er de Sint-Maria-Magdalenakerk bewonderen. Net voor het midden van de 19de eeuw werd de neogotische Sint-Maria-Magdalenakerk gebouwd. Je kunt er een doopvont uit de 15de eeuw bewonderen evenals een 18de- eeuwse kansel. Even gaat de route rechts door de Dorpsstraat en dan kun je links in de Kapellestraat. Als je de Kakebeek kruist, ben je in het gelijknamige gehucht. Je moet hier links in Hollaarde. Als je weer de Kakebeek kruist en haar valleitje verlaat, moet je uitkijken voor de Waesbergendries rechts. Ongeveer ter hoogte van de Sint-Jozefskapel vervolg je de Paterroute in Stuivenberg, enigszins rechts km De straatnaam verandert in Waesberg en je fietst door het natuurreservaat Uilenbroek (2). Het 12 hectare grote natuurreservaat Uilenbroek ligt in de vallei van een nietbenoemd beekje in het grensgebied van Sint-Maria-Lierde en Erwetegem. Hier tref je nog de in Vlaanderen bedreigde geelgors aan. Daar waar de straatnaam verandert in Gaverland, beland je in de Zottegemse deelgemeente Erwetegem. Bij een pleintje wat verder moet je rechts in Luiveld. Een tv-mast is het sein om rechts af te slaan in Vinkenhoek. Zowat een kilometer verder ben je in Herzele, meer specifiek in het gehucht Wijnhuize van de deelgemeente Steenhuize-Wijnhuize.

2 Langs abdijen en brouwerijen 175 Praktisch AFSTAND 35 km. BEWEGWIJZERING Zeshoekige bordjes met naam van de route in rode letters. De bewegwijzerde route werd op twee plaatsen ingekort: over zowat een kilometer is er geen bewegwijzering op het traject, namelijk bij Sint-Lievens-Essen en bij Deftinge. VEILIGHEID Behoorlijk veilige route, in hoofdzaak landelijke wegen. AARD VAN DE WEG Verharde wegen. 1 % verkeersvrij. AANBEVOLEN VERTREKPUNT Gemeentehuis Lierde, Nieuwstraat 19, Sint-Maria- Lierde (nabij station). INFORMATIE Dienst Cultuur & Toerisme, Gemeentehuis, Nieuwstraat 19, 9570 Lierde, , 2 Dienst Toerisme Herzele, Markt 1, 9550 Herzele, , 2 FIETSENVERHUUR Café De Kartuizer, Kartuizerstraat 1, 9572 Sint-Martens-Lierde, ETEN EN DRINKEN Café De Kartuizer, Kartuizerstraat 1, 9572 Sint-Martens-Lierde, km 3 4 Andere gemeente, andere straatnaam dus: Armstraat. Laat de Onze- Lieve-Vrouw-van-Fatimakerk (3) uit 1953 rechts liggen. Even verder kruis je oplettend de weg Wetteren-Geraardsbergen (N42) naar de Vossenhoek, die op zijn beurt overgaat in Schonenberg. Aan het kruispunt met de Kruisweg, de Arestraat en Terbiest kort je de Paterroute even in. Je volgt hier dus niet de bewegwijzering naar links (Kruisweg), maar zet onmiddellijk koers naar de dorpskern van Sint- Lievens-Esse, dat zowat achthonderd meter verder in Terbiest ligt. Ter hoogte van de Sint-Martinuskerk in dit dorp krijg je dan weer aansluiting op de Paterroute. Ondanks de naam van het dorp en de plaatselijke devotie voor de heilige Livinus werd de 18de-eeuwse kerk niet toegewijd aan deze heilige, maar aan Sint- Martinus. Door de afkorting van de route heb je weliswaar Herzele niet aangedaan, maar dat hoeft niet te betekenen dat je deze plaats helemaal vergeten bent. In de wijde omgeving tref je allicht wel een drankgelegenheid waar de natuurzuivere bieren van de Herzeelse brouwerij De Ryck geschonken worden. Zowel Rochus als Special De Ryck laten zich best drinken. Vermeldenswaard is dat in die brouwerij de roerstok in handen is van een vrouw, met name An De Ryck, de achterkleindochter van de man die in 1886 de brouwerij stichtte. Ook Sint-Lievens-Esse is trots op

3 m m 25 Erwetegem N462 3 Wijnhuize Sint-Lievens- Esse St.-Lievenskapel N42 4 Sint-Maria- Oudenhove 2 N42c Steenhuize- Wijnhuize Pachtbosbeek Sint-Maria- Lierde 1 Larebeke LIERDE Sint-Martens- Lierde N8 Hemelveerdegem 5 6 N42 Watermolenbeek Broekbeek Deftinge Ophasselt Schendelbeke N460 Dender Ophasseltbeek ROUTE REFERENTIEPUNTEN 1% verkeersvrij vertrek 1 Gemeentehuis van Sint-Maria-Lierde SITUERING NOORDZEE E19 BRUGGE ANTWERPEN Oostende E17 E313 E19 E40 GENT er Leie E17 E40 A17 Schelde LEUVEN BRUSSEL Sint-Maria-Lierde E40 7 km 10 km 18 km 27 km Natuurreservaat Uilenbroek (Sint-Maria-Lierde) Onze-Lieve-Vrouw-van-Fatimakerkje in Wijnhuize Dorpskern van Steenhuize-Wijnhuize Sint-Jansplein van Hemelveerdegem 28 km 6 Lindeveldmolen in Deftinge E403 E429 Nijvel E19 35 km AFSTAND

4 Wegwijzer 177 Vertrekpunt: Gemeentehuis Lierde (1) (Sint-Maria-Lierde) 1 t 2 7 km Via achterkant parking Nieuwe Wijk Neerstraat Spoorwegbrug Caudenberg Kleinendries Smal padje (aan huisnummer 7) Dorpsplein Dorpsstraat Kapellestraat Hollaarde Waesbergendries Stuivenberg Waesberg 2 t 3 3 km Natuurreservaat Uilenbroek (2) (Sint- Maria-Lierde) Gaverland Luiveld Vinkenhoek Armstraat 3 t 4 8 km Onze-Lieve-Vrouw-van-Fatimakerkje (3) (Wijnhuize) Vossenhoek Schonenberg Terbiest Sint-Lievensplein Populierenstraat Steenhuizestraat Hekkestraat Bergestraat Kloosterberg 4 t 5 9 km Dorpskern Steenhuize- Wijnhuize (4) Krommestraat Gapenberg Patattenstraat Tempelstraat Tempelstraat Bildeken Rapidestraat Vrijheid Gentsesteenweg N42 Triepstraat 5 t 6 1 km Sint-Jansplein (5) (Hemelveerdegem) Keistraat Haltbaan Keibergstraat Watermolenstraat 6 t 1 7 km Lindeveldmolen (6) (Deftinge) Watermolenstraat Hekkouterstraat Kerkstraat Kerkstraatje Ottergemstraat Breebijl Breebijl Bergstraat Tempel Tempel Kartuizerstraat Kloosterstraat Nieuwstraat Gemeentehuis Lierde (1) (Sint-Maria- Lierde)

5 zijn bier; hier ontstond immers het gekende Pater Lievenbier van de brouwerij Van den Bossche. Op het aangename Sint-Lievensplein in Sint-Lievens-Esse tref je links de Populierenstraat, waarlangs je de dorpskern verlaat. Op het einde ervan volg je links de Steenhuizestraat. De weg daalt nu geleidelijk in de richting van de dorpskern van Steenhuize-Wijnhuize. Als je links in de Hekkestraat fietst, kun je beginnen uitkijken naar de Bovenbeek, die links geleidelijk dichter komt. Even nadat je rechts de Bergestraat neemt, kruis je de Mussenbeek en fiets je vervolgens uit het dalletje. Wijnhuize en Hemelveerdegem km Rechtuit gaat het dan tot je aan een wegsplitsing links op de Kloosterberg kunt, die je naar de bijzonder mooie dorpskern van Steenhuize-Wijnhuize (4) brengt. Via de Krommestraat rechts voert de Paterroute je nu naar een meer landelijke omgeving. Aanvankelijk stromen zowel links als rechts van de straat zijbeekjes van de Leenbroekbeek. De indertijd invloedrijke plaatselijke adel slaagde erin om twee belangrijke rechten te bekomen voor hun heerlijkheid: vrijstelling van belastingen en recht op vrijgeleide. Wat dat eerste (on)recht betreft, is er nog niet zoveel veranderd in de 21ste eeuw. Het recht op vrijgeleide hield in dat er niemand kon aangehouden worden, tenzij door de plaatselijke gerechtsdienaars. Gevolg hiervan was dat deze heerlijkheid een schuiloord werd voor misdadigers allerhande. Wat het belang van de adel hierbij was, is wellicht een onderzoek waard. Gelukkig zijn de inwoners van Steenhuize-Wijnhuize vandaag verlost van zowel misdadigers als adel. Vandaag wordt de dorpskern gedomineerd door de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartskerk uit Het wat lager gelegen kasteel doet dienst als congres- en vergaderruimte. Let ook op de herenhuizen die nog een indruk geven van de vroegere rijkdom. Op het grondgebied van Ophasselt (Geraardsbergen) wijzigt de straatnaam in Gapenberg. Zodra je kunt, ruil je deze straat voor de smallere Patattenstraat, die op haar beurt overgaat in de Tempelstraat links. Ook aan een wegsplitsing blijf je links in deze straat. Aan de overzijde van de weg Brakel-Ninove (N8) laat je de zwaartekracht haar werk doen in Bildeken, in de richting van de Ophasseltbeek. Aan het kruispunt met de Rapidestraat volg je deze naar rechts, ongeveer evenwijdig met de Ophasseltbeek, die een paar honderd meter naar links haar weg zoekt. Bij de wegsplitsing met een grotere baan volg je die naar links. Waar je het beekje van daarnet dwarst, verandert de straatnaam van Vrijheid in Gentsesteenweg. Op het einde ervan fiets je voorzichtig links op de N42 tot je net voor de Moenebroekbeek rechts de Triepstraat treft km De Triepstraat voert je over de zogenaamde Palingkouter rechtdoor naar het Sint-Jansplein (5) van Hemelveerdegem. De mooie naam Hemelveerdegem verwijst helaas niet naar de hemel, maar betekent woonplaats van de lieden van Irminafrip, een Frankische heer. Geniet van een korte pauze in de karakteristieke dorpskom. In de Sint-Jan-de-Doperkerk kun je een laatgotisch Sint-Jansretabel bewonderen.

6 179 Via de Keistraat links zet je de verkenning van dit minder bezochte hoekje van Vlaanderen verder. Eerst daal je af naar de Larebeek, een zijbeekje van de Watermolenbeek, en dan kruis je de spoorlijn Zottegem-Geraardsbergen. Je fietst verder in de Haltbaan en je kunt dan rechts in de Keibergstraat. Even verder vind je links de Keiberg, met een Onze-Lieve-Vrouwkapel. Aan de kruising met de Haltbaan, het verlengde van de straat van daarstraks, beland je in de Watermolenstraat. Paterroute De kartuizers van Sint-Martens-Lierde km Deze naam Watermolenstraat verwijst naar de Lindeveldmolen (6), wat verder in die straat. Je blijft daar de Watermolenstraat volgen en neemt dus niet de straat rechts. Zowat driekwart kilometer verder in de Watermolenstraat kort je de Paterroute wat in: fiets niet links in de Elleboogstraat, maar sluit even verder rechts in de Hekkouterstraat weer aan op de bewegwijzerde fietsroute. Tot in tweede helft van de vorige eeuw draaide de Lindeveldmolen op het water van de Watermolenbeek. De molen staat enigszins verscholen bij een grote, witte hoeve. Eerst dwars je er de Broekebeek en dan gaat het rechtuit naar Deftinge. Daar volg je bij een wegsplitsing rechts de Kerkstraat naar de dorpskern van Deftinge. In het midden staat de Sint-Ursmaruskerk. Deftinge duikt voor het eerst op in historische documenten in 1050, toen als Dauatinge, waarschijnlijk oorspronkelijk een Keltisch woord dat verwijst naar de aanwezigheid van water. Zoals je zult merken, lopen er inderdaad diverse watertjes in het golvende landschap. Het oudste deel van de Sint-Ursmaruskerk (het koor) dateert nog uit de 13de eeuw, de westelijke toren werd gebouwd in de 17de eeuw, maar het grootste deel van de kerk, het schip en de dwarsbeuk, verrees in de 18de eeuw. Net voor het klooster van de zusters van Sint-Vincentius moet je het Kerkstraatje volgen, dat je naar de Ottergemstraat rechts leidt. Let op de grote, wat ongewone en enigszins verwaarloosde kapel op de hoek met Muizenhol. Zodra je kunt, volg je rechts de behoorlijk bebouwde omgeving van Breebijl. Bijna twee kilometer is deze straat je leidraad. De bebouwing wordt minder naarmate je de trappers ronddraait. Daar waar je Breebijl naar rechts moet volgen, wordt de straat ook smaller. Naar het einde van de straat toe kruis je de Pachtbosbeek, die haar water zal afstaan aan de Watermolenbeek van daarstraks. Bij de wegsplitsing met de Bergstraat volg je deze naar links. Ze voert je dicht bij de dorpskom van Sint- Martens-Lierde naar Tempel rechts. Hier heb je een fraai zicht op de dorpskerk. Als je Tempel nogmaals rechts volgt, fiets je in volgorde voorbij het kerkhof, de Sint-Martinuskerk en café De Kartuizer. De huidige Sint-Martinuskerk (uit 1723) was ooit de kloosterkerk van de reeds in 1329 gestichte kartuizerabdij Sint-Maarten-Bos. De kerk omvat een aantal beelden uit de 17de eeuw en kerkmeubiliair uit de 18de eeuw. Van de kartuizerabdij, ter ziele gegaan in 1783, resten nog een aantal 18de-eeuwse gebouwen. Als je voorbij de kerk rechts in de Kartuizerstraat fietst, zie je de monumentale classicistische poort van de voormalige priorij voor je. Onder de poort door beland

7 je op een kruispunt. Kijk goed uit vooraleer je hier links in de Kloosterstraat rijdt. Even voorbij de plaatselijke lagere school dwars je de Larebeek. Meteen ben je dan weer in de Nieuwstraat in de deelgemeente Sint-Maria-Lierde. Blijf rechtdoor fietsen tot je rechts weer bij het Gemeentehuis (1) van Lierde belandt.