Over de Kempense Heide

Transcriptie

1 Over de Kempense Heide Wuustwezel Maria-ter-Heide Brasschaat De eerste vermelding van het woord Kempen (als Campinia) lezen we in de beschrijving van het leven van de heilige Trudo uit Stephelinus, een kloosterling uit Sint-Truiden, schreef toen: In de landstreek Taxandria ligt Campinia, bestaande uit ver uitgestrekte vlakten die door de hitte van de zon verschroeid zijn en helemaal ongeschikt voor de mens. Vandaag is Kempen de naam voor een gebied dat zich uitstrekt over gedeelten van de Vlaamse provincies Antwerpen en Limburg en de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Vergelijken we het huidige landschap met dat van enkele eeuwen geleden, dan wordt snel duidelijk wat de mens heeft aangericht met het landschap dat hem in bruikleen werd gegeven. In vergelijking met de 18de eeuw is er een stevige daling van de beboste oppervlakte, maar het overwegend groene karakter bleef behouden. Omdat de bodem hier relatief arm is, was er weinig interesse om grootscheepse ontginningen op te zetten. Dat het Groot Schietveld een militair domein is, droeg ook bij tot het behoud van het landschap. Het Groot Schietveld en zijn zusje Klein Schietveld zijn de belangrijkste groene zones waar deze fietsroute omheen loopt. Ze worden beschouwd als een van de laatste restanten van het heidelandschap dat ooit de Antwerpse Kempen overheerste. De tocht 1 2 0,5 km Aan De Gasthuishoeve (1) in het centrum van Wuustwezel verlaat je de parking naar rechts, in de richting van het fietsknooppuntennetwerk. Onderweg fiets je over de Kleine Beek, een zijarm van de Aa of Weerijs. In de heropgebouwde Gasthuishoeve zijn de bibliotheek, het informatiecentrum en de toeristische dienst gehuisvest. De hoeve hoorde vroeger toe aan het Sint-Elisabethgasthuis van Antwerpen, dat hier reeds in de 13de eeuw actief was. De naam Wuustwezel (13de eeuw) verwijst naar een woest gebied met weilanden en bossen. Al fietsend krijg je een mooi uitzicht op de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Wuustwezel, die uit de 13de eeuw stamt en in 1900 grondig werd verbouwd. Aan het einde van dit verbindingstraject fiets je links in de richting van knooppunt ,5 km Van knooppunt 91 (2) leidt de route naar knooppunt 8. Eerst volg je het fietspad van de N133. Rechts zie je meteen een uitgestrekt gebied met weilanden, de aanzet tot het Groot Schietveld. Geniet van het uitzicht over het Groot Schietveld. Verlaat in Brecht de N133 naar links via de Hoekstraat. In het Groot Schietveld komen diverse heidetypes voor, naast een aantal bedreigde plantensoorten, zoals de heideorchis, de veenorchis en de grondster. Er leven ook een dertigtal vlindersoorten, naast tal van vogelsoorten en enkele reptielen. Samen met de Wuustwezelheide is het Groot Schietveld beschermd als

2 42 Van het Groot naar het Klein Schietveld Praktisch AFSTAND 44 km. BEWEGWIJZERING Fietsknooppuntennetwerk Provincie Antwerpen. VEILIGHEID Behoorlijk veilige route. Toch goed uitkijken bij het kruisen van drukkere wegen op een viertal plaatsen. 50 % verkeersvrij. AARD VAN DE WEG Op enkele stukjes aardeweg na, bijna overal verharde wegen. AANBEVOLEN VERTREKPUNT De Gasthuishoeve, Dorpsstraat 3, Wuustwezel. INFORMATIE Toerisme Wuustwezel, De Gasthuishoeve, Dorpsstraat 3, 2990 Wuustwezel, , M toerisme@wuustwezel.be, 2 Dienst voor Toerisme, Mudaeusstraat 2, 290 Brecht, , M info@toerismebrecht.be, 2 Toerisme Provincie Antwerpen, Koningin Elisabethlei 1, 2000 Antwerpen, , 2 FIETSENVERHUUR Aerts Action Bike, Kapellensteenweg 394, Kalmthout, , M info@aertsactionbike.be, 2 Camping De Groene Linden, Schotensteenweg 4, Brecht, , M degroenelinden@pandora.be. ETEN EN DRINKEN Taverne t Dorp, Dorpsstraat 111, 2990 Wuustwezel, Je vindt ook diverse horecazaken in de omgeving van knooppunt 37, langs de Bredabaan in Maria-ter-Heide. Vogelrichtlijngebied. Hier loopt ook een overheidsproject om het oppervlaktewater en het grondwaterpeil terug op te krikken. Daarvoor werd een stuw gebouwd op de Kleine Aa en werd een 300 meter lange oude meander terug verbonden met het riviertje. Het enige vermeldenswaardige gebouwtje onderweg op dit traject is een kapel (in de Hoge Mereyt) waar het Heilig Hart wordt aangeroepen om Overbroek te beschermen. 3 4,5 km Knooppunt 8 (3) ligt op een wegsplitsing net voor een bosje. Kies hier het traject naar knooppunt 37, eveneens met uitzicht op het Groot Schietveld. Je volgt eerst de rand van het bosje, maar daarna beland je weer in een open weidelandschap. Je fietst nog even in een zijweggetje van de Brasschaatbaan, maar dan moet je over het fietspad langs de gelijknamige hoofdweg. Links staat de kasteelhoeve, horende bij de Nottebohmkliniek. Aan een rotonde leidt de route even richting Sint-Job-in- t-goor. Geniet ook van het fietsen in de Durentijdlei.

3 43 Het is best aangenaam fietsen in het midden van de Durentijdlei. Je bent nu op het grondgebied van Maria-ter-Heide, een gehucht van Brasschaat en rijdt door een prachtige dreef met dure villa s. De twee kasseistroken zijn bedoeld om autoverkeer te ontmoedigen ,5 km Op het kruispunt met de Kerkedreef ligt knooppunt 37 (4). Nog minder dan 5 kilometer te gaan tot knooppunt 38, maar onderweg krijg je de mogelijkheid het fietszadel te ruilen voor een rieten stoel of een andere zitplaats in een van de horecazaken langs de drukke Bredabaan. Het vervolg van het traject is eerder hoekig. Over de Kempense Heide Het Klein Schietveld, een waardevol natuurgebied 5 5 km Na knooppunt 38 (5) trek je weer volop de natuur in. Onderweg naar knooppunt 27 kruis je het Antitankkanaal. Geniet van de overwegend groene omgeving, die je zou kunnen beschouwen als een verbindingszone tussen het Groot en het Klein Schietveld. Het Antitankkanaal, aangelegd tussen het kanaal Dessel-Schoten en de Schelde, moest dienen als bescherming van Antwerpen tegen tankaanvallen tijdens de Tweede Wereldoorlog. 7 3 km Vanaf knooppunt 27 () fiets je naar knooppunt 72. Het Klein Schietveld, een Europees habitatgebied, situeert zich rechts van je tijdens dit traject. Vooral in de natte periodes zijn de waterplassen van het Klein Schietveld goed zichtbaar vanaf de weg waarop je fietst. Samen met het Groot Schietveld is dit gebied een van de voornaamste overlevingsplaatsen in Vlaanderen van het heideblauwtje, een erg kwetsbare vlindersoort. Ter hoogte van het Klein Schietveld ontspringt de Kaartse Beek, die even verder de grens vormt tussen Brasschaat en Kapellen. Let ook op het opvallend geometrische wegenpatroon aan je linkerkant. 7 8,5 km Het eerste deel van het traject van knooppunt 72 (7) naar knooppunt 0 loopt gedeeltelijk door het Klein Schietveld. Na het kruispunt met de N117 fiets je voluit naar Gooreind, een gehucht van Wuustwezel. Net voor het eindpunt van dit traject steek je de Kleine Beek over. Let in Gooreind vooral op de fraaie glasramen van de Sint-Jozefskerk, die werd ingewijd in Opvallend in Wuustwezel zijn de talrijke beekjes die het landschap een aangenaam karakter geven. Het gemeentebestuur heeft alvast een vijftiental beekjes van een naambordje voorzien. Deze beekjes maken meestal deel uit van het stroomgebied van de Aa of Weerijs ,5 km Aan knooppunt 0 (8) kies je voor het traject naar knooppunt 87. Let tijdens het fietsen op de straatnamen: vaak vertellen ze iets over de vroegere functie van de straat of over vroegere activiteiten. Boterdijk en Deureindsedijk zijn makkelijk te verklaren straatnamen. Het waren ooit dijken waarover een verbindingsweg liep. De Gagelweg geeft aan dat

4 44 WUUSTWEZEL Kleine Beek 2 91 N133 Grote Beek HOEKSTRAAT Breda > Maria-ter-Heide 38 BRECHT 4 37 Overbroek 8 3 Kanaal Dessel over Turnhout naar Schoten m m KALMTHOUT N111 Kleine Beek 7 Klein Schietveld N117 8 Gooreind Sint-Willibrorduskapel 9 Groot Schietveld N1 5 N115 1 < Antwerpen St-Job-in- t Goor > BREDABAAN Antitankkanaal ROUTE 80% verkeersvrij SITUERING NEDERLAND Wuustwezel Turnhout ANTWERPEN GENT E17 E313 Albertkanaal Schelde HASSELT E40 Dijle BRUSSEL E40 LEUVEN 44 km WAVER AFSTAND REFERENTIEPUNTEN vertrek 1 Gasthuishoeve in Wuustwezel 0,5 km 10 km 1,5 km 21 km 2 km 29 km 35,5 km 39 km Knooppunt 91 Knooppunt 8 Knooppunt 37 Knooppunt 38 Knooppunt 27 Knooppunt 72 Knooppunt 0 Knooppunt 87

5 Wegwijzer 45 Vetrekpunt: Gasthuishoeve (1) (Wuustwezel) 1 t 2 0,5 km Verbindingstraject naar het fietsroutenetwerk 2 t 3 9,5 km Knooppunt 91 (2) 3 t 4,5 km Knooppunt 8 (3) 4 t 5 4,5 km Knooppunt 37 (4) 5 t 5 km Knooppunt 38 (5) t 7 3 km Knooppunt 27 () 7 t 8,5 km Knooppunt 72 (7) 8 t 9 3,5 km Knooppunt 0 (8) 9 t 1 5 km Knooppunt 98 (9) Richting knooppunt 91 Verbinbindingstraject Gasthuishoeve (1) (Wuustwezel) hier gagel groeide, een katjesdragende plant. De Ossenblokweg verwijst alleszins naar landbouwactiviteit km Het laatste knooppuntentraject van deze fietstocht vangt aan bij knooppunt 87 (9), waar je de richting van knooppunt 91 volgt. Let onderweg op de Sint-Willibrorduskapel. De huidige Sint-Willibrorduskapel van Wuustwezel-Sterbos dateert van 113. Ze verving een oudere, die verwoest werd tijdens het Spaanse bewind en waarvan de verre oorsprong in de 8ste eeuw lag. Je krijgt gezelschap van de Weilandroute. Zoals ook de naam van die route aangeeft, zijn weiden het bepalende element in het landschap, maar vergeet toch ook niet de beekjes en de bossen op de achtergrond. De eerstvolgende beekjes op dit traject zijn de Hertenbeemdenloop en de Kleine Beek. In het Beersgat vind je de Korte Gasthuisdreef die je terug naar De Gasthuishoeve (1) brengt.