Praktijkgerichte Statistiek

Transcriptie

1 Dit programma geeft recht op een getuigschrift van de Universiteit Gent Module 1 20 en 27 januari , 10 en 17 februari en 10 maart 1998 Module 2 12, 19 en 26 mei , 9, 16 en 23 juni 1998 Coördinatie: Prof. dr. J.P. Ottoy Vakgroep Toegepaste Wiskunde, Biometrie en Procesregeling RUG Instituut voor Permanente Vorming - FTW Postacademische opleiding INSTITUUT VOOR PERMANENTE VORMING Alle oefeningen hands-on op PC in de leszaal Praktijkgerichte Statistiek Een postacademische opleiding voor gebruikers van statistische methodes in de bedrijfswereld Faculteit Toegepaste Wetenschappen

2 Het Instituut voor Permanente Vorming Het Instituut voor Permanente Vorming van de Faculteit Toegepaste Wetenschappen (IVPV-FTW) van de Universiteit Gent werd opgericht om te voldoen aan de behoeften van de bedrijven inzake kennisgerichte en technologische vorming. De hoeksteen van de vorming is de overdracht van de basiskennis aangevuld met de nodige bedrijfspraktische vaardigheden. Het doel van de vorming is de deelnemers het nodige inzicht bij te brengen om blijvend technologische vernieuwingen toe te passen. Het IVPV-FTW berust op een samenwerkingsverband tussen de Faculteit Toegepaste Wetenschappen van de Universiteit Gent en de bedrijfswereld. De opleidingen van het instituut behoren tot de postacademische opleidingen van de Universiteit Gent. Na afloop van de cursussen reikt het Instituut voor Permanente Vorming aan de deelnemers die geslaagd zijn voor een evaluatieproef een Getuigschrift van de Universiteit Gent uit. Voor de cursisten geldt dit als een blijvend bewijs van de hoogstaande kwaliteit van de gevolgde opleiding en voor de bedrijven is het de garantie dat de opleiding voldoet aan de door hen gestelde eisen. Prof. dr. ir. Luc Boullart Directeur Dr. ir. Erik Dejonghe Voorzitter Stuurgroep Inleiding en doelstelling van de opleiding De doelstelling van deze cursussenreeks is een praktisch inzicht te geven in veelgebruikte en nuttige statistische methodes voor de bedrijfswereld. Een groot probleem bij het analyseren van data is de keuze die men dient te maken tussen het ruime aanbod aan statistische methodes. Deze keuze berust immers op een grondige kennis van de voorwaarden waarop de statistische methode ontwikkeld is. Eens een verantwoorde methode geselecteerd is, kan de uitvoering van de analyse aangevat worden. Dit stadium is de jongste jaren sterk vereenvoudigd wegens de ruime verspreiding van statistische softwarepakketten (SAS, SPSS, Statistica,...). Tenslotte dienen de resultaten van de analyse geïnterpreteerd te worden. Ook hierbij is een grondige kennis van de kracht en de tekortkomingen van de gebruikte statistische techniek aangewezen. In deze lessenreeks zal op deze drie fasen ingegaan worden en tijdens een aantal begeleide oefeningenlessen zullen de cursisten zelf data kunnen analyseren en interpreteren. Er zal ook nadruk gelegd worden op een fase waar maar al te vaak te weinig aandacht aan geschonken wordt: de opzet van een studie. Deze is meestal onontbeerlijk om tot een geldige statistische analyse en besluit te komen. De cursussenreeks bestaat uit twee modules: een basiscursus statistiek en een cursus over multivariate methodes. De technieken uit de eerste module zijn geschikt voor experimentele data en deze uit de tweede module voor observationele data. De modules zijn zodanig opgebouwd dat cursisten zich voor elke module ook afzonderlijk kunnen inschrijven. Vormende waarde Na het beëindigen van de lessenreeks zal de cursist over het nodige inzicht beschikken om op basis van de voorliggende probleemstelling en dataset te beslissen welke statistische methode verantwoord toegepast kan worden. Hij zal ervaring hebben met een statistisch softwarepakket (SPSS) en hij zal statistische output naar waarde kunnen inschatten en de gepaste conclusies kunnen trekken m.b.t. de initiële probleemstelling. Door het volgen van de lessenreeks zal de cursist zich tevens een beeld kunnen vormen over de algemene gedachtengang bij statistiek en hij zal zodoende in de toekomst snel nieuwe statistische technieken kunnen aanleren met voldoende inzicht voor de vele valkuilen tijdens het volledige proces. Met de verkregen kennis zal de cursist in staat zijn experimenten of studies beter te plannen, zodat de resultaten correct statistisch analyseerbaar zijn. Prof. dr. J.P. Ottoy Vakgroep Toegepaste Wiskunde, Biometrie & Procesregeling, RUG Doelpubliek De cursus richt zich tot alle personen in de bedrijfswereld, de dienstensector, de overheid, de sector gezondheidszorg en het onderwijs die, in ondersteunende disciplines, gebruik maken van statistische methodes en modellen. De cursus is toegankelijk voor alle werknemers die door hun basisvorming of door hun ervaring met het onderwerp voldoende vertrouwd zijn om met interesse en motivatie de opleiding te volgen. Door het modulaire karakter van de opleiding kan elke cursist de modulekeuze aanpassen aan zijn of haar interesseprofiel en specifieke voorkennis. De Lesgevers Prof. dr. J.P. Ottoy is hoogleraar aan de vakgroep Toegepaste Wiskunde, Biometrie en Procesregeling van de RUG en verantwoordelijk voor het onderwijs in de wiskunde, informatica, statistiek en biometrie aan de bio-ingenieurs. Het wetenschappelijk onderzoek is gesitueerd in het domein van de biomathematica, meer in het bijzonder de biometrie en statistiek, waarbij de modelvorming en de kwantitatieve analyse een vooraanstaande rol spelen. Ir. O. Thas en Ir. L. Van Vooren zijn assistent aan de vakgroep Toegepaste Wiskunde, Biometrie en Procesregeling, waar zij betrokken zijn bij de ondersteuning van de vakken biometrie en gegevensverwerking, alsook ondersteuning verlenen aan studenten en onderzoekers voor de statistische verwerking van experimenten in het domein van de toegepaste biologische wetenschappen. Beiden zijn tevens betrokken bij het wetenschappelijk onderzoek, geleid door Prof. Ottoy. Het onderzoek van O. Thas kadert in de milieugerichte statistiek (spatio-temporaal modelleren) en het onderzoek van L. Van Vooren handelt over net-effect sensoren voor het meten van waterkwaliteit.

3 Module 1: Basiscursus Statistiek In deze module worden vooreerst de basisbegrippen, de concepten en de algemene gedachtengang aangebracht. Dit vormt een belangrijke basis om tot een zinvolle en eenduidige interpretatie van een statistische analyse te kunnen komen. Dit houdt in dat er gestart wordt met een herhaling van de meest voorkomende distributies (normale, t, F,...), de principes van een statistische toets, de constructie van hypothesen, steekproeven, enz. Eens deze begrippen gekend zijn, komen de klassieke statistische technieken aan bod. Voor het vergelijken van gemiddelden zijn de t- en de F-toets de meest gekende. De variantieanalyse met 1 of met meerdere factoren vormt een directe uitbreiding hierop. Deze zijn gebaseerd op een statistisch model, wat een belangrijke bouwsteen is in de toegepaste statistiek. Deze modellen zijn eveneens onontbeerlijk in de ontwerpsfase van een experiment of studie: door het doordacht opzetten van een experiment kan met een minimale kost maximale informatie bekomen worden. De modellen worden vervolgens uitgebreid tot modellen voor enkelvoudige en meervoudige regressie-analyse. In de lessen zal de nadruk gelegd worden op het probleemoplossend vermogen van de statistische technieken, de voorwaarden voor toepassing, de interpretatie en de opzet van experimenten. Reële voorbeelden zullen uitgewerkt worden. Module 2 : Multivariate Methodes In deze lessenreeks worden meer exploratieve statistische technieken uiteengezet. Veelal is men niet in staat een studie statistisch optimaal op te zetten en wordt men geconfronteerd met observationele studies. Men dient hierin vervolgens een structuur te herkennen om tot een interpretatie en een besluit te komen. Een eerste techniek waarmee de dimensionaliteit van een dataset gereduceerd kan worden, is de principale componentenanalyse. Er wordt gezocht naar de belangrijkste (combinatie van) variabelen. Een stap verder is de factoranalyse. Dit soort analyses komt voor in zowel industriële afdelingen als in marktgerichte diensten. Op dezelfde principes gebaseerd, is de canonische correlatie analyse, wat een multivariate methode is die gebruikt kan worden om verbanden op te sporen tussen twee multivariate subsets. Vervolgens wordt de cluster analyse besproken. Deze heeft tot doel groepen te onderscheiden in een multivariate gegevensset en kan eventueel een tweede stap vormen in de analyse, na eerst een principale componenten analyse of factor analyse uitgevoerd te hebben om de dimensionaliteit te reduceren. Indien er reeds meer a priori kennis is omtrent de groepen, kan een discriminant analyse toegepast worden om een criterium te bepalen dat gebruikt kan worden om nieuwe observaties in één der groepen onder te verdelen. Geen van deze tools zijn rechtstreeks gebaseerd op de technieken die in de eerste module besproken werden, maar een basiskennis ervan is aangeraden om een duidelijk onderscheid te kunnen maken tussen de doelstellingen van de methodes. Dit onderscheid zit voornamelijk in het verschil tussen analyse van experimentele of observationele studies. De eerste soort leent zich tot het toepassen van bevestigende statistische methodes: hypothese toetsen. Op de tweede soort daarentegen, worden eerder exploratieve en hypothese genererende technieken toegepast. Doelpubliek: Duur: Lesgevers: Lesmateriaal: R&D, marketing en productie: allen die geregeld in aanraking komen met data en die inzicht in statistische dataverwerking en proefopzet willen verkrijgen. 7 lesdagen: 50% theorie en 50% oefeningen Jean-Pierre Ottoy, Olivier Thas en Lieven Van Vooren Een persoonlijk exemplaar van het handboek Design and Analysis of Experiments van Montgommery. Kopies van de transparanten van de lesgevers. Data module 1: dinsdag 20 en 27 januari, 3, 10 en 17 februari en 3 en 10 maart 1998 Doelpubliek: Duur: Lesgevers: Lesmateriaal: R&D, marketing en productie: allen die geconfronteerd worden met grote multivariate datasets waarin een structuur dient gezocht te worden om tot het vormen van conclusies te komen. 7 lesdagen: 50% theorie en 50% oefeningen Jean-Pierre Ottoy, Olivier Thas en Lieven Van Vooren Een persoonlijk exemplaar van het handboek Applied Multivariate Statistical Analysis' van Johnson en Wichern. Kopies van de transparanten van de lesgevers. Data module 2: dinsdag 12, 19 en 26 mei, 2, 9, 16 en 23 juni 1998

4 Praktische inlichtingen Sessies: Alle sessies worden s avonds gegeven, naar rato van 2 sessies/avond, telkens van uur tot uur in: Universiteit Gent Faculteit Toegepaste Wetenschappen Speciale Scholen Jozef Plateaustraat 22, 9000 Gent Tel. (09) , Fax (09) Een avond omvat twee sessies gescheiden door een sandwichlunch en een koffiepauze. De totale cursus bevat 28 sessies of 14 avonden. Men kan afzonderlijk inschrijven voor de modules 1 en 2. Getuigschrift van de Universiteit Gent: Tijdens de cursus wordt de vordering van de cursist geëvalueerd via verschillende oefeningen. De aanwezigheid, de uitwerking van de oefeningen en de evaluatie aan het einde van de cursus bepalen de facto of de deelnemer slaagt. De vormingsopleiding is een onderdeel van de postacademische opleidingen van de Universiteit Gent. Na afloop zal aan de geslaagde deelnemers van de volledige opleiding een Getuigschrift van de Universiteit Gent uitgereikt worden. Deelnemingsprijs: De deelnemingsprijs voor de cursus omvat het lesgeld, de leerboeken, kopies van de transparanten, gebruik van de leslokalen, koffie en broodjes, evenals lokaal gebruik van de SPSS software in het IVPV. Betaling geschiedt na ontvangst van de factuur. Annulatie is mogelijk tot tien werkdagen voor aanvang; in dat geval blijft 25% van de deelnemingsprijs verschuldigd. Alle facturen zijn contant betaalbaar dertig dagen na dagtekening. Alle vermelde bedragen zijn vrij van BTW. Studiegetuigschriften zijn een persoonlijke verdienste: vervanging door een collega is daarom niet mogelijk. Module 1 14 sessies (7 avonden) BEF Module 2 14 sessies (7 avonden) BEF Modules sessies (14 avonden) BEF Cursisten kunnen, voor de duur van de opleiding, over een persoonlijke licentie van SPSS Base software beschikken, mits betaling van een eenmalige som van BF (excl. BTW). Bedrijven kunnen een prijsgunstige SPSS bedrijfslicentie bekomen. Gelieve hiervoor het IVPV te contacteren. Indien minstens één deelnemer van een bedrijf inschrijft voor de volledige cursus (module 1 + 2), wordt voor alle bijkomende gelijktijdige inschrijvingen van hetzelfde bedrijf een korting van 20 % gegeven. Facturatie geschiedt dan d.m.v. een gezamenlijke factuur. Inschrijving gebeurt door terugzenden van het ingesloten deelnemingsformulier. Cursuscoördinator Cursuscoördinator is Prof. dr. J. P. Ottoy, hoogleraar aan de vakgroep Toegapste Wiskunde, Biometrie en Procesregeling van de RUG. Inlichtingen Prof. J.P. Ottoy Bijkomende inlichtingen krijgt u op het permanent secretariaat: Universiteit Gent, Instituut voor Permanente Vorming - FTW Bellevue 6, 9050 Ledeberg, Tel. +32 (0) , fax +32 (0) of via ivpv.ftw@rug.ac.be Web-pagina's: Speciale voorwaarden voor personeelsleden en doctorandi van universiteiten Module 1 14 sessies (7 avonden) BEF Module 2 14 sessies (7 avonden) BEF Modules sessies (14 avonden) BEF

5 Deelnemings- en inlichtingsformulier. Terug te sturen bij voorkeur vóór 13 januari Naam: Voornaam: Functie: Onderneming: Adres: Telefoon: Fax: Bedrijvigheid: Aantal personeelsleden: Privé-adres: Ik schrijf in voor het vormingsprogramma: PRAKTIJKGERICHTE STATISTIEK Module 1 Module 2 Module 1+2 Persoonlijke licentie van SPSS Base software (Bedrijven die meerdere personen inschrijven dienen hun inschrijvingen gezamenlijk in te sturen, ten einde van de voorziene korting te kunnen genieten) Ik wens blijvend geïnformeerd te worden over de vormingsprogramma's van het IVPV - FTW Facturatie-adres Naam: Adres: Datum: Handtekening: