(Voor de EER relevante tekst) (2012/C 158/04) INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 6 STAATSSTEUNBELEID EN DE ETS-RICHTLIJN... 6

Transcriptie

1 C 158/4 Publicatieblad van de Europese Unie MEDEDELING VAN DE COMMISSIE Richtsnoeren betreffende bepaalde staatssteunmaatregelen in het kader van de regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten na 2012 (SWD(2012) 130 final) (SWD(2012) 131 final) (Voor de EER relevante tekst) (2012/C 158/04) INHOUDSOPGAVE INLEIDING STAATSSTEUNBELEID EN DE ETS-RICHTLIJN ONDER DEZE RICHTSNOEREN VALLENDE SPECIFIEKE MAATREGELEN Steun voor ondernemingen in bedrijfstakken en deeltakken die worden geacht te zijn blootgesteld aan een significant CO 2 -weglekrisico als gevolg van in de elektriciteitsprijzen doorberekende EU-ETS-kosten (steun voor indirecte emissiekosten) Investeringssteun voor elektriciteitscentrales met hoog rendement, met inbegrip van nieuwe centrales die CCS-klaar zijn Steun in verband met facultatieve overgangsregelingen voor de kosteloze toewijzing van emissierechten ten behoeve van de modernisering van de elektriciteitsopwekking Steun in verband met de uitsluiting van kleine installaties en ziekenhuizen van de EU-ETS 9 2. TOEPASSINGSGEBIED EN DEFINITIES Toepassingsgebied van deze richtsnoeren Definities VERENIGBARE STEUNMAATREGELEN KRACHTENS ARTIKEL 107, LID 3, VAN HET VERDRAG Steun voor ondernemingen in bedrijfstakken en deeltakken die worden geacht te zijn blootgesteld aan een significant CO 2 -weglekrisico als gevolg van in de elektriciteitsprijzen doorberekende EU-ETS-kosten (steun voor indirecte emissiekosten) Investeringssteun voor nieuwe elektriciteitscentrales met hoog rendement, met inbegrip van nieuwe centrales die CCS-klaar zijn Steun in verband met facultatieve overgangsregelingen voor de kosteloze toewijzing van emissierechten ten behoeve van de modernisering van de elektriciteitsopwekking Steun in verband met de uitsluiting van kleine installaties en ziekenhuizen van de EU-ETS Evenredigheid CUMULERING SLOTBEPALINGEN Jaarlijkse verslagen Transparantie Toezicht Geldigheidsduur en herziening BIJLAGE I Definities

2 Publicatieblad van de Europese Unie C 158/5 BIJLAGE II Bedrijstakken en deeltakken die ex ante worden geacht te zijn blootgesteld aan een significant CO 2 - weglekrisico als gevolg van indirecte emissiekosten BIJLAGE III Efficiëntiebenchmarks voor elektriciteitsverbruik voor producten die onder de NACE-codes als vermeld in Bijlage II vallen BIJLAGE IV Maximale regionale CO -emissiefactoren in de verschillende geografische gebieden (tco 2 2 /MWh) 22

3 C 158/6 Publicatieblad van de Europese Unie INLEIDING STAATSSTEUNBELEID EN DE ETS-RICHTLIJN 1. Bij Richtlijn 2003/87/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 oktober 2003 ( 1 ) werd een regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten binnen de Unie vastgesteld (de EU-ETS). Deze regeling werd bij Richtlijn 2009/29/EG ( 2 ) met ingang van 1 januari 2013 verbeterd en uitgebreid. Richtlijn 2003/87/EG, als gewijzigd ( 3 ), wordt hierna de ETS-richtlijn genoemd. Richtlijn 2009/29/EG maakt deel uit van een pakket wetgevingsmaatregelen ter bestrijding van de klimaatverandering en ter bevordering van hernieuwbare en koolstofarme energie. Dat pakket was voornamelijk bedoeld om de algemene milieudoelstelling van de Unie, met name een vermindering met 20 % van de broeikasgasemissies in vergelijking met 1990 en een aandeel van 20 % hernieuwbare energie in de totale energieconsumptie van de Unie, tegen 2020 te bereiken. 2. De ETS-richtlijn voorziet in de volgende speciale en tijdelijke maatregelen voor bepaalde ondernemingen: steun ter compensatie van de stijging van elektriciteitsprijzen als gevolg van doorberekende kosten voor broeikasgasemissies op grond van de EU-ETS (de zogenaamde indirecte emissiekosten ), investeringssteun voor elektriciteitscentrales met hoog rendement, waaronder nieuwe energiecentrales die klaar zijn voor de milieutechnisch veilige afvangst en geologische opslag van CO 2 ( CCS-klaar ), facultatieve overgangsregelingen voor de kosteloze toewijzing van rechten in de elektriciteitssector in sommige lidstaten, en de uitsluiting van bepaalde kleine installaties van de EU-ETS indien hun broeikasgasemissies buiten de EU-ETS om kunnen worden verminderd tegen geringere administratieve kosten. 3. De in het kader van de uitvoering van de ETS-richtlijn voorgenomen speciale en tijdelijke maatregelen houden staatssteun in in de zin van artikel 107, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. Overeenkomstig artikel 108 van het Verdrag moeten de lidstaten staatssteun bij de Commissie aanmelden en kan deze niet tot uitvoering worden gebracht voordat de Commissie deze heeft goedgekeurd. 4. Ten behoeve van de doorzichtigheid en rechtszekerheid bevatten deze richtsnoeren een toelichting bij de verenigbaarheidscriteria die voor deze staatssteunmaatregelen in het kader van de regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten, zoals verbeterd en uitgebreid bij Richtlijn 2009/29/EG, zullen gelden. 5. Overeenkomstig de in het Actieplan Staatssteun van 2005 beschreven afwegingstoets ( 4 ) is de belangrijkste doelstelling van het staatssteuntoezicht in het kader van de tenuitvoerlegging van EU-ETS, te garanderen dat staatssteun leidt tot een grotere reductie van de broeikasgasemissies dan het geval zou zijn zonder de steun en ervoor te zorgen dat de positieve gevolgen van de steun groter zijn dan de negatieve gevolgen daarvan in de zin van verstoringen van de mededinging op de interne markt. De staatssteun moet noodzakelijk zijn om de milieudoelstellingen van de EU-ETS te bereiken (noodzaak van de steun) en beperkt zijn tot het minimum dat nodig is om de nagestreefde milieubescherming te bereiken (evenredigheid van de steun) zonder dat zij leidt tot een onrechtmatige verstoring van de mededinging en het handelsverkeer op de interne markt. 6. Aangezien de bepalingen van Richtlijn 2009/29/EG met ingang van 1 januari 2013 van toepassing worden, kan staatssteun om enige vóór die datum uit deze richtlijn voortvloeiende lasten te verlichten niet als noodzakelijk worden aangemerkt. Bijgevolg kunnen de onder deze richtsnoeren vallende maatregelen slechts worden toegestaan voor kosten die op of na 1 januari 2013 zijn gemaakt, behalve voor steun in verband met facultatieve overgangsregelingen voor kosteloze toewijzing van emissierechten ten behoeve van de modernisering van de elektriciteitsopwekking (in sommige lidstaten), waartoe onder bepaalde voorwaarden ook in het nationaal plan opgenomen investeringen kunnen behoren die na 25 juni 2009 zijn verricht. ( 1 ) Richtlijn 2003/87/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 oktober 2003 tot vaststelling van een regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 96/61/EG van de Raad (PB L 275 van , blz. 32). ( 2 ) Richtlijn 2009/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2009 tot wijziging van Richtlijn 2003/87/EG teneinde de regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten van de Gemeenschap te verbeteren en uit te breiden (PB L 140 van , blz. 63). ( 3 ) Richtlijn 2004/101/EG van het Europees Parlement en de Raad van 27 oktober 2004 (PB L 338 van , blz. 18); Richtlijn 2008/101/EG van het Europees Parlement en de Raad van 19 november 2008 (PB L 8 van , blz. 3); Verordening (EG) nr. 219/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2009 (PB L 87 van , blz. 109). ( 4 ) Actieplan Staatssteun Minder en beter gerichte staatssteun: een routekaart voor de hervorming van het staatssteunbeleid ( ), COM(2005) 107 definitief van

4 Publicatieblad van de Europese Unie C 158/7 1. ONDER DEZE RICHTSNOEREN VALLENDE SPECIFIEKE MAATREGELEN 1.1. Steun voor ondernemingen in bedrijfstakken en deeltakken die worden geacht te zijn blootgesteld aan een significant CO 2 -weglekrisico als gevolg van in de elektriciteitsprijzen doorberekende EU-ETS-kosten (steun voor indirecte emissiekosten) 7. Volgens artikel 10 bis, lid 6, van de ETS-richtlijn kunnen de lidstaten financiële maatregelen vaststellen ten behoeve van bedrijfstakken of deeltakken die worden geacht te zijn blootgesteld aan een significant CO 2 -weglekrisico ten gevolge van in de elektriciteitsprijzen doorberekende kosten in verband met broeikasgasemissies (hierna indirecte emissiekosten genoemd), teneinde deze kosten te compenseren in overeenstemming met de regels inzake staatssteun. In deze richtsnoeren wordt onder CO 2 -lek verstaan dat de wereldwijde broeikasgasemissies zouden kunnen stijgen indien ondernemingen hun productie naar derde landen buiten de Unie zouden verplaatsen omdat zij de kostenstijgingen als gevolg van de EU-ETS niet aan hun afnemers kunnen doorberekenen zonder een significant verlies van marktaandeel. 8. De aanpak van het CO 2 -weglekrisico dient een milieudoelstelling, aangezien de steun tot doel heeft te voorkomen dat de wereldwijde broeikasgasemissies zouden gaan stijgen als gevolg van de verschuiving van de productie naar landen buiten de Unie, bij gebreke van een bindende internationale overeenkomst inzake de vermindering van broeikasgasemissies. Terzelfder tijd kan steun voor indirecte emissiekosten een negatieve impact hebben op de efficiëntie van de EU-ETS. Niet-gerichte steun zou de door de begunstigden te dragen kosten in verband met hun indirecte emissies zodanig kunnen verlagen dat de stimulansen voor een verlaging van de emissies en voor innovatie in de bedrijfstak erdoor worden beperkt. Daardoor zouden de kosten van de verlaging van de emissies voornamelijk door andere economische bedrijfstakken moeten worden gedragen. Bovendien kan dergelijke staatssteun leiden tot significante verstoringen van de mededinging op de interne markt, vooral wanneer ondernemingen in dezelfde bedrijfstak naargelang de lidstaat anders worden behandeld wegens een verschil in budgettaire beperkingen. Derhalve moeten met deze richtsnoeren drie specifieke doelstellingen worden nagestreefd: minimalisering van het CO 2 -weglekrisico, veiligstelling van de EU-ETS-doelstelling om energie op rendabele wijze koolstofluw te maken en beperking van verstoringen van de mededinging op de interne markt tot een minimum. 9. Tijdens de goedkeuringsprocedure van Richtlijn 2009/29/EG lichtte de Commissie in een verklaring ( 5 ) de voornaamste beginselen toe die zij voornemens was toe te passen ten aanzien van staatssteun voor indirecte emissiekosten teneinde onrechtmatige verstoringen van de mededinging te voorkomen. 10. De Commissie heeft op het niveau van de Unie beoordeeld in welke mate een bedrijfstak of deeltak de indirecte emissiekosten kan doorberekenen in de productprijzen zonder een significant verlies van marktaandeel aan minder koolstofefficiënte installaties buiten de Unie. 11. Het maximale door lidstaten te verlenen steunbedrag wordt berekend volgens een formule waarbij rekening wordt gehouden met het referentie-productieniveau van de installatie of het referentieniveau van het elektriciteitsverbruik van de installatie als omschreven in deze richtsnoeren, alsook met de CO - 2 emissiefactor voor elektriciteit geleverd door stookinstallaties in verschillende geografische gebieden. In het geval van overeenkomsten tot elektriciteitslevering die geen CO 2 -kosten bevatten, wordt geen staatssteun verleend. Deze formule garandeert dat de steun evenredig is en dat de stimulansen voor elektriciteitsefficiëntie en de overstap van grijze op groene elektriciteit blijven bestaan, zoals is bepaald in overweging 27 van Richtlijn 2009/29/EG. 12. Om bovendien de verstoring van de mededinging op de interne markt tot een minimum te beperken en de doelstelling van de EU-ETS om de energieproductie op rendabele wijze koolstofluw te maken veilig te stellen, mag de steun de kosten van de EU-emissierechten in elektriciteitsprijzen niet volledig compenseren en dient hij geleidelijk af te nemen. Degressieve steunintensiteiten zijn bij staatssteun van wezenlijk belang om steunafhankelijkheid te voorkomen. Bovendien houden zij de stimulansen op lange termijn in stand om de externe milieueffecten volledig te internaliseren en zorgen zij voor het behoud van de stimulansen op korte termijn om over te stappen op opwekkingstechnologieën die minder CO 2 uitstoten. Tegelijk wordt het tijdelijke karakter van de steun benadrukt en wordt een bijdrage geleverd tot de overgang naar een koolstofarme economie. ( 5 ) Zie bijlage II bij bijlage 15713/1/08REV1 van 18 november 2008 (25.11). getdoc.do?type=ta&reference=p6-ta &format=xml&language=nl

5 C 158/8 Publicatieblad van de Europese Unie Investeringssteun voor elektriciteitscentrales met hoog rendement, met inbegrip van nieuwe centrales die CCS-klaar zijn 13. Overeenkomstig de verklaring van de Commissie aan de Europese Raad ( 6 ) met betrekking tot artikel 10, lid 3, van de ETS-richtlijn betreffende het gebruik van de opbrengsten van de veiling van emissierechten, mogen de lidstaten deze opbrengsten tussen 2013 en 2016 gebruiken om de bouw van elektriciteitscentrales met hoog rendement te ondersteunen, met inbegrip van nieuwe centrales die klaar zijn voor het afvangen en opslaan van CO 2 (die CCS-klaar zijn). Een restrictie ten aanzien van deze bepaling is dat de lidstaten krachtens artikel 33 van Richtlijn 2009/31/EG van de Raad van 23 april 2009 betreffende de geologische opslag van kooldioxide ( 7 ) ervoor moeten zorgen dat de exploitanten van alle stookinstallaties met een nominaal elektrisch vermogen van 300 megawatt of meer, hebben nagegaan of aan bepaalde voorwaarden is voldaan, namelijk dat er geschikte opslaglocaties voorhanden zijn, dat de vereiste transportfaciliteiten in technisch en economisch opzicht haalbaar zijn en dat de installaties in technisch en economisch opzicht geschikt zijn om voor CO 2 -afvang te worden aangepast. Indien de beoordeling positief is, moet geschikte ruimte op de locatie van de installatie worden vrijgemaakt voor voorzieningen om CO af te vangen en te comprimeren ( 8 2 ). 14. Die steun moet een betere bescherming van het milieu tot doel hebben die resulteert in lagere CO 2 - emissies in vergelijking met de meest geavanceerde beschikbare technologie en daardoor een marktfalen aanpakken. De steun moet noodzakelijk zijn, een stimulerend effect hebben en evenredig zijn. Steun voor de toepassing van CCS valt niet binnen de werkingssfeer van deze richtsnoeren en is al op grond van andere bestaande staatssteunregels beoordeeld, met name de richtsnoeren inzake staatssteun voor milieubescherming ( 9 ). 15. Om ervoor te zorgen dat de steun evenredig is, dient de maximale steunintensiteit te variëren afhankelijk van de bijdrage die de nieuwe energiecentrale levert tot extra milieubescherming en de reductie van de CO 2 -emissies (doelstelling van de ETS-richtlijn). De aanvang van de toepassing van de volledige CCS-keten (dat wil zeggen de bouw van de installaties voor en de werkelijke start van de afvang, het vervoer en de opslag van CO 2 ) door nieuwe elektriciteitscentrales vóór 2020 moet derhalve worden beloond in vergelijking met nieuwe elektriciteitscentrales die CCS-klaar zijn, maar waarbij de toepassing van CCS niet vóór 2020 wordt aangevangen. Bovendien moeten, wanneer twee soortgelijke projecten voor nieuwe CCS-klare elektriciteitscentrales worden onderzocht, de toegestane maximale steunintensiteiten hoger zijn voor projecten die worden gekozen volgens een inschrijvingsprocedure op basis van reële concurrentie met duidelijke, doorzichtige en niet-discriminerende criteria, die daadwerkelijk waarborgt dat de steun beperkt is tot het noodzakelijke minimum en de concurrentie op de markt voor elektriciteitsopwekking aanwakkert. In die omstandigheden kan worden aangenomen dat de respectieve inschrijvingen alle mogelijke voordelen weergeven die uit de extra investeringen kunnen voortkomen Steun in verband met facultatieve overgangsregelingen voor de kosteloze toewijzing van emissierechten ten behoeve van de modernisering van de elektriciteitsopwekking 16. Volgens artikel 10 quater van de ETS-richtlijn kunnen lidstaten die voldoen aan een aantal voorwaarden in verband met de interconnectiviteit van hun nationale elektriciteitsnet of het aandeel van fossiele brandstoffen in hun elektriciteitsproductie en de hoogte van het bbp per hoofd van de bevolking ten opzichte van het gemiddelde van de Unie, tijdelijk afwijken van het beginsel van volledige veiling en kosteloze rechten toewijzen aan installaties voor elektriciteitsproductie die op 31 december 2008 in werking waren of aan installaties voor elektriciteitsproductie waarvoor het investeringsproces voor modernisering op deze datum fysiek was geïnitieerd. Als tegenprestatie dienen de in aanmerking komende lidstaten een nationaal investeringsplan ( nationaal plan ) voor te leggen waarin de investeringen worden beschreven welke de ontvangers van de kosteloze emissierechten of andere exploitanten hebben verricht voor de aanpassing en modernisering van de infrastructuur, voor schone technologieën en voor de diversificatie van de energiemix en de voorzieningsbronnen. ( 6 ) Addendum bij I/A Nota van het Secretariaat-generaal van de Raad aan het COREPER/DE RAAD 8033/09 ADD 1 REV 1 van 31 maart ( 7 ) Richtlijn 2009/31/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2009 betreffende de geologische opslag van kooldioxide en tot wijziging van Richtlijn 85/337/EEG van de Raad, de Richtlijnen 2000/60/EG, 2001/80/EG, 2004/35/EG, 2006/12/EG en 2008/1/EG en Verordening (EG) nr. 1013/2006 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 140 van , blz. 114). ( 8 ) PB C 82 van , blz. 1. ( 9 ) Vgl. voetnoot 8.

6 Publicatieblad van de Europese Unie C 158/9 17. Die afwijking van het beginsel van volledige veiling via de voorlopige kosteloze toewijzing van emissierechten houdt staatssteun in in de zin van artikel 107, lid 1, van het Verdrag, omdat de lidstaten door de toekenning van kosteloze emissierechten afzien van bepaalde inkomsten en een selectief voordeel verlenen aan elektriciteitsproducenten. Elektriciteitsproducenten kunnen concurreren met elektriciteitsproducenten in andere lidstaten, hetgeen de mededinging op de interne markt kan verstoren of dreigen te verstoren en het handelsverkeer ongunstig kan beïnvloeden. Ook op het niveau van de investeringen die de ontvangers van kosteloze emissierechten tegen verminderde kosten zullen verrichten, is er sprake van staatssteun Steun in verband met de uitsluiting van kleine installaties en ziekenhuizen van de EU-ETS 18. Krachtens artikel 27 van de ETS-richtlijn mogen de lidstaten kleine installaties en ziekenhuizen uitsluiten van de EU-ETS, indien zij maatregelen treffen die tot een gelijkwaardige beperking van de broeikasgasemissies leiden. De lidstaten kunnen maatregelen voor kleine installaties en ziekenhuizen voorstellen waarmee een bijdrage tot de emissiereducties wordt verwezenlijkt die gelijkwaardig is aan de maatregelen van de EU-ETS. Deze mogelijkheid tot uitsluiting van de EU-ETS biedt maximale winst qua verlaging van administratieve kosten per ton CO 2 -equivalent die van de ETS-regeling wordt uitgesloten. 19. Met de uitsluiting van kleine installaties en ziekenhuizen van de EU-ETS kan staatssteun gepaard gaan. De lidstaten beschikken over een ruime discretionaire bevoegdheid om te beslissen of kleine installaties van de EU-ETS worden uitgesloten en, zo ja, welke soort installaties dan wordt uitgesloten en welke soort maatregelen is vereist. Derhalve kan niet worden uitgesloten dat de door de lidstaten opgelegde maatregelen neerkomen op een economisch voordeel voor de van de EU-ETS uitgesloten kleine installaties en ziekenhuizen en dat dit de mededinging op de interne markt kan verstoren of dreigen te verstoren en het handelsverkeer ongunstig kan beïnvloeden. 2. TOEPASSINGSGEBIED EN DEFINITIES 2.1. Toepassingsgebied van deze richtsnoeren 20. Deze richtsnoeren zijn alleen van toepassing op steunmaatregelen die in het kader van de tenuitvoerlegging van de ETS-richtlijn worden genomen. De communautaire richtsnoeren inzake staatssteun voor milieubescherming ( 10 ) zijn niet van toepassing op deze maatregelen Definities 21. In het kader van deze richtsnoeren gelden de in bijlage I opgenomen definities. 3. VERENIGBARE STEUNMAATREGELEN KRACHTENS ARTIKEL 107, LID 3, VAN HET VERDRAG 22. Staatssteun kan verenigbaar met de interne markt worden verklaard in de zin van artikel 107, lid 3, onder c), van het Verdrag indien deze leidt tot een betere milieubescherming (reductie van de broeikasgasemissies) zonder de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt zodanig te veranderen dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. Bij de beoordeling van de verenigbaarheid van een steunmaatregel maakt de Commissie een afweging van de positieve gevolgen van de steunmaatregel voor het behalen van een doelstelling van gemeenschappelijk belang en de potentieel negatieve neveneffecten, zoals de verstoring van het handelsverkeer en de vervalsing van de mededinging. Daarom mag de looptijd van de steunregelingen de geldigheidsduur van deze richtsnoeren niet overschrijden. Dit laat de mogelijkheid voor een lidstaat onverlet om een maatregel opnieuw aan te melden na de in het besluit van de Commissie tot goedkeuring van de steunregeling vastgestelde einddatum Steun voor ondernemingen in bedrijfstakken en deeltakken die worden geacht te zijn blootgesteld aan een significant CO 2 -weglekrisico als gevolg van in de elektriciteitsprijzen doorberekende EU-ETS-kosten (steun voor indirecte emissiekosten) 23. Voor de in bijlage II opgenomen bedrijfstakken of deeltakken wordt steun ter compensatie van EU-ETSkosten die in de elektriciteitsprijzen zijn doorberekend als gevolg van de tenuitvoerlegging van de ETSrichtlijn en die vanaf 1 januari 2013 zijn gemaakt, beschouwd als verenigbaar met de interne markt in de zin van artikel 107, lid 3, onder c), van het Verdrag voor zover is voldaan aan de in dit deel beschreven voorwaarden. ( 10 ) Vgl. voetnoot 8.

7 C 158/10 Publicatieblad van de Europese Unie Doel en noodzaak van de steun 24. Voor de toepassing van deze richtsnoeren heeft deze steun als doel te voorkomen dat er een significant CO 2 -weglekrisico ontstaat als gevolg van de doorberekening van EUA-kosten in de elektriciteitsprijzen die de begunstigde betaalt, indien zijn concurrenten uit derde landen geen dergelijke CO 2 -kosten in hun elektriciteitsprijzen doorberekend krijgen en de begunstigde deze kosten onmogelijk in zijn productprijzen kan doorberekenen zonder een aanzienlijk verlies van marktaandeel. 25. Voor de toepassing van deze richtsnoeren is er alleen sprake van een significant CO 2 -weglekrisico wanneer de begunstigde actief is in een van de in bijlage II opgenomen bedrijfstakken of deeltakken. Maximale steunintensiteit 26. De steunintensiteit mag niet hoger zijn dan 85 % van de in aanmerking komende kosten gemaakt in 2013, 2014 en 2015, 80 % van de in aanmerking komende kosten gemaakt in 2016, 2017 en 2018, en 75 % van de in aanmerking komende kosten gemaakt in 2019 en Berekening van het maximale steunbedrag 27. Het maximale steunbedrag dat per installatie kan worden verleend voor de vervaardiging van producten die behoren tot de in bijlage II opgenomen bedrijfstakken en deeltakken moet op basis van de volgende formule worden berekend: a) Wanneer de in bijlage III opgenomen efficiëntiebenchmarks voor elektriciteitsverbruik van toepassing zijn op de door de begunstigde vervaardigde producten, is het maximale steunbedrag dat voor een installatie kan worden verleend voor kosten die in het jaar t zijn gemaakt, gelijk aan: Amaxt = Ai t C t P t-1 E BO In deze formule is Ai de steunintensiteit in jaar t, uitgedrukt als een fractie (bv. 0,8); C t t is de toepasselijke CO -emissiefactor (tco 2 2 /MWh) (in jaar t); P t-1 is de EUA-termijnkoers in jaar t-1 (EUR/tCO 2 ); E is de toepasselijke productspecifieke efficiëntiebenchmark voor elektriciteitsverbruik als omschreven in bijlage III en BO is de referentie-output. Deze begrippen worden in bijlage I gedefinieerd. b) Wanneer de in bijlage III opgenomen efficiëntiebenchmarks voor elektriciteitsverbruik niet van toepassing zijn op de door de begunstigde vervaardigde producten, is het maximale steunbedrag dat voor een installatie kan worden verleend voor kosten die in het jaar t zijn gemaakt, gelijk aan: Amaxt = Ai C t t P t-1 EF BEC In deze formule is Ai t de steunintensiteit in jaar t, uitgedrukt als een fractie (bv. 0,8); C t is de toepasselijke CO 2 -emissiefactor (tco 2 /MWh) (in jaar t); P t-1 is de EUA-termijnkoers in jaar t-1 (EUR/tCO 2 ); EF is de fallback-benchmark voor elektriciteitsverbruik en BEC is het referentieelektriciteitsverbruik (MWh). Deze begrippen worden in bijlage I gedefinieerd. 28. Indien met een installatie producten worden vervaardigd waarvoor een in bijlage III genoemde efficiëntiebenchmark voor elektriciteitsverbruik van toepassing is en producten waarvoor de fallbackefficiëntiebenchmark voor elektriciteitsverbruik van toepassing is, dient het elektriciteitsverbruik over de verschillende producten te worden omgeslagen volgens het respectieve aantal geproduceerde ton van elk product. 29. Indien met een installatie producten worden vervaardigd die voor steun in aanmerking komen (dat wil zeggen dat zij onder de in bijlage II opgenomen in aanmerking komende bedrijfstakken of deeltakken vallen) en producten die niet voor steun in aanmerking komen, wordt het maximale steunbedrag alleen berekend voor de producten die voor steun in aanmerking komen. 30. De steun kan aan de begunstigde worden uitgekeerd in het jaar waarin de kosten worden gemaakt of in het daaropvolgende jaar. Indien de steun wordt uitgekeerd in het jaar waarin de kosten worden gemaakt, dient een ex post aanpassingsmechanisme in het leven te worden geroepen met het oog op de terugbetaling van het eventueel teveel betaalde steunbedrag vóór 1 juli van het volgende jaar.

8 Publicatieblad van de Europese Unie C 158/11 Stimulerend effect 31. Aan de vereiste van het stimulerend effect wordt geacht te zijn voldaan wanneer alle in punt 3.1 vermelde voorwaarden zijn vervuld Investeringssteun voor nieuwe elektriciteitscentrales met hoog rendement, met inbegrip van nieuwe centrales die CCS-klaar zijn 32. Investeringssteun verleend tussen 1 januari 2013 en 31 december 2016 voor nieuwe elektriciteitscentrales met hoog rendement wordt in de zin van artikel 107, lid 3, onder c), van het Verdrag als verenigbaar beschouwd met de interne markt voor zover aan de in dit punt vermelde voorwaarden is voldaan. 33. Investeringssteun aan nieuwe elektriciteitscentrales met hoog rendement is alleen mogelijk wanneer aan alle hierna genoemde voorwaarden is voldaan: a) het rendement van de nieuwe elektriciteitscentrale met hoog rendement overtreft de geharmoniseerde rendementsreferentiewaarde die is vastgesteld in bijlage I bij Uitvoeringsbesluit 2011/877/EU van de Commissie van 19 december 2011 tot vaststelling van geharmoniseerde rendementsreferentiewaarden voor de gescheiden productie van elektriciteit en warmte in toepassing van Richtlijn 2004/8/EG van het Europees Parlement en de Raad ( 11 ) of de desbetreffende rendementsreferentiewaarde die geldt op het tijdstip van de verlening van de steun. Nieuwe elektriciteitscentrales met hoog rendement waarvan het rendement deze rendementsreferentiewaarden enkel evenaart, komen niet voor steun in aanmerking; en b) het goedkeuringsbesluit van de steunverlenende autoriteit wordt genomen tussen 1 januari 2013 en 31 december Doelstelling en noodzaak van de steun 34. De lidstaten moeten aantonen dat de steun een aanzienlijk milieubeschermingseffect heeft en dat daardoor een marktfalen wordt aangepakt. De steun moet een stimulerend effect hebben dat een verandering van het gedrag van de steunbegunstigde teweegbrengt, hetgeen moet worden aangetoond door middel van een contrafeitelijk scenario waaruit blijkt dat de begunstigde de investering niet zou hebben gedaan zonder de steun. Bovendien mag de uitvoering van het gesteunde project niet zijn gestart vóór de indiening van het verzoek om steun. Ten slotte moeten de lidstaten aantonen dat de steun de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt niet zodanig verandert dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad, met name wanneer de steun gaat naar een beperkt aantal begunstigden of wanneer de marktpositie van de begunstigden (op het niveau van de ondernemingsgroep) daardoor naar alle waarschijnlijkheid wordt versterkt. In aanmerking komende kosten 35. De in aanmerking komende kosten zijn beperkt tot de totale kosten van de investeringen in de nieuwe installatie (materiële en immateriële activa) die absoluut noodzakelijk zijn voor de bouw van de nieuwe centrale. In het geval van de bouw van een centrale die CCS-klaar is, komen bovendien de kosten in aanmerking die worden gemaakt om de algemene economische en technische haalbaarheid van de toepassing van de volledige CCS-keten aan te tonen. De kosten voor de installatie van de afvang-, vervoers- en opslaguitrusting zijn geen in aanmerking komende kosten op grond van deze richtsnoeren aangezien steun voor de toepassing van CCS al in het kader van de richtsnoeren inzake staatssteun voor milieubescherming wordt beoordeeld. Maximale steunintensiteiten 36. Voor nieuwe elektriciteitscentrales met hoog rendement die CCS-klaar zijn en waarvoor vóór 2020 aangevangen wordt met de toepassing van de volledige CCS-keten, kan de steunintensiteit maximaal 15 % van de in aanmerking komende kosten bedragen. 37. Voor nieuwe elektriciteitscentrales met hoog rendement die CCS-klaar zijn maar waarvoor vóór 2020 niet wordt aangevangen met de toepassing van de volledige CCS-keten en waarvoor steun wordt toegekend na een inschrijvingsprocedure die i) de toepassing van de milieuvriendelijkste opwekkingstechnologieën in de nieuwe centrale bevoordeelt, hetgeen resulteert in lagere CO 2 -emissies in vergelijking met de meest geavanceerde beschikbare technologie, en ii) de concurrentie op de markt voor elektriciteitsopwekking aanwakkert, kan de steunintensiteit maximaal 10 % van de in aanmerking komende kosten bedragen. Die inschrijvingsprocedure moet gebaseerd zijn op duidelijke, doorzichtige en niet-discriminerende criteria en er moeten voldoende ondernemingen aan kunnen deelnemen. Bovendien moet het budget waarop de inschrijvingsprocedure betrekking heeft, een bindende beperking vormen, in de zin dat niet alle deelnemers steun kunnen krijgen. ( 11 ) PB L 343 van , blz. 91.

9 C 158/12 Publicatieblad van de Europese Unie Voor nieuwe elektriciteitscentrales met hoog rendement die niet aan de onder 36 en 37 hierboven vermelde voorwaarden voldoen, mag de steun mag niet hoger zijn dan 5 % van de in aanmerking komende kosten. 39. Indien niet vóór 2020 met de toepassing van de volledige CCS-keten wordt begonnen, wordt de steun verminderd tot 5 %, of, indien voldaan is aan de voorwaarden van punt 3.2, onder 37, tot 10 % van de in aanmerking komende investeringskosten. In geval van vooruitbetaling van steun moeten de lidstaten het teveel betaalde steunbedrag terugvorderen Steun in verband met facultatieve overgangsregelingen voor de kosteloze toewijzing van emissierechten ten behoeve van de modernisering van de elektriciteitsopwekking 40. Van 1 januari 2013 tot en met 31 december 2019 wordt staatssteun in verband met facultatieve overgangsregelingen voor de kosteloze toewijzing van emissierechten ten behoeve van de modernisering van de elektriciteitsopwekking en de in de nationale plannen opgenomen investeringen, overeenkomstig artikel 10 quater van de ETS- richtlijn, als verenigbaar met de interne markt beschouwd in de zin van artikel 107, lid 3, onder c), van het Verdrag, mits aan alle onderstaande voorwaarden is voldaan: a) de voorlopige kosteloze toewijzing van emissierechten vindt plaats overeenkomstig artikel 10 quater van de ETS- richtlijn en in overeenstemming met het besluit van de Commissie houdende richtsnoeren inzake de methodiek voor de voorlopige kosteloze toewijzing van emissierechten aan installaties voor elektriciteitsproductie overeenkomstig artikel 10 quater, lid 3, van de ETSrichtlijn ( 12 ), en in overeenstemming met de mededeling van de Commissie inzake richtsnoeren voor de facultatieve toepassing van artikel 10 quater van de ETS-richtlijn ( 13 ); b) het nationaal plan beoogt een doelstelling van algemeen belang, bv. verhoogde milieubescherming, in het licht van de algemene doelstellingen van de ETS-richtlijn; c) het nationaal plan omvat investeringen die na 25 juni 2009 zijn verricht in de aanpassing en modernisering van de infrastructuur, schone technologieën, de diversificatie van de energiemix en de voorzieningsbronnen overeenkomstig de ETS-richtlijn; d) de marktwaarde (op het niveau van ondernemingsgroepen) van de kosteloze rechten tijdens de hele toewijzingsperiode (berekend overeenkomstig de mededeling van de Commissie van 29 maart 2011 ( 14 ) of de relevante richtsnoeren die van toepassing zijn wanneer de steun wordt verleend) is niet hoger dan de totale kosten van de investeringen die door de ontvanger van deze rechten (op het niveau van ondernemingsgroepen) zijn verricht. Indien de totale investeringskosten lager zijn dan de marktwaarde van de rechten of de ontvanger van de kosteloze rechten geen investeringen doet die in het kader van het nationaal plan in aanmerking komen, moeten de ontvangers van deze kosteloze rechten het verschil overdragen naar een mechanisme voor de financiering van andere in aanmerking komende investeringen in het kader van het nationaal plan, en e) de steun mag de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt, niet zodanig veranderen dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad, met name wanneer de steun gaat naar een beperkt aantal begunstigden of wanneer de marktpositie van de begunstigden (op het niveau van de ondernemingsgroep) daardoor naar alle waarschijnlijkheid wordt versterkt. Stimulerend effect Er wordt geacht sprake te zijn van een stimulerend effect voor investeringen die na 25 juni 2009 werden verricht. In aanmerking komende kosten 41. De in aanmerking komende kosten moeten beperkt blijven tot de totale investeringskosten (materiële en immateriële activa) die in het nationaal plan worden genoemd en die overeenkomen met de marktwaarde van de kosteloze rechten (berekend overeenkomstig de mededeling van de Commissie van 29 maart 2011 ( 15 ) of de relevante richtsnoeren die van toepassing zijn wanneer de steun wordt verleend) die aan elke begunstigde zijn verleend, ongeacht de exploitatiekosten en -baten van de betrokken installatie. ( 12 ) Mededeling van de Commissie van 29 maart 2011 houdende richtsnoeren inzake de methodiek voor de voorlopige kosteloze toewijzing van emissierechten aan installaties voor elektriciteitsproductie overeenkomstig artikel 10 quater, lid 3, van Richtlijn 2003/87/EG, C(2011) 1983 definitief van ( 13 ) Mededeling van de Commissie Richtsnoeren voor de facultatieve toepassing van artikel 10 quater van Richtlijn 2003/87/EG (PB C 99 van , blz. 9). ( 14 ) Vgl. voetnoot 13. ( 15 ) Vgl. voetnoot 13.

10 Publicatieblad van de Europese Unie C 158/13 Maximale steunintensiteit 42. De steun mag niet hoger zijn dan 100 % van de in aanmerking komende kosten Steun in verband met de uitsluiting van kleine installaties en ziekenhuizen van de EU-ETS 43. Steun in verband met de uitsluiting van kleine installaties of ziekenhuizen die vanaf 1 januari 2013 van de EU-ETS worden uitgesloten, wordt als verenigbaar met de interne markt beschouwd in de zin van artikel 107, lid 3, onder c), van het Verdrag, mits die kleine installaties of ziekenhuizen worden onderworpen aan maatregelen waarmee een gelijkwaardige beperking van broeikasgasemissies wordt bereikt in de zin van artikel 27 van de ETS-richtlijn en mits de lidstaat de in artikel 27 van de ETSrichtlijn vastgestelde voorwaarden in acht neemt. Stimulerend effect 44. Aan de vereiste van het stimulerend effect wordt geacht te zijn voldaan wanneer alle in punt 3.4 vermelde voorwaarden zijn vervuld Evenredigheid 45. De lidstaten moeten aantonen dat het steunbedrag voor de begunstigde tot het noodzakelijke minimum beperkt blijft. De lidstaten kunnen met name steun verlenen met lagere steunintensiteiten dan die welke in deze richtsnoeren zijn vermeld. 4. CUMULERING 46. De in deze richtsnoeren vervatte steunplafonds mogen niet worden overschreden, ongeacht of de steun volledig met staatsmiddelen wordt bekostigd dan wel gedeeltelijk door de Unie wordt gefinancierd. 47. Steun die op grond van deze richtsnoeren verenigbaar kan worden geacht, mag niet worden gecumuleerd met andere vormen van staatssteun in de zin van artikel 107, lid 1, van het Verdrag, noch met enige andere vorm van EU-financiering indien deze cumulering resulteert in een steunintensiteit die hoger is dan uit hoofde van deze richtsnoeren is toegestaan. Wanneer voor steun in aanmerking komende uitgaven voor onder deze richtsnoeren vallende maatregelen evenwel volledig of gedeeltelijk in aanmerking komen voor steun ten behoeve van andere doeleinden, dan is op het gemeenschappelijke gedeelte het volgens de toepasselijke regels gunstigste plafond van toepassing. 5. SLOTBEPALINGEN 5.1. Jaarlijkse verslagen 48. Overeenkomstig Verordening (EG) nr. 659/1999 van de Raad van 22 maart 1999 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 93 van het EG-Verdrag ( 16 ) en Verordening (EG) nr. 794/2004 van de Commissie van 21 april 2004 ( 17 ) tot uitvoering van Verordening (EG) nr. 659/1999, moeten de lidstaten jaarlijkse verslagen bij de Commissie indienen. 49. Afgezien van de in die verordeningen vastgestelde vereisten moeten jaarlijkse verslagen inzake steunmaatregelen ten behoeve van het milieu aanvullende informatie bevatten over de respectieve goedgekeurde regelingen. In het bijzonder moeten de lidstaten de volgende informatie in hun jaarlijkse verslagen opnemen: de namen van de begunstigde en van de gesteunde installatie waarvan hij eigenaar is; de bedrijfstak(ken) of deeltak(ken) waarin de begunstigde actief is; het jaar waarvoor de steun wordt uitgekeerd en het jaar waarin de steun wordt uitgekeerd; de referentie-output voor elke gesteunde installatie in de relevante bedrijfstak of deeltak; in voorkomend geval, de aanzienlijke capaciteitsuitbreidingen of -verminderingen; de jaarlijkse productie voor elke gesteunde installatie in de relevante bedrijfstak of deeltak in elk van de jaren die gebruikt zijn om de referentie-output te bepalen; ( 16 ) PB L 83 van , blz. 1. ( 17 ) PB L 140 van , blz. 1.

11 C 158/14 Publicatieblad van de Europese Unie de jaarlijkse productie voor elke gesteunde installatie in de relevante bedrijfstak of deeltak in het jaar waarvoor steun wordt uitgekeerd; de jaarlijkse productie door elke gesteunde installatie van andere producten die niet onder de efficiëntie-benchmarks voor elektriciteitsverbruik vallen in elk van de jaren die gebruikt zijn om de referentie-output te bepalen (indien steun is verleend met gebruikmaking van een fallback-efficiëntiebenchmark voor elektriciteitsverbruik); het referentie-elektriciteitsverbruik voor elke gesteunde installatie (indien steun is verleend met gebruikmaking van een fallback-efficiëntiebenchmark voor elektriciteitsverbruik); het jaarlijkse elektriciteitsverbruik in elk van de jaren die gebruikt zijn om het referentie-elektriciteitsverbruik te bepalen (indien steun wordt verleend met gebruikmaking van een fallback-efficiëntiebenchmark voor elektriciteitsverbruik); het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van de installatie in het jaar waarvoor steun wordt uitgekeerd (indien steun wordt verleend met gebruikmaking van een fallback-efficiëntiebenchmark voor elektriciteitsverbruik); de EUA-termijnkoers die gebruikt wordt om het steunbedrag per begunstigde te berekenen; de steunintensiteit; de nationale CO 2 -emissiefactor. 50. De Commissie zal de steun verleend aan ondernemingen in bedrijfstakken en deeltakken die geacht worden te zijn blootgesteld aan een significant CO 2 -weglekrisico als gevolg van in de elektriciteitsprijzen doorberekende EU-ETS-kosten als beschreven in punt 3.1 aan een regelmatig toezicht onderwerpen. Daartoe zal zij haar gegevens over de omvang van de doorberekende indirecte kosten en de mogelijke gevolgen voor een CO 2 -weglekrisico actualiseren. 51. Ten aanzien van steun die wordt verleend voor nieuwe elektriciteitscentrales met hoog rendement, met inbegrip van centrales die CCS-klaar zijn, moeten de lidstaten de volgende informatie in hun jaarlijks verslag opnemen: de namen van de begunstigden; het steunbedrag per begunstigde; de steunintensiteit; een verificatie van de inachtneming van de voorwaarden van punt 3.2, onder 32, wat het tijdstip van toekenning van de steun betreft; een verificatie van de inachtneming van de voorwaarden van punt 3.2, onder 36, wat de aanvang van de toepassing van de volledige CCS-keten vóór 2020 betreft Transparantie 52. De Commissie is van oordeel dat aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn om de transparantie van staatssteun in de Unie te verbeteren. Met name moet ervoor worden gezorgd dat de lidstaten, markdeelnemers, belanghebbenden en de Commissie gemakkelijk toegang kunnen krijgen tot de volledige tekst van alle toepasselijke steunregelingen ten behoeve van het milieu. 53. Dit doel kan worden bereikt door het creëren van internetsites. Daarom zal de Commissie, wanneer zij steunregelingen beoordeelt, stelselmatig van de betrokken lidstaat verlangen dat deze de volledige tekst van alle definitieve steunregelingen op het internet publiceert en het internetadres van de publicatie aan de Commissie meedeelt Toezicht 54. De lidstaten moeten ervoor zorgen dat er voor alle maatregelen gedetailleerde dossiers worden bijgehouden over de steunverlening. Deze dossiers, die alle informatie moeten bevatten die nodig is om aan te tonen dat de voorwaarden betreffende de in aanmerking komende kosten en de maximaal toelaatbare steunintensiteit in acht zijn genomen, moeten tien jaar na de datum van steunverlening worden bewaard en op verzoek aan de Commissie ter beschikking worden gesteld Geldigheidsduur en herziening 55. De Commissie zal deze richtsnoeren toepassen vanaf de dag volgend op die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.

12 Publicatieblad van de Europese Unie C 158/ Deze richtsnoeren zijn tot en met 31 december 2020 van toepassing. De Commissie kan de richtsnoeren, na raadpleging van de lidstaten, vóór die datum wijzigen om belangrijke redenen die verband houden met het mededingingsbeleid of het milieubeleid, dan wel om rekening te houden met andere takken van beleid van de Unie of met internationale verplichtingen. Dergelijke wijzigingen zouden met name nodig kunnen zijn in het licht van toekomstige internationale overeenkomsten op het gebied van klimaatverandering en toekomstige wetgeving van de Unie inzake klimaatverandering. De Commissie kan deze richtsnoeren om de 2 jaar na de vaststelling ervan aan een toetsing onderwerpen. 57. De Commissie zal deze richtsnoeren toepassen op alle aangemelde steunmaatregelen ten aanzien waarvan zij een besluit dient te nemen nadat de richtsnoeren in het Publicatieblad zijn bekendgemaakt, zelfs indien de projecten vóór de bekendmaking ervan zijn aangemeld. De Commissie zal de regels die zijn vastgesteld in de mededeling van de Commissie betreffende de vaststelling van regels voor de beoordeling van onrechtmatig verleende staatssteun ( 18 ) toepassen op alle onrechtmatig verleende steun. ( 18 ) PB C 119 van , blz. 22.

13 C 158/16 Publicatieblad van de Europese Unie BIJLAGE I In deze richtsnoeren wordt verstaan onder: Definities steun : elke maatregel die aan alle criteria van artikel 107, lid 1, van het Verdrag voldoet; steunverleningsperiode : een of meerdere jaren binnen de periode Een lidstaat die steun voor een kortere periode wil toekennen, dient een boekjaar van de begunstigde als referentie te nemen en steun op jaarbasis te verlenen; maximale steunintensiteit : het totale steunbedrag, uitgedrukt als een percentage van de in aanmerking komende kosten. Alle cijfers die worden gebruikt, zijn de cijfers vóór aftrek van belastingen of andere heffingen. Wordt steun in een andere vorm dan een subsidie verleend, dan is het steunbedrag gelijk aan de waarde van het subsidie-equivalent van de steun. Van steun die in meerdere tranches wordt uitgekeerd, wordt de totale netto contante waarde op het ogenblik van de verlening van de eerste tranche berekend, op basis van het relevante referentiepercentage van de Commissie voor discontering van de waarde. De steunintensiteit wordt per begunstigde berekend; zelfopwekking : de opwekking van elektriciteit door een installatie die niet beschouwd kan worden als een elektriciteitsopwekker in de zin van artikel 3, onder u), van Richtlijn 2003/87/EG; begunstigde : een onderneming die steun ontvangt; CCS-klaar : gezegd van een installatie waarvan is aangetoond dat geschikte opslaglocaties voorhanden zijn, dat transportfaciliteiten technisch en economisch haalbaar zijn en dat de installatie in technisch en economisch opzicht geschikt is om voor CO 2 -afvang te worden aangepast zodra er voldoende marktprikkels zijn doordat een bepaalde CO 2 -prijsdrempel is bereikt. De kwalificatie CCS-klaar vereist met name: het bewijs dat aanpassing voor CO 2 -afvang technisch haalbaar is. Er dient een locatiespecifieke technische studie te worden overgelegd die vanuit ingenieursperspectief op voldoende gedetailleerde wijze aantoont dat het technisch mogelijk is de installatie volledig aan te passen voor CO 2 -afvang met een afvangrendement van 85 % of meer, gebruikmakend van één of meer soorten van technologie die in precommerciële situaties hun bruikbaarheid hebben bewezen of waarvan de prestaties met zekerheid toereikend kunnen worden geacht; controle dat er voldoende extra ruimte beschikbaar is op de locatie waar de afvangapparatuur zal worden opgesteld; identificatie van een of meer technisch en economisch haalbare transportroutes, via pijpleidingen of anderszins, naar veilige geologische opslaglocaties voor CO 2 ; identificatie van een of meer mogelijke opslaglocaties die geschikt zijn bevonden voor de veilige geologische opslag van de verwachte totale hoeveelheid afgevangen CO 2, alsook de verwachte hoeveelheid afgevangen CO 2 per tijdseenheid, gedurende de hele levensduur van de installatie; het bewijs, gestaafd door een economische beoordeling, dat het inbouwen van een geïntegreerd CCS-systeem dat de volledige/gedeeltelijke capaciteit van de installatie bestrijkt economisch haalbaar is. De beoordeling dient nadere gegevens te bevatten betreffende redelijke scenario's, rekening houdend met CO 2 -prijsprognoses, de kosten verbonden aan de in de technische studies geïdentificeerde technologieën en opslagopties, de foutmarges en de verwachte bedrijfsopbrengsten. In de beoordeling worden de omstandigheden aangegeven waaronder CCS tijdens de levensduur van de voorgestelde installatie economisch haalbaar zou zijn. De beoordeling moet ook een mogelijk CCS-uitvoeringsplan bevatten, met inbegrip van een mogelijk tijdschema voor inbedrijfstelling; het bewijs dat alle voor de toepassing van CCS vereiste vergunningen kunnen worden verkregen, met vermelding van de betreffende procedures en tijdschema's; milieubescherming : elke handeling die bedoeld is om schade aan de fysieke omgeving of de natuurlijke hulpbronnen als gevolg van de eigen activiteiten van de begunstigde te herstellen of te voorkomen, het risico van dergelijke schade te verminderen of efficiënter gebruik van de natuurlijke hulpbronnen te bevorderen, met inbegrip van energiebesparende maatregelen en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen; EU-emissierecht (EUA) : een overdraagbaar recht om gedurende een vastgestelde periode 1 ton CO 2 -equivalent uit te stoten; bruto toegevoegde waarde (GVA) : de bruto toegevoegde waarde tegen factorkosten, d.w.z. de waarde van de output, verminderd met de waarde van het intermediair verbruik. Het is een maat voor de bijdrage aan het bbp die een individuele producent, onderneming of bedrijfstak levert. De bruto toegevoegde waarde tegen factorkosten is de bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen, verminderd met eventuele indirecte heffingen en vermeerderd met eventuele subsidies. De toegevoegde waarde tegen factorkosten kan als volgt worden berekend: omzet plus geactiveerde productie, plus andere bedrijfsinkomsten, plus of minus veranderingen in voorraden, minus aankopen van goederen en diensten, minus andere heffingen op producten die aan de omzet zijn gekoppeld maar niet aftrekbaar zijn, minus productiegebonden rechten en heffingen. Als alternatief kan zij worden berekend als de som van bruto exploitatieoverschot en personeelskosten. In de bedrijfsbalans als financieel of uitzonderlijk opgevoerde inkomsten en