Sociale Veiligheid in de sport. Bron:

Transcriptie

1 Sociale Veiligheid in de sport Bron: 1

2 Inhoud 1. Feiten en cijfers over seksueel overschrijdend gedrag in de sport. blz Vertrouwenspunt Sport. blz Wat kan ik als club doen om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen? blz Aanvragen Verklaring Omtrent Gedrag. blz Opleidingen en trainingen voor sportclubs over seksuele intimidatie en misbruik. blz Register ontuchtplegers in de sport. blz Onderzoekscommissie seksuele intimidatie en misbruik in de sport. blz. 14 Bijlage 1: Uitleg Vertrouwenspunt app (SpeakUp websysteem) Bijlage 2: invulformulier App Vertrouwenspunt Sport Bijlage 3: Toolkit Seksuele intimidatie, losse bijlage Bijlage 4: Functieprofiel vertrouwenscontactpersoon (VCP) Bijlage 5: Protocol Sociaal Veilige Sportomgeving t.b.v. Grensoverschrijdend gedrag Bijlage 6: Registratieformulier VCP Bijlage 7: Rapportageformulier VCP Bijlage 8: Aanvraagformulier: Check in het registratiesysteem SI Bijlage 9: Rapport Commissie de Vries, losse bijlage Bijlage 10: Organisatorische inbedding, de Juridische structuur en de toereikendheid van de maatregelen, losse bijlage Bijlage 11: Aard en omvang van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport, losse bijlage 2

3 Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport Sport heeft een grote maatschappelijke waarde. Maar helaas gaat het in de sport ook wel eens fout. Bijvoorbeeld op het gebied van sportiviteit en respect, dopinggebruik, discriminatie of fraude. Op dit moment is er veel aandacht voor seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport. 1. Feiten en cijfers over seksueel overschrijdend gedrag in de sport: Ongeveer 1 op de 10 sporters geeft aan slachtoffer te zijn geweest van matig tot ernstig misbruik; 18% wijst de coach aan als dader, 38% een medesporter en 61% een andere betrokkene; Ongeveer 90% van het misbruik wordt nooit gemeld. Contacten bij de bonden In 2016 hebben 19 (16 in 2015) van de 74 bonden meldingen van (vermoedens van) SI geregistreerd. Het ging in totaal om 107 (waren 41 in 2015) meldingen. Bij de aard van de melding wordt onderscheid gemaakt in: - Seksuele intimidatie/si (45 meldingen), - Grensoverschrijdend gedrag (48 meldingen) en - Ander ongewenst gedrag (12 meldingen). Bij twee meldingen is niet aangegeven wat de aard van de melding is. Contacten bij Vertrouwenspunt Sport In 2016 zijn er bij het Belteam 268 contacten, zowel kortdurend als begeleiding, geweest met bellers. Dit betreft zowel kortdurende contacten als zaken waarbij begeleiding door een vertrouwenspersoon is geweest. Het aantal contacten is vergelijkbaar met Het grootste deel daarvan had betrekking op (vragen over) seksueel grensoverschrijdend gedrag. 2011: 067 contacten 2012: 092 contacten 2013: 145 contacten 2014: 186 contacten 2015: 269 contacten 2016: 268 contacten 3

4 2. Vertrouwenspunt Sport Slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag of sportclubs die hiermee worden geconfronteerd adviseren we om direct melding te doen of advies te vragen bij de vertrouwenscontactpersoon van de club of bond, of bij de politie. Het is ook mogelijk (eventueel anoniem) contact op te nemen met het Vertrouwenspunt Sport. Medewerkers van het Vertrouwenspunt Sport bieden een luisterend oor, hebben een adviserende rol en kunnen doorverwijzen, bijvoorbeeld naar de politie of de sportbond voor eventuele vervolgstappen of voor slachtofferhulp. Uiteindelijk liggen de beslissingen om wel of geen vervolgstappen te nemen bij degene die contact heeft gezocht met het Vertrouwenspunt Sport. Medewerkers van het Vertrouwenspunt Sport kunnen hierbij ondersteunen. Het Vertrouwenspunt Sport is bereikbaar via: Telefoon: Het kan ook volledig anoniem via Je krijgt bij alle manieren een deskundige vertrouwenspersoon aan de lijn. Mochten de telefoonlijnen bezet zijn, dan hoor je een bericht. Het Vertrouwenspunt maakt geen gebruik van nummerherkenning en neemt gesprekken niet op. De vertrouwenspersonen zullen je aan het begin van het gesprek informatie geven over de werkwijze en stellen voorafgaand aan jouw verhaal enkele vragen om die informatie gericht te kunnen geven. De vertrouwenspersonen bieden een luisterend oor en ruimte voor emoties. Ze begeleiden je bij het helder krijgen van je verhaal en wat je wil bereiken met het gesprek. Je hebt zelf ook de verantwoordelijkheid om, als je anoniem wil blijven, geen gegevens te verstrekken die die anonimiteit kunnen verbreken. Let hierbij op het noemen van je eigen naam en/of heel specifieke gegevens van je vereniging en zet je nummerherkenning uit op je telefoon. Zie bijlage 1 voor uitleg speakup feedback app Zie bijlage 2 voor invulformulier App Vertrouwenspunt Sport 4

5 3. Wat kan ik als club doen om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen? Als sportclub kun je verschillende maatregelen nemen om de kans op seksueel grensoverschrijdend gedrag op de club te verkleinen of te voorkomen: Stap 1: Zet het onderwerp op de agenda en maak het bespreekbaar Stap 2: Maak een risicoanalyse Stap 3: Stel een Vertrouwenscontactpersoon (VCP) aan Stap 4: Besteed aandacht aan de gedragsregels voor begeleiders in de sport Stap 5: Bepaal hoe om te gaan met aanstellingen van vrijwilligers: check referenties van begeleiders bij de oude club en via de VOG Stap 6: Maak samen met je leden omgangsregels Stap 7: Informeer alle betrokkenen over het beleid Kijk voor uitgebreide informatie op Toolkit Beleid Seksuele Intimidatie voor sportverenigingen. Zie aparte bijlage 2 Stap 1. Zet het onderwerp op de agenda Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan ook in jouw sportvereniging plaatsvinden. Als bestuur heb je de taak om de kans hierop zo klein mogelijk te maken. Maak het daarom bespreekbaar en zet het op de agenda, bijvoorbeeld door het aan de orde te stellen tijdens de AV of in de reguliere communicatie. Betrek leden, vrijwilligers en bestuursleden hier actief bij. Stap 2. Maak een risicoanalyse Kijk wie wanneer en waar in de gelegenheid is grensoverschrijdend gedrag te vertonen en wie wanneer en waar kwetsbaar is voor seksueel misbruik. Onderzoek wijst uit dat minderjarigen of mensen met een verstandelijke beperking vaker slachtoffer zijn van seksuele intimidatie. Dit komt door de onderlinge machtsverhouding. Vaak zijn dat trainers van jeugdelftallen, maar het kan ook gaan om iemand die de grasmat onderhoudt, een verzorger of masseur. Zijn er veel afgesloten of afgelegen ruimten? Hoe is de accommodatie ingericht? Slapen vrijwilligers wel eens samen met minderjarigen in één ruimte? Neem ook dit mee in de risicoanalyse. Het is belangrijk dat het uitvoeren van een risicoanalyse éérst wordt besproken binnen de sportclub. Betrek leden bij het oplossingen van geconstateerde risicofactoren. Stap 3. Stel een Vertrouwenscontactpersoon (VCP) aan De vertrouwens(contact)persoon (VCP) is binnen de sportclub het eerste aanspreekpunt voor iedereen die te maken heeft met seksuele intimidatie of ander ongewenst gedrag. De VCP is er voor sporters, ouders van sporters, toeschouwers, kaderleden, vrijwilligers, bestuur, etc. Deze persoon biedt binnen de club een luisterend oor, geeft raad en verwijst door naar geschikte hulp. De VCP is op de hoogte van de mogelijkheden die er zijn om hulp te krijgen. Veel verenigingen en alle - bij NOC*NSF aangesloten sportbonden hebben zo n vertrouwenscontactpersoon aangesteld. Ze wijzen de weg bij vragen en kunnen actief meedenken over preventieve maatregelen. 5

6 Binnen de vereniging heeft de VCP een neutrale positie. De VCP wordt geacht te handelen volgens een vast protocol. Het is niet de bedoeling dat de VCP het probleem van de melder overneemt, inhoudelijk begeleidt of zelfonderzoek doet. De VCP maakt wel melding van een probleem of incident bij het bestuur. Dit gaat via een rapportage-systeem waarbij de gegevens geanonimiseerd zijn en dus niet door andere partijen zijn terug te leiden tot een persoon. Alle informatie die de VCP ontvangt, wordt vertrouwelijk en zoveel mogelijk anoniem behandeld. Profiel en selectie Een goede vertrouwens(contact)persoon: is sociaal, toegankelijk, oprecht en gezaghebbend; geniet vertrouwen van de bij de vereniging of bond betrokken medewerkers en leden; heeft levenservaring, is integer en heeft een evenwichtige persoonlijkheid; is een persoon die zich neutraal en onafhankelijk op kan stellen; heeft affiniteit met een sociaal veilige sportomgeving en wil daaraan een bijdrage leveren. Sportclubs kunnen zelf een VCP aanstellen, maar het kan ook gebeuren op initiatief van een externe betrokkene, zoals een ouder, de bond of de gemeente. Stap 4: Stel gedragsregels in voor begeleiders in de sport In de sport is de relatie tussen de trainer en de sporter erg belangrijk. Daarom heeft de georganiseerde sport gedragsregels vastgesteld, gericht op trainers, coaches, kaderleden etc. De gedragsregels maken deel uit van het Tuchtreglement van de sportbond. Ze geven aan waar de grenzen liggen in het contact tussen begeleider en sporter. De regels op een rij: De begeleider zorgt voor een veilige omgeving en sfeer. De begeleider tast de sporter niet in zijn waardigheid aan dringt niet verder in het privé-leven van de sporter door dan nodig. De begeleider onthoudt zich van elke vorm van (machts)misbruik of seksuele Intimidatie tegenover de sporter. Seksuele handelingen en seksuele relaties tussen de begeleider en de jeugdige sporter tot zestien jaar zijn onder geen beding geoorloofd en worden beschouwd als seksueel misbruik. De begeleider mag de sporter niet zodanig aanraken dat de sporter en/of de begeleider dit ervaart als seksueel of erotisch van aard. De begeleider onthoudt zich van (verbale) seksueel getinte intimiteiten. De begeleider zal tijdens training (stages), wedstrijden en reizen gereserveerd en met respect omgaan met de sporter. De begeleider heeft de plicht de sporter te beschermen tegen schade en (machts)misbruik als gevolg van seksuele Intimidatie. De begeleider zal de sporter geen (im)materiële vergoedingen geven met de bedoeling tegenprestaties te vragen. Ook de begeleider aanvaardt geen extra financiële beloning of geschenken van de sporter anders dan vooraf is afgesproken. De begeleider ziet erop toe dat deze regels worden nageleefd door iedereen die bij de sporter is betrokken. In die gevallen waarin de gedragsregels niet (direct) voorzien, ligt het binnen de verantwoordelijkheid van de begeleider in de geest hiervan te handelen. 6

7 Stap 5: Bepaal hoe om te gaan met aanstellingen van vrijwilligers Het is raadzaam om nieuwe vrijwilligers te screenen. Het is bekend dat plegers van seksueel grensoverschrijdend gedrag situaties opzoeken waarin makkelijk contact gelegd kan worden met minderjarigen. Daarbij maken ze vaak gebruik van de welwillendheid en het vertrouwen binnen een sportvereniging. Je kunt mensen screenen door middel van: een kennismakingsgesprek het checken van referenties het laten aanvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) het laten ondertekenen van gedragsregels het checken van de naam bij het Register van veroordeelden inzake seksuele intimidatie Stap 6. Stel omgangsregels op met je leden Binnen sportverenigingen heb je te maken met intimiteit. Bij veel activiteiten is er sprake van lichamelijk contact. Stel daarom omgangsregels op, maak deze bekend en draag deze actief uit. Enkele voorbeelden van omgangsregels: ik accepteer en respecteer de ander zoals hij is en discrimineer niet. Iedereen telt mee binnen de sportclub. ik houd rekening met de grenzen die de ander aangeeft. ik val de ander niet lastig. ik maak op geen enkele wijze misbruik van mijn machtspositie. ik kom niet ongewenst te dichtbij en raak de ander niet tegen zijn of haar wil aan. als iemand mij hindert of lastig valt dan vraag ik hem/haar hiermee te stoppen. Als dat niet helpt, vraag ik een ander om hulp. ik help anderen om zich ook aan deze afspraken te houden en spreek degene die zich daar niet aan houdt erop aan en meldt dit zo nodig bij het bestuur. Stap 7. Informeer betrokkenen over het beleid Informeer iedereen die betrokken is bij je sportvereniging over het beleid omtre seksueel grensoverschrijdend gedrag en de preventie daarvan. Zorg dat het voltallige kader de gemaakte afspraken kent. Stel ook leden en ouders op de hoogte. Betrek ze waar mogelijk in de besluitvorming en zorg uiteindelijk voor heldere voorlichting over de noodzaak van preventief beleid. Zie ook de Toolkit Beleid Seksuele Intimidatie voor sportverenigingen, losse bijlage 3 7

8 4. Aanvragen Verklaring Omtrent Gedrag Een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) is één van de maatregelen die een sportclub kan nemen om de kans op seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen de club te verkleinen. Het geeft meer zekerheid over het verleden van (nieuwe) trainers, coaches, begeleiders of verzorgers en het vermindert de kans dat personen die eerder in de fout zijn gegaan, toch een functie bij de club kunnen uitoefenen. Met deze verklaring toont de persoon aan dat hij of zij niet veroordeeld is voor ernstige delicten, zoals een zeden- of geweldsdelict. Het kan soms lastig zijn om mensen die al langer aan de club verbonden zijn te vragen een VOG aan te vragen. Het kan worden opgevat als een motie van wantrouwen. Leg daarom uit dat het een algemene maatregel is om de veiligheid van alle leden te waarborgen, zonder aanziens des persoons. Door als club of bond een VOG te verlangen van iedereen die in functie in aanraking komt met minderjarigen, mensen met een verstandelijke beperking of andere kwetsbare groepen, laat je zien dat je de veiligheid van je leden serieus neemt. VOG aanvragen? Dat kan via 8

9 5. Opleidingen en trainingen voor sportclubs over seksuele intimidatie en misbruik. Het is voor slachtoffers vaak lastig om melding te maken van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Daardoor blijven zeer ongewenste en voor slachtoffers pijnlijke situaties voortbestaan. Een Vertrouwens Contact Persoon (VCP) binnen de sportclub of sportbond kan die drempels voor een deel wegnemen, biedt een luisterend oor voor het slachtoffer en kan het slachtoffer adviseren over de te nemen stappen. Er zijn al veel sportclubs die een vertrouwenscontactpersoon hebben aangesteld, maar het is van belang dat iedere club zo n persoon heeft aangesteld. NOC*NSF heeft samen met de sportbonden hiervoor twee opleidingen ontwikkeld. Deze zijn bedoeld voor professionals en vrijwilligers binnen bonden en sportclubs met interesse voor de functie van VCP. De vereniging of bond kan hen opgeven voor het volgen van de cursus. Deelnemers aan de training hebben een leeftijd van minimaal 25 jaar en HBO-denkniveau. De cursussen duurt twee dagdelen. Training: Herkennen en voorkomen van Grensoverschrijdend gedrag Algemeen: Seksuele intimidatie en sport zouden eigenlijk niets met elkaar te maken moeten hebben. Toch vinden er helaas nog altijd incidenten plaats, variërend van seksueel getinte opmerkingen tot aanranding en zelfs verkrachting. Het is een illusie te denken dat de sportwereld anders is dan de gewone maatschappij. En dus kun je er als trainer/coach maar beter op voorbereid zijn dat dergelijke incidenten ooit ook een keer bij jouw club gebeuren. Als begeleider in de sport heb je de verantwoordelijkheid om de sociale veiligheid te waarborgen. Preventie van seksuele intimidatie is daarbij een belangrijk onderwerp. Het is belangrijk dat je weet wat er onder deze noemer valt, wat de gevolgen ervan kunnen zijn en welke gewenste omgangsvormen er binnen de sport bestaan. De (bij)scholing geeft je inzicht in de thematiek en creëert bewustwording. Bovendien leer je de signalen van seksuele intimidatie te herkennen. De (bij)scholing is bedoeld voor trainers die aantoonbare ervaring hebben met het zelfstandig geven van lessen en trainingen. Een diploma is niet vereist. Deze (bij)scholing wordt gegeven op KSS niveau 3 van een bij NOC*NSF aangesloten sportbond. Voorafgaand aan de bijscholing bestaat de mogelijkheid om een e-learning module te doorlopen. Door middel van een kennistoets krijg je hulp bij het formuleren van leervragen die tijdens de bijscholing kunnen worden beantwoord. De module bevat tevens een reader met alle gedragsregels en diverse praktijkopdrachten. 9

10 Opzet programma 1 dagdeel In deze (bij)scholing komen de gedragsregels in de sport aan de orde en waar en hoe seksuele intimidatie meestal plaatsvindt. Je leert hoe je betrokkenen kunt aanspreken op ongewenst gedrag en je komt te weten wat de mogelijke gevolgen kunnen zijn voor het slachtoffer én de beschuldigde. Daarnaast leer je om de juiste gedragscode uit te dragen naar de trainingsgroep en andere mensen rond het team en binnen de club. Op deze manier lever je een preventieve bijdrage aan een veilige sportomgeving voor iedere sporter! De (bij)scholing duurt één dagdeel en begint met een korte voorstelronde waarbij de deelnemers hun verwachtingen en leervragen kunnen uitspreken. Door middel van werkvormen in subgroepen zul je zelf ervaren dat de afstand die iemand wel of niet meer prettig vindt, puur persoonlijk is. Na een korte pauze worden de uitkomsten doorgesproken en wordt er een link gelegd naar de theorie. Leerdoelen Bewust worden van de context waarbinnen je als trainer functioneert (machtsverhouding) en wat je daaraan kunt bijdragen; De gedragsregels van NOC*NSF en eventuele aanvullingen van de eigen bond kennen om seksuele intimidatie te voorkomen; Aan kunnen geven welk gedrag seksueel intimiderend is of daartoe kan leiden; Ongewenst gedrag kunnen signaleren; Weten hoe ongewenst gedrag moet worden gemeld bij de verantwoordelijke trainer of de vertrouwenspersoon; Betrokkenen kunnen aanspreken op ongewenst gedrag; Kunnen toelichten wat de gevolgen van seksuele intimidatie zijn voor slachtoffer en beschuldigde; Kunnen omgaan met verschillen in opvatting over grensoverschrijdend gedrag. Je ontvangt na afloop van de (bij)scholing een bewijs van deelname. Informeer bij je bond of deze (bij)scholing mogelijk licentiepunten oplevert. Data, locatie en inschrijven kan op de website van NOC*NSF: Deelname aan deze (bij)scholing bedraagt 50,00. 10

11 Training: VCP Vertrouwenscontactpersoon Algemeen: Indien een slachtoffer van seksuele intimidatie of ander ongewenst gedrag melding hiervan wil doen is daarvoor een vertrouwd aanspreekpunt binnen de vereniging of bond nodig. Het is een onderwerp dat niet makkelijk bespreekbaar is. Het ontbreken van een luisterend oor, van iemand die raad geeft, maakt het extra moeilijk. Hierdoor zien slachtoffers er vaak vanaf hun klacht te melden. Daardoor blijven zeer ongewenste en voor slachtoffers pijnlijke situaties voortbestaan. Juist om deze reden zijn alle bonden en steeds meer verenigingen overgegaan tot het aanstellen van een Vertrouwenscontactpersoon (VCP). Deze personen zijn opgeleid door NOC*NSF. Tijdens deze training wordt aandacht besteed aan de positie die de VCP inneemt wanneer er sprake is van ongewenst gedrag. Hoe wordt iemand opgevangen die iets komt melden of vragen, waar kan een beschuldigde terecht en hoe kan een bestuur ondersteund worden wanneer er een melding is of zij preventiebeleid willen ontwikkelen. Er wordt ingegaan op de adviezen en de verwijzingen die mogelijk zijn. De training is niet alleen theoretisch, maar ook praktisch. Zo worden er praktische gesprekstechnieken geoefend. Al met al een veelzijdige training waarin de verschillende kanten van het werk van de VCP worden toegelicht en geoefend. De opleiding wordt afgesloten met een certificaat van NOC*NSF Academie voor Sportkader. Seksuele intimidatie en/of ander ongewenst gedrag is allang geen nieuw begrip meer in Nederland. Ook binnen de sport komt het voor. Al snel denken we hierbij aan jonge sporters die slachtoffer zijn geworden van volwassen begeleiders. Maar het vindt ook plaats tussen sporters onderling, of tussen begeleiders. De scholing is bedoeld voor professionals en vrijwilligers binnen bonden en verenigingen. Een VCP er moet onafhankelijk zijn en mag derhalve geen bestuursfunctie hebben. Deelnemers aan de training hebben een leeftijd van minimaal 25 jaar en HBO denkniveau. De training duurt twee dagdelen. Opzet programma: 1 dagdeel De rol van Vertrouwenscontactpersoon (VCP) is in het leven geroepen om binnen een vereniging of bond een eerste aanspreekpunt te hebben. De VCP is op de hoogte van de mogelijkheden die er zijn om hulp te krijgen. Daarnaast adviseren en stimuleren ze hun vereniging of bond om preventieve maatregelen te nemen. VCP-ers hebben een dubbele taak: de weg wijzen wanneer er vragen zijn en meedenken over preventie. Zij fungeren als eerste opvang voor leden met een klacht. Alle facetten van deze rol komen aan bod in deze cursus. Leerdoelen: De VCP is in staat zichzelf en het onderwerp sociale veiligheid en seksuele intimidatie aan de doelgroepen te kunnen presenteren De VCP kan een vertrouwelijk gesprek voeren met klager, beschuldigde, bond of vereniging De VCP kan reflecteren De VCP kan omgaan met vertrouwelijkheid en weerstanden De VCP kan omgaan met emoties van zichzelf, de beschuldigde, het slachtoffer en de omgeving De VCP is in staat mee te werken beleid uit te voeren 11

12 Data, locatie en inschrijven kan op de website van NOC*NSF: Deelname aan deze scholing bedraagt 200,- maar is vrijgesteld van BTW. Zie ook bijlage 4: Functieprofiel Zie ook bijlage 5: Protocol Sociaal Veilige Sportomgeving tbv Grensoverschrijdend gedrag Zie ook bijlage 6: Registratieformulier VCP Zie ook bijlage 7: Rapportageformulier VCP 12

13 6. Register ontuchtplegers in de sport. Er is een centraal register van mensen die door het tuchtrecht in de sport veroordeeld zijn voor seksuele intimidatie. Sportorganisaties kunnen het registratiesysteem raadplegen om te weten te komen of vrijwilligers, of trainers/begeleiders al in dienst of nog aan te stellen - een sanctie hebben uitstaan. Wanneer is raadpleging gerechtigd? Gegeven het doel van het registratiesysteem is bevraging alleen gerechtigd: a. in geval van een (interne) sollicitatie waarvan de bond of vereniging het gegeven de aard van die functie (betaald of als vrijwilliger) ontoelaatbaar acht dat daarop iemand wordt benoemd met een seksuele intimidatie verleden; b. in geval dat een medewerker van een bond of vereniging dusdanig grensoverschrijdend gedrag vertoont m.b.t. seksuele intimidatie, dat daardoor gerede twijfels ontstaan of de persoon geschikt is voor de functie die hij uitoefent en of dit gedrag al dan niet elders eerder heeft plaatsgevonden; c. in het geval van de start of afronding van een kadertraining/-opleiding; d. in het geval iemand ten onrechte wordt verdacht in het registratiesysteem te zijn opgenomen en zich genoodzaakt acht zelf deze misvatting te bewijzen. Uit Protocol t.b.v. Autoriteit Persoonsgegevens Raadplegen kan - via de vertrouwenscontactpersoon van de betrokken sportbond via het aanvraagformulier raadplegen registratiesysteem veroordeelden seksuele intimidatie. Voor meer informatie neem contact op met Miriam.reijnen@nocnsf.nl of via Zie ook bijlage 8: Aanvraagformulier Check in het registratiesysteem SI. 13

14 7. Onderzoekscommissie seksuele intimidatie en misbruik in de sport. Het is dringend noodzakelijk om seksuele intimidatie en misbruik in de sport veel actiever tegen te gaan. Dat geldt voor de aanpak van incidenten én voor preventie. Dat is de conclusie van de onderzoekscommissie seksuele intimidatie en misbruik in de sport, die vandaag haar rapport bekend heeft gemaakt. De commissie bestaat uit oud-minister Klaas de Vries, Clémence Ross-van Dorp en Egbert Myjer. Meldingen over seksuele intimidatie en misbruik in de sport leiden niet vaak tot effectieve vervolgstappen. Meldingen bij verenigingen leiden slechts bij uitzondering tot bestuurlijke maatregelen. Van het gebruik van de tuchtrechtspraak wordt meestal afgezien en het aantal tuchtrechtelijke maatregelen en sancties is daarom gering. De maatregelen en sancties die worden opgelegd zijn in de meeste gevallen mild. Van de meldingen bij het Vertrouwenspunt Sport gemiddeld zeventig per jaar is onbekend wat daarmee gebeurt. Van het doen van aangifte bij de politie wordt vaak afgezien. De politie houdt niet bij hoeveel meldingen en aangiften worden gedaan met betrekking tot seksueel misbruik in de sport. Wel werden in 2016 in totaal gevallen van aanranding en gevallen van verkrachting door de politie geregistreerd. Hiervan heeft slechts een zeer beperkt deel geleid tot oplegging van straffen en maatregelen. De Onderzoekscommissie beveelt de minister van Justitie en Veiligheid aan te onderzoeken in welke mate deze grote discrepantie mede valt toe te schrijven aan gebrek aan capaciteit bij politie, Openbaar Ministerie en rechterlijke instanties. Verplicht melden Het melden van seksuele intimidatie en misbruik moet - net als in het onderwijs - verplicht worden. Alle leden van sportverenigingen die kennis krijgen van een geval van seksuele intimidatie of misbruik moeten dat melden bij het bestuur van de sportvereniging. Gaat het om gevallen die niet onder het tucht- en strafrecht vallen, dan moet het verenigingsbestuur die afhandelen, eventueel in overleg met het bondsbestuur. Tucht- en strafrechtelijke vergrijpen moeten verplicht gemeld worden bij het bondsbestuur. Na overleg met het bondsbestuur moet handelend worden opgetreden met een ordemaatregel of sanctie. Vervolgens dient een onderzoekscommissie belast te worden met het vaststellen van de feiten. De sportwereld beschikt al over een met steun van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport tot stand gekomen onderzoekscommissie. Gaat het om strafrechtelijke vergrijpen, dan moet altijd contact worden opgenomen met de politie. Ondersteuning van slachtoffers Besturen van verenigingen en sportbonden moeten bij Slachtofferhulp Nederland voor slachtoffers emotionele, praktische en juridische ondersteuning regelen. Minder drempels voor tuchtzaken De sportwereld kent tuchtrechtspraak bij het Instituut Sportrechtspraak en bij een aantal (grote) bonden. De Onderzoekscommissie beveelt aan dat alle regels en procedures op het gebied van seksuele intimidatie en misbruik worden geüniformeerd. Hierbij ligt een prioriteit bij de mogelijkheid tot het doen van aangifte. 14

15 Aanklagers moeten zelfstandig zaken kunnen aanpakken. Drempels, zoals het in rekening brengen van proceskosten als een zaak niet-gegrond wordt verklaard, moeten worden weggenomen. Het budget waarmee het Instituut Sportrechtspraak moet werken, moet worden verhoogd. Verjaringstermijnen en bepalingen, inhoudende dat tegen leden die hun lidmaatschap hebben opgezegd geen tuchtzaken kunnen worden aangespannen, moeten verdwijnen. Herijking van het Vertrouwenspunt Sport Het Vertrouwenspunt Sport (en zijn voorgangers) fungeert thans als meldpunt én als vertrouwelijk adviseur. Deze combinatie van functies zorgt voor verwarring. Jaarlijks ontvangt het Vertrouwenspunt Sport gemiddeld zeventig meldingen. Wat daarmee gebeurt, is niet bekend. Advisering over emotionele, praktische en juridische ondersteuning van slachtoffers moet worden overgelaten aan onafhankelijke, professioneel geleide en toegeruste organisaties, zoals Slachtofferhulp Nederland. In de sportwereld bestaat behoefte aan een beleids- en kenniscentrum op het gebied van seksuele intimidatie en misbruik, dat tevens adviserend, ondersteunend en activerend kan zijn voor NOC*NSF en de sportbonden. Een veiliger sportklimaat Meer aandacht voor preventie is cruciaal, bij bestuurders in de sport en allen die daar werken. Het zou goed zijn als sportverenigingen - net als scholen - een keurmerk ( Veilige Sportvereniging ) zouden krijgen als zij aan de daarvoor te stellen eisen voldoen. De betrokkenheid van ouders en leden moet worden vergroot door directe communicatie over wat verenigingen willen bereiken en realiseren. De vindbaarheid en toegankelijkheid van het beschikbare instrumentarium moet drastisch worden vergroot. Informatie over de vertrouwens(contact)personen bij verenigingen en bonden moet standaard in kantines, op de website en in eigen publicaties worden opgenomen. Het aantal vertrouwens(contact)personen moet verder worden uitgebreid en hun opleiding geïntensiveerd. Bij de aanstelling van betaald personeel en vrijwilligers moet een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) worden gevraagd en dienen referenties te worden verstrekt en nagetrokken. De rol van gemeenten en Rijksoverheid De gemeenten spelen een steeds belangrijkere rol in de sport. Niet alleen bij het ter beschikking stellen van sportaccommodaties, maar ook in het kader van het gemeentelijk beleid voor meer veiligheid, maatschappelijke ondersteuning en jeugdzorg. De ondersteuning van sportverenigingen door gemeenten ter vergroting van de veiligheid moet worden geïntensiveerd. De samenwerking tussen de verschillende ministeries die zich met het bestrijden van seksuele intimidatie en misbruik bezighouden is zeer zwak en moet structureel worden verbeterd. Daarbij moet één ministerie het voortouw krijgen, onder andere bij het opstellen van een ambitieuze beleidsagenda. De Onderzoekscommissie beveelt aan om te onderzoeken of de inspanningen van het Rijk om een veiliger sportklimaat te bevorderen een wettelijk kader behoeven. De Onderzoekscommissie beveelt de ministers van Justitie en Veiligheid aan onderzoek te doen naar de grote discrepantie tussen prevalentie van seksueel misbruik, en het aantal aangiften, vervolgingsbeslissingen en rechterlijke uitspraken in ernstige zedenzaken, alsmede naar de lange duur van procedures. Dit onderzoek is nodig om vast te stellen of gebrek aan capaciteit bij politie, Openbaar Ministerie en rechterlijke instanties daarvoor medeverantwoordelijk is. 15

16 Om een beeld te krijgen van de aard en omvang van seksuele intimidatie en misbruik in de sport heeft NOC*NSF op 1 maart 2017 de Onderzoekscommissie seksuele intimidatie en misbruik in de sport ingesteld. Het onderzoek moet concrete adviezen opleveren voor sportorganisaties en andere betrokken partijen over de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag. De onderzoekscommissie onderzoekt zowel bestaande informatie als nieuwe meldingen. In december werd het rapport van de onderzoekscommissie de Vries bekend gemaakt, zie bijlage Zie ook bijlage 9: Rapport Commissie de Vries, losse bijlage. Zie ook bijlage 10: Organisatorische inbedding, de Juridische structuur en de toereikendheid van de maatregelen, losse bijlage. Zie ook bijlage 11: Aard en omvang van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport, losse bijlage. 16

17 Bijlage 1 Uitleg Vertrouwenspunt app (SpeakUp websysteem) Hier kun je op een veilige plek bij de onafhankelijke organisatie People Intouch met het SpeakUp websysteem - anoniem een bericht plaatsen en hier ook weer een antwoord op krijgen. Zie hieronder voor de werking van de app. Lees vooraf de veel gestelde vragen, Indien je echt alleen een (anonieme) melding wil doen, en geen (telefonische) steun wenst, dan kun je dit het beste via deze app doen. Op deze manier is het makkelijk om anoniem te blijven, terwijl er wel wederzijdse communicatie mogelijk is. De reactie en het advies krijg je via retourberichten en daarmee is het dus minder direct. Werking app Laat een bericht achter Wanneer je bij het Vertrouwenspunt Sport een bericht achter wil laten, kun je kiezen om dit via het SpeakUp websysteem te doen. De werking van het systeem is erg gebruiksvriendelijk. Het is zeer nuttig om vooraf je bericht uit te schrijven. Op deze manier ben je zeker over de informatie die je wilt geven en zorg je ervoor dat de informatie die je geeft begrijpelijk is en duidelijk overkomt. Website: Toegangscode: Kies de taal waarin je je melding wilt achterlaten. Houd pen en papier bij de hand. Er wordt bij afsluiting een willekeurig zescijferig meldingsnummer aan je melding toegekend. Het is erg belangrijk om deze te noteren, zodat je op een later moment kunt inloggen of terugbellen om de antwoordboodschap van het Vertrouwenspunt te lezen. In de app kan een reeds geschreven bericht simpel gekopieerd/geplakt of getypt worden. Nadat je klaar bent, kies je voor de knop bericht versturen. Vervolgens zie je een scherm met het meldingsnummer, en de mogelijkheid om je melding uit te printen. Het voordeel van de App is dat je direct bijlagen kunt toevoegen (uploaden) aan je bericht en dat je het overzicht van al jouw berichten kunt zien. Hier staat een formulier als hulpmiddel voor een melding, dat je eventueel kunt uploaden. Wat er in de tussentijd gebeurt Nadat je bent uitgelogd, stuurt de app automatisch een bericht aan het Vertrouwenspunt Sport dat een bericht geplaatst is. Het Vertrouwenspunt Sport neemt het bericht in behandeling en zorgt voor een antwoord in het systeem binnen een week. Keer terug naar de app voor het antwoord Volg de volgende instructies om toegang te krijgen tot de Toegangscode: Kies dezelfde taaloptie als de eerste keer dat je inlogde. Houd je meldingsnummer bij de hand, voer het in via de knop 'als u reeds een meldingsnummer heeft'. 17

18 Nadat je de antwoordboodschap hebt gelezen via de app, kun je onmiddellijk een nieuw bericht achterlaten. Als je extra tijd nodig hebt om na te denken, kun je uitloggen en een andere keer de app bezoeken. Indien je merkt dat er nog geen antwoordboodschap beschikbaar is, wees er dan van verzekerd dat je bericht in behandeling is. Het is verstandig om regelmatig terug te keren; over het algemeen zal een antwoordboodschap beschikbaar zijn binnen enkele werkdagen. 18

19 Bijlage 2 Invulformulier App Vertrouwenspunt Sport Een zo volledig mogelijke melding Je wilt een melding doen bij een organisatie binnen de sport. Om een zo volledig mogelijk beeld van de melding te krijgen is hieronder een aantal hulpvragen opgenomen die je kunt gebruiken om je melding te doen. Je bent niet verplicht om alle vragen te beantwoorden, het is een hulpmiddel om je melding zo volledig mogelijk te beschrijven, zodat het leidt tot bruikbare informatie voor mogelijke vervolgstappen. Als je de melding klaar hebt kun je kiezen: of je uploadt dit document binnen het App of je zet de melding met copy & paste (kopieer & plak) in het App. Anoniem of op naam Je kunt ervoor kiezen om deze melding anoniem of op naam te doen. Dit systeem maakt anoniem melden zeer goed mogelijk. Maar wees je ervan bewust dat een anonieme melding moeilijker te onderzoeken is, zeker als er sprake is van een eenmalige melding en als er geen ander bewijs of andere meldingen zijn. Wanneer je anoniem wilt blijven, is het van belang dat je vooraf goed nadenkt over welke informatie je in je melding verstrekt. Wanneer je bijvoorbeeld de enige directbetrokkene of getuige was, dan kan je identiteit in een eventueel vervolgonderzoek alsnog door anderen (of door degene over wie je meldt) worden achterhaald. Wat gebeurt er met een melding? Het Vertrouwenspunt Sport werkt samen met instanties om de meldingen zo goed mogelijk af te handelen. Per melding wordt bekeken hoe daar het beste vervolg aan gegeven kan worden. Meldingen met betrekking tot doping worden in principe doorgegeven aan de Dopingautoriteit. Meldingen met betrekking tot matchfixing worden in principe doorgestuurd aan directie/ bestuur van de betreffende sportbond en/of naar het Openbaar Ministerie (OM) of justitie/politie. Indien er mogelijk sprake is van georganiseerde misdaad en/of gevaar voor eigen veiligheid of gezondheid van de melder of van een ander, gaat de melding naar het OM. In deze gevallen is het van belang dat er geen informatie in het App wordt vastgelegd en is telefonisch contact zeer gewenst! Juist om jouw veiligheid en wellicht anonimiteit te kunnen borgen. Het Vertrouwenspunt Sport streeft ernaar via dit systeem ook terug te melden wat er met de melding is gebeurd of gedaan kan worden. Soms zal het Vertrouwenspunt vragen of je nog meer informatie wilt of kunt geven. Binnen een week is er een eerste antwoordboodschap beschikbaar in het App, die je d.m.v. je unieke meldingscode kunt inzien. Door deze manier van werken is communicatie mogelijk zonder dat de identiteit van de melder vrijgegeven hoeft te worden. 19

20 Hulpvragen Over welk onderwerp wil je een melding doen (bijv. matchfixing, ongewenste omgangsvormen incl. seksuele intimidatie, doping, eetstoornissen etc.)? Is je eigen veiligheid of gezondheid in gevaar? Ja / Nee Is de veiligheid of gezondheid van een ander in gevaar? Ja / Nee Is er naar uw inschatting sprake van andere vormen van een misdrijf in relatie tot deze matchfixing? (bedreiging, omkoping, fraude) Ja / Nee Heb je gezien gehoord dat iemand vertrouwelijke informatie heeft verspreid aan criminele organisatie met gokdoeleinden? Ja / Nee NB Als je in de vorige 4 vragen minimaal 1 keer ja hebt gezegd is het dringend verzoek om telefonisch contact op te nemen met het Vertrouwenspunt Sport om te bespreken hoe de aanpak kan zijn of als je dat niet wil niet meer informatie geven hier nu en een antwoord afwachten waarin het Vertrouwenspunt kan vertellen wat de aanpak kan zijn Wat wil je melden? Beschrijf je melding in eigen woorden. Hieronder wordt een aantal vragen gesteld die bedoeld zijn als hulpmiddel om je melding zo volledig mogelijk te beschrijven. Mogelijk zijn bepaalde vragen niet van toepassing, of vragen ze om zaken die je eerder al hebt beschreven. Je bent zeker niet verplicht alle vragen te beantwoorden. Wat is de reden om te melden? Wat zou je willen dat er met je melding gebeurt? 20

21 Wie is of zijn hierbij betrokken? Is het een vermoeden en waarop is dat gebaseerd? Wat heb je gezien, gehoord of gelezen? Waar en wanneer heb je dit gezien, gehoord of gelezen? Zijn er bewijsmiddelen? (foto s, aankoopbonnen, mailtjes, sms-jes, documenten, o.i.d). Wil je die beschikbaar stellen voor onderzoek? Wie weten hier nog meer van? Hoeveel mensen weten hier van? Toelichting: dit is belangrijk in verband met het eventueel gebruik van de informatie in een eventuele (tucht)procedure. Als jij de enige bent die van het feit op de hoogte is en je wilt anoniem blijven, dan kan of zal de informatie (meestal) niet gebruikt kunnen worden. Jouw identiteit is dan immers bijna niet af te schermen. Daarentegen, als blijkt dat er al veel geruchten zijn over datgene wat je meldt, dan is dat veel makkelijker. In een procedure kan dan bijvoorbeeld als aanleiding van het onderzoek gebruikt worden: naar aanleiding van diverse geruchten over.werd door de een nader onderzoek ingesteld. Wat heb je al gedaan? Wat wil je verder nog kwijt? 21

22 Bijlage 4 Functieprofiel vertrouwenscontactpersoon (VCP) Algemene taakomschrijving De VCP is contactfunctionaris binnen de vereniging of bond, betreffende seksuele intimidatie\grensoverschrijdend gedrag. Taken van de VCP: a. eerste opvang/aanspreekpunt b. doorverwijzen c. preventieactiviteiten Ad a. Eerste opvang: De VCP is ervoor leden die te maken hebben met seksuele intimidatie of ander ongewenst gedrag en hier met iemand over willen spreken. De VCP: laat de klager het verhaal vertellen, maar is alert op zijn/haar taak bespreekt mogelijke doorverwijzingen informeert de klager of beschuldigde over de procedures op basis van het klachten- en /of tuchtreglement van de betreffende bond vult het registratie- en rapportageformulier in Ad b. Doorverwijzen: De VCP verwijst klager, beschuldigde, bond of vereniging door naar een NOC*NSF vertrouwenspersoon en/of -adviseur, klacht-/tuchtcommissie van de bond, advocaat, politie en/of andere hulpverleners. Ad c. Preventieactiviteiten De VCP: profileert zich binnen de eigen organisatie, zorgt ervoor dat iedereen binnen de organisatie op de hoogte is van het bestaan van de VCP en ziet erop toe dat de gedragsregels van de sport worden nageleefd. houdt zich op de hoogte van (landelijke) ontwikkelingen op het terrein van preventie en sanctionering van seksuele intimidatie binnen de sport. draagt bij aan beleidsuitvoering op verenigingsniveau met betrekking tot landelijke ontwikkelingen in het beleid Seksuele Intimidatie en sociaal veilige sportomgeving geeft (on)gevraagd advies en informatie aan het bestuur waarmee gericht beleid kan worden ontwikkeld tegen seksuele intimidatie. Hiervoor kan de toolkit/handboek sociaal veilige sportomgeving als leidraad worden gebruikt. 22

23 Randvoorwaarden De VCP: is geen bestuurslid heeft een duidelijk aanspreekpunt binnen bestuur en/of directie (bv. Respectievelijk de voorzitter of directeur) wordt een keer in de vier jaar gekozen door de interne democratische geledingen en/of aangesteld door de directeur kan om de vier jaar een VOG overleggen is niet inhoudelijk betrokken bij procedures werkt conform een protocol sociaal veilige sportomgeving tbv preventie en sanctioneren Seksuele Intimidatie Attitude De VCP: is een sociaal, toegankelijk, oprecht en gezaghebbend persoon geniet het vertrouwen van de bij de vereniging of bond betrokken medewerkers en leden heeft levenservaring, is integer en heeft een evenwichtige persoonlijkheid is een persoon die zich neutraal en onafhankelijk op kan stellen heeft affiniteit met een sociaal veilige sportomgeving en wil daaraan een bijdrage leveren Vaardigheden De VCP: is in staat zichzelf en het onderwerp sociale veiligheid en seksuele intimidatie aan de doelgroepen te kunnen presenteren kan een vertrouwelijk gesprek voeren met klager, beschuldigde, bond of vereniging kan reflecteren kan omgaan met vertrouwelijkheid en weerstanden kan omgaan met emoties van zichzelf, de beschuldigde, het slachtoffer en de omgeving is in staat mee te werken beleid uit te voeren Kennis De VCP: weet welke procedures er bij een (dreigend) incident gevolgd kunnen worden heeft voldoende kennis van procedurele gang van zaken rondom het indienen van een klacht kent de sociale kaart betreffende seksuele intimidatie kent de individuele en groepsprocessen die spelen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft kennis van de interne organisatiestructuur en cultuur Aanbevelingen De VCP: heeft VCP-training gevolgd en is aanwezig bij terugkomdagen staat open voor deelname aan intervisiebijeenkomsten binnen/tussen bonden 23

24 Bijlage 5 Protocol Sociaal Veilige Sportomgeving tbv Grensoverschrijdend gedrag Vertrouwenscontactpersoon van Sportvereniging en Sportbond A. Inleiding De Vertrouwenscontactpersoon (VCP) is binnen de vereniging het eerste aanspreekpunt voor eenieder die opmerkingen of vragen heeft m.b.t. tot seksuele intimidatie (SI) of andere grensoverschrijdend gedrag (agressie, pesten, discriminatie, e.d.) naast doping, matchfixing en wellicht fraude, of over een concreet incident een gesprek wil met de vereniging. De VCP is aanspreekbaar voor sporters, ouders van sporters, toeschouwers, kaderleden, vrijwilligers en bestuur. Deze gesprekken zijn in principe vertrouwelijk. Maar deze vertrouwelijkheid heeft zijn grenzen: ten eerste vanwege het algemeen belang van een veilige sportomgeving en ten tweede vanwege de Nederlandse wetgeving die in bepaalde gevallen de VCP en het bestuur verplicht de vertrouwelijkheid te doorbreken. Is dit laatste het geval, dan is er voor de VCP sprake van een conflict van taken. Dit conflict van taken kan zich vooral voordoen indien hij/zij in een vertrouwelijk gesprek op de hoogte wordt gesteld van een concreet ernstig incident van grensoverschrijdend gedrag. Overleg tussen de VCP en het bestuur van de vereniging speelt een belangrijke rol bij de oplossing van het conflict van taken. Het bestuur heeft de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van haar leden, de VCP zal in alle gevallen dat hij/zij op welke wijze dan ook kennisneemt van een incident m.b.t. grensoverschrijdend gedrag dit geanonimiseerd met het bestuur moeten bespreken. Hierbij wordt de vertrouwelijkheid niet geschonden terwijl het bestuur kan beoordelen of en hoe zij moet handelen. Alle e n wanneer het bestuur niet zonder nadere informatie kan handelen, zal zij de VCP om die informatie vragen, waardoor de vertrouwelijkheid (deels) wordt opgeheven. Het is aan te bevelen dat binnen het bestuur een portefeuillehouder fungeert als aanspreekpunt voor de VCP. In onderstaand protocol wordt stapsgewijs de handelwijze van de VCP beschreven in het geval hij/zij in vertrouwen op de hoogte wordt gebracht van een incident m.b.t. grensoverschrijdend gedrag. Ook een eventueel (intern) conflict van taken van de VCP wordt in het protocol beschreven naar te nemen acties. Het protocol blijft met de beschreven handelwijze binnen de grenzen van het functieprofiel van de VCP. B. Stappen 1. Eerste opvang: verhaal en emoties Eenieder kan een beroep doen op de VCP voor vragen, vermoedens, meldingen, klachten en aangifte met betrekking tot grensoverschrijdend gedrag. De VCP is hiervoor het eerste aanspreekpunt binnen de vereniging. De betrokkene moet in de eerste plaats in vertrouwen een verhaal kwijt kunnen en worden opgevangen in verband met emoties die daarbij kunnen spelen. De VCP moet echter vooraf twee zaken duidelijk maken: 1. elk incident wordt geanonimiseerd met het bestuur besproken omdat die de verantwoordelijkheid heeft om de implicaties voor de vereniging vast te stellen en daarnaar te handelen 2. de vertrouwelijkheid van het gesprek is begrensd: indien het bestuur oordeelt dat de veiligheid van een of meerdere van haar leden in het geding is en/of wanneer er sprake is van een ernstig strafbaar feit. 24

25 2. Overleg over vervolgstappen: doorverwijzen Naar aanleiding van wat de VCP ter ore komt, wordt de betrokkene gei nformeerd over mogelijke vervolgstappen en over de (externe) instanties waartoe de betrokkene zich kan wenden voor de verschillende vervolgstappen. De betrokkene maakt hierin ze lf een keuze of wordt doorverwezen naar instanties die bij die keuzebepaling kunnen helpen (Vertrouwenspersoon van NOC*NSF, Maatschappelijk werk, huisarts). 3. Opheffen vertrouwelijkheid De VCP informeert de betrokkene over de gevolgen die het incident heeft voor de stappen die de VCP moet zetten. In alle gevallen zal geanonimiseerd overleg met bestuur volgen (reeds gemeld in stap 1). Deze beoordeelt hoe vanuit de bestuurlijke verantwoordelijkheid moet worden gehandeld. Indien dit handelen vereist dat (een deel van) de vertrouwelijkheid moet worden opgeheven, zal betrokkene door de VCP hierover uitleg krijgen en om diens toestemming worden gevraagd. Bij toestemming is de vertrouwelijkheid opgeheven. Het opheffen van vertrouwelijkheid gebeurt echter ook zonder toestemming van de betrokkene, maar niet nadat: de VCP de betrokkene heeft uitgelegd waarom hij/zij deze stap moet nemen en om diens toestemming daarvoor is gevraagd; het is gebleken dat er geen andere weg is dan het opheffen van de vertrouwelijkheid om het voor het bestuur mogelijk te maken haar verantwoordelijkheid te nemen; naar het oordeel van het bestuur het niet-opheffen van de vertrouwelijkheid voor betrokkene en/of derden schade of gevaar zal opleveren en dit kan worden voorkomen door het opheffen van de vertrouwelijkheid; er in gevallen van ernstige twijfel bij de VCP (en/of bij het bestuur) aan de juistheid van het opheffen van de vertrouwelijkheid, consultatie van zijn/haar collega op Bondsniveau heeft plaatsgevonden; Opheffen van de vertrouwelijkheid gebeurt overigens met inachtneming van alle verplichtingen die het bestuur en VCP hebben jegens de bescherming van de privacy van alle betrokken partijen. Met de betrokkene bespreekt de VCP de mogelijke gevolgen van deze stap en verwijst de betrokkene naar relevante hulpverlening. Tevens wordt afgesproken hoe betrokkene op de hoogte wordt gehouden van het handelen van het bestuur. Overwegingen die tot het opheffen van de vertrouwelijkheid aanleiding kunnen geven zijn: er is sprake van een ernstig strafbaar feit; er is sprake van angst of onmacht aan de zijde van betrokkene om een strafbare en/of ongewenste situatie te beëindigen; er is sprake van een voor de betrokkene of derden acute onveilige sportomgeving; er is sprake van gedragingen of een situatie waarin het bestuur vanuit haar verantwoordelijkheid in het algemeen belang moet ingrijpen. In geval dat de vertrouwelijkheid moet worden opgeheven omdat er sprake is van een ernstig strafbaar feit waar aangifteplicht voor geldt, zoals bij verkrachting, dan stelt de VCP het bestuur daarvan in kennis en zal het bestuur deze verplichting tot aangifte moeten nakomen. Doet zij dat niet, dan berust deze verplichting in even grote mate bij de VCP. Deze kan echter geen aangifte doen namens de vereniging, maar doet dat dan als prive persoon. 25

26 4. Rapportage aan bestuur De VCP brengt het bestuur altijd op de hoogte van wat een betrokkene heeft verklaard en welke afspraken met betrekking tot de doorverwijzing zijn gemaakt. Dit gebeurt geanonimiseerd, maar indien het bestuur dit noodzakelijk vindt met verwijzing naar personen (zie hiervoor punt 3 opheffen vertrouwelijkheid). 5. Verslaglegging De VCP legt verslag van de gevoerde gesprekken en de daaruit voortvloeiende doorverwijzing en gemaakte afspraken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het standaardformulier dat hiervoor is ontwikkeld. Het registratieformulier voor de VCP en het rapportageformulier voor de rapportage aan het bestuur. Deze formulieren worden binnen de vereniging op een veilige wijze gearchiveerd. De VCP beheert dit archief. C. Signalen Bij vermoedens van grensoverschrijdend gedrag, anonieme signalen, eigen waarnemingen, of geruchten daarover, licht de VCP het bestuur in. Besluit het bestuur daarop tot verdere stappen, zoals nader onderzoek, dan wordt de VCP daar niet mee belast. Ook wordt de VCP niet belast met inhoudelijke taken bij een eventueel tuchtrechtelijk traject, ook al komen de signalen van hem/haar. Strafbare feiten zoals in het Wetboek van Strafrecht zijn vastgelegd. 26

27 Bijlage 6: Registratieformulier VCP Naam VCP: Datum: Gegevens gesprekspartner: Naam: Vraag naar informatie Ongewenste situatie: òf Sportvereniging: Antwoord: Verwijzing naar: Team: Bereikbaar: Afspraken: Afspraken: Het Registratieformulier is voor de VCP Het bijbehorende Rapportageformulier is bedoeld voor (evt. anonieme) rapportage aan het bestuur/ Bond 27