omgevingsdienst HAAGLANDEN

Transcriptie

1 Zaaknummer Ons Kenmerk Datum ODH mhi] 2018 omgevingsdienst Bezoekadres Zuid-Hollandplein AW Den Haag Posladres Postbus GB Den Haag T (070) E vergunningen@odh.nl I Beschikking Wet natuurbescherming - Soortenbescherming Onderwerp Op 30 november 2017 hebben wij een aanvraag om ontheffing ontvangen als bedoeld in artikelen 3.3, eerste lid, en 3.8, eerste lid, van de Wet natuurbescherming. De aanvraag betreft het project 'Complex 112, VeenA^eg, Papendrecht'. De werkzaamheden aan de woningen Veerweg 54 t/m 120 te Papendrecht betreffen daken na-isoleren van buitenaf, isoleren van de dakkapellen, plaatselijk metsel- en voegwerkherstel, houtrot reparatie, vervangen oude beglazing voor HR++ glas, vervangen draairamen, isoleren van begane grond vioeren, schilderwerk kozijnen, ramen en deuren en het aanbrengen van mechanische ventilatie 002 sturing. Ontheffing wordt gevraagd van het overtreden van de verbodsbepalingen zoals genoemd in: artikel 3.1, tweede lid, van de Wet natuurbescherming (hierna: Wnb) voor wat betreft het opzettelijk vernielen van nesten of rustplaatsen van de huismus {Passer domesticus); artikel 3.5, tweede lid, van de Wnb, voor wat betreft het opzettelijk verstoren van de gewone dwergvleermuis (PipistreHus pipistrellus); artikel 3.5, vierde lid, van de Wnb, voor wat betreft het beschadigen en vernielen van voortplantingsplaatsen of rustplaatsen van de gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus); Besluit Wlj besluiten: I. de aangevraagde ontheffing te verlenen. II. III. de voorschriften 1 tot en met 10 te verbinden aan deze ontheffing; de aanvraag van 30 november 2017 en de aanvullende stukken van 7 maart 2018 onderdeel te laten zijn van deze ontheffing; IV. dat deze ontheffing geldig is tot en met 1 april 2020.

2 Ondertekening Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, voor dezen. ing. L. Hopman Hoofd Toetsjng & Vergunningveriening Milieu van de Omgevingsdienst Haaglanden Rechtsmiddelen Voor de mogelijkheid rechtsmiddelen aan te wenden tegen deze beschikking wijzen wij op de desbetreffende tekst in het begeleidende schrijven. 2/10

3 VOORSCHRIFTEN Algemene voorschriften 1 De ontheffinghouder dient: - de start van de werkzaamheden schriftelijk te melden en daarbij het ecologisch werkprotocoi over te leggen aan Unit Groen Bodem en Opsporing van de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, Postbus 550, 3300 AN te Dordrecht, telefoonnummer , adres meldingwnb{@ozhz.nl onder vermelding van Flora en Fauna (FF); - het aanbrengen van de permanente voorziening te melden bij Unit Goen Bodem en opsporing van de omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid; - eventuele wijzigingen gedurende de uitvoering een week van te voren schriftelijk te melden aan Unit Groen Bodem en opsporing van de omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid; - uiteriijk een week voor het beeindigen van de werkzaamheden Unit Groen Bodem en Opsporing van de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid hiervan schriftelijk in kennis te stellen. 2 De ontheffinghouder is ervoor verantwoordelijk dat zijn personeel of derden welke betrokken zijn bij de uitvoering van het project, op de hoogte zijn van de voorschriften in deze ontheffing en de maatregelen in het Activiteitenplan. Hiervoor dient een ecologisch werkprotocoi te worden opgesteld, waarin in ieder geval het volgende dient te worden opgenomen: a de voorwaarden zoals opgenomen in deze ontheffing; b aanduiding van de locatie van het plangebied; c de uit te voeren werkzaamheden; d de periode waarin de werkzaamheden uitgevoerd worden; e de mitigerende en compenserende maatregelen; f de momenten waarop ecologische begeleiding ingeschakeld wordt. 3 Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden dient een afschrift van deze ontheffing op de locatie van de werkzaamheden aanwezig te zijn en op verzoek te worden getoond aan de daartoe bevoegde toezichthouders of opsporingsambtenaren. Specifieke voorschriften 4 De werkzaamheden dienen ecologisch begeleid te worden door een deskundige^ op het gebied van de huismus en de gewone dwergvleermuis. ^ Onder een deskundige wordt verstaan: Hij/zij heeft een afgeronde hbo- of unlversitaire opieiding, met als zwaartepunt (Nederlandse) ecologie; Hij/zij heeft een afgeronde mbo-opleiding, met als zwaartepunt de Flora- en faunawet, soortenherkenning en zorgvuldig handelen ten opzichte van die soorten; Hij/zij is werkzaam voor een ecologisch adviesbureau, zoals een bureau dat is aangesloten bij het Netwerk Groene Bureaus; Hij/zij is als ecoloog of adviseur/specialist ecologie werkzaam voor een (semi)overheidsinstantie zoals het Ministerie van Economische Zaken, het Ministerie van Defensie, Rijkswaterstaat, het Rijksvastgoedbedrijf, provincies, waterschappen, hoogheemraadschappen, gemeenten, omgevingsdiensten en drinkwaterbedrijven Hij/zij zet zich aantoonbaar actief in op het gebied van de soortenbescherming en is werkzaam of aangesloten bij de volgende Nederlandse organisaties: Zoogdiervereniging, RAVON, Stichting Das en Boom, Vogelbescherming Nederland, Vlinderstichting, Natuurhistorisch Genootschap, KNNV, NJN, IVN, EIS Nederland, FLORON, SOVON, STONE, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, De Landschappen en Stichting Beheer Natuur en Landelijk gebied; Hij/zij zet zich aantoonbaar actief in op het gebied van de monitoring en/of bescherming van desbetreffende beschermde soorten. 3/10

4 5 De ontheffinghouder dient, met in achtneming van de voorschriften in deze ontheffing, de maatregelen uit te voeren zoals hoofdstuk 5 van het rapport 'Activiteitenplan huismus en gewone dwergvleermuis - In het kader van de Wet natuurbescherming - Plangebied: Complex 112, Veerweg, Papendrecht' van 30 november 2017 en de aanvullende stukken van 7 maart De tijdelijke vieermuiskasten moeten duurzaam onderhouden worden, zodat deze functioneel blijven voor de periode waarvoor deze worden ingezet. 7 De locaties van de tijdelijke vieermuiskasten en het type dienen te worden gemeld via 8 De nest- en verblijfplaatsen van de huismus en de gewone dwergvleermuis dienen conform de desbetreffende kennisdocumenten ongeschikt gemaakt te worden. Indien de nestplaatsen van de huismus reeds in gebruik zijn genomen, vanwege kou, het broedseizoen of overige kwetsbare perioden, dient het ongeschikt maken plaats te vinden nadat de betreffende exemplaren van de huismus de locatie hebben veriaten. 9 De werkzaamheden dienen overdag uitgevoerd te worden. Eventuele verlichting die wordt gebruikt om de werkzaamheden uit te voeren dient uitsluitend gericht te zijn op de bouwplaats en dient tussen een half uur voor zonsopgang en een half uur na zonsondergang uitgeschakeld te zijn om te voorkomen dat vieermuizen worden verstoord door kunstlicht. 10 Indien de tijdelijke vieermuiskasten worden verwijderd, dient dit buiten de kwetsbare periode van de gewone dwergvleermuis onder begeleiding van de ecologisch deskundige te worden uitgevoerd. AANWIJZINGEN VOOR GEBRUIK Voor alle soorten- beschermd en onbeschermd- geldt de zorgplicht ex artikel 1.11 van de Wnb. Op grond hiervan dient zoveel als redelijkerwijs mogelijk is schade aan deze soorten te voorkomen. Gedurende de werkzaamheden dient rekening te worden gehouden met het broedseizoen van vogels. Verstoring van broedgevallen van vogels dient te worden voorkomen. Voor het broedseizoen wordt geen standaardperiode gehanteerd in het kader van de Wnb. Van belang is of een broedgeval aanwezig is, ongeacht de periode. 4/10

5 OVERWEGINGEN Aanleiding Op 30 november 2017 hebben wij een aanvraag om ontheffing ontvangen als bedoeld in artikelen 3.3, eerste lid, en 3.8, eerste lid van de Wet natuurbescherming. De aanvraag betreft het project 'Complex 112, Veerweg, Papendrecht'. De werkzaamheden aan de woningen Veenweg 54 t/m 120 te Papendrecht betreffen daken na-isoleren van buitenaf, isoleren van de dakkapellen, plaatselijk metsel- en voegwerkherstel, houtrot reparatie, vervangen oude beglazing voor HR++ glas, vervangen draairamen, isoleren van begane grond vioeren, schilderwerk kozijnen, ramen en deuren en het aanbrengen van mechanische ventilatie C02 sturing. Ontheffing wordt gevraagd van het overtreden van de verbodsbepalingen zoals genoemd in: artikel 3.1, tweede lid, van de Wet natuurbescherming voor wat betreft het opzettelijk vernielen van nesten of rustplaatsen van de huismus (Passer domesticus); artikel 3.5, tweede lid, van de Wnb, voor wat betreft het opzettelijk verstoren van de gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus); artikel 3.5, vierde lid, van de Wnb, voor wat betreft het beschadigen en vernielen van voortplantingsplaatsen of rustplaatsen van de gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus); Bij de aanvraag zijn de volgende stukken gevoegd: Natuurtoets - In het kader van de Wet natuurbescherming en Verordening Ruimte - Plangebied: Complex 112, Veerweg, Papendrecht, Ecoresult B.V., ER v01, 20 januari 2017; Aanvullend onderzoek huismus, gierzwaluw en vieermuizen - In het kader van de Wet natuurbescherming - Plangebied: Complex 112, Veerweg, Papendrecht, Ecoresult B.V., ER v01, 16 november 2017; Activiteitenplan huismus en gewone dwergvleermuis - In het kader van de Wet natuurbescherming - Plangebied: Complex 112, Veerweg, Papendrecht, Ecoresult B.V., ER v01, 30 november 2017; Machtiging van Ecoresult B.V. ondertekend door Rick Verver van Woonkracht 10; Handboek Binnenmilieu 2007, GGD Rotterdam-Rijnmond, oktober 2007; Convenant Energiebesparing Huursector, Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties, 28 juni 2012; - PALT Drechtsteden - Prestatie Afspraken Lange Termijn , Drechtsteden, 6 juli Procedure Titel 4.1 van de Algemene wet bestuursrecht en artikel 5.1 van de Wnb zijn toegepast op deze beschikking. Doordat de aangeleverde gegevens onvolledig waren, is de procedure op 12 februari 2018 opgeschort en is verzocht om aanvullende gegevens. Op 7 maart 2018 hebben wij de volgende aanvullende gegevens ontvangen: Notitie Reactie Verzoek Aanvullingen Ontheffing Wet natuurbescherming Plangebied: Complex 112, Veenweg, Papendrecht, Ecoresult B.V., NER v01, 7 maart 2018; Uittreksel Kamer van Koophandel t.b.v. Woonkracht 10, E.A. Zwijnenburg bevoegd; E-Herkenning waarin E.A. Zwijnenburg als bevoegd vertegenwoordiger Rick Verver machtigt als gebruiker. De procedure is op 7 maart 2018 hervat. Verlenging Met toepassing van artikel 5.1, tweede lid, van de Wnb hebben wij op 13 februari 2018 de termijn voor de afhandeling van de aanvraag met zeven weken verlengd. 5/10

6 Bevoegd gezag Het project wordt verricht binnen de provincie Zuid-Holland. Gelet op de bepalingen in artikel 1.3 van de Wnb zijn Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland het bevoegd gezag voor de beoordeling van de aanvraag. Toetsingskader en grondslag beschikking De aanvraag voor de huismus en de gewone dwergvleermuis is getoetst aan de artikelen 3.5 en 3.8 van de Wnb en de Beleidsregel uitvoering natuurwetgeving Zuid-Holland (verder: de beleidsregel). De huismus is een van nature in Nederland in wild levende vogel en beschermd op grond van artikel 1 van de Vogelrichtlijn. De gewone dwergvleermuis is een van nature in Nederland in het wild levende soort genoemd in bijlage IV, onderdeel a van de Habitatrichtlijn en bijlage II van het Verdrag van Bern. Op grond van artikel 3.1, tweede lid, van de Wnb is het verboden van nature in Nederland in het wild levende soort als bedoeld in artikel 1 van de Vogelrichtlijn: opzettelijk nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of te beschadigen; Op grond van artikel 3.5, tweede en vierde lid, van de Wnb is het verboden in het wild levende dieren van soorten genoemd in bijlage IV, onderdeel a, bij de Habitatrichtlijn, bijlage II bij het Verdrag van Bern, in hun natuurlijke verspreidingsgebied: opzettelijk te verstoren; voortplantingsplaatsen of rustplaatsen te beschadigen of te vernielen. Op grond van artikel 3.3 en artikel 3.8 van Wnb wordt een ontheffing slechts verleend indien: - er geen andere bevredigende oplossing bestaat; - de ontheffing nodig is omdat een van de belangen genoemd in artikei 3.3 en 3.8 van de Wnb aan de orde is en; - de maatregelen niet leiden tot verslechtering van de staat van instandhouding van de soort. Beoordeling Aanvraag De aanvraag betreft het project 'Complex 112, Veerweg, Papendrecht'. De werkzaamheden aan de woningen Veerweg 54 t/m 120 te Papendrecht betreffen daken na-isoleren van buitenaf, isoleren van de dakkapellen, plaatselijk metsel- en voegwerkherstel, houtrot reparatie, vervangen oude beglazing voor HR++ glas, vervangen draairamen, isoleren van begane grond vioeren, schilderwerk kozijnen, ramen en deuren en het aanbrengen van mechanische ventilatie 002 sturing. De werkzaamheden worden uitgevoerd in de periode tot en met 1 april Overtreding verbodsbepaling(en) Huismus Op 11 april 2017 en 24 april 2017 heeft gedurende 2 a 2,5 uur ecologisch onderzoek naar de aanwezigheid van de huismus plaatsgevonden. Het ecologische onderzoek is conform het kennisdocument Huismus van BIJ12 van juli 2017 uitgevoerd. In het plangebied zijn binnen een blok vier nesten van de huismus vastgesteld. De huismus is een koloniebroeder waardoor verschillende nesten bij elkaar te verwachten zijn. Alle nesten bevinden zich onder de dakpannen op de achtergevels. Hiermee zijn wij van mening dat de onderzoeksinspanning voldoende is geweest om de functionaliteit voor de huismus te bepalen. Gewone dwergvleermuis Gedurende vijf veldonderzoeken is de gewone dwergvleermuis vastgesteld. Het ecologische onderzoek is conform het kennisdocument Gewone dwergvleermuis van BIJI2 van juli 2017 uitgevoerd. Binnen het plangebied is een zomerverblijfplaats en een paarverblijfplaats van de gewone dwergvleermuis aangetroffen. Daarnaast werd grenzend aan het plangebied een vliegroute van gewone dwergvleermuis vastgesteld. 6/10

7 Hiermee zijn wij van mening dat de onderzoeksinspanning voldoende is geweest om de functionaliteit voor vieermuizen te bepalen. Als gevolg van de renovatiewerkzaamheden gaan de nestplaatsen van de huismus en de verblijfplaatsen van de gewone dwergvleermuis verioren. Daarnaast kunnen vieermuizen worden verstoord tijdens de werkzaamheden. Het vernietigen van de bovengenoemde verblijfplaatsen van huismus en gewone dwergvleermuis alsmede het verstoren van individuen van de gewone dwergvleermuis, leidt ertoe dat de in artikel 3.1 en artikel 3.5 genoemde verboden worden overtreden. Voorgestelde maatregelen Om negatieve effecten van de werkzaamheden op de huismus en de gewone dwergvleermuis tot een minimum te beperken worden maatregelen, zoals beschreven in hoofdstuk 5 van het rapport 'Activiteitenplan huismus en gewone dwergvleermuis - In het kader van de Wet natuurbescherming - Plangebied: Complex 112, Veenweg, Papendrecht' van 30 november 2017, en in de aanvullende stukken van 7 maart 2018 voorgesteld. Beoordeling functionaliteit verblijfplaatsen; staat van instandhouding Huismus Door het vervangen van de daken gaan vier nesten van de huismus verioren. Op 21 december 2017 zijn 8 tijdelijke huismusnestkasten binnen een afstand van 175 meter tot het plangebied aan gebouwen geplaatst. De nestkasten zijn geclusterd opgehangen in de directe omgeving van functioneel habitat van de soort. Vervolgens dient het ongeschikt maken van de huidige nesten uitgevoerd te worden conform het kennisdocument Huismus, zoals opgenomen in voorschrift 8. Indien de nest- en verblijfplaatsen reeds in gebruik zijn genomen, vanwege kou, het broedseizoen of overige kwetsbare perioden, dient het ongeschikt maken plaats te vinden nadat de betreffende exemplaren de locatie hebben veriaten. Door onder de 3e rij dakpannen vogelschroten aan te brengen, wordt de ruimte onder de eerste twee rijen dakpannen beschikbaar als permanente vaste rust- en verblijfplaatsen voor de huismus. De dakpannen zullen afwijken van de gevel of de dakgoot om toegang tot het dakvlak te bieden, waarbij wordt getracht de huidige situatie na te bootsen. De permanente nestplaatsen van het eerste te renoveren en isoleren blok worden direct bij de start van de werkzaamheden gerealiseerd. De woningen in dit eerste blok zijn identiek aan de woningen in het zuidelijkere blok, waarin de nestenplaatsen zijn vastgesteld. Bij beide blokken is jaarrond groen (liguster, coniferen) aanwezig. De tuinen worden niet beinvloed door de werkzaamheden. De afstand tussen de blokken is nog geen honderd meter. Deze afstand is overbrugbaar voor de soort. Daarnaast zijn er rondom het plangebied meerdere nesten van de huismus aanwezig. Hierdoor is het zeer aannemelijk dat exemplaren van de huismus zich kunnen verspreiden buiten het plangebied. Na opievering van de woningen zijn de ruimten onder het dakvlak in het gehele plangebied weer beschikbaar voor de huismus. Door de fasering en de permanente mitigatie zijn er te alien tijde alternatieve nestplaatsen van de huismus aanwezig binnen het plangebied. Tenslotte worden de tijdelijke nestkasten buiten het broedseizoen verwijderd onder begeleiding van de ecologisch deskundige. Buiten het plangebied, op een afstand van meer dan150 meter, zijn meerdere nesten van de soort aangetroffen. De nesten binnen het plangebied maken deel uit van een verspreid broedende kolonie van de huismus, waarvan een fors deel in de ten oosten gelegen wijk Kraaihoek is gevestigd. De tuinen maken deel uit van het functioneel leefgebied van deze populatie huismussen. In de omgeving zijn meerdere projecten gepland. Het project dat het meest nabijgelegen is, betreft de ten oosten van het plangebied gelegen wijk Kraaihoek. Werkzaamheden in de wijk Kraaihoek worden gefaseerd uitgevoerd vanaf Hiervoor zijn de werkzaamheden in het plangebied Complex 112 Veerweg reeds uitgevoerd en zijn de woningen opgeleverd. Door deze planning en door de werkwijze (natuurinclusief renoveren) worden cumulatieve effecten uitgesloten. Op grond van het vorenstaande zijn wij van mening dat de maatregelen, met inachtneming van de voorschriften, voldoende zijn om negatieve effecten te voorkomen dan wel tot een minimum te beperken en dat renovatie- en isolatiewerkzaam heden niet leiden tot verslechtering van de instandhouding van de huismus. 7/10

8 Gewone dwergvleermuis Door het vervangen van de daken gaat een zomerverblijfplaats en een paarverblijfplaats van een gewone dwergvleermuis verioren, welke tevens tijdens milde winters als winterverblijfplaats geschikt is. Op 21 december 2017 zijn vier tijdelijke houtbetonnen vieermuiskasten (welke geschikt zijn voor alle seizoenen - ook voor milde winters) geplaatst ter compensatie van het paar- en winterverblijfplaats van de soort. Deze tijdelijke vieermuiskasten zijn op een hoogte van minimaal 5 meter onder de dakrand geplaatst. De vieermuiskasten hebben een vrije aanvliegroute, waarbij rekening is gehouden om deze plek zo vrij mogelijk te houden van verstoring. Hoe de tijdelijke vieermuiskasten duurzaam onderhouden dienen te worden staat vermeld bij voorschrift 6. De registratie van de tijdelijke vieermuiskasten staat beschreven bij voorschrift 7. Ter vervanging van de zomerverblijfplaats zijn direct grenzend aan het plangebied ruim voldoende alternatieven aanwezig in gebouwen. Dit betreffen de woningen aan de oostzijde van de watergang, woningen ten noorden van het plangebied, aan de Veerweg, en woningen en andere gebouwen ten zuiden van het plangebied. Hier zijn woningen aanwezig die vergelijkbaar zijn aan de woningen binnen het plangebied (twee woonlagen met een zolder en een zadeldak). Deze woningen liggen langs aan de vliegroute, waardoor de kans op ingebruikname van de natuurlijke verblijven (spouwmuren en ruimtes onder het dak) groot is. In deze wijk van enkele honderden woningen en appartementencomplexen zijn meerdere verblijfplaatsen van gewone dwergvleermuis aanwezig, maar er zijn nog genoeg woningen met kopgevels op de vier windrichtingen, waar geen verblijfplaatsen aanwezig zijn. Hiermee is aangetoond dat de directe omgeving van het plangebied voldoende alternatieven biedt, waarnaar de gewone dwergvleermuis tijdelijk kan uitwijken. In april 2018, tenminste 5 dagen voorafgaand aan de werkzaamheden, wordt de bebouwing waar de verblijfplaatsen zijn aangetroffen ongeschikt gemaakt voor vieermuizen. Dit is buiten de kritische periode voor die verblijfplaatsen. Het ongeschikt maken van de verblijfplaatsen dient uitgevoerd te worden conform het Kennisdocument Gewone dwergvleermuis, zoals opgenomen in voorschrift 8. Daarnaast wordt het gebruik van verlichting bij de werkzaamheden beschreven bij voorschrift 9. Permanente verblijfplaatsen voor gewone dwergvleermuis worden gerealiseerd middels het toegankelijk maken van het dakvlak. De dakpannen wijken af van de gevel of de dakgoot om voor gewone dwergvleermuis toegang tot het dakvlak te bieden, waarbij wordt getracht de huidige situatie na te bootsen. Daarnaast worden de daken op alle acht kopgevels (noord- en zuidgevels, vergelijkbaar aan de bestaande situatie) geschikt gemaakt voor gewone dwergvleermuis. De inbouwvleermuiskasten betreffen het type Schwegler 1FR1, Schwegler 2FR of de IB VL 01, conform het Kennisdocument Gewone Dwergvleermuis. De permanente verblijfplaatsen aan de kopgevels van het eerste blok zullen direct bij de start van de werkzaamheden worden gerealiseerd. De verblijfplaatsen zijn vastgesteld in het tweede blok en in het blok, dat als laatste zal worden gerenoveerd. Naast de tijdelijke verblijfplaatsen zullen er dus direct bij de start van de werkzaamheden permanente verblijfplaatsen gerealiseerd worden. Door de fasering en de permanente mitigatie zijn er te alien tijde alternatieve verblijfplaatsen van de gewone dwergvleermuis aanwezig binnen het plangebied. Doordat de alternatieve verblijfplaatsen voor vieermuizen binnen het plangebied direct langs de vliegroute liggen, is de kans vergroot dat de verblijfplaatsen worden gevonden en zeer snel in gebruik worden genomen. Indien na het beeindigen van de werkzaamheden de tijdelijke vieermuiskasten verwijderd worden, dient dit buiten de kwetsbare periode van de gewone dwergvleermuis en onder begeleiding van de ecologisch deskundige uitgevoerd te worden (zoals opgenomen in voorschrift 10). Onderzoek toont dat de gewone dwergvleermuis algemeen en verspreid voorkomt in Papendrecht. Gezien de grootschalige aanwezigheid van soortgelijke bebouwing in meerdere omiiggende wijken en de aanwezigheid van meerdere verblijfplaatsen. Gelet op het voorgaande wordt verwacht dat de populatie van de gewone dwergvleermuis stabiel is. Op grond van het vorenstaande zijn wij van mening dat de maatregelen, met inachtneming van de voorschriften, voldoende zijn om negatieve effecten te voorkomen dan wel tot een minimum te beperken en dat renovatie- en isolatiewerkzaamheden niet leiden tot verslechtering van de instandhouding van de gewone dwergvleermuis. 8/10

9 Ecologisch werkprotocoi De werkzaamheden en de wijze waarop de maatregelen worden uitgevoerd, dienen in een ecologisch werkprotocoi te worden opgenomen en dit protocol dient op de locatie aanwezig te zijn. Hierdoor weten ook de uitvoerders op welke wijze de werkzaamheden zorgvuldig zouden moeten worden uitgevoerd.. We hebben dit in voorschrift 2 van de ontheffing opgenomen. Belangenonderbouwing De ontheffing is aangevraagd op grond van de belangen 'De volksgezondheid of de openbare veiligheid' en 'Volksgezondheid of de openbare veiligheid of andere dwingende redenen van groot openbaar belang met inbegrip van redenen van sociale of economische aard en met inbegrip van voor het milieu wezenlijke gunstige effecten'. Regionaal is afgesproken de woningvoorraad te verduurzamen. Deze afspraken zijn vastgelegd in PALT5. De renovatiewerkzaamheden aan 34 woningen zijn gericht op de verbetering van het binnenklimaat. De woningen stammen uit 1948, waardoor een kwaliteitsslag te maken is ten aanzien van onder meer de isolatie en ventilatie. U refereert dan ook naar het Handboek Binnenmilieu 2007, waarin diverse factoren worden beschreven die van invloed kunnen zijn op de kwaliteit van het binnenmilieu. In het handboek wordt ingegaan op de vraag of er een relatie mogelijk is tussen een binnenmilieufactor en (gezondheids)klachten. U refereert aan dit handboek, waarin staat dat wanneer er onvoldoende geventileerd wordt, er hinderiijke en schadelijke stoffen in de woning gevormd worden. Deze schadelijke stoffen kunnen zich vervolgens in de binnenlucht ophopen en leiden tot gezondheidsklachten. Verder zorgt ventilatie voor de afvoer van vocht, waardoor de kans op schimmelvorming wordt verkleind. Het handboek beschrijft 4 type ventilatiesystemen met de bijbehorende voor- en nadelen. Bij de renovatiewerkzaamheden wordt in de woningen een mechanische ventilatie 002 sturingssysteem aangebracht. Door de renovatie wordt geprobeerd om de 002- concentratie en luchtvochtigheid in de woningen te veriagen. Het doel van dit project is dan ook de woonkwaliteit in de verouderde woningen te verbeteren, hetgeen de gezondheid van de bewoners ten goede komt. Op internationaal niveau is afgesproken dat de uitstoot van 002 in 2020 met ruim 20% is teruggebracht (Kyoto Protocol). Een van de maatregelen is een betere isolatie van woningen (Convenant energiebesparing huursector 28 juni 2012). Slecht geisoleerde woningen zorgen voor een groot aandeel in de 002 uitstoot. Het huidige Energie Index van de woningen is 2,08 (vergelijkbaar met Energielabel E ). Met de werkzaamheden wordt een gemiddelde Energie index van 0,98 (ongeveer Energielabel AJA+) verkregen. Door de woningisolatie wordt de uitstoot van 002 teruggedrongen. De initiatiefnemer heeft zich geconformeerd aan deze afspraken en isoleert in de loop van de jaren haar woningbestand, teneinde bij te dragen in deze energiebesparing en hiermee milieubesparing. Gelet op het voorgaande zijn wij van oordeel dat de belangen 'De volksgezondheid of de openbare veiligheid' en 'Volksgezondheid of de openbare veiligheid of andere dwingende redenen van groot openbaar belang met inbegrip van redenen van sociale of economische aard en met inbegrip van voor het milieu wezenlijke gunstige effecten' voldoende onderbouwd zijn om de (negatieve) effecten op de huismus en de gewone dwergvleermuis, die als gevolg van de uitvoering van de activiteit zullen optreden, te rechtvaardigen. Geen andere bevredigende oplossing Het project is locatie gebonden vanwege de renovatie van bestaande bebouwing. De woningen zijn gebouwd 1948, waardoor onder andere de isolatie en ventilatie dienen te worden aangepakt. Een kwaliteitsslag ten behoeve van de isolatie en het binnenmilieu kan ook behaald worden door middel van sloop en nieuwbouw, maar hierbij zullen de nesten en verblijfplaatsen ook verioren gaan. De werkzaamheden worden gefaseerd uitgevoerd en zijn van korte duur, waarbij elk blok afzonderlijk wordt gerenoveerd en geisoleerd, met als gevolgd dat er te alien tijde voldoende alternatieven beschikbaar blijven. Gelet op de noodzaak en wijze van uitvoering zijn wij van mening dat er geen andere bevredigende 9/10

10 oplossing voorhanden is. Door de gekozen wijze en periode van uitvoering, wordt schade aan de huismus en de gewone dwergvleermuis zoveel mogelijk voorkomen. Er is voldoende aangetoond dat er geen andere bevredigende oplossing voorhanden is. Conclusie Op grond van het vorenstaande kan de gevraagde ontheffing op grond van artikel 3.3 en artikel 3.8 van de Wnb worden verleend. 10/10