Ecologisch onderzoek Aagtenpoort te Beverwijk

Transcriptie

1 Ecologisch onderzoek Aagtenpoort te Beverwijk update natuuronderzoek 5 december Versie 3.0

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding Doel 2 2 Methode Beschermde gebieden Beschermde soorten 3 3 Locatie en activiteiten Locatie Activiteiten 6 4 Beschermde gebieden Aanwezigheid beschermde gebieden Effecten op beschermde gebieden 7 5 Beschermde soorten Planten Vogels Grondgebonden zoogdieren Vleermuizen Amfibieën en Reptielen Vissen Ongewervelden Samenvatting 21 6 Conclusies Beschermde gebieden Beschermde soorten 22 7 Bronnen 24 Colofon 25 Flora- en faunawet 1 Rode Lijst 3 Natuurbeschermingswet 3 EHS 3

3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Doel ProRail heeft het voornemen om het emplacement in het hart van Beverwijk aan te passen. In 2011heeft Movares voor het bestemmingsplan spoorlijn Beverwijk een natuuronderzoek uitgevoerd. De houdbaarheid van onderzoeksgegevens voor streng beschermde soorten (tabel 3 van de Flora- en faunawet) is 3 jaar. Deze grens is inmiddels bereikt. Bovendien is de bestemmingsplangrens enigszins aangepast ten opzichte van het plangebied in Voor het natuuronderzoek is daarom een update noodzakelijk. Hiervoor is het plangebied opnieuw onderzocht, zoals beschreven in voorliggende rapportage. Voor uitleg over het wettelijke kader wordt verwezen naar bijlage 1. Doel van de voorliggende rapportage is een update te leveren van het in 2011 uitgevoerde natuuronderzoek op basis van de nieuwe begrenzing.

4 2 Methode Voor het natuuronderzoek zijn de volgende werkzaamheden verricht: Beschrijving locatie en voorgenomen activiteiten (hfdst 3); Beschrijving nabijgelegen beschermde gebieden en effectbepaling van de voorgenomen ingreep op deze gebieden (hfdst 4); Bureaustudie, oriënterend veldbezoek, effectbepaling en vaststellen vervolgstappen ten aanzien van beschermde soorten. Deze stappen zijn per soortgroep doorlopen (hfdst 5); Opstellen conclusies (hfdst 6). Hieronder wordt de gehanteerde methode voor de beschermde gebieden en beschermde soorten besproken: 2.1 Beschermde gebieden 2.2 Beschermde soorten In GIS is de ligging van het plangebied geprojecteerd op locaties van beschermde gebieden (Natura 2000, beschermde natuurmonumenten en EHS). Voor de effectbepaling is naast ruimtebeslag op beschermd gebied, ook gekeken naar mogelijke indirecte effecten. Dit betreft de externe werking van het project. Dit is van toepassing op Natura 2000 gebieden. Hierbij wordt bijvoorbeeld gekeken naar een eventuele (tijdelijke) toename van geluid waardoor effecten op naastgelegen beschermd gebied optreden. Op basis van de effectbepaling is aangegeven welke vervolgstappen nodig zijn. Hierbij wordt gedacht aan nader onderzoek, het aanvragen van een vergunning in het kader van de Natuurbeschermingswet of het doorlopen van de nee-tenzij procedure voor EHS gebied. Bureaustudie In het kader van het project Beverwijk zijn al verschillende onderzoeken uitgevoerd. In 2007 is een deel van het plangebied onderzocht (Arcadis 2007). In 2011 is het gehele plangebied onderzocht (Movares 2011), met uitzondering van de nieuwe locaties door de nieuwe begrenzing. Op basis van deze bestaande rapporten, aangevuld met recente inventarisatiegegevens, wordt er een beeld gevormd van de aanwezige natuurwaarden. Als uitgangspunt hierbij is aangehouden dat wordt gekeken naar de aanwezigheid van beschermde soorten binnen het uurhok (5 x 5 km) van de projectlocatie, en naar aangrenzende uurhokken. Veldbezoek Er zijn voor de update van het natuuronderzoek 4 veldbezoeken uitgevoerd. In een oriënterend onderzoek is de mogelijke aanwezigheid van beschermde planten, vogels met jaarrond beschermde nesten, grondgebonden zoogdieren, reptielen en amfibieën onderzocht. Daarnaast is onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van beschermde soorten vissen door middel van elektrisch vissen. Verder hebben er ten behoeve van vleermuizen 2 avondbezoeken plaatsgevonden. In de onderstaande tabel zijn de data van de veldbezoeken weergegeven.

5 Tabel 1: data van de verschillende onderzoeken per soortgroep. Onderzochte soortgroep Data planten Vogels met jaarrond beschermde nesten grondgebonden zoogdieren reptielen en amfibieën vissen vleermuizen Planten Tijdens het oriënterend veldbezoek is gekeken naar de geschiktheid van bermen voor beschermde soorten planten. Vogels Tijdens een oriënterend onderzoek is het plangebied onderzocht op de aanwezigheid van horsten of holten die door vogels met jaarrond beschermde nesten kunnen worden gebruikt. Vleermuizen Uit het natuuronderzoek uit 2011 kwam naar voren dat een deel van het plangebied wordt gebruikt als foerageergebied en vliegroute. Voor dit onderzoek is een update uitgevoerd door middel van twee avondbezoeken m.b.v. een batdetector in de periode juni/juli - september. Hierbij is het vleermuisprotocol gevolgd. Tijdens het oriënterend onderzoek is gekeken of holten in het plangebied aanwezig zijn die door vleermuizen als verblijfplaats kunnen worden gebruikt. Tabel 2: Overzichtstabel met de data en weersomstandigheden van de uitgevoerde onderzoeksrondes. Datum Tijdstip Weersomstandigheden s avonds windkracht 1-2, droog, zwaarbewolkt, ca.21 C s avonds windstil, voornamelijk droog, af en toe een zeer licht buitje, zwaarbewolkt, ca.19 C Amfibieën Tijdens het oriënterend veldbezoek zijn de sloten beoordeeld op geschiktheid voor amfibieën In geschikte sloten is (met behulp van een schepnet) gevist om te zien of larven van beschermde soorten in de sloot aanwezig zijn. Onderzoek naar kooractiviteit was gezien de tijd van het jaar niet meer mogelijk. Indien geschikte sloten worden aangetroffen maar er geen larven worden gevangen dan dient, om de soort volgens de soortenstandaard uit te kunnen sluiten, in het voorjaar 2015 onderzoek naar kooractiviteit uitgevoerd te worden.

6 Vissen In het plangebied liggen een aantal sloten die te breed zijn om te vissen met een standaard visnet. Alle sloten zijn daarom geïnventariseerd door middel van elektrisch vissen. Effectbepaling beschermde soorten Op basis van de gegevens uit de bureaustudie en het oriënterende veldbezoek heeft een beoordeling plaatsgevonden van de effecten van de voorgenomen ingreep op de beschermde natuurwaarden in (de omgeving van) het plangebied. Vervolgstappen Op basis van de effectbepaling zijn de vervolgstappen vastgesteld. Hierbij is per soortgroep aangegeven of er een ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet is benodigd. Indien nodig wordt aangegeven of er eerst nog aanvullend veldonderzoek moet worden uitgevoerd. Indien nodig wordt aangegeven welke maatregelen kunnen worden genomen om overtreding van verbodsbepalingen te voorkomen of te verzachten (mitigerende maatregelen).

7 3 Locatie en activiteiten 3.1 Locatie De onderzochte locatie ligt aan de oostkant van Beverwijk (provincie Noord-Holland) zoals aangegeven in figuur 1. Het betreft het spoor ten oosten van station Beverwijk tussen kilometrering 12.2 en Dit deel van het spoor ligt ten oosten en ten westen van de Sint Aagtendijk. Ten noorden van het spoor ligt de spoorsingel en ten zuiden van het spoor de A22. Figuur 1: Luchtfoto met hierin de ligging van de planlocatie met rood aangegeven (bron: Geoserver) 3.2 Activiteiten Ten behoeve van de aanpassing aan het emplacement vinden er werkzaamheden aan het spoor en de omgeving plaats. Ten westen van de Sint Aagtendijk wordt een fietspad en voetgangerspad aangelegd. Deze zal onder de Spoorsingel en het spoor doorgaan en op de Aagtenpoort uitkomen. Voor de aanleg van deze onderdoorgang zal de Spoorsingel worden aangepast. Hiervoor worden watergangen gedeeltelijk gedempt en bomen aan de noordzijde van het spoor en aan de zuidzijde van het spoor worden gekapt. Voor de uitbreiding van het spoor vinden er mogelijk werkzaamheden plaats aan de taluds van de sloten ten noorden van het spoor. Ten noorden en ten zuiden van het spoor vindt watercompensatie plaats.

8 4 Beschermde gebieden In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de aanwezigheid van beschermde natuurgebieden nabij de projectlocatie. Vervolgens wordt ingegaan op mogelijke effecten van de voorgenomen ingreep op deze gebieden. 4.1 Aanwezigheid beschermde gebieden 4.2 Effecten op beschermde gebieden Er zijn geen Natura 2000-gebieden en beschermde natuurmonumenten binnen een straal van 3 kilometer van het plangebied aanwezig. Daarnaast liggen geen gebieden van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) binnen het plangebied. Het dichtstbijzijnde EHS-gebied ligt 2 kilometer vanaf het plangebied (Provincie Noord Holland). In 2007 was een ecologische verbindingszone (evz.) in het plangebied gepland. Deze zou dwars door het plangebied van Beverwijk naar de Wijkermeerpolder lopen (Arcadis, 2007). Deze verbindingszone is nog niet gerealiseerd. Binnen een straal van 3 km is geen Natura 2000-gebied of beschermd natuurmonument aanwezig. Negatieve effecten op deze beschermde gebieden door de voorgenomen werkzaamheden worden dan ook niet verwacht. Een vergunning in het kader van de Natuurbeschermigswet is dan ook niet nodig. De EHS ligt op een afstand van 2 kilometer vanaf het plangebied. Er treedt geen ruimtebeslag op. Gezien de afstand tussen de EHS en het plangebied worden er geen negatieve effecten van de werkzaamheden op dit gebied verwacht.

9 Figuur 2: Ligging Plangebied (rood) ten opzichte van de EHS (groen) en Natura 2000 (blauw gearceerd).

10 5 Beschermde soorten In dit hoofdstuk wordt per soortgroep aangegeven welke beschermde soorten er op basis van de bureaustudie en het oriënterend veldbezoek in en nabij de projectlocatie worden verwacht. Voor de update van het bureauonderzoek is gebruik gemaakt van de meest recente inventarisatiegegevens. Vervolgens wordt per soortgroep ingegaan op mogelijke effecten die door de werkzaamheden op kunnen optreden. Tot slot wordt per soortgroep aangegeven welke vervolgstappen er nodig zijn (zoals maatregelen, nader onderzoek of aanvraag ontheffing). Het hoofdstuk eindigt met een overzicht van de soorten waar op de projectlocatie rekening mee moet worden gehouden. 5.1 Planten Resultaten bureaustudie In de directe omgeving van het plangebied zijn verschillende soorten licht en/of streng beschermde soorten planten (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) waargenomen (zie tabel 3). Tijdens het veldonderzoek in 2001 is de grote kaardebol in het plangebied aangetroffen ter hoogte van km (noordkant spoor) en km 12.8 (zuidkant spoor). Dit is een soort van tabel 1 van de Flora- en faunawet. Hiervoor geldt een vrijstelling bij ruimtelijke projecten. Er zijn geen licht en/of streng beschermde planten (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) tijdens het veldbezoek aangetroffen. Tabel 3: Strenger beschermde plantensoorten die in de omgeving van het plangebied voorkomen (bron: Tabel Soort FF-Wet 2 bijenorchis 2 bokkenorchis 2 daslook 2 gele helmbloem 2 grote keverorchis 2 harlekijn 2 hondskruid 2 klein glaskruid 2 lange ereprijs 2 moeraswespenorchis 2 muurbloem 2 parnassia 2 prachtklokje 2 rapunzelklokje 2 rietorchis 2 ruig klokje 2 stengelloze sleutelbloem 2 stijf hardgras 2 tongvaren 2 wilde marjolein

11 Resultaten veldbezoek Het projectgebied bestaat grotendeels uit een ruige vegetatie van onder andere riet, koninginnenkruid, guldenroede, braam, distels en brandnetels. Tussen de sporen in staat een wat schralere vegetatie met soorten als hazepootje, sint janskruid, kruipend stalkruid, groot kaasjeskruid en vlasbekje. Op een oude muur langs het spoor is muurvaren aangetroffen. Foto 1: muurvaren

12 In het plangebied zijn meerdere exemplaren van de beschermde grote kaardenbol aangetroffen (tabel 1 soort van de Flora- en faunawet). Deze soort is in de berm naast de spoorovergang Sint Aagtendijk, de noordelijke spoorberm ten oosten van de Sint Aagtendijk en de zuidelijke spoorberm ten westen van de Sint Aagtendijk Foto 2: Grote kaardenbol ter hoogte van de spoorovergang Sint Aagtendijk Daarnaast zijn in het plangebied twee exemplaren van de zwanenbloem aangetroffen (tabel 1 soort van de Flora- en faunawet). Deze bevonden zich langs de watergang aan de zuidzijde van het terrein van de motorclub aan de Sint Aagtendijk. Er zijn geen andere beschermde planten aangetroffen. Effectbespreking In het projectgebied zijn tijdens het veldbezoek de algemeen beschermde plantensoorten de grote kaardenbol en zwanenbloem aangetroffen. Beide soorten zijn opgenomen in tabel 1 van de Flora- en faunawet. Hiervoor geldt een vrijstelling bij ruimtelijke projecten. Er zijn geen licht en/of streng beschermde planten (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) aangetroffen. Deze worden op basis van biotoop en verspreiding ook niet verwacht. Derhalve worden er geen negatieve effecten door de voorgenomen werkzaamheden op licht en/of streng beschermde soorten planten verwacht. 5.2 Vogels Resultaten bureaustudie In de omgeving van het plangebied komen broedvogelsoorten voor waarvan 5-7 soorten zijn opgenomen op de Rode lijst (SOVON, 2002). Tijdens de onderzoeken in 2007 en 2011 zijn geen (nesten van) vogels met jaarrond beschermde nesten in het plangebied aangetroffen (Arcadis 2007; Movares Resultaten veldbezoek Er zijn tijdens het veldbezoek geen horsten of holten in het plangebied aangetroffen die kunnen dienen als nestplaats voor vogels met jaarrond beschermde nesten. Binnen en rond het plangebied zijn bomen, struiken en ruigten aanwezig die geschikt zijn als broedbiotoop voor diverse broedvogels.

13 Foto 3: een aangetroffen nest van de zwarte kraai Effectbespreking Indien er tijdens de broedperiode bomen of ruigtevegetatie wordt verwijderd kunnen broedende vogels worden verstoord. Dit is in strijd met de Flora- en faunawet. In de te verwijderen bomen zijn geen horsten of holten aangetroffen die kunnen worden gebruikt als nestplaats door vogels met jaarrond beschermde nesten. Er worden derhalve geen effecten op vogels met jaarrond beschermde nesten verwacht. Vervolgstappen Om effecten op broedende vogels te voorkomen dienen werkzaamheden waarbij bomen/struiken/vegetatie worden verwijderd, buiten het broedseizoen (ca 15 maart 15 juli) te worden uitgevoerd. Indien werken buiten het broedseizoen niet mogelijk is, moet door een ter zake kundige worden gecontroleerd of er in te verwijderen bomen/struiken/vegetatie broedende vogels aanwezig zijn. Indien effecten op broedende vogels niet kunnen worden uitgesloten mag er niet gewerkt worden. 5.3 Grondgebonden zoogdieren Resultaten bureaustudie In de onderstaande tabel zijn de licht en/of streng beschermde soorten grondgebonden zoogdieren (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) weergegeven waarvan waarnemingen in de omgeving van het plangebied bekend zijn. Tijdens de onderzoeken in 2007 en 2011 zijn licht en/of streng beschermde soorten grondgebonden zoogdieren (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) in het plangebied aangetroffen. Tabel 4: Strenger beschermde soorten grondgebonden zoogdieren die in de omgeving van het plangebied voorkomen (bron: Tabel Soort FF-Wet 3 boommarter 3 das 2 eekhoorn 3 noordse woelmuis 3 waterspitsmuis

14 Resultaten veldbezoek Er zijn tijdens het veldbezoek geen licht tot streng beschermde zoogdieren (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) aangetroffen. In de directe omgeving zijn waarnemingen van de zwaar beschermde noordse woelmuis en waterspitsmuis bekend. Het biotoop in het plangebied is echter niet geschikt voor deze soorten. Kansrijke plekken voor de waterspitsmuis zijn brede moerasachtige stroken (>5 meter) langs watergangen met een behoorlijke watervegetatie en ruig begroeide oevers. Deze komen in het plangebied niet voor ( zie foto 4). De oevers zijn wel ruig begroeid, maar de moerasvegetatie is niet breed genoeg. De oevers gaan snel over in droger biotoop. Bovendien is er weinig watervegetatie aanwezig. De noordse woelmuis is gevoelig voor concurrentie van andere woelmuizen. Deze soort komt daarom alleen voor in (door water) geïsoleerde gebieden waar andere woelmuizen niet kunnen komen. Dit is niet het geval in het plangebied. Op basis van het biotoop worden de waterspitsmuis en noordse woelmuis dan ook niet in het plangebied verwacht. Foto 4: sloot aan de zuidwest zijde van het plangebied. In het plangebied worden wel diverse algemeen beschermde grondgebonden zoogdieren, zoals egel, mol en huisspitsmuis (tabel 1 soorten van de Flora- en faunawet) verwacht. Effectbespreking In het plangebied worden alleen algemeen beschermde soorten grondgebonden zoogdieren (tabel 1 van de Flora- en faunawet) verwacht. Deze worden mogelijk door de werkzaamheden verstoord. In de omgeving is voldoende biotoop aanwezig waar deze dieren naar kunnen uitwijken. Vervolgstappen In het plangebied worden algemeen beschermde grondgebonden zoogdieren (tabel 1 van de Flora- en faunawet) voor. Voor soorten van tabel 1 van de Flora- en faunawet geldt een vrijstelling bij ruimtelijke projecten. Een ontheffing is het kader van de Floraen faunawet is niet nodig. Wel dient rekening te worden gehouden met de zorgplicht (artikel 2 van de Flora- en faunawet). Dit kan door bij werkzaamheden waarbij vegetatie wordt verwijderd vanaf één kant te werken, zodat aanwezige dieren in de gelegenheid zijn om te ontkomen.

15 5.4 Vleermuizen Resultaten bureaustudie In de onderstaande tabel zijn de vleermuissoorten weergegeven waarvan waarnemingen in de omgeving van het plangebied bekend zijn. Alle inheemse vleermuizen zijn opgenomen in tabel 3 van de Flora- en faunawet. In 2011 zijn in het plangebied verschillende vleermuissoorten aangetroffen. Het gaat om de: gewone dwergvleermuis ruige dwergvleermuis laatvlieger rosse vleermuis De gewone dwergvleermuis is met name foeragerend tussen het spoor en de A22 aangetroffen. Van de rosse vleermuis is ten noordwesten van het plangebied een korte vliegroute waargenomen. Tabel 5: Vleermuissoorten die in de omgeving van het plangebied voorkomen (bron: Tabel Soort FF-Wet 3 baardvleermuis 3 franjestaart 3 gewone dwergvleermuis 3 gewone grootoorvleermuis 3 laatvlieger 3 meervleermuis 3 rosse vleermuis 3 ruige dwergvleermuis 3 watervleermuis Resultaten veldbezoek In de bomen in (de directe omgeving van) het plangebied zijn geen holten aangetroffen die kunnen dienen als verblijfplaats van vleermuizen. Binnen het plangebied zijn de laatvlieger, gewone dwergvleermuis en rosse vleermuis waargenomen (zie figuur 3 en 4 en tabel 6 en 7). Het gebied tussen het spoor en de A22 en de zone ten noorden van het spoor is in gebruik als foerageergebied voor zowel de laatvlieger, gewone dwergvleermuis en rosse vleermuis. Naast foerageergebied maakt het plangebied deel uit van vliegroute voor de laatvlieger. Het betreft de bomenrij langs de A22. Het betreft waarschijnlijk een cruciale vliegroute. Er zijn in de directe omgeving weinig alternatieve vliegroutes aanwezig. De vliegroute uit het natuuronderzoek in 2011 van de rosse vleermuis langs de noordelijkste bomenrij bij kilometrering 12.3 is niet meer waargenomen.

16 Figuur 3: overzichtskaart waarnemingen bij tabel 6 (1 e bezoek op ) Tabel 6: overzicht waarnemingen bij figuur 3 (1 e bezoek op ) Deellocatie Soort Aantal Gedrag Richting A laatvlieger 1 overvliegend noord B gewone 1 dwergvleermuis foeragerend C gewone 1 dwergvleermuis foeragerend D gewone 1 E dwergvleermuis laatvlieger gewone dwergvleermuis 1 2 overvliegend foeragerend foeragerend F 1 laatvlieger wegvliegend G laatvlieger 2 foeragerend/overvliegend oost H gewone 3 foeragerend dwergvleermuis 1 rosse vleermuis foeragerend I J K gewone dwergvleermuis rosse vleermuis gewone dwergvleermuis gewone dwergvleermuis (exemplaar van E) zuid langs bomen en boven water boven veld 2-3 foeragerend langs bomen en boven water 1 overvliegend 1 overvliegend 2 foeragerend

17 Figuur 4: overzichtskaart waarnemingen bij tabel 7 (2 e bezoek op ) Tabel 7: overzicht waarnemingen bij figuur 4 (2 e bezoek op ) Deellocatie Soort Aantal Gedrag Richting B gewone 1-2 dwergvleermuis foeragerend C gewone 1 dwergvleermuis foeragerend D gewone dwergvleermuis gewone 1 1 foeragerend overvliegend dwergvleermuis G laatvlieger >9 overvliegend oost H gewone dwergvleermuis rosse vleermuis foeragerend foeragerend I gewone 3-4 foeragerend dwergvleermuis J gewone dwergvleermuis 1 foeragerend Effectbespreking Het gebied tussen het spoor en de A22 en de zone ten noorden van het spoor is in gebruik als foerageergebied voor zowel de laatvlieger, gewone dwergvleermuis en rosse vleermuis. Er zijn in de omgeving voldoende alternatieve foerageergebieden aanwezig.

18 Naast foerageergebied maakt het plangebied deel uit van vliegroute voor de laatvlieger. Het betreft de bomenrij langs de A22. Waarschijnlijk is deze vliegroute een cruciale vliegroute. De bomenrij valt binnen de bestemming groen. Het is nog niet duidelijk of deze bomen worden gekapt. Indien de bomen moeten worden gekapt, is er een ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet noodzakelijk. Indien de bomenrij intact blijft, worden geen nadelige effecten verwacht. Bij gebruik van kunstlicht (tijdens de werkzaamheden of door de nieuwe inrichting) kan verstoring optreden op verblijfplaatsen in de directe omgeving en foeragerende of passerende vleermuizen. Vervolgstappen Binnen het plangebied bevind zich een bomenrij die in gebruik is als vliegroute voor de laatvlieger. Het betreft de bomenrij langs de A22. Het gaat hier waarschijnlijk om een cruciale vliegroute. In de directe omgeving zijn weinig alternatieven voor deze vliegroute aanwezig. De bomen vallen onder de bestemming groen. Het is nog niet duidelijk of deze bomen worden gekapt. Indien de bomen moeten worden gekapt, is er een ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet noodzakelijk. Indien de bomenrij intact blijft, worden er geen nadelige effecten verwacht. Om te voorkomen dat door gebruik van kunstlicht (tijdens de werkzaamheden of door de nieuwe inrichting) verstoring optreedt op verblijfplaatsen in de directe omgeving, foeragerende of passerende dieren, dient gebruik te worden gemaakt van gerichte verlichting. Hierbij dient lichtval op bomen en gebouwen te worden vermeden. 5.5 Amfibieën en Reptielen Resultaten bureaustudie In de onderstaande tabel zijn de licht en/of streng beschermde soorten reptielen en amfibieën (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) weergegeven waarvan waarnemingen in de omgeving van het plangebied bekend zijn. In 2007 en 2011 zijn in het plangebied geen licht en/of streng beschermde soorten reptielen en amfibieën (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) waargenomen. Wel is in 2007 de gewone pad en in 2011 bruine kikker, bastaardkikker en kleine watersalamander waargenomen (Arcadis 2007; Movares 2011). Dit zijn alle algemeen beschermde soorten amfibieën (tabel 1 van de Flora- en faunawet). Tabel 8: Strenger beschermde soorten die in de omgeving van het plangebied voorkomen (bron: Tabel Soort FF-Wet 3 hazelworm 3 zandhagedis 3 poelkikker 3 rugstreeppad

19 Resultaten veldbezoek Er zijn tijdens het veldbezoek geen reptielen waargenomen. Op basis van biotoop en verspreiding worden deze ook niet in het plangebied verwacht. In het plangebied worden bovendien geen licht en/of streng beschermde soorten amfibieën (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) verwacht. Het projectgebied is wel geschikt voor algemeen beschermde amfibiesoorten (tabel 1 van de Flora- en faunawet). Er zijn voldoende uitwijkmogelijkheden in de omgeving voor deze soorten. Effectbespreking In het plangebied worden geen reptielen en licht en/of streng beschermde amfibieën verwacht (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet). Negatieve effecten op deze soortend oor de voorgenomen werkzaamheden treden dan ook niet op. Algemeen beschermde soorten amfibieën (tabel 1 van de Flora- en faunawet) komen wel voor in het plangebied. In de directe omgeving blijft echter voldoende alternatief biotoop bewaard. Vervolgstappen In het plangebied komen algemeen beschermde soorten amfibieën (tabel 1 van de Flora- en faunawet) voor. Voor soorten van tabel 1 van de Flora- en faunawet geldt een vrijstelling bij ruimtelijke projecten. Een ontheffing is het kader van de Flora- en faunawet is niet nodig. Wel dient rekening te worden gehouden met de zorgplicht (artikel 2 van de Flora- en faunawet). Dit kan door bij werkzaamheden waarbij vegetatie wordt verwijderd vanaf één kant te werken, zodat aanwezige dieren in de gelegenheid zijn om te ontkomen 5.6 Vissen Resultaten bureaustudie In de onderstaande tabel zijn de licht en/of streng beschermde soorten vissen (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) weergegeven waarvan waarnemingen in de omgeving van het plangebied bekend zijn. In 2007 is de bittervoorn en kleine modderkruiper in het plangebied aangetroffen (Arcadis 2007). Deze soorten zijn in het onderzoek van 2011 niet meer waargenomen (Movares 2011). Tabel 9: Strenger beschermde vissoorten die in de omgeving van het plangebied voorkomen (bron: Tabel Soort FF-Wet 3 bittervoorn 2 kleine modderkruiper 2 rivierdonderpad

20 Resultaten veldbezoek Er is op een visonderzoek uitgevoerd. De watergang was zeer brak van aard, met veel bagger. Bij het onderzoek zijn enkel soorten als ruisvoorn, paling, snoek en tiendoornige stekelbaarsje aangetroffen. Geen van deze soorten is beschermd onder de Flora- en faunawet. Foto 5: paling Effecten In het plangebied zijn geen beschermde soorten vissen aangetroffen. Negatieve effecten op deze soortgroep worden dan ook niet verwacht. Vervolgstappen In het plangebied zijn geen beschermde soorten vissen waargenomen. Vervolgstappen voor deze soortgroep is dan ook niet noodzakelijk. 5.7 Ongewervelden Resultaten bureaustudie In de onderstaande tabel zijn de licht en/of streng beschermde soorten ongewervelde (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet) weergegeven waarvan waarnemingen in de omgeving van het plangebied bekend zijn. De rouwmantel heeft een voorkeur voor gevarieerde, open bossen met wilgen op vochtige, zonnige plaatsen en bosranden. De soort is sinds 1964 in Nederland verdwenen als standvlinder. Sindsdien worden alleen nog zwervende vlinders gezien. In 2007 en 2011 zijn geen beschermde ongewervelde waargenomen (Arcadis 2007; Movares 2011).

21 Tabel 10: licht en/of streng beschermde soorten ongewervelden die in de omgeving van het plangebied voorkomen (bron: Tabel Soort FF-Wet 3 rouwmantel Resultaten veldbezoek Tijdens het laatste veldbezoek zijn geen beschermde soorten ongewervelden aangetroffen. Gezien biotoop en verspreiding worden deze ook niet in het plangebied verwacht. Effectbespreking Er worden geen beschermde soorten ongewervelde in het plangebied verwacht. Negatieve effecten door de voorgenomen werkzaamheden treden dan ook niet op. Vervolgstappen Er zijn voor beschermde ongewervelden geen vervolgstappen benodigd

22 5.8 Samenvatting In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de beschermde soorten waarmee op de planlocatie rekening moet worden gehouden. Dit is gebaseerd op bestaande gegevens en het veldbezoek. Tabel 11: Beschermde soorten die binnen de planlocatie worden verwacht op basis van bestaande gegevens en het veldbezoek. Planten Vogels Grondgebonden zoogdieren Vleermuizen grote kaardebol, zwanenbloem broedvogels algemeen De watergangen, bomen en beplanting in het plangebied worden in het broedseizoen gebruikt als nestplaats door broedvogels algemene soorten vliegroute laatvlieger Tabel 1 algemene soorten X X Tabel 2 Licht beschermde soorten Tabel 3 Streng bescherm de soorten X Vogels X foerageergebied laatvlieger, gewone dwergvleermuis en rosse vleermuis X Amfibieën algemene amfibieën zoals kleine watersalamander, gewone pad, bastaardkikker en bruine kikker X Uit de volgende soortgroepen zijn geen beschermde soorten aangetroffen of te verwachten: vogels met jaarrond beschermde nesten reptielen vissen ongewervelden

23 6 Conclusies In onderstaande paragrafen worden de conclusies en aanbevelingen uit de quickscan besproken. 6.1 Beschermde gebieden 6.2 Beschermde soorten In of nabij het plangebied ligt geen Natura 2000 gebied. De EHS ligt op een afstand van 2 kilometer vanaf het projectgebied. Gezien de afstand tussen de EHS en het projectgebied worden er geen negatieve effecten van de werkzaamheden op dit gebied verwacht. Ontheffing Flora- en faunawet Er is ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet benodigd indien het project resulteert in handelingen die strijdig zijn met de verbodsbepalingen. Dit geldt alleen voor licht en/of streng beschermde soorten (tabel 2/3 van de Flora- en faunawet). Voor algemene soorten (tabel 1 van de Flora- en faunawet) geldt bij ruimtelijke ontwikkelingen en bestendig beheer en onderhoud een algemene vrijstelling. De bomenrij langs de A22 is waarschijnlijk een cruciale vliegroute voor de laatvlieger. In de directe omgeving zijn geen alternatieven voor deze bomenrij. Indien de bomenrij langs de A22 voor de werkzaamheden moet worden gekapt, is hiervoor een ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet benodigd. Voor de overige soortgroepen geldt dat er voor de uitvoering van de werkzaamheden geen ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet is benodigd. Wel dient rekening te worden gehouden met onderstaande maatregelen. Maatregelen Om effecten op beschermde soorten zoveel mogelijk te voorkomen worden in ieder geval de volgende maatregelen voorgesteld: Om effecten op broedende vogels te voorkomen dienen werkzaamheden waarbij bomen/struiken/vegetatie worden verwijderd, buiten het broedseizoen te worden uitgevoerd. Voor het broedseizoen geldt geen vaste periode. Het verschilt per soort. Veel vogelsoorten broeden ongeveer tussen 15 maart en 15 juli. Indien werken buiten het broedseizoen niet mogelijk is, moet door een ter zake kundige worden gecontroleerd of er in te verwijderen bomen/struiken/vegetatie broedende vogels aanwezig zijn. Indien effecten op broedende vogels niet kunnen worden uitgesloten mag er niet gewerkt worden. Om effecten op algemeen beschermde soorten kleine grondgebonden zoogdieren en amfibieën zoveel mogelijk te beperken dienen de werkzaamheden waarbij vegetatie wordt verwijderd van één kant uit te worden uitgevoerd zodat aanwezige dieren in de gelegenheid zijn om te ontkomen. Dit valt onder de zorgplicht. Om effecten op vissen zoveel mogelijk te beperken dient het dempen van watergangen uitgevoerd te worden vanaf het doodlopende einde naar het open einde toe. Dit om te voorkomen dat vissen en andere waterdieren worden ingesloten en zo geen kans krijgen te ontsnappen. Dit valt onder de zorgplicht.

24 Om te voorkomen dat door gebruik van kunstlicht (tijdens de werkzaamheden of door de nieuwe inrichting) verstoring optreedt op verblijfplaatsen van vleermuizen in de directe omgeving van het plangebied en foeragerende of passerende dieren, dient gebruik te worden gemaakt van gerichte verlichting. Hierbij dient lichtval op bomen en gebouwen te worden vermeden. Ten behoeve van de uitvoering wordt geadviseerd een werkprotocol op te stellen waarin de bovenstaande maatregelen zijn opgenomen.

25 7 Bronnen Arcadis, Aanvullend veldonderzoek Beverwijk naar voorkomen van rugstreeppad, vleermuizen en rietorchis effect analyse. Eindrapport 26 november 2007 Movares, Ecologisch onderzoek Aagtenpoort te Beverwijk. 14 oktober 2011 Korsten, E., Regelink, J.R Herkennen van potentiële vleermuiswaarden : in het kader van quickscans en andere ecologisch vooronderzoek. Zoogdierverenigingrapport Zoogdiervereniging, Nijmegen Limpens, H. & J. Regelink, R. Koelman, Vleermuizen en planologie (syllabus). Zoogdiervereniging VZZ, Arnhem.. Sovon, Atlas van de Nederlandse broedvogels. Internet

26 Colofon Opdrachtgever ProRail B.V. Uitgave Movares Nederland B.V. Divisie Ruimte, Mobiliteit en Infra Afdeling Planontwikkeling en Bouwprocessen: Omgeving en Conditionering Gebouw Daalse Kwint Daalseplein SX Utrecht Telefoon Ondertekenaar Schie, FM van Adviseur ecologie Projectnummer RM Opgesteld door Schie, FM van Versie: 1.0 Status vrijgegeven Naam: Paraaf: Datum: Opsteller drs. G. Vreeman Controleur drs. F.M. van Schie

27 Bijlage I Wettelijk kader en beleidskader De toets is gericht op de aanwezigheid van beschermde soorten en beschermde gebieden. De soortbescherming is in de wet geregeld middels de Flora- en faunawet. De gebiedsbescherming is geregeld middels de Natuurbeschermingswet (Natura 2000 gebieden en beschermde natuurmonumenten) en ten aanzien van de Ecologische Hoofdstructuur middels het beleid uit de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte. Flora- en faunawet Soortbescherming in Nederland is geregeld in de Flora- en faunawet. Deze wet is op 1 april 2002 in werking getreden en voorziet in de bescherming van een groot aantal in Nederland voorkomende planten en dieren. Voor de beschermde soorten geldt een aantal verbodsbepalingen zoals weergegeven in onderstaand kader. Artikel 8: Het is verboden beschermde planten te plukken, te verzamelen, af te snijden, te vernielen, te beschadigen, te ontwortelen of op een andere wijze van hun groeiplaats te verwijderen. Artikel 9: Het is verboden beschermde dieren te doden, te verwonden, te vangen, te bemachtigen of met het oog daarop op te sporen. Artikel 10: Het is verboden beschermde dieren opzettelijk te verontrusten. Artikel 11: Het is verboden nesten, holen of andere voortplantings- of vaste rust- of verblijfplaatsen van beschermde dieren te beschadigen, te vernielen, uit te halen, weg te nemen of te verstoren. Artikel 12: Het is verboden eieren van dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, te zoeken, te rapen, uit het nest te nemen, te beschadigen of te vernielen. Artikel 13: Het is verboden beschermde planten en dieren te vervoeren of onder zich te hebben. Zorgplicht Naast de verbodsbepalingen voor de in de wet genoemde beschermde soorten geldt voor alle in het wild voorkomende planten en dieren in Nederland de zorgplicht (artikel 2). Deze zorgplicht houdt in dat nadelige gevolgen voor flora en fauna zoveel mogelijk moeten worden voorkomen. Ontheffing Bij de Flora- en faunawet kan onder voorwaarden van het verbod op schadelijke handelingen worden afgeweken met een ontheffing of vrijstelling. De beschermde soorten zijn na het inwerking treden van de AMvB artikel 75 in 2005, verdeeld in drie

28 categorieën (tabellen) waarvoor verschillende toetsingscriteria gelden voor het verkrijgen van een ontheffing. Tabel 1 (algemene soorten) Het betreft beschermde soorten waarvan de gunstige staat van instandhouding niet in het geding is. Hiervoor geldt een vrijstellingsregeling als bij ingrepen sprake is van bestendig beheer en onderhoud of bestendig gebruik of ruimtelijke ontwikkelingen. Tabel 2 (overige / licht beschermde soorten) Het betreft beschermde soorten waarvoor een vrijstelling geldt wanneer gewerkt wordt volgens een door de minister van EZ goedgekeurde gedragscode. Wanneer er geen gedragscode is, zal ontheffing aangevraagd moeten worden. Voorwaarde is dat er geen afbreuk gedaan mag worden aan de gunstige staat van instandhouding van de soort (populatieniveau). Dit is de zogenaamde lichte toets. Tabel 3 (streng beschermde soorten) Het betreft streng beschermde soorten. Dit betreft soorten die zijn opgenomen in bijlage IV van de Europese Habitatrichtlijn. Daarnaast betreft het soorten die door Nederland aan deze lijst zijn toegevoegd middels een AMvB van artikel 75. Voor deze soorten wordt alleen ontheffing verleend als er aan een aantal voorwaarden wordt voldaan: Er is geen andere bevredigende oplossing, waarbij gezocht moet worden naar alternatieven voor de locatie of voor de ingreep; Er is sprake van een in of bij wet genoemd belang; Er wordt geen afbreuk gedaan aan de gunstige staat van de instandhouding van de soort; Er wordt zorgvuldig gehandeld ten aanzien van de soort. Deze criteria worden ook wel omschreven als de uitgebreide toets. Vogels Vogels maken geen onderdeel uit van de tabellen. Alle vogels zijn in dezelfde mate beschermd. Broedende vogels met nesten, eieren of niet vliegvlugge jongen zijn, in navolging van de Europese Vogelrichtlijn, strikt beschermd; voor verstoring van broedgevallen wordt in principe geen ontheffing gegeven. Als de werkzaamheden buiten het broedseizoen (circa 15 maart 15 augustus) plaatsvinden zal in het algemeen niet snel een ontheffing nodig zijn. Uitzondering zijn vogels met jaarrond beschermde nesten. Voor het verstoren, beschadigen of vernietigen van jaarrond beschermde vogelnesten is altijd een ontheffing benodigd, ook als de werkzaamheden buiten het broedseizoen plaatsvinden. Bij een ontheffingaanvraag, zal de uitgebreide toets zoals beschreven onder soorten van tabel 3 worden toegepast. Het in of bij wet genoemd belang moet in de Vogelrichtlijn zijn opgenomen. In augustus 2009 is door de Minister van (destijds) LNV nieuw beleid voor het beoordelingskader van Flora- en faunawetontheffingaanvragen aangekondigd. Met dit nieuwe beleid is een nieuwe vogellijst afgegeven. In deze vogellijst is onderscheid gemaakt tussen soorten waarvan de nesten jaarrond beschermd zijn (vogels van categorie 1 t/m 4) en soorten waarvoor de nesten niet jaarrond zijn beschermd, maar waarvoor wel inventarisatie gewenst is (vogels van categorie 5). Indien vogels uit de laatste groep in de projectlocatie aanwezig zijn moet een omgevingscheck gedaan worden om te kijken of in de directe omgeving voldoende alternatieven aanwezig zijn. Wanneer in de omgeving

29 onvoldoende broedbiotoop aanwezig is, zijn ook de nesten van soorten uit categorie 5 jaarrond beschermd (min LNV, augustus 2009). Functionaliteit behouden Door een wijziging in de beoordeling van ontheffingaanvragen in augustus 2009, is het mogelijk om te voorkomen dat een ontheffing nodig is. Dit is het geval wanneer mitigerende maatregelen er voor zorgen dat de functionele leefomgeving van dieren intact blijft. Dit betekent bijvoorbeeld dat er voorafgaand aan de ingreep nieuw leefgebied wordt gerealiseerd. Voor soorten van Bijlage IV van de Habitatrichtlijn en voor vogels kan dit van belang zijn omdat er alleen ontheffing kan worden verkregen bij een beperkt aantal belangen welke in respectievelijk de Habitatrichtlijn of Vogelrichtlijn worden aangegeven. Door uitspraken van de Raad van State (op 3 oktober 2012, uitspraak /1/A3 en 11 juli 2012, uitspraak ) moet een dergelijke werkwijze echter zorgvuldig worden onderbouwd waarbij er toch sprake kan zijn van een ontheffing. Rode Lijst Natuurbeschermingswet EHS Een Rode Lijst bevat een overzicht van soorten die uit Nederland zijn verdwenen of dreigen te verdwijnen. Dit wordt bepaald op basis van zeldzaamheid en/of negatieve trend. De lijsten worden periodiek vastgesteld door de minister van EZ. Rode lijsten hebben geen juridische status. Als een soort op de lijst komt, is deze niet automatisch beschermd. Daarvoor moet de soort worden aangewezen onder de Flora- en faunawet. De Rode lijsten helpen daarbij. Deze lijsten worden ook gebruikt om te toetsen of de beleidsdoelen over biodiversiteit worden gehaald ( Op 1 oktober 2005 is de gewijzigde Natuurbeschermingswet in werking getreden. Hiermee zijn de verplichtingen uit de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn, voor zover die zien op gebiedsbescherming, geïmplementeerd in het Nederlands recht. Directe toetsing aan de Vogel- en Habitatrichtlijn is daarmee niet meer aan de orde. Onder de gewijzigde Natuurbeschermingswet 1998 worden de Vogel- en Habitatrichtlijngebieden aangewezen en beschermd. Deze worden gezamenlijk Natura 2000-gebieden genoemd. Daarnaast worden Beschermde Natuurmonumenten en Wetlands aangewezen en beschermd. Voor activiteiten of projecten die schadelijk zijn voor de beschermde natuur geldt een vergunningplicht. Deze vergunningen worden verleend door de provincies of door de minister van EZ. Voor alle Natura 2000 gebieden worden beheerplannen opgesteld. Deze beheerplannen maken duidelijk welke activiteiten wel en niet mogelijk zijn in en om die gebieden. De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) is een netwerk van bestaande en nog te ontwikkelen natuurgebieden in Nederland. De EHS is als beleidsdoel opgenomen in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR). De SVIR vervangt verschillende rijksbeleidsstukken zoals de Nota Ruimte en de Nota Mobiliteit. De juridische borging van de nationale ruimtelijke belangen die in de SVIR worden aangewezen vindt plaats via het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro). De rijkslijn zoals verwoord in het SVIR en Barro is dat er bij EHS geen sprake is van externe werking. Provincies wijzen in hun structuurvisie de gebieden aan die onder de EHS vallen. In of in de nabijheid van EHS-gebied geldt het 'nee, tenzij'-principe: nieuwe plannen of projecten zijn niet toegestaan als ze de wezenlijke (potentiële)waarden en kenmerken van het EHS-gebied significant aantasten, tenzij er sprake is van redenen van groot openbaar belang en er geen reële alternatieven zijn. De schade dient in dat geval door

30 mitigerende maatregelen zoveel mogelijk beperkt te worden. De restschade dient te worden gecompenseerd. De planologische bescherming van de EHS vindt plaats in op basis van de Wet ruimtelijke ordening vast te stellen bestemmingsplannen.