Landschapsontwikkelingsplan

Transcriptie

1 Landschapsontwikkelingsplan Gemeente Overbetuwe Hoofdstuk 4. Toetsingskader

2 202 Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe

3 4 Toetsingskader 4.1 Wat is een toetsingskader? Het toetsingskader is een leidraad hoe omgegaan moet worden met ruimtelijke ontwikkelingen in relatie tot het landschap. Het geeft aan of bepaalde initiatieven in een gebied landschappelijk gewenst zijn, of juist niet. Of dat initiatieven juist een bijdrage kunnen leveren aan het behalen van de doelstellingen van het Landschapsontwikkelingsplan. Ook geeft het aan welke landschappelijke tegenprestaties geëist worden door de gemeente bij realisatie van een initiatief. Dit wordt gedaan door het stellen van randvoorwaarden - starre eisen - en richtlijnen - flexibel invulbare eisen. Let op! De toetsing aan het LOP maakt onderdeel uit van een integrale beoordeling/afweging van diverse belangen (ecologie, archeologie, economie en milieu etc.) en kan in deze afweging ondergeschikt zijn aan een ander belang Doelstellingen LOP De landschappelijke tegenprestaties dienen als investeringen in het landschap. Hierdoor dragen initiatieven en ontwikkelingen bij aan het realiseren van LOP-doelstellingen (hoofdstuk 2), om zodoende een kwalitatief hoogwaardig landschap te behouden of te versterken. Het toetsingskader vormt op deze manier niet alleen een toetsinstrument, maar tevens een passief instrument om het landschappelijk streefbeeld te bereiken, namelijk wanneer kansen zich aandienen. Actieve instrumenten om het landschappelijk streefbeeld te bereiken, komen in hoofdstuk 5 Uitvoeringsprogramma aan bod. 4.2 De praktijk Iedere ontwikkeling heeft door zijn ruimtelijke verschijningsvorm en gebruik een andere impact op het landschap. Ook de landschappelijke meerwaarde, die een ontwikkeling door investeringen in het landschap kan bereiken, is verschillend. Een camping heeft immers een andere impact dan een uitbreiding van een agrarisch erf. Maar voordat een initiatief aan het LOP wordt getoetst, wordt deze uiteraard eerst getoetst aan het bestemmingsplan. Dit leidt tot twee categorieën: 1. Ontwikkelingen die binnen het vigerende bestemmingsplan passen, worden geregeld met een bouw- of aanlegvergunning. Bijdrage aan de verwezenlijking van de doelstellingen van het LOP is hierbij op basis van vrijwilligheid en dus niet afdwingbaar, maar moet wel gestimuleerd worden. 2. Ontwikkelingen die niet passen binnen het bestemmingsplan maar mogelijk zijn via een ontheffingsbevoegdheid, wijzigingsbevoegdheid of een bestemmingsplanherziening. Hiervoor moet het LOP een toetsingskader geven. Daarbij kunnen landschappelijke randvoorwaarden gesteld worden, die een bijdrage leveren aan het verwezenlijken van de doelstellingen van het LOP. De initiatieven die in de tweede categorie vallen moeten dus getoetst worden aan dit toetsingskader Zes thema s Het toetsingskader is opgebouwd uit zes thema s: 1. Agrarisch. 2. Wonen en werken. 3. Infrastructuur. 4. Water, ecologie en landschapselementen. 5. Recreatie en toerisme. 6. Archeologie en cultuurhistorie. Deze thema s dekken alle mogelijke uiteenlopende initiatieven die aangedragen kunnen worden. Als er een ontwikkeling speelt, wordt bekeken binnen welk thema het initiatief valt. Valt het initiatief binnen de beoogde ontwikkeling volgens het LOP en is het landschappelijk gezien wenselijk? Zo ja (Ja, mits), dan geeft het toetsingskader aan hoe het initiatief, landschappelijk gezien, ontwikkeld dient te worden. Is het landschappelijk gezien minder wenselijk (nee tenzij), dan wordt aangegeven aan welke eisen het moet voldoen om landschappelijk gezien toch aanvaardbaar te zijn en welke tegenprestaties daarvoor geleverd moeten worden Zes voorbeeldinitiatieven Per thema is als voorbeeld één initiatief uitgewerkt. In de voorbeelden wordt aangegeven hoe landschappelijke tegenprestaties (randvoorwaarden en richtlijnen) vorm moeten krijgen in de zogenaamde landschappelijke inpassing. De voorbeelden uit dit toetsingskader zijn illustratief en moeten niet als letterlijk voorbeeld gehanteerd worden. Daarvoor is iedere plek en ieder initiatief te uniek. Op iedere plek in de gemeente leidt de landschappelijke inpassing tot een oplossing in maatwerk Landschapsplan Per initiatief moet maatwerk geleverd worden. Daarvoor moet, afhankelijk van de impact van het initiatief, een landschapsplan worden opgesteld. Dit plan bestaat uit: Een beknopte analyse van het landschap. Een landschappelijke schets / inrichtingsplan. Een ruimtelijke onderbouwing van het voornemen / inrichtingsplan. Soortkeuze; toepassen van streekeigen / inheemse soorten (zie beplantingslijst). Bij het uitwerken van het landschapsplan kan gebruik gemaakt worden van lokale kennis, vaak beschikbaar via Marithaime, Stichting Overbetuwe Groen Natuurlijk, etc. 4.3 Uitwerking thema s en voorbeeldinitiatieven De pagina s hierna omvatten de zes uitgewerkte thema s en voorbeeldinitiatieven in schemavorm. 1. Agrarische opstallen: Sleufsilo. 2. Wonen en werken: Functieverandering. 3. Infrastructuur: Tweebaansweg. 4. Water, ecologie en landschapselementen: Bos > 10 are. 5. Recreatie en toerisme: Camping. 6. Archeologie en cultuurhistorie: Limes. Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe 203

4 Thema Agrarisch Past niet in Bestemmingsplan Het initiatief is mogelijk met een ontheffingsbevoegdheid, een wijzigingsbevoegdheid of een bestemmingsplanherziening. Gebruiken, behoudend en sturend. Visie: Welk scenario geldt in dit gebied? Beleven, ontwikkelingsgericht en sturend. Past wel in Bestemmingsplan Bijdragen aan de doelstellingen van het LOP zijn op vrijwillige basis. Vrijlaten, vrijheid binnen bestaand beleid. Ja mits, Ontwikkelingen binnen dit thema zijn mogelijk; mits de ontwikkeling bijdraagt aan het verwezenlijken van de doelstellingen van het LOP. Voorbeelden van initiatieven binnen het thema Agrarisch: Schuren Stallen Kassen Graansilo s Sleufsilo s Mestsilo s Mestvaalt Paardenbak Agrarische hulpgebouwen Teeltondersteunende voorzieningen Hanteer daarbij de volgende richtlijnen*: - Ontwikkeling draagt bij aan het behoud dan wel versterking van de landschappelijke samenhang. - Duurzaam in stand houden, of zelfs herstellen of versterken van de landschappelijke identiteiten en kwaliteiten van de omgeving. - Bijdrage aan de cultuurhistorische ontwikkeling van de agrarische sector. Richtlijnen voor initiatief Onderwerpen die als basis dienen voor de nog nader te bepalen richtlijnen: * Gemeente kan aanvullende richtlijnen stellen. Voor alle initiatieven geldt dat er individueel gekeken wordt naar de mogelijkheden. Maatwerk is gewenst. - Massa - openheid - Type landschap - Maat en schaal - Beplantingsvorm - Beplantingskeuze 204 Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe

5 Voorbeeldinitiatief Sleufsilo Landschap In een open landschap. Richtlijn Initiatief tot het realiseren van een sleufsilo levert geen bijdrage aan het verwezenlijken van de LOP-doelstellingen en is dus landschappelijk niet wenselijk. Mocht er gemotiveerd van dit bovenstaande advies worden afgeweken, dan gelden de volgende randvoorwaarden voor het initiatief: - Geen aantasting van de waardevolle openheid. - Maat en schaal komt overeen met andere objecten (schuren/stallen) op het erf. - Realisatie sleufsilo op of aan de rand van het erf; geconcentreerd bij bebouwing. - Inrichting aansluiten op de erfindeling. - Sleufsilo ingepast op het erf en in de omgeving door toepassen erfbeplanting. - Beplanting vormt een sterk groen kader. De hoogte van beplanting kan variabel zijn, een (lage) plasdras-zone zorgt in dit landschap ook voor inpassing. - Beplantingskeuze is inheems (zie beplantingsadvies). In een kleinschalig landschap. Het initiatief tot het realiseren van een sleufsilo is niet in strijd met de LOP-doelstellingen en kan worden gerealiseerd binnen de volgende richtlijnen: - Maat en schaal komt overeen met andere objecten (schuren/stallen) op het erf. - Realisatie sleufsilo op of aan de rand van het erf; geconcentreerd bij bebouwing. - Inrichting aansluiten op de erfindeling. - Sleufsilo ingepast op het erf en in de omgeving door toepassen erfbeplanting. - Beplantingskeuze is inheems (zie beplantingsadvies). Indien er sprake is van een zichtlijn: - Beplantingsvorm, maat en schaal worden bepaald door de zichtlijn, waarbij de zichtlijn wordt behouden. Een voorbeeldschets van een sleufsilo ingepast in het landschap en het erf door de omzooming met bos. Het gaat hierbij niet om een zelfstandig ruimtelijk element, maar vormt onderdeel van het erf. Voorbeelden van schetsen van sleufsilo s, als onderdeel van het landschapsplan. Landschapsplan Maatwerk (schets + onderbouwing) Voor het opstellen van de schets en onderbouwing is het essentieel om integraal te kijken naar het gebied. Thema s zoals landbouw, wonen en werken, infrastructuur, water en ecologie, recreatie en toerisme, archeologie en cultuurhistorie dienen hierbij meegenomen te worden. Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe 205

6 Thema Wonen en Werken Past niet in Bestemmingsplan Het initiatief is mogelijk met een ontheffingsbevoegdheid, een wijzigingsbevoegdheid of een bestemmingsplanherziening. Gebruiken, behoudend en sturend. Visie: Welk scenario geldt in dit gebied? Beleven, ontwikkelingsgericht en sturend. Past wel in Bestemmingsplan Bijdragen aan de doelstellingen van het LOP zijn op vrijwillige basis. Vrijlaten, vrijheid binnen bestaand beleid. Voorbeelden van initiatieven binnen het thema Wonen en Werken: Atelier Praktijk aan huis Manege Functieverandering Nee tenzij, Ontwikkelingen binnen dit thema zijn landschappelijk gezien niet wenselijk. Mocht er gemotiveerd van dit bovenstaande advies worden afgeweken, dan gelden de volgende randvoorwaarden* voor het initiatief: - Geen afbreuk aan de waarden van natuur, landschap en cultuurhistorie in de omgeving. Ja mits, Ontwikkelingen binnen dit thema zijn mogelijk; mits de ontwikkeling bijdraagt aan het verwezenlijken van de doelstellingen van het LOP. Hanteer daarbij de volgende richtlijnen*: - Interactie met het landschap stimuleren, door gebruik te maken van de aanwezige waarden, zoals: - natuur, - landschap, - cultuurhistorie. * Gemeente kan aanvullende randvoorwaarden stellen. * Gemeente kan aanvullende richtlijnen stellen. Voor alle initiatieven geldt dat er individueel gekeken wordt naar de mogelijkheden. Maatwerk is gewenst. Landschappelijke richtlijnen voor initiatief Onderwerpen die als basis dienen voor de nog nader te bepalen richtlijnen: - Massa - openheid - Type landschap - Maat en schaal - Beplantingsvorm - Beplantingskeuze 206 Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe

7 Voorbeeldinitiatief Functieverandering Landschap In een open landschap. Richtlijn Het initiatief functieverandering waarbij stallen worden gesloopt en er een woning wordt teruggebouwd, is niet in strijd met de LOP-doelstellingen en kan worden gerealiseerd binnen de volgende richtlijnen: Sloop van stallen, waarvoor woning wordt teruggebouwd In een kleinschalig landschap. Het initiatief functieverandering waarbij stallen worden gesloopt en er een woning wordt teruggebouwd, is niet in strijd met de LOP-doelstellingen en kan worden gerealiseerd binnen de volgende richtlijnen: Een goed voorbeeld van een nieuwe woning ingepast in het landschap door terug te bouwen in de stijl van boerderij en bijgebouwen. De toepassing van erfbeplanting en slim gebruik van bestaande beplanting versterken de erfconstructie. - De nieuwe bebouwing maakt deel uit van het erf; of vormt een geheel nieuw erfensemble en sluit aan op de maat en schaal van omringende bebouwing. - Aanbrengen van erf- en kavelbeplanting, ter versterking van de karakteristieken van het landschap. Hier kan ook gekozen worden voor lage landschapselementen als hagen en plasdrasnatuur. - Bijbehorende activiteiten (bijv. parkeren)ingepast op het erf. - Aansluiten op karakteristieken (plaatselijke architectuur, cultuurhistorie, streekeigenbeplanting (zie beplantingsadvies). - De nieuwe bebouwing maakt deel uit van het erf; of vormt een geheel nieuw erfensemble en sluit aan op de maat en schaal van omringende bebouwing. - Aanbrengen van erf- en kavelbeplanting, ter versterking van de karakteristieken van het landschap. - Bijbehorende activiteiten (bijv. parkeren) ingepast op het erf. - Aansluiten op karakteristieken (plaatselijke architectuur, cultuurhistorie, streekeigenbeplanting (zie beplantingsadvies). Een voorbeeld van een schets van de erfinrichting bij functieverandering waarbij een nieuwe woning is bijgebouwd op het erf. De schets vormt een onderdeel van het landschapsplan. Landschapsplan Maatwerk (schets + onderbouwing) Voor het opstellen van de schets en onderbouwing is het essentieel om integraal te kijken naar het gebied. Thema s zoals landbouw, wonen en werken, infrastructuur, water en ecologie, recreatie en toerisme, archeologie en cultuurhistorie dienen hierbij meegenomen te worden. Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe 207

8 Thema Infrastructuur Past niet in Bestemmingsplan Het initiatief is mogelijk met een ontheffingsbevoegdheid, een wijzigingsbevoegdheid of een bestemmingsplanherziening. Gebruiken, behoudend en sturend. Nee tenzij, Ontwikkelingen binnen dit thema zijn landschappelijk gezien niet wenselijk. Mocht er gemotiveerd van dit bovenstaande advies worden afgeweken, dan gelden de volgende randvoorwaarden* voor het initiatief: - Ontwikkeling draagt bij aan het behoud dan wel versterking van de landschappelijke samenhang. - De ontwikkeling draagt bij aan een verbeterde beleving van het landschap. - Duurzaam in stand houden, of zelfs herstellen of versterken van de landschappelijke en ecologische identiteiten en kwaliteiten van een gebied. - Aansluiten bij het bestaande wandel- en fietsnetwerk. * Gemeente kan aanvullende randvoorwaarden stellen. Visie: Welk scenario geldt in dit gebied? Beleven, ontwikkelingsgericht en sturend. Past wel in Bestemmingsplan Bijdragen aan de doelstellingen van het LOP zijn op vrijwillige basis. Voor alle initiatieven geldt dat er individueel gekeken wordt naar de mogelijkheden. Maatwerk is gewenst. Vrijlaten, vrijheid binnen bestaand beleid. Ja mits, Ontwikkelingen binnen dit thema zijn mogelijk; mits de ontwikkeling bijdraagt aan het verwezenlijken van de doelstellingen van het LOP. Hanteer daarbij de volgende richtlijnen*: - Ontwikkeling draagt bij aan het behoud dan wel versterking van de landschappelijke samenhang. - De ontwikkeling draagt bij aan een verbeterde beleving van het landschap. - Duurzaam in stand houden, of zelfs herstellen of versterken van de landschappelijke en ecologische identiteiten en kwaliteiten van een gebied. - Bijdrage aan het bestaande wandel- en fietsnetwerk. * Gemeente kan aanvullende richtlijnen stellen. Landschappelijke richtlijnen voor initiatief Onderwerpen die als basis dienen voor de nog nader te bepalen richtlijnen: - Massa - openheid - Type landschap - Maat en schaal - Beplantingsvorm - Beplantingskeuze Voorbeelden van initiatieven binnen het thema Infrastructuur: Snelwegen Provinciale wegen Erftoegangswegen Wandelpaden (verhard en onverhard) Fietspaden Hoogspanningsleidingen UMTS-masten Spoorlijnen 208 Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe

9 Voorbeeldinitiatief Tweebaansweg Landschap In een open landschap. Richtlijn Het initiatief tot het realiseren tweebaansweg, is niet in strijd met de LOP-doelstellingen en kan worden gerealiseerd binnen de volgende richtlijnen: - Aansluitend op verkavelingsrichting / landschapskarakteristieken. - Vlak wegprofiel met al dan niet bermsloten aan beide kanten. - Onbeplant, alleen singels of laan bij een bebouwingscluster. Laagblijvende lijnvormige elementen zoals ruigtestroken en slootrandvegetaties zijn mogelijk. - Zorgvulig omgaan met plaatsing van verlichting en bebording. - Rotondes onbeplant laten - Beplantingskeuze is inheems (zie beplantingsadvies). In een kleinschalig landschap. Het initiatief tot het realiseren tweebaansweg, is niet in strijd met de LOP-doelstellingen en kan worden gerealiseerd binnen de volgende richtlijnen: - De lengte waarover de beplanting aanwezig is, is afhankelijk van de schaal van het landschap en hoeft niet aaneengesloten te zijn (wel minimaal 100 m.). - Begeleiding van de weg door laanbeplanting, boomgroepen, houtwallen, singels, fruitbomen en bos. - Vanaf de weg gezien een afwisseling van beslotenheid en zicht naar open ruimten. - Rotondes aanzetten met beplanting. Indien er sprake is van een zichtlijn: - Beplantingsvorm, maat en schaal worden bepaald door de zichtlijn, waarbij de zichtlijn wordt behouden. - Beplantingskeuze is inheems (zie beplantingsadvies). Een goed voorbeeld van een tweebaansweg in een open landschap. Door het vlakke wegprofiel en de afwezigheid van beplanting valt de weg niet op in het landschap. Dwarsprofiel: Oeverwallen. Een voorbeeld van een deeluitwerking van een weg. Landschapsplan Maatwerk (schets + onderbouwing) Voor het opstellen van de schets en onderbouwing is het essentieel om integraal te kijken naar het gebied. Thema s zoals landbouw, wonen en werken, infrastructuur, water en ecologie, recreatie en toerisme, archeologie en cultuurhistorie dienen hierbij meegenomen te worden. Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe 209

10 Thema Ecologie, Water en Landschapselementen Past niet in Bestemmingsplan Het initiatief is mogelijk met een ontheffingsbevoegdheid, een wijzigingsbevoegdheid of een bestemmingsplanherziening. Gebruiken, behoudend en sturend. Visie: Welk scenario geldt in dit gebied? Beleven, ontwikkelingsgericht en sturend. Past wel in Bestemmingsplan Bijdragen aan de doelstellingen van het LOP zijn op vrijwillige basis. Vrijlaten, vrijheid binnen bestaand beleid. Ja mits, Ontwikkelingen binnen dit thema zijn mogelijk; mits de ontwikkeling bijdraagt aan de doelstellingen van het LOP. Voorbeelden van initiatieven binnen het thema Ecologie, Water en Landschapselementen. Poelen Sloten / Kreken Waterberging Natuurvriendelijke oevers Nestkasten Houtwallen Bos Knotwilgen Windsingels Hanteer daarbij de volgende richtlijnen*: - Ondersteunt het creëren van een samenhangend netwerk van karakteristieke landschappen en beschermde natuurgebieden. - Ontsnippering van de ecologische waarden in het komgebied. - Behouden van de karakteristieken van het rivierenlandschap; - Gevarieerdheid en dynamiek van de uiterwaarden behouden en versterken. - Contrast tussen het binnendijkse komgebied en de uiterwaarden behouden. - Kleinschaligheid van de oeverwallen behouden en versterken. - Benutten van de ecologische potenties. - Waterkwaliteit van oppervlakte- en grondwater behouden en versterken. - Behoud van archeologische en cultuurhistorische waarden. Landschappelijke richtlijnen voor initiatief Onderwerpen die als basis dienen voor de nog nader te bepalen richtlijnen: * Gemeente kan aanvullende richtlijnen stellen. Voor alle initiatieven geldt dat er individueel gekeken wordt naar de mogelijkheden. Maatwerk is gewenst. - Massa - openheid - Type landschap - Maat en schaal - Beplantingsvorm - Beplantingskeuze 210 Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe

11 Voorbeeldinitiatief Bosaanleg > 10 are Landschap In een open landschap. Richtlijn Het initiatief Bosaanleg > 10 are draagt niet bij aan het verwezenlijken van de LOP-doelstellingen en is dus landschappelijk niet wenselijk. Mocht er gemotiveerd van dit bovenstaande advies worden afgeweken, dan gelden de volgende randvoorwaarden voor het initiatief: - De waardevolle openheid wordt niet aangetast door belemmering van het zicht. - Aanleg bos zorgt voor een versterking van de beleefbaarheid van het openlandschap (contrastvergroting). - Maat en schaal van het bos komt overeen met kavels in directe omgeving, waarin ecologische principes vormgegeven kunnen worden. - Aansluitend op kavelvorm. - Randen van het bos zijn voorzien van een mantel en een zoom. - Beplantingskeuze is inheems (zie beplantingsadvies). - Doelsoorten aanpassen op bestaande natuurwaarden. In een kleinschalig landschap. Het initiatief Bosaanleg > 10 are, is niet in strijd met de LOP-doelstellingen en kan worden gerealiseerd binnen de volgende richtlijnen: - Maat en schaal van het bos komt overeen met kavels in directe omgeving. - Aansluitend op kavelvorm. - Evenwicht in het landschap blijft behouden; verhouding massa - ruimte is in balans. - Randen van het bos zijn voorzien van een mantel en een zoom. - Beplantingskeuze is inheems (zie beplantingsadvies). Indien er sprake is van een zichtlijn: - Beplantingsvorm, maat en schaal worden bepaald door de zichtlijn, waarbij de zichtlijn wordt behouden. Een goed voorbeeld van bosaanleg > 10 are. De opbouw zoom, mantel, kern is sterk aanwezig. Een voorbeeld van een schets voor de aanleg van bos > 10 are met een opbouw van zoom, mantel, kern; als onderdeel van het landschapsplan. Landschapsplan Maatwerk (schets + onderbouwing) Voor het opstellen van de schets en onderbouwing is het essentieel om integraal te kijken naar het gebied. Thema s zoals landbouw, wonen en werken, infrastructuur, water en ecologie, recreatie en toerisme, archeologie en cultuurhistorie dienen hierbij meegenomen te worden. Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe 211

12 Thema Recreatie en Toerisme Past niet in Bestemmingsplan Het initiatief is mogelijk met een ontheffingsbevoegdheid, een wijzigingsbevoegdheid of een bestemmingsplanherziening. Gebruiken, behoudend en sturend. Nee tenzij, Ontwikkelingen binnen dit thema zijn landschappelijk gezien niet wenselijk. Mocht er gemotiveerd van dit bovenstaande advies worden afgeweken, dan gelden de volgende randvoorwaarden* voor het initiatief: - Kleinschalige ontwikkeling. - Weinig of geen invloed op het landschap. - Geen afbreuk aan het landschap. * Gemeente kan aanvullende randvoorwaarden stellen. Visie: Welk scenario geldt in dit gebied? Beleven, ontwikkelingsgericht en sturend. Past wel in Bestemmingsplan Bijdragen aan de doelstellingen van het LOP zijn op vrijwillige basis. Voor alle initiatieven geldt dat er individueel gekeken wordt naar de mogelijkheden. Maatwerk is gewenst. Vrijlaten, vrijheid binnen bestaand beleid. Ja mits, Ontwikkelingen binnen dit thema zijn mogelijk; mits de ontwikkeling bijdraagt aan het verwezenlijken van de doelstellingen van het LOP. Hanteer daarbij de volgende richtlijnen*: - Behouden en versterken van het afwisselende landschap. - Verbeteren van de toegankelijkheid van het landschap: - Aansluiten bij en versterken van het bestaande wandel- en fietsnetwerk. - Ontwikkelen nieuwe routes (ommetjes). - Een positieve bijdrage leveren om het landschap beter (diverser) te kunnen beleven. - Streven naar kleinschaligheid. Hierbij aansluiten op het recreatiebeleid van de gemeente Overbetuwe. * Gemeente kan aanvullende richtlijnen stellen. Landschappelijke richtlijnen voor initiatief Onderwerpen die als basis dienen voor de nog nader te bepalen richtlijnen: - Massa - openheid - Type landschap - Maat en schaal - Beplantingsvorm - Beplantingskeuze Voorbeelden van initiatieven binnen het thema Recreatie en Toerisme. Camping / Kampeerterrein Theetuin Kinderboerderij Golfbaan Visvijver Activiteiten als: Kanoën, paardrijden, mountainbiken, paintballen Kleinschalig kamperen 212 Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe

13 Voorbeeldinitiatief Camping Landschap In een open landschap. Richtlijn Campinginitiatief levert geen bijdrage aan het verwezenlijken van de LOP-doelstellingen en is dus landschappelijk niet wenselijk. Mocht er gemotiveerd van dit bovenstaande advies worden afgeweken, dan gelden de volgende randvoorwaarden voor het initiatief: - Maat en schaal komt overeen met erfafmeting van erven in directe omgeving. - Inrichting aansluiten op kavelvorm. - Beplanting vormt een sterk groen kader. - Beplanting bestaat uit singels, bomenrijen en hagen en zijn passend bij erfkarakter. - Beplantingskeuze is inheems (zie beplantingsadvies). In een kleinschalig landschap. Het campinginitiatief is niet in strijd met de LOP-doelstellingen en kan worden gerealiseerd binnen de volgende richtlijnen: - Beplantingsvorm zorgt voor inpassing landschap. - Beplantingsvorm, maat en schaal komt overeen met afmeting van erven in de directe omgeving. - Beplanting bestaat uit hoogstamfruitbomen, hagen, solitaire bomen, singels of elzenhagen en versterken het kleinschalige karakter. - Beplantingskeuze is inheems (zie beplantingsadvies). Indien er sprake is van een zichtlijn: - Beplantingsvorm, maat en schaal worden bepaald door de zichtlijn, waarbij de zichtlijn wordt behouden. Een goed voorbeeld van een camping die landschappelijk is ingepast door omzooming met inheemse beplantingen. Kleinschaligheid van de camping is benadrukt door toepassen van hagen tussen de plaatsen. Een voorbeeld van een schets van een camping, als onderdeel van het landschapsplan. Landschapsplan Maatwerk (schets + onderbouwing) Voor het opstellen van de schets en onderbouwing is het essentieel om integraal te kijken naar het gebied. Thema s zoals landbouw, wonen en werken, infrastructuur, water en ecologie, recreatie en toerisme, archeologie en cultuurhistorie dienen hierbij meegenomen te worden. Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe 213

14 Thema Archeologie en Cultuurhistorie Past niet in Bestemmingsplan Het initiatief is mogelijk met een ontheffingsbevoegdheid, een wijzigingsbevoegdheid of een bestemmingsplanherziening. Gebruiken, behoudend en sturend. Visie: Welk scenario geldt in dit gebied? Beleven, ontwikkelingsgericht en sturend. Past wel in Bestemmingsplan Bijdragen aan de doelstellingen van het LOP zijn op vrijwillige basis. Vrijlaten, vrijheid binnen bestaand beleid. Ja mits, Ontwikkelingen binnen dit thema zijn mogelijk; mits de ontwikkeling bijdraagt aan het verwezenlijken van de doelstellingen van het LOP. Hanteer daarbij de volgende richtlijnen*: - Versterken van de verbinding / samenhang van het cultuurhistorische element met de omgeving. - Cultuurhistorische elementen langs de rivier als één landschappelijk element behouden. - Toegankelijker, aantrekkelijker en meer zichtbaar maken van cultuurhistorische elementen voor recreanten, bijvoorbeeld door het plaatsen van info-borden. - Initiatief opnemen in recreatieve structuur. Voorbeelden van initiatieven binnen het thema Archeologie en Cultuurhistorie: Woerden Limes Dijkrestanten Kaden Boerderijen Kerken Huizen Landgoederen Veerstoepen Wielen Strangen Houtwallen > 60 jaar Oude erfbeplantingen Hoogstamfruitgaarden Verkavelingsvorm Solitaire bomen Landschappelijke richtlijnen voor initiatief Onderwerpen die als basis dienen voor de nog nader te bepalen richtlijnen: * Gemeente kan aanvullende richtlijnen stellen. Voor alle initiatieven geldt dat er individueel gekeken wordt naar de mogelijkheden. Maatwerk is gewenst. - Massa - openheid - Type landschap - Maat en schaal - Beplantingsvorm - Beplantingskeuze 214 Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe

15 Voorbeeldinitiatief Limes Landschap Richtlijn In een open landschap. Het initiatief Limes is niet in strijd met de LOP-doelstellingen en kan worden gerealiseerd binnen de volgende richtlijnen: In een kleinschalig landschap. Het initiatief Limes is niet in strijd met de LOP-doelstellingen en kan worden gerealiseerd binnen de volgende richtlijnen: Een goed voorbeeld van de Limes, waarbij de karakteristieke bouw met palen (vooral in drassige gebieden) zichtbaar gemaakt is. - De parels van de Limes ruimtelijk uitlichten (o.a. castella en vici). - Lijnstructuur weer zichtbaar maken, door het toepassen van herkenbare, bijzondere elementen die herhaaldelijk terugkomen (versterken van de continuïteit). - Aansluiten bij evt. andere ontwikkelingen van de Limes om de historie van de Limes beter zichtbaar te maken. - Betrekken van de Limes bij concrete ruimtelijke ontwikkelingen. - Herkenbaarheid in het landschap wordt versterkt en / of behouden. - Wandel- en fietsroutes over de Limes creëren en verbinden met andere routes (evt. andere Limes-routes). Landschapsplan Maatwerk (schets + onderbouwing) Voor het opstellen van de schets en onderbouwing is het essentieel om integraal te kijken naar het gebied. Thema s zoals landbouw, wonen en werken, infrastructuur, water en ecologie, recreatie en toerisme, archeologie en cultuurhistorie dienen hierbij meegenomen te worden. Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe 215

16 Bufferzone voor bacterievuur, ter bestrijding van bacterievuur. (Bijlage bij de regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 29 maart 2007). 216 Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe

17 4.4 Omgaan met nieuwe beplanting Aanplant nieuw groen Nieuw aangelegd groen is in principe vrij groen. Dat wil zeggen dat er gekoppeld aan gesubsidieerde aanleg- wel een instandhoudings en onderhoudsplicht op zal liggen, maar dat bij de bedrijfsontwikkeling (nieuwbouw) de betreffende beplanting verwijderd kan worden. Verwijderen kan noodzakelijk zijn en kan worden toegestaan mits elders gecompenseerd door nieuwe aanplant Bacterievuur Bacterievuur is een plantenziekte die voor de laanboomteelt en de fruitteelt een ernstige bedreiging vormt. De rijksoverheid heeft daarom in het Besluit Bacterievuur bufferzones vastgesteld waarbinnen planten die de ziekte eenvoudig kunnen verspreiden niet mogen worden aangeplant. Een groot deel van de gemeente Overbetuwe ligt in de bufferzone (zie bijgevoegde kaart). Het gaat om het gebied ten westen van de spoorlijn Arnhem Nijmegen. Concreet betekent dit dat de dwergmispel (Cotoneaster) en meidoornsoorten (Crataegus) met uitzondering van de cultivars niet mogen worden aangeplant. Voor de uiterwaarden geldt dat meidoornsoorten wel zijn toegestaan Beplantingskeuze De keuze voor bepaalde soorten beplanting hangt samen met de ligging van de ontwikkeling. In onderstaande tabellen wordt per landschap aangegeven welke karakteristieke beplantingen er voorkomen en welke streekeigen soorten daarbij passen. Deze tabellen zijn richtinggevend maar kunnen per locatie nog enigszins verschillen en vragen dus om maatwerk. Tabellen beplantingskeuze (richtinggevend): Landschapstype Karakteristieke beplantingen Inheemse / streekeigen soorten Elementen met betekenis voor de lokale natuurwaarde Dynamisch uiterwaardenlandschap Bossen Begroeide oevers van plassen Struwelen Bestand tegen periodieke overstroming, zoals wilgen, (zwarte) populieren, iep, els. Soorten idem, met mantelvegetatie meidoorn. Meidoorn, sleedoorn, veldesdoorn, Gelderse roos. Poelen en strangen zonder open rivierverbinding Ooibossen en hoogdynamische wateren / oevers Stroomdalgrasland Kavelgrensbeplanting Meidoorn, knotwilg. Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe 217

18 218 Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe

19 Landschapstype Karakteristieke beplantingen Inheemse / streekeigen soorten Elementen met betekenis voor de lokale natuurwaarde Kleinschalig oeverwallenlandschap Windsingels Solitair op erf Overige erfbeplanting Wegbeplantingen, lanen Geen gebruik van soorten gevoelig voor bacterievuur (meidoorn). Rode beuk, (treur)beuk, (treur)es, paardekastanje, eik, (knot)linde, peer, leipeer, (treur)wilg. Kers, leipeer, vlier, hazelnoot, mispel, okkernoot. Diverse streekeigen of ingeburgerde soorten. Eik, kastanje, iep, es, hoogstamfruit, noot. Natuurvriendelijke oevers Vochtige graslanden Droge en vochtige struwelen Akkers Wegbeplantingen Wielen Hoogstamboomgaarden Hagen Kwelbosjes Wilg, populier, els. Solitair op bijzondere plaats (vooral in dorp) Struwelen Linde. Hazelaar, kornoelje, wilg, veldesdoorn, els, haagbeuk, liguster, sleedoorn, hondsroos, egelantier, Gelderse roos, kardinaalsmuts, vlier. Hoogstamboomgaarden Kers, appel, peer, pruim. Landschapstype Groene erven / boomgaarden Geschoren hagen rond erven Natuurlijke hagen Karakteristieke Kavelgrensbeplanting beplantingen Beplanting langs Linge Met fruitbomen (hoogstam wenselijk) zoals peer, appel, pruim en kers in diverse variëteiten en moestuinen, bosjes. Veldesdoorn, liguster, haagbeuk, gele kornoelje, groene beuk. Gemengde soorten als sleedoorn, wilde roos, veldesdoorn, hazelnoot, Gelderse roos, knotbomen, hazelaar, wilde appel, peer. Inheemse / streekeigen soorten Knotes, knotwilg, els, Eik. Elementen met betekenis voor de lokale natuurwaarde Open kommenlandschap Lange rechte lanen Struwelen Bos Vooral populieren (afgewisseld met essen/elzen), wilgen. Populieren en bosplantsoen van rode kornoelje, hondsroos, hazelaar, veldesdoorn, es, els. Populieren, essen, wilgen, iepen, elzen. Lanen Natuurvriendelijke oevers Erven en hagen Vochtige graslanden Poelen Vochtige struwelen Beplante erven Populieren en bosplantsoen van rode kornoelje, hondsroos, hazelaar, veldesdoorn, es, els. Knotbomen Knotes, knotwilg, knotpopulier. Beplanting langs Linge Populier. Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe 219

20 220 Landschapsontwikkelingsplan gemeente Overbetuwe