Protocol Het kindvriendelijk ziekenhuis

Transcriptie

1 Protocol Het kindvriendelijk ziekenhuis Nederrij Herentals t f

2 2

3 Inleiding In het AZ Herentals streven wij naar een kindvriendelijke zorg en opvang van zowel ambulante als opgenomen kinderen. Het recht op de best mogelijke zorg is een fundamenteel recht voor alle kinderen. Wij hebben ons gebaseerd op het Charter van het gehospitaliseerde kind van de European Association for Children in Hospital. Het Charter bestaat uit 10 artikels. In dit protocol wordt er per artikel weergegeven hoe wij dit in ons ziekenhuis toepassen. 3

4 4

5 0 Kinderen worden niet in een ziekenhuis opgenomen als de zorg die zij nodig hebben, thuis, in dagbehandeling of poliklinisch kan worden verleend. 0.1 Criteria opname en ontslag Doelgroep Kinderen van 0 jaar (pasgeborenen die reeds ontslagen zijn uit materniteit) tot jongeren met een leeftijd tot en met 15 jaar kunnen terecht op pediatrie. Jongeren ouder dan 15 jaar kunnen, als zij hier zelf voor kiezen, eventueel ook op de kinderafdeling terecht. Dit laatste geldt voornamelijk voor jongeren met een chronische aandoening die al langer vertrouwd zijn met de afdeling (bv; muco-patiënten, diabetici, ) Volgende kinderen worden opgevangen op de dienst pediatrie: Kinderen die komen voor een daghospitalisatie, bv. een heelkundige ingreep, Kinderen die komen voor een ambulante behandeling, bv. bloedtransfusies, toedienen van lavementen, intraveneuze toediening van medicatie (vb. bij hemofiliepatiënten) Kinderen die komen voor bepaalde ambulante onderzoeken, bv. bloedafnames, urinesondage, Kinderen die in het ziekenhuis opgenomen worden gedurende meer dan één dag omdat: De thuissituatie het tijdelijk niet toelaat om het zieke kind efficiënt te verzorgen De pathologie van het kind continu specifieke zorg vereist. Eventuele post-operatieve zorgen In samenwerking met UZ Antwerpen zodat de kinderen zo kort mogelijk bij hun woonplaats kunnen verblijven 5

6 0.1.2 Verblijf (dagopname of hospitalisatie) Het verblijf op de afdeling mag niet langer duren dan strikt noodzakelijk is. Van zodra de toestand van het kind het toelaat en wanneer de thuisomgeving beschikt over de nodige ondersteuning en informatie om de zorg thuis verder te zetten, mag het kind terug naar huis. Hiervoor dient de behandelende arts goedkeuring te geven. Bij geplande heelkundige ingrepen krijgen kinderen, in de mate van het mogelijke, voorrang op volwassenen. Dit rekening houdend met de aard van de ingreep, zodat de wachttijd beperkt blijft. Kinderen zijn minstens 6 uur nuchter voor de ingreep. Onderzoeken worden zoveel mogelijk gepland in functie van het dagritme van het kind. 6

7 1 Kinderen hebben het recht hun ouders of vertrouwenspersoon altijd bij zich te hebben. Een ziekenhuisopname is een zeer ingrijpende en stresserende gebeurtenis. Meer nog dan bij volwassenen ligt de opname van een kind zeer gevoelig en zijn gevoelens van angst, hulpeloosheid en bezorgdheid sterk aanwezig. Een goede opvang van het kind en familie is zeer belangrijk. Het kind wordt plots uit zijn vertrouwde omgeving onttrokken. Daarbij voelt het zich ziek, waardoor de prikkels uit de omgeving als extra bedreigend worden ervaren. Het is belangrijk het kind op een rustige manier te benaderen. Als je gejaagd en haastig tewerk gaat zal je het kind niet geruststellen maar eerder overstuur maken. Ook de ouders hebben aandacht en een duidelijke uitleg nodig. Omdat ze soms niet alle informatie duidelijk in zich opnemen kan het geen kwaad om deze enkele keren te herhalen. Ze moeten tijdens een onverwachte ziekenhuisopname heel veel regelen en zijn zo bezorgd dat ze zich niet op andere zaken kunnen concentreren. Bv. De opvang van de andere kinderen, De continue aanwezigheid van een ouder heeft een geruststellende invloed op de gemoedstoestand van het kind. Wie kan beter de gevoelswereld en de zorg van het kind behartigen dan de ouders zelf. Dit tracht men te bereiken door middel van: Aanwezigheid van de ouders bij ingrijpende gebeurtenissen Rooming-in (privékamer) Bijslaap op een gemeenschappelijke kamer (met veldbed) Onbeperkte toegang van de afdeling voor ouders In de toekomst kan een ouder zijn/haar kind vergezellen tijdens het ontwaken in recovery. Het is zeker niet de bedoeling om de ouders hiertoe te verplichten of hen het gevoel te geven dat ze continu bij hun kind moeten zijn. Als ouders, om welke reden dan ook, niet steeds in het ziekenhuis bij hun kind kunnen verblijven, wordt ervoor gezorgd dat het contact op een soepele manier kan verlopen. 7

8 1.1 Aanwezigheid bij alle ingrijpende gebeurtenissen De ouders mogen, indien gewenst, hun kind begeleiden bij: Onderzoeken bv. medische beeldvorming Verpleegtechnische handelingen bv. bloedafname, plaatsen van een infuus, Een heelkundige behandeling in het operatiekwartier: De voorbereiding op de kinderafdeling. Het installeren in de operatiezaal tot het kind in slaap is gebracht. In een later stadium de aanwezigheid van een ouder in recovery. Indien een ouder om bepaalde reden niet bij zijn kind aanwezig kan zijn, dan is er altijd de mogelijkheid dat een ander, voor het kind vertrouwd persoon, bij het kind kan blijven. In andere gevallen wordt de begeleiding overgenomen door een verpleegkundige van de kinderafdeling of spelbegeleidster. 1.2 Overnachting van de ouder Ongeacht de kamerkeuze kan één van de ouders bij het gehospitaliseerde kind blijven overnachten. De kamerkeuze heeft geen invloed op de kwaliteit van de medische en verpleegkundige verzorging. Wel bepaalt de kamerkeuze het comfort, privacy en de verblijfskost. Op een éénpersoonskamer is er meer comfort voorzien en een extra bed voor één ouder. Wanneer men voor de tweepersoonskamer kiest kan er een extra plooibed voorzien worden naast het bed van het kind. Ook is de leeftijd van het kind bepalend voor de kamerkeuze. Op de kinderafdeling zijn 2 babykamers aanwezig voor kinderen onder de 2,5 jaar. In deze babykamers kunnen 3 traliebedden geplaatst worden. In geval van drukte kunnen in deze kamers ook grote bedden geplaatst worden. 8

9 1.3 Bezoek Ouders zijn uiteraard de hele dag welkom op de kinderafdeling. Wanneer de ouders niet bij hun kind aanwezig zijn, kunnen zij op elk moment telefonisch contact opnemen met de afdeling om naar de toestand van hun kind te informeren. Broertjes en zusjes worden ook toegelaten indien de gezondheidstoestand van het kind dit toelaat. Andere bezoekers kunnen langskomen van 13.30u tot 19.30u. Afhankelijk van de situatie kan hiervan afgeweken worden. 1.4 Afscheid Het is belangrijk dat de ouders duidelijk en eerlijk zijn tegen hun kind over het tijdstip van wanneer ze langskomen en weer weggaan. Afscheid nemen is dikwijls een moeilijk moment; kinderen kunnen boos of verdrietig worden. 9

10 2 Ouders worden geholpen en gestimuleerd om bij het kind te blijven en deel te nemen aan de zorg van het kind. Verpleegkundigen en artsen bemoedigen en ondersteunen ouders om deel te nemen aan de verzorging van hun kind en bij hun zieke kind te blijven. Ouderparticipatie speelt een belangrijke rol bij het herstel van het kind. Dit wordt gestimuleerd zonder de ouders het gevoel te geven dat het een verplichting is. 2.1 Deelname aan de verzorging Ouders hebben de mogelijkheid om deel te nemen aan de dagelijkse zorg van hun kind, zoals wassen, verschonen, voeding geven, temperatuurcontrole, aerosoltoediening, spelen, Indien de ouders niet in de mogelijkheid zijn om steeds bij hun kind aanwezig te zijn kunnen zij, indien gewenst, wel afspreken wanneer ze langskomen om aan de verzorging deel te nemen. Op die manier kunnen zij toch flesvoedingen geven, een badje geven, Ook staat in onze onthaalbrochure de uren van de voeding en verzorging vermeld. 2.2 Overnachting van de ouder Er zijn twee mogelijkheden van overnachting: Kamer ouder kind: Als de ouders kiezen voor een privékamer wil dit zeggen dat er geen andere patiënt bij hen kan liggen en dat de behandelende arts een ereloon mag aanrekenen. Wanneer de ouders een privékamer wensen en deze allemaal bezet zijn, dan wordt het kind tijdelijk gehospitaliseerd op een gemeenschappelijke kamer. Hier wordt er dan voor de ouder s avonds een zetelbed of plooibed bijgezet zodat deze kan blijven slapen. Zodra er een privékamer vrijkomt, kan kind en ouder verhuisd worden naar deze kamer. Als er meerdere kinderen wachten op een privékamer 10

11 wordt diegene die het langst wacht als eerste verhuisd; tenzij er medische redenen zijn om anderen te laten voorgaan. Er kan slechts één persoon bij het kind overnachten. De inslapende vertrouwenspersoon moet de leeftijd van 18 jaar bereikt hebben. Bijslaap: Wanneer ouders wel willen blijven slapen, maar geen privékamer wensen (bv omwille van financiële redenen of om praktische redenen) kunnen ze op een gemeenschappelijke kamer verblijven. Hier is er dan een zetelbed of plooibed voorzien voor de inslapende ouder. Indien gewenst kan de bijslapende ouder maaltijden bestellen. In de zitruimte staat een microgolfoven waar zij eventueel een maaltijd van thuis kunnen opwarmen. Ook beschikken we op pediatrie over 2 kamers babyboxen. Op deze kamers komen de baby s terecht, indien geen privékamer gevraagd wordt, waarbij ook een mogelijkheid tot overnachting is voor de ouders. Iedere kamer beschikt over een TV, draadloos internet, koelkast, douche en een telefoontoestel. Enkel de babykamers beschikken niet over een eigen douche maar zij kunnen gebruik maken van de badkamer op de gang. Indien de ouder niet bij zijn/haar kind kan overnachten, kan er 24u/24u telefonisch contact opgenomen worden met de kinderafdeling (t ). 11

12 3 Kinderen en ouders hebben recht op informatie. De informatie wordt aangepast aan de leeftijd en het bevattingsvermogen van het kind Het is heel belangrijk dat kinderen een positief beeld hebben van wat er op de kinderafdeling gebeurd. Daarom worden er op regelmatige basis rondleidingen gegeven voor scholen uit de regio. Op die manier bereiken we een groot aantal kinderen die kunnen kennismaken met deze vreemde omgeving. De spelbegeleidster staat in voor de afspraken met de scholen en de uitvoering van deze rondleidingen. Bij de planning houdt zij er rekening mee om drukke periodes met meerdere besmette patiënten te vermijden. Om die reden worden er geen rondleidingen gegeven tussen de herfstvakantie en de paasvakantie. Door een ziekenhuisopname komen kinderen vanuit hun vertrouwde omgeving in een, voor hen, onbekende omgeving terecht. Dit kan beangstigend zijn omdat het kind te maken krijgt met prikjes, onderzoeken, en vooral onbekende, witte mensen die gedurende de opname voortdurend in zijn omgeving zijn. Hierdoor kan het kind uit zijn evenwicht raken. Daarom is het informeren en voorbereiden van het kind zeer belangrijk. Wanneer een kind goed voorbereid is, zal het de ingreep beter verwerken. Hierbij dient er een onderscheid gemaakt te worden tussen een geplande opname en een nietgeplande opname. 3.1 Geplande opname of daghospitalisatie De ouders en het kind worden voor de opname door de behandelende arts geïnformeerd over de datum, de voorbereiding op de ingreep en het verloop van de ingreep. Voor een aantal ingrepen en onderzoeken bestaan er aangepaste informatiefolders die op de afdeling aan de ouders worden afgegeven. Ook is er een fotoboek op de afdeling aanwezig waarin het verloop vanaf de aankomst in het ziekenhuis tot het ontslag uit het ziekenhuis wordt getoond. Hier komen het onthaal, de kinderafdeling, de voorbereiding op de ingreep, de operatiezaal, recovery, de nazorg 12

13 en het ontslag door de arts aan bod. Dit boek geeft naast foto s ook een beschrijving in een kindvriendelijke taal. Het is belangrijk om te controleren of de voorbereiding en voorlichting ook duidelijk zijn voor de ouders. Naast het fotoboek, dat het algemene verloop weergeeft, zijn er nog een aantal foto s beschikbaar die zich specifiek richten op één bepaalde ingreep (bv niet in de ogen wrijven bij ophtalmologische ingrepen, ijsje eten na het wegnemen van amandelen, ) Het voorbereiden op een ingreep of geplande opname adhv het fotoboekje wordt door sommige artsen gedaan of door collega s op de raadpleging die het boekje meegeven naar huis. Indien het kind niet voorbereid is wordt het boekje overlopen op de afdeling samen met de ouders. Ouders bellen de dag voor de ingreep naar de opnamedienst waar hen het uur van opname wordt meegedeeld. Kinderen worden zo veel mogelijk als eerste op het operatieschema geplaatst. 3.2 Niet-geplande opname / spoedopname Bij een spoedopname is er natuurlijk geen sprake van enige voorbereiding. Van het ene op het andere moment ligt het kind in het ziekenhuis. Dit kan zowel bij de ouders als bij het kind ongerustheid en onzekerheid veroorzaken. Het kind kan zich door een opname anders gaan gedragen dan een ouder van hem/haar gewend is. Kinderen kunnen dan soms stil of huilerig zijn. Ze kunnen zich ook in zichzelf terugtrekken. Vaak geeft het een veilig gevoel als een ouder zoveel mogelijk bij het kind kan zijn. Ook wanneer de ouders er niet kunnen zijn, proberen verpleegkundigen het kind zoveel mogelijk gerust te stellen en te laten wennen aan de veranderde situatie. Om de spoedopnames, die zeer ingrijpend zijn voor een kind, te beperken zijn de kinderartsen telefonisch dag en nacht beschikbaar. Op spoedgevallen is er een aparte kinderbox voorzien. Kinderen worden best zo kort mogelijk op de spoedgevallendienst gehouden. Ze worden door de spoedarts onderzocht. Deze bepaalt of advies (telefonisch of via een consult) nodig is van een pediater of arts van een andere discipline (chirurg, orthopedist, ORL, ) en roept deze op. 13

14 Als kinderen worden doorverwezen naar spoedgevallen door de huisarts dan betreft dit meestal een opname op de kinderafdeling. Een doorverwijzing betekent dat behandeling thuis niet meer lukt of niet aangewezen is. De spoedarts neemt dan telefonisch contact op met de pediater om samen het beleid te overleggen. Zonodig komt de pediater langs om het kind verder te onderzoeken en de behandeling aan te passen. Van zodra de eerste zorgen zijn toegediend en de toestand van het kind is gestabiliseerd, wordt het kind en de ouders opgenomen op de kinderafdeling. Hier wordt er aandacht gegeven aan het informeren en beantwoorden van vragen. 3.3 Aard van de informatie Zowel kind als ouders hebben nood aan duidelijke en eerlijke informatie. Laat kinderen niet aan de zijlijn staan maar spreek ook hen aan en vertel wat ze gaan horen, voelen, zien Probeer ook rekening te houden met het bevattingsvermogen van het kind. Gedurende de opname vertellen de verpleegkundigen het kind zo goed mogelijk wat er gaat gebeuren. Bv hoe een onderzoek of behandeling gaat en of het pijn doet, Elk onderzoek wordt visueel voorgesteld adhv foto s met onze poppen Eric en Sophie. Telkens een kind een onderzoek moet ondergaan wordt deze brochure getoond. Bij opname is er een informatiebrochure voor de ouders met informatie over de kinderafdeling. De ouders worden steeds geïnformeerd en betrokken bij de verschillende onderzoeken en behandelingen. Ook is er bij ontslag een ontslagformulier waar de nodige info wordt vermeld over de zorg na ontslag. Soms kan het zijn dat ouders gevraagd worden om te wachten. Vermeld dan ook hoelang de wachttijd ongeveer kan zijn. Gehospitaliseerde kinderen, opgenomen door een pediater, worden dagelijks onderzocht op hetzelfde tijdstip: tussen 9u en 10.30u. De ziektetoestand en behandeling wordt dan besproken en aangepast, in overleg met de verpleegkundige. Bij afwezigheid van een ouder kan deze nadien bij de verantwoordelijke verpleegkundige terecht voor informatie. Ook telefonisch is de afdeling bereikbaar voor info. 14

15 4 Kinderen en ouders hebben het recht op alle informatie die noodzakelijk is voor het geven van toestemming voor onderzoeken, ingrepen en behandelingen. Kinderen worden beschermd tegen overbodige behandelingen en onderzoeken. Zonder overleg met de ouders worden er geen onderzoeken, ingrepen of behandelingen uitgevoerd. Een minderjarige dient bij opname steeds vergezeld te zijn van een meerderjarige die op de hoogte is van de behandeling. Pijnlijke handelingen worden zoveel mogelijk vermeden, maar zijn soms noodzakelijk. Na een pijnlijke handeling wordt het kind beloond met een kleine attentie. Voor een invasieve ingreep moeten de ouders een informed consent handtekenen. 4.1 Veneuze puncties Het aanprikken van een ader kan nodig zijn voor een bloedafname, het plaatsen van een slot voor medicatietoediening of het plaatsen van een intraveneus infuus voor extra vochttoediening. Ook voor een ingreep wordt er een infuus geplaatst. Bij het aanprikken worden de volgende maatregelen genomen: Indien er geen extra vochttoediening nodig is krijgt het medicatieslot de voorkeur. Dit geeft meer bewegingsvrijheid en is comfortabeler voor het kind. In de meeste gevallen wordt bij het prikken van een katheter ook automatisch een bloedafname gedaan om te voorkomen dat hiervoor later nog een extra prik nodig is. Het aanprikken van kinderen gebeurt meestal op de kinderafdeling door pediatrische verpleegkundigen of door een pediater. Daarnaast worden sommige kinderen reeds op spoedgevallen geprikt door een verpleegkundige. 15

16 Bij geplande ingrepen krijgen kinderen preoperatief een verdovende rapydan pleister en wordt het prikken van een infuus pas gedaan als het kind gesedeerd is dmv gas. Bij elk kind boven het jaar en als de gezondheidstoestand het toelaat, wordt een verdovende rapydan pleister gekleefd. Bij een rapydan pleister wordt er na 45 a 60 minuten een ader aangeprikt want op dit tijdstip werkt de pleister optimaal en is het verdovend effect het grootst. 4.2 Medische beeldvorming Kinderen hebben doorgaans minder geduld dan volwassenen. Zeker voor zieke kinderen zijn wachtzalen een ware beproeving. Zij hebben nood aan rust en een omgeving die niet te druk is. Bij de planning krijgen kinderen voorrang op volwassenen en worden de wachttijden tot een minimum beperkt. Kinderen worden niet vroeger dan nodig getransporteerd naar de dienst medische beeldvorming en het personeel van de kinderafdeling gaan de kinderen zo snel mogelijk terug halen als zij gewaarschuwd worden dat het onderzoek is afgelopen. Bij het inplannen van een onderzoek wordt rekening gehouden met het dagritme van het kind maw een kind wordt niet gewekt, indien de gezondheidstoestand het toelaat, voor een onderzoek. Het is belangrijk dat kinderen en ouders er een idee van hebben van wat hun tijdens een onderzoek te wachten staat zodat ze zich er psychisch kunnen op voorbereiden. Hierdoor zullen ze rustiger worden en het gevoel hebben betrokken te zijn. Kinderen mogen zeker niet vergeten worden. Er zijn een aantal factoren die ervoor zorgen dat dit over het hoofd kan gezien worden: Meestal wordt er aan de ouders uitleg gegeven over het onderzoek terwijl de kinderen vergeten worden. Het zijn immers de ouders die de vragen stellen over het hoe en waarom van een onderzoek. Het kind hoort wel dat er iets gaat gebeuren maar staat tijdens het gesprek aan de zijlijn. Hooguit wordt er aan het kind meegedeeld dat er foto s gemaakt worden en dient het kind het gebeuren te ondergaan. Dikwijls gaan artsen/verpleegkundigen er vanuit dat de ouders het kind wel zullen voorbereiden en denken ouders hetzelfde van de artsen/verpleegkundigen. 16

17 Het is van belang de uitleg aan te passen aan de leeftijd van het kind zodat het begrijpt wat er gaat gebeuren. Hoe jonger het kind is, hoe simpeler en concreter de uitleg dient te zijn. Zeg tegen het kind wat je gaat doen, ook al is er familie aanwezig. Dikwijls is tijdgebrek een makkelijk excuus om onvoldoende aandacht te besteden aan voorbereiding en informatie. Deze factoren worden tot het minimum beperkt door het fotoboekje dat aanwezig is op de afdeling van de verschillende onderzoeken. In dit boekje worden de onderzoeken visueel en in begrijpbare kindertaal uitgelegd. 17

18 5 Kinderen mogen niet op volwassenafdelingen worden opgenomen. Alle kinderen van dezelfde leeftijds- en ontwikkelingsfase worden samengebracht voor het ondernemen van spelactiviteiten. Voor bezoekers bestaan er geen leeftijdsgrenzen. 5.1 Op de afdeling pediatrie Bij inschrijving van kinderen tot en met 15 jaar voor een dagopname, geplande opname en spoedopname wordt er steeds telefonisch contact genomen met de kinderafdeling. De verantwoordelijke verpleegkundige kan het best beoordelen op welke kamer een kind wordt ingeschreven, hierbij rekening houdend met de gevraagde kamerkeuze, de bezetting op de afdeling en de ziektetoestand van het kind. Als er geen éénpersoonskamer wordt gevraagd, dan speelt de leeftijd, het geslacht, het ziektebeeld en de gezondheidstoestand een rol bij het bepalen van de kamer. 5.2 Op andere afdelingen Spoedgevallen Op de spoedgevallen worden kinderen opgevangen in een aparte pediatrische box, afgeschermd van andere volwassenen en van de drukte die op de spoedgevallendienst heerst. Deze box is kindvriendelijk ingericht en minder angstwekkend voor kinderen. De eerste opvang gebeurt door de spoedarts en de spoedverpleegkundigen. Kinderen worden zo snel mogelijk naar de kinderafdeling gebracht Medische beeldvorming De wachttijden van kinderen worden tot een minimum herleid. Zij krijgen voorrang op volwassenen. 18

19 Gehospitaliseerde kinderen worden pas opgeroepen juist voor de start van het onderzoek. Voor ambulante kinderen is er een klein speelhoekje voorzien. Kinderen worden steeds begeleid tijdens het onderzoek door de ouders of de pedagogische medewerker Operatiekwartier Bij de planning van ingrepen worden de kinderen bij voorkeur als eerste op het programma geplaatst. Vooral baby s en peuters kunnen niet te lang zonder hun voeding. De periode dat deze kinderen nuchter moeten zijn wordt best zoveel mogelijk beperkt tot de minimale 6 uren. De ouders zijn steeds aanwezig bij het ontvangst op de afdeling en bij de voorbereiding van het kind. Zij mogen hun kind begeleiden tot aan de ingang van de operatiezaal. Ook kan de ouder het kind begeleiden totdat het onder narcose gebracht is. Daarna verlaat de ouder de operatiezaal. De begeleiding wordt beperkt tot één ouder, die zich op voorhand op de afdeling omkleedt. Momenteel is de aanwezigheid van een ouder in de ontwaakruimte niet toegelaten, dit vanwege de privacy van de andere patiënten. Maar dit wordt wel gerealiseerd in de verdere toekomst. 5.3 Geen leeftijdsgrenzen voor bezoekers Indien de gezondheidstoestand van het gehospitaliseerde kind het toelaat, mogen kinderen van ongeacht welke leeftijd op bezoek komen. Zij dienen echter wel vergezeld te zijn van een volwassen begeleider, die toezicht houdt op de bezoekende kinderen. 19

20 6 Kinderen hebben recht op mogelijkheden om mee te spelen, zich te vermaken en onderwijs te genieten al naargelang hun leeftijd en lichamelijke conditie. Kinderen hebben recht op verblijf in een stimulerende, veilige omgeving waar voldoende toezicht is en die rekening houdt met kinderen van alle leeftijdscategorieën. 6.1 Voorziening voor spel, recreatie en ontwikkeling Infrastructuur Er zijn 2 figuren die steeds terugkomen op de kinderafdeling. Dit zijn Eric en Sophie. Er staan 2 poppen op de kinderafdeling die we gebruiken om de kinderen voor te bereiden. Ook staan Eric en Sophie telkens op de foto die aanduidt waar de medische beeldvorming, raadpleging pediatrie, is. Zo kunnen de kinderen zelf ook de weg vinden. Er zijn verschillende voorzieningen om de ontwikkeling van kinderen te bevorderen en voor ontspanning. In de patiëntenkamers is er een TV, magneetstroken om kaartjes en tekeningen op te hangen, De patiëntenkamers zijn herkenbaar door hun kamernummer. Hier kunnen ze een tekening van Eric of Sophie hangen die ze zelf inkleuren en waar ze hun naam boven schrijven. Zo kunnen de kinderen makkelijk hun kamer terugvinden. Ook is er een speelhoek waar kinderen kunnen spelen die de kamer mogen verlaten. Deze wordt ook veel gebruikt als ouders en kind nog even moeten wachten. In het speelklasje is er een goed aanbod van speelgoed, kinderboeken, strips, gezelschapsspelen, puzzels, knutselmateriaal, Activiteiten worden door de spelbegeleidster georganiseerd. Het materiaal wordt ook uitgeleend om op de kamer te gebruiken. 20

21 6.1.2 Spelbegeleiding Op onze kinderafdeling zijn er mogelijkheden voor spel, ontspanning en ontwikkeling van het kind. De speelkamer is een ruimte die toegankelijk is voor alle opgenomen kinderen die hun kamer mogen verlaten. Dit gebeurt onder begeleiding van de spelbegeleidster. Er zijn ook kinderen die de kamer niet mogen verlaten omwille van besmettingsgevaar. Deze kinderen bezorgt de spelbegeleidster dan speelgoed, knutselgerief, leesboeken, enz. op de kamer. De spelbegeleidster is enkel op weekdagen aanwezig. In het weekend of bij afwezigheid van de spelbegeleidster kan men zich wenden tot de verpleegkundige. Aangezien de meeste kinderen slechts enkele dagen gehospitaliseerd worden en de leeftijd van de kinderen meestal vrij laag is, zijn er slechts weinigen die een achterstand voor school kunnen oplopen. Indien er toch een risico bestaat voor het oplopen van een achterstand op school kan de spelbegeleidster contact opnemen met de school en afspraken maken welke lessen eventueel al bijgewerkt kunnen worden. Ook observaties op vraag van de kinderartsen, bv om de psychomotorische ontwikkeling na te gaan, kunnen door haar uitgevoerd worden. Zij brengt schriftelijk verslag uit in het verpleegkundig dossier. De spelbegeleidster zorgt ook voor de verfraaiing van de afdeling volgens bepaalde thema s: de seizoenen, terug naar school, Halloween, Sinterklaas, vakantie, Kerst, Pasen, 6.2 Tegemoetkomen aan een veilige omgeving De veiligheid van het kind staat centraal. De kinderafdeling is een gesloten afdeling waar ze enkel buiten kunnen door op een drukknop te duwen. Deze drukknop is hoog aangebracht zodat kleine kinderen de afdeling niet kunnen verlaten. Een kind verlaat de afdeling enkel onder begeleiding. Wanneer een kind voor onderzoeken naar een andere locatie moet, wordt het nooit alleen gelaten in de wachtkamer. In alle kamers, met uitzondering van de privékamers, is er inkijk vanuit de gang te zien en is er camerabewaking. 21

22 De verpleegwacht heeft een grote balie, die voor kinderen een herkenningspunt is waar ze een verpleegkundige kunnen aantreffen. Elk kind heeft een identificatiebandje aan. Het is zeer belangrijk erop toe te zien dat de kinderen dit steeds dragen, dit om zijn/haar veiligheid te garanderen. Elk kind onder de 8 maanden krijgt een apnoematrasje om risico s uit te sluiten. Bij intraveneuze therapie wordt gebruik gemaakt van een infuuspomp of buret die de controle en veiligheid verhogen. De keuze van het bed voor de kinderen hangt af van de leeftijd en de gewoonte van thuis. Voor kleine kinderen en baby s zijn er traliebedjes in twee maten. De sponden van de traliebedjes staan kort genoeg bij elkaar om niet geklemd te raken en het openen gebeurt door gebruik te maken van een voetpedaal zodat de kindjes de bedden niet zelf kunnen open krijgen. De bedsponden van de traliebedjes worden steeds in de hoogste stand geplaatst. Voor grotere kinderen zijn er bedden voor volwassenen. Deze zijn voorzien van bedsponden. 22

23 7 Het multidisciplinaire team is opgeleid voor de behandeling en verzorging van kinderen. Het beschikt over de kennis en ervaring die nodig is om de psychologische en emotionele behoeften van het kind en zijn familie op te vangen. 7.1 Het multidisciplinaire team Deze bestaat uit: 4 pediaters Het verpleegkundig team Hoofdverpleegkundige Spelbegeleidster Psychosociale begeleidster Logistiek assistente Kinesist Psycholoog Diëtist Er bestaat een wachtsysteem zodat er steeds beroep kan gedaan worden op een kinderarts. Dagelijks is er een patiëntenbespreking met de verantwoordelijke verpleegkundige. Eenmaal per week is er een bespreking tussen alle pediaters. Patienten worden besproken. Ook andere zaken zoals de werking op de afdeling, planningen, afspraken met andere disciplines bv gynaecologie, komen aan bod. Hier worden ook de hoofdverpleegkundige, spelbegeleidster, psychosociale begeleidster of anderen bij uitgenodigd. 7.2 Pijn Maatregelen worden genomen om pijn, lichamelijk ongemak en emotionele spanningen te verlichten. 23

24 Er wordt dagelijks aan het kind gevraagd of hij/zij pijn heeft. De pijn wordt opgevolgd via een pijnscore zodat er onmiddellijk maatregelen kunnen genomen worden om de pijn te verlichten. Op de afdeling is een boekje beschikbaar weg met pijn. Op onze kinderafdeling is er een specifiek pijnprotocol voor kinderen. Voor een veneuze bloedafname of het aanprikken van een infuus krijgen kinderen boven 1 jaar een rapydan pleister. Tijdens een pijnlijke handeling wordt er geprobeerd het kind af te leiden. Nadien krijgt het kind een kleine beloning. 7.3 Vorming De meeste verpleegkundigen op onze kinderafdeling zijn pediatrisch verpleegkundigen. Onze hulpverleners krijgen bijscholing, vorming en training om hun vakkennis, inzicht en aandacht voor de noden van het kind up to date te houden. Ook zijn er op onze afdeling referentieverpleegkundigen: diabetes, hygiëne, wondzorg, pijn. 7.4 Het onderkennen van elke vorm van misbruik Bij een vermoeden van mishandeling wordt de behandelende arts hierover geïnformeerd. De psychosociale begeleidster heeft contactgegevens van verschillende externe diensten die, indien gewenst, kunnen ingeschakeld worden. Dit gebeurt pas na overleg met pediater en verpleegkundigen. 7.5 Rouwbegeleiding Indien een kind stervende is, wordt de begeleiding voorzien door het multidisciplinair team. De psychosociale begeleidster kan hierbij ingeschakeld worden, evenals het palliatief team van het ziekenhuis. Op vraag en in overleg met de ouders kan er dan beroep gedaan worden op ondersteuning door de pastorale medewerkers van het ziekenhuis en de psychologe. 24

25 8 Kinderen hebben recht op verzorging en behandeling door zoveel mogelijk dezelfde personen, die onderling optimaal samenwerken. 8.1 Op medisch gebied De pediaters zijn geassocieerd en kunnen elkaars patiënten mee opvolgen. Elke pediater volgt zoveel mogelijk zijn eigen patiënten op. Bij afwezigheid of tijdens het weekend gebeurt deze opvolging door de pediater van wacht. Dagelijks worden de gehospitaliseerde kinderen onderzocht en wordt de behandeling bijgestuurd. Indien de ouders tijdens de zaalronde niet aanwezig zijn kunnen zij zich nadien wenden tot de hoofdverpleegkundige of de verantwoordelijke verpleegkundige. Ook kan men steeds telefonisch contact opnemen met de afdeling voor meer informatie. Wanneer de ouders toch zelf een gesprek wensen met de kinderarts kan men steeds aan de verpleegkundige vragen om een afspraak te maken. 8.2 Op verpleegkundig gebied Elk kind wordt zoveel mogelijk door dezelfde verpleegkundige verzorgd. Dat geeft voor alle betrokkenen een vertrouwd gevoel. Door de verschillende werkdiensten en vrije dagen is dit echter niet altijd haalbaar. Bij elke dienstwissel wordt er een patiëntenoverdracht gedaan, zodat de verpleegkundigen op de hoogte zijn van wat er met de kinderen gebeurt. Er wordt ook steeds een verslag genoteerd in het verpleegdossier. 8.3 Op paramedisch gebied De kinderartsen werken samen met een vaste kinesist. De hoofdverpleegkundige of verantwoordelijke verpleegkundige coordineert de communicatie tussen de verschillende leden van het multidisciplinair team. 25

26 9 Kinderen hebben het recht om met respect en begrip benaderd en behandeld te worden. De privacy moet van elk kind gegarandeerd worden. 9.1 Het benaderen van kinderen met respect en begrip Bij elke opname wordt er een anamnese afgenomen waarbij de gewoontes en behoeften van het kind worden genoteerd. Tijdens het verblijf op de afdeling worden de gewoontes van thuis zoveel mogelijk overgenomen. We proberen ouders en kind zoveel mogelijk te informeren over de reacties die hun kind kan stellen ten gevolge van de opname, het ziek zijn, de vreemde omgeving, en de onderzoeken en ingrepen (huilen bij de aanwezigheid van een verpleegkundige, boosheid, ) Om de kinderen gerust te stellen vragen we aan de ouders wanneer ze terug op bezoek komen als ze niet steeds bij hun kind verblijven (dit om het kind de juiste informatie te geven). 9.2 Bescherming van de privacy van het kind Bij een opname wordt er tot de leeftijd van 6 of 7 jaar geen rekening gehouden met het geslacht bij de kamertoewijzing. Jongens en meisjes kunnen dan samen op een gemeenschappelijke kamer worden gehospitaliseerd. Dikwijls is het dan de aard van de ziekte en het besmettingsgevaar dat mee bepalend is voor de kamertoewijzing. Er wordt gevraagd om elkaars privacy te respecteren. Bij elk onderzoek en verzorging is er aandacht voor de privacy van het kind. De deur wordt gesloten en de ramen geblindeerd. Verder zijn er kamerschermen om de privacy te respecteren. Informatie wordt telefonisch enkel aan de ouders doorgegeven, tenzij dit met de ouders op voorhand werd besproken. 26

27 27

28 Nuttige telefoonnummers Onthaal Spoedgevallen Dienst afspraken Afspraken radiologie Ombudsdienst Sociale dienst Algemene directie Directie verpleging AZ St.-Elisabeth Herentals vzw Nederrij Herentals t f versie mei