Geschiedenis van het notariskantoor Noordersingel 45

Transcriptie

1

2 Geschiedenis van het notariskantoor Noordersingel 45 Een groot weldoortimmerd Door zijn ligging kennen veel mensen het pand Noordersingel 45. Over de Oostersingel rij je er recht op af. Veel Assenaren zijn er zelfs binnen geweest. Sinds meer dan een eeuw is het een notariskantoor.. Jan Lagendijk en Theun Vlieger doken in de geschiedenis van dit rijksmonument. tekst: Jan Lagendijk en Theun Vlieger Wie binnenstapt in ons pand, proeft de geschiedenis, schrijven de huidige eigenaren van het pand op de website van hun notariskantoor. Ze beginnen het verhaal over de historie van hun kantoor met de zinsnede: In 1870 werd Assen per stoomtrein bereikbaar en wellicht daarom liet een Haagse freule in datzelfde jaar een buitenverblijf bouwen op de huidige Noordersingel. Het woordje wellicht geeft aan dat de notarissen niet zeker weten of dit verhaal klopt. Heeft er ooit een freule uit Den Haag op de Noordersingel gewoond? G Een actuele opname van het notariaat aan Noordersingel/Javastraat. Duidelijk is te zien hoe het hekwerk opnieuw de dakrand van Noordersingel 45 siert. (foto Martin Hiemink) 1

3 Heerenhuis op de singel 1856 verbreed werd. In 1869/70 werd het pad met Belgische keien bestraat als verbindingsweg met het nieuwe station. Na de opening van het station heette de weg Stationsweg en later Stationsstraat. In 1870 werd de Oostersingel met de Rolderstraat verbonden door de aanleg van wat nu de Javastraat heet. Uit de notulen van B en W blijkt dat dit gebied in die tijd de Duivenkamp werd genoemd. De Duivenkamp, verdrentst tot Doevenkamp, dook in 1974 weer op in de naamgeving van de nieuwbouw tussen Javastraat en Rolderstraat. Huis anno 1870 In 1844 kwam het echtpaar mr. Jan Oldenbandringh (geb.1818) en Catrina Petronella Johanna Huisinga (geb.1820) in Assen wonen. Oldenbandringh was toen advocaat. In 1846 werd hij benoemd tot burgemeester van Ruinen en in 1865 tot burgemeester van Hoogeveen. Hij overleed reeds op vijftigjarige leeftijd in 1869 en zijn vrouw wilde kennelijk met haar drie kinderen terug naar Assen. H Kadastrale kaart uit 1873 met het nieuwe pand op perceel 3946 en 3945 met oostelijk daarvan de onbebouwde huisplaats op perceel (Drents Archief) G De notariskamer (foto Martin Hiemink) De singels rond 1870 De Oostersingel en Noordersingel waren rond 1870 nog gevuld met water. Aan de kant van de Noordersingel verrees in 1840 het Paleis van Justitie waarin de Arrondissementsrechtbank en het Kantongerecht waren gevestigd. Daarnaast lag het Huis van bewaring. Hier en daar stonden huizen langs de singels, het gebied erachter was nog onbebouwd terrein. In 1864 werd het laatste deel van de Noordersingelgracht tussen de Brinkstraat en de Kruisstraat gedempt en heette sindsdien Gedempte Singel. Vanaf de Oostersingel liep het Vredeveldschepad dat in 2

4 ze nog ingeschreven op het adres Stadsbosch 121 en begin 1880 op Noordersingel 17 (tegenwoordig 45). Ze woonde er met een gezelschapsjuffrouw en dienstbodes. Henriëtte overleed op 3 december 1897 en werd bij haar moeder op de Zuiderbegraafplaats in Groningen begraven. Op 25 april 1898 werd haar goed geconserveerde inboedel verkocht. De advertentie in de Provinciale Drentsche en Asser Courant laat zien dat zij heel wat heeft achtergelaten. G Inmiddels verdwenen gevelsteen. (foto Jan Foppo de Jong Posthumus} H Advertentie van verkoop van inboedel van jonkvrouw H.J. van Andringa de Kempenaer. (PDAC, 17 februari 1898) De kadastrale gegevens laten zien dat mevr. Oldenbandringh opdracht heeft gegeven het pand Noordersingel 45 te bouwen. Op de kadastrale kaart uit 1873 staan de perceelnummers 3945 en 3946 met daarop het pand ingetekend. Uit het bevolkingsregister blijkt dat mevr. Oldenbandringh op 2 mei 1870 naar Assen is verhuisd. In de muur van het notariskantoor zat lange tijd anno 1870 in een baksteen gegrift. Deze steen is helaas gesneuveld bij het opnieuw invoegen van de voorgevel in 2004, maar gelukkig was er bijtijds een foto van gemaakt. Helaas heeft nader onderzoek geen bouwtekeningen of een bouwvergunning opgeleverd, zodat bijvoorbeeld niet bekend is wie de architect van dit pand geweest is. Mevr. Oldenbandringh heeft niet lang op de Noordersingel gewoond. In april 1874 verhuisde ze met haar kinderen naar Almelo waar ze in 1876 overleden is. Verhuurd aan freule Henriëtte Mevr. Oldenbandringh probeerde na haar vertrek het pand in Assen te verhuren. Niet bekend is wie er meteen in 1874 is gaan wonen. Het huis kan zelfs enige jaren leeg hebben gestaan. Het bleef in elk geval tot 1898 in het bezit van de erven Oldenbandringh. Uit het bevolkingsregister blijkt dat in 1880 jonkvrouw Henriëtte Jacoba van Andringa de Kempenaer huurder van het pand werd. Zij was op 11 mei 1812 geboren in Lemmer als dochter van jhr. mr. Antoon Anne van Andringa de Kempenaer en jkvr. Anna Maria Catharina Alberda van Ekenstein. Vader Antoon was onder meer lid van Gedeputeerde Staten van Friesland en zat tien jaar in de Tweede Kamer. Henriëtte van Andringa kwam reeds op 1 mei 1869 vanuit Groningen in Assen wonen. Ze heeft eerst op enkele adressen in het Stadsbosch gewoond. (Beilerstraat, Van der Feltzpark en Nassaulaan werden aangeduid als Stadsbosch.) In december 1879 stond 3

5 In een advertentie van het college van B en W werd de verhuizing gemeld. Hieruit blijkt dat dit pand voorheen huisnummer 17 had. Als straatnaam werd in deze advertentie de Noordersingel genoemd, terwijl er in de verkoopadvertentie sprake was van de Oostersingel. Opmerkelijk, omdat al in 1884 de straatnamen Noordersingel, Oostersingel en Javastraat officieel werden vastgesteld. De functie van gemeenteontvanger was een belangrijk ambt. Zijn taak was het innen van de belastingen en de overige gemeentelijke inkomsten, het doen van betalingen en het opmaken van de rekening van inkomsten en uitgaven van de gemeente. Somer bezat meer panden in Assen en was een vermogend man. Dat was niet ongewoon voor een ontvanger. Het verhaal gaat dat gemeenten in Drenthe het liefst een ontvanger benoemden die zelf over enig vermogen beschikte. De kans was dan kleiner dat de functionaris zich de middelen van de gemeente zou toe-eigenen. Willem Somer overleed op 10 november Zijn weduwe zette het pand in 1903 te koop. De eerste drie notarissen Het pand van de gemeenteontvanger werd gekocht door Kuno Lodewijk Rambonnet. Hij was op 25 december 1861 in Tiel geboren en trouwde in 1889 met Maria Anna Theodora van Everdingen. Rambonnet werd in november 1902 bij Koninklijk Besluit tot notaris in Assen benoemd. Het echtpaar kreeg vijf kinderen voordat het naar Assen verhuisde. Op 3 februari 1903 vestigde het gezin zich in Assen, niet lang daarna kon het pand aan de Noordersingel betrokken worden. Rambonnet overleed na een langdurige ziekte op G Advertentie van de verkoop van de woning van jonkvrouw van Andringa de Kempenaer. (PDAC, 24 maart 1898) Conclusie op dit moment in de geschiedenis van het notariskantoor is dat er eind negentiende eeuw wel degelijk een freule op de Noordersingel heeft gewoond, maar dat ze het buitenverblijf zeker niet heeft laten bouwen. Bovendien kwam Henriëtte van Andringa uit een degelijk oud Fries adellijk geslacht en heeft ze naar alle waarschijnlijkheid nooit in Den Haag gewoond. H Actuele foto van het huisnummer en verwijzing naar ingang. (foto J.F. de Jong Posthumus) Nieuwe eigenaar Op 4 april 1898 werd door de erven Oldenbandringh een groot weldoortimmerd Heerenhuis plus het naastgelegen onbebouwde perceel te koop aangeboden. Eigenaar werd gemeenteontvanger Willem Somer die er op 1 september 1898 ging wonen en er zijn kantoor vestigde. 4

6 nog altijd binnen via de zijdeur. Overigens verlaten ze het pand nu via de monumentale voordeur. Advertentie van B&W van Assen over het in gebruik nemen van Noordersingel 17 als `kantoor van de gemeenteontvanger. (PDAC, 31 augustus 1898) 15 augustus 1928 en is op de Zuiderbegraafplaats begraven. De opvolger van Rambonnet werd Johan Diederik Frederik van Halsema die op 10 augustus 1901 in Nijeveen geboren was als zoon van de gereformeerde predikant. Van Halsema trouwde in 1927 in Meppel met Engelina Ariana Klinkert. Het echtpaar vestigde zich in 1929 aan de Noordersingel in Assen, nadat hij in februari tot notaris in Assen was benoemd. Zijn vrouw overleed reeds op 25 februari 1931 en werd op de Zuiderbegraafplaats begraven. Niet lang daarna hertrouwde Van Halsema met Bernarda Johanna Klinkert, een zus van Engelina. Van Halsema was van 1929 tot 1952 notaris in Assen en vanaf 1952 in Hilversum. De derde notaris aan de Noordersingel was Hendrik Willem Felderhof, geboren op 4 september 1905 in Bussum. Hij huwde in 1938 met Maria Geertruida Kan en was van 1952 tot 1969 notaris in Assen. Felderhof overleed op 17 december 1969 en werd net als zijn vrouw Maria op de Zuiderbegraafplaats begraven. Hendrik Felderhof was de laatste notaris die in het huis woonde en er zijn kantoor had. Notariskantoor Tijdhof, Daverschot & De Jong Posthumus De vierde notaris was tussen Gerrit Jan de Jong Posthumus die het pand volledig als kantoor inrichtte. Omdat het werk van het kantoor sterk in omvang toenam, kwam in 1981 Gerard Tijdhof als tweede notaris (tot 2003) het kantoor versterken. Gerrit Jan werd in 1982 opgevolgd door Jack Daverschot die in 2009 met pensioen ging. n verband met ruimtegebrek werd in 1993 het naastliggende pand Javastraat 1 aangekocht. Dit pand met Jugendstil-elementen dateert uit Het betreft hier de huisplaats uit de verkoopadvertentie uit Javastraat 1 werd ontworpen door De ingang van het kantoor lag tussen Noordersingel 45 en Javastraat 1. Beneden zaten twee notarisklerken en de administrateur. Als je naar de notaris wilde, moest je de trap op langs de kamer van de twee kandidaat-notarissen, vervolgens langs het piepkleine kamertje van de secretaresse die de deur van het kantoor van de notaris voor de bezoekers opendeed. Het woonhuis werd strikt van het kantoor gescheiden gehouden. Om te voorkomen dat bezoekers aan huis aanbelden was er onder het huisnummer een bordje geplaatst met de tekst Voor kantoor volgende deur. Het bordje hangt er nog steeds en bezoekers komen 5 AHT

7 architect De Vries in opdracht van de onderwijzer Johannes de Vries. Voordat het pand bij het notariskantoor werd aangetrokken, was het vele jaren woonhuis en praktijk van de huisartsen Wiegman en later Roukema. In 1998 kreeg het notariskantoor er een derde notaris bij in de persoon van Jan Foppo de Jong Posthumus, zoon van Gerrit Jan, en sindsdien heet het notariskantoor Tijdhof, Daverschot & De Jong Posthumus. Inmiddels is er ook een kantoor in Hoogeveen. In mei 2018 is Jan Foppo de Jong Posthumus met pensioen gegaan. De huidige notarissen zijn Arjan van Bekkum, Johan de Groot, Arjen Prins en Anke Wöltgens. Alles bij elkaar kent Noordersingel 45 een bijna 150 jaar lange geschiedenis waarvan twee derde deel van de tijd als notariskantoor. n Bronnen - website notariskantoor Tijdhof, Daverschot & De Jong Posthumus - Algemene gegevens: H. Gras e.a. (red.), Geschiedenis van Assen (Van Gorcum Assen, 2000), Nico van Houten en Hans Mijsbergh, Straatnaamgeving Assen (Asser Historische Vereniging, 2010), advertenties Provinciale Drentsche en Asser Courant - Kadastrale en genealogische gegevens: Drents Archief, aanvullende informatie en Monumentenregister gemeente Assen H Noordersingel 45 gezien vanaf de Oostersingel omstreeks (collectie Martin Hiemink) 6