Hof van Lebret Eindrapportage

Transcriptie

1 Nader onderzoek flora en fauna Hof van Lebret Eindrapportage Gemeente Renkum Datum: 30 september 2009 Projectnummer: 80680

2

3 INHOUD 1 Inleiding Aanleiding Gebiedsbeschrijving en beoogde ingrepen 3 2 Wettelijke kader Gebiedsbescherming Soortenbescherming 5 3 Toetsing Onderzoeksmethodiek Beschermde gebieden Voorkomen van beschermde soorten 8 4 Conclusie Gebiedsbescherming Soortenbescherming Consequenties Aanbevelingen 16 Bijlage 1: Overzicht beschikbare gegevens Natuurloket Bijlage 2: Geraadpleegde bronnen

4

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding In Oosterbeek (gemeente Renkum, provincie Gelderland) bestaat het voornemen om 12 woningen te realiseren aan de Lebretweg. Voorliggend nader onderzoek flora en fauna is opgesteld door SAB Arnhem B.V. en is gebaseerd op de eerder opgestelde quick scan. In de quick scan is op basis van verspreidingsgegevens, sporenonderzoek en potentieel habitat een nader onderzoek aangeraden naar vleermuizen en steenmarters. Afbeelding 1: De rode cirkels geven de ligging van het plangebied weer. Aan de linkerzijde staat een weergave van Google Earth, aan de rechterzijde een weergave van een topografische kaart (1:25000). Voordat ruimtelijke ingrepen mogen plaatsvinden, moet eerst een onderzoek plaatsvinden in het kader van de Flora- en faunawet en de Natuurbeschermingswet en eventuele andere natuurregelgeving. Bij deze activiteit moet rekening gehouden worden met de aanwezige natuurwaarden in en om het plangebied. Voorliggende rapportage betreft een nader onderzoek naar de mogelijke aanwezigheid van beschermde vleermuizen en zoogdieren (Steenmarter) in het plangebied. Het plangebied is beoordeeld op geschiktheid voor deze beschermde soorten en de verwachte effecten hierop. Dit heeft geresulteerd in conclusies en aanbevelingen. Dit nader onderzoek is uitgevoerd op basis van de momenteel geldende uitwerking en interpretatie van beleid en wetgeving. 1.2 Gebiedsbeschrijving en beoogde ingrepen Oosterbeek (gemeente Renkum, provincie Gelderland) is gelegen tegen de zuidrand van de Veluwe in een bosrijke omgeving op minder dan een kilometer van de Rijn. Het plangebied aan de Lebretweg is gelegen in een stedelijke omgeving. Aan de zuidzijde staan een aantal grote bomen verspreid over meerdere percelen. De huidige inrichting van het plangebied bestaat uit een aantal gebouwen dat niet meer in gebruik is. Het terrein is grotendeels half verhard. Doordat geen onderhoud meer wordt uitgevoerd, is het plangebied aan het verruigen (zie afbeelding 2). SAB 3

6 Afbeelding 2: Overzicht van de huidige situatie in het plangebied. De beoogde ingrepen bestaan uit de sloop van de bestaande bebouwing en de aanleg van twaalf woningen (afbeelding 3). Hierdoor zal de huidige vegetatie verdwijnen en de verstoringsgraad toenemen. Afbeelding 3: Inrichting plangebied (Bron: K3 Architectuur en planning B.V.) SAB 4

7 2 Wettelijke kader Bescherming in het kader van de natuur wet- en regelgeving is op te delen in gebiedsen soortenbescherming. Bij gebiedsbescherming heeft men te maken met de Natuurbeschermingswet 1998 en de Ecologische Hoofdstructuur. Soortenbescherming komt voort uit de Flora- en faunawet. 2.1 Gebiedsbescherming Natuurgebieden of andere gebieden die belangrijk zijn voor flora en fauna kunnen aangewezen worden als Europese Vogelrichtlijn en/of Habitatrichtlijngebieden (Natura 2000). De verplichtingen uit de Vogel- en Habitatrichtlijngebieden zijn in Nederland opgenomen in de Natuurbeschermingswet Hierin zijn de reeds bestaande staatsnatuurmonumenten ook opgenomen. Op grond van deze wet is het verboden projecten of andere handelingen te realiseren of te verrichten die, gelet op de instandhoudingsdoelstelling, de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten kunnen verslechteren, of een verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor het gebied is aangewezen. Een andere vorm van gebiedsbescherming komt voort uit aanwijzing van een gebied als Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Voor dergelijke gebieden geldt dat het natuurbelang prioriteit heeft en dat andere activiteiten niet mogen leiden tot frustratie van de natuurdoelen. Anders dan bij gebieds- en soortbescherming is de status als EHS niet verankerd in de natuurwetgeving, maar dient het belang in de planologische afweging een rol te spelen. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag. 2.2 Soortenbescherming Soortenbescherming is altijd aan de orde. Hiervoor is de Flora- en faunawet bepalend. De Flora- en faunawet is gericht op het duurzaam in stand houden van soorten in hun natuurlijk leefgebied. Deze wet heeft de beschermingsregels, zoals die ook in de Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn zijn opgenomen, overgenomen en voor de Nederlandse situatie toegepast. Deze bescherming is als volgt in de Flora- en faunawet opgenomen: het is verboden beschermde plantensoorten te plukken, verzamelen, af te snijden, uit te steken, te vernielen, te beschadigen, te ontwortelen of op enigerlei andere wijze van hun groeiplaats te verwijderen (artikel 8); het is verboden beschermde diersoorten te doden, te verwonden, te vangen, te bemachtigen of met het oog daarop op te sporen (artikel 9), opzettelijk te verontrusten (artikel 10) en hun nesten, holen of andere voortplantings- of vaste rust- of verblijfsplaatsen te beschadigen, te vernielen, uit te halen, weg te nemen of te verstoren (artikel 11). SAB 5

8 De procedurele consequenties zijn afhankelijk van de soorten die door de ingreep worden beïnvloed. Kortweg kunnen drie beschermingsregimes worden onderscheiden: 1 beschermingscategorie 1: Een groot aantal beschermde soorten is in Nederland algemeen voorkomend. Op basis van het Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten uit de Flora- en faunawet mogen ruimtelijke ingrepen worden uitgevoerd die tot effect hebben dat de verblijfsplaatsen van deze soorten worden aangetast; 2 beschermingscategorie 2: Voor beschermde soorten die minder algemeen zijn en extra aandacht verdienen, kan een vrijstelling (behalve voor het opzettelijk verontrusten) verkregen worden als de initiatiefnemer een goedgekeurde gedragscode heeft. Indien dit niet het geval is dient voor deze categorie een ontheffing aangevraagd te worden. Als wordt gehandeld volgens een goedgekeurde gedragscode geldt deze naast de bovengenoemde soorten ook voor vogels. In zo n gedragscode worden gedragslijnen aangegeven die men volgt om het schaden van beschermde soorten zo veel mogelijk te voorkomen. Ontheffing is, als wordt gewerkt volgens een goedgekeurde gedragscode, voor deze soorten alleen nog nodig als werkzaamheden afwijkend van de gedragscode worden uitgevoerd; 3 beschermingscategorie 3: Voor ongeveer honderd zeldzame soorten geldt géén vrijstelling als het gaat om ruimtelijke ingrepen. Ontheffingen voor deze groep soorten worden slechts verleend wanneer er geen andere bevredigende oplossing voor de ingreep bestaat, de ingrepen vanwege dwingende redenen van groot openbaar belang dienen plaats te vinden en de gunstige staat van instandhouding van de soort niet in gevaar komt. Deze uitgebreide toets geldt ook voor alle vogelsoorten. Als een ruimtelijke ingreep rechtstreeks kan leiden tot verstoring of vernietiging van bepaalde beschermde soorten of hun leefgebied, kan het project in strijd zijn met de Flora- en faunawet. Voor aantastingen van verblijfplaatsen en belangrijke (onderdelen) van leefgebieden van meer strikt beschermde soorten, is ontheffing ex. Artikel 75 van de Flora- en faunawet nodig van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Verder geldt altijd artikel 2 van de Flora- en faunawet, een zorgplichtbepaling. Iedereen dient voldoende zorg in acht te nemen voor de in het wild levende dieren en hun leefomgeving. SAB 6

9 3 Toetsing 3.1 Onderzoeksmethodiek Het Natuurloket geeft in het kilometerhok waarbinnen de planlocatie en haar invloedsgebied is gelegen ( ), het voorkomen van beschermde zoogdieren, broedvogels en reptielen weer. In de directe omgeving van het kilometerhok zijn daarnaast ook nog beschermde amfibieën, vissen en dagvlinders aangetroffen. Een overzicht van de beschikbare gegevens van het Natuurloket is bijgevoegd als Bijlage 1. Omdat het plangebied maar een klein onderdeel uitmaakt van het betreffende kilometerhok en omdat de gegevens waarschijnlijk betrekking hebben op een klein deel van het kilometerhok, is besloten geen aanvullende gegevens op te vragen maar de quick scan vooral te baseren op de biotoopinschatting door een ecoloog van SAB Arnhem B.V. Bij het opstellen van de quick scan flora en fauna is onder andere gebruik gemaakt van bestaande atlasgegevens uit de Atlas van Nederlandse Zoogdieren (Broekhuizen et al., 1992), de Atlas van de Nederlandse vleermuizen (Limpens, et al., 1997), Atlas reptielen en amfibieën in Gelderland (Spitzen-van der Sluijs et al, 2007) en de website van Stichting RAVON ( Deze bronnen vermelden soortgegevens uurhokken (5 bij 5 kilometer), dit betekent dat het globale gegevens betreft. Bijlage 2 vermeldt de geraadpleegde bronnen. Op basis van de uitkomsten van de quickscan is een nader onderzoek aangeraden naar vleermuizen en steenmarters. SAB heeft voor de uitvoering van dit nader onderzoek ecologisch adviesbureau AD.ECO ingeschakeld. Voor het onderzoek naar vleermuizen is gebruik gemaakt van een batdetector (Petterson D240x /D100). Dit is een apparaat dat de voor de mens onhoorbare geluidspulsen van vleermuizen opvangt en elektronisch omzet naar een lagere frequentie. Daardoor valt het geluid wel binnen het bereik van het menselijke oor en kunnen de soorten worden onderscheiden op basis van interpretatie van klank, ritme en frequentie van roepen. Een dergelijk onderzoek vindt plaats in de schemering. Het nader onderzoek naar steenmarters is gebaseerd op een gedetailleerd onderzoek naar sporen in de vorm van vette vegen, latrines en prooiresten. Verder kunnen de dieren uiteraard worden gevonden op het gehoor of op zicht. De rapportage van het nader onderzoek is weergegeven in Bijlage Beschermde gebieden Natuurbeschermingswet 1998 Het plangebied (gemeente Renkum, provincie Gelderland) ligt niet in of nabij een gebied dat is aangewezen in het kader van de Natuurbeschermingswet. Het dichtstbijzijnde Vogel- en Habitatrichtlijngebied (De Veluwe) ligt op 500 meter afstand (hemelsbreed gemeten). Gezien de afstand, binnenstedelijke ligging, de afwezigheid van een directe verbinding of andere relatie met het beschermde gebied en de afwezigheid van overeenkomstig habitat zijn negatieve effecten op het beschermde gebied uit te sluiten. Er zijn alleen lokaal effecten te verwachten op flora en fauna. SAB 7

10 Ecologische Hoofdstructuur Het plangebied (gemeente Renkum, provincie Gelderland) ligt niet in of nabij een gebied dat is aangewezen in het kader van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Het dichtstbijzijnde natuurgebied dat is aangewezen als onderdeel van de EHS ligt op 500 meter afstand (hemelsbreed gemeten). Gezien de afstand, binnenstedelijke ligging, de afwezigheid van een directe verbinding of andere relatie met het beschermde gebied zijn negatieve effecten op het beschermde gebied uit te sluiten. Er zijn alleen lokaal effecten te verwachten op flora en fauna. 3.3 Voorkomen van beschermde soorten In het kader van de Flora- en faunawet moet worden getoetst of ter plaatse van de ruimtelijke ingrepen sprake is/kan zijn van negatieve effecten op beschermde planten en dieren. De beoogde ontwikkelingen kunnen biotoopverlies of verstoring (indirect biotoopverlies) tot gevolg hebben. vaatplanten Binnen het plangebied zijn geen potentiële natuurlijke groeiplaatsen voor beschermde planten aanwezig. Het plangebied is voor een groot deel bebouwd. De niet bebouwde delen zijn verhard en verruigd met onder andere: Canadese fijnstraal (Erigeron canadensis), brandnetel (Urtica dioica), braam (Rubus fruticosus), bijvoet (Artemisia vulgaris), grote klit (Arctium lappa), gewone bereklauw (Heracleum sphondylium), esdoorn (Acer pseudoplatanus), stinkende gouwe (Chelidonium majus), klein springzaad (Impatiens parviflora) en perzikkruid (Polygonum persicaria). Van een stabiel ecosysteem is geen sprake en bijzondere groeiplaatsen zijn niet aanwezig. Strikt beschermde vaatplanten worden binnen het plangebied niet verwacht. Aangeplante of gezaaide exemplaren van beschermde soorten (in bijvoorbeeld tuinen) zijn niet beschermd in de Flora- en faunawet, omdat het geen natuurlijke groeiplaatsen betreft. grondgebonden zoogdieren Volgens verspreidingsgegevens (Broekhuizen et al., 1992; Bode et al., 1999) komen in de omgeving van het plangebied soorten als egel (Erinaceus europeus), bosspitsmuis (Sorex araneus/coronatus), dwergspitsmuis (Sorex minutus), huisspitsmuis (Crocidura russula), mol (Talpa europea), vos (Vulpes vulpes), hermelijn (Mustela erminea), bunzing (Mustela putorius), wezel (Mustela nivalis), ree (Capreolus capreolus), Moeflon (Ovis musimon), woelrat (Arvicola terrestris), rosse woelmuis (Clethrionomys glareolus), aardmuis (Microtus agrestis), veldmuis (Microtus arvalis), dwergmuis (Micromys minutus), bosmuis (Apodemus sylvaticus), haas (Lepus europeus), konijn (Oryctolagus cuniculus) en de meer strikt beschermde soorten waterspitsmuis (Neomys fodiens), eekhoorn (Sciurus vulgaris), wild zwijn (Sus scrofa), edelhert (Cervus elaphus), steenmarter (Martes foina), boommarter (Martes martes) en das (Meles meles) voor. Het plangebied is grotendeels bebouwd. De overige delen bestaan uit een verhard terrein wat overwoekerd wordt door ruigtevegetatie. De locatie is omringd door bebouwing. Vaste rust- en verblijfsplaatsen van algemeen voorkomende soorten als egel (Erinaceus europeus) en huisspitsmuis (Crocidura russula) zijn niet uit te sluiten. Voor deze soorten, die onder het eerste lichte beschermingsregime vallen, geldt een alge- SAB 8

11 mene vrijstelling voor het verstoren en/of aantasten van vaste rust- en verblijfsplaatsen. Eekhoorn Gezien de afwezigheid van voldoende naaldbomen, eiken en/of beuken (voedselbomen), de aard van het omliggende gebied (bebouwing) en het ontbreken van een verbinding met het buitengebied is het onwaarschijnlijk dat de eekhoorn (Sciurus vulgaris) in het plangebied voorkomt. Steenmarter De strikt beschermde steenmarter (Martes foina) komt volgens verspreidingsgegevens (Broekhuizen et al., 1992) ook voor in en/of in de omgeving van het plangebied. De steenmarter is een soort die voorkomt in of nabij grote steden, dorpen en boerenerven, en lijkt zich aan de menselijke bebouwing te hebben aangepast. Op basis van de lage verstoringsgraad, de aanwezigheid van toegankelijke bebouwing en de vondst van mogelijke sporen van steenmarters (Afbeelding 3) werd een nader onderzoek naar deze dieren aangeraden. Afbeelding 3: Mogelijke sporen van steenmarter (Martes foina). Het nader onderzoek naar steenmarters heeft geen verdere aanwijzingen gevonden die wijzen op de aanwezigheid van steenmarters in het plangebied. Negatieve effecten op vaste rust- of verblijfplaatsen van steenmarters zijn dus niet te verwachten. Boommarter De boommarter (Martes martes) komt hoofdzakelijk in bebost gebied met een voorkeur voor naaldbos of gemengd bos voor. Soms komt de boommarter ook in meer open terrein voor, mits voldoende bosjes en lijnvormige elementen als heggen en houtwallen aanwezig zijn. Het is een erg schuwe soort. Op basis van de huidige biotoop verhard terrein met bebouwing, binnenstedelijke ligging en het ontbreken van een verbinding met het buitengebied, is het voorkomen van vaste rust- en verblijfplaatsen van de boommarter uit te sluiten binnen het plangebied. Ook zijn geen sporen van deze soort aangetroffen in het plangebied. Gezien de binnenstedelijke locatie en biotoop (verhard terrein met bebouwing) is het voorkomen van vaste rust- en verblijfplaatsen alsmede het gebruik van het plangebied als foerageerplaats van de das (Melis melis), wild zwijn (Sus scrofa) en edelhert (Cervus elaphus) uit te sluiten. Ook zijn geen sporen van deze soort aangetroffen in het plangebied. SAB 9

12 vleermuizen Volgens de verspreidingsgegevens (Limpens et al., 1997) komen in de omgeving van het plangebied onder andere gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus), ruige dwergvleermuis (Pipistrellus nathusii), gewone grootoorvleermuis (Plecotus auritus), laatvlieger (Eptesicus serotinus), meervleermuis (Myotis dasycneme), rosse vleermuis (Nyctalus noctula) en watervleermuis (Myotis daubentonii) voor. Alle vleermuissoorten zijn strikt beschermd in de Flora- en faunawet. Vleermuizen zijn globaal op te delen in gebouwbewonende soorten zoals gewone dwergvleermuis en laatvlieger en boombewonende soorten als rosse vleermuis en watervleermuis. Daarnaast zijn soorten die van beide elementen gebruik maken. Daarbij is ook onderscheid te maken in zomer- en winterverblijfplaatsen van de verschillende soorten. Sommige soorten zoals de gewone dwergvleermuis verblijven het gehele jaar in gebouwen (spouwmuren, achter gevelbetimmeringen enz). Andere soorten als de rosse vleermuis verblijven jaarrond in bomen (in holten en spleten en achter loshangende schors). De watervleermuis overwintert echter weer in bunkers, grotten en kelders en verblijft in de zomerperiode in boomholten. Gebouwbewonende vleermuizen In het plangebied staan verschillende gebouwen. Uit de quickscan is gebleken dat de grote hal niet geschikt is voor vleermuizen door afwezigheid van voldoende schuilmogelijkheden (geen spouwmuur, dak van golfplaat zonder dakbeschot). De overige gebouwen zouden mogelijk wel geschikt kunnen zijn voor gebouwbewonende vleermuizen. Op basis van deze bevindingen is een nader onderzoek opgestart naar de mogelijke aanwezigheid van vleermuizen (zie hieronder, Nader onderzoek) Boombewonende vleermuissoorten Boombewonende soorten vleermuizen zijn niet waargenomen. Negatieve effecten op (vaste rust- of verblijfplaatsen van) bombewonende soorten zijn niet te verwachten. SAB 10

13 Afbeelding 4: voor vleermuizen geschikte bebouwing aan de Lebretweg te Oosterbeek. De rode pijlen geven aan waar vleermuizen zijn waargenomen. De dikke pijl geeft aan waar maar liefst 15 exemplaren van de Gewone Dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus) zijn uitgevlogen. Bij de kleinere pijlen vlogen 1 of 2 dieren uit. Vaste Vliegroutes Er zijn geen vliegroutes vastgesteld die worden aangetast bij de realisatie van de beoogde plannen. Nader onderzoek Het nader onderzoek is inmiddels uitgevoerd. Het is opgesplitst in twee delen waarbij het eerste deel is gericht op kraamkolonies en het tweede deel op paarplaatsen. Kraamkolonies Het eerste veldbezoek heeft plaatsgevonden op 21 mei 2009 (helder weer ca 16 C). Een half uur na zonsondergang werd vier uitvliegende Gewone dwergvleermuizen waargenomen. Het vermoeden bestond dat nog meer dieren gebruik maakten van deze schuilplaats. Het tweede veldbezoek heeft plaatsgevonden op 13 juni 2009 (bijna geheel helder weer, later wat bewolkt en ca 19 C). Op dezelfde plek als hierboven genoemd, vlogen tussen zonsondergang en een kwartier na zonsondergang 18 dieren uit en een kwartier later nog 1 (zie Afbeelding 4). Bij de grotere pijl kwamen 15 exemplaren naar buiten, bij de middelste kleine pijl 2 en bij de overige 1. Na drie kwartier uur begonnen de dieren terug te komen en te zwermen rond de ingang waarbij ook dieren weer naar binnen gingen. Het gaat hier dus duidelijk om een kraamkolonie. De gewone dwergvleermuizen vertrokken vooral in zuidelijke richting. Soms werd kort bij de bomen aan de zuidkant gefoerageerd. Er zijn ook nog drie passerende laatvliegers geconstateerd. SAB 11

14 Paarplaatsen Evenals het onderzoek naar kraamkolonies is het onderzoek naar paarplaatsen uitgevoerd door AD.ECO. Het eerste veldbezoek dat gericht was op paarplaatsen vond plaats op 18 augustus. Het was helder windstil en ca 20 C. Tijdens het veldbezoek is slechts eenmaal een Laatvlieger (E. serotinus) langs komen vliegen. 1 trekkende Rosse vleermuis (N. noctula) is hoog boven het plangebied waargenomen. Het tweede veldbezoek dat gericht was op paarplaatsen, vond plaats op 1 september. Het was ten tijde van het veldbezoek licht bewolkt en 15 C. Aan de noordzijde van het plangebied is een roepend mannetje van de Gewone dwergvleermuis aangetroffen. In het plangebied zijn ook nog 2 of 3 foeragerende exemplaren waargenomen. Deze keer zijn er geen uitvliegende dieren geconstateerd. Hoog boven het plangebied zijn 12 trekkende Rosse vleermuizen (N. noctula) waargenomen die op weg waren richting de uiterwaarden. Er zijn geen paarplaatsen aangetroffen. Uit het nader onderzoek is gebleken dat het plangebied in gebruik is als vaste rust- of verblijfplaatsen voor gebouwbewonende vleermuizen (kraamkolonie). Om te zorgen dat de Flora- en faunawet niet wordt overtreden, moeten een aantal mitigerende maatregelen worden genomen. Deze staan hieronder beschreven. Mitigerende maatregelen Het slopen van de bebouwing moet voor het winterslaapseizoen (1 november tot 1 maart) worden gestart. Minimaal twee weken voordat de sloop wordt gestart, dient alle te slopen bebouwing ongeschikt gemaakt te worden voor vleermuizen. Dit houdt in dat losse delen worden verwijderd evenals dakgoten, regenpijpen, rolluiken en andere objecten die mogelijke schuilplaatsen kunnen vormen. Eventueel aanwezige spouwmuren moeten worden opengemaakt door gaten van minimaal 1 vierkante meter aan te brengen in de buitenmuur. Dit dient te gebeuren zowel aan de bovenzijde als aan de onderzijde met als doel dat er tocht ontstaat in de muur. Een verdere maatregel is het gebruik van sterke gevelverlichting. Door in de periode voorafgaand aan de sloop, sterke bouwlampen op de gevel te richten, is het voor vleermuizen onaantrekkelijk om gebruik te maken van de bebouwing. Het uiteindelijke slopen dient zoveel mogelijk te gebeuren door de bebouwing te strippen. Wanneer alsnog vleermuizen worden aangetroffen, dan dient de sloop ter plaatse onmiddellijk te worden stilgelegd. De werkzaamheden kunnen elders wel doorgaan. Als de gevonden vleermuis uit eigen beweging is weggevlogen, kunnen de sloopwerkzaamheden weer worden hervat. De nieuwe bebouwing dient geschikt gemaakt te worden voor vleermuizen. Dit houdt in dat de spouwmuur toegankelijk moet zijn via open stootvoegen. Voordat de sloop wordt gestart, wordt in de directe omgeving een vleermuizenkast opgehangen met de invliegopening gericht op het zuidoosten. De bovenstaande maatregelen worden uitgevoerd onder begeleiding van een deskundige, welke ook oproepbaar is in het geval vleermuizen worden aangetroffen. SAB 12

15 Het is zeer belangrijk om alle genomen maatregelen zorgvuldig te documenteren met behulp van fotomateriaal. Daarmee is achteraf aan te tonen dat alle maatregelen zijn genomen om beschermde soorten te behouden. Beoordeling maatregelen Het is aan te raden om bovenstaande maatregelen ter beoordeling voor te leggen aan Dienst Regelingen (DR) van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In samenspraak met Dienst Landelijk Gebied zullen zij een uitspraak doen over de te nemen maatregelen. Wanneer deze als afdoende worden beschouwd, dan wordt de Flora- en faunawet niet overtreden en wordt geen ontheffing ex artikel 75 afgegeven. Dit houdt in dat het project zonder verdere procedurele consequenties vanuit de Flora en faunawet kan worden uitgevoerd. Het besluit van DR ontvangt de aanvrager in de vorm van een brief. Daarmee kan bij eventuele bezwaarschriften of een inspectie door de AID worden aangetoond dat de wet niet wordt overtreden. Vogels Alle vogelsoorten zijn beschermd tijdens het broedseizoen. Het betreft dan met name de actieve broedplaatsen en vaste verblijfplaatsen. Voor de meeste vogels loopt het broedseizoen van half maart tot half juli. Het plangebied met struweel en bomen is geschikt als broedgelegenheid voor veel vogels. Tijdens het veldbezoek aan de Lebretweg zijn merel (Turdus merula), gaai (Garrulus glandarius) en ekster (Pica pica) waargenomen. Sommige vogelsoorten zoals uilen en spechten gebruiken hun nesten jaarrond als verblijfplaats. Ook buiten het broedseizoen hebben nesten van deze vogels een beschermde status. Tevens zijn nesten van in bomen broedende roofvogels jaarrond beschermd. Op basis van de ligging van het plangebied (in de bebouwde kom), afwezigheid van een verbinding met het buitengebied en de afwezigheid van nesten, worden jaarrond beschermde soorten niet verwacht binnen het plangebied. Negatieve effecten van de voorgenomen plannen op deze soorten zijn niet te verwachten. amfibieën Stichting RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) verzamelt verspreidingsgegevens van reptielen, amfibieën en vissen en publiceert deze jaarlijks op het internet ( Volgens RAVON komen in de omgeving van het plangebied amfibieën voor zoals bruine kikker (Rana temporaria), gewone pad (Bufo bufo), bastaardkikker (Rana esculenta), kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris) en de meer strikt beschermde soorten kamsalamander (Triturus cristatus), Alpenwatersalamander (Mesotriton alpestris), rugstreeppad (Bufo calamita) en poelkikker (Rana lessonae) voor. Aangezien binnen en in de omgeving van het plangebied geen watervoerende elementen aanwezig zijn, is het voorkomen van vaste rust- en verblijfplaatsen van meer strikt beschermde amfibieënsoorten uit te sluiten. Strikt beschermde soorten stellen hoge eisen aan hun leefomgeving en blijven het gehele jaar door dicht bij hun voortplantingswater (met uitzondering van de rugstreeppad, Bufo calamita). Het is aannemelijk dat de strikt beschermde soorten voorkomen op de nabij gelegen Veluwe. Algemene soorten, zoals bruine kikker (Rana temporaria) en gewone pad (Bufo bufo), die na de metamorfose op het land naar voedsel gaan zoeken, zijn gezien de binnen SAB 13

16 het plangebied gelegen biotopen niet uit te sluiten. Een exemplaar van bruine kikker is ook aangetroffen als verkeersslachtoffer op de grens van het plangebied. Deze soorten kunnen grote afstanden afleggen. Omdat de dieren op het land overwinteren, is het ook mogelijk dat er dieren in de winterperiode binnen het plangebied aanwezig zijn. Voor deze soorten, die onder het eerste lichte beschermingsregime vallen, geldt een algemene vrijstelling voor het verstoren en/of aantasten van vaste rust- en verblijfplaatsen. reptielen Volgens RAVON komen in de omgeving van het plangebied reptielen voor als hazelworm (Anguis fragilis), zandhagedis (Lacerta agilis), levendbarende hagedis (Zootoca vivipara), gladde slang (Coronella austriaca) en ringslang (Natrix natrix) Reptielen zijn over het algemeen gebonden aan structuurrijke vegetatie, vaak gelegen in weinig verstoorde biotopen. Soorten als ringslang (Natrix natrix) en levendbarende hagedis (Zootoca vivipara) kunnen voorkomen in gebieden met een relatief hoge verstoringsgraad. Het is aannemelijk dat de strikt beschermde soorten voorkomen op de nabij gelegen Veluwe. Op basis van de binnen het plangebied aanwezige biotopen (verhard terrein, geen structuurrijke overgangen), de afwezigheid van een verbinding met het buitengebied en de barrièrewerking van verkeerswegen in de omgeving is het voorkomen van reptielen onwaarschijnlijk. vissen Omdat in het plangebied geen permanent watervoerende elementen aanwezig zijn, is de aanwezigheid van vissen uitgesloten. insecten (vlinders, libellen, sprinkhanen) en overige soortengroepen Slechts een beperkt aantal van de zeer soortenrijke groep van de insecten is beschermd. De habitateisen van beschermde soorten binnen deze groep zijn vaak zeer locatiespecifiek en gebonden aan zeer bijzondere biotopen. Dergelijke biotopen komen niet in het plangebied voor. Overige strikt beschermde soorten als mollusken en weekdieren zijn ook niet te verwachten gezien de biotopen. SAB 14

17 4 Conclusie In het plangebied Hof van Lebret (Oosterbeek, gemeente Renkum, provincie Gelderland) zullen 12 woningen worden gerealiseerd. Hiervoor wordt de bestaande bebouwing in het plangebied aan de Lebretweg gesloopt. Voordat deze ingrepen worden uitgevoerd, dienen de gevolgen voor beschermde natuurwaarden en de consequenties in het kader van de geldende natuurwet- en regelgeving in beeld te zijn gebracht. Hiervoor is een quick scan flora en fauna uitgevoerd. Op basis van de uitkomsten van deze quickscan is nader onderzoek aangeraden naar steenmarters en vleermuizen. 4.1 Gebiedsbescherming In het kader van de Natuurbeschermingswet (NB-wet) en de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) dient er getoetst te worden of de beoogde ontwikkelingen een negatieve invloed hebben op de beschermde gebieden. Het plangebied aan de Lebretweg te Oosterbeek ligt niet in of nabij de EHS of een gebied dat is aangewezen in het kader van de NB-wet. Het dichtstbijzijnde beschermde natuurgebied (Vogel- en Habitatrichtlijngebied De Veluwe) ligt op 500 meter afstand (hemelsbreed gemeten). Het dichtstbijzijnde natuurgebied dat is aangewezen als onderdeel van de EHS ligt op 500 meter afstand (hemelsbreed gemeten). Gezien de binnenstedelijke ligging, de afwezigheid van directe verbindingen of andere relaties met de genoemde natuurgebieden zijn negatieve effecten op beschermde gebieden zijn niet te verwachten. Gebiedsbescherming is op deze locatie niet aan de orde. 4.2 Soortenbescherming In het kader van de Flora- en faunawet dient te worden nagegaan of vaste rust- en verblijfplaatsen door de ingreep worden aangetast (verwijderd, ongeschikt gemaakt) of dieren opzettelijk worden verontrust. De beoogde ontwikkelingen kunnen biotoopverlies of verstoring (indirect biotoopverlies) tot gevolg hebben. Invloeden die leiden tot een verminderde geschiktheid van het plangebied als bijvoorbeeld foerageergebied zijn niet ontheffingsplichtig, tenzij het een zodanig belang betreft dat bij het wegvallen van deze functie ook de vaste rust- en verblijfplaatsen van soorten niet langer kunnen functioneren. Door de sloop, de grondbewerking en de nieuwbouw, zullen alle aanwezige soorten negatieve effecten ondervinden van de ingreep. Voor de meeste soorten is dit tijdelijk van aard. In de toekomst zal waarschijnlijk een deel van het plangebied weer geschikt zijn als leefgebied. Veel van deze soorten zijn beschermd maar vallen onder het lichte beschermingsregime van de Flora- en faunawet. Hiervoor geldt dat aantasting van vaste rust- en verblijfplaatsen op basis van een vrijstelling mogelijk is, zonder dat er sprake is van procedurele consequenties. Een aantal van de voorkomende soorten is meer strikt beschermd. Voor deze soorten moet bij aantasting van vaste rust- en verblijfplaatsen een ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet worden aangevraagd. Op basis van verspreidingsgegevens, de aanwezige habitats, gevonden sporen en de biotoopeisen van individuele diersoorten kon ten tijde van de quickscan niet worden uitgesloten dat vaste rust- en verblijfplaat- SAB 15

18 sen van vleermuizen en steenmarters binnen het plangebied voorkwamen. Inmiddels is een nader onderzoek uitgevoerd dat speciaal op deze soorten was gericht. Op basis van dit nader onderzoek kan worden gesteld dat: het plangebied niet in gebruik is als vaste rust- of verblijfplaats voor Steenmarter (Martes foina) het plangebied intensief gebruikt wordt als vaste rust- of verblijfplaats (kraamkolonie) van de Gewone Dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus). het plangebied niet in gebruik is als paarplaats voor gebouwbewonende vleermuizen het plangebied niet in gebruik is als vaste rust- of verblijfplaats voor boombewonende soorten vleermuizen er geen vliegroutes zijn geconstateerd die mogelijkerwijze zouden worden aangetast Daarnaast kunnen bij de start van werkzaamheden in het broedseizoen, broedende vogels worden verstoord, of hun nesten worden aangetast. Er is geen vrijstelling te verkrijgen in het kader van de Flora- en faunawet voor activiteiten die vogels in hun broedseizoen zou kunnen verstoren. 4.3 Consequenties Het nader onderzoek, uitgevoerd door het ecologisch adviesbureau AD.ECO, heeft aangetoond dat het plangebied intensief wordt gebruikt door vleermuizen als kraamkolonie. Op basis van deze bevinding dienen maatregelen te worden genomen die moeten voorkomen dat de Flora- en faunawet wordt overtreden. Deze maatregelen staan beschreven in hoofdstuk 3. De voorgenomen maatregelen dienen ter beoordeling worden gelegd bij Dienst Regelingen. Zij geven de beoordeling af in de vorm van een brief. Wanneer de maatregelen als afdoende worden beschouwd, dan wordt de Flora- en faunawet niet overtreden en wordt geen ontheffing ex artikel 75 afgegeven. Dit houdt in dat het project zonder verdere procedurele consequenties vanuit de Flora en faunawet kan worden uitgevoerd. Het besluit van DR ontvangt de aanvrager in de vorm van een brief. Daarmee kan bij eventuele bezwaarschriften of een inspectie door de AID worden aangetoond dat de wet niet wordt overtreden. Steenmarters zijn niet aangetroffen in het plangebied. Het opstellen van mitigerende maatregelen is voor deze soort is niet aan de orde. 4.4 Aanbevelingen Naast de consequenties die voortkomen uit de Flora- en faunawet is ook een aantal vrijblijvende aanbevelingen te doen ten aanzien van de inrichting van het plangebied, zoals: voor vleermuizen zouden open stootvoegen aangebracht kunnen worden in muren, of vleermuiskasten kunnen worden tegen de muur op >2,5 meter hoogte tegen nieuw te bouwen woningen; SAB 16

19 het planten van bomen en struwelen voor vogels en vleermuizen verdient aanbeveling. Het beste zijn, ecologisch gezien, inheems bes- en bloemdragende struiken en planten; er kunnen nestpannen of neststenen worden aangebracht ten behoeve van gierzwaluwen. Deze beschermde soort verliest steeds meer nestmogelijkheden. SAB 17

20

21 Bijlage 1: Overzicht beschikbare gegevens Natuurloket

22

23 Bijlage 2: Geraadpleegde bronnen Bode, A.D., Dijkstra, A.J., Hoekstra, B., Hoeve, R. en Zollinger, R., De Zoogdieren van Overijssel. Voorkomen, verspreiding en ecologie van de in het wild levende zoogdieren. Waanders Uitgevers, Zwolle. Broekhuizen, S., Hoekstra, B., van Laar, V., Smeenk, C. en Thissen, J.B.M Atlas van de Nederlandse zoogdieren, uitgeverij KNNV, Utrecht. Limpens, H., Mostert, K. en Bongers, W Atlas van de Nederlandse vleermuizen, uitgeverij KNNV, Utrecht. Spitzen-van der Sluijs, A.M., Zollinger, R. en Creemers, R Atlas reptielen en amfibieën in Gelderland Stichting RAVON. Websites: