De Kleenhorst en de huidige locatie van de Vanenburg
|
|
- Louisa van der Woude
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Kleenhorst en de huidige locatie van de Vanenburg Jan van de Kraats, vrijwilliger bij het PHG. Na al weer enige tijd geleden beschreven te hebben waar de locatie van de oude Vanenburg zich vermoedelijk bevond, zullen we het hier hebben over de huidige locatie. Toch eerst nog iets over de vroegere locatie. Een aantal middagen onderzoek met de grondboor op die plek hebben geen duidelijke sporen opgeleverd. Dit boren was mogelijk dankzij de welwillende medewerking van de grondeigenaren, waarvoor dank. Het onderzoek stond onder de deskundige leiding van fysisch geograaf Peter Bijvank uit Nijkerk, ons welbekend van eerdere artikelen in de Graver, zijn lezing alweer enige tijd geleden in Huinen, en zijn website over de historie van Putten en Nijkerk. Toch bewijst dit niet zoveel, men was vroeger heel erg zuinig op bouwmaterialen en daarom vaak grondig in het opruimen. Bovendien heeft de zee het gebied meermalen overspoeld waardoor nieuwe geulen en afzettingen zijn ontstaan. Om dan nog bewijs te vinden door met de grondboor op afstanden van 5 meter te prikken is lastig. Ook vergelijkbare onderzoekingen waarbij de locatie van een gebouw nog met zekerheid bekend was leverden vaak geen bewijs met deze methode. Hopelijk kan in de toekomst met nieuwe grondradar technieken opnieuw gekeken worden, zonder dat er gegraven hoeft worden. De broeklanden bij de Kleenhorst. Nu de vraag waarom de Vanenburg op de nieuwe locatie is gekomen. Dit is niet op schrift overgeleverd, maar we kunnen wel bedenken dat de toen al stijgende zeespiegel een aanleiding was. Er zijn meerdere schriftelijke bronnen waar uit blijkt dat er bij het Oever veel land verdronken is. Geen wonder dat men geen natte voeten wilde en het hogerop zocht. Een terrein met relatief lage opbrengsten en daarom niet al te kostbaar lag ca 1 km richting het dorp Putten. De strook kleigrond langs de kust van de voormalige Zuiderzee was vanwege de eerder genoemde overstromingen erg vruchtbaar door de voortdurende aanvoer van slib en daarom druk bezet met boerderijen. Veel verder landinwaarts lagen de oudere vruchtbare zandgronden die ook geschikt waren om boerderijen te vestigen. Hierop is het dorp Putten ontstaan met zijn uitgebreide gebied van engen er omheen. Bij Hussel lag een soortgelijk gebied. Tussen deze gebieden en het gebied bij zee lagen de zogenaamde broeklanden. Dit was relatief lage en minder vruchtbare zandgrond waar de ontwatering van nature slechter was. In de middeleeuwen was de begroeiing grotendeels heide en stukjes elzenbos. De heide werd gebruikt als weiland en plaggeveld, hier werden plaggen gestoken en vermengd met de mest van koeien en schapen waarmee het hoger gelegen akker land vruchtbaar gehouden werd. We moeten hier globaal denken aan het gebied tussen de spoorlijn Amersfoort-Zwolle en de huidige Waterweg. Hier precies middenin staat nu de Vanenburg. Een in die tijd opvallend belangrijk detail in het landschap moet de Kleenhorst geweest zijn. Het is een hogere zandrug, gedeeltelijk begroeid, wat in die tijd met de naam horst werd aangeduid. Met de veel hogere bomen die tegenwoordig overal staan is het minder in het oog springend. Het werd op allerlei manieren geschreven bijvoorbeeld als Cleijnenhorst of Cleenhorst. Cleen betekend klein, er is geen grote Cleenhorst als tegenhanger. Nu lopen de Zuiderzeestraatweg
2 en de Stationsstraat er overheen, die zijn hier natuurlijk ook ontstaan omdat men droge voeten wilde houden. Wie de naam nog kent zal dat waarschijnlijk weten vanwege de Cleenhorsterweg die begint bij het station van Putten. Een heel oude overgeleverde tekst uit de 12 de of 13 de eeuw vastgelegd in de Inkomsten van het klooster te Werden uit de hof te Putten verteld ons In Cleinhorst VI scepel siliginis, VI scepel hordei ad auxilium wat zoveel betekend als: zes schepel rogge en 6 schepel gerst om te helpen. Eens was het dus een bekend gebied, nu is de naam bijna verloren geraakt. Daarom een reconstructie gebaseerd op oude kaarten en tekst bronnen. De Kleenhorst begint op enige afstand van boerderij Hussel met de schaapskooi aan de Stationsstraat en eindigt bij het begin van de Vanenburgerallee bij boerderij de Rozenhoef. Dat is de boerderij met het opvallend grote overstek aan de achterkant waar een wagen met hooi droog onder kon staan als het regende. Ik kom tot deze conclusie omdat er in de oude teksten sprake is van een aantal, sommige reeds verdwenen, boerderijen die beschreven werden als liggende aan de Cleenhorst. Bestaande boerderijen zijn behalve de Rozenhoef nog De Praest een stukje de Vanenburgerallee op waar voorheen de lakenvelder koeien liepen. Dan zijn er veel boerderijen verdwenen, waarvan we nu niet eens meer weten waar ze precies lagen. Zoals we later zullen zien was de oorzaak vaak de steeds verder uitbreidende Vanenburg. Boerderijen als Klaarwater achter de Vanenburg en voor het huis Het goed aan de Cleenhorst, De Leege Hoff, en Klein Norden en Klein Hussel zijn we vergeten. fig. 1 Hendrik van Essen van Helbergen tot Vanenburg, landdrost van Veluwen geschilderd door J. de Baen in 1669.
3 Eerst terug naar de Vanenburg. De toenmalige bezitter, we spreken over de tijd omstreeks de bouw van de nieuwe Vanenburg in 1664, was Hendrik van Essen. Hij was burgemeester van Harderwijk en landdrost van de Veluwe, een belangrijk man in de provincie dus. Hij heeft om te beginnen op de nieuwe locatie boerderij de Praest gekocht en ook enkele broeklanden zoals van Steven Arnts en Bessel Wijnkoop (verbonden aan de boerderij Winkoop aan de Beekweg). In fig. 1 een imposant portret van Hendrik van Essen aanwezig in het Stadsmuseum van Harderwijk. Je ziet meteen, met deze man viel niet te spotten. De Praest was een horig goed afgesplitst van boerderij Rimpeler. Het oude Rimpeler had als bezitter Gerrit van Arler van het beroemde geslacht Van Arler. Bij de Praest was ook nog de Kelnarij van Putten als dependance van het klooster Abdinckhof in Paderborn in beeld als eigenaar die een soort van erfpacht constructie had over de meeste van deze goederen. Zij bepaalden de regels en moesten ook voor alle handelingen betreffende deze goederen hun approbatie (toestemming) verlenen. Omdat over de Vanenburg en de Kelnarij nog diverse oude geschriften bewaard zijn gebleven in het Gelders Archief in Arnhem kunnen we nu nog allerlei details weten over die tijd. Zo zijn er over aankopen en verpachting van grond nog veel gegevens. Helaas bestond er in die tijd nog geen kadaster, de locatie van veel boerderijen en stukken land werden vaak bekend verondersteld. De locatie wordt dan ook meestal beschreven als liggende in de bekende bepalingen. Ik denk daarbij onwillekeurig aan paaltjes die het gebied aangeven. Soms wordt extra informatie in de trant van oost, west, noord, zuid, gegeven en beschreven wie de naaste buren zijn. Dat kunnen personen zijn, wat het erg lastig maakt bij mensen die al lang uit onze geschiedenis zijn verdwenen, of beter perceelsnamen van andere stukken land of boerderijen waarvan de namen meestal over een langere tijd blijven bestaan. Hoe dan ook het is puzzelwerk om oude locaties boven water te krijgen. Zoals: Op huiden dato onders[chreven] heefft Marcus Renssen, voor hem ende sijnen Erven vercofft aen den hoogh Edel geboren end Gestrengen heer Henrick van Essen toe Helbergen ende Vanenburgh Lantdrost van Veluwen ende desselffen hoogh Ed[ele] Erven een Broeckjen Lants aen de Kleinhorst in den Ampte van Putten in sijne bepalinge soo groot of clein als het selver aldaer gelegen is. Ende dat voor de somme van drie hondert gulden, te betalen tegens toecommende Martini, wanneer den heere Coper het selve Broecklant sal aenveerden, wesende vrij eigen erff ende goet met geenderhande Tijnse off Tijnden (belastingen) beswaert wtgenomen eene Braspenninck (letterlijk tipgelt, fooi ) so jaerlicx aen den heere Graeff van Benthem off dersselffers lasthebbende te betalen. Geschiet den 24 ste Augusti (ondertekend met) M. Rensen en Henri van Essen (Vanenburg ). Dit was dan nog maar een concept akte, in de eigenlijke uitgebreidere akte is zelfs de koopsom verzwegen. De koper wilde zijn eigen markt waarschijnlijk niet bederven. Ende dit voor seeckere somme van penn[inge] buijten desen benoempt, waer van Ick ten vollen sij voldaen ende betaelt, den leste penninck mit den eersten. Een ander voorbeeld uit 1603 met enige locatie gegevens waar uit ook blijkt dat er meestal sprake was van meerdere eigenaren:
4 het gerechte sessendeel ende derdendeel van het sessendeel van dat Erff ende goet genaamt Elbert Petersen goet gelegen in den Ampte van Putten in de buurschap Norden aen de Cleijnhorst met heij ende weijde, bosch ende broeck, schaepsweijde op te Cleijnhorst soo dat in sijn bepalonge gelegen is ende gebruijckt wordt, Daer oostwart Muijn Aertssen erffgenaemen, zuijtwart den Kleijnhorst offe den heerenwegh naest aen gelegen sijnen kommer vrij behalven den heeren Kellener sijn erfpacht ende den heere sijn thins ende gerechtigheijt, Ende dat voor een somme van pennongen buijten desen benoempt (Vanenburg ). Men moet bedenken dat er nog geen banken waren zoals we nu gewend zijn, daarom hadden mensen die geld over hadden dit vaak geïnvesteerd in vastgoed zoals hier in boerderijen. Ook verdeling van goederen door vererving was een oorzaak. We moeten nog nadenken wat met Elbert Petersen goed bedoeld kan zijn. De heerenweg, gemeenteweg zouden we nu zeggen, moet de Zuiderzeestraatweg-Stationsstraat zijn. Na de aankoop van de Praest (AKP 160 Vanenburg) doet hij in 1654 een verzoek aan de Kelnarij om bepaalde lasten er af te krijgen. Zo leren we meer over de locatie. een seecker hoffhoorige Abts goetge genaempt Den Proest, t eijndens an die Kleijnhorst to Putten ten beijde zijden van het enge off waaterige steeggen, met noch eenige broecklanden tusschen die broicksteege ende het voorn[oemde] enge steeggen, van t Proister broeck aff, tot op het Husseler broeck schietende gelegen, waervan deels alreede angecoft waren, deels noch bij coop aldaer in die voorg[aande] bepaelonge liggende, staen om bijgebracht te worden, omme bij affcopinge van die servituijt ende hooricheijt tot een natuer gereduceert sijnde den Hoff Vanenborch daermede te vergrooten De Praest dankt zijn naam aan de Proost van Werden, een geestelijk leider van een klooster wat hier veel bezit had, de zogenaamde proostgoederen. Het lag dus aan het eind van de Kleinhorst en aan beide zijden van het Enge- of Waterige steegje. Dit steegje is inmiddels verdwenen maar liep als het verlengde van t Oeverstraat bij boerderij de Pol rechtdoor tot over het erf van de Praest waar het verder ging en ter hoogte van het station dicht bij de Stationsstraat kwam. In fig.2 zijn stukken nog te herkennen. Het onlangs aan een kant afgesloten deel van de Nijverheidsweg is er een overblijfsel van. Verderop is de Handelsweg langs de voormalige autosloperij een overblijfsel. Hier werd het meestal de Nordersteeg genoemd. In 1832 heet het stuk verderop in het bos voordat het de Husselsesteeg bereikt nog steeds het Engesteegje. Hier is verwarring ontstaan doordat de kaartenmaker de uit het bos komende noordelijke tak ook Enge[r]steeg is gaan noemen. Die heette oorspronkelijk de Broeksteeg en liep vroeger langs boerderij Vliekengoed of Groot Norden het spoor over tot aan de huidige Waterweg. Dit eerste stuk is al weer omgedoopt in Keizerswoerd, net als het industrie gebied verderop. De naam is afkomstig van een vroeger boerderijtje Keizersweert halverwege de Husselsesteeg. Een beetje misplaatst dus. De huidige Engersteeg begint nu pas westelijk van het spoor. Nu we de oude namen van de wegen weten kunnen we de broeklanden van de Praest lokaliseren; zo rond het eerste stuk van de Vanenburgerallee tussen de Zuiderzeestraatweg en de huidige Engersteeg.
5 Het stuk pal aan de Zuiderzeestraatweg (vermoedelijk) de Vrauwert geheten kwam echter wat later in eigendom. In 1661 koopt Van Essen een stuk grond van de kerk (539-43). Iets later in 1665 is er weer een verzoek voor approbatie (goedkeuring) aan de Kelnarij om het leenrecht wat op een perceel Bartsland (kad. A355) aan de huidige t Oeverstraat rust, te verruilen zodat het gaat gelden voor een stuk land wat de Vrauwert heette. (AKP 160) Wort versocht dat den hooghweerde heere abt van Paderborn is gelieve te accorderen dat seeckere vur nu zijen lants gehorende van olts onder het Leengoet Vanenburgh genaemt Bartslant gelegen ten noorden het huis van Jan Aeltsen aen de Nulderstege ( t Oeverstraat) en ten zuiden het lant van joncker van Nijvelt en ten oosten Evert Henricksen op Ramphorst (waarschijnlijk grond van een eigenaar die op boerderij Ramshorst in Nijkerk woonde) en ten westen Bart Jansen moge worden ontslagen van leensplicht en verclaert tot een vrij erff en thins goet. En dat wederom in de plaets van de voors[chreven] 4 mergen tot leen onder het goet Vanenburgh moge worden aengenomen en geconsolideert seecker vier mergen lants als nu vrij thins goet sijnde genaemt den Vrauwert vrij beter lant sijnde als het voors[chreven] Barts, gelegen ten noorden het Engesteegjen, ten zuiden de Kleenhorst, ten oosten den Praest en ten westen. [ondertekend met:] verzoek de dienst willighe, Henr. van Essen.. Dat de Vrauwert beter land was dan Bartsland was waarschijnlijk een leugentje om bestwil. Tien jaar later in 1675 worden Hendrik van Essen tot Helbergen en Vanenborgh, landdrost van Veluwen, en zijn vrouw Geertruyt Margereta van Varick, beleend met de havesate Vaenenburg met huis, hoven, boomgaarden, verder gctimmerte, landerijen, alleeën on plaggevelden, liggende tussen de Kleenhorst en Broeksteeg, de papiermolen met het water, lopende in de gracht van het huis Vanenborgh,. met een paar handschoenen van 28 st[uivers] te verheergewaden. Dat verheerwaarden was een teken van onderdanigheid aan de hertog van Gelre. Bij het belenen moest bij wijze van symbolische daad als onderdeel van zijn wapenuitrusting een paar handschoenen aan de hertog worden geschonken. Meer inhoudelijk moest een ondersteuning plaats vinden als er een werkelijke strijd uitbrak, en dat in ruil voor vrijdom van belastingen. Ook toe waren er al belastingdeals mogelijk. In 1702 lezen we dat er land verkocht wordt ten oosten van de Kuiterweg dicht bij boerderij de Rozenhoef, land wat de Beekstrengen wordt genoemd en dat net als het broekland aan de noordkant van de zandrug weer lager ligt. Sodanig saeijlant met sijn holtgewas.. op de Strengelbeek (beekstrengen) onder den Kleinhorst bij den Rosenhoff geleegen word verkocht aan d'heer Willem van Westervelt Zenior en Joffer Aletta Gijsbarta Eluijden voor 350 gl. Sijnde gelandet oost de heerenwegh, zuijdwaarts de wed. van Hendrik Gerritsen op 't Haer, west de kellenaer tot Putten, noorden de Kleinhorst (protocollen). Waren vorige voorbeelden een duidelijke begrenzing van de Kleenhorst aan de noordzijde, dit is er een aan de zuidzijde. Naast de Beekstrengen aan de Kuiterweg en dan richting het station ligt het Paardebroek, op zich weer onderdelen van het Beisterense broek. In 1896 kwam ik bij een notariële acte nog tegen houtverkoop bij Hussel, Norden en langs de Kleenhorst (Pliester 3338). Even later in het zelfde jaar houtverkoop aan de Kleenhorst voor Hussel (Pliester 3342). Dit levert een oostelijke begrenzing op. Gelet op het terrein trek ik de grens
6 bij het begin van de Rimpelerweg. Hierna zijn we beland bij de hogere bouwlanden rond Hussel. fig. 2 De Vanenburg in 1872 met (gedeeltelijk) de dwars allee, hier door de kaartenmaker Vanenburger laan genoemd en midden voor het huis de Toren allee tot over de spoorlijn. De spoorlijn aangelegd in 1863 loopt van midden onder naar de rechter bovenhoek. Rechts van het spoor is nu industrie terrein. De Cleenhorsterweg van het station naar het noorden lopend maakt nog geen verbinding met de huidige Engersteeg en Beekweg. Vele andere weggetjes voor de Vanenburg zijn verdwenen. Wat hier nog de weg van het Oever heet, is nu de Zuiderzeestraatweg en oostelijk van de spoorlijn de Stationsstraat. Boerderij de Praest heet hier De Allee. De Kleenhorst is de zandrug tussen Hussel rechtsonder en de Rozenhoef, de rode stip uiterst links, en is voornamelijk begroeid met bos en heide. De Dwars Allee. Een voorbeeld waarbij de locatie ons in deze tijd nog helemaal duidelijk is, betreft een grondruil in 1669 (539-47) tussen Hendrik van Essen en juffrouw Van Twiller met haar zoon Richard van Nulde waarbij, zoals in het contract wordt gemeld, de grond verkregen wordt voor de aanleg van de huidige Vanenburgerallee. Het betreft hier het deel ten noorden van de huidige Engersteeg tot aan den Hul bij de Kieftveldersteeg. Juffrouw Van Twiller krijgt in ruil het stuk grond ernaast in oostelijke richting. Genoemd wordt ook de Custerskamp waar de uitweg behouden moet blijven. Al eerder in 1661 had zoals we zagen Van Essen een stuk grond wat de Vrauwert heet bij het begin van de Vanenburgerallee gekocht van de kerk (539-43). Deze allee is dus het resultaat van een weloverwogen plan. Hij heeft als een volwaardig project ontwikkelaar van zijn tijd een kaarsrechte lijn getrokken om de nieuwe weg dwars
7 voor de nieuwe Vanenburg aan te leggen (zie fig. 2 en mijn website). Het wordt door hem dan ook de dwars-allee genoemd. Deze wordt daarmee onderdeel van de hoofdverbinding van het westen richting Harderwijk. De status van de Vanenburg werd met deze allee zeker verhoogd door dat het nu aan deze belangrijke route lag. De oude route liep noordelijker over wat vanaf die tijd de oude Harderwijkerweg is gaan heten en nu bekend is als de Waterweg. Een naam die vast te maken heeft met het gegeven dat de Zuiderzee bij overstromingen vaak tot (en soms over) deze weg reikte. De Waterweg loopt dicht langs de locatie van de oude Vanenburg zoals ik een vorige keer heb beschreven. Bij zijn verhuizing naar de nieuwe locatie nam Hendrik van Essen dus eigenlijk gewoon de weg mee. De Toren Allee. Behalve de Dwars allee was er een voor ons minder bekende Toren allee. Zo genoemd omdat hij als zichtas vanaf het midden van de voorkant van het huis Vanenburg precies in de richting van de toren van de kerk in Putten liep. De richting van de Dwars allee of Vanenburger allee hier precies haaks op moet dus mede hierdoor bepaald zijn en van te voren bedacht. Oudere buurtbewoners noemen de Dwarsallee trouwens de Vanenburger Lee, en de Toren allee de Nieuwe Lee. Over de werkelijke aanleg van het eerste gedeelte heb ik niets kunnen vinden, wel over de verlenging hiervan ca 80 jaar later door Wilhelmina Johanna Torck de weduwe van de kleinzoon van Hendrik, Lucas Willem van Essen. Vermeldingen dat de aanleg pas gestart zou zijn door de latere eigenaar de heer Pitt zijn dus niet juist. Over de verlenging is in het Kelnarij archief het volgende te lezen, met een interessant detail waardoor de ligging van boerderij Klein Norden duidelijk wordt. Ik geef bijna de volledige tekst omdat het een inkijkje geeft in meerdere praktische en juridische aspecten die gepaard gingen met de aanleg: Op conditien en voorwaarden hier na beschreven heeft Christiaan Reherman althans Kellner der Kellnarije tot Putten op approbatie en ratificatie van den Hoogwaardige Heer Meinwercus die door de voorsienige Gods Abt van Abdinghoff sijne Hoog geëerde Heer principaal ende welke approbatie en ratificatie den voor[schreven] Heer Kellner belooft en aanneemt binnen den tijd van twee maanden na onderteekeninge deses behoorlijk te leveren ende te besorgen, in een vaste en stedige erfpagt uijtgedaan, gelijk kragt en overmits deses aan de HoogWelgeboore vrouw Willemina Johanna Torck douaniere van wijlen den Hoog Welgebooren Heer Lucas Willem van Essen Heer van Vanenburgh, Jagermeester van Veluwen, als besitster van den Vanenburgh, so veel lengte en breete van seeckere broeklant genaamt de Kleenhorst als haar HWGB nodig heeft om haar HWGB begonnen allee van den Huijse Vanenburgh ende siende op de Puttense toorn regt door te trecken tot op het goet Klein Norden, sullende dienvolgens de voor[schreven] alllee loopen door het voor[schreven] broeklant den Kleenhorst genaamt, zijnde rhijnlandse maat een en vijftigh roeden langh (193 m) en breed ses roeden en thien voeten (25.7 m), om daar door de voor[schreven] allee te maaken te pooten en te mogen hacken en bepoothouwen na welgevallen. Vrouwe erfpagterse verpligt sig soo ver haar en haare erve en de tijdelijke besitters der Huijse Vanenburgh en onderhoorige goederen om ten wedersijde van de
8 voor[schreven] allee een behoorlijcke hecke te hangen en te onderhouden, ten eijnde om te voorkomen dat daar van geen publike weg mag worden gemaakt en alleen gebruijkt door die van den Huijse Vanenburgh en onderhoorige goederen, ook door die geene die na en van den Huijse Vanenburgh gaan en komen, Gemelte Vrouwe verbind sig ook en haar HWGB erven om de slooten langs de voor[schreven] allee ten wedersijde door voor[schreven] broeckland als nu te graven, altoos in behoorlijke staat te onderhouden, mits de aarde op de allee te werpen; mede sal voor[schreven] Vrouwe gehouden sijn een wegh over de allee te laeten waar over den Boer van de Kellnarije dwars over sal mogen rijden van t een na t anderen land. Beloovende de Vrouwe van Vanenburgh soo veel stammen als daar uijt komen weer voor de Kellnarij in te laaten pooten. Dien volgens behoorlijke vree (afrastering met houtgewas, er was nog geen prikkeldraad) te leveren voor het voor[schreven] broekland en ook te onderhouden, alle de houtgewassen op de voor[schreven] Allee nu en namaals te pooten, het zij heggen of boomen, sijn en blijven in eijgendom aan de Vrouwe van Vanenburgh en haare erven en besitters der Huijse Vanenburgh, om daar mede t elkens en altoos haar schoonste te doen en deselve te houwen te verkoopen, wederom in te pooten of niet na volkomen welgevallen en als men gewoon is met eijgendommelijke goederen te doen. Voor welk gedeelte, lengte en breete hier voor gemelt van voor[schreven] broeckland de Kleenhorst gemelte Vrouwe van Vanenburgh voor haar en haare Erven belooft en aanneemt jaarlijx en alle jaar precis op Petri (22 februari) te betaalen dertigh stuijvers Hollands gelt aan de Kellnerije tot Putten, en sal het eerste jaar verschijnen op Petri Actum den 2: januarii W.J.Torck douariere van Essen. C. van Essen. Christianus Reherman Kellnaer tot Putten. De tekst is in onze ogen soms erg hoogdravend waarin de allee zelf ook Hoog Wel Geboren lijkt te zijn (..haar HWGB begonnen allee..). Ik heb onlangs de breedte afgepast en kwam op 25 meter, in overeenstemming met de in de acte aangegeven 25.7 meter, en dat na 270 jaar! De strook land van deze allee is nu namelijk nog steeds duidelijk herkenbaar in het landschap. Vanaf de Cleenhorsterweg op zo n 300m vanaf station Putten zien we een strook land die nu mee doet aan de nieuwe natuur. Verderop de strook zijn er veeschuren met daarachter een hoogspanningsmast te zien. Luchtfoto s zijn nog duidelijker, tot na de tweede wereldoorlog was er in het verlengde zelfs nog een eenvoudige oversteekplaats over het spoor. Ook op oude kaarten zoals fig. 2 zien we hier een weg met een spoorweg overgang. De aanleg en het onderhoud van de alleeën werd in ieder geval ten dele door eigen boeren gedaan. In 1780 krijgt Hannes Claessen boer op Klein Norden 38 gulden betaalt voor 38 dagen zand rijden met zijn paard en kar op de allee. Misschien was dit net als bij de Egyptische piramiden een manier om buiten de drukke tijden op het land de beroepsbevolking aan het werk te houden, ledigheid is tenslotte des duivels oorkussen. Maar positiever gedacht was het misschien een manier hun zo in hun inkomen te ondersteunen. Vooral de Dwars allee is aan de noordzijde flink hoger dan het land ernaast. Waar het zand vandaan kwam? Ik vermoed dat de Kleenhorst wel wat lager is geworden in die tijd. We zagen dat ook het broekland ten noorden aan de Kleenhorst, dus recht voor de Vanenburg, ook de Kleenhorst wordt genoemd. Zoals gezegd een belangrijk detail, voor mijzelf
9 tenminste, is de opmerking dat de Toren allee uitkomt bij de boerderij Klein Norden. Dit zorgde voor een stimulans in mijn loopbaan als amateur onderzoeker omdat mijn huidige boerderij aan de Beekweg ook die naam draagt. Er is rond de jaren 1970 nog gedoe geweest over deze zichtas. Bij een schenking van een uurwerk in de toren van Putten door de Vanenburg in 1884 zou de gemeente Putten als tegenprestatie het zicht op de toren vrij houden van obstakels vertelt de overlevering. We kunnen constateren dat daar weinig van terecht is gekomen. Behalve de toen opgerichte hoge gebouwen van oa Trouw op het industrieterrein van Putten oostelijk van de spoorlijn zien we dichterbij de Vanenburg precies op het tracé de eerder genoemde veeschuren staan en de enorm in het oog springende hoogspanningsmast. Die hadden met een beetje overleg er toch ook net naast gebouwd kunnen worden. Bij de landschapsinrichting recht voor de Vanenburg zo n 15 jaar geleden heeft men geprobeerd dit zoveel mogelijk te maskeren door er een hoge, met bomen beplante, bult zand voor te leggen waardoor de zichtas nu wel erg kort is geworden. Van de oorspronkelijke lengte van meer dan 1 km is nu nog 425 m over. Het geschonken toren uurwerk is niet meer in beeld. Het gebied de Kleenhorst reikt bijna tot boerderij Hussel. De onlangs verwijderde houtwal bij het begin van de Rimpelerweg ten behoeve van de nieuw aangelegde rotonde voor de Henslare was er onderdeel van. Het station wat in 1863 ver buiten het dorp in de weilanden kwam te liggen zou beter station Kleenhorst kunnen heten. Het zou me trouwens niet verbazen als er achter de schermen invloed van de Vanenburg is geweest om het station daar in de buurt te krijgen. Er bestaan kaarten met de spoorlijn veel dichter bij het dorp getekend. Dat is wel het geval geweest bij de aanleg van de Zuiderzeestraatweg (verwarrend met de vaak door ons genoemde) van Hoevelaken naar Zwolle in 1828, nu kennen we die in Putten als de weg naar Ermelo en Nijkerk. Die doet om die reden belangrijke huizen aan zoals de Salentein, Oldenaller en de Essenburg. Daar danken we de enorm scherpe bocht om de Salentijn aan. Van de Essenburg is bekend dat de eigenaren station Hulshorst hebben afgedwongen. De ons welbekende toponiemen beschrijver W. Hagoort uit Ermelo heeft in 1990 ook een gebiedsomschrijving van de Kleenhorst gedaan. Je zou kunnen zeggen dat ik zijn aanpak overgenomen heb. Zijn publicatie omvat overigens de vroeg middeleeuwse buurtschappen en boerderijen van heel Putten. Jammer dat het in een beperkt beschikbaar groter boekwerk is terecht gekomen. Als dit auteursrechtelijk te regelen is zou een herdruk in de Graver voor veel mensen interessant zijn. Achteraf kunnen we wel stellen dat hij een perceel grond Klein Campveld gelegen vlakbij Hussel verwarde met de boerderij Klein Kampveld bij Groevenbeek, waardoor zijn gebied veel te groot uitkwam. Zijn aanname dat buurtschap Norden de naam van een vroegere buurtschap Kleenhorst verdrongen zou hebben is daarmee vervallen. Aan het einde bij Hussel was lang geleden een belangrijke kern met boerderijen zoals recente opgravingen bij Rimpeler en de eerdere op het Husselerveld aantonen. Toen misschien wel groter dat die van het dorp Putten zelf. Logisch dus dat het gebied ten noorden hiervan Norden ging heten. Ook Norden was een belangrijk landbouwgebied nu grotendeels verdwenen onder het industrieterrein aangelegd op die plek toen het spoorvervoer al duidelijk op zijn retour was en waardoor nu de ontsluitingsweg Henslare nodig was. Een alternatief destijds was een industrieterrein bij de nieuwe snelweg A28. De ironie wil dat de naam Henslare op de huidige plek helemaal niet thuis hoort maar
10 dat hij beter zou passen bij een industriegebied aan de A28 waar het nu eenmaal zijn historisch wortels heeft. Zo kunnen we ons een historische vergissing blijven herinneren. In een volgend deel zullen we dieper ingaan op de verdwenen boerderijen aan de Kleenhorst. Literatuur 1. Gelders Archief, 0324 Kelnarij van Putten AKP 160 Stukken betreffende het leengoed Vanenburg. 2. Gelders Archief, Huis Vanenburg Gelders Archief, Goltstein Archief Gelders Archief, Protocollen van bezwaar, Staten archief 0008; 878 Putten Gelders Archief, Protocollen van bezwaar, 203 ORA Veluwe en Veluwezoom, inv. nr. 863 en 864. Putten Gelders Archief, Verpondingen Putten, Staten archief 0008, inv. nr Gelders Archief, Tyns boeken Putten, Gelderse Rekenkamer 0012, inv. nr Notarieel archief Pliester Gemeente archief Putten. 9. W. Hagoort. Werdense boerderijen in de gemeente Putten. Een reconstructie van een 9e eeuws boerderijenbezit. In: Feestbundel D.P. Blok. Red. J.B. Berns e.a. Hilversum 1990, p Website Peter Bijvank Website Jan van de Kraats
De verdwenen boerderijen aan de Kleenhorst
De verdwenen boerderijen aan de Kleenhorst Jan van de Kraats, vrijwilliger bij het PHG. In het vorige deel is beschreven hoe de Vanenburg op een nieuwe plek terecht kwam, namelijk in de broeklanden ten
De weg terug. Voorstel voor herstel van een Geneneindse kerkepad in Bakel
De weg terug Voorstel voor herstel van een Geneneindse kerkepad in Bakel Kerkepaden in Bakel De buurtschap Geneneind was en is gescheiden van het dorp en de kerk van Bakel door een strook dekzanden en
Putten op de kaart uit 1832.
Putten op de kaart uit 1832. Oorsprong In 1832 is heel Nederland in kaart gebracht, ook Putten is niet vergeten. Het doel was niet om het toerisme te bevorderen of het leger te laten weten waar de gebieden
Een huurcontract van de oude Vanenburg uit 1645.
Een huurcontract van de oude Vanenburg uit 1645. Na het lange, en volgens sommigen ingewikkelde, verhaal vorige keer over de locatie van Oud Vanenburg, nu een korter stukje over een huurcontract uit 1645
Boerderij Groot Koestapel, Gerven (Putten)
Boerderij Groot Koestapel, Gerven (Putten) Ontstaan van de boerderij De naam Koestapel komt voor het eerst voor in een tijnsboek, een belastingboek van een Duits zogenaamd jufferen stift in Elten in ca.
Hendriksbosch. Het Hendriksbosch is bezit van de gemeente Nunspeet. Het dennenbos ligt op een steenworp afstand van het station.
Hendriksbosch door Peter Kwant Het Hendriksbosch is bezit van de gemeente Nunspeet. Het dennenbos ligt op een steenworp afstand van het station. In het Hendriksbosch gaan natuur en recreatie samen. Het
Het Nieuwe Blokhuis van Harderwijk H.A.R. Hovenkamp, 2018
Het Nieuwe Blokhuis van Harderwijk H.A.R. Hovenkamp, 2018 Harderwijk kende oorspronkelijk zeven stadspoorten. De meest onbekende hiervan is de Peelenpoort aan het einde van de Grote Oosterwijk. Deze poort
Verwijzingen naar andere bronnen over de historie van Nieuw-Amsterdam, Veenoord en Zandpol.
Verwijzingen naar andere bronnen over de historie van Nieuw-Amsterdam, Veenoord en Zandpol. Literatuur: Gedenkboek 100 jaar Nieuw Amsterdam-Veenoord P. van der Woude 1960 Gedenkboek 125 jaar Tweelingdorp
Van Kloostergoed naar Herengoed
Van Kloostergoed naar Herengoed door Peter Veen op 23 november 2016 Schilderij Gerrit Bakker van Erf de Plakke in buurschap Oosteinde Speler 1: Klooster Abdinghof te Paderborn (Duitsland) In 1016 opgericht
NT00064_152. Nadere Toegang op inv. nr 152. uit het archief van de. Dorpsgerechten, 1515-1813 (64) H.J. Postema
NT00064_152 Nadere Toegang op inv. nr 152 uit het archief van de Dorpsgerechten, 1515-1813 (64) H.J. Postema Juni 2013 Inleiding In dit document zijn regesten van het volgende inventarisnummer betreffende
Boerderij Groot Koestapel, Gerven (Putten)
Boerderij Groot Koestapel, Gerven (Putten) Ontstaan van de boerderij De naam Koestapel komt voor het eerst voor in een tijnsboek, een soort belastingboek, van een Duits klooster in Elten in ca. 1380. Dit
Stadsgerecht Rhenen, (66)
NT00066_40-8 Nadere Toegang op inv. nr. 40-8 uit het archief van het Stadsgerecht Rhenen, 1461-1812 (66) J.P.J. Heijman en D. van Hillegondsberg 2006, 2010; versie oktober 2018 Inleiding In 2006 is dhr.
LANDGOED VILSTEREN - GRANDTOUR
LANDGOED VILSTEREN - GRANDTOUR ROUTE 14 km Flinke wandeling op landgoed Vilsteren, met onderweg o.a. het graf van de kluizenaar, een fraai uitzichtpunt en een kijkje achter de schermen van het beleid en
naam WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden.
WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden. Ga het vragen. Zoek in boeken en op internet. Schrijf de antwoorden op. Zoek er plaatjes bij.
WERKBLAD mijn landschap
WERKBLAD mijn landschap Hoe zie jij het landschap? Wat vind je mooi of belangrijk? Ga alleen of in groepjes aan de slag en maak - een presentatie op papier of digitaal - een gedicht, een verhaal of een
Eén daarvan is: De laatste stuiver uithangen, of ook De laatste stuiver uitsteken. De betekenis daarvan is: op één stuiver na blut zijn.
Voor de invoering van de Euro kenden we onder meer een munt met de naam stuiver. Een al heel oude naam voor een muntje ter waarde van 1/20 gulden ofwel vijf centen. Er zijn heel veel spreekwoorden en gezegdes
Wandeling Landgoed Wouwse Plantage ca. 9km.
Wandeling Landgoed Wouwse Plantage ca. 9km. De wandeling gaat door een afwisselend landschap, gedeeltelijk open gebied maar voornamelijk loofbos. De paden kunnen op sommige plaatsen modderig zijn in natte
BIJLAGE BIJ BRIEF (MET ALS KENMERK: ) Opdrachtgever: Project: Gemeente Nijkerk Historisch onderzoek aan de Stoutenburgerlaan Amersfoort/
BIJLAGE BIJ BRIEF (MET ALS KENMERK: 110301.001725) Opdrachtgever: Project: Gemeente Nijkerk Historisch onderzoek aan de Stoutenburgerlaan Amersfoort/ Nijkerk Het betreft het plangebied voor het toekomstige
Het territorium Urk; van Almere naar Zuiderzee. Een reconstructie van het gebied tussen 800 en (Anne Post versie )
Het territorium Urk; van Almere naar Zuiderzee. Een reconstructie van het gebied tussen 800 en 1300. (Anne Post versie 16-04-2016) Voor deze reconstructie is gebruik gemaakt van de kaarten uit de publicaties
Inventaris van het archief. van het Gerechtsbestuur. Nederlangbroek, (1553, z.j.)
T00007 Inventaris van het archief van het Gerechtsbestuur Nederlangbroek, (1553, z.j.) 1775-1812 z.n. en H.J. Postema April 2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Literatuur 4 Aanwijzingen voor de gebruiker 4
Register van. protocolen en opdrachten, transporten, custingh ende. rentebrieven, te beginnen op. desen den tijt van. secretaris Boudewijn
Register van protocolen en opdrachten, transporten, custingh ende rentebrieven, te beginnen op desen den tijt van secretaris Boudewijn Boenes den 15 e sept. ano 1689 ende eijndigende den 12 e april 1704
Nieuwsbrief Noordzuid
Nieuwsbrief Noordzuid jaargang 1, editie 2, juli 2015 Nieuwsbrief over Noordzuidverbinding Het project is dit jaar gestart met eerste werkzaamheden voor de Noordzuidverbinding. Tegelijkertijd gaan de gemeente
Erven zijn vaak een combinatie van een woning + iets anders. Samen vormen de erven een groen eiland in de open broeklanden. Beemte.
Erven zijn vaak een combinatie van een woning + iets anders. Samen vormen de erven een groen eiland in de open broeklanden Beemte 146 Dorpsrecepten Beemte 147 Uddel / Radio Kootwijk / Hoog Soeren / Hoenderloo
Wandeling Landgoed Wouwse Plantage Zurenhoek ca. 12,5 km.
Wandeling Landgoed Wouwse Plantage Zurenhoek ca. 12,5 km. De wandeling gaat door een afwisselend landschap, gedeeltelijk open gebied maar voornamelijk bos (naaldbos en loofbos). De paden kunnen op sommige
Holland 1000 jaar geleden. Meer weten? Klik hier
Holland 1000 jaar geleden Meer weten? Klik hier de plaat Holland 1000 jaar geleden INHOUD Waar kijken we naar? Abdij van Egmond Huldtoneel Kerkje van Velsen Ridders over de Heerenweg Haarlem Rijnsburg
Een bijzonder Gervens perceel: Eerdbergen Vormen in een eeuwenoud landschap
Een bijzonder Gervens perceel: Eerdbergen Vormen in een eeuwenoud landschap Peter Bijvank Aan de westkant van de middeleeuwse kampontginning Gerven in Putten ligt een eigenaardig gevormd perceel met de
SR : op een stede met huys, hove gest(aen) ende gel(egen) teekeren bide plaetse inde Steenstrate.
Ekeren in de 15 de eeuw - deel 3: enkele oude straten Inleiding Wie in het Ekers landschap zoekt naar sporen uit een ver verleden moet eigenlijk niet kijken naar de huizen. Die huizen zijn al vaak gerenoveerd
Wandeling De Kleine Kievit ruim 4 uren (in te korten tot 3 uren).
Wandeling De Kleine Kievit ruim 4 uren (in te korten tot 3 uren). Start bij dorpshuis de Spil; U verlaat het dorpshuis en steekt over bij de oversteekplaats; Ga het fiets-/voetpad op (Zoomweg), langs de
Averboodse Baan (N165), Laakdal
Programma van Maatregelen Auteur: A. Schoups (veldwerkleider) Autorisatie: J.A.G. van Rooij (OE/ERK/Archeoloog/2017/00169) 1 Inleiding In opdracht heeft Vlaams Erfgoed Centrum in juni 2017 een archeologienota
ROOD VOOR ROOD GROENRIJK / LANDSCHAPSPLAN EN INRICHTINGSVOORSTEL
ROOD VOOR ROOD GROENRIJK / LANDSCHAPSPLAN EN INRICHTINGSVOORSTEL De ontwikkeling van het landschap Het perceel ligt ten oosten van Enschede aan de voet van de stuwwal waarop de stad is gevestigd. De voet
Geschiedenis van de voormalige Torenstraat in Sint-Michielsgestel
Geschiedenis van de voormalige Torenstraat in Sint-Michielsgestel De Plaats, de naam van het centrum van een dorp, van het dorp Gestel bij Herlaar vanaf circa 1570 Sint-Michielsgestel geheten had drie
BOERMARKEN IN DRENTHE
BOERMARKEN IN DRENTHE Historie Geschiedenis gaat ver terug. Het begrip Boermarke, ook wel Marke genoemd, gaat in feite terug tot de tijd van de Germanen die zich op vaste plaatsen gingen vestigen. MARKE,
Landschappelijke inpassing t.b.v. uitbreiding loonwerkbedrijf te Eldersloo
Landschappelijke inpassing t.b.v. uitbreiding loonwerkbedrijf te Eldersloo Landschapsbeheer Drenthe Landschapsbeheer Drenthe maakt deel uit van een samenwerkingsverband van twaalf provinciale organisa
Aantal 2014 Opp. Luchtfoto 2014
Noordvoort - Monitoring ontwikkeling geomorfologie Verandering overstuivingszones 2014-2015 Ter verbetering van de dynamiek in de zeereep tussen Zandvoort en Noordwijk zijn een aantal stuifkuilen aangelegd.
Gesprek met wethouder H. Gommers. Winterswijk, 13 juni 2007 Over uitbreiding Beatrixpark/Tuunterveld, Masterplan en bestemmingsplan Buitengebied
Gesprek met wethouder H. Gommers. Winterswijk, 13 juni 2007 Over uitbreiding Beatrixpark/Tuunterveld, Masterplan en bestemmingsplan Buitengebied Landgoedvisie De Batenborgh bij Winterswijk Versie 12 juni
Ruim 300 jaar in de St. Janstraat?
Ruim 300 jaar in de St. Janstraat? Het pand St. Janstraat 10, tot 1995 bewoond door Bep Buijs (1951-2000) en haar gezin, mogen wij als nakomelingen van Michiel Bernardus Buijs (1866 1955) ons voorvaderlijk
Ooit lagen in het heuvelachtige. Veluwe immense gletsjers.
H I K E &T r e k k i n g Ooit lagen in het heuvelachtige gebied van de Veluwe immense gletsjers. Natuur is er niet alleen om beschermd te worden, maar ook om beleefd te worden. Met deze quote onderstrepen
Oud-archief van de landgoederen Ter Horst, Raaphorst en Eikenhorst gelegen in de gemeenten Voorschoten en Wassenaar
Nummer Toegang: D04a Oud-archief van de landgoederen Ter Horst, Raaphorst en Eikenhorst gelegen in de gemeenten Voorschoten en Wassenaar Koninklijke Verzamelingen, Den Haag (c) 2000 This finding aid is
Het Paayenborchsteegje in Utrecht
Het Paayenborchsteegje in Utrecht Het Paayenborch steegje is een van de steegjes tussen de Oude Gracht en de Lange Nieuwstraat. De toegang aan de Oude Gracht lag tussen de Smeebrug en Geertebrug, ten noorden
NADERE TOEGANG. ORA Inv.nr. 55 Richterambt. door P.Zunderman. Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe
NADERE TOEGANG TRANSCRIPTIE VAN EN INDEX OP HET KOHIER VAN VERPONDING EN HET BEZIT VAN RUNDVEE EN HET AANTAL PERSONEN VAN 5 JAAR EN OUDER IN HET AMBT OLDEBROEK (afschrift) 682 ORA Inv.nr. 55 Richterambt
De Wageningse Eng. Beeld van een bijzonder stukje Wagenings cultuurlandschap. Luuk Keunen 22 maart 2011
De Wageningse Eng Beeld van een bijzonder stukje Wagenings cultuurlandschap Luuk Keunen 22 maart 2011 2002 2002 De eng als cultuurlandschap De oostelijke rand van de eng: de Wildgraaf Agrarisch gebruik
Enkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein.
Enkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein. Uit: C. Baardman, Leo J. Leeuwis, M.A. Timmermans, Langs Merwede en Giessen (Den Haag 1961) Op de zuidelijke oever van de
Proces locatiekeuze Asielzoekerscentrum gemeente Meppel
Proces locatiekeuze Asielzoekerscentrum gemeente Meppel Inleiding Het proces om tot een locatiekeuze voor de vestiging van een asielzoekerscentrum (AZC) te komen is precair. In dit document wordt verder
05-09-2006 Beknopte notitie over varianten Ecologische verbinding over de Utrechtse weg (N417).
05-09-2006 Beknopte notitie over varianten Ecologische verbinding over de Utrechtse weg (N417). Aanleiding Stichting Goois Natuurreservaat, Rijkswaterstaat en de gemeente Hilversum zijn voornemens de Utrechtse
3.2.1 Dorpskarakteristiek
3.2 De Glind Wegbeplanting en bosjes in het kampenlandschap Recreatieve voorzieningen in de kern Oorspronkelijk bestond de Glind uit een verzameling boerderijen Beperkte nieuwbouw vindt plaats waarbij
B1 Hoofddorp pagina 1
B1 Hoofddorp pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Ontwikkeling 4. Bezienswaardigheden 1. Inleiding Hoofddorp is een stad in de provincie Noord-Holland en de hoofdplaats van de gemeente Haarlemmermeer.
Begraven in het oude Borkel.
Begraven in het oude Borkel. Op de noordelijke hoek van de Kapelweg en het Kapellerpad ligt een terrein met een bijzondere historie. Hier hebben immers de middeleeuwse kapel, de pastorie en de schuurkerk
Onderzoek naar de mogelijkheden van een fietspad langs de Halvezolenlijn West van Raamsdonk tot station Lage Zwaluwe.
Onderzoek naar de mogelijkheden van een fietspad langs de Halvezolenlijn West van Raamsdonk tot station Lage Zwaluwe. Dit onderzoek wordt in etappes omschreven. Deel 1 Raamsdonk>Raamsdonksveer Hier stond
04_Aanvullende scan locaties Zuid gelakt
04_Aanvullende scan locaties Zuid gelakt Locatie is groot genoeg (2500m2) mits de bosschages langs de randen worden geruimd en een aanwezig voetpad buiten gebruik gesteld wordt, ze is eigendom gemeente.
Het territorium Urk; van Almere naar Zuiderzee. Een reconstructie van het gebied tussen 800 en 1300. (Anne Post versie 01-02-2016)
Het territorium Urk; van Almere naar Zuiderzee. Een reconstructie van het gebied tussen 800 en 1300. (Anne Post versie 01-02-2016) Voor deze reconstructie is gebruik gemaakt van de kaarten uit de publicaties
Stadsbestuur Wijk bij Duurstede, (1)
NT00001_545 Nadere Toegang op inv. nr 545 uit het archief van het Stadsbestuur Wijk bij Duurstede, 1300-1810 (1) H.J. Postema Juni 2014 Inleiding Dit betreft een letterlijke transcriptie van de liquidatie
Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is
rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar
DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen
DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De
De ligging van de oude Vanenburg
De ligging van de oude Vanenburg Iedere Puttenaar kent wel het fraaie landhuis Vanenburg gelegen op ongeveer 1 km van het station in noordwestelijke richting. Het witte gebouw met rondom zijn tuinen en
Voor deze reconstructie is gebruik gemaakt van de kaarten uit de publicaties van: J S Veenenbos uit 1950: De bodemgesteldheid van het gebied tussen
Het territorium Urk; van Almere naar Zuiderzee. Een reconstructie van het gebied tussen 800 en 1300. (Anne Post versie 16-04-2016, update 13-02-2018) Voor deze reconstructie is gebruik gemaakt van de kaarten
Praktische opdracht Aardrijkskunde Kaart analyse
Praktische opdracht Aardrijkskunde Kaart anal Praktische-opdracht door een scholier 1710 woorden 23 september 2004 4 3 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Met deze opdracht leer je omgaan met
Cluster Beheer en Onderhoud Team BBG September 2008. Historisch onderzoek plangebied Schiphol
Cluster Beheer en Onderhoud Team BBG September 2008 Historisch onderzoek plangebied Schiphol Inhoudsopgave Fout! Geen indexgegevens gevonden. HOOFDSTUK 1: Inleiding... 1 HOOFDSTUK 2: Historie... 1 2.1.
De Belvedère op de Vanenburg.
De Belvedère op de Vanenburg. Dit keer ter afwisseling een kort en wat toegankelijker verhaal over de recente historie van Putten. Vooral na de aanleg van de spoorlijn in 1863 is toerisme voor Putten van
Productiebos maakt plaats voor oorspronkelijk heidelandschap.
NATUURVERBINDING HOORNEBOEG GOOIS NATUURRESERVAAT Productiebos maakt plaats voor oorspronkelijk heidelandschap. PRODUCTIEBOS MAAKT PLAATS VOOR OORSPRONKELIJK HEIDELANDSCHAP TEN ZUIDEN VAN HILVERSUM LIGGEN
ROUTEBESCHRIJVING STADSWANDELING OIRSCHOT
ROUTEBESCHRIJVING STADSWANDELING OIRSCHOT Een van de mooiste marktpleinen van Brabant ligt in Oirschot. Dit marktplein is beschermd dorpsgezicht en de kastanje- en lindebomen, de gaaf bewaarde oude huizen,
Hoofdstuk 7. Overig landbezit
Hoofdstuk 7 Overig landbezit 163 Behalve de Corenweertsche Rijsweert en de Kievitsham, hebben vele leden van de familie de Gier ander onroerend goed bezeten, zoals blijkt uit het parenteel. In sommige
Kerkpad aan de Tweehuizerweg 6 te Spijk (gem. Delfzijl) Een Cultuurhistorisch Bureauonderzoek
Kerkpad aan de Tweehuizerweg 6 te Spijk (gem. Delfzijl) Een Cultuurhistorisch Bureauonderzoek Planvoornemen In opdracht van de gemeente Delfzijl, vertegenwoordigd door mevr. E. van Joolen, is een cultuurhistorisch
Tot voogden over de kinderen werden benoemd: a. Gijsbert Jansen, z1jn zwager; b. Rijck Willemsen haefmeester,
\ î ;.fo: ( AKTE VAN MOMBERSCHAP = VOOGDIJ BENOEMING 24 juli 1693 pag.1 In verband met het overlijden van Elisabeth Jans vindt deze akte van benoeming van voogden plaats door Hendrick Willemsen Poort over
7.10 Aanbesteding herbouw van spits in 1714
7.10 Aanbesteding herbouw van spits in 1714 Transcriptie van document: RHCE Schepenbank Heeze Leende en Zesgehuchten, A-0210, nr.1653, fol. 42 t/m 44 gedateerd 11 mei 1714: Regel nummer tekst interpretatie
Tastbare Tijd, Bilthoven
Tastbare Tijd, Bilthoven WERKBLAD Tijdlaag tot 1000 Op de grens van droog en nat a. Welke dorpen en kernen liggen er allemaal in deze gemeente? b. Aan welke gemeenten grenst de gemeente de Bilt? c. Wat
FIETSEN ROND VOLLENHOVE
FIETSEN ROND VOLLENHOVE ROUTE 24 km Mooie vergezichten en een afwisselende route door Waterreijk, de Kop van Overijssel. De route gaat ook door de stadjes Vollenhove en Sint Jansklooster. Landschap Overijssel
Hierdoor wordt het historische landschappelijke karakter van het gebied Land van Cromwijk aangetast.
Reactie op gevraagde verklaring van geen bedenkingen t.a.v. ontwerp omgevingsvergunning Liefhovendijk 4 t.b.v. Forumvergadering 13 mei 2019 Namens de heer Th. Jansen Borst en mevrouw A.M. Borst Jansen
HET RECHT VAN ERFPACHT HEEFT DRIE ESSENTIELE KENMERKEN:
RECHT VAN ERFPACHT BEGRIP Het recht van erfpacht is het recht om het volle genot te hebben van een onroerend goed, dat aan iemand anders toebehoort, gedurende een periode van minimaal 27 jaar tot maximaal
Stadsbestuur Rhenen, (152)
NT00152_815b Nadere Toegang op inv. nr 815b uit het archief van het Stadsbestuur Rhenen, 1337-1851 (152) A. de Jong en H.J. Postema Januari 2017 Inleiding Dit inventarisnummer bevat een afgeloste rentebrief,
OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST!
ietsroute Hoogland West OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! 5 4 6 3 2 1 Let op het verkeer en zet je fiets goed aan de kant! Mooi Hoogland-West! 1 Bolle akker locatie 1
www.wandelwiki.be Landgoederen Klarenbeek en De Haere. 27-11-2012 Wandelroute Veluwe - Doornspijk
27-11-2012 Wandelroute Veluwe - Doornspijk Landgoederen Klarenbeek en De Haere. We wandelen met Lupus in het overgangsgebied tussen de voormalige Zuiderzee en de Veluwe. Doornspijk is een overwegend agrarische
Inpassingsplan Zelhemseweg 37, Hummelo. Opdrachtgevers: De heer A.G. Weijers en Mevrouw M.F. Weijers-Robben Zelhemseweg DP Hummelo
Inpassingsplan Zelhemseweg 37, Hummelo Opdrachtgevers: De heer A.G. Weijers en Mevrouw M.F. Weijers-Robben Zelhemseweg 37 6999 DP Hummelo Opdrachtnemer: Agrarische Natuurvereniging t Onderholt G.J. de
Gerechtsbestuur Darthuizen (56)
NT00056_028 Nadere Toegang op inv. nr 28 uit het archief van het Gerechtsbestuur Darthuizen 1666-1811 (56) H.J. Postema 2011 Inleiding Het betreft een transcriptie van dit inventarisnummer. Namen zijn
Een tentoonstelling van Oudheden te Voorschoten.
Een tentoonstelling van Oudheden te Voorschoten. is het, dat door de buitenwereld met dankbaarheid wordt geconstateerd en genoten een steeds groeiend streven van deskundige kunst- en historiekenners naar
VOORADVIES BESTEMMINGSPLANPROCEDURE
VOORADVIES BESTEMMINGSPLANPROCEDURE Zaaknr. : 2015EAR0009 Zaakomschrijving : CPO Lindevoort Rekken Specialisme : Cultuurhistorie (excl. Archeologie) Behandeld door : Roy Oostendorp Datum : 7 oktober 2015
Rondje Vledder. een (virtuele) wandeling langs enkele gebouwen van historische betekenis
Rondje Vledder een (virtuele) wandeling langs enkele gebouwen van historische betekenis 10 11 1 8 9 2 4 5 6 7 3 Het plattegrondje geeft een beeld van Vledder tussen ca. 1930 en 1940. De nummers langs de
VERSLAGEN VAN WERKZAAMHEDEN
VERSLAGEN VAN WERKZAAMHEDEN 1. ACTIVITEITEN VAN DE WERKGROEP APELDOORN (AWA) Door Chris Nieuwenhuize (veldwerkleider). Inventarisatie cultuurhistorie Bruggelen De Stichting Probos heeft samen met een aantal
Kopermolen of Rosendaelse molen
Kopermolen of Rosendaelse molen Reeks aan functies De Kopermolen begon zijn bestaan in de 16e eeuw als korenmolen, werd in 1706 een papiermolen, en in 1745 een kopermolen. Vervolgens werd het pad terug
VERKOOPDOCUMENTATIE. Krachtighuizerweg ong. te Putten
VERKOOPDOCUMENTATIE Krachtighuizerweg ong. te Putten Krachtighuizerweg ong. te Putten Op een mooie locatie in buurtschap Krachtighuizen, ligt deze royale bouwkavel voor het realiseren van een vrijstaande
Zand en klei 1. Van veen tot weiland 2. Blad 1. Heide Een lage plant met paarse bloemen.
5 Lastige woorden Blad Zand en klei Heide Een lage plant met paarse bloemen. Voedingsstoffen Voedsel dat planten nodig hebben om te groeien. Boomgaard Een stuk land met fruitbomen. Greppel Een kleine droge
Gerechtsbestuur Doorn, (163)
NT00163_59 Nadere Toegang op inv. nr 59 uit het archief van het Gerechtsbestuur Doorn, 1649-1810 (163) H.J. Postema Oktober 2010 Inleiding Dit document bevat een transcriptie van de voorwaarden van aanbesteding
Erfgenamenweg 14, De Elshof Michael Klomp
Archeologische Rapporten Zwolle Erfgenamenweg 14, Michael Klomp 27 Erfgenamenweg 14, Michael Klomp Colofon ISBN: 90-8533-028-9 Gemeente Zwolle Eenheid expertisecentrum, Afdeling Stad en Landschap, Monumentenzorg
Ommen (Archem) Wandelroute: 5 km
Ommen (Archem) Wandelroute: 5 km 1 Es Oude buurtschap Archem De weg die u volgt loopt door het oude buurtschap Archem. Steek vanaf de parkeerplaats van de Lemeleresch de grote weg over en loop Archem in.
Veldheem Wezep en archeologie
Veldheem Wezep en archeologie In opdracht van Delta Wonen heeft de regioarcheoloog van De Regio Noord Veluwe in mei 2011 een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd ten behoeve van de planontwikkelingen
Familienamen in het kerspel Elst Over-Betuwe 17e en 18e eeuw
Familienamen in het kerspel Elst Over-Betuwe 17e en 18e eeuw Uit de Burgerlijke Stand ( vanaf 1811) en de Bevolkingsregisters (vanaf 1825) is na te gaan welke personen in Elst woonden in de 19e eeuw. De
Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen
Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de
6Plekjes met voelbare historie
6Plekjes met voelbare historie Waterwegen hebben in heel veel belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis een rol gespeeld. Voor aanval en verdediging tijdens oorlogen, voor het vervoer van goederen
Stadsbestuur Rhenen, (152)
NT00152_172a Nadere Toegang op inv. nr 172a uit het archief van het Stadsbestuur Rhenen, 1337-1851 (152) A. de Jong en H.J. Postema Januari 2017 Inleiding Dit document bevat een transcriptie van ontwerpen
Raakvlak Rapport Archeologisch onderzoek op het Hof van Praet te Oedelem
Pakhuizen Komvest 45 8000 Brugge www.raakvlak.be info@raakvlak.be Raakvlak Rapport Archeologisch onderzoek op het Hof van Praet te Oedelem Brugge 2009 1 Inleiding: Het hof van Praet is vandaag gelegen
KOSTEN VOOR HET OPMAKEN VAN EEN MEMORIE VAN SUCCESSIE IN 1826
12 Dit is het vredig Puntenburg, waar eenmaal de Amersfoortsche poëet Pieter Pijpers woonde. Puntenburg zag er toen wel heel anders uit dan nu en de dichter woonde niet in die moderne villa, maar dit eenzaam
Emmer Erfscheidenveen Meetnet 2015
Emmer Erfscheidenveen Meetnet 2015 Landschapsbeheer Drenthe Nijend 18a, 9465 TR, Anderen Inhoudsopgave Inventarisatiegebied Emmer-Erfscheidenveen... 3 Overzicht alle waarnemingen... 3 Type elementen...
Hoogstraten in de middeleeuwen en de nieuwe tijd
Hoogstraten in de middeleeuwen en de nieuwe tijd Sla dit document eerst in je persoonlijke map op en begin er dan in te werken! NAAM: KLAS: 1. Chronologisch bakenen we twee perioden af. De middeleeuwen
Cursus landschapsgeschiedenis. De dorpsgeschiedenis van Appelscha
Cursus landschapsgeschiedenis De dorpsgeschiedenis van Appelscha Inleiding Archeologie in relatie tot het landschap Middeleeuwse bewoning & dorpsgeschiedenis Appelscha op de kaart Op zoek naar landschapselementen
LANDGOED VILSTEREN - WATER
LANDGOED VILSTEREN - WATER ROUTE 4,5 km Welkom op het ca. 1.051 hectare grote particuliere landgoed Vilsteren, eigendom van de familie Cremers, waar naast bos, heide en cultuurland ook veel water te vinden
Lesbrief. Dijken. Kijken naar dijken. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta
Lesbrief Dijken Kijken naar dijken www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Kijken naar dijken Zonder de duinen en de dijken zou jij hier niet kunnen wonen: bijna de
Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon
Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon les 1: Wie waren de graven van Loon Na deze les kan je de geschiedenis van het graafschap Loon aanduiden op je tijdbalk; kan je informatie opzoeken
Beleef de natuur en cultuur van Elsloo
Beleef de natuur en cultuur van Elsloo Start- en eindpunt: parkeerplaats bij kasteel Elsloo Duur van de wandeling: ca 2 uur Lengte: ca 6 km Vanaf de parkeerplaats gaan we in zuidelijke richting naar de
Historische wandeling Ommoordseweg
Historische wandeling Ommoordseweg In ons boekje Ommoordseweg van begin tot eind hebben wij geprobeerd de verdwenen weg en de verleden tijd voor u te laten herleven. Met die in gedachten is het verkennen
ECLI:NL:RBARN:2007:BB1598
ECLI:NL:RBARN:2007:BB1598 Instantie Rechtbank Arnhem Datum uitspraak 27-06-2007 Datum publicatie 13-08-2007 Zaaknummer 153406 Rechtsgebieden Civiel recht Bijzondere kenmerken Kort geding Inhoudsindicatie
DE OMNIBUSDIENST TUSSEN RHENEN EN VEENENDAAL-DE KLOMP
DE OMNIBUSDIENST TUSSEN RHENEN EN VEENENDAAL-DE KLOMP Onder OUD(heidkundig) NIEUWS elders in dit nummer van Oud Rhenen kwam reeds de omnibusdienst ter sprake, die er eind 19e eeuw bestond tussen Rhenen